fū shì yǒu qū tóng ér shì yì zhě, fēi shì guǐ yě, shí zhī biàn ěr. hé yǐ míng qí rán yé? xī qín mò, chén shè qǐ qí, bīng zhì chén. chén háo jié shuō shè yuē:" jiāng jūn pī jiān zhí ruì, shuài shì zú yǐ zhū bào qín, fù lì chǔ shè jì, gōng dé yí wèi wáng." chén shè wèn chén yú zhāng ěr liǎng rén, liǎng rén duì yuē:" jiāng jūn chēn mù zhāng dǎn, chū wàn sǐ bù gù yī shēng zhī jì, wèi tiān xià chú cán zéi. jīn shǐ zhì chén ér wáng zhī, shì tiān xià yǐ sī. yuàn jiāng jūn wú wáng, jí yǐn bīng ér xī, qiǎn rén lì liù guó hòu, zì wèi shù dǎng. rú cǐ, yě wú jiāo bīng, zhū bào qín jù xián yáng, yǐ lìng zhū hóu, zé dì yè chéng yǐ. jīn dú wáng chén, kǒng tiān xià jiě yě!"
夫事有趋同而势异者,非事诡也,时之变耳。何以明其然耶?昔秦末,陈涉起蕲,兵至陈。陈豪杰说涉曰:“将军披坚执锐,帅士卒以诛暴秦,复立楚社稷,功德宜为王。”陈涉问陈余、张耳两人,两人对曰:“将军瞋目张胆,出万死不顾一生之计,为天下除残贼。今始至陈而王之,示天下以私。愿将军无王,急引兵而西,遣人立六国后,自为树党。如此,野无交兵,诛暴秦、据咸阳,以令诸侯,则帝业成矣。今独王陈,恐天下解也!”
jí chǔ hàn shí, lì shí qí wèi hàn móu náo chǔ quán, yuē:" xī tāng fá jié, fēng qí hòu yú qǐ wǔ wáng fá zhòu, fēng qí hòu yú sòng. jīn qín shī dé qì yì, qīn fá zhū hóu shè jì, miè wáng liù guó zhī hòu, shǐ wú lì zhuī zhī dì. bì xià chéng néng fù lì liù guó hòu, cǐ qí jūn chén bǎi xìng bì jiē dài bì xià dé, mò bù xiàng fēng mù yì, yuàn wèi chén qiè. dé yì yǐ xíng, bì xià nán miàn chēng bà, chǔ bì liǎn rèn ér cháo." hàn wáng yuē:" shàn." zhāng liáng yuē:" chéng yòng kè zhī móu, bì xià shì qù yǐ." hàn wáng yuē:" hé zāi?" liáng yīn fā bā nán, qí lüè yuē:" xī zhě, tāng fá jié, fēng qí hòu yú qǐ zhě, dù néng zhì jié zhī sǐ mìng yě. jīn bì xià néng zhì xiàng jí zhī sǐ mìng hū? qí bù kě yī yě. wǔ wáng rù yīn, biǎo shāng róng zhī lǘ, shì jī zǐ zhī qiú, fēng bǐ gàn zhī mù. jīn bì xià néng fēng shèng rén zhī mù, bāo xián zhě zhī lǘ hū? qí bù kě èr yě. fā jù qiáo zhī sù, sàn lù tái zhī cái, yǐ zhèn pín mín. jīn bì xià néng sàn fǔ kù yǐ cì pín qióng hū? qí bù kě sān yě. yīn shì yǐ bì, yǎn cǎo wèi xuān, dào zài gān gē, shì tiān xià bù fù yòng wǔ. jīn bì xià néng yǎn wǔ xiū wén, bù fù yòng bīng hū? qí bù kě sì yě. fàng mǎ huà shān zhī yáng, shì wú suǒ wéi. jīn bì xià néng fàng mǎ bù fù yòng hū? qí bù kě wǔ yě. xiū niú táo lín zhī yě, shì tiān xià bù fù shū jī. jīn bì xià néng hū? qí bù kě liù yě. qiě tiān xià yóu shì, lí qīn qī qì fén mù qù gù jiù cóng bì xià zhě, rì yè wàng zhǐ chǐ zhī dì. jīn fù liù guó, lì hán wèi yān zhào qí chǔ zhī hòu, yú wú fù lì zhě, tiān xià yóu shì gè guī shì qí zhǔ cóng qīn qī fǎn gù jiù, bì xià yǔ shuí qǔ tiān xià hū? qí bù kě qī yě. qiě chǔ wéi wú qiáng, liù guó zhě fù náo ér cóng zhī wéi dāng shǐ chǔ wú qiáng, qiáng zé liù guó ruò ér cóng zhī yě., bì xià ān dé ér chén zhī zāi? qí bù kě bā yě. chéng yòng kè zhī móu, zé dà shì qù yǐ." shí wáng fāng shí, tǔ bǔ, mà lì shēng yuē:" shù rú! jǐ bài wǒ shì!" qù lìng xiāo yìn, cǐ yì xíng zhě yě.
