zi yóu yuē: tiān xià mò líng yú guǐ shén, mò wēi yú léi diàn, mò zhòng yú shēng sǐ, mò nán rěn yú qì, mò nán shě yú cái ér yī dāng quán shì suǒ zài, biàn rú guǐ rú shén rú léi rú diàn, shě cái rěn qì, shèn zhě bù xī juān xìng mìng yǐ fèng zhī yǐ. rén qíng zhī bì, wú shén yú cǐ! gù yú yǐ bù wèi shì wèi shǒu, ér cì dì jí wèi yuè qíng dì shí
子猶曰:天下莫靈於鬼神,莫威於雷電,莫重於生死,莫難忍於氣,莫難捨於財;而一當權勢所在,便如鬼、如神、如雷、如電,舍財忍氣,甚者不惜捐性命以奉之矣。人情之蔽,無甚於此!故余以不畏勢為首,而次第集為《越情》第十.
bù wèi shì
不畏勢
kuàng zhōng yè yī shì yān, bài xià, bù dá, liǎn yī qǐ yún: lǎo tài jiān xiǎng bù xǐ bài, qiě zhǎng yī.
況鍾謁一勢閹,拜下,不答,斂揖起云:「老太監想不喜拜,且長揖。」
yīng jiǎ shǒu cháng zhōu, xié tā jùn shǒu yè yù shǐ. jiǎ jū zhōng, dú zūn xiàn gāng bù guì. tā rì yù shǐ jiàn zhī, zhǐ yuē: cǐ shān zì tài shǒu yě!
應檟守常州,偕他郡守謁御史。檟居中,獨遵憲綱不跪。他日御史見之,指曰:「此山字太守也!」
bù nìng shén fó
不佞神佛
péng jí ān qī suì cóng xiāng fù lǎo rù fó sì, bù bài. sì sēng qiáng zhī, bù cóng, fǎn chì zhī yuē: bǐ fú luǒ xiǎn bù yì guān, wǒ hé bài wèi!
彭脊庵七歲從鄉父老入佛寺,不拜。寺僧強之,不從,反叱之曰:「彼佛裸跣不衣冠,我何拜為!」
zhōu wén xiāng gōng zài wú zhōng, hǎo cháng yáng fàn shā, jiàn fú jí bài. shì fū xiào zhī. wén xiāng yuē: lùn nián chǐ yì zhǎng wǒ èr sān qiān suì, qǐ bù zhí de yī bài? zi yóu yuē: yī shì dá zhě zhī yán, yī shì zhǎng zhě zhī yán.
周文襄公在吳中,好徜徉梵剎,見佛即拜。士夫笑之。文襄曰:「論年齒亦長我二三千歲,豈不值得一拜?」子猶曰:「一是達者之言,一是長者之言。」
shào xìng wáng yuán zhāng, guó chū míng shì, suǒ jū yǔ yī shén miào qiè jìn. cuàn xià quē xīn. zé zhuó shén xiàng cuàn zhī. yī lín jiā shì shén wéi jǐn, yù yuán zhāng huǐ xiàng, zhé kè mù bǔ zhī. rú shì zhě sān sì. rán yuán zhāng jiā rén suì wú yàng, ér lín zhī qī nú shí bìng. yī rì zhào wū jiàng shén, jié shén yún: bǐ lǚ huǐ shén, shén bù zé. wú zhé wèi xīn zhī, shén fǎn bù wǒ yòu, hé yě? wū zhě zuò nù yuē: rǔ bù zhì xiàng, xiàng hé cóng ér cuàn? zì shì qí rén bù fù bǔ xiàng, ér miào suì fèi.
紹興王元章,國初名士,所居與一神廟切近。爨下缺薪。則斫神像爨之。一鄰家事神唯謹,遇元章毀像,輒刻木補之。如是者三四。然元章家人歲無恙,而鄰之妻孥時病。一日召巫降神,詰神云:「彼屢毀神,神不責。吾輒為新之,神反不我佑,何也?」巫者作怒曰:「汝不置像,像何從而爨?」自是其人不復補像,而廟遂廢。
lǐ mèng yáng dū xué jiāng yòu. dù jiāng, yǒu sī qǐng sì shuǐ shén. gōng nù, mìng cóng zhě fù shén tóu zhū jiāng, yuē: yǐ shuǐ shén tóu shuǐ, dé qí suǒ zāi! dé qí suǒ zāi!
李夢陽督學江右。渡江,有司請祀水神。公怒,命從者縛神投諸江,曰:「以水神投水,得其所哉!得其所哉!」
bù wèi léi
不畏雷
xià hóu xuán yǐ zhù dú shū. shí bào léi pī lì pò suǒ yǐ zhù, yī fú jù jiāo. xuán shén sè bù yì, dú shū rú gù. shì shuō zhū gé dàn yì rán.
夏侯玄倚柱讀書。時暴雷霹靂破所倚柱,衣服俱焦。玄神色不異,讀書如故。《世說》諸葛誕亦然。
xiǎo rén quán yào wèi léi, bù wèi zhě qí xīn fàng. jūn zǐ yào bù wèi léi, bù wèi zhě qí shén quán. yuán sì míng chén zi chēng zuò tōng jiàn xù biān, shū sòng dà zǔ fèi zhōu zhǔ wèi zhèng wáng, léi hū zhèn qí jǐ. chén lì shēng yuē: lǎo tiān biàn dǎ zhé zi chēng zhī bì, yì bù huàn yǐ! zuò shì xū yǒu cǐ děng gǔ lì.
