strong náng kōng bù miǎn yù chuī chí fù shí hé xū tán dàn jiá strong
囊空不免欲吹篪 腹實何須談彈鋏
què shuō cǐ chù nǎi dōng hǎi zhī zhōng, xíng zuì qí tè, gǔ míng fú shān dǎo, yòu míng cháo gēn shān, zhōu wéi sān wàn liù qiān lǐ, dì xíng sì fēn bǎi liè. gè chù jiē tǔ jiān shí cuì, yǔ hòu tǔ sōng, shǐ róng chú chǎn, shí xì yì kě bō zhǒng, niǎo yǔ huā xiāng, sì shí bù duàn. zhè lǐ xiàng lái shǎo yǒu rén jū, zì qín shí lú shēng wèi shǐ huáng bào nüè, tuō yán dài tóng nán tóng nǚ wǎng hǎi dǎo qiú zhǎng shēng xiān cǎo, què àn qiè jiā bì cáng yú cǐ. tóng nán tóng nǚ jù lìng pǐ pèi, chǎn yù zhǎng chéng, hù xiāng hūn yīn. hòu yì lǚ yǒu zāo jù piāo zhì zhě. rén jiàn fán duō, lián dōng xī nán běi dì fāng yǐ jí gè dǎo yǔ zhōu shā zé zhàn jū zhù, lì xióng wèi zhǔ.
卻說此處乃東海之中,形最奇特,古名浮山島,又名朝根山,周圍三萬六千里,地形四分百裂。各處皆土堅石脆,雨后土松,始容鋤鏟,石隙亦可播種,鳥語花香,四時不斷。這裡向來少有人居,自秦時盧生畏始皇暴虐,託言帶童男童女往海島求長生仙草,卻暗挈家避藏於此。童男童女俱令匹配,產育長成,互相婚姻。後亦屢有遭颶飄至者。人漸繁多,連東西南北地方以及各島嶼洲沙擇占居住,力雄為主。
lú shì rén zhòng, jū yú fú shí yǔ fú shí xiāng děng zhě yuē fú jīn, qí cì yuē shuāng lóng yuē tiān yìn qí yú zhù míng dà dǎo jìn bǎi, yǒu míng wú míng tīng yǔ zhōu shā yíng qiān. chù chù jù yǒu tǔ chǎn cǎo mù, huò shì qí zhēn lì lì, què wú pǐ duì. wéi fú shí piān bù rán, fán shā zhōu yǔ tīng, gè fù yú suǒ jìn zhī dà dǎo. fú shān xíng xiàng suī sì fēn bǎi liè, rán dì dǐ xiāng lián què shì yī kuài, huò fú huò chén, jū zhù rén mín bù jué, wéi yú shuǐ zhī huò gāo huò xià zhī zhī. fú zé shān shēng ér shuǐ guī jù yú dǐ, chén zé shān yā ér shuǐ yǒng qǐ yú shàng chén zé sì hǎi cháo xī zhǎng qǐ, fú zé sì hǎi cháo xī là xià.
盧氏人眾,居於浮石;與浮石相等者曰浮金,其次曰雙龍、曰天印;其餘著名大島近百,有名無名汀嶼洲沙盈千。處處俱有土產草木,或是奇珍礪礫,卻無匹對。惟浮石偏不然,凡沙洲嶼汀,各附於所近之大島。浮山形象雖四分百裂,然地底相連卻是一塊,或浮或沉,居住人民不覺,惟於水之或高或下知之。浮則山升而水歸聚於底,沉則山壓而水湧起於上;沉則四海潮汐長起,浮則四海潮汐落下。
gè dǎo bǎi xìng měi suì qián bo, yù dé dà xiǎo jiàn bó piāo luò zhě, jí wèi dà hù. dāng rì jiàn yǒu chuán zhī liū xià, zhòng tǐng fēn fēn zhēng xiān xiàng qián, gōu qǔ yī fú, qiǎng duó huò wù, què bù shāng hài xìng mìng. zhū rén bù zhī dǐ lǐ, wǎng cāng hòu luàn bēn, zhǐ gù tiào shàng jiǎo fǎng táo bì. wáng zhī huá jiàn gōu le shuǐ shǒu xià qù, yòu shàng lái qiǎng huò, nǎi qǔ chū shuāng chuí xiàng qián, dǎ dé liǎng gè xià shuǐ lǐ zhī yīng fā shǐ liàn wō fēi jī, dǎ dǎo yī gè. zhòng xiǎo tǐng dà shēng hǎn, jù tuì huí qù, yuǎn yuǎn de yòng gān zǐ diǎn huǒ wéi shāo.
各島百姓每歲虔卜,遇得大小艦舶飄落者,即為大戶。當日見有船隻溜下,眾艇紛紛爭先向前,鈎取衣服,搶奪貨物,卻不傷害性命。諸人不知底里,往艙後亂奔,只顧跳上腳舫逃避。王之華見鈎了水手下去,又上來搶貨,乃取出雙錘向前,打得兩個下水;李之英發使鏈撾飛擊,打倒一個。眾小艇大聲喊,俱退回去,遠遠的用竿子點火圍燒。
gǔ zhāng què suí zhòng rén shàng le jiǎo fǎng, wàng zhī huá zhī yīng bù jiàn, hū wén hǎn shā shēng gāo, jǔ shǒu kàn shí, dà chuán yǐ bèi rán zhe, zhī yīng zhī huá yóu zài cāng qián. gǔ zhāng qíng jí, zhāo shǒu hǎn jiù, shuí zhī jiǎo fǎng shàng rén yòu zāo dā qù, jīng huāng wèi yǐ, hū yǒu dā gōu zhí dào tuǐ shàng. gǔ zhāng àn zhù, yòng lì lā chě, jiāng xiǎo tǐng nèi rén tuō luò shuǐ zhōng yòu yǒu dā gōu qiāng dào, lián máng sǎo dǎ. shù bǐng qí shàng, bù néng zhēng tuō, yì zāo tuō xià, bǎng kǔn qǐ lái, tái dào cǎo péng nèi. jiāng suǒ huò zhū rén de yī shang jǐn xíng bō qù, yǔ zhī shuǐ yǐn, wèn yǐ tǔ yīn, diǎn tóu zhě liú xià, yáo tóu zhě yǔ yǐ shù cǎo dà yè, lìng qí zì yǎn shēn zi ér qū zhú zhī. cì dào gǔ zhāng, bì mù bù dòng. zhòng tǐng jiǎn hái yī shang, xíng rào wǔ zhōu, rú sòng jīng zhuàng jì ér shì yì qì yú zhī yě, zhòng jù sàn qù.
古璋卻隨眾人上了腳舫,望之華、之英不見,忽聞喊殺聲高,舉首看時,大船已被燃着,之英、之華猶在艙前。古璋情急,招手喊救,誰知腳舫上人又遭搭去,驚慌未已,忽有搭鈎直到腿上。古璋按住,用力拉扯,將小艇內人拖落水中;又有搭鈎槍到,連忙掃打。數柄齊上,不能掙脫,亦遭拖下,綁捆起來,抬到草篷內。將所獲諸人的衣裳盡行剝去,與之水飲,問以土音,點頭者留下,搖頭者與以束草大葉,令其自掩身子而驅逐之。次到古璋,閉目不動。眾艇檢還衣裳,行繞五周,如誦經狀;繼而似異棄於之野,眾俱散去。
gǔ zhāng wén rén shēng yǐ yuǎn, nǎi kāi mù zhāng shì qǐ lái, sì fāng kàn wàng, bú shì hǎi biān, yì fēi tián yě, nǎi xì ào táng zhī zhōng, zhōu wéi jù xì fén zhǒng. biàn zǒu chū lěi lěi cóng zhōng, dǎo jìng xíng qù. juàn ér qiě jī, zhǐ de yǐn shuǐ, wú rú lǔ xián, nán yú xià yàn. zǒu guò duō shí, wàng dé fáng wū, xīn rán dào: hǎo le, qiě mǎi dé shí wù chōng jī.
古璋聞人聲已遠,乃開目張視起來,四方看望,不是海邊,亦非田野,乃係坳堂之中,周圍俱系墳冢。便走出壘壘叢中,導徑行去。倦而且飢,只得飲水,無如鹵咸,難於下咽。走過多時,望得房屋,欣然道:「好了,且買得食物充飢。」
jí dào yǎn qián, kàn bù jiàn mén, xuán zhuǎn xún mì, bìng wú hù dòu. tīng dé nèi zhōng shuō huà, yīn gāo shēng hǎn jiào, zhǐ jiàn yī rén zì wū jǐ shàng dǐng qǐ bǎn lái wèn dào: sòng shèn de lái?
及到眼前,看不見門,旋轉尋覓,並無戶竇。聽得內中說話,因高聲喊叫,只見一人自屋脊上頂起板來問道:「送甚的來?」
gǔ zhāng dào: lù guò jī něi, gào huí yǐn shí.
古璋道:「路過飢餒,告回飲食。」
qí rén bù dá, xià bǎn ér rén, rèn nǐ gāo hū, yì bù zài chū. gǔ zhāng wú fǎ, zhǐ de réng wǎng qián xíng.
其人不答,下板而人,任你高呼,亦不再出。古璋無法,只得仍往前行。
yòu guò shù lǐ, jiàn qián miàn yǒu shān, zài yuǎn kàn qù, wēi é sǒng bá, rú cóng rú sǒu, rú zhàng rú píng, bǐ yī shān xíng shì gèng guǎng. suī hǎo tiào wàng, wú nài è dé gèng xiōng, xiǎng dào: lǐ wáng èr rén, wèi zhī shēng sǐ. jīn rì tiān qì zěn me nèn zhǎng, zǒu yě zǒu bù dòng le, rú hé zhì dé gāo?
又過數里,見前面有山,再遠看去,巍峨聳拔,如叢如藪,如障如屏,比黟山形勢更廣。雖好眺望,無奈餓得更凶,想道:「李、王二人,未知生死。今日天氣怎麼恁長,走也走不動了,如何陟得高?」
xún sī wàn nán zhōng zhǐ, miǎn qiáng yī bù bù zǒu dào shān dǐng. kàn xià miàn shí, zhèng xiàng jiē shì, mén què dāng lù ér kāi. xǐ dào: kě miǎn è le.