及楚汉时,郦食其为汉谋挠楚权,曰:“昔汤伐桀,封其后于杞;武王伐纣,封其后于宋。今秦失德弃义,侵伐诸侯社稷,灭亡六国之后,使无立锥之地。陛下诚能复立六国后,此其君臣百姓必皆戴陛下德,莫不向风慕义,愿为臣妾。德义以行,陛下南面称霸,楚必敛衽而朝。”汉王曰:“善。”张良曰:“诚用客之谋,陛下事去矣。”汉王曰:“何哉?”良因发八难,其略曰:“昔者,汤伐桀,封其后于杞者,度能制桀之死命也。今陛下能制项籍之死命乎?其不可一也。武王入殷,表商容之闾,释箕子之囚,封比干之墓。今陛下能封圣人之墓,褒贤者之闾乎?其不可二也。发巨桥之粟,散鹿台之财,以赈贫民。今陛下能散府库以赐贫穷乎?其不可三也。殷事已毕,偃草为轩,倒载干戈,示天下不复用武。今陛下能偃武修文,不复用兵乎?其不可四也。放马华山之阳,示无所为。今陛下能放马不复用乎?其不可五也。休牛桃林之野,示天下不复输积。今陛下能乎?其不可六也。且天下游士,离亲戚、弃坟墓、去故旧、从陛下者,日夜望咫尺之地。今复六国,立韩、魏、燕、赵、齐、楚之后,余无复立者,天下游士各归事其主、从亲戚、反故旧,陛下与谁取天下乎?其不可七也。且楚唯无强,六国者复挠而从之(唯当使楚无强,强则六国弱而从之也。),陛下安得而臣之哉?其不可八也。诚用客之谋,则大事去矣。”时王方食,吐哺,骂郦生曰:“竖儒!几败我事!”趣令销印,此异形者也。
xún yuè yuē:" fū lì cè jué shèng zhī shù, qí yào yǒu sān: yī yuē xíng, èr yuē shì, sān yuē qíng. xíng zhě, yán qí dà tǐ dé shī zhī shù yě. shì zhě, yán qí lín shí zhī shì jìn tuì zhī jī yě. qíng zhě, yán qí xīn zhì kě fǒu zhī shí yě. gù cè tóng shì děng zhě, sān shù bù tóng yě. chū, zhāng ěr shuō chén shè yǐ fù liù guó hòu, zì wèi shù dǎng. lì shēng yì yòng cǐ shuō hàn wáng, suǒ yǐ shuō zhě shì tóng, ér dé shī yì zhě, hé zāi? dāng chén shè zhī qǐ yě, tiān xià jiē yù wáng qín ér chǔ hàn zhī fēn wèi yǒu suǒ dìng, jīn tiān xià wèi bì yù wáng xiàng yě. qiě xiàng yǔ lì néng lǜ cóng liù guó, rú qín zhī shì, zé bù néng yǐ. gù lì liù guó yú chén shè, suǒ wèi duō jǐ zhī dǎng, ér yì qín bì yě. qiě chén shè wèi néng zhuān tiān xià zhī tǔ yě, suǒ wèi qǔ fēi qí yǒu, yǐ dé yú rén, xíng xū huì ér huò shí fú yě. lì liù guó yú hàn wáng, suǒ wèi gē jǐ zhī yǒu, ér yǐ zī dí, shè xū míng ér shòu shí huò yě. cǐ shì tóng ér xíng yì zhě yě.
