zi yóu yuē: xī zhèng guāng yè xiōng dì, yù rén xiàn cí, jù yǒu kě chī zhě, zhé tóu yī jù pí qiè zhōng, hào yuē kǔ hǎi, yàn huì zé qǔ shì, yǐ zī xié xì. fū wèi cí ér zú yǐ zī rén zhī xié xì, cǐ cí biàn shì tiān dì jiān yī zhǒng shǎo bu dé yǔ, yóu shèng yú chén fǔ dǎo xí, rú yáng shēng ān suǒ wèi suī bù bó shū sù, chén chén xiāng yīn, bù kě yī shí yě. gù yú xǐ ér cǎi zhī. ér gǔ shī zhī bìng jīng rén zhǐ zhāi zhě, yì fù rù zhī, yòu yǐ jiàn jù pí xiāng zhōng, rén rén yǒu fèn, mò yào qīng yì biàn zhāng kǒu xiào rén yě. jí kǔ hǎi dì qī.
子猶曰:「昔鄭光業兄弟,遇人獻詞,句有可嗤者,輒投一巨皮篋中,號曰「苦海」,宴會則取視,以資諧戲。夫為詞而足以資人之諧戲,此詞便是天地間一種少不得語,猶勝於塵腐蹈襲,如楊升庵所謂「雖布帛菽粟,陳陳相因,不可衣食」也。故余喜而采之。而古詩之病經人指摘者,亦附入之,又以見巨皮箱中,人人有份,莫要輕易便張口笑人也。集《苦海》第七。
cǎi shí shī
採石詩
cǎi shí jiāng tóu, lǐ tài bái mù zài yān. wǎng lái shī rén tí yǒng dài biàn. yǒu kè shū yī jué yún: cǎi shí jiāng biān yī póu tǔ, lǐ bái shī míng yào qiān gǔ. lái de qù de xiě liǎng xíng, lǔ bān mén qián diào dà fǔ.
採石江頭,李太白墓在焉。往來詩人題詠殆遍。有客書一絕云:「採石江邊一抔土,李白詩名耀千古。來的去的寫兩行,魯般門前掉大斧。」
tóng dōng jí
同東集
yuè shēng táng suí chāo yún: wú sēng fǎ hǎi hǎo zuò è shī, cuì chéng zhì, liú cóng shì wèi xù. liú xù yún: shī suī xí xī fāng zhī jiào, pō tóng dōng lǔ zhī fēng, yīn tí yuē tóng dōng jí. zhǎng yú pì yù, dòng yǒu fēng sāo, xī táng xiǎo dù jì wèi lǎo dù zhī cì, jīn shī yòu zài xiǎo dù zhī xià. yī shuō, dōng pō tí fó yìn xiàng yì yǒu dà dù xiǎo dù yǔ, yí jí cǐ wù.
《悅生堂隨抄》云:吳僧法海好作惡詩,萃成帙,劉從事為序。劉序云:「師雖習西方之教,頗同東魯之風,因題曰《同東集》。長於譬喻,動有風騷,昔唐小杜既為老杜之次,今師又在小杜之下。」一說,東坡題佛印象亦有「大杜、小杜」語,疑即此誤。
pán mén shī bó
盤門詩伯
wàn lì chū, sū zhōu pán mén wài kūn dì èr rén, wàng qí xìng, yī hào lán xī, yī hào lán zhōu, zhēng yǐ è shī chàng hè, gāo zì jīn xǔ. huò zuò shī cháo zhī yuē: pán mén chéng wài liǎng shī bó, lán xī lán zhōu tóng yī mài. xiōng zhōng quán wú bàn juǎn shū, zhǐ shàng kōng wū shù xíng mò. huàn huā xī tóu dù shǎo líng, xún yáng jiāng kǒu lǐ tài bái. èr gōng yīn líng yóu wèi sàn, zhōng rì zài tiān xún pī lì. yǒu zhāo tóu shàng huài shēng néng, wú yǔ, yóu yún xiǎng yī shēng yě. dǎ shā liǎng gè zhí niáng zéi.
萬曆初,蘇州盤門外昆弟二人,忘其姓,一號蘭溪,一號蘭洲,爭以惡詩唱和,高自矜許。或作詩嘲之曰:「盤門城外兩詩伯,蘭溪蘭洲同一脈。胸中全無半卷書,紙上空污數行墨。浣花溪頭杜少陵,潯陽江口李太白。二公陰靈猶未散,終日在天尋霹靂。有朝頭上咶聲能,吳語,猶雲「響一聲」也。打殺兩個直娘賊。」
zì chà cái huá
自詫才華
guǎng jì: běi qí bīng zhōu yǒu shì zú, hǎo wèi kě xiào shī fù, qīng miè xíng wèi zhū gōng. zhòng gòng cháo nòng, xū xiāng chēng zàn, bì jī niú lù jiǔ yán zhī. qī zhī qí wàng, lǚ yòng qì jiàn. qí rén tàn yuē: cái huá bù wèi qī zǐ suǒ róng, hé kuàng xíng lù!
《廣記》:北齊并州有士族,好為可笑詩賦,輕蔑邢、魏諸公。眾共嘲弄,虛相稱讚,必擊牛漉酒延之。妻知其妄,屢用泣諫。其人嘆曰:「才華不為妻子所容,何況行路!」
yáng jùn zhī
陽俊之
yáng jùn zhī duō zuò wǔ yán gē, cí dàng ér zhuō, shì sú liú chuán, míng wèi yáng wǔ bàn lǚ, xiě mài bù jué. jùn zhī yù yú shì, yán qí zì wù, qǔ ér gǎi zhī. mài zhě yuē: yáng wǔ, gǔ zhī xián rén. jūn hé suǒ zhī, qīng gǎn yì lùn! jùn zhī dà xǐ, zì yán yǒu jí shí juǎn. suī jiā xiōng yì bù zhī wú shì cái shì.
陽俊之多作五言歌,詞盪而拙,世俗流傳,名為「陽五伴侶」,寫賣不絕。俊之遇於市,言其字誤,取而改之。賣者曰:「陽五,古之賢人。君何所知,輕敢議論!」俊之大喜,自言「有集十卷。雖家兄亦不知吾是才士」。
cuī tài zhī
崔泰之
táng huáng mén cuī tài zhī kū tè jìn lǐ jiào shī yuē: tái gé shén xiān dì, yì guān jūn zǐ xiāng. zuó cháo yóu duì zuò, jīn rì hū yún wáng. hún suí sī mìng guǐ, pò zhú jiàn yán wáng. cǐ shí bà huān xiào, wú fù xiàng cháo táng. wèi rén yuē: zuò shī xū yǒu cǐ zhēn wèi.
唐黃門崔泰之哭特進李嶠詩曰:「台閣神仙地,衣冠君子鄉。昨朝猶對坐,今日忽雲亡。魂隨司命鬼,魄逐見閻王。此時罷歡笑,無復向朝堂。」謂人曰:「作詩須有此真味。」
lú yán ràng
盧延讓
lú yán ràng yè shī, èr shí wǔ jǔ fāng dēng dì. juǎn zhōng yǒu hú chōng guān dào guò, gǒu chù diàn mén kāi zhī jù, zhāng jùn měi chēng shǎng zhī. yòu yǒu zéi māo lín shǔ xué, chán quǎn shì yú zhēn, wèi chéng ruì suǒ shǎng. lì bào shāo zhān pò, māo tiào chù dǐng fān, wèi wáng jiàn suǒ shǎng. lú wèi rén yuē: píng shēng yè jǐn gōng qīng, bù yì de lì yú hú gǒu māo shǔ!
盧延讓業詩,二十五舉方登第。卷中有「狐沖官道過,狗觸店門開」之句,張濬每稱賞之。又有「賊貓臨鼠穴,饞犬舐魚砧」,為成汭所賞。「栗爆燒氈破,貓跳觸鼎翻」,為王建所賞。盧謂人曰:「平生謁盡公卿,不意得力於狐狗貓鼠!」
bāo hè
包賀
jìn shì bāo hè zuò shī duō cū bǐ zhī jù, rú kǔ zhú sǔn chōu qīng jué zǐ, shí liú shù guà xiǎo píng ér, yòu wù shì shān jīn zi, chuán wèi shuǐ sǎ xié, yòu zhào yáo chuán lüè bìn, fēng dòng shuǐ chuí xiōng, jù kě xiào. shì chuán yì shī yún: chuāng xià yǒu shí liú kè sù, zhāi zhōng wú shì bàn sēng mián, hào yuē zì luò pián yí shī.
