chūn qiū shuō: qí huán jìn wén qín móu sòng xiāng chǔ zhuāng shì wǔ bó yě. jǐn àn chūn qiū zuǒ shì chuán: xià hòu tài kāng, yú yú dān lè, bù xiū mín shì, zhū hóu jiàn chà. yú shì kūn wú shì nǎi wèi méng zhǔ, zhū bù cóng mìng, yǐ zūn wáng shì. jí yīn zhī shuāi yě, dà péng shì shǐ wéi shì fù xù qí xù, suǒ wèi wáng dào fèi ér bà yè xìng zhě yě. qí huán jiǔ hé yī kuāng, lǜ chéng wáng shì, zé qiáng chǔ zhī zuì, fù qīng máo zhī gòng. jìn wén wèi jiàn tǔ zhī huì, xiū cháo pìn zhī lǐ, nà xiāng kè dài, yì dài tiān zǐ. kǒng zǐ chēng mín dào yú jīn shòu qí cì. yòu yuē: qí huán zhèng ér bù jué, jìn wén jué ér bù zhèng. zhì yú sān guó, jì wú tàn yù yī yán. ér móu gōng shòu zhèng gān yán, zhì shù ér qù, wéi huáng fà zhī jì, ér yù xiáo zhī bài, shā xián chén bǎi lǐ xī, yǐ zi chē shì wèi xùn, shī huáng niǎo zhī suǒ wèi zuò, gù shì yuē móu. xiāng gōng bù duó dé liàng lì, mù míng ér bù zōng shí, liù? wǔ shí xiān zhe qí yì, fù jūn cán shēn, zhōng wèi lù xiào. zhuāng wáng jiàn hào, zì xià mó shàng, guān bīng jīng shī, wèn dǐng qīng zhòng, shì qiáng sì fèn, jǐ wáng sòng guó, yì zi xī hái, jué huò yì jù. jiē wú xìng wēi jì jué, zūn shì wáng shì zhī gōng. shì zhī jì shì zhě bù xiáng chá qí běn mò, zhì shū yú zhú bó, tóng zhī bó gōng, huò wù hòu shēng, qǐ bù àn hū!
《春秋》說:齊桓、晉文、秦繆、宋襄、楚莊是五伯也。謹按《春秋左氏傳》:夏後太康,娛於耽樂,不修民事,諸侯僭差。於是昆吾氏乃為盟主,誅不從命,以尊王室。及殷之衰也,大彭氏、豕韋氏復續其緒,所謂王道廢而霸業興者也。齊桓九合一匡,率成王室,責強楚之罪,復青茅之貢。晉文為踐土之會,修朝聘之禮,納襄克帶,翼戴天子。孔子稱「民到於今受其賜」。又曰:「齊桓正而不譎,晉文譎而不正。」至於三國,既無嘆譽一言。而繆公受鄭甘言,置戍而去,違黃髮之計,而遇崤之敗,殺賢臣百里奚,以子車氏為殉,詩黃鳥之所為作,故諡曰「繆」。襄公不度德量力,慕名而不綜實,六?五石先著其異,覆軍殘身,終為戮笑。莊王僭號,自下摩上,觀兵京師,問鼎輕重,恃強肆忿,幾亡宋國,易子析骸,厥禍亦巨。皆無興微繼絕,尊事王室之功。世之紀事者不詳察其本末,至書於竹帛,同之伯功,或誤後生,豈不暗乎!
bó zhě, zhǎng yě, bái yě. yán qí xián jiàn wǔ zhǎng, gōng shí míng bái. huò yuē: bà zhě, bǎ yě,? yě. yán bǎ chí tiān zǐ zhèng lìng, jiū lǜ tóng méng yě. huán gōng wèn guǎn zhòng: wú hé jūn yě? duì yuē: dí kùn yú wèi, fù bīng bù jiù, xū miè nǎi wǎng cún zhī. rén bù chún, wèi bà jūn yě. gài sān tǒng zhě, tiān dì rén zhī shǐ, dào zhī dà gāng yě. wǔ xíng zhě, pǐn wù zhī zōng yě. dào yǐ sān xìng, dé yǐ wǔ chéng, gù sān huáng wǔ dì, sān wáng wǔ bó, zhì dào bù yuǎn, sān wǔ fù fǎn, pì ruò xún lián huán, shùn dǐng ěr, qióng zé fǎn běn, zhōng zé fù shǐ yě.
伯者,長也,白也。言其咸建五長,功實明白。或曰:霸者,把也,?也。言把持天子政令,糾率同盟也。桓公問管仲:「吾何君也?」對曰:「狄困於衛,復兵不救,須滅乃往存之。仁不純,為霸君也。」蓋三統者,天地人之始,道之大綱也。五行者,品物之宗也。道以三興,德以五成,故三皇、五帝,三王、五伯,至道不遠,三五復反,譬若循連環,順鼎耳,窮則反本,終則復始也。