尋思萬難中止,勉強一步步走到山頂。看下面時,正像街市,門闕當路而開。喜道:「可免餓了。」
zǒu dào jiē shàng, yì yǒu jiǔ guǎn, qǔ chū yín zi jiāo yú guì shàng, diàn zhǔ piǎo hòu dào: ná lái zuò shén?
走到街上,亦有酒館,取出銀子交於柜上,店主瞟後道:「拿來做甚?」
gǔ zhāng dào: mǎi fàn mǎi jiǔ.
古璋道:「買飯買酒。」
yáo tóu dào: bú yào.
搖頭道:「不要。」
gǔ zhāng lìng qǔ jīn zi yǔ tā, yòu piǎo xià dào: gèng bú yào.
古璋另取金子與他,又瞟下道:「更不要。」
gǔ zhāng dào: jīn yín jù wú yòng, rú hé shì hǎo?
古璋道:「金銀俱無用,如何是好?」
diàn zhǔ zhǐ chuān de bù páo dào: zhè gè kě yǐ.
店主指穿的布袍道:「這個可以。」
gǔ zhāng tuō xià, pǎo táng de nǎi yǐn zhī zuò, pái liè xǔ duō wù jiàn, què rèn bù chū míng sè. jiǎn shí cān bì, diàn zhǔ jiāng páo jīn jiǎn xià duì fāng chǐ yú, réng rán jiāo hái. gǔ zhāng xiǎng dào: cǐ dì jīn yín jù bú yào, lài cǐ yī shang, yóu kě dù dé shù rì.
古璋脫下,跑堂的乃引之坐,排列許多物件,卻認不出名色。揀食餐畢,店主將袍襟剪下對方尺余,仍然交還。古璋想道:「此地金銀俱不要,賴此衣裳,猶可度得數日。」
nǎi xiàng qián xíng, guò le zhèn shì, yòu jiàn shān gǎng, cǎo mù wèi shèng, yǔ jiāng nán xiāng sì. zǒu zǒu yòu juàn yòu jī, yà dào: zhè yòu zuò guài, yào sù wán cǐ páo yě.
乃向前行,過了鎮市,又見山崗,草木蔚盛,與江南相似。走走又倦又飢,訝道:「這又作怪,要速完此袍也。」
féng pù rú qián yì shí. wǎn jiān bù dé xiē diàn, jí sù yú xué nèi yán zhōng.
逢鋪如前易食。晚間不得歇店,即宿於穴內岩中。
rú cǐ shù rì, suǒ xíng lù tú bù zhī ruò gān, duō jīng chóng shān dié zhàng. měi rì zǒng yào chī liù qī dùn, yī jiàn wài gài, dōu jiǎn jǐn le. zài jiāng chóu ǎo yì shí, pù nèi bú yào, què yào lǐ guà, shǐ zhī zhòng bù, bù yòng chóu duàn. liǎng rì guà zi yòu wán, wú fǎ kě shǐ, jiàn yǒu yán mén mì shí zhě, chí guǎn ér chuī, qí yīn wū yàn, qún rén jù tīng, zhēng yǐ shí shī.
如此數日,所行路途不知若干,多經崇山迭嶂。每日總要吃六七頓,一件外蓋,都剪盡了。再將綢襖易食,鋪內不要,卻要里褂,始知重布,不用綢緞。兩日褂子又完,無法可使,見有沿門覓食者,持管而吹,其音嗚咽,群人聚聽,爭以食施。
gǔ zhāng dào: zhè yě bù nán.
古璋道:「這也不難。」
xuǎn zé jiān zhú, rú zhì duàn zhī, biān guǎn kū qiào, yī lǜ àn lǚ, diào chuī yǎ sòng, tīng zhě wén ér bì zǒu. páng biān mì shí zhě xiào dào: nǐ yào xué wǒ, bù yù chuán shòu, yān néng zhī dé qí zhōng ào miào? shuí rén kěn tīng nǐ de, hé chù zhuàn dé bǎo cān? ruò bài wǒ wèi shī, jǐn jì quán shòu, guó zhōng chù chù duō zhī wǒ míng, duàn wú shòu è zhī lǐ.
選擇堅竹,如制斷之,編管刳竅,依律按呂,調吹雅頌,聽者聞而避走。旁邊覓食者笑道:「你要學我,不遇傳授,焉能知得其中奧妙?誰人肯聽你的,何處賺得飽餐?若拜我為師,盡技全授,國中處處多知我名,斷無受餓之理。」
gǔ zhāng xiǎng dào: huò zhě qí zhōng lìng yǒu ào miào, yì wèi kě dìng. rán cǐ xī qǐ kě qīng qū?
古璋想道:「或者其中另有奧妙,亦未可定。然此膝豈可輕屈?」
nǎi bù dá ér jìng qù. fù wěi líng zhī, yóu nán rù ěr, jù tīng zhě zhòng, shū mò néng jiě. yì yù qì guǎn, shěn shì shí shǔ liáng cái, xiǎng dào: qǐ yǒu guó zhōng jué wú zhī yīn zhě?
乃不答而徑去。復尾聆之,尤難入耳,聚聽者眾,殊莫能解。意欲棄管,審視實屬良材,想道:「豈有國中絕無知音者?」
yú shì yán tú guǎn bù lí chún, jī lái yǐn shuǐ, shí mù shí wèi cān.
於是沿途管不離唇,飢來飲水,拾木食為餐。
cì rì chuī yú dào zuǒ, jiàn shí yú rén yōng zhe yī chéng chē zi, hē chì bì dào. chē shàng zuò zhě yáo shǒu zhǐ zhī, dào le miàn qián, tíng chē píng shì ér tīng, wén dào:
次日吹於道左,見十餘人擁着一乘車子,呵叱避道。車上坐者搖手止之,到了面前,停車憑軾而聽,聞道:
xū jiē zi yóu, yǔ wǒ tóng chóu. jīn lí bié xī zhì hé chóu, bù jīn lèi héng liú.
吁嗟子郵,與我同仇。今離別兮志何酬,不禁淚橫流。
zhī huá zhī yīng, tóng qún tóng xīn. zāo fēn sǎn xī wú xìn yīn, bù jīn tì zhān jīn.
之華之英,同群同心。遭分散兮無信音,不禁涕沾襟。
tīng bì xià chē, qián lái zhí gǔ zhāng zhī shǒu wèn dào: zú xià hé guó rén shì, liú piāo dào cǐ jǐ shí le?
聽畢下車,前來執古璋之手問道:「足下何國人氏,流飄到此幾時了?」
gǔ zhāng shì nà rén sān chā bái xū, nián yuē liù shí shàng xià, pǐn mào duān yán, shēng qì kēng yùn, nǎi gōng shēn dá dào: xiǎo zi xìng gǔ míng zhāng, zhōng huá rén shì, yīn guó wáng jiè bīng, dù hǎi zāo jù, yǐ jīng xún yǐ.
古璋視那人三叉白須,年約六十上下,品貌端嚴,聲氣鏗韻,乃躬身答道:「小子姓古名璋,中華人氏,因國亡借兵,渡海遭颶,已經旬矣。」
nà rén dào: lǎo fū xìng xī míng shān, làn jū dài fū zhī zhí, jīn fèng mìng xún shì hé dào, ǒu wén yīn lǜ xī qí, dé jìn dà fāng. zú xià bù xián bǐ lòu, gǎn qǐng xié xíng?
那人道:「老夫姓西名山,濫居大夫之職,今奉命巡視河道,偶聞音律稀奇,得近大方。足下不嫌鄙陋,敢請偕行?」
gǔ zhāng cí xùn, xī dài fū dào: qì wèi xiāng tóu, shū fēi yì dé, yuàn wù guò qiān.
古璋辭遜,西大夫道:「氣味相投,殊非易得,願勿過謙。」
nǎi xié shǒu shàng chē bìng zuò.
乃攜手上車並坐。
xī dài fū mìng qǔ gōng lái, yù zhě chéng shàng. èr rén shí bì, gǔ zhāng wèn dào: shàng guó fēng tǔ xiǎng dà bù tóng.
西大夫命取供來,御者呈上。二人食畢,古璋問道:「上國風土想大不同。」
xī dài fū dào: hé yě?
西大夫道:「何也?」
gǔ zhāng dào: fù nèi yì xiāo.
古璋道:「腹內易消。」
xī dài fū xiào dào: fēi yě, bì dǎo yǔ shàng guó bù tóng, shàng guó yǐ shí èr shí wèi yī rì, shí èr yuè wèi yī nián, bì dǎo yǐ liù shí shí wèi yì tiān, sān bǎi liù shí wǔ tiān wèi yī nián.
西大夫笑道:「非也,敝島與上國不同,上國以十二時為一日,十二月為一年,敝島以六十時為一天,三百六十五天為一年。」
gǔ zhāng jīng dào: cǐ hé lǐ yě?
古璋驚道:「此何理也?」
xī dài fū dào: bì dǎo jū fú sāng zhī páng, zhī chóu yè mì, rì yuè liàng guāng jiē wèi zǔ gé.
西大夫道:「敝島居扶桑之旁,枝稠葉密,日月亮光皆為阻隔。」
yǎng zhǐ kōng jì cāng cāng qīng yún dào: cǐ jiē fú sāng yè sè yě.
仰指空際蒼蒼青雲道:「此皆扶桑葉色也。」
gǔ zhāng dào: rán zé guāng huī, dàn xī jí bù yīng yǒu.