進士包賀作詩多粗鄙之句,如「苦竹筍抽青橛子,石榴樹掛小瓶兒」,又「霧是山巾子,船為水靸鞋」,又「棹搖船掠鬢,風動水捶胸」,俱可笑。世傳逸詩云:「窗下有時留客宿,齋中無事伴僧眠」,號曰「自落便宜詩」。
gāo áo cáo
高敖曹
gāo áo cáo cháng wèi zá shī sān shǒu. qí yī: zhǒng zi dì wò shuò, xīng xiù tiān wéi qí. kāi tán wèng zhāng kǒu, juǎn xí chuáng bō pí. qí èr: xiāng sòng zhòng xiāng sòng, xiāng sòng zhì qiáo tóu. péi duī liǎng yǎn lèi, nán àn mǎn xiōng chóu. qí sān: táo shēng máo dàn zi, hù zhǎng bàng chuí ér. qiáng yī bì tū dù, hé dòng shuǐ shēng pí.
高敖曹嘗為雜詩三首。其一:「冢子地握槊,星宿天圍棋。開壇瓮張口,卷席床剝皮。」其二:「相送重相送,相送至橋頭。培堆兩眼淚,難按滿胸愁。」其三:「桃生毛彈子,瓠長棒槌兒。牆欹壁凸肚,河凍水生皮。」
quán lóng xiāng
權龍襄
táng zuǒ wèi jiāng jūn quán lóng xiāng, xìng biǎn jí, cháng zì jīn néng shī. tōng tiān nián zhōng, wèi cāng zhōu cì shǐ. chū dào, nǎi wèi shī chéng zhōu guān yuē: yáo kàn cāng hǎi chéng, yáng liǔ yù qīng qīng. zhōng yāng yī qún hàn, jù zuò dǎ bēi gōng. zhū gōng xiè yuē: gōng yǒu yì cái! xiāng yuē: bù gǎn, chèn yùn ér yǐ. yòu wèi xǐ yǔ shī yuē: àn qù yě méi yǔ, míng lái yě méi yún. rì tóu hè chì chū, dì shàng lǜ yīn yūn. yòu huáng tài zǐ yàn xià rì fù shī: yán shuāng bái hào hào, míng yuè chì tuán tuán. tài zǐ yuán bǐ wèi zàn yuē: lóng xiāng cái zǐ, qín zhōu rén shì. míng yuè zhòu yào, yán shuāng xià qǐ. rú cǐ shī zhāng, chèn yùn ér yǐ! xiāng yǐ zhāng yì zhī shì chū wèi róng shān fǔ zhé chōng, hòu zhuī rù, xiàn shī yuē: wú shì xiàng róng shān, jīn rì xiàng dōng dōu. bì xià chì jìn lái, jīn zuò yòu jīn wú. shàng dà xiào, měi hū wèi quán xué shì, fán yǔ zhū xué shì fù shī, zhé lìng yǔ yān.
唐左衛將軍權龍襄,性褊急,常自矜能詩。通天年中,為滄州刺史。初到,乃為詩呈州官曰:「遙看滄海城,楊柳郁青青。中央一群漢,聚坐打杯觥。」諸公謝曰:「公有逸才!」襄曰:「不敢,趁韻而已。」又為《喜雨》詩曰:「暗去也沒雨,明來也沒雲。日頭赫赤出,地上綠氤氳。」又《皇太子宴夏日賦》詩:「嚴霜白浩浩,明月赤團團。」太子援筆為贊曰:「龍襄才子,秦州人士。明月晝耀,嚴霜夏起。如此詩章,趁韻而已!」襄以張易之事出為容山府折衝,後追入,獻詩曰:「無事向容山,今日向東都。陛下敕進來,今作右金吾。」上大笑,每呼為權學士,凡與諸學士賦詩,輒令與焉。
lóng xiāng yòu qiū rì shù huái yuē: yán qián fēi qī bǎi, xuě bái hòu yuán qiáng. bǎo shí fáng lǐ cè, jiā fèn jí yě láng. cān jūn bù xiǎo, qǐng shì. xiāng yuē: yào yú yán qián fēi, zhí qī bǎi wén. xǐ shān guà hòu yuán, gàn bái rú xuě. bǎo shí fáng zhōng cè wò, wén jiā zhōng fèn duī, jí dé yě zé qiāng láng. tán zhě chī zhī.
龍襄又《秋日述懷》曰:「檐前飛七百,雪白後園強。飽食房裡側,家糞集野蜋。」參軍不曉,請釋。襄曰:「鷂於檐前飛,值七百文。洗衫掛後園,干白如雪。飽食房中側臥,聞家中糞堆,集得野澤蜣蜋。」談者嗤之。
sòng zōng zi
宋宗子
zhé zōng cháo, yǒu zōng zi hǎo wèi shī, ér bǐ lǐ kě xiào. cháng zuò jí shì shī yún: rì nuǎn kàn sān zhī, fēng gāo dòu liǎng xiāng. wā fān bái chū kuò, yǐn sǐ zǐ zhī zhǎng. pō tīng pí pá fèng, mán pāo jiē jiàn zhāng. guī lái wū lǐ zuò, dǎ shā yòu hé fáng? rén wèn qí shī yì. dá yuē: shǐ jiàn sān zhī zhū zhī wǎng yú yán qián, yòu jiàn èr què dòu yú liǎng xiāng láng. yǒu sǐ wā fān fù, shì chū zì, sǐ yǐn rú zhī zì. fāng chī pō fàn, wén lín jiā zuò fèng qī wú. shí mán tóu wèi bì, hūn rén bào jiàn ān zhāng xiù cái shàng yè. jiē zhāng jì guī, jiàn nèi mén shàng huà zhōng kuí jī xiǎo guǐ, gù yún dǎ sǐ yòu hé fáng. zhé zōng fāng yù zhuó ài, yǒu xiǎo nèi shì sòng cǐ shī, xiào jí, suì bà jiǔ.
哲宗朝,有宗子好為詩,而鄙俚可笑。嘗作《即事》詩云:「日暖看三織,風高斗兩廂。蛙翻白出闊,蚓死紫之長。潑聽琵琶鳳,饅拋接建章。歸來屋裡坐,打殺又何妨?」人問其詩意。答曰:「始見三蜘蛛織網於檐前,又見二雀斗於兩廂廊。有死蛙翻腹,似『出』字,死蚓如『之』字。方吃潑飯,聞鄰家作《鳳棲梧》。食饅頭未畢,閽人報建安章秀才上謁。接章既歸,見內門上畫鍾馗擊小鬼,故云『打死又何妨』。」哲宗方欲灼艾,有小內侍誦此詩,笑極,遂罷灸。
xiāng chuán dēng cè shī yǒu bǎn cè niào liú jí, kēng shēn fèn luò chí, jù fǎ shì cǐ.
相傳《登廁》詩有「板側尿流急,坑深糞落遲」,句法似此。
xuě shī
雪詩
táng rén yǒu zhāng dǎ yóu, zuò xuě shī yún: jiāng shàng yī lóng tǒng, jǐng shàng hēi kū lóng. huáng gǒu shēn shàng bái, bái gǒu shēn shàng zhǒng.
唐人有張打油,作《雪》詩云:「江上一籠統,井上黑窟窿。黃狗身上白,白狗身上腫。」
lù shī bó xuě shī yún: dà xuě yáng yáng xià, chái mǐ dōu zhǎng jià. bǎn dèng dāng chái shāo, xià dé chuáng ér pà. yòu yún: yù huáng dà dì mài sī yán, yī gè sū zhōu tuō miàn jiān. yòu yún: bù wén tiān shàng dǎ luó chú, mǎn dì fēn fēn dōu shì miàn. yòu yún: zuó yè yù huáng āi zhào dào, wàn lǐ jiāng shān dōu dài xiào.
陸詩伯《雪》詩云:「大雪洋洋下,柴米都長價。板凳當柴燒,嚇得床兒怕。」又云:「玉皇大帝賣私鹽,一個蘇州拖面煎。」又云:「不聞天上打羅櫥,滿地紛紛都是面。」又云:「昨夜玉皇哀詔到,萬里江山都帶孝。」
lù shī bó céng yǒng pí pá shù yún: yī zhū pí pá shù, liǎng gè dà yā chā. hòu yùn wèi chéng, wú páo ān qǐng xù zhī, yuē: wèi jié huáng jīn guǒ, xiān kāi bái yù huā. lù yáo shǒu yuē: shū zhī fěn qì!