(荀悦曰:“夫立策决胜之术,其要有三:一曰形,二曰势,三曰情。形者,言其大体得失之数也。势者,言其临时之势、进退之机也。情者,言其心志可否之实也。故策同事等者,三术不同也。初,张耳说陈涉以复六国后,自为树党。郦生亦用此说汉王,所以说者事同,而得失异者,何哉?当陈涉之起也,天下皆欲亡秦;而楚、汉之分未有所定,今天下未必欲亡项也。且项羽力能率从六国,如秦之势,则不能矣。故立六国于陈涉,所谓多己之党,而益秦弊也。且陈涉未能专天下之土也,所谓取非其有,以德于人,行虚惠而获实福也。立六国于汉王,所谓割己之有,而以资敌,设虚名而受实祸也。此事同而形异者也。)
qī guó shí, qín wáng wèi chén zhěn yuē:" hán wèi xiāng gōng, qī nián bù jiě. huò yuē jiù zhī biàn, huò yuē wù jiù biàn, guǎ rén bù néng jué, qǐng wèi guǎ rén jué zhī." zhěn yuē:" xī biàn zhuāng zi fāng cì hǔ, guǎn shù zǐ zhǐ zhī, yuē:' liǎng hǔ fāng shí niú, niú gān bì zhēng, zhēng bì dòu, dòu zé dà zhě shāng xiǎo zhě sǐ. cóng shāng ér cì zhī, yī jǔ bì yǒu liǎng hǔ zhī míng.' jīn hán wèi xiāng gōng, qī nián bù jiě, bì shì dà guó shāng xiǎo guó wáng. cóng shāng ér fá zhī, yī jǔ bì yǒu liǎng shí. cǐ biàn zhuāng cì hǔ zhī lèi yě." huì wáng yuē:" shàn." guǒ rú qí yán.
七国时,秦王谓陈轸曰:“韩、魏相攻,期年不解。或曰救之便,或曰勿救便,寡人不能决,请为寡人决之。”轸曰:“昔卞庄子方刺虎,管竖子止之,曰:‘两虎方食牛,牛甘必争,争必斗,斗则大者伤、小者死。从伤而刺之,一举必有两虎之名。’今韩、魏相攻,期年不解,必是大国伤、小国亡。从伤而伐之,一举必有两实。此卞庄刺虎之类也。”惠王曰:“善。”果如其言。
chū, zhū hóu zhī pàn qín yě, qín jiāng jūn zhāng hán wéi zhào wáng yú jù lù. chǔ huái wáng shǐ xiàng yǔ sòng yì děng běi jiù zhào. zhì ān yáng jīn xiāng zhōu ān yáng xiàn yě, liú bù jìn. yǔ wèi yì yuē:" jīn qín jūn wéi jù lù, jí yǐn bīng dù hé, chǔ jī qí wài, zhào yīng qí nèi, pò qín jūn bì yǐ." sòng yì yuē:" bù rán. fū bó niú zhī méng, bù kě yǐ pò shī méng yù qín yě, shī yù zhāng hán yě. yù jīn jiāng bīng, fāng yù miè qín, bù kě jìn lì yǔ zhāng hán jí zhàn yě.. jīn qín gōng zhào, zhàn shèng zé bīng pí, wǒ chéng qí bì bù shèng, zé wǒ yǐn bīng gǔ xíng ér xī, bì jǔ qín yǐ. gù bù rú dòu qín zhào. fū jī qīng ruì, wǒ bù rú gōng zuò yùn chóu cè, gōng bù rú wǒ." yǔ yuē:" jiāng jūn lù lì ér gōng qín, jiǔ liú bù xíng, jīn suì jī mín pín, shì zú shí bàn shū shì zú shí shū cài, yǐ shū zá zhī bàn., jūn wú jiàn liáng. nǎi yǐn jiǔ gāo huì, bù yǐn bīng dù hé, yīn zhào shí, yǔ bìng lì jī qín, nǎi yuē:' chéng qí bì'. fū yǐ qín zhī qiáng, gōng xīn zào zhī zhào, qí shì bì jǔ zhào. zhào jǔ ér qín qiáng, hé bì zhī chéng? qiě guó bīng xīn pò, wáng bù ān xí, sǎo jìng nèi ér shǔ jiāng jūn. guó jiā ān wēi, zài cǐ yī jǔ. jīn bù xù shì zú ér xùn sī, fēi shè jì chén yě." jí yè rù yì zhàng zhōng zhǎn yì. xī bīng dù hé, chén zhōu pò fǔ, shì shì zú bì sǐ, wú hái xīn, dà pò qín jūn. cǐ yì shì zhě yě.