古璋道:「然則光輝,旦夕即不應有。」
xī dài fū dào: qí zhōng lìng yǒu yuán gù, xī shǐ zǔ lú shēng, chū dào fú shān, jiàn tiān guāng àn dàn, xiū biǎo qǐ zòu tiān tíng, qǐng fá cǐ shù. fú sāng zhī shén qiú yú shàng dì, shǐ bàng shén jū yú wěi shān, pǔ zhào gè chù. wěi shān yòu míng wěi lǘ fēng, zài fú shān zhī dōng, qí xià jí shì guī xū. bàng shén jū yú shān dǐng, xuán zhuǎn zhōu zhào, miàn suǒ xiàng chù guāng huī, bèi suǒ xiàng chù hēi àn, miàn kuān bèi zhǎi, shì yǐ èr shí shí hēi àn, sì shí shí guāng huī, xū liù shí shí chén, fāng néng zhōu biàn, shì yǐ liù shí shí chén wèi yì tiān. féng sān shí tiān zé xī yì tiān, bù xíng xuán zhào, dān yuè guāng míng, shuāng yuè hēi àn. jīn zú xià zhī shí yì xiāo, ér wèi shí tiān zhǎng, jiǔ fú shuǐ tǔ, zì bù zhì ruò shì yě.
西大夫道:「其中另有緣故,昔始祖盧生,初到浮山,見天光暗淡,修表啟奏天庭,請伐此樹。扶桑之神求於上帝,使蚌神居於尾山,普照各處。尾山又名尾閭峰,在浮山之東,其下即是歸墟。『蚌神居於山頂,旋轉周照,面所向處光輝,背所向處黑暗,面寬背窄,是以二十時黑暗,四十時光輝,須六十時辰,方能周遍,是以六十時辰為一天。逢三十天則息一天,不行旋照,單月光明,雙月黑暗。今足下知食易消,而未識天長,久服水土,自不致若是也。」
gǔ zhāng xīn zhōng yí tuán fāng shì, wèn dào: míng gōng hé wèi xún shì hé dào?
古璋心中疑團方釋,問道:「明公何為巡視河道?」
xī dài fū dào: bì dǎo guó shì xī xià ér dōng áng, liáng chǔ duō lài yú xī běi, wǎn yùn wèi jiān. xī shí zhì hé shī rén, bù jiàn suǒ sǔn, zhì jīn dà shòu qí lèi. shàng hé xià hé, yóu kě jì yùn, wéi zhōng sān bǎi liù shí lǐ, dì míng chūn shuǐ hé, shí cháng huàn hé. jīn guǎ jūn yīn zǎn yùn yǐ jiǔ, dào dōu zhě jiào zhī wǎng nián jǐn shí fēn zhī sì, shì yǐ mìng lǎo fū xún shì. bù zhī qí fū hé zài, qián miàn rén shēng cáo zá chù jiù shì le.
西大夫道:「敝島國勢西下而東昂,糧儲多賴於西北,挽運為艱。昔時治河失人,不見所損,至今大受其累。上河下河,猶可濟運,惟中三百六十里,地名春水河,時常患涸。今寡君因趲運已久,到都者較之往年僅十分之四,是以命老夫巡視。不知其夫何在,前面人聲嘈雜處就是了。」
piàn kè chē zi zhuǎn chū lín lái, jiàn liǎng àn jù xì wǎn yùn de qiàn fū. hé zhōng zhī shuǐ shēn bù zú chǐ, qiǎn wéi yū ní, wǎn chēng jūn xì xiǎo chuán qīng zài, huǎn zé biān cuī bàng cù, qì shēng yǔ hào shēng xiāng zá, jìng huò dà piàn hào shēng. gǔ zhāng wèn dào: jì qiǎn zǔ jǐ hé suì yǐ?
片刻車子轉出林來,見兩岸俱系挽運的縴夫。河中之水;深不足尺,淺惟淤泥,挽撐均系小船輕載,緩則鞭催棒促,泣聲與號聲相雜,競或大片號聲。古璋問道:「計淺阻幾何歲矣?」
xī dài fū dào: zì xiān jūn fù ān shí nián qǐ, zhì jīn shàng yí gāo èr shí wǔ nián, gòng liù shí yú nián yǐ.
西大夫道:「自先君阜安十年起,至今上宜高二十五年,共六十餘年矣。」
gǔ zhāng dào: mín fū bù kān mìng yǐ!
古璋道:「民夫不堪命矣!」
xī dài fū shǐ yù zhě huàn èr qiàn fū yù chē, lìng huò cóng rén yì, zhǐ cǐ sì hòu. qiàn fū tuī xíng shén huǎn, xī dài fū chì dào: rú hé nèn chí?
西大夫使御者換二縴夫御車,令獲從人役,止此俟候。縴夫推行甚緩,西大夫叱道:「如何恁遲?」
qiàn fū bǐng dào: tuǐ jiǎo téng tòng.
縴夫稟道:「腿腳疼痛。」
xī dài fū nù dào: shuí jiào nǐ lǎn duò, yǐ zhì biān tà sǔn shāng. zhè bān bù jí gōng lìng wán tú, sǐ hé zú xī!
西大夫怒道:「誰叫你懶惰,以致鞭撻損傷。這般不急公令頑徒,死何足惜!」
qiàn fū qì bǐng dào: měi tiān jǐn gěi èr cān, chū shí yóu dé mǎn fù, jìn lái zhǐ yǒu bàn bǎo, shì měi tiān zhǐ liǎng gè bàn cān, rú hé yǒu lì wǎn zhuāi?
縴夫泣稟道:「每天僅給二餐,初時猶得滿腹,近來只有半飽,是每天只兩個半餐,如何有力挽拽?」
xī dài fū dào: rú cǐ qǐ bù wù shì?
西大夫道:「如此豈不誤事?」
xíng dào qián péng, lìng yì èr míng, chá wèn xiāng tóng.
行到前篷,另易二名,查問相同。
yuán lái guó zhì, dà lù dào páng wú cūn shì chù, měi shí lǐ yǒu péng, wèi xíng rén xiē xī, bìng bì fēng yǔ. xī dài fū féng péng yì yù, suǒ yán jiē tóng. zhí dào bà shàng zǒng guǎn nèi, wén wǔ guān yuán jù lái cān yè. xī dài fū chá diǎn zhí shì, jiū wèn kè jiǎn shǒu cóng, dìng dà pì qī yuán, mò yì èr shí sì yuán, xū yì qī shí wǔ rén, lì shí chù jué. lìng yì guǎn bàn. qiàn fū měi tiān dìng jiǔ cān bǎo shí. bǎi xìng huān hū zhù sòng, rú cháo téng yǒng. zài tóng zhōu liú xún shì, jiàn shuǐ yù hé, shí nán zhōu yùn, gèng jiā yōu mèn.
原來國制,大路道旁無村市處,每十里有篷,為行人歇息,並避風雨。西大夫逢篷易御,所言皆同。直到壩上總管內,文武官員俱來參謁。西大夫查點執事,究問刻減首從,定大辟七員,墨劓二十四員,胥役七十五人,立時處決。另易管辦。縴夫每天定九餐飽食。百姓歡呼 祝頌,如潮騰湧。再同周流巡視,見水愈涸,實難舟運,更加憂懣。
gǔ zhāng jiàn xià liú pō zú, shàng hé yì bù fá, zhǐ yīn wèi bà zǔ gé, lìng liú guī nán yùn hé. wéi zhōng sān bǎi liù shí lǐ, qí gōu xù hé, tián hé nán wàng shōu chéng, nóng mín zhuāi xiān dù rì. chuāi tòu xíng shì, nǎi xiàng xī dài fū dào: hé bù jiāng shàng hé zhī shuǐ fàng lái?
古璋見下流頗足,上河亦不乏,只因為壩阻隔,另流歸南運河。惟中三百六十里,其溝洫涸,田禾難望收成,農民拽纖度日。揣透形勢,乃向西大夫道:「何不將上河之水放來?」
xī dài fū dào: rú cǐ nán hé yì hé, liǎng wú suǒ jì.
西大夫道:「如此南河亦涸,兩無所濟。」
gǔ zhāng dào: bù fáng? xiān jiāng cǐ hé jí gè gōu huì jìn chū zhī kǒu, jù lìng cáo wán. zé bà shàng xiàng yí zhī chù jué kāi, fàng shuǐ shǐ xià, gè kǒu jì jīng dǔ sè, shuǐ wú hào sàn, zhū yì liáng xiǎng, zì kě yùn shàng, wéi duō guò yī bà ěr.
古璋道:「不妨?先將此河及各溝澮進出之口,俱令漕完。擇壩上相宜之處掘開,放水使下,各口既經堵塞,水無耗散,諸邑糧餉,自可運上,惟多過一壩耳。」
xī dài fū dào: yuē jǐ tiān kě dé fú yùn?
西大夫道:「約幾天可得浮運?」
gǔ zhāng dào: dì yì tiān zhú sāi, kāi bà fàng shuǐ, dì èr tiān bān yùn guò tǔ hé bà shàng xiǎo chuán, dì sān tiān fú sòng dié wǎn, jí kě dǐ shàng bà.
古璋道:「第一天築塞,開壩放水,第二天搬運過土河壩上小船,第三天浮送迭挽,即可抵上壩。」
xī dài fū dào: hé wèi xuǎn wǎn?
西大夫道:「何謂選挽?」
gǔ zhāng dào: dié wǎn zhě, duǎn yòng mín lì, shǐ bù pí láo, nǎi gèng huàn tì dài zhī fǎ yě.
古璋道:「迭挽者,短用民力,使不疲勞,乃更換替代之法也。」
xī dài fū dào: rú hé wèi gèng huàn dài tì zhī fǎ?
西大夫道:「如何為更換代替之法?」
gǔ zhāng dào: měi péng bèi bàn fàn shí, fán qiàn fū guò péng, jí jiāng zhòng chuán jiāo yǔ qián péng qiàn fū jiē wǎn qián qù, ér dài kōng chuán huí zhuǎn. shì chóng xíng shí lǐ, qīng xíng shí lǐ, rén bù jué qí láo, ér yùn bèi jiā sù. liáng guò bà hòu, réng shǐ wú xià qù kǒu suǒ zhú zhī bà, wéi jiāng gōu xù jìn kǒu kāi kāi, shǐ shuǐ rù xù, yǐ jiù tián hé. huò bù jì yòng, wǔ tiān fàng yī cì, zài èr sān cì, nán hé jì bù zhì wù yùn, ér qiān wàn qǐng hé miáo yǒu huò yǐ.