陸詩伯曾詠枇杷樹云:「一株枇杷樹,兩個大丫叉。」後韻未成,吳匏庵請續之,曰:「未結黃金果,先開白玉花。」陸搖首曰:「殊脂粉氣!」
lǐ tíng yàn
李廷彥
lǐ tíng yàn xiàn bǎi yùn shī yú shàng guān, zhōng yún: shè dì jiāng nán méi, jiā xiōng sài běi wáng. shàng guān cè rán, yuē: jūn jiā xiōng huò, yī zhì yú cǐ! tíng yàn yuē: shí wú cǐ shì, tú duì ǒu qīn qiè ěr. yī kè xuè yún: hé bù yán ài qiè mián sēng shè, jiāo qī sù dào fáng? yóu dé bǎo quán xiōng dì.
李廷彥獻百韻詩於上官,中云:「舍弟江南沒,家兄塞北亡。」上官惻然,曰:「君家凶禍,一至於此!」廷彥曰:「實無此事,圖對偶親切耳。」一客謔云:「何不言『愛妾眠僧舍,嬌妻宿道房』?猶得保全兄弟。」
shī sēng
詩僧
láng zhōng cáo yǎn, yǒu sēng yǐ shī juǎn tóu yè. yuè shǒu piān, shì dēng rùn zhōu gān lù gé yún: xià guān yáng zi xiǎo. yǎn yuē: hé bù dào bēi fèi gǒu ér féi? cì yuè yī piān sòng sēng yún: yuán tí lǚ sī qī. yǎn yuē: hé bù dào quǎn fèi zhāng sān sǎo? zuò zhōng dà xiào.
郎中曹琰,有僧以詩卷投謁。閱首篇,是《登潤州甘露閣》云:「下觀揚子小。」琰曰:「何不道『卑吠狗兒肥』?」次閱一篇《送僧》云:「猿啼旅思淒。」琰曰:「何不道『犬吠張三嫂』?」坐中大笑。
bù yùn shī
不韻詩
táng jì zhōu cān jūn qū chóng yù sòng sī gōng rù jīng shī yuē: chóng yù yǒu xìng huì, dé yù míng liú xíng. sī shì xiàng jīng qù, kuàng yě kū shēng āi. sī gōng yuē: dà cái shì! xiān shēng qí shuí? yuē: wú ér bó shì jiào cǐ shēng yùn. sī gōng yuē: shī míng dì zǐ zhé!
唐冀州參軍曲崇裕《送司功入京》詩曰:「崇裕有幸會,得遇明流行。司士向京去,曠野哭聲哀。」司功曰:「大才士!先生其誰?」曰:「吳兒博士教此聲韻。」司功曰:「師明弟子哲!」
jiā jìng jiān, yǒu zhī zào tài jiān zài háng zhōu, zhēng suǒ bù suí, wèi shī yún: cháo tíng chà wǒ dào sū zhōu, fǔ xiàn guān yuán bù lǐ zán. yǒu zhāo yī rì cháo jīng qù, rén shēng hé chù bù xiāng féng! jiān sī tàn yuē: hǎo shī! dá yuē: suī bù chéng shī, yè yùn ér yǐ.
嘉靖間,有織造太監在杭州,征索不遂,為詩云:「朝廷差我到蘇州,府縣官員不理咱。有朝一日朝京去,人生何處不相逢!」監司嘆曰:「好詩!」答曰:「雖不成詩,叶韻而已。」
hú hǎi sōu qí yún: xiè bīng mǎ zhī qī wèi qiáng yā sǐ. yáng tiān xī zhù diào, xiè qì yuē: hán jīng zhèng yǒu yùn, jīn sǐ bù chéng shī, nài hé? yáng yuē: cǐ suǒ wèi suī bù chéng shī, yā yùn ér yǐ. xiè huì yuē: wǒ kǔ wú jí, shàng ěr zuò xì! yǔ běn cǐ.
《湖海搜奇》云:謝兵馬之妻為牆壓死。楊天錫住吊,謝泣曰:「寒荊正有孕,今死不成屍,奈何?」楊曰:「此所謂『雖不成屍,壓孕而已』。」謝恚曰:「我苦無極,尚爾作戲!」語本此。
zhòng fù shī
重複詩
yōng xī zhōng, yī shī bó zuò sù shān fáng jí shì shī, yuē: yī gè gū sēng dú zì guī, guān mén bì hù yǎn chái fēi. bàn yè sān gēng zi shí fēn, dù juān xiè bào zi guī tí. yòu yǒng lǎo rú shī yuē: xiù cái xué bó shì shēng yuán, hǎo shuì tān hān zhǐ ài mián. qiǎn lòu huāng shū wú xué shù, lóng zhōng shuāi xiǔ zhù gāo nián.
雍熙中,一詩伯作《宿山房即事》詩,曰:「一個孤僧獨自歸,關門閉戶掩柴扉。半夜三更子時分,杜鵑謝豹子規啼。」又《詠老儒》詩曰:「秀才學伯是生員,好睡貪鼾只愛眠。淺陋荒疏無學術,龍鍾衰朽駐高年。」
wáng dài fū
王大夫
wáng qí yǒu zhú shī liǎng jù, zuì wèi dé yì, wèi dōng pō sòng zhī, yuē: yè chuí qiān kǒu jiàn, gàn sǒng wàn tiáo qiāng. sū xiào yuē: hǎo zé hǎo yǐ, zhǐ shì shí tiáo zhú gān gòng yī piàn yè yě. yòu sū cháng yán: kàn wáng dài fū shī, nán dé bù xiào.
王祈有竹詩兩句,最為得意,為東坡誦之,曰:「葉垂千口劍,干聳萬條槍。」蘇笑曰:「好則好矣,只是十條竹竿共一片葉也。」又蘇嘗言:「看王大夫詩,難得不笑。」
lǐ chāo wú zì cháo
李超無自嘲
lǐ chāo wú táo rú guī mò, zuò shī zì cháo yún: gǔn tāng hū zéi tū, yáo duó mà guāng láng.
李超無逃儒歸墨,作詩自嘲云:「滾湯呼賊禿,搖鐸罵光郎。」
sè tǐ
澀體
xú yàn bó wèi wén, duō biàn qí qiú xīn, yǐ fèng wéi wèi ōu kǔn, yǐ lóng mén wèi qiú hù, yǐ jīn gǔ wèi xiǎn xī, yǐ chú gǒu wèi huì quǎn, yǐ zhú mǎ wèi xiǎo cān, yǐ yuè tù wèi pò tù, yǐ fēng niú wèi yàn dú. hòu zhuī xiào zhī, wèi zhī sè tǐ.
徐彥伯為文,多變奇求新,以「鳳闈」為「鷗閫」,以「龍門」為「虬戶」,以「金谷」為「銑溪」,以「芻狗」為「卉犬」,以「竹馬」為「筱驂」,以「月兔」為「魄兔」,以「風牛」為「焱犢」。後追效之,謂之「澀體」。
yú zi kuāng xì shī
虞子匡戲詩
jiā jìng zhōng, yǒu hǎo wèi liù cháo shī zhě, bù dú qiǎo lì, qiě yù yòng bù jīng rén dào zhī yǔ, yì zì huàn jù, suì zhì wàng dàn bù jī. yú zi kuāng yī rì dì yī shī shì láng rén bǎo, qǐng shāng zhī. rén bǎo sān sòng, bù zhī hé tí. yú yuē: wú xiào shí rén huàn zì zhī fǎ, xì gǎi yuè wǔ mù sòng zhāng zǐ yáng běi fá shī yě. qí shī yuē: shì lǜ biāo léi sù, shén wēi zhèn kǎn yú. xiá zhēng yú zhào dì, lì dòu yuè qín xū. jì róu xiōng nú jǐng, gē jiān dá dá qū. xuán shī xiè tóng què, zài zào gù huáng dōu. yuè yún: hào lìng fēng tíng xùn, tiān shēng dòng běi zōu. zhǎng qū dù hé luò, zhí dǎo xiàng yàn yōu. mǎ dié ròu zhī xuè, qí niǎo kè hán tóu. guī lái bào míng zhǔ, huī fù jiù shén zhōu. bù guò zhú zì huàn zhī. suì fǔ zhǎng xiàng xiào.