初,诸侯之叛秦也,秦将军章邯围赵王于钜鹿。楚怀王使项羽、宋义等北救赵。至安阳(今相州安阳县也),留不进。羽谓义曰:“今秦军围钜鹿,疾引兵渡河,楚击其外,赵应其内,破秦军必矣。”宋义曰:“不然。夫搏牛之虻,不可以破虱(虻喻秦也,虱喻章邯也。喻今将兵,方欲灭秦,不可尽力与章邯即战也。)。今秦攻赵,战胜则兵疲,我承其弊;不胜,则我引兵鼓行而西,必举秦矣。故不如斗秦、赵。夫击轻锐,我不如公;坐运筹策,公不如我。”羽曰:“将军戮力而攻秦,久留不行,今岁饥民贫,士卒食半菽(士卒食蔬菜,以菽杂之半。),军无见粮。乃饮酒高会,不引兵渡河,因赵食,与并力击秦,乃曰:‘承其弊’。夫以秦之强,攻新造之赵,其势必举赵。赵举而秦强,何弊之承?且国兵新破,王不安席,扫境内而属将军。国家安危,在此一举。今不恤士卒而徇私,非社稷臣也。”即夜入义帐中斩义。悉兵渡河,沉舟破釜,示士卒必死,无还心,大破秦军。此异势者也。
xún yuè yuē:" sòng yì dài qín zhào zhī bì, yǔ biàn zhuāng cì hǔ shì tóng ér shì yì, hé yě? shī zhī zhàn guó zhī shí, lín guó xiāng gōng, wú lín shí zhī jí, zé kě yě. zhàn guó zhī lì, qí lái jiǔ yǐ, yī zhàn zhī shèng bài, wèi bì yǐ wáng yě. qí shì fēi néng jí yú wáng dí guó yě. jìn zé chéng lì, tuì zé zì bǎo, gù xù lì dài shí, chéng bì rán yě. jīn chǔ zhào xīn qǐ, qí lì yǔ qín shì bù bìng lì, ān wēi zhī jī, hū xī chéng biàn, jìn zé dìng gōng, tuì zé shòu huò, cǐ shì tóng ér shì yì zhě yě."
(荀悦曰:“宋义待秦、赵之弊,与卞庄刺虎事同而势异,何也?施之战国之时,邻国相攻,无临时之急,则可也。战国之立,其来久矣,一战之胜败,未必以亡也。其势非能急于亡敌国也。进则乘利,退则自保,故蓄力待时,承弊然也。今楚、赵新起,其力与秦势不并立,安危之机,呼吸成变,进则定功,退则受祸,此事同而势异者也。”)
hán xìn fá zhào, jūn jǐng xíng, xuǎn qīng qí èr qiān rén, rén chí yī chì zhì, cóng jiān dào shēng shān ér wàng zhào jūn, jiè yuē:" zhào jiàn wǒ zǒu, bì kōng bì zhú wǒ, ruò jí rù zhào bì, bá zhào zhì, lì hàn chì zhì." xìn nǎi shǐ wàn rén xiān xíng, chū bèi shuǐ zhèn. píng dàn, xìn jiàn dà jiàng zhī qí gǔ, xíng chū jǐng xíng kǒu. zhào kāi bì jī zhī, dà zhàn liáng jiǔ. yú shì xìn qì qí gǔ, zǒu shuǐ shàng jūn. shuǐ shàng jūn kāi rù zhī, fù jí zhàn. zhào kōng bì zhēng hàn qí gǔ, zhú hán xìn. hán xìn děng yǐ rù shuǐ shàng jūn, jūn jiē shū sǐ zhàn, bù kě bài. xìn chū qí bīng èr qiān qí, gòng hòu zhào kōng bì zhú lì, zé chí rù zhào bì, jiē bá zhào qí, lì hàn chì zhì èr qiān. zhào jūn yǐ bù néng dé xìn děng, yù hái guī bì, jiē hàn chì zhì, ér dà jīng, yǐ wéi jiē yǐ dé zhào wáng jiāng yǐ. suì luàn, dùn zǒu, zhào jiāng suī zhǎn zhī, bù néng jìn yě. yú shì hàn bīng chéng jī, dà pò zhī, lǔ zhào jūn. zhū jiàng xiào shǒu lǔ, jiē hè xìn. yīn wèn yuē:" bīng fǎ: bèi yòu shān líng, qián zuǒ shuǐ zé. jīn zhě fǎn bèi shuǐ zhèn, rán jìng yǐ shèng, cǐ hé shù yě?" xìn yuē:" bīng fǎ bù yuē:' xiàn zhī sǐ dì ér hòu shēng, zhì zhī wáng dì ér hòu cún?' qiě xìn fēi děi sù fǔ xún shì dài fū yě, cǐ suǒ wèi qū shì rén ér zhàn zhī, qí shì fēi zhì zhī sǐ dì, shǐ rén rén zì wéi zhàn. jīn yǔ zhī shēng dì, jiē zǒu, níng shàng kě dé ér yòng zhī."