小人全要畏雷,不畏者其心放。君子要不畏雷,不畏者其神全。元四明陳子檉作《通鑑續編》,書宋大祖廢周主為鄭王,雷忽震其幾。陳厲聲曰:「老天便打摺子檉之臂,亦不換矣!」做事須有此等骨力。
qí shén wǔ dào féng léi yǔ, qián yǒu fú tú yī suǒ, shǐ xuē gū yán shì zhī. wèi zhì sān shí bù, zhèn shāo fú tú. xuē dà shēng hē shā, rào fú tú zǒu, huǒ suì miè. jí hái, bìn fà jiē jiāo.
齊神武道逢雷雨,前有浮圖一所,使薛孤延視之。未至三十步,震燒浮圖。薛大聲喝殺,繞浮圖走,火遂滅。及還,鬢髮皆焦。
bù wèi guǐ guài
不畏鬼怪
jī zhōng sàn cháng yú yè zhōng dēng huǒ xià dàn qín, yǒu yī rén rù shì, chū lái shí, miàn shén xiǎo, sī xū zhuǎn dà, suì zhǎng zhàng yú, yán sè cǎn hēi, dān yī cǎo dài. jī shú shì liáng jiǔ, nǎi chuī huǒ miè yuē: chǐ yǔ chī mèi zhēng guāng!
嵇中散嘗於夜中燈火下彈琴,有一人入室,初來時,面甚小,斯須轉大,遂長丈余,顏色慘黑,單衣草帶。嵇熟視良久,乃吹火滅曰:「恥與魑魅爭光!」
ruǎn dé rú cháng yú cè jiàn guǐ, zhǎng zhàng yú, sè hēi ér yǎn dà, zhe zào dān yī, píng shàng zé, qù zhī zhǐ chǐ. ruǎn xú shì, xiào yǔ zhī yuē: rén yán guǐ kě zēng, guǒ rán! guǐ cán ér tuì.
阮德如嘗於廁見鬼,長丈余,色黑而眼大,着皂單衣,平上幘,去之咫尺。阮徐視,笑語之曰:「人言鬼可憎,果然!」鬼慚而退。
táng wèi yuán zhōng wèi dá shí, jiā pín, dú yǒu yī bì. chú zhōng fāng cuàn, chū jí shuǐ hái, nǎi jiàn lǎo yuán wèi qí kàn huǒ. bì jīng bái zhī, yuán zhōng xú yuē: yuán mǐn wǒ wú rén lì, wèi wǒ zhí cuàn, shén shàn! yòu cháng hū cāng tóu wèi yīng, gǒu dài hū zhī. yòu yuē: cǐ xiào shùn gǒu yě! nǎi néng dài wǒ láo. yòu dú zuò, yǒu qún shǔ gǒng shǒu lì qí qián. yòu yuē: shǔ jī, jiù wǒ qiú shí. nǎi lìng shí zhī. yè zhōng xiū liú míng qí wū duān, jiā rén jiāng dàn zhī. yòu zhǐ zhī yuē: xiū liú zhòu bù jiàn wù, gù yè fēi. cǐ tiān dì suǒ yǒu, bù kě shǐ nán zǒu yuè běi zǒu hú, jiāng hé suǒ zhī? qí hòu suì jué wú guài.
唐魏元忠未達時,家貧,獨有一婢。廚中方爨,出汲水還,乃見老猿為其看火。婢驚白之,元忠徐曰:「猿愍我無人力,為我執爨,甚善!」又嘗呼蒼頭未應,狗代呼之。又曰:「此孝順狗也!乃能代我勞。」又獨坐,有群鼠拱手立其前。又曰:「鼠飢,就我求食。」乃令食之。夜中鵂鶹鳴其屋端,家人將彈之。又止之曰:「鵂鶹晝不見物,故夜飛。此天地所有,不可使南走越、北走胡,將何所之?」其後遂絕無怪。
ān dìng jùn wáng zhào dé lín, jiàn yán chū, zì jīng shī qiè jiā dōng xià. dǐ sì zhōu běi chéng, yú yì dǐ qì sù, báo wǎn hū suǒ shú shuǐ, jí yǒu qiè yīng shēng pěng bēi yǐ jìn, ér yòng zǐ gài tóu fù shǒu. zhào yuē: rǔ bèi jì zài shì zhōng, hé bì rú shì? zì wèi jiē zhī, nǎi kū gǔ ěr. zhào lüè wú bù róng, lián pī qí jiá, yuē: wǒ jiā qǐ wú rén gěi shǐ, yào rǔ guài guǐ hé yòng? chì shǐ qù.