嘉靖中,有好為六朝詩者,不獨巧麗,且欲用不經人道之語,易字換句,遂至妄誕不稽。虞子匡一日遞一詩示郎仁寶,請商之。仁寶三誦,不知何題。虞曰:「吾效時人換字之法,戲改岳武穆《送張紫陽北伐》詩也。」其詩曰:「誓律飆雷速,神威震坎隅。遐征逾趙地,力斗越秦墟。驥蹂匈奴頸,戈殲韃靼軀。旋師謝彤闕,再造故皇都。」岳云:「號令風霆迅,天聲動北陬。長驅渡河洛,直搗向燕幽。馬蹀月氏血,旗裊可汗頭。歸來報明主,恢復舊神州。」不過逐字換之。遂撫掌相笑。
sòng jǐng wén xiū shǐ
宋景文修史
sòng jǐng wén xiū táng shǐ, hǎo yǐ jiān shēn zhī cí, wén qiǎn yì zhī shuō. ōu gōng sī yǒu yǐ xùn zhī. yī rì, dà shū qí bì yuē: xiāo mèi fěi zhēn, zhá tà hóng xiū. sòng jiàn zhī, yuē: fēi yè mèng bù xiáng, tí mén dà jí yé? hé bì qiú yì rú cǐ? ōu gōng yuē: lǐ jìng chuán yún: zhèn tíng bù xiá yǎn cōng, yì shì lèi yě. sòng gōng cán ér gǎi zhī.
宋景文修唐史,好以艱深之辭,文淺易之說。歐公思有以訓之。一日,大書其壁曰:「宵寐匪禎,札闥洪休。」宋見之,曰:「非『夜夢不祥,題門大吉』耶?何必求異如此?」歐公曰:「《李靖傳》云:『震霆不暇掩聰』,亦是類也。」宋公慚而改之。
cháo qiè jù
嘲竊句
chén yà cháo qiè gǔ rén shī jù shī yún: xī xián zì shì kān jiā zuì, fēi gǎn yán jūn ài qiè cí. pǒ nài gǔ rén wú yì zhì, yù xiān tōu zi yī lián shī.
陳亞《嘲竊古人詩句》詩云:「昔賢自是堪加罪,非敢言君愛竊詞。叵奈古人無意智,預先偷子一聯詩。」
sēng huì chóng néng shī, qí yóu zì fù zhě hé fēn gāng shì duàn, chūn rù shāo hén qīng. chóng zhī zǐ dì cháo yuē: hé fēn gāng shì sī kōng shǔ, chūn rù shāo hén liú zhǎng qīng. bú shì shī xiōng duō fàn gǔ, gǔ rén shī jù fàn shī xiōng.
僧惠崇能詩,其尤自負者;「河分岡勢斷,春入燒痕青。」崇之子弟嘲曰:「河分岡勢司空曙,春入燒痕劉長卿。不是師兄多犯古,古人詩句犯師兄。」
pān bīn lǎo shī duō fàn lǎo dù. wáng zhí fāng yún: lǎo dù fù shēng, xū yǔ pān shí sī chǎo.
潘邠老詩多犯老杜。王直方云:「老杜復生,須與潘十廝炒。」
xiáng fú tiān xǐ zhōng, yáng dà nián qián wén xǐ yàn yuán xiàn wèi shī, jiē zōng lǐ yì shān, hào xī kūn tǐ. hòu jìn xiào zhī, duō qiè qǔ yì shān shī jù. cháng nèi yàn, yōu rén zuò xì, yǒu wèi yì shān zhě, yī fú pò liè, gào rén yuē: wú wèi guǎn zhí zhū gōng xián chě, yǐ zhì rú cǐ! zuò zhě jiē xiào.
祥符、天禧中,楊大年、錢文禧、晏元獻為詩,皆宗李義山,號「西崑體」。後進效之,多竊取義山詩句。嘗內宴,優人作戲,有為義山者,衣服破裂,告人曰:「吾為館職諸公撏撦,以至如此!」坐者皆笑。
bō qǔ tā rén kǒu zhū, shì dào rú yě, rú hé zhǐ zuò huǐ huài yì guān lǜ?
剝取他人口珠,是盜儒也,如何止坐毀壞衣冠律?
lǐ yì fǔ bái yàn shī yún: lòu yuè wèi gē shàn, cái yún zuò wǔ yī. zì lián huí xuě yǐng, hǎo qǔ luò chuān guī. yǒu zǎo qiáng wèi zhāng huái qìng, hǎo tōu qiè míng shì wén zhāng, nǎi zēng èr zì wèi qī yán, yún: shēng qíng lòu yuè wèi gē shàn, chū xìng cái yún zuò wǔ yī. zhào jiàn zì lián huí xuě yǐng, lái shí hǎo qǔ luò chuān guī. shí rén wèi zhī huó bō zhāng chāng líng, shēng tūn guō zhèng yī
李義府《白燕》詩云:「鏤月為歌扇,裁雲作舞衣。自憐回雪影,好取洛川歸。」有棗強尉張懷慶,好偷竊名士文章,乃增二字為七言,云:「生情鏤月為歌扇,出性裁雲作舞衣。照鑒自憐回雪影,來時好取洛川歸。」時人謂之「活剝張昌齡,生吞郭正一」
wǔ tài cháng bāng yù, yǐ shuǐ zhú lóu qiú liú chǔ xióng wèi jì, qí wén yuē: qí ào zhī fěi, ér pù bù jí yǔ zhī, ér suì yù mì yún zhī, ér tóu hú zhēng zhēng zhī, ér wéi qí dīng dīng zhī. jù xì jí xú, jiē xiān shēng zhī dān qìng páo sī yě. yòu yuē: chǎng yī fú jīn, jiàn zhě yǐ wèi shén xiān zhōng rén. quán yòng wáng yuán zhī zhú lóu jì zhōng yǔ. yǒu xì zhě yuē: zuó mèng yī rén, é guān bó dài, yì shén bù píng, yuē: wǒ sòng xué shì wáng yǔ chēng yě, xī zuò jùn shǒu, yǒu zhú lóu yī zuò. jīn bèi liú chǔ xióng chāi huǐ, qiě jiāng lóu zhōng zhī wù, yī yī qiè qù. wèn shì hé wù, yuē: qiū píng yī jú, hú shǐ shí èr zhī, wén jí shí juǎn, chǎng yī yī xí, fú jīn yī dǐng, zhǐ yí náng qín yī zhāng zài yān. yòu wèn: qiè cǐ hé yān? yuē: dōu zhù yú tài cháng shuǐ zhú lóu zhōng, gù bù píng yě.
武太常邦御,以水竹樓求劉楚雄為記,其文曰:「淇澳之斐,而瀑布急雨之,而碎玉密雲之,而投壺錚錚之,而圍棋丁丁之。巨細疾徐,皆先生之甔磬匏絲也。」又曰:「氅衣幅巾,見者以為神仙中人。」全用王元之《竹樓記》中語。有戲者曰:「昨夢一人,峨冠博帶,意甚不平,曰:『我宋學士王禹偁也,昔作郡守,有竹樓一座。今被劉楚雄拆毀,且將樓中之物,一一竊去。』問是何物,曰:『楸枰一局,壺矢十二枝,文集十卷,氅衣一襲,幅巾一頂,止遺囊琴一張在焉。』又問:『竊此何焉?』曰:『都貯於太常水竹樓中,故不平也。』」
diǎn jīn chéng tiě
點金成鐵
liáng wáng jí shī yún: chán zào lín yù jìng, niǎo míng shān gèng yōu. wáng jīng gōng gǎi yòng qí jù yuē: yī niǎo bù míng shān gèng yōu. shān gǔ xiào yuē: cǐ diǎn jīn chéng tiě shǒu yě!
梁王籍詩云:「蟬噪林愈靜,鳥鳴山更幽。」王荊公改用其句曰:「一鳥不鳴山更幽。」山谷笑曰:「此『點金成鐵』手也!」
qiàn bǐ
倩筆
zhà xī jì wén: hú zhōu wú píng shān, sù bù néng shī, zhí zuò shī wáng jīng shí gōng shòu, shì zuò bā jù, qiú tóng nián shěn gōng jié fǔ gǎi xuē. shěn yòng qí yùn, gèng zhì yī shǒu, fù xián yú quán shān, gū jǔ bǐ diǎn qí mò èr jù, ér bìng guī zhī. wú dà xǐ, wèi shěn suǒ shǎng, yǔ bì jiā, bù rěn qì, jì shū shěn shī, ér bìng zài jǐ èr jù yú mò, suì wèi shí jù, zhòng yī yùn. wáng gōng dà xiào.