韩信伐赵,军井陉,选轻骑二千人,人持一赤帜,从间道升山而望赵军,诫曰:“赵见我走,必空壁逐我,若疾入赵壁,拔赵帜,立汉赤帜。”信乃使万人先行,出背水阵。平旦,信建大将之旗鼓,行出井陉口。赵开壁击之,大战良久。于是信弃旗鼓,走水上军。水上军开入之,复疾战。赵空壁争汉旗鼓,逐韩信。韩信等已入水上军,军皆殊死战,不可败。信出奇兵二千骑,共候赵空壁逐利,则驰入赵壁,皆拔赵旗,立汉赤帜二千。赵军已不能得信等,欲还归壁,皆汉赤帜,而大惊,以为皆已得赵王将矣。遂乱,遁走,赵将虽斩之,不能禁也。于是汉兵乘击,大破之,虏赵军。诸将效首虏,皆贺信。因问曰:“兵法:背右山陵,前左水泽。今者反背水阵,然竟以胜,此何术也?”信曰:“兵法不曰:‘陷之死地而后生,置之亡地而后存?’且信非得素抚循士大夫也,此所谓驱市人而战之,其势非置之死地,使人人自为战。今与之生地,皆走,宁尚可得而用之。”
yòu gāo zǔ jié wǔ zhū hóu bīng, rù péng chéng. xiàng yǔ wén zhī, nǎi yǐn bīng qù qí, yǔ hàn dà zhàn suī shuǐ shàng, dà pò hàn jūn, duō shā shì zú, suī shuǐ wèi zhī bù liú. cǐ yì qíng zhě yě.
又高祖劫五诸侯兵,入彭城。项羽闻之,乃引兵去齐,与汉大战睢水上,大破汉军,多杀士卒,睢水为之不流。此异情者也。
xún yuè yuē:" fá zhào zhī yì, hán xìn jūn zhī shuǐ, ér zhào bù néng bài. hé yě? péng chéng zhī nán, hàn wáng zhàn yú suī shuǐ zhī shàng, shì zú fù rù suī shuǐ ér chǔ bīng dà shèng, hé yě? zhào bīng chū guó jìn gōng, jiàn kě ér jìn, zhī nán ér tuì, shēn huái nèi gù zhī xīn, bù wéi bì sǐ zhī jì hán xìn gū jūn lì yú shuǐ shàng, yǒu bì sǐ zhī jì, wú shēng lǜ yě, cǐ xìn zhī suǒ yǐ shèng yě. hàn wáng zhì dí rù guó, yǐn jiǔ gāo huì, shì zhòng yì yù, zhàn xīn bù tóng. chǔ yǐ qiáng dà zhī wēi, ér sàng qí guó dū, xiàng yǔ zì wài ér rù, shì zú jiē yǒu fèn jī zhī qì, jiù bài fù wáng, yǐ jué yī dàn zhī mìng. cǐ hàn suǒ yǐ bài yě. qiě hán xìn xuǎn jīng bīng yǐ shǒu, ér zhào yǐ nèi gù zhī shì gōng zhī xiàng yǔ xuǎn jīng bīng yǐ gōng hàn, ér hàn wáng yǐ xiè dài zhī zú yīng zhī. cǐ shì tóng ér qíng yì zhě yě."
(荀悦曰:“伐赵之役,韩信军泜水,而赵不能败。何也?彭城之难,汉王战于睢水之上,士卒赴入睢水而楚兵大胜,何也?赵兵出国近攻,见可而进,知难而退,深怀内顾之心,不为必死之计;韩信孤军立于水上,有必死之计,无生虑也,此信之所以胜也。汉王制敌入国,饮酒高会,士众逸豫,战心不同。楚以强大之威,而丧其国都,项羽自外而入,士卒皆有愤激之气,救败赴亡,以决一旦之命。此汉所以败也。且韩信选精兵以守,而赵以内顾之士攻之;项羽选精兵以攻汉,而汉王以懈怠之卒应之。此事同而情异者也。”
gù yuē: quán bù kě yù shè, biàn bù kě xiān tú. yǔ shí qiān yí, yìng wù biàn huà, jì cè zhī jī yě.