古璋道:「每篷備辦飯食,凡縴夫過篷,即將重船交與前篷縴夫接挽前去,而代空船迴轉。是重行十里,輕行十里,人不覺其勞,而運倍加速。糧過壩後,仍使毋下去口所築之壩,惟將溝洫進口開開,使水入蓄,以救田禾。或不濟用,五天放一次,再二三次,南河既不致誤運,而千萬頃禾苗有獲矣。」
xī dài fū tīng bà, dà xǐ dào: wén suǒ wèi wén. gāo xián xià jiàng, guó jiā zhī xiáng ruì yě!
西大夫聽罷,大喜道:「聞所未聞。高賢下降,國家之祥瑞也!」
jí xuǎn gàn yuán bàn lǐ, bài běn zòu wén. guǒ rán dì sān rì liáng chǔ wǎn yùn dào bà, shàng kǒu zhú wán, nán hé shuǐ shì yī rán rú jiù. lù xù shí tiān, liáng chǔ jǐn xíng dào bà, cuī zǎn shàng hé, yì yòng chéng fǎ. xī dài fū xǐ dào: miào zāi, miào zāi? lǎo fū zòu míng, bǎi tiān fāng kě bàn jùn, jīn fèi wèi jí bǎi fēn zhī yī, qī jǐn shí èr tiān. lài zú xià zhǐ shì, shí fēi chū yú yì zhōng.
即選幹員辦理,拜本奏聞。果然第三日糧儲挽運到壩,上口築完,南河水勢依然如舊。陸續十天,糧儲盡行到壩,催趲上河,亦用成法。西大夫喜道:「妙哉,妙哉?老夫奏明,百天方可辦竣,今費未及百分之一,期僅十二天。賴足下指示,實非出於意中。」
jí mìng jiāng gōu xù chū shuǐ biān kǒu jiā zhú jiān shí, rù chù dǔ zhǔ zhī tǔ huǐ qù, fù jiāng shàng hé zhī shuǐ fàng xià sān tiān gè lǐ xián bào yǐ zú shǐ lìng jiāng bà zhào jiù zhú hǎo.
即命將溝洫出水邊口加築堅實,入處堵渚之土毀去,復將上河之水放下;三天各里咸報已足;始令將壩照舊築好。
tóng gǔ zhāng guī guó, liáng chǔ yǐ jīng dào qí. nǎi qǐng gǔ zhāng jū yú guǎn zhōng, zài shàng cháo fù mìng. dǎo zhǔ bāo zàn dào: guó jiā nián jiǔ gù jí, dài fū jīn zì sǎo chú, shěng wú qióng mí fèi, miǎn xiāo gàn fán láo, bàn biān jí tǔ jù chéng gāo yú, xūn láo wěi yǐ. fán shù zhǎng bìng chén yǐ gù, guǎ rén zhèng zài tòng dào, qiě sī shù zhǎng zhī wèi nán xū, qīng zhī sù xī jí guó wú sī, zhǐ yóu bǎo jǔ shī wù, yǐn guò tuì wèi, jīn jiàn bù xiǔ zhī jī, yòu jīng fán shù zhǎng zhī lǚ qǐng, qí fù jué zuò shù zhǎng, yǐ bái yù dǎo wèi shí yì.
同古璋歸國,糧儲已經到齊。乃請古璋居於館中,再上朝復命。島主褒讚道:「國家年久痼疾,大夫今自掃除,省無窮糜費,免宵旰煩勞,半邊脊土俱成膏腴,勳勞偉矣。樊庶長病沉已故,寡人正在慟悼,且思庶長之位難虛,卿之夙昔急國無私,只由保舉失誤,引過退位,今建不朽之績,又經樊庶長之屢請,其復爵作庶長,以白玉島為食邑。」
xī dài fū huāng zòu dào: tiān ēn wò hòu, bù gǎn lüè měi, cǐ cè shí fēi chén suǒ jiàn. qián fèng mìng xún shì, dào yǒng tōng qú yù jiàn shì rén xíng gē, yīn róng bù sú, qì xiàng fēi fán, yíng wǎn shàng chē xún zhī, nǎi zhōng huá rén shì, xìng gǔ míng zhāng, zāo jù fēng wǒ piào lái. yǔ zhī tóng shì hé shì, jiào chén yǐ zhú bà xù fàng fù dié wǎn jiù hàn zhū fǎ, gù dé wú wù, nǎi guó jiā zhī hóng fú, huò yù liáng dòng xián cái. cǐ zhī zhū shì, jiē gǔ zhāng zhī lüè, chén ān gǎn làn shòu ēn róng? qǐng yǐ suǒ cì zhī jué lù cì zhī, shí wèi zūn chóng jùn liáng, ér guó jiā xìng wàng kě zhù jiàn yǐ?
西大夫慌奏道:「天恩渥厚,不敢掠美,此策實非臣所建。前奉命巡視,到永通渠遇見士人行歌,音容不俗,氣象非凡,迎挽上車詢之,乃中華人氏,姓古名璋,遭颶風我漂來。與之同視河勢,教臣以築壩蓄放復迭挽救旱諸法,故得無誤,乃國家之洪福,獲遇梁棟賢才。此之諸事,皆古璋之略,臣安敢濫受恩榮?請以所賜之爵祿賜之,實為尊崇俊良,而國家興旺可佇見矣?」
dǎo zhǔ dào: wén qīng tóng shì rén gòng zài, liàng shì gǔ qīng, lì cǐ gōng jī, kān míng yí dǐng. dàn tā xì yì guó shì rén, yǒu suǒ bù biàn.
島主道:「聞卿同士人共載,諒是古卿,立此功績,堪銘彝鼎。但他系異國士人,有所不便。」
xī dài fū dào: fán gōng bì shǎng, suī chóu bù lìn, qǐ kě yǐ yì bāng ér fèi zhèng lìng hū? kuàng xiān wáng yóu zhōng guó dào cǐ, chén zǔ yì xì zì fēi gōng ér lái, shú wèi fú shān zhī rén? chén yú qiè yuàn rèn tuō wù yí. ér jīn fú jīn xiàn yuē jié tiān yīng shuāng lóng běi shā sì qiū děng chù, qí yì zài móu wǒ guó, ruò bù yán lǎn xián néng, kǒng gù shì chéng, cù rán chāng chì, yōng cái yù zhī, bì zhì fèn bài dà shì.
西大夫道:「凡功必賞,雖仇不吝,豈可以異邦而廢政令乎?況先王由中國到此,臣祖亦系自飛肱而來,孰為浮山之人?臣愚切願任托勿疑。而今浮金現約結天英雙龍、北沙、四邱等處,其意在謀我國,若不延攬賢能,恐故勢成,猝然猖熾,庸才御之,必致僨敗大事。」
dǎo zhǔ dào: qīng suǒ jiàn jí shì, dàn jīn xī yá dǎo wèi jù piāo lái qún dǎng suǒ zhàn, shì xiǎn fù yú, lǚ bài wǒ shī, zhèng yù láo shù zhǎng tǒng bīng qín jiǎo, yīn xún shì liáng yùn, gù mìng shàng dài fū shuǐ hú qián wǎng. jīn ruò gèng yòng zhōng huá zhī rén, ān zhī bú shì jiān xì? shì yǐ wèi biàn jù yǔn, dài píng xī yá zhī hòu, zài xíng zhào jiàn, chóu gōng kě yě. qīng qí xiān shòu jué yì wú cí.
島主道:「卿所見極是,但今西崖島為颶飄來群黨所占,恃險負隅,屢敗我師,正欲勞庶長統兵擒剿,因巡視糧運,故命上大夫水湖前往。今若更用中華之人,安知不是奸細?是以未便遽允,待平西崖之後,再行召見,酬功可也。卿其先受爵邑毋辭。」
xī dài fū zhǐ de bài shòu tuì cháo, qǐng gǔ zhāng jìn fǔ, dào shàng cháo shì qíng. zhǐ jiàn mén guān bǐng dào: sì bù yóu xún qǐng jiàn.
西大夫只得拜受退朝,請古璋進府,道上朝事情。只見門官稟道:「四部游巡請見。」
yuán lái xī shù zhǎng cún xīn jīng guó, měi suì fèng lù bìng xiān shì yí jī, fán qīn gù pín hán, tóng jì bù juàn. réng duō mù shàn zǒu zhī tú, yóu chá sì lín zhū guó zhōng, suǒ yǐ bù dú jìng nèi yǒu shì zǎo zhī, jí dí guó jǔ dòng, yì dé jǐn xī.
原來西庶長存心經國,每歲俸祿並先世遺積,凡親故貧寒,同濟不倦。仍多募善走之徒,游察四鄰諸國中,所以不獨境內有事早知,即敵國舉動,亦得盡悉。
dāng xià chuán huàn nán běi dōng sān bù yóu xún. wèi yù chá wèn xī biān shì jiàn, gù xiān chuán lìng wài sān bù. zhǐ jiàn shù shí zá sè yì guān, shàng jiē kòu shǒu. xī shù zhǎng qǐ shēn wèi láo. zhū rén gè bǐng shì qíng, shù zhǎng zhú yī tīng shòu. zài chuán xī bù yóu xún jìn jiàn, rú qián wèi láo dào: yǒu zhī xī yá dǎo biān mín zhě zàn huǎn.
當下傳喚南北東三部游巡。為欲查問西邊事件,故先傳另外三部。只見數十雜色衣冠,上階叩首。西庶長起身慰勞。諸人各稟事情,庶長逐一聽受。再傳西部游巡進見,如前慰勞道:「有知西崖島邊民者暫緩。」
zhǐ jiàn sān rén zhàn zhù, qí yú gè jiāng jīng lì chù suǒ jiàn gào bì, lù xù tuì chū.
只見三人站住,其餘各將經歷處所見告畢,陸續退出。
xī shù zhǎng wèn dào: ěr děng suǒ jiàn shì wù, shú xiān shú hòu, āi cì shuō lái.
西庶長問道:「爾等所見事務,孰先孰後,挨次說來。」
yī rén xiàng qián gōng shēn dào: xiǎo rén dào xī bù běi biān zǐ bèi dǎo, yí lù chá kàn, yán tú gān hàn, hé miáo kū gān, bù dàn dào wú zǐ lì shōu chéng, zá liáng jù shǔ nán bǎo, hù kǒu huáng huáng.