《霅溪紀聞》:湖州吳平山,素不能詩,值座師王荊石公壽,試作八句,求同年沈公節甫改削。沈用其韻,更制一首,復嫌於全刪,姑舉筆點其末二句,而並歸之。吳大喜,謂沈所賞,語必佳,不忍棄,既書沈詩,而並載己二句於末,遂為十句,重一韻。王公大笑。
píng shān míng xiù, lǔ ér hǎo xué. yī rì zhǐ dú shū qī xíng, zhì wǎn yóu bù chéng sòng, bì guì ér zì dū. xīn mò huì shì, wǔ cè yóu fù, yuán yù yóu yà qí gāi bó, tóu zhì shǒu juǎn, ér yī shī nǎi bù tōng qiào rú cǐ!
平山名秀,魯而好學。一日止讀書七行,至晚猶不成誦,必跪而自督。辛末會試,五策猶富,元馭猶訝其該博,投置首卷,而一詩乃不通竅如此!
wén dāng jiè sú
文當戒俗
yáng wén gōng cháng jiè qí mén rén wèi wén yí bì sú yǔ, jì ér gōng yīn zuò biǎo yún: fú wéi bì xià, dé mài jiǔ huáng. mén rén zhèng jiǎn qǐng yú gōng yuē: mài jiǔ huáng qì, mò shěn hé shí dé mài shēng cài? gōng dà xiào, yì zhī.
楊文公嘗戒其門人「為文宜避俗語」,既而公因作表云:「伏惟陛下,德邁九皇。」門人鄭戩請於公曰:「賣韭黃訖,末審何時得賣生菜?」公大笑,易之。
shū mǎ quǎn shì
書馬犬事
ōu yáng gōng zài hàn lín shí, cháng yǔ tóng yuàn chū yóu. yǒu bēn mǎ bì quǎn, gōng yuē: shì shū qí shì. yī yuē: yǒu quǎn wò yú tōng qú, yì mǎ tí ér shā zhī. yī yuē: yǒu mǎ yì yú jiē qú, wò quǎn zāo zhī ér bì. gōng yuē: shǐ zi xiū shǐ, wàn juǎn wèi yǐ yě! yuē: nèi hàn yún hé? gōng yuē: yì mǎ shā quǎn yú dào. xiāng yǔ yī xiào.
歐陽公在翰林時,常與同院出遊。有奔馬斃犬,公曰:「試書其事。」一曰:「有犬臥於通衢,逸馬蹄而殺之。」一曰:「有馬逸於街衢,臥犬遭之而斃。」公曰:「使子修史,萬卷未已也!」曰:「內翰云何?」公曰:「逸馬殺犬於道。」相與一笑。
míng táng shè wén
明堂赦文
hú wèi lú zǔ zài hàn lín, cǎo míng táng shè wén yún: jiāng huái jǐn sǎo yú hú chén. tài xué shēng cháo zhī yuē: hú chén yǐ bèi jiāng huái sǎo, què dào jiāng huái jǐn sǎo yú. chuán yǔ hú lú èr xué shàng, bù rú yī yàng huà hú lú.
胡衛、盧祖在翰林,草明堂赦文云:「江淮盡掃於胡塵。」太學生嘲之曰:「胡塵已被江淮掃,卻道江淮盡掃於。傳語胡、盧二學上,不如依樣畫胡盧。」
yā yùn
押韻
táng méi quán héng, wú rén yě, rù shì bù chí shū cè, rén jiē wèi qí cái. jí fǔ tí chū qīng yù àn fù, yǐ yóu rán yì zhí zi liàng zhī xīn wèi yùn. chǎng zhōng jìng tán liàng zì nán yā. méi yú tíng shù xià, yǐ duǎn qiān huà dì qǐ cǎo. rì bū, méi fù xiān chéng. zhāng jì xiá qiú shì suǒ yā, yǐ wèi shī mó. méi dà yán yuē: yā zì xū shāng liáng, zhēng yīng jìn shì jǔ? jì xiá zì qiān báo liè, nǎi lǜ shù shí rén qǐng yì. méi yuē: cǐ yùn nán yā, zhū gōng qiě tīng shàng zuò, tīng mǒu yā chù jiě fǒu. suì lǎng yín yuē: huǎng xī hū xī, qí zhōng yǒu wù. hū xī huǎng xī, qí zhōng yǒu liàng. quǎn dūn qí páng, chī fú qí shàng. yīn jiǎng qīng yù àn zhě shì shí àn, suǒ yǐ yán quǎn dūn qí bàng, chī fú qí shàng yě. zhòng dà xiào. chū gān yuè xùn zi.
唐梅權衡,吳人也,入試不持書策,人皆謂奇才。及府題出《青玉案賦》,以「油然易直子諒之心」為韻。場中競談「諒」字難押。梅於庭樹下,以短簽畫地起草。日晡,梅賦先成。張季遐求視所押,以為師模。梅大言曰:「押字須商量,爭應進士舉?」季遐自謙薄劣,乃率數十人請益。梅曰:「此韻難押,諸公且廳上坐,聽某押處解否。」遂朗吟曰:「恍兮惚兮,其中有物。惚兮恍兮,其中有諒。犬蹲其旁,鴟拂其上。」因講青玉案者是食案,所以言「犬蹲其傍,鴟拂其上」也。眾大笑。出《乾【月巽】子》。
miáo zhèn zhào shì guǎn zhí. yàn shì xiāng yǔ yuē: yí shāo wēn xí. miáo yuē: qǐ yǒu sān shí nián zuò lǎo niáng, ér dào běng hái ér zhě hū? jì shì fù, yùn yǒu wáng zì. zhèn yā yún: lǜ tǔ zhī bīn mò fēi wáng. bù zhōng xuǎn. yàn xiào yuē: miáo jūn jìng dào běng hái ér yǐ!
苗振召試館職。晏示相語曰:「宜稍溫習。」苗曰:「豈有三十年作老娘,而倒繃孩兒者乎?」既試賦,韻有「王」字。振押云:「率土之濱莫非王。」不中選。晏笑曰:「苗君竟倒繃孩兒矣!」
fù
賦
hú dàn zuò zhǎng jīng tūn zhōu fù yún: yú bù zhī zhōu zài fù zhōng, qí lè yě róng róng rén bù zhī zhōu zài fù nèi, qí lè yě xiè xiè. yòu yuē: shuāng xū gān zhí, liǎng mù xīng xuán. yáng zī lǎn ér xiào yuē: xǔ dà yú, yǎn kǒng nèn xiǎo! yòu qìng lì zhōng, shì tí wèi tiān zǐ zhī táng jiǔ chǐ. fù zhě yuē: chéng tāng dāng bì ér lì, bù qiàn yī fēn kǒng zǐ lì jiē ér shēng, zhǐ yú liù cùn. yòng mèng zǐ cáo jiāo yán tāng jiǔ chǐ shǐ jì yán kǒng zǐ jiǔ chǐ liù cùn shì.
胡旦作《長鯨吞舟賦》云:「魚不知舟在腹中,其樂也融融;人不知舟在腹內,其樂也泄泄。」又曰:「雙須竿直,兩目星懸。」楊孜覽而笑曰:「許大魚,眼孔恁小!」又慶曆中,試題為《天子之堂九尺》。賦者曰:「成湯當陛而立,不欠一分;孔子歷階而升,止餘六寸。」用《孟子》曹交言湯九尺、《史記》言孔子九尺六寸事。
xī níng zhōng, shěng shì wáng shè hǔ hóu fù. yǒu yī juǎn yún: jiǎng jūn zǐ bì zhēng zhī yì, shì dà rén suǒ biàn zhī pí. yòu ōu yáng gōng zhǔ wén, shì guì lǎo wèi qí jìn yú qīn fù. yǒu yī juǎn yún: dǔ zī huáng qí zhī zhuàng, lèi wǒ yán jūn zhī róng.