故曰:权不可预设,变不可先图。与时迁移,应物变化,计策之机也。)
hàn wáng zài hàn zhōng, hán xìn shuō yuē:" jīn shì zú jiē shān dōng rén, qí ér wàng guī. jí qí fēng, dōng xiàng kě yǐ zhēng tiān xià." hòu hàn guāng wǔ běi zhì jì, wén hán dān bīng dào, shì zǔ yù nán guī, zhào guān shǔ jì yì. gěng yǎn yuē:" jīn bīng cóng nán lái, bù kě nán xíng. yú yáng tài shǒu péng chǒng, gōng zhī yì rén shàng jùn tài shǒu, jí yǎn fù yě. fā cǐ liǎng jùn, kòng xián wàn qí, hán dān bù zú lǜ yě." shì zǔ guān shǔ bù cóng, suì nán chí, guān shǔ gè fēn sǎn. yì yuē: guī shī yī yě, huò bài huò chéng, hé yě? duì yuē: sūn zi yún:" guī shī wù è." xiàng wáng shǐ sān wáng zhī qín, è hàn wáng guī lù, gù fēng bù kě dāng. yòu sūn zi chēng:" zhū hóu zì zhàn qí dì, wèi sàn dì." guāng wǔ bīng cóng nán lái, nán xíng rù sàn dì, suǒ yǐ wú dòu zhì ér fēn sǎn yě. gù guī shī yī yě, ér yī chéng yī bài yě.
汉王在汉中,韩信说曰:“今士卒皆山东人,跂而望归。及其锋,东向可以争天下。”后汉光武北至蓟,闻邯郸兵到,世祖欲南归,召官属计议。耿弇曰:“今兵从南来,不可南行。渔阳太守彭宠,公之邑人;上郡太守,即弇父也。发此两郡,控弦万骑,邯郸不足虑也。”世祖官属不从,遂南驰,官属各分散。(议曰:归师一也,或败或成,何也?对曰:孙子云:“归师勿遏。”项王使三王之秦,遏汉王归路,故锋不可当。又孙子称:“诸侯自战其地,为散地。”光武兵从南来,南行入散地,所以无斗志而分散也。故归师一也,而一成一败也。)
hòu hàn lǐ jué děng zhuī kùn tiān zǐ yú cáo yáng. jǔ shòu shuō yuán shào yuē:" jiāng jūn lèi yè tái fǔ, shì jì zhōng yì. jīn zhāo tíng bō yuè, zōng miào cán huǐ. guān zhū zhōu jùn, suī wài tuō yì bīng, nèi shí xiàng tú, wèi yǒu yōu zài shè jì xù rén zhī yì! qiě jīn zhōu chéng cū dìng, bīng qiáng shì fù. xī yíng dà jià, jí gōng yè dōu, xié tiān zǐ ér lìng zhū hóu, chù shì mǎ yǐ tǎo bù tíng, shuí néng yù zhī? ruò bù zǎo dìng, bì yǒu xiān zhī zhě. fū quán bù shī jī, gōng bù yàn sù, yuàn qí tú zhī." shào bù cóng. wèi wǔ guǒ yíng hàn dì, shào suì bài. liáng wǔ dì xiāo yǎn qǐ yì, dù sī chōng quàn dì yíng nán kāng wáng, dōu xiāng yáng, zhèng zūn hào, dì bù cóng. zhāng hóng cè yuē:" jīn yǐ nán kāng zhì rén shǒu zhōng, bǐ xié tiān zǐ yǐ lìng zhū hóu, jié xià qián qù, wéi rén suǒ shǐ. cǐ qǐ suì hán zhī jì yé?" dì yuē:" ruò qián tú dà shì bù jié, gù zì lán ài tóng fén ruò gōng yè kè jiàn, shuí gǎn bù cóng? qǐ shì lù lù shòu rén chǔ fèn yú jiāng nán, lì xīn yě jùn yǐ jí xīn fù zāi?" bù cóng. suì jìn bīng, kè jiàn yè ér yǒu jiāng zuǒ.
