gōng sūn lóng, liù guó shí biàn shì yě. jí míng shí zhī sàn luàn, yīn zī cái zhī suǒ zhǎng, wèi shǒu bái zhī lùn. jiǎ wù qǔ pì, yǐ shǒu bái biàn, wèi bái mǎ wèi fēi mǎ yě. bái mǎ wèi fēi mǎ zhě, yán bái suǒ yǐ míng sè, yán mǎ suǒ yǐ míng xíng yě sè fēi xíng, xíng fēi sè yě. fū yán sè zé xíng bù dāng yǔ, yán xíng zé sè bù yí cóng, jīn hé yǐ wèi wù, fēi yě. rú qiú bái mǎ yú jiù zhōng, wú yǒu, ér yǒu lí sè zhī mǎ, rán bù kě yǐ yīng yǒu bái mǎ yě. bù kě yǐ yīng yǒu bái mǎ, zé suǒ qiú zhī mǎ wáng yǐ wáng zé bái mǎ jìng fēi mǎ. yù tuī shì biàn, yǐ zhèng míng shí ér huà tiān xià yān.
公孫龍,六國時辯士也。疾名實之散亂,因資材之所長,為「守白」之論。 假物取譬,以「守白」辯,謂白馬為非馬也。白馬為非馬者,言白所以名色,言 馬所以名形也;色非形,形非色也。夫言色則形不當與,言形則色不宜從,今合 以為物,非也。如求白馬於廄中,無有,而有驪色之馬,然不可以應有白馬也。 不可以應有白馬,則所求之馬亡矣;亡則白馬竟非馬。欲推是辯,以正名實而化 天下焉。
lóng yú kǒng chuān huì zhào píng yuán jūn jiā. chuān yuē: sù wén xiān shēng gāo yì, yuàn wèi dì zǐ jiǔ, dàn bù qǔ xiān shēng yǐ bái mǎ wèi fēi mǎ ěr! qǐng qù cǐ shù, zé chuān qǐng wèi dì zǐ.
龍於孔穿會趙平原君家。穿曰:「素聞先生高誼,願為弟子久,但不取先生 以白馬為非馬耳!請去此術,則穿請為弟子。」
lóng yuē: xiān shēng zhī yán bèi. lóng zhī suǒ yǐ wèi míng zhě, nǎi yǐ bái mǎ zhī lùn ěr! jīn shǐ lóng qù zhī, zé wú yǐ jiào yān. qiě yù shī zhī zhě, yǐ zhì yǔ xué bù rú yě. jīn shǐ lóng qù zhī, cǐ xiān jiào ér hòu shī yě xiān jiào ér hòu shī zhī zhě, bèi.
龍曰:「先生之言悖。龍之所以為名者,乃以白馬之論爾!今使龍去之,則 無以教焉。且欲師之者,以智與學不如也。今使龍去之,此先教而後師也;先教 而後師之者,悖。
qiě bái mǎ fēi mǎ, nǎi zhòng ní zhī suǒ qǔ. lóng wén chǔ wáng zhāng fán ruò zhī gōng, zài wáng guī zhī shǐ, yǐ shè jiāo kǒu yú yún mèng zhī pǔ, ér sàng qí gōng. zuǒ yòu qǐng qiú zhī. wáng yuē: zhǐ. chǔ rén yí gōng, chǔ rén dé zhī, yòu hé qiú hū? zhòng ní wén zhī yuē: chǔ wáng rén yì ér wèi suì yě. yì yuē rén wáng gōng, rén dé zhī ér yǐ, hé bì chǔ? ruò cǐ, zhòng ní yì chǔ rén yǔ suǒ wèi rén. fū shì zhòng ní yì chǔ rén yǔ suǒ wèi rén, ér fēi lóng bái mǎ yú suǒ wèi mǎ, bèi.
「且白馬非馬,乃仲尼之所取。龍聞楚王張繁弱之弓,載亡歸之矢,以射蛟 口於雲夢之圃,而喪其弓。左右請求之。王曰:『止。楚人遺弓,楚人得之,又 何求乎?』仲尼聞之曰:『楚王仁義而未遂也。亦曰人亡弓,人得之而已,何必 楚?』若此,仲尼異『楚人』與所謂『人』。夫是仲尼異『楚人』與所謂『人』, 而非龍『白馬』於所謂『馬』,悖。」
xiān shēng xiū rú shù ér fēi zhòng ní zhī suǒ qǔ, yù xué ér shǐ lóng qù suǒ jiào, zé suī bǎi lóng, gù bù néng dāng qián yǐ. kǒng chuān wú yǐ yīng yān.