熙寧中,省試《王射虎侯賦》。有一捲雲:「講君子必爭之藝,飾大人所變之皮。」又歐陽公主文,試《貴老為其近於親賦》。有一捲雲:「睹茲黃耆之狀,類我嚴君之容。」
chǔ guī yīng shì, zuò dà shùn shàn yǔ rén tóng, pò yún: dào suī guàn yú wàn shì, shàn yóu tóng yú zhòng rén. jiàn chù. yī yǒu xì wèi yuē: gōng yǐ niào guàn duì yóu tǒng, yí qí chù luò.
褚歸應試,作《大舜善與人同》,破云:「道雖貫於萬世,善猶同於眾人。」見黜。一友戲慰曰:「公以『尿罐』對『油筒』,宜其黜落。」
jīng yì
經義
zhèng hé zhōng, jǔ zi jiē shì jīng yì. yǒu xué shēng zhì zhōu lǐ, táng shì yǐ jìn xiāo xíng zhě wèi tí, cǐ shēng dá yì yún: xiāo xíng zhī wèi huàn zhě dà yǐ, fán dào zéi jiān yín wèi guò è zhě, bái zhòu bù néng xiǎn xíng yě, bì hūn yè hé tú qiè fā. zōng jī yōu àn, suī yù bǔ zhì, bù kě wù sè. gù xiān wáng mìng guān yuē sī wù shì, ér lì fǎ yǐ jìn zhī, yǒu fàn wú shè, yí yǐ! bù rán, zé zǎi yǔ zhòu qǐn, hé yǐ dé zuì yú fū zǐ? xué guān zhě shén xǐ qí yì lùn yǒu lǐ, dàn bù xiǎo yǐ zǎi yǔ wèi zhèng zhī yì, yīn zhào wèn zhī. dá yuē: zhòu fēi qǐn shí yě. jīn zǎi yǔ zhèng zhòu ér shú mèi, qí yì bì dài yè jiān chū lái hú xíng luàn zǒu ěr! xué guān wèi xiào ér zhǐ.
政和中,舉子皆試經義。有學生治《周禮》,堂試以《禁宵行者》為題,此生答義云:「宵行之為患者大矣,凡盜賊姦淫為過惡者,白晝不能顯行也,必昏夜合徒竊發。蹤跡幽暗,雖欲捕治,不可物色。故先王命官曰司寤氏,而立法以禁之,有犯無赦,宜矣!不然,則宰予晝寢,何以得罪於夫子?」學官者甚喜其議論有理,但不曉以宰予為證之意,因召問之。答曰:「晝非寢時也。今宰予正晝而熟寐,其意必待夜間出來胡行亂走耳!」學官為笑而止。
shǐ zǎi wǒ shuì mèi zhōng jīng chū yī shēn lěng hàn.
使宰我睡寐中驚出一身冷汗。
shí yì
時藝
chén bái shā xiàn zhāng, dāng chéng huà chū huì shì, suī fù zhòng míng, yì tóu shí hǎo, jìng chū xīn qí, zuò lǎo zhě ān zhī, péng yǒu xìn zhī, shǎo zhě huái zhī tí, qí pò yún: wù gè yǒu qí děng, shèng rén děng qí děng. kǎo guān xì pī qí bàng yún: ruò yào zhōng jìn shì, hái xū děng yī děng!
陳白沙獻章,當成化初會試,雖負重名,亦投時好,競出新奇,作《老者安之,朋友信之,少者懷之》題,其破云:「物各有其等,聖人等其等。」考官戲批其傍云:「若要中進士,還須等一等!」
zhāng áo shān tí xué jiāng běi, yǐ féng fù shàn bó hǔ wèi tí. xú zhōu yī shì yún: féng fù, yī fù rén yě, ér néng bó hǔ, bù wéi bó yě, ér yòu shàn yān. fū bó hǔ zhě hé? è qí kēng, zhǎn qí tóu, bō qí pí, tóu yú wǔ wèi zhī zhōng ér shí zhī yě, qǐ bù měi zāi!
張鰲山提學江北,以《馮婦善搏虎》為題。徐州一士云:「馮婦,一婦人也,而能搏虎,不惟搏也,而又善焉。夫搏虎者何?扼其吭,斬其頭,剝其皮,投於五味之中而食之也,豈不美哉!」
wáng jīng hú xué bó tán jí wú jùn yī shì, zuò jīn jiāo jiǔ chǐ sì cùn yǐ zhǎng tí, wén zhōng jiāng jiǔ chǐ yǐ zhǎng sì cùn yǐ zhǎng fēn gǔ. yòu yī shì zuò èr nǚ guǒ tí, wén zhōng èr gǔ lì zhù yún: yáo fēi bù yù yǐ zhī zì fèng yī yě, shùn fēi bù yù yǐ zhī fèng gǔ sǒu yě. wén zhě jué dào.
王荊湖學博談及吳郡一士,作《今交九尺四寸以長》題,文中將「九尺以長」、「四寸以長」分股。又一士作《二女果》題,文中二股立柱云:「堯非不欲以之自奉一也,舜非不欲以之奉瞽瞍也。」聞者絕倒。
yǐ mǎo, wáng zōng shī àn lín sū zhōu, fán tóng shēng liè juǎn jù fā huí. yǒu yī tóng shēng zuò bù zhàn ér yǐ yǐ tí, wén zhōng èr gǔ zhù yún: gǔ zhī zhàn zhě, yǒu guǐ gǔ xiān shī qí rén yān jīn zhī zhàn zhě, yǒu liǔ huá yuè qí rén yān. zhòng gòng huá xiào. páng yǒu yī rén yǔ cǐ tóng xiāng shí, shēn jiā tàn xī. zhòng wèn qí gù, dá yún: guài dào mǒu ā guān bù jìn xué, zōng shī shì zhè rén, zěn zhī wǒ sū zhōu yǒu liǔ huá yuè? zhòng dà xiào. yòu yī tóng jū jìn qí mén rèn jiǎng qiáo. cǐ qiáo yǐ rèn jiǎng èr tǔ dì miào dé míng yě. tí chū rèn tǔ dì zhě cì zhī, tóng jí yǐ jiǎng tǔ dì yǔ rèn tǔ dì fēn zhǔ kè èr gǔ.
乙卯,王宗師按臨蘇州,凡童生劣卷俱發回。有一童生作《不占而已矣》題,文中二股柱云:「古之占者,有鬼谷先師其人焉;今之占者,有柳華岳其人焉。」眾共譁笑。旁有一人與此童相識,深加嘆惜。眾問其故,答云:「怪道某阿官不進學,宗師是浙人,怎知我蘇州有柳華岳?」眾大笑。又一童居近齊門任蔣橋。此橋以任、蔣二土地廟得名也。題出《任土地者次之》,童即以蔣土地與任土地分主客二股。
shēn yú wáng yún: yǒu zuò suī shǐ wǔ chǐ zhī tóng shì shì, mò zhī huò qī tí zhě, pò yún: yǐ kě qī zhī rén, jū kě qī zhī dì, ér zú mò zhī huò qī yān. kě yǐ jiàn tiān lǐ zhī cháng cún, ér rén xīn zhī bù sǐ yǐ. huò xián qí qiàn jiǎn jiàn. tā rì zuò lǔ rén liè jiào, kǒng zǐ yì liè jiào, pò yún: lǔ sú tuí, shèng rén léi. huò yòu xián qí jué qiě huì, xū bù zhǎng bù duǎn, diǎn qiè tí miàn zì yǎn, fāng xǐng rén mù. tā rì yòu zuò zi zhī yàn jū, shēn shēn rú yě, yāo yāo rú yě, pò yún: jì shèng rén zhī niǎo chù, jiǎ zhī chū tóu, ér tiān zhī cè tóu zhě yě.
申於王云:有作《雖使五尺之童適市,莫之或欺》題者,破云:「以可欺之人,居可欺之地,而卒莫之或欺焉。可以見天理之常存,而人心之不死矣。」或嫌其欠簡健。他日作《魯人獵較,孔子亦獵較》,破云:「魯俗頹,聖人雷。」或又嫌其崛且晦,須不長不短,點切題面字眼,方醒人目。他日又作《子之燕居,申申如也,夭夭如也》,破云:「紀聖人之鳥處,『甲』之出頭,而『天』之側頭者也。」
yī shì zuò néng jìn qǔ pì tí wén, zhì yú táng liù rú. táng chēng zàn bù yǐ. shì yòu zài sān qiú zhèng, táng yuē: xì wán néng jìn qǔ sān zì bù zuò, jué piān kū xiē. shì hēi rán ér qù.