后汉李傕等追困天子于曹阳。沮授说袁绍曰:“将军累叶台辅,世济忠义。今朝廷播越,宗庙残毁。观诸州郡,虽外托义兵,内实相图,未有忧在社稷、恤人之意!且今州城粗定,兵强士附。西迎大驾,即宫邺都,挟天子而令诸侯,畜士马以讨不庭,谁能御之?若不早定,必有先之者。夫权不失机,功不厌速,愿其图之。”绍不从。魏武果迎汉帝,绍遂败。梁武帝萧衍起义,杜思冲劝帝迎南康王,都襄阳,正尊号,帝不从。张弘策曰:“今以南康置人手中,彼挟天子以令诸侯,节下前去,为人所使。此岂岁寒之计耶?”帝曰:“若前途大事不捷,故自兰艾同焚;若功业克建,谁敢不从?岂是碌碌受人处分于江南,立新野郡以集新附哉?”不从。遂进兵,克建业而有江左。
yì yuē: xié tiān zǐ ér lìng zhū hóu, qí shì yī yě, yǒu yǐ zhī chéng, yǒu yǐ zhī bài, hé yě? duì yuē: tiān xià zhě, fēi yī rén zhī tiān xià yě. sì xíng xiōng bào, jì tǐ bù zú yǐ zì cún rén wàng suǒ guī, pǐ fū kě yǐ chéng hóng yè. fū tiān mìng dǐ zhǐ, wéi lè tuī, yǒu zì lái yǐ. dāng huǒ dé bù jìng, qún háo hǔ zhēng, hàn zuò suī shuāi, rén wàng wèi gǎi, gù wèi wǔ fèng tiān zǐ yǐ cóng rén yù, zhàng dà shùn yǐ lìng yǔ nèi, shǐ tiān xià zhī shì wěi zhōng bà tú. chuán yuē:" qiú zhū hóu mò rú qín wáng." sī zhī wèi yǐ. qí shí zé bù rán, pǔ tiān sī luàn, hǎi shuǐ qún fēi, dāng bǎi xìng yǔ néng zhī qiū, shǔ sān líng gǎi bo zhī rì, ruò xié jiù zhǔ, bù yì wéi hū? gù chuán jī cháng hóng yù xìng tiān zhī yù huài, ér měi cài mò" léi chéng gàn" zhī shuō. shì yǐ qí shì yī yě, yǒu yǐ zhī chéng, yǒu yǐ zhī bài yě.
(议曰:挟天子而令诸侯,其事一也,有以之成,有以之败,何也?对曰:天下者,非一人之天下也。肆行凶暴,继体不足以自存;人望所归,匹夫可以成洪业。夫天命底止,唯乐推,有自来矣。当火德不竞,群豪虎争,汉祚虽衰,人望未改,故魏武奉天子以从人欲,仗大顺以令宇内,使天下之士委忠霸图。《传》曰:“求诸侯莫如勤王。”斯之谓矣。齐时则不然,溥天思乱,海水群飞,当百姓与能之秋,属三灵改卜之日,若挟旧主,不亦违乎?故《传》讥苌弘欲兴天之欲坏,而美蔡墨“雷乘干”之说。是以其事一也,有以之成,有以之败也。)
cǐ" qíng" yǔ" xíng"" shì" zhī yì zhě yě. suí shí biàn tōng, bù kě zhí yī yǐ.
此“情”与“形”、“势”之异者也。随时变通,不可执一矣。
zhū gě liàng yuē:" fàn lǐ yǐ qù guì wèi gāo, yú qīng yǐ shě xiāng wèi gōng tài bó yǐ sān ràng wèi rén, yàn kuài yǐ cí guó wèi huò yáo shùn yǐ shàn wèi wèi shèng, kǎo āi yǐ shòu dǒng wèi yú wǔ wáng yǐ qǔ yīn wèi yì, wáng mǎng yǐ duó hàn wèi cuàn huán gōng yǐ guǎn zhòng wèi bà, qín wáng yǐ zhào gāo sàng guó. cǐ jiē qù tóng ér shì yì yě. míng zhě yǐ xìng zhì, àn zhě yǐ rǔ luàn yě.
(诸葛亮曰:“范蠡以去贵为高,虞卿以舍相为功;太伯以三让为仁,燕哙以辞国为祸;尧、舜以禅位为圣,考、哀以授董为愚;武王以取殷为义,王莽以夺汉为篡;桓公以管仲为霸,秦王以赵高丧国。此皆趣同而事异也。明者以兴治,暗者以辱乱也。)