安定郡王趙德麟,建炎初,自京師挈家東下。抵泗州北城,於驛邸憩宿,薄晚呼索熟水,即有妾應聲捧杯以進,而用紫蓋頭覆首。趙曰:「汝輩既在室中,何必如是?」自為揭之,乃枯骨耳。趙略無怖容,連批其頰,曰:「我家豈無人給使,要汝怪鬼何用?」叱使去。
wú yì dí biǎn wáng jūn bó, cháng wò zhāi zhōng, yè jiāng bàn, yǒu guǐ xiào yú qián, qí shēng lèi yā. bó wén zhī, wú suǒ jù, dàn yún: rǔ jiào zì jiào, wú bù guǎn rǔ, dàn wù jìn wú fǔ, guā wú ěr yě! guǐ nǎi zuò é shēng. bó xiào yuē: cǐ shēng yì bù yǎ! guǐ zhōng bù qù, fù zuò yāo gǔ yì zhī shēng, shù jǐ qí yī jù. bó yuē: wú qiě shú shuì, bù tīng rǔ yǐ! guǐ bì yù dòng zhī, suì luò qí chuáng wéi, fù bó shēn. bó yuē: wú shì hán, fù zhī shén yí! guǐ wú rú zhī hé, suì jì rán yǐ.
吳邑荻扁王君鎛,嘗臥齋中,夜將半,有鬼嘯於前,其聲類鴨。鎛聞之,無所懼,但云:「汝叫自叫,吾不管汝,但勿近吾府,聒吾耳也!」鬼乃作鵝聲。鎛笑曰:「此聲亦不雅!」鬼終不去,復作夭鼓翼之聲,庶幾其一懼。鎛曰:「吾且熟睡,不聽汝矣!」鬼必欲動之,遂落其床帷,覆鎛身。鎛曰:「吾適寒,覆之甚宜!」鬼無如之何,遂寂然矣。
jiā jìng zhōng, xī rén wáng fù zhāng xiáng jù yǒu dǎn, sù bù wèi guǐ. xià rì tóng yǐn xī shàng, rì qiě bū, wèi zuì. wáng yuē: gé xī cóng zhǒng zhōng, zuó sòng yī xīn sǐ rén. wú néng chéng liú ér guò, chū qí shī yú guān wài. zhāng yuē: wú néng hēi yè chū zhī. wáng yuē: guǒ ěr, shū rǔ là niàng yī wèng. é ér rì méi, zhāng zi fāng yù rù shuǐ, ér wáng jí guī jiā qǔ jiǔ. zhāng suì guò xī, yū huí ér shàng, jiàn guān jǐ lí gài. fāng yí zhī, hū guān zhōng chū liǎng shǒu bào zhāng jǐng. zhāng jù, sī zhù yuē: rǔ shǎo chū, qí wǒ dǔ shèng, míng rì dāng diàn ér mái rǔ. yán bì, bào yì jí. zhāng dà jiào, shēng jiàn wēi. xī bàng rén jiā wén shēng qún chí huǒ lái zhào, bào zhāng jǐng zhě, nǎi wáng yě. gài guǐ yán qǔ jiǔ, cóng kuò chù xiān dù, chū shī ér fú guān zhōng ěr. yīn xiāng yǔ dà xiào. bǐ guò xī, yuè yǐ shàng yǐ. shí fāng dà wēn, ér èr zi jìng wú jí.
嘉靖中,錫人王富、張祥俱有膽,素不畏鬼。夏日同飲溪上,日且晡,未醉。王曰:「隔溪叢冢中,昨送一新死人。吾能乘流而過,出其屍於棺外。」張曰:「吾能黑夜出之。」王曰:「果爾,輸汝臘釀一瓮。」俄而日沒,張子方欲入水,而王亟歸家取酒。張遂過溪,迂迴而上,見棺己離蓋。方疑之,忽棺中出兩手抱張頸。張懼,私祝曰:「汝少出,俟我賭勝,明日當奠而埋汝。」言畢,抱益急。張大叫,聲漸微。溪傍人家聞聲群持火來照,抱張頸者,乃王也。蓋詭言取酒,從闊處先渡,出屍而伏棺中耳。因相與大笑。比過溪,月已上矣。時方大瘟,而二子竟無疾。
bù jìn nèi
不近內
běi qí xíng zi cái yǔ fù shén shū, wèi cháng nèi sù. cháng zhòu rù nèi gé, wèi quǎn suǒ fèi. yīn fǔ zhǎng dà xiào.
北齊邢子才與婦甚疏,未嘗內宿。嘗晝入內閣,為犬所吠。因撫掌大笑。
shì sú chén ěr yú guī zhě zuì duō, gù níng qǔ zi cái.
世俗沉耳於閨者最多,故寧取子才。
bù liàn sè
不戀色
wáng zhòng chù cháng huāng zì yú sè, tǐ wèi zhī bì. zuǒ yòu jiàn zhī. yuē: wú nǎi bù jué ěr, rú cǐ shén yì. nǎi kāi hòu gé, xī qū zhū bì qiè chū, rèn qí suǒ zhī.
王仲處嘗荒恣於色,體為之敝。左右諫之。曰:「吾乃不覺耳,如此甚易。」乃開後閣,悉驅諸婢妾出,任其所之。
tiě shí xīn cháng, yīng xióng shǒu duàn.
鐵石心腸,英雄手段。
bù ài qián
不愛錢
jiā xìng xǔ yīng kuí wèi dōng píng shǒu, shén yǒu xún zhèng. ér wèi tóng shì suǒ zhōng, dé lùn diào qù. lì mín kū qì bù jué. xǔ jūn wǎn zhì nì lǚ, wèi qí pū yuē: wèi lì wú suǒ yǒu, zhǐ luò de bǎi xìng jǐ diǎn yǎn lèi ěr! pū tàn yuē ā yé náng zhōng bù zháo yī qián, hǎo jiāng yǎn lèi bāo qù, zuò rén shì sòng qīn yǒu. xǔ wèi yī fǔ zhǎng.