「先生修儒術而非仲尼之所取,欲學而使龍去所教,則雖百龍,固不能當前 矣。」孔穿無以應焉。
gōng sūn lóng, zhào píng yuán jūn zhī kè yě kǒng chuān, kǒng zǐ zhī sūn yě. chuān yǔ lóng huì. chuān wèi lóng yuē: chén jū lǔ, cè wén xià fēng, gāo xiān shēng zhī zhì, shuō xiān shēng zhī xíng, yuàn shòu yì zhī rì jiǔ yǐ, nǎi jīn dé jiàn. rán suǒ bù qǔ xiān shēng zhě, dú bù qǔ xiān shēng zhī yǐ bái mǎ wèi fēi mǎ ěr. qǐng qù bái mǎ fēi mǎ zhī xué, chuān qǐng wèi dì zǐ.
公孫龍,趙平原君之客也;孔穿,孔子之孫也。穿與龍會。穿謂龍曰:「臣 居魯,側聞下風,高先生之智,說先生之行,願受益之日久矣,乃今得見。然所 不取先生者,獨不取先生之以白馬為非馬耳。請去白馬非馬之學,穿請為弟子。」
gōng sūn lóng yuē: xiān shēng zhī yán bèi. lóng zhī xué, yǐ bái mǎ wèi fēi mǎ zhě yě. shǐ lóng qù zhī, zé lóng wú yǐ jiào wú yǐ jiào ér nǎi xué yú lóng yě zhě, bèi. qiě fú yù xué yú lóng zhě, yǐ zhì yǔ xué yān wèi bù dǎi yě. jīn jiào lóng qù bái mǎ fēi mǎ, shì xiān jiào ér hòu shī zhī yě xiān jiào ér hòu shī zhī, bù kě.
公孫龍曰:「先生之言悖。龍之學,以白馬為非馬者也。使龍去之,則龍無 以教;無以教而乃學於龍也者,悖。且夫欲學於龍者,以智與學焉為不逮也。今 教龍去白馬非馬,是先教而後師之也;先教而後師之,不可。」
xiān shēng zhī suǒ yǐ jiào lóng zhě, shì qí wáng zhī wèi yǐn wén yě. qí wáng zhī wèi yǐn wén yuē: guǎ rén shén hǎo shì, yǐ qí guó wú shì, hé yě? yǐn wén yuē: yuàn wén dài wáng zhī suǒ wèi shì zhě. qí wáng wú yǐ yīng. yǐn wén yuē: jīn yǒu rén yú cǐ, shì jūn zé zhōng, shì qīn zé xiào, jiāo yǒu zé xìn, chù xiāng zé shùn, yǒu cǐ sì háng, kě wèi shì hū? qí wáng yuē: shàn! cǐ zhēn wú suǒ wèi shì yě. yǐn wén yuē: wáng dé cǐ rén, kěn yǐ wèi chén hū? wáng yuē: suǒ yuàn ér bù kě de yě.
「先生之所以教龍者,似齊王之謂尹文也。齊王之謂尹文曰:『寡人甚好士, 以齊國無士,何也?』尹文曰:『願聞大王之所謂士者。』齊王無以應。尹文曰: 『今有人於此,事君則忠,事親則孝,交友則信,處鄉則順,有此四行,可謂士 乎?』齊王曰:『善!此真吾所謂士也。』尹文曰:『王得此人,肯以為臣乎?』 王曰:『所願而不可得也。』」
shì shí qí wáng hǎo yǒng. yú shì yǐn wén yuē: shǐ cǐ rén guǎng zhòng dà tíng zhī zhōng, jiàn qīn wǔ ér zhōng bù gǎn dòu, wáng jiāng yǐ wèi chén hū? wáng yuē: jù shì yě? jiàn wǔ ér bù dòu, rǔ yě! rǔ zé guǎ rén bù yǐ wèi chén yǐ. yǐn wén yuē: wéi jiàn wǔ ér bù dòu, wèi shī qí sì háng yě. shì rén wèi shī qí sì háng, qí suǒ yǐ wèi shì yě rán. ér wáng yī yǐ wèi chén, yī bù yǐ wèi chén, zé xiàng zhī suǒ wèi shì zhě, nǎi fēi shì hū? qí wáng wú yǐ yīng.