一士作《能近取譬》題文,質於唐六如。唐稱讚不已。士又再三求正,唐曰:「細玩『能近取』三字不做,覺偏枯些。」士嘿然而去。
ér qù.
而去。
píng táng shī
評唐詩
yáng yòng xiū yuē: táng shī yǒu jí liè zhě, sòng rén cǎi rù quán táng shī huà, shǐ guān zhě yuē: shì yì táng shī yī tǐ. pì zhī yàn zhào duō jiā rén, qí jiān yǒu bǒ zhě miǎo zhě dī zhě yūn zhě jiè qiě zhì zhě, nǎi zhuān fáng chǒng zhī, yuē: shì yì yàn zhào jiā rén zhī yī zhǒng. kě hū?
楊用修曰:唐詩有極劣者,宋人采入《全唐詩話》,使觀者曰:「是亦唐詩一體。」譬之燕、趙多佳人,其間有跛者、眇者、羝者、氳者、疥且痔者,乃專房寵之,曰:「是亦燕、趙佳人之一種。」可乎?
qián rén shī wén zhī bìng
前人詩文之病
jiǎn wén shí, fèi xù shī yǒu jù yún: bù zhī shì yé fēi? yīn yún shī yǒu piāo yáng yún mǔ zhōu jù. dì dà xiào yuē: xù jì bù shí qí fù, yún yòu piāo yáng qí mǔ yé?
簡文時,費旭詩有句云:「不知是耶非?」殷芸詩有「飄颺雲母舟」句。帝大笑曰:「旭既不識其父,芸又飄颺其母耶?」
xǔ hún jù zhōng duō yòng shuǐ zì. yàn yuē xǔ hún qiān shǒu shī. yòu luó yǐn shī jiē yǒu xǐ nù āi lè xīn zhì děng yǔ, bù lí yī shēn, gù yǐ luó yǐn yī shēng shēn wèi duì. bù ruò duì yǐ dù fǔ yī shēng chóu wèi yōu.
許渾句中多用「水」字。諺曰「許渾千首濕」。又羅隱詩皆有「喜」、「怒」、「哀」、「樂」、「心」、「志」等語,不離一身,故以「羅隱一生身」為對。不若對以「杜甫一生愁」為優。
yáng yíng chuān wèi wén, hǎo yǐ gǔ rén xìng míng lián yòng, rú zhāng píng zi zhī lüè tán, lù shì héng zhī suǒ jì, pān ān rén yí qí lòu yǐ, zhòng zhǎng tǒng hé zú zhī zhī. shí hào wèi diǎn guǐ bù. luò chéng wén hǎo yǐ shù duì, rú qín dì zhòng guān yī bǎi èr, hàn jiā lí gōng sān shí liù, shí hào wèi suàn bó shì. lǐ yì shān wèi wén duō jiǎn yuè shū cè, zuǒ yòu lín cì, shí hào tǎ jì yú.
楊盈川為文,好以古人姓名連用,如「張平子之略談,陸士衡之所記」,「潘安仁宜其陋矣,仲長統何足知之」。時號為「點鬼簿」。駱丞文好以數對,如「秦地重關一百二,漢家離宮三十六」,時號為「算博士」。李義山為文多檢閱書冊,左右鱗次,時號「獺祭魚」。
wáng yǔ yù shī duō yòng zhēn bǎo huáng jīn bái yù wèi duì, shí hào zhì bǎo dān. yǒu rén yún: shī néng qióng rén, qiě qiáng zuò fù guì yǔ, kàn rú hé? shù rì sōu suǒ, zhǐ dé yī lián, yún: jìng tǐng huà wèi hóng dài mào, yǎn jīng biàn zuò bì liú lí. wèi zhī jué dào.
王禹玉詩多用「珍」、「寶」、「黃金」、「白玉」為對,時號「至寶丹」。有人云:「詩能窮人,且強作富貴語,看如何?」數日搜索,止得一聯,云:「脛脡化為紅玳瑁,眼睛變作碧琉璃。」為之絕倒。
gāo yīng xiù biàn jié huá jī, cháng yǔ zàn níng gòng yì gǔ rén shī bìng, yún: lǐ shān fǔ lǎn hàn shǐ wáng mǎng nòng lái céng bàn pò, cáo gōng jiāng qù biàn píng shěn, shì pò chuán shī. lǐ qún yù yǒng zhè gū fāng chuān jié qū qí qū lù, yòu tīng gōu zhōu gé zhé shēng, shì fàn yǔ shī. luó yǐn yún zhōng jī quǎn liú ān guò, yuè lǐ shēng gē yáng dì guī, shì jiàn guǐ shī. dù xún hè jīn rì yù tí tí shì zhe, bù zhī tí hòu gèng shuí tí, cǐ wèi zi shī yě, bù rán ān yǒu sì tí? wèi dì duō lǘ, gù hū lǘ wèi wèi zi.
高英秀辯捷滑稽,嘗與贊寧共議古人詩病,云:「李山甫《覽漢史》『王莽弄來曾半破,曹公將去便平沈』,是破船詩。李群玉《詠鷓鴣》『方穿詰曲崎嶇路,又聽鈎輈格磔聲』,是梵語詩。羅隱『雲中雞犬劉安過,月里笙歌煬帝歸』,是見鬼詩。杜荀鶴『今日遇題題似著,不知題後更誰題』,此衛子詩也,不然安有四蹄?」衛地多驢,故呼驢為「衛子」。
cáo táng yù jīn líng fó sì yún: shuǐ dǐ yǒu tiān chūn mò mò, rén jiān wú lù yuè máng máng. rén wèi zhī guǐ shī. luó yǐn yǒng mǔ dān yún: ruò jiào jiě yǔ yīng qīng guó, rèn shì wú qíng yě dòng rén. rén wèi zhī nǚ zǐ shī.
曹唐《寓金陵佛寺》云:「水底有天春漠漠,人間無路月茫茫。」人謂之「鬼詩」。羅隱《詠牡丹》云:「若教解語應傾國,任是無情也動人」。人謂之「女子詩」。
shì guàn xiū yǒu yǒng yú fù yún: yǎn qián bù jiàn shì cháo shì, ěr pàn wéi wén fēng shuǐ shēng. méi shèng yú yuē: cǐ huàn gān shèn fēng yě. yòu yún: jǐn rì mì bù dé, yǒu shí hái zì lái. yuē: cǐ shì rén jiā shī què māo ér.
釋貫休有《詠漁父》云:「眼前不見市朝事,耳畔唯聞風水聲」。梅聖俞曰:「此患肝腎風也。」又云:「盡日覓不得,有時還自來。」曰:「此是人家失卻貓兒。」
jiǎ dǎo yǒu kū sēng shī yún: xiě liú háng dào yǐng, fén què zuò chán shēn. táng rén wèi shāo shā yī huó hé shàng.
賈島有《哭僧》詩云:「寫留行道影,焚卻坐禪身。」唐人謂「燒殺一活和尚」。
zhāng yòu zhè zhī shī yún: yuān yāng xì dài pāo hé chù, kǒng què luó shān shǔ ā shuí? bái lè tiān měi hū wèi wèn tóu shī. yòu yuē: gōng yì yǒu mù lián jīng. zhǎng hèn gē yún: shàng qióng bì là xià huáng quán, liǎng chù máng máng jiē bù jiàn. cǐ fēi mù lián fǎng mǔ yé?
張祐《柘枝》詩云:「鴛鴦細帶拋何處,孔雀羅衫屬阿誰?」白樂天每呼為「問頭詩」。祐曰:「公亦有《目連經》。《長恨歌》云:『上窮碧落下黃泉,兩處茫茫皆不見。』此非目連訪母耶?」
mèng hào rán shī: chūn mián bù jué xiǎo, chù chù wén tí niǎo. yè lái fēng yǔ shēng, huā luò zhī duō shǎo? rén wèi shì mèng máng zi. jīng gōng zhái nǎi xiè ān suǒ jū dì, yǒu xiè gōng dūn. gōng fù shī yuē: wǒ míng gōng xìng ǒu xiāng tóng, wǒ zhái gōng dūn zài yǎn zhōng. gōng qù wǒ lái dūn shǔ wǒ, bù yīng dūn xìng shàng suí gōng. rén wèi yǔ sǐ rén zhēng dì jiè.