一人向前躬身道:「小人到西部北邊紫貝島,一路察看,沿途乾旱,禾苗枯乾,不但稻無籽粒收成,雜糧俱屬難保,戶口惶惶。」
xī shù zhǎng wèn dào: zài yǒu hé shì?
西庶長問道:「再有何事?」
nà rén dào: wén dé xī yá dǎo biān, piāo dào dà xiǎo chuán zhī, wèi zhī qí xiáng.
那人道:「聞得西崖島邊,飄到大小船隻,未知其詳。」
bǐng bì tuì xià.
稟畢退下。
dì èr rén xiàng qián gōng shēn dào: xiǎo rén dào zhèng xī děng chù xún chá, hàn shì suī shāo xùn yú cǐ, ruò zài sān wǔ tiān bù dé gān lù, hé miáo jù wú jiù yǐ. dào hǎi jǐn biān, jiàn yǒu wú shù xiǎo tǐng zài dǎo kǒu huān hū, dāng wèn chì hòu bīng shì shì hé yuán gù, bīng shì shuō yuǎn yuǎn yǒu dà chuán piào lái, nèi zhōng huò wù jù kě guā fēn, shì yǐ zhòng tǐng xǐ yuè, qí jí shǒu hòu. xiǎo rén yù jìn qí qiǎng, bīng shì dào: cǐ jiē hǎi bīn wán mín, bù zūn lǐ fǎ. dìng lì dào àn jí wú xǔ qiǎng duó, jīn zài shuǐ zhōng, bù néng jìn zhǐ. zài wàng yuǎn chù, guǒ rán yǒu chuán piào lái, cán jìn jiàn dà.
第二人向前躬身道:「小人到正西等處巡察,旱勢雖稍遜於此,若再三五天不得甘露,禾苗俱無救矣。到海盡邊,見有無數小艇在島口歡呼,當問斥堠兵士是何緣故,兵士說遠遠有大船漂來,內中貨物俱可瓜分,是以眾艇喜躍,齊集守候。小人慾禁其搶,兵士道:此皆海濱頑民,不遵禮法。定例到岸即毋許搶奪,今在水中,不能禁止。再望遠處,果然有船漂來,慚近漸大。」
gǔ zhāng wèn dào: rú hé bù wǎng tā chù qù?
古璋問道:「如何不往他處去?」
yóu xún dào: chuán wén zhōu wéi yǒu shù bǎi lǐ yìng shuǐ, chuán dào biān shàng cā guò, jí kě wú shì. rú rén yìng shuǐ, liǎng biān jiā dìng, wéi yǒu wǎng xià zhí tǎng, bù xiá wān zhuǎn, suǒ yǐ zhū mín jiē zài bǐ chù zhù wàng.
游巡道:「傳聞周圍有數百里硬水,船到邊上擦過,即可無事。如人硬水,兩邊夾定,惟有往下直淌,不暇彎轉,所以諸民皆在彼處佇望。」
xī shù zhǎng dào: tǎng lái biàn zěn me?
西庶長道:「淌來便怎麼?」
yóu xún dào: zhòng bīng mín bù dài qí pō àn, jí zhēng xiàng qián qiǎng duó, dà chuán lǐ de rén xià dé huāng máng dōu bēn jiǎo fǎng táo zǒu. zhòng bīng mín jiàn le, zhēng huà xiǎo tǐng yíng qù, gōu dā tào suǒ qí shǐ, jǐn xíng qín zhù, bō xià yī fú, yǔ yǐ cǎo yè, jù táo sàn le.
游巡道:「眾兵民不待其泊岸,即爭向前搶奪,大船里的人嚇得慌忙都奔腳舫逃走。眾兵民見了,爭劃小艇迎去,鈎搭套索齊使,盡行擒住,剝下衣服,與以草葉,俱逃散了。」
xī shù zhǎng dào: dà chuán nèi kě réng yǒu rén?
西庶長道:「大船內可仍有人?」
yóu xún dào: zhòng bīng mín zhī dào wú yǒu, zhēng shàng qǔ huò, bù xiǎng cāng lǐ zǒu chū liǎng gè shào nián, jiāng xiān shǎng qù de jī là xià shuǐ, xiǎo tǐng jù tuì, yòng zhǎng gān zǐ rán cǎo wéi shāo, dà chuán nèi shǐ chū shuǐ lóng, jiāng huǒ jiù miè, fǎn dǎ chén le jǐ gè xiǎo tǐng. suí fēng piào dào xī yá dǎo biān, yǒu zé měng tíng bó, jù wǎn zuò jiǎo chuán shàng àn, zhāo huí huǒ bàn. jīn xī yá jiāng dǎo nèi mín fáng jǐn xíng zhàn zhù, suǒ yǒu huò wù liáng shí bān yùn rén qù, jiāng dà chuán chāi huǐ, gài zào zhù fáng. zhòng bīng mín bù fú, jiū jí jìn gōng, dǎo nèi chū yíng, rú hǔ rù yáng qún, bīng mín bài jī ér táo, chuán jù wèi suǒ zhuī duó, shōu rù kǒu zhōng. xiǎo rén kǒng fáng dān gē guò jiǔ, hòu lái qíng jié què bù zhī dé.
游巡道:「眾兵民只道無有,爭上取貨,不想艙里走出兩個少年,將先上去的擊落下水,小艇俱退,用長竿子燃草圍燒,大船內使出水龍,將火救滅,反打沉了幾個小艇。隨風漂到西崖島邊,有舴艋停泊,俱挽作腳船上岸,招回夥伴。今西崖將島內民房盡行占住,所有貨物糧食搬運人去,將大船拆毀,蓋造住房。眾兵民不服,糾集進攻,島內出迎,如虎入羊群,兵民敗績而逃,船俱為所追奪,收入口中。小人恐防耽擱過久,後來情節卻不知得。」
shuō bà tuì xià.
說罷退下。
dì sān rén xiàng qián dào: xiǎo rén zì nán dào xī, nán biān yǐ dé mò yǔ, tián hé mào shèng, yǒu le fèn fēng shōu.
第三人向前道:「小人自南到西,南邊已得沫雨,田禾茂盛,有了份豐收。」
gǔ zhāng dào: hé wèi mò yǔ?
古璋道:「何謂沫雨?」
xī shù zhǎng dào: kūn jīng yóu xì, pēn mò wèi yǔ. duō jí chéng shuǐ, zuì fā tián hé, nán yú gān hé. hé miáo shòu guò cǐ yǔ, qiě nài kàng hàn, wéi yǒu wēi xīng ěr.
西庶長道:「鯤鯨遊戲,噴沫為雨。多即成水,最發田禾,難於乾涸。禾苗受過此雨,且耐亢旱,惟有微腥耳。」
wèn xún yóu dào: zài lī?
問巡遊道:「再哩?」
dá dào: dào xī yá dì fāng, wén dé dǎo nèi yǒu wài guó rén zhàn zhù, shā shāng xǔ duō bīn mín, hòu bīng bào dào huì yuán chéng, shǒu jiāng shī zhān wén yǒu huò wù tún jī, biàn bù guān huì gè chù, lǜ zhòng zhí jìn. shuí zhī dǎo nèi xiān yǐ zhǔn bèi, jiāng xiǎo chuán nì pō yú wài, dài guān bīng qiǎng rù dǎo kǒu, biàn míng qǐ luó lái, mù shí qí fā, shī zhān zhǐ yīng dí lǐ miàn, wài biān de xiǎo chuán àn cóng hòu xí, shī zhān suī yǒng, rú hé jīng dé lǐ wài qí gōng, zhǐ de tuì huí. wú rú gǎng nèi sāi mǎn bù néng dé chū, nǎi pīn mìng qiǎng guò, duó zhǐ xiǎo chuán, zì zhào dào àn. zhǐ jiàn pō shàng zǒu lái èr sān shí zhuàng shì, jù xì gōu qiǎng, fēng yōng xiàng qián. shī zhān shǒu qǐ biān luò, dǎ kāi zhòng rén, zhèng yù táo bèn, bù qī yī gè hàn zi shǒu wǎn liàn kuài bù gǎn dào fā jī, dǎ dǎo shī zhān, shēng qín shàng chuán. jiāng suǒ lǐng qù bīng shì, jǐn xíng ná zhù, bù céng táo huí bàn gè. dì èr tiān jiāng bīng shì fàng chū, dān dān bù fàng shī zhān. xī yá dǎo qíng jié xiǎo rén suǒ jiàn zhī cǐ. huí lái jiàn yuè yuè hé děng chù, gōu xù shuǐ zú, hé miáo chàng mào, fēng nián kě dìng.
答道:「到西崖地方,聞得島內有外國人占住,殺傷許多濱民,堠兵報到匯源城,守將施瞻聞有貨物屯積,便不關會各處,率眾直進。誰知島內先已準備,將小船匿泊於外,待官兵搶入島口,便鳴起鑼來,木石齊發,施瞻只應敵裡面,外邊的小船暗從後襲,施瞻雖勇,如何經得里外齊攻,只得退回。無如港內塞滿不能得出,乃拼命搶過,奪只小船,自棹到岸。只見坡上走來二三十壯士,俱系鈎搶,蜂擁向前。施瞻手起鞭落,打開眾人,正欲逃奔,不期一個漢子手挽鏈快步趕到發擊,打倒施瞻,生擒上船。將所領去兵士,盡行拿住,不曾逃回半個。第二天將兵士放出,單單不放施瞻。西崖島情節小人所見只此。回來見月月河等處,溝洫水足,禾苗暢茂,豐年可定。」
shuō bì tuì xià.