嘉興許應逵為東平守,甚有循政。而為同事所中,得論調去。吏民哭泣不絕。許君晚至逆旅,謂其仆曰:「為吏無所有,只落得百姓幾點眼淚耳!」仆嘆曰;「阿爺囊中不着一錢,好將眼淚包去,作人事送親友。」許為一拊掌。
ruò náng zhōng dà dìng huáng bái, yì wèi bì kěn sòng qīn yǒu.
若囊中大錠黃白,亦未必肯送親友。
dǒng sān quán gōng yóu shǔ xī chōng lìng shēng péng zhōu shǒu, huàn shí shù nián xǔ, jǐn yī qīng bù páo yī gé xuē. fù rèn shí, zhū zi qǐng yuē: píng shēng zhì jié, ér bèi néng liàng. dì dà rén nián gāo, shǔ zhōng duō měi cái, kě wèi bǎi suì hòu jì yě. gōng yuē: wéi. jì zhì zhèng, zhū zi yíng zhī, jiān qǐng yú gōng yuē: wǎng zhě suǒ yán měi cái, pō zé dé fǒu? gōng yuē: wén zhī rén yán, shān bù rú bǎi yě. zǐ yuē: jīn suǒ jù zhě bǎi yé? gōng guǎn ěr yuē: wú zī zài yǒu bǎi zi zài, zhǒng zhī kě ěr.
董三泉公由蜀西充令升蓬州守,宦十數年許,僅一青布袍、一革靴。赴任時,諸子請曰:「平生志節,兒輩能諒。第大人年高,蜀中多美材,可為百歲後計也。」公曰:「唯。」既致政,諸子迎之,間請於公曰:「往者所言美材,頗擇得否?」公曰:「聞之人言,杉不如柏也。」子曰:「今所具者柏耶?」公莞爾曰:「吾茲載有柏子在,種之可爾。」
bù ài gǔ wán
不愛古玩
yǒu yī zhāo shì jiā cáng gǔ jiàn, zì yán néng zhào èr bǎi lǐ, jiāng yǐ xiàn lǚ wén mù gōng. gōng yuē: wǒ miàn bù jí dié zǐ dà, ān yòng zhào èr bǎi lǐ zhī jìng hū? bù yòng.
有一朝士家藏古鑒,自言能照二百里,將以獻呂文穆公。公曰:「我面不及碟子大,安用照二百里之鏡乎?」不用。
sūn zhī hàn, rén yǔ yī yàn, zhí sān shí qiān, yún cǐ shí ā zhī zé shuǐ liú. hàn yuē: yī rì ā dé yī dān shuǐ, zhǐ zhí sān wén qián, hé xū cǐ zhòng jià?
孫之翰,人與一硯,直三十千,雲「此石呵之則水流」。翰曰:「一日呵得一擔水,只直三文錢,何須此重價?」
yǔ shì sú ér shí dá. tuī guǎng cǐ yì, zé yī bǎo zhī xū, hé bì bā zhēn jiǔ dǐng? qī chǐ zhī qū, ān yòng qiān mén wàn hù?
語似俗而實達。推廣此意,則一飽之需,何必八珍九鼎?七尺之軀,安用千門萬戶?
hǎo yǒu
好友
hé qiáo xīn shǒu wēn, yè chéng xiǎo tǐng fǎng yú zhēng jūn yuán qú. zuò jiǔ suǒ yǐn, cūn jū wú suǒ mì. gōng tàn: suī suān pēi yì kě! nǎi chū xīn xī yī píng gòng zhuó, jù tán jìng xī ér bié. shí chēng hé yú cù jiāo.
何喬新守溫,夜乘小艇訪虞征君原璩。坐久索飲,村居無所覓。公嘆:「雖酸醅亦可!」乃出新醯一瓶共酌,劇談竟夕而別。時稱「何虞醋交」。
cù jiāo shèng yú jiǔ yǒu, rán jiāo dào hǎo chù, yì bù dé bù cù.
醋交勝於酒友,然交到好處,亦不得不醋。
bù kē chá
不苛察
wáng wén zhèng gōng dàn, xìng liàng kuān hòu, bù xiè xì wù. yǒu kòng mǎ zú suì mǎn cí gōng. gōng wèn: rǔ kòng mǎ jǐ shí? yuē: wǔ nián yǐ. gōng guài yuē: wú bù xǐng yǒu rǔ. jì qù, fù hū huí yuē: rǔ nǎi mǒu rén hū? yuē: rán. yú shì hòu zèng zhī. gài píng rì kòng mǎ, gōng dàn jiàn qí bèi bù jiàn qí miàn gù. yīn qù jiàn qí bèi, fāng shěng yě.
王文正公旦,性量寬厚,不屑細物。有控馬卒歲滿辭公。公問:「汝控馬幾時?」曰:「五年矣。」公怪曰:「吾不省有汝。」既去,復呼回曰:「汝乃某人乎?」曰:「然。」於是厚贈之。蓋平日控馬,公但見其背不見其面故。因去見其背,方省也。
bù wèn shè niú
不問射牛
qí zhāng gōng niú hóng yǒu dì bì, hǎo jiǔ ér xù, cháng zuì, shè shā hóng jià chē niú. hóng hái zhái, qī yíng wèi yuē: shū shè shā niú! hóng zhí dá yuē: kě zuò pú.