孟浩然詩:「春眠不覺曉,處處聞啼鳥。夜來風雨聲,花落知多少?」人謂是「孟盲子」。荊公宅乃謝安所居地,有謝公墩。公賦詩曰:「我名公姓偶相同,我宅公墩在眼中。公去我來墩屬我,不應墩姓尚隨公。」人謂與死人爭地界。
lián cái mò rú míng huáng, ér mèng lǎo bù shí, jìng yǐ bù cái míng zhǔ qì zhī yǔ zì jué, zhēn máng zi yǐ! jīng gōng zài cháo rì yǔ rén zhēng xīn fǎ, jì bà zhēng dūn, yì qí xìng yě.
憐才莫如明皇,而孟老不識,竟以「不才明主棄」之語自絕,真盲子矣!荊公在朝日與人爭新法,既罷爭墩,亦其性也。
zhāng shī xī lǎo ér shī wǔ shí yùn, mó xiě jí gōng. zhōng yǒu kàn jīng xián zì xiǎo, bù miǎn shì lǎo sēng, jiǎo ruǎn pà qiū qiān, bù miǎn shì lǎo fù.
張師錫《老兒詩》五十韻,摹寫極工。中有「看經嫌字小」,不免是老僧,「腳軟怕鞦韆」,不免是老婦。
chéng shī mèng zhī hóng zhōu, zuò jìng táng, zì ài zhī, wú rì bú dào, wèi shī tí yú shí, yuē: měi rì gèng máng xū yí dào, yè shēn zhǎng shì diǎn dēng lái. lǐ yuán guī jiàn ér xiào yuē: cǐ shì dēng hùn shī.
程師孟知洪州,作靜堂,自愛之,無日不到,為詩題於石,曰:「每日更忙須一到,夜深長是點燈來。」李元規見而笑曰:「此是登溷詩。」
liǔ qí qīng cí yǒu jīn xiāo jiǔ xǐng hé chù? yáng liǔ àn, xiǎo fēng cán yuè. huò xì zhī yuē. yáng liǔ àn, xiǎo fēng cán yuè, cǐ nǎi shāo gōng dēng hùn chù ěr.
柳耆卿詞有「今宵酒醒何處?楊柳岸,曉風殘月。」或戲之曰。「『楊柳岸,曉風殘月』,此乃艄公登溷處耳。」
liú zi yí cháng yǒu zèng rén shī yún: huì hé guān shàng xiǎo, shī dá lù xū gàn, qǔ xià huì shèng zhī hé zi zhāng wèn dá ér xué gàn lù zhī shì. huò yǒu chú qù guān zì, shì rén yuē: cǐ bì fān sēng yě, qí míng dá lù xū gàn. wén zhě dà xiào.
劉子儀嘗有《贈人》詩云:「惠和官尚小,師達祿須干」,取「下惠聖之和」、「子張問達而學干祿」之事。或有除去「官」字,示人曰:「此必番僧也,其名達祿須干。」聞者大笑。
yǒu qiān chǔ fān zhě, lǐ yú lín yǐ shī sòng zhī, yún: jiāng hàn rì gāo tiān zǐ qì, lóu tái qiū rù dài wáng fēng. yī yǒu yuē: èr yǔ shì hè chén yǒu liàng dēng jí.
有遷楚藩者,李於鱗以詩送之,云:「江漢日高天子氣,樓台秋入大王風。」一友曰:「二語似賀陳友諒登極。」
gǔ jīn shī huà: lè tiān zhǎng hèn gē yún: é méi shān xià shǎo rén xíng, jīng qí wú guāng rì sè báo. é méi zài jiā zhōu, yǔ xìng shǔ lù quán wú jiāo shè. dù fǔ wǔ hòu miào bǎi shī yún: shuāng pí liū yǔ sì shí wéi, dài sè cān tiān èr qiān chǐ. sì shí wéi nǎi jìng qī chǐ, wú nǎi tài xì zhǎng yě. shǐ chēng fáng fēng shì shēn guǎng jiǔ mǔ, zhǎng sān zhàng. àn guǎng dà chǐ, jiǔ mǔ nǎi wǔ shí zhàng sì chǐ, rú cǐ fáng fēng zhī shēn nǎi yī bǐng tán ěr. cǐ wén zhāng zhī bìng yě.
《古今詩話》:樂天《長恨歌》云:「峨嵋山下少人行,旌旗無光日色薄。」峨嵋在嘉州,與幸蜀路全無交涉。杜甫《武侯廟柏》詩云:「霜皮溜雨四十圍,黛色參天二千尺。」四十圍乃徑七尺,無乃太細長也。史稱防風氏身廣九畝,長三丈。按廣大尺,九畝乃五十丈四尺,如此防風之身乃一餅餤耳。此文章之病也。
zhāng wén qián cháng yún: zi zhān měi xiào tiān biān zhào dùn yì kě wèi, shuǐ dǐ yòu jūn fāng shú mián, wèi tāng xún le wáng xī zhī yě. wén qián xì wèi zi zhān yún gōng shī yǒu dú kàn hóng qú qīng bái duò, bù zhī bái duò shì hé wù? zi zhān yún: luò yáng jiā lán jì yǒu liú bái duò, shàn niàng jiǔ. wén qián yuē: bái duò jì shì rén, hé yǐ yán qīng? zi zhān xiào yuē: wèi wǔ duǎn gē xíng yún: hé yǐ jiě yōu? wéi yǒu dù kāng. dù kāng yì shì niàng jiǔ rén míng yě. wén qián yuē: bì jìng yòng dé bù dāng. shí wén qián yǒu pú cáo mǒu, shī qù jiǔ qì. zi zhān xiào yuē: gōng qiě xiān qù lǐ huì cáo jiā nà hàn, què lái cǐ jiān sī mó. mǎn zuò dà xiào.
張文潛常云:「子瞻每笑『天邊趙盾益可畏,水底右軍方熟眠』,謂『湯燖了王羲之也』。」文潛戲謂子瞻雲;「公詩有『獨看紅蕖傾白墮』,不知『白墮』是何物?子瞻云:「《洛陽伽藍記》有劉白墮,善釀酒。」文潛曰:「白墮既是人,何以言傾?」子瞻笑曰:「魏武《短歌行》云:『何以解憂?惟有杜康』。杜康亦是釀酒人名也。」文潛曰:「畢竟用得不當。」時文潛有僕曹某,失去酒器。子瞻笑曰:「公且先去理會曹家那漢,卻來此間廝魔。」滿座大笑。
wú rén duō wèi méi zǐ wèi cáo gōng, cháng wàng méi zhǐ kě yě. yòu wèi é wèi yòu jūn. shì xiě lǐ tiē yún: cù jìn cáo gōng yī bèng, tāng xún yòu jūn liǎng zhī. jiàn zhě dà xiào.
吳人多謂梅子為「曹公」,嘗望梅止渴也。又謂鵝為「右軍」。士寫禮帖云:「醋浸曹公一甏,湯燖右軍兩隻。」見者大笑。
jiǔ zì shī fù
九字詩附
zhōng fēng hé shàng yǒu jiǔ zì méi huā shī yún: zuó yè xī fēng chuī zhé qiān lín shāo, dù kǒu xiǎo tǐng gǔn rù shā tān ào. yě shù gǔ méi dú wò hán wū jiǎo, shū yǐng héng xié àn shàng shū chuāng qiāo. lú zàn yuán tú mí huā shī: tiān jiāng huā wáng guó yàn diàn chūn sè, tú mí xǐ zhuāng sù jiá xiāng zhuī péi. jué shèng nóng yīng zhuì zhī bù yùn lǐ, kān yǒu héng xié zhào shuǐ chān xiān méi.
中峰和尚有九字梅花詩云:「昨夜西風吹折千林梢,渡口小艇滾入沙灘坳。野樹古梅獨臥寒屋角,疏影橫斜暗上書窗敲。」盧贊元酴醾花詩:「天將花王國艷殿春色,酴醾洗裝素頰相追陪。絕勝濃英綴枝不韻李,堪友橫斜照水攙先梅。」
shī fēi bù jiā, rán zì yī huà yǐ tiān zhì yú sì yán wǔ yán qī yán jí yǐ, fù jiǔ zhī, bì qiě shí yī shí sān, yǐ zhì wú qióng, rú wú zhōng zhī jí kǒu shān gē ér hòu yǐ. gù fù yú xiào mò, yǐ wèi wén shèng zhī jiè.
詩非不佳,然自一畫以添至於四言、五言、七言極矣,復九之,必且十一、十三,以至無窮,如吳中之「急口山歌」而後已。故附於笑末,以為文勝之戒。