說畢退下。
xī shù zhǎng dào: shī zhān sù yǐ yǒng chēng, yī wō jù dǎng bú zhù, bèi qí qín qù. tīng suǒ shuō jǔ dòng, yǒu móu yǒu yǒng, nán yǐ qīng shì. qián nián tài shǐ zhàn guó jiā yǒu bīng luàn, wēi ér fù ān, mò fēi yīng zài cǐ shì? lǎo fū bǐ shí wén zhī, duō yòng gān rén chá tàn, wén dé fú jīn shān huò zhū dǎo, bǎi jì àn wèi jiě sàn. nài cháo zhōng yǒu chè zhǒu zhī rén, qián shù zhǎng fán sì chāng yōu yù ér wáng. jīn yòu tū yǒu cǐ shì, zhǔ shàng yǐ shǐ shuǐ dài fū bàn lǐ, shuǐ hú suī rán zhōng chéng, dàn xìn hú yí, bù hé bīng jī. lǎo fū xū dāng zòu qǐng, tóng xiān shēng wǎng shì, kě zhāo zé zhāo zhī, guó jiā dé tiān gān chéng kě fǔ zé fǔ zhī, shǐ wèi xī miàn píng zhàng. duàn bù kě shǐ bīng lián huò jié, zhì dōng biān chéng shì ér qǐ, fù bèi shòu dí, yǐ zhì wēi dài yě! xiān shēng dāng wèi lǎo fū chóu zhī.
西庶長道:「施瞻素以勇稱,一撾俱擋不住,被其擒去。聽所說舉動,有謀有勇,難以輕視。前年太史占國家有兵亂,危而復安,莫非應在此事?老夫彼時聞之,多用干人察探,聞得浮金煽惑諸島,百計暗為解散。奈朝中有掣肘之人,前庶長樊嗣昌憂鬱而亡。今又突有此事,主上已使水大夫辦理,水湖雖然忠誠,但信狐疑,不合兵機。老夫須當奏請,同先生往視,可招則招之,國家得添干城;可撫則撫之,使為西面屏障。斷不可使兵連禍結,致東邊乘勢而起,腹背受敵,以致危殆也!先生當為老夫籌之。」
gǔ zhāng xiān wén zhū rén suǒ yán, shì shì zhī yīng zhī huá děng, yóu kǒng huò yǒu bú shì, wén xī shù zhǎng qǐng tā tóng háng, biàn yīng dào: yuàn suí dà jià.
古璋先聞諸人所言,似是之英、之華等,猶恐或有不是,聞西庶長請他同行,便應道:「願隨大駕。」
zhǐ jiàn sī hūn yòu shàng lái bǐng dào: yǒu xī bù yóu xún bǐng dào.
只見司閽又上來稟道:「有西部游巡稟到。」
xī shù zhǎng dào: chuán lái.
西庶長道:「傳來。」
xū yú yóu xún jìn jiàn, lǐ bì, bǐng dào: shuǐ dài fū bīng dào zhǎng gēng, zhī xī qián shì, zhā zhù bù dòng, dǎo nèi yě wèi chū lái. jìn rì bīn mín fǎn duō guī shùn dǎo nèi, wèi tā qǔ yú kǎn cǎo.
須臾游巡進見,禮畢,稟道:「水大夫兵到長庚,知悉前事,扎住不動,島內也未出來。近日濱民反多歸順島內,為他取魚砍草。」
xī shù zhǎng dào: shōu luó mín xīn, qí zhì bù xiǎo, hòu zài zěn de?
西庶長道:「收羅民心,其志不小,後再怎的?」
yóu xún dào: shuǐ dài fū shǐ zhōng zuò shǒu dào yě bà le, zhuāng dài fū bì dài fū yán lǐng bīng zuò shí, kǒng wèi cháo zhōng suǒ xiào, shuǐ dài fū ǎo bù guò, nǎi yuē qī jìn bīng huì zhàn. dǎo nèi yǒu shí yú zhǐ chuán chū kǒu, suí jí tíng bó, guān bīng zhī dào fēi yíng dí de, bó jù dà bīng, bù gǎn xiàng qián, yù shōu bīng huí yíng. nà biān chuán shǐ huǎn huǎn guò lái, shàng àn gòng yǒu sì wǔ shí rén, jù chí lì fǔ, qí dào zhèn qián, měng rán kǎn zhuó. zhè biān zhuāng dài fū zhǐ huī bīng shì yíng shàng, bù fáng jiù jiāng cóng páng chōng dào, zhuāng dài fū zuò qí zǎo bèi kǎn dào, diē xià mǎ lái. nà jiāng jǔ fǔ, xìng de shuǐ dài fū yòng jǐ jià kāi, zhuāng dài fū táo tuō, bì dài fū lǜ zhòng wéi zhù. nà jiāng shàng tiāo xià xuē, yǒng bù kě dāng, shā chū yǔ lái bīng jù hé yíng zhàn.
游巡道:「水大夫始終坐守到也罷了,莊大夫、畢大夫言領兵坐食,恐為朝中所笑,水大夫拗不過,乃約期進兵會戰。島內有十餘只船出口,隨即停泊,官兵只道非迎敵的,伯懼大兵,不敢向前,欲收兵回營。那邊船始緩緩過來,上岸共有四五十人,俱持利斧,齊到陣前,猛然砍斲。這邊莊大夫指揮兵士迎上,不防救將從旁衝到,莊大夫坐騎早被砍倒,跌下馬來。那將舉斧,幸得水大夫用戟架開,莊大夫逃脫,畢大夫率眾 圍住。那將上挑下削,勇不可當,殺出與來兵聚合迎戰。
shuǐ dài fū fù lǐng zhòng xiàng qián, yíng zhōng hū rán huǒ qǐ, bì dài fū dé xìn gǎn huí, zhuǎn guò shān pō, qià féng dí jiāng tǐng qiāng cì lái, bì dài fū huī dāo jiē dòu, bù yì zhǎng qiāng bèi jiǎo luò, zāo dí jiāng shēng qín huí dǎo qù le.
水大夫復領眾向前,營中忽然火起,畢大夫得信趕回,轉過山坡,恰逢敵將挺槍刺來,畢大夫揮刀接斗,不意長槍被攪落,遭敵將生擒回島去了。
shuǐ dài fū zhuī zhī bù jí, chá diǎn zhòng jiāng, shī qù bā rén, jūn shì shā sǐ èr bǎi yú míng, zhe shāng zhě bù jì qí shù. zhǐ shā dé dí zú shí yú rén. yíng nèi zī zhòng yīn jiù dé zǎo, wèi dà shòu shāng. shuǐ dài fū chá wèn huǒ hé yóu qǐ, yíng nèi jūn shì bǐng dào: wén gǔ shēng zhèn dòng, shí yǒu gè jūn shì bēn bào dào, liǎng biān dà zhàn, shèng fù dìng zài cǐ kè, shuǐ dà guān lìng yíng nèi jiāng shì sù wǎng jiā gōng wù wù. jiāng shì de lìng jǐn xíng qián lái. nà jūn shì è le, wǎng yíng hòu xún fàn chī, xiǎo de réng suí wǎng. zhǐ jiàn huǒ yǐ qǐ le, huāng máng bō jiù, bào xìn rén bìng wú zōng yǐng. shuǐ dài fū lìng tuì shí ruì ān yíng. dì èr rì dǎo nèi shǐ bīng mín guò lái, shuō tā men xì luò nán de rén, yīn běn guó jiāng bǐ tóng bàn qiǎng qù, shì yǐ dà zhòng yuàn nù, ruò fǎng dé hái tā, jiù bà bīng xī zhàn, jiāng liǎng cì suǒ qín jiāng shì yī bìng sòng chū rú huò bù yī, gōng chéng pò sāi, yǐ xiè zhòng fèn. shuǐ dài fū jiàn jiāng shì zhe shāng, nán yú dǐ dí, zòu qǐng tiān bīng, bìng shǐ xún jūn gè chù chá fǎng suǒ qiǎng wài guó de rén. dǎo nèi yòu lái shuō, yǐ shí tiān wèi xiàn guò qī bù hái zé chū bīng sǐ zhàn. jīn yǐ wǔ tiān le, xiǎo rén yì yú qí rì fēi gǎn huí lái, xiǎng cháo zhōng bù jiǔ dāng yǒu xìn xī yě.
水大夫追之不及,查點眾將,失去八人,軍士殺死二百餘名,着傷者不計其數。只殺得敵卒十餘人。營內輜重因救得早,未大受傷。水大夫查問火何由起,營內軍士稟道:聞鼓聲震動,時有個軍士奔報道,兩邊大戰,勝負定在此刻,水大關令營內將士速往夾攻勿誤。將士得令盡行前來。那軍士餓了,往營後尋飯吃,小的仍隨往。只見火已起了,慌忙撥救,報信人並無蹤影。水大夫令退十瑞安營。第二日島內使兵民過來,說他們系落難的人,因本國將彼同伴搶去,是以大眾怨怒,若訪得還他,就罷兵息戰,將兩次所擒將士一併送出;如或不依,攻城破塞,以泄眾憤。水大夫見將士着傷,難於抵敵,奏請添兵,並使巡軍各處查訪所搶外國的人。島內又來說,以十天為限、過期不還則出兵死戰。今已五天了,小人亦於其日飛趕回來,想朝中不久當有信息也。」
xī shù zhǎng yáo tóu dào: sù dí, sù dí? yǒu fán yǒng zài xī kǒu, rú hé bù yòng? dān mìng shuǐ hú qù yě bà, yòu zhe zhuāng bì qù zuò shèn de?
西庶長搖頭道:「宿敵,宿敵?有樊勇在西口,如何不用?單命水湖去也罷,又着莊、畢去做甚的?」
gǔ zhāng wèn dào: zhuāng bì xì hé rú rén?
古璋問道:「莊、畢系何如人?」
xī shù zhǎng dào: nìng chén zhuāng wú jì zhī dì zhuāng wú wèi bì jìng fā zhī zǐ bì zhì yě, jiē wú cái ér hǎo yǒng, qí fù xiōng yǔ bì nìng yú dà zhōng bāo chì xīn jiāo jié, gù dé yǔ jūn zhèng. shuǐ hú tīng cǐ děng rén de huà, ān dé bù bài? qǐng wèn zú xià dào bì yì tóng bàn gòng ruò gān rén?
西庶長道:「佞臣莊無忌之弟莊無為、畢竟發之子畢志也,皆無才而好勇,其父兄與嬖佞余大忠、包赤心交結,故得與軍政。水湖聽此等人的話,安得不敗?請問足下到敝邑同伴共若干人?」
gǔ zhāng dào: kè yuē bǎi yú, lián chuán jiā yuē sān bǎi yǒu yú.