奇章公牛弘有弟弼,好酒而酗,嘗醉,射殺弘駕車牛。弘還宅,妻迎謂曰:「叔射殺牛!」弘直答曰:「可作脯。」
bù xiào wǔ mān
不校侮嫚
lóu xiāng shī dé, wēn gōng jǐn shèn, yǔ rén wú háo fà zhī xì. dì shòu dài zhōu cì shǐ, jiè yǐ wù yǔ rén jìng. dì yuē: jīn hòu rén tuò wú miàn, yì zì shì zhī ěr: shī dé yuē: cǐ wǒ suǒ yǐ yōu rǔ yě! fán rén tuò rǔ miàn, bì nù rǔ gù, shì zhī, shì nì qí xīn. fū tuò bù jiǔ zì gàn, dàn dāng xiào ér shòu zhī.
婁相師德,溫恭謹慎,與人無毫髮之隙。弟授代州刺史,戒以勿與人競。弟曰:「今後人唾吾面,亦自拭之耳:」師德曰:「此我所以憂汝也!凡人唾汝面,必怒汝故,拭之,是逆其心。夫唾不久自干,但當笑而受之。」
wǔ yuán héng yàn xī chuān. cóng shì yáng sì fù kuáng jiǔ, bī wǔ dà gōng bù yǐn, suì yǐ jiǔ mù zhī. wǔ gǒng shǒu bù dòng, mù qì, xú qǐ gēng yī, zhōng bù lìng sàn yàn.
武元衡宴西川。從事楊嗣復狂酒,逼武大觥;不飲,遂以酒沐之。武拱手不動,沐訖,徐起更衣,終不令散宴。
féng dào zài zhōng shū. yǒu rén yú shì zhōng qiān yī lǘ, yǐ piàn fú dà shǔ qí míng yú miàn. qīn zhī bái zhī. dào yuē: tiān xià tóng míng xìng hé xiàn? lǜ shì shī lǘ fǎng zhǔ.
馮道在中書。有人於市中牽一驢,以片幅大署其名於面。親知白之。道曰:「天下同名姓何限?慮是失驢訪主。」
fù zhèng gōng zhì zhèng guī xī dōu, cháng zhe bù zhí duō, kuà lǘ chū jiāo, féng shuǐ nán xún jiǎn, wēi yí hū yǐn shén shèng. qián zú hū qí zhě xià. gōng jǔ biān cù lǘ. zú shēng yù lì, yòu hē yán: bù kěn xià lǘ, qǐng guān wèi! gōng jǔ biān chēng míng yuē: bì. zú bù xiǎo suǒ wèi, bái qí jiāng yuē: qián yǒu yī rén qí lǘ chōng tū, qǐng guān wèi, bù dé, kǒu chēng bì bì. xún jiǎn wù yuē: nǎi xiàng gōng! xià mǎ fú yè dào zuǒ. qí hòu zàn yuē: shuǐ nán xún jiǎn chàng rě! gōng jǔ biān qù.
富鄭公致政歸西都,嘗着布直裰,跨驢出郊,逢水南巡檢,威儀呼引甚盛。前卒呼騎者下。公舉鞭促驢。卒聲愈厲,又喝言:「不肯下驢,請官位!」公舉鞭稱名曰:「弼。」卒不曉所謂,白其將曰:「前有一人騎驢衝突,請官位,不得,口稱『弼弼』。」巡檢悟曰:「乃相公!」下馬伏謁道左。其候贊曰:「水南巡檢唱喏!」公舉鞭去。
yǎn gōng lù xiàng xiān wèi féng yì tài shǒu. cān jūn děng duō míng zú zǐ dì, yǐ xiàng xiān xìng rén hòu, yú shì yǔ fǔ liáo gòng yuē xì dǔ. yī rén yuē: wǒ néng xuán hù yú tīng qián, yìng nǔ yǎn kuàng, héng yī shǐ jūn, chàng rě ér chū, kě hū? zhòng jiē yuē: chéng rú shì, gān shū jiǔ shí yī xí. qí rén biàn wèi zhī. xiàng xiān shì zhī rú bù jiàn. yòu yī cān jūn yuē: ěr suǒ wèi quán yì. wú néng yú shǐ jūn tīng qián mò tú qí miàn, zhe bì shān zǐ, zuò shén wǔ yī qǔ, màn qū ér chū. qún liáo jiē yuē: bù kě, chéng gǎn rú cǐ, wú bèi dāng liǎn fèng qián wǔ qiān wèi suǒ shū zhī fèi. qí èr cān jūn biàn wèi zhī. xiàng xiān yì rú bù jiàn. jiē sài suǒ dǔ yǐ wèi xì xiào. qí dì sān cān jūn yòu yuē: ěr zhī suǒ wèi jué yì. wú néng yú shǐ jūn tīng qián zuò nǚ rén shū zhuāng, xué xīn jià nǚ bài jiù gū sì bài, zé rú zhī hé? zhòng yuē: gǎn wèi zhī, wú bèi yuàn chū fèng qián shí qiān chōng suǒ shū zhī fèi! qí dì sān cān jūn suì shī fěn dài, gāo jì jī chāi, yī nǚ rén yī, xiàng táng sì bài. xiàng xiān yòu bù yǐ wèi guài. jǐng róng dà nù yuē: jiā xiōng wèi sān fǔ cì shǐ, jīn nǎi chéng tiān xià xiào jù! xiàng xiān xú yǔ jǐng róng yuē: shì qú cān jūn ér děng xiào jù, wǒ qǐ wèi xiào zāi?