「是時齊王好勇。於是尹文曰:『使此人廣眾大庭之中,見侵侮而終不敢斗, 王將以為臣乎?』王曰:『鉅士也?見侮而不鬥,辱也!辱則寡人不以為臣矣。』 尹文曰:『唯見侮而不鬥,未失其四行也。是人未失其四行,其所以為士也然。而 王一以為臣,一不以為臣,則向之所謂士者,乃非士乎?』齊王無以應。」
yǐn wén yuē: jīn yǒu rén jūn, jiāng lǐ qí guó, rén yǒu fēi zé fēi zhī, wú fēi zé yì fēi zhī yǒu gōng zé shǎng zhī, wú gōng zé yì shǎng zhī, ér yuàn rén zhī bù lǐ yě, kě hū? qí wáng yuē: bù kě. yǐn wén yuē: chén kǒu guān xià lì zhī lǐ qí, qí fāng ruò cǐ yǐ. wáng yuē: guǎ rén lǐ guó, xìn ruò xiān shēng zhī yán, rén suī bù lǐ, guǎ rén bù gǎn yuàn yě. yì wèi zhì rán yǔ?
「尹文曰:『今有人君,將理其國,人有非則非之,無非則亦非之;有功則 賞之,無功則亦賞之,而怨人之不理也,可乎?』齊王曰:『不可。』尹文曰: 『臣口觀下吏之理齊,齊方若此矣。』王曰:『寡人理國,信若先生之言,人雖 不理,寡人不敢怨也。意未至然與?』
yǐn wén yuē: yán zhī gǎn wú shuō hū? wáng zhī lìng yuē: shā rén zhě sǐ, shāng rén zhě xíng. rén yǒu wèi wáng zhī lìng zhě, jiàn wǔ ér zhōng bù gǎn dòu, shì quán wáng zhī lìng yě. ér wáng yuē: jiàn wǔ ér bù dòu zhě, rǔ yě. wèi zhī rǔ, fēi zhī yě. wú fēi ér wáng fēi zhī, gù yīn chú qí jí, bù yǐ wèi chén yě. bù yǐ wèi chén zhě, fá zhī yě. cǐ wú ér wáng fá zhī yě. qiě wáng rǔ bù gǎn dòu zhě, bì róng gǎn dòu zhě yě róng gǎn dòu zhě, shì ér wáng shì zhī, bì yǐ wèi chén yǐ. bì yǐ wèi chén zhě, shǎng zhī yě. bǐ wú gōng ér wáng shǎng zhī. wáng zhī suǒ shǎng, lì zhī suǒ zhū yě shàng zhī suǒ shì, ér fǎ zhī suǒ fēi yě. shǎng fá shì fēi, xiāng yǔ sì miù, suī shí huáng dì, bù néng lǐ yě. qí wáng wú yǐ yīng.
「尹文曰:『言之敢無說乎?王之令曰:『殺人者死,傷人者刑。』人有畏 王之令者,見侮而終不敢斗,是全王之令也。而王曰:『見侮而不鬥者,辱也。 』謂之辱,非之也。無非而王非之,故因除其籍,不以為臣也。不以為臣者,罰 之也。此無而王罰之也。且王辱不敢斗者,必榮敢斗者也;榮敢斗者,是而王是 之,必以為臣矣。必以為臣者,賞之也。彼無功而王賞之。王之所賞,吏之所誅 也;上之所是,而法之所非也。賞罰是非,相與四謬,雖十黃帝,不能理也。』 齊王無以應。」
gù lóng yǐ zi zhī yán yǒu shì qí wáng. zi zhī nán bái mǎ zhī fēi mǎ, bù zhī suǒ yǐ nán zhī shuō, yǐ cǐ, yóu hǎo shì zhī míng, ér bù zhī chá shì zhī lèi.
「故龍以子之言有似齊王。子知難白馬之非馬,不知所以難之說,以此,猶 好士之名,而不知察士之類。」