古璋道:「客約百餘,連船家約三百有餘。」
xī shù zhǎng dào: nèi zhōng yǒu yīng jùn fǒu?
西庶長道:「內中有英俊否?」
gǔ zhāng dào: yǒu tóng háng èr zi yùn xù bù fán, qí yú wèi xī.
古璋道:「有同行二子蘊蓄不凡,其餘未悉。」
shù zhǎng dào: cǐ liǎng rén yǔ zú xià kě xiāng de fǒu?
庶長道:「此兩人與足下可相得否?」
gǔ zhāng dào: qíng rú jiāo qī, yì děng gǔ ròu.
古璋道:「情如膠漆,義等骨肉。」
shù zhǎng dào: qǐng tóng háng jué yǐ.
庶長道:「請同行決矣。」
nǎi rù cháo zòu dào: wén shuǐ hú zhī bīng yǐ jīng dà bài, bì zhì bèi qín. chén qǐng gǔ zhāng qián wǎng kàn jú, huò xì gǔ zhāng tóng bàn, zé shǐ zhī zhāo xiáng.
乃入朝奏道:「聞水湖之兵已經大敗,畢志被擒。臣請古璋前往看局,或系古璋同伴,則使之招降。」
dǎo zhǔ dào: bù kě? hé wù kuáng tú, xiān jì qín biān jiāng, jīn yòu bài dà bīng, ān néng rěn nài? shù zhǎng kě xuǎn tí xiāo yǒng qián wǎng, jǐn xíng qín lái, yǐ xuě cǐ chǐ?
島主道:「不可?何物狂徒,先既擒邊將,今又敗大兵,安能忍耐?庶長可選提驍勇前往,盡行擒來,以雪此恥?」
xī shù zhǎng zòu dào: yuàn zhǔ shàng xī léi tíng zhī nù. chén wén piào lái zhōng huá zhū rén, shí fēi gǎn yú chāng kuáng, nǎi yuàn biān mín qiǎng huò, duó qí huǒ bàn, shì yǐ fèn hèn jù dí. qiě yì zhī kuì mín, fēi xì xùn bīng. kě guài shī zhān dào shí bìng bù xiān xíng quàn yù, ér wéi shì yǒng tān zī, yǐ zhì zāo qín, nǎi xì zì qǔ qí hòu. shuǐ hú děng dào, yì wèi wén bǐ chū bīng qǐng zhàn, jí shǐ rén yuē qī, zì bù néng bì bì zhì bèi qín, yǔ shī zhān jù wèi xiāo shǒu. qí zhì xiàng bù guò bì nán, bìng fēi xù móu yǔ wǒ wèi chóu, rú wú yuè zhī wàn nán shū fáng, shì fú jīn zhě yě. jīn ruò bīng jié yú xī ér bù néng jiě, fú jīn zú rán fā zuò, rú hé dǐ dǎng? chén yú yǐ wèi zhāo xī yá ér bèi fú jīn, yú guó jiā dà yǒu bì yì lüè fú jīn ér gōng xī yá, guó jiā ān wēi nán dìng. qǐng shèng xīn sī zhī.
西庶長奏道:「願主上息雷霆之怒。臣聞漂來中華諸人,實非敢於猖狂,乃怨邊民搶貨,奪其夥伴,是以忿恨拒敵。且亦知潰民,非系汛兵。可怪施瞻到時並不先行勸諭,而惟恃勇貪資,以致遭擒,乃係自取其厚。水湖等到,亦未聞彼出兵請戰,即使人約期,自不能避;畢志被擒,與施瞻俱未梟首。其志向不過避難,並非蓄謀與我為仇,如吳越之萬難疏防,似浮金者也。今若兵結於西而不能解,浮金卒然發作,如何抵擋?臣愚以為招西崖而備浮金,於國家大有裨益;略浮金而攻西崖,國家安危難定。請聖心思之。」
dǎo zhǔ dào: qīng yán yì shì, rú guǒ rú qīng suǒ yán, guǎ rén yòu hé duō qiú? ér jīn tóng gǔ xiān shēng wǎng, xū bīng ruò gān?
島主道:「卿言亦是,如果如卿所言,寡人又何多求?而今同古先生往,須兵若干?」
xī shù zhǎng dào: bīng duō xíng chí, rú shí xū bīng, chén yú xī biān jìn chù diào yòng, bù zhì wù shì. jīn tóng gǔ zhāng yóu yuè yuè hé shuǐ lù rì yè jiān xíng, chí xū wǔ tiān, sù zhǐ sān tiān kě dǐ. ruò jīng hàn lù qù, xū qī bā tiān fāng néng dé dào. dài bīng ér xíng gèng fèi shí rì, sù zé bīng pí, chí kǒng bù zú jì shì.
西庶長道:「兵多行遲,如實須兵,臣於西邊近處調用,不致誤事。今同古璋由月月河水路日夜兼行,遲須五天,速只三天可抵。若經旱路去,須七八天方能得到。帶兵而行更費時日,速則兵疲,遲恐不足濟事。」
dǎo zhǔ dào: dàn wèi zhī shuǐ hú bīng bài què fǒu?
島主道:「但未知水湖兵敗確否?」
xī shù zhǎng dào: chén bù gǎn wàng zòu.
西庶長道:「臣不敢妄奏。」
dǎo zhǔ dào: tīng qīng zé biàn.
島主道:「聽卿擇便。」
xī shù zhǎng chū cháo, dào fǔ yǐ wǎn, gēng yī qǐng gǔ zhāng tóng háng. zhǐ dài qīn suí, míng huàn tiě zhù, yīn qí yǒng měng, lìng dān xíng lǐ. fēn fù jiā rén wú xǔ shuō wǎng tā chù, nǎi yóu hòu mén chū gù zhǐ kuài chuán lián yè jí xíng. suǒ jīng zhōu yì, zǎi lìng jù bù dé zhī.
西庶長出朝,到府已晚,更衣請古璋同行。只帶親隨,名喚鐵柱,因其勇猛,令擔行李。吩咐家人毋許說往他處,乃由後門出雇只快船連夜疾行。所經州邑,宰令俱不得知。
dì sān rì dào jīn jiē zhèn, lā chuán guò qù, shùn shuǐ bàn tiān shǐ dào shuāng fù guān, shōu fān tíng bó. shù zhǎng jiào chuán jiā dào: kě shǎng qù shuō xì kōng de, kè rén yǒu jǐn jí gōng shì, qǐng xiān chá fàng.
第三日到金街鎮,拉船過去,順水半天駛到雙阜關,收帆停泊。庶長叫船家道:「可上去說系空的,客人有緊急公事,請先查放。」
chuán jiā dào: ruò shì yào kuài, bù bì zuò shēng, zhè huà bái jiǎng, tā guǎn nǐ yǒu shì méi shì, zǒu shǎng qù shuō, hái yào shòu mà lī?
船家道:「若是要快,不必做聲,這話白講,他管你有事沒事,走上去說,還要受罵哩?」
xī shù zhǎng dào: qǐng xiān chá xiān fàng, yòu bù dé zuì tā, rú hé biàn mà?
西庶長道:「請先查先放,又不得罪他,如何便罵?」
chuán jiā dào: nǐ kè rén bù xiǎo dé, ér jīn dū lǐ de nǎi shù zhǎng qīn qī, guān shàng zhǎng guǎn yòu xì dà lái tóu jiàn de, suǒ yǐ jīng guò kè shāng duō fèi yín liǎng, nà gè gǎn zuò shēng? kè shāng fèi shí fēn, guó jiā bù néng dé yī fēn jīn nián guó jiā dé yī fēn, kè shāng yào fèi èr shí fēn sān shí fēn lī!
船家道:「你客人不曉得,而今督理的乃庶長親戚,關上掌管又系大來頭薦的,所以經過客商多費銀兩,那個敢做聲?客商費十分,國家不能得一分;今年國家得一分,客商要費二十分、三十分哩!」
shù zhǎng dào: hé zhì rú cǐ zhī duō?
庶長道:「何至如此之多?」
chuán jiā dào: zhèng shuì bào qīng, gè xiàng zá fèi shén duō, chēng chèng chá shù děng jù yào shōu fèi. nǐ rú chá wèn, tā zài lái chēng chá, duō le, shuō ěr nì bào lòu shuì shǎo le, shuō ěr yǐn guì yì jiàn zhòng le, shuō ěr yǐ qīng zuò zhòng qīng le, shuō ěr cáng zhòng lài qīng. jiāng chuán suǒ zhù, zài zhào zhèng shuì jiā jǐ bèi yì fá.
船家道:「正稅報清,各項雜費甚多,稱秤查數等俱要收費。你如查問,他再來稱查,多了,說爾匿報漏稅;少了,說爾隱貴易賤;重了,說爾以輕作重;輕了,說爾藏重賴輕。將船鎖住,再照正稅加幾倍議罰。」
shù zhǎng dào: rú hé bù jiào tā xiān chá xiān chēng?
庶長道:「如何不叫他先查先稱?」
chuán jiā dào: rú cǐ dào wú dé suǒ é le.
船家道:「如此到無得索訛了。」
shù zhǎng zǒu dào tóu shàng kàn, zhǐ jiàn huò chuán sì hòu, chá de chá, chēng de chēng, suàn de suàn, xiào de xiào, mà de mà, fēn fēn bù xī, rén rén jiē tàn. nǎi zǒu shàng shuì tīng, páng biān xiǎo yì chì dào: xià qù!
庶長走到頭上看,只見貨船俟候,查的查,稱的稱,算的算,笑的笑,罵的罵,紛紛不息,人人嗟嘆。乃走上稅廳,旁邊小役叱道:「下去!」
shù zhǎng tuì hòu, wàng jiàn shàng miàn zuò zhe yī rén, zuǒ yòu yòu zuò zhe sì rén, jù áng áng rán, liǎng biān guǎn shuì rén yì gōng shēn ěr yǔ. zài kàn qián hòu shàng xià, xiě de, suàn de, kàn cāng de, chēng de, jì shù de, xún chá de, zú yǒu sān bǎi yú rén. shù zhǎng dào: zhèng shuì guó jiā suǒ de jǐ hé? shāng jiǎ mí fèi hé zhǐ shí bèi? bǎi xìng yǒu xiàn zhī gāo ér gōng yóu mín wú yàn tūn xī, cháo zhōng nǎ lǐ dé zhī? shāng mín gèng shén yú shāng guó, jī ér bù zhēng, mèng zǐ yǒu suǒ gǎn ér yún rán.