兗公陸象先為馮翊太守。參軍等多名族子弟,以象先性仁厚,於是與府寮共約戲賭。一人曰:「我能旋笏於廳前,硬弩眼眶,衡揖使君,唱喏而出,可乎?」眾皆曰:「誠如是,甘輸酒食一席。」其人便為之。象先視之如不見。又一參軍曰:「爾所為全易。吾能於使君廳前墨塗其面,着碧衫子,作神舞一曲,慢趨而出。」群寮皆曰:「不可,誠敢如此,吾輩當斂俸錢五千為所輸之費。」其二參軍便為之。象先亦如不見。皆賽所賭以為戲笑。其第三參軍又曰:「爾之所為絕易。吾能於使君廳前作女人梳妝,學新嫁女拜舅姑四拜,則如之何?」眾曰:「敢為之,吾輩願出俸錢十千充所輸之費!」其第三參軍遂施粉黛,高髻笄釵,衣女人衣,向堂四拜。象先又不以為怪。景融大怒曰:「家兄為三輔刺史,今乃成天下笑具!」象先徐語景融曰:「是渠參軍兒等笑具,我豈為笑哉?」
wēn gōng yī rì shěng mù. yǒu fù lǎo wǔ liù bèi shàng yè, yún: yù xiàn báo lǐ. nǎi yòng wǎ qì shèng fàn, wǎ guàn shèng cài gēng. gōng xīn rán xiǎng zhī. cūn lǎo yuē: mǒu děng wén duān míng zài xiàn rì jiǎng shū, cūn yě bù gǎn wǎng tīng, jīn xìng qǐng jiào. gōng jiǎng shù rén zhāng. cūn lǎo yuē: zì tiān zǐ zhāng yǐ xià, yǒu máo shī èr jù, cǐ dú wú, hé yě? gōng hēi rán, xiè yuē: píng shēng wèi jiàn, chá míng fèng dá. cūn lǎo dà xiào ér qù, yuē: jīn rì tīng jiǎng, nán dào sī mǎ duān míng.
溫公一日省墓。有父老五六輩上謁,云:「欲獻薄禮。」乃用瓦器盛飯,瓦罐盛菜羹。公欣然享之。村老曰:「某等聞端明在縣日講書,村野不敢往聽,今幸請教。」公講「庶人」章。村老曰:「自『天子』章以下,有《毛詩》二句,此獨無,何也?」公嘿然,謝曰:「平生未見,查明奉答。」村老大笑而去,曰:「今日聽講,難倒司馬端明。」
yáng wén yì gōng shǒu chén, yǐ xǐ mǎ qǐ jiǎ. xíng cì yī yì, qí chéng bù zhī wèi hé guān yě, zuò ér kàng lǐ, zú rán wèn yuē gōng zhí xǐ mǎ, rì xǐ jǐ mǎ? gōng màn yīng yuē: qín zé duō xǐ, lǎn zé shǎo xǐ, wú dìng shù yě. é bào yī yù shǐ qiě zhì, chéng cù lìng ràng shàng shě. gōng yuē: gù yí, qí qí zhì, ràng zhī wèi wǎn. bǐ yù shǐ zhì, zé gōng mén rén yě, jì ér qǐ jū. chéng huáng jù, bǎi tài qǐ lián, gōng zú bù jiào.
楊文懿公守陳,以洗馬乞假。行次一驛,其丞不知為何官也,坐而抗禮,卒然問曰;「公職洗馬,日洗幾馬?」公漫應曰:「勤則多洗,懶則少洗,無定數也。」俄報一御史且至,丞促令讓上舍。公曰:「固宜,俟其至,讓之未晚。」比御史至,則公門人也,跽而起居。丞惶懼,百態乞憐,公卒不較。
zhāng zhuāng yì gōng yíng xún àn dōng shěng. chū dào lín qīng, ǒu jiǔ jiā jiǔ biāo chè luò qí shā mào, zuǒ yòu shī sè. dàn rì, zhōu shǒu fù cǐ rén dài zuì. gōng xú yuē: cǐ shì shàng sī guò wǎng chù, jīn hòu jiǔ biāo xū gāo guà. jìng qiǎn chū.
張莊懿公鎣巡按東省。初到臨清,偶酒家酒標掣落其紗帽,左右失色。旦日,州守縛此人待罪。公徐曰:「此是上司過往處,今後酒標須高掛。」徑遣出。
tú yōng wèi zhǒng zǎi. yǒu xiāng rén jiǎ chēng tú gōng zǐ, yán tú sāo dòng. rén yǐ wén yú gōng, yì gōng dà jiā qiǎn zé. gōng dàn hū ér gào zhī yuē: rǔ wèi wǒ ér yì bù rǔ, dàn nán wèi ruò wēng ěr. fǎ yǒu míng jìn, zì jīn shèn wú wèi cǐ.
屠滽位冢宰。有鄉人假稱屠公子,沿途騷動。人以聞於公,意公大加譴責。公但呼而告之曰:「汝為我兒亦不辱,但難為若翁耳。法有明禁,自今慎無為此。」
guān lè zèng jú
觀樂贈菊
chái zài yòng àn jiā lè yú hòu yuán, yǒu zuǒ yòu rén qiè yú mén xì guān zhī. chái nǎi zhào zhì hòu yuán, shǐ guān qí àn xí, yuē: xì fēng kǒng shāng ěr móu zǐ.
柴載用按家樂於後園,有左右人竊於門隙觀之。柴乃召至後園,使觀其按習,曰:「隙風恐傷爾眸子。」
wáng jīng shí xiàng gōng jiā jū. chén qǐ, dài zhān mào xíng yuán shì jú. qí lín rén wù wèi yuán dīng, gé fān huàn yuē: wáng lǎo guān! rǔ xǔ wǒ jú huā, jīn yǒu fǒu? jì jiàn gōng miàn, jīng ér zǒu. gōng huàn huí fǔ wèi, qǔ jú shù běn yǔ zhī.
王荊石相公家居。晨起,帶氈帽行園視菊。其鄰人誤為園丁,隔藩喚曰:「王老官!汝許我菊花,今有否?」既見公面,驚而走。公喚回撫慰,取菊數本與之。
jiàn lì jǐ zhě
薦詈己者
wáng yuán měi zhèn yún, jiàn yī shǔ lì, nǎi qí xiāng rén cháng lì gōng zhě. huò yuē: zì jīn yǐ wǎng, fán qiú jiàn zhě jiē lì gōng yǐ. yuán měi xiào yuē: bù rán, wǒ bù jiàn bǐ, bǐ gèng lì wǒ.
王元美鎮鄖,薦一屬吏,乃其鄉人常詈公者。或曰:「自今以往,凡求薦者皆詈公矣。」元美笑曰:「不然,我不薦彼,彼更詈我。」
bù zé tóng bì
不責僮婢
táng lín xìng kuān rén duō shù. cháng yù diào sàng, lìng jiā tóng guī qǔ bái shān, tóng nǎi wù chí yú yī, jù wèi gǎn jìn. lín chá zhī, wèi yuē: jīn rì qì nì, bù yí āi qì, xiàng qǔ bái shān qiě zhǐ. yòu lìng zhǔ yào bù jīng, qián jué qí gù, nǎi wèi yuē: jīn rì yīn huì, bù yí fú yào, kě qì zhī. zhōng bù yáng qí guò yě.
唐臨性寬仁多恕。嘗欲弔喪,令家僮歸取白衫,僮乃誤持余衣,懼未敢進。臨察之,謂曰:「今日氣逆,不宜哀泣,向取白衫且止。」又令煮藥不精,潛覺其故,乃謂曰:「今日陰晦,不宜服藥,可棄之。」終不揚其過也。
yáng chéng cháng jué liáng, qiǎn nú qiú mǐ. nú yǐ mǐ yì jiǔ, zuì wò yú lù. chéng yíng zhī, nú wèi xǐng, nǎi fù yǐ guī. jí nú jué, xiè zuì. chéng yuē: hán ér yǐn, hé hài yě!
陽城嘗絕糧,遣奴求米。奴以米易酒,醉臥於路。城迎之,奴未醒,乃負以歸。及奴覺,謝罪。城曰:「寒而飲,何害也!」
wǒ sū yǒu yī xiāng lǎo fǎng yǒu, yǐ yī pū jià zhōu, yǒu rén liú yǐn, pū suì zhān zuì wò zhōu zhōng. xiāng lǎo yù guī, bù dé yǐ, jiě yī zì zhào. ǒu dào shàng yī rén yù fù zhōu, hū zhī. xiāng lǎo yùn bù dá. qí rén hū bù yǐ. pū yú zhōu zhōng míng mù dà shēng yuē: biàn fù yī fù hé fáng? xiāng lǎo fèn shén, gǔ zhào shén jí. dào shàng rén wén zhī, mà yuē: zhōu zhōng jiā zhǔ yǐ yǔn cóng fù, yáo lǔ jiā rén fǎn bù kěn! dà mà bù zhǐ ér qù.
我蘇有一鄉老訪友,以一仆駕舟,友人留飲,仆遂沾醉臥舟中。鄉老欲歸,不得已,解衣自棹。偶道上一人慾附舟,呼之。鄉老慍不答。其人呼不已。仆於舟中瞑目大聲曰:「便附一附何妨?」鄉老憤甚,鼓棹甚急。道上人聞之,罵曰:「舟中家主已允從附,搖櫓家人反不肯!」大罵不止而去。
fáng wén liè qiǎn bì yì mǐ, sān rì bù fǎn. jì zhì, fáng yuē: jǔ jiā wú shí, rǔ cóng hé chù lái?
房文烈遣婢易米,三日不反。既至,房曰:「舉家無食,汝從何處來?」
bù zé dào
不責盜
zhāng lǜ zì shì jiǎn, wú rén, shì jiǔ shū tuō, wàng huái jiā wù. zài xīn ān, qiǎn jiā tóng zài mǐ sān qiān hú hái wú, hào shī dà bàn. zhāng wèn qí gù. dá yuē: què shǔ hào yě. zhāng xiào yuē: zhuàng zāi què shǔ! bù fù yán wèn.
張率字士簡,吳人,嗜酒疏脫,忘懷家務。在新安,遣家僮載米三千斛還吳,耗失大半。張問其故。答曰:「雀鼠耗也。」張笑曰:「壯哉雀鼠!」不復研問。
liǔ gōng quán cháng zhù bēi yú yī sì, téng jiān rú gù, ér suǒ zhù wù jiē wáng. nú wàng yán bù zhī. quán xiào yuē: yín bēi yǔ huà yǐ! bù fù jié.
柳公權嘗貯杯盂一笥,縢緘如故,而所貯物皆亡。奴妄言不知。權笑曰:「銀杯羽化矣!」不復詰。
sòng shěn dào qián, rén yǒu dào sǔn zhě, lìng rén zhǐ zhī. yuē: cǐ sǔn yù chéng lín, gèng yǒu jiā zhě xiāng yǔ. lìng rén mǎi dà sǔn sòng yǔ zhī. fàn yuán yǎn jiàn rén dào sǔn, kǔ yú guò gōu, nǎi fá shù wèi qiáo yǔ guò, dào suì bù wèi dào.
宋沈道虔,人有盜筍者,令人止之。曰:「此筍欲成林,更有佳者相與。」令人買大筍送與之。范元琰見人盜筍,苦於過溝,乃伐樹為橋與過,盜遂不為盜。
hòu hàn dài fēng, zì píng zhòng, yù zéi, xī lüè duó cái wù. yú jiān qī pǐ, zéi bù zhī chù. fēng zhuī yǔ zhī. zéi yuē: cǐ xián rén yě! xī hái qí qì wù.
後漢戴封,字平仲,遇賊,悉掠奪財物。余縑七匹,賊不知處。封追與之。賊曰:「此賢人也!」悉還其器物。
wáng zǐ jìng yè wò zhāi zhōng, yǒu qún tōu rù shì, dào wù dōu jǐn. wáng xú yuē: qīng zhān wǒ jiā jiù wù, kě tè zhì zhī.
王子敬夜臥齋中,有群偷入室,盜物都盡。王徐曰:「青氈我家舊物,可特置之。」
hé zōng dào míng lún, jiāng shān rén, jiā pín, shì mǔ xiào. nián èr shí qī, shǐ fā fèn dú shū. dào yè rù qí shì, qiè qì wù. hé jué ér bù hū. jiāng qǔ fǔ, shǐ yán yuē: hé liú cǐ, bèi wú mǔ chén chuī? dào nǎn rán, wěi zhī ér qù.
何宗道名倫,江山人,家貧,事母孝。年二十七,始發憤讀書。盜夜入其室,竊器物。何覺而不呼。將取釜,始言曰:「盍留此,備吾母晨炊?」盜赧然,委之而去。
qián èr rén bù zé nèi dào, hòu wǔ rén bù jīn wài dào, jìng yì hé cháng huì dào yě? yú sù mǐn gōng qiān xún fǔ hé nán shān xī shí, zhōu xíng yù jié, biàn sōu xíng náng, gèng wú guì zhòng yú yāo jiān jīn dài zhě, dào jìng bù rěn qǔ. yòu shěn wén qīng jiā jū, dào rù qí shì, shěn kǒu yín yī jué yún: fēng hán yuè hēi yè tiáo tiáo, gū fù láo xīn cǐ yī zāo. zhǐ yǒu pò shū sān sì cè, yě kān jiāng qù jiào ér cáo. dào yì shě qù. shú wèi dào wú rén xīn zāi?
前二人不責內盜,後五人不禁外盜,竟亦何嘗誨盜也?於肅愍公謙巡撫河南、山西時,舟行遇劫,遍搜行囊,更無貴重於腰間金帶者,盜竟不忍取。又沈文卿家居,盜入其室,沈口吟一絕云:「風寒月黑夜迢迢,辜負勞心此一遭。只有破書三四策,也堪將去教兒曹。」盜亦捨去。孰謂盜無人心哉?
bù wèi jié zéi
不畏劫賊
ruǎn jiǎn, zì mào hóng, wèi kāi fēng lìng. yǒu jié zéi, lì bái yuē: shén jí! jiǎn fāng yǔ kè wéi qí zhǎng xiào. lì yuē: jié jí! jiǎn yuē: jú shàng jié yì shén jí.
阮簡,字茂弘,為開封令。有劫賊,吏白曰:「甚急!」簡方與客圍棋長嘯。吏曰:「劫急!」簡曰:「局上劫亦甚急。」
bù pà sǐ
不怕死
sòng míng dì cì wáng jǐng wén sǐ. jǐng wén zài jiāng zhōu, fāng yǔ kè qí, kàn chì qì, zhì jú xià, shén sè yí rán. zhēng jié jìng, liǎn nà lián bì, xú yán: fèng chì cì sǐ. fāng yǐ chì shì kè, yīn jǔ zhèn wèi kè yuē: cǐ jiǔ bù kān xiāng quàn. suì yī yǐn ér jué.
宋明帝賜王景文死。景文在江州,方與客棋,看敕訖,置局下,神色怡然。爭劫竟,斂納奩畢,徐言:「奉敕賜死。」方以敕示客,因舉酖謂客曰:「此酒不堪相勸。」遂一飲而絕。
zhāng huáng mén zhāng róng, zì sī guāng. chū wèi fēng xī lìng, guǎng yuè zhàng xiǎn, liáo zéi zhí zhāng, jiāng shā shí zhī. zhāng shén sè bù dòng, fāng zuò luò shēng yǒng.
張黃門張融,字思光。出為封溪令,廣越嶂險,獠賊執張,將殺食之。張神色不動,方作洛生詠。