庶長退後,望見上面坐着一人,左右又坐着四人,俱昂昂然,兩邊管稅人役躬身耳語。再看前後上下,寫的,算的,看艙的,稱的,記數的,巡察的,足有三百餘人。庶長道:「正稅國家所得幾何?商賈糜費何止十倍?百姓有限脂膏而供遊民無厭吞吸,朝中哪裡得知?傷民更甚於傷國,稽而不征,孟子有所感而云然。」
zhèng zài zhè lǐ xiǎng, shāo shàng hǎn dào: kuài lái, kuài lái!
正在這裡想,梢上喊道:「快來,快來!」
shù zhǎng zǒu dào chuán biān, jiàn yǒu zhā kàn de zuò zài cāng zhōng. chuán jiā dào: kuài sòng chá cāng lǐ lái?
庶長走到船邊,見有查看的坐在艙中。船家道:「快送查艙禮來?」
shù zhǎng dào: bìng wú huò wù, yào shén me lǐ?
庶長道:「並無貨物,要什麼禮?」
nà zhā kàn de tīng dé, biàn chū cāng guò qù le.
那查看的聽得,便出艙過去了。
chuán jiā mán yuàn dào: nǐ zhè kè rén yào kuài zǒu, yòu lìn dé jǐn, ér jīn chá cāng èr yé qù le, tā chuán dōu fàng, wǒ men shì bù dòng de.
船家埋怨道:「你這客人要快走,又吝得緊,而今查艙二爺去了,他船都放,我們是不動的。」
shù zhǎng dào: qǐ yǒu cǐ lǐ? nǐ zhǐ guǎn fàng qù, shén me huà shuō, yǒu wǒ zài cǐ.
庶長道:「豈有此理?你只管放去,什麼話說,有我在此。」
chuán jiā zhǐ de yě kāi dào guān kǒu. hū rán yǒu rén tóu xià wǎn gōu dā zhù, tiào xià rén lái, jiāng shāo gōng chě qù, bǎ chuán suǒ zài shí lán gān shàng.
船家只得也開到關口。忽然有人投下挽鈎搭住,跳下人來,將梢公扯去,把船鎖在石欄杆上。
shù zhǎng nǎi jiào tiě zhù tiāo le xíng lǐ, tóng gǔ zhāng xíng guò guān, xiàng qián lìng jiào chuán. shǐ dào kǒu mén, jiàn yíng wǔ yán sù, ér bù fán jiǎo. chū hǎi guò le tuán shí dǎo wǔ shā dǎo, zhuǎn zhǎng gēng sāi shàng àn. shuǐ hú wén zhī, chū lái yíng jiē. shù zhǎng wèn dào: zhuāng dài fū hé zài?
庶長乃叫鐵柱挑了行李,同古璋行過關,向前另叫船。駛到口門,見營伍嚴肅,而不煩攪。出海過了團石島、五沙島,轉長庚塞上岸。水湖聞知,出來迎接。庶長問道:「莊大夫何在?」
shuǐ hú dào: qǐng zuò fèng shēn.
水湖道:「請坐奉申。」
xī shù zhǎng yǐn gǔ zhāng jiàn guò zuò dìng, shuǐ hú dào: bì dài fū zhuāng dài fū jiāo qíng sù hòu, bì dài fū wèi dí suǒ qín, zhuāng dài fū xún sī bào chóu bǎi zhèn gōng shā, wàn nán qǔ shèng, nǎi zǐ yè bàn àn wǎng jié sāi. bù liào dǎo nèi xiān yǐ yǒu bèi, zhuāng dài fū tuì huí shí, tuǐ shàng zhe jiàn, ruò fēi zhòng jiāng jǐn lì jiù hù, yòu wèi suǒ qín yǐ. ér jīn shuì zài hòu yíng.
西庶長引古璋見過坐定,水湖道:「畢大夫、莊大夫交情素厚,畢大夫為敵所擒,莊大夫尋思報仇擺陣攻殺,萬難取勝,乃子夜半暗往劫塞。不料島內先已有備,莊大夫退回時,腿上着箭,若非眾將盡力救護,又為所擒矣。而今睡在後營。」
shù zhǎng dào: bì shī liǎng gè zěn yàng le?
庶長道:「畢、施兩個怎樣了?」
shuǐ hú dào: wú yǒu yīn xìn, cún wáng bù zhī.
水湖道:「無有音信,存亡不知。」
shù zhǎng dào: dài lǎo fū huì huì tā lái.
庶長道:「待老夫會會他來。」
shuǐ hú dào: fēi lǎo shù zhǎng bù néng fú cǐ huá tú?
水湖道:「非老庶長不能伏此猾徒?」
xī shù zhǎng shǐ rén dào dǎo nèi chuán yán: liǎng biān bù yòng bīng jiāng, gè chū zhuàng shì dān shēn dú zhàn, yǐ dìng shèng fù, miǎn shāng duō rén.
西庶長使人到島內傳言:「兩邊不用兵將,各出壯士單身獨戰,以定勝負,免傷多人。」
yuē yǒu bàn gè shí chén, qù de rén huí lái dào: yǐ yǒu dí jiāng shàng chuán dù guò lái le.
約有半個時辰,去的人回來道:「已有敵將上船渡過來了。」
xī shù zhǎng fēn fù tiě zhù dào: rǔ kě jiàn jī, yào qín huó de, bù kě shāng tā.
西庶長吩咐鐵柱道:「汝可見機,要擒活的,不可傷他。」
tiě zhù yīng shēng ér chū.
鐵柱應聲而出。
shù zhǎng shuǐ hú tóng dào yíng qián, gǔ zhāng yǐn yú qí hòu, jiàn guò lái wǔ zhī chuán, zhōng jiān wéi qián lì yǒu yī jiāng, tóu dài shù fà guān, shēn chuān xuě huā páo, jiǎo tà sì gé xuē, pěng zhe liǎng bǐng yín chuí, dào àn shàng pō, huǎn bù qián lái. zhè biān tiě zhù, tóu zhā gāng mǒ é, shēn zhuó wū jīn kǎi, jiǎo tà pí xuē, chí liǎng gēn tiě gùn, yíng xiàng qián qù hǎn dào: lái jiāng tōng míng.
庶長、水湖同到營前,古璋隱於旗後,見過來五隻船,中間桅前立有一將,頭戴束髮冠,身穿雪花袍,腳踏兕革靴,捧着兩柄銀錘,到岸上坡,緩步前來。這邊鐵柱,頭扎鋼抹額,身着烏金鎧,腳踏皮靴,持兩根鐵棍,迎向前去喊道:「來將通名。」
chuān bái páo de dào: ǎn xìng wáng míng zhī huá, nǐ xìng shén míng shuí?
穿白袍的道:「俺姓王名之華,你姓甚名誰?」
tiě guì dào: zán xìng tiě míng zhù. ěr zhōng huá rén dào cǐ, yīng dāng fú shǒu qiú shēng, yǒu duō dà běn shì, gǎn sì chāng jué? jīn rì jiào nǐ shì shì wǒ de gùn kàn!
鐵桂道:「咱姓鐵名柱。爾中華人到此,應當伏首求生,有多大本事,敢肆猖獗?今日叫你試試我的棍看!」
shuō bì, jǔ gùn dǎ xià. wáng zhī huá zuǒ chuí gé kāi, yòu chuí zǎo dào, tiě zhù jià qù.
說畢,舉棍打下。王之華左錘隔開,右錘早到,鐵柱架去。
liǎng rén lián zhàn dùn fàn shí hòu, tiě zhù gùn fǎ jiàn huǎn. xī shù zhǎng wèn gǔ zhāng dào: kě shì nǐ tóng bàn?
兩人連戰頓飯時候,鐵柱棍法漸緩。西庶長問古璋道:「可是你同伴?」
gǔ zhāng dào: zhèng shì.
古璋道:「正是。」
shù zhǎng nǎi tà bù xiàng qián, chuán shàng yì tiān jiāng gǎn dào. shù zhǎng hǎn dào: èr rén bù bì zhàn le!
庶長乃踏步向前,船上亦添將趕到。庶長喊道:「二人不必戰了!」
tiě zhù tīng dé, huāng tiào chū quān zi. wáng zhī huá dào: kě huàn gè yǒu yòng de lái?
鐵柱聽得,慌跳出圈子。王之華道:「可換個有用的來?」
gǔ zhāng jiàn hòu shàng àn de zhèng xì lǐ zhī yīng, biàn qū chū qù. xī shù zhǎng huí tóu zhǐ xiàng gǔ zhāng dào: kě rèn dé zhè rén me?
古璋見後上岸的正系李之英,便趨出去。西庶長回頭指向古璋道:「可認得這人麼?」
zhī yīng zhī huá qí hū dào: gǔ xiōng zài zhè lǐ le!
之英、之華齊呼道:「古兄在這裡了!」
gǔ zhāng dào: èr wèi xián dì xīn kǔ.
古璋道:「二位賢弟辛苦。」
gǒng zhǐ xī shù zhǎng dào: zhè xì xiāng guó, èr wèi xián dì kě guò lái jiàn lǐ.
拱指西庶長道:「這系相國,二位賢弟可過來見禮。」
zhī huá zhī yīng xiàng xī shù zhǎng gōng shēn dào: jiǎ wèi zài shēn, bù néng quán lǐ.
之華、之英向西庶長躬身道:「甲胃在身,不能全禮。」
shù zhǎng dá dào: yīng háo jiàng lín bì yì, biān rén lǔ mǎng, qǔ jiù liáng duō, lǎo fū tè lái péi zuì.
庶長答道:「英豪降臨敝邑,邊人鹵莽,取咎良多,老夫特來賠罪。」
zhī huá dào: xiá fāng luò nán zhī tú, zhēng mìng kǔ zhōng, dé méng jiàn yòu, gǎn pèi bù xiǔ.
之華道:「遐方落難之徒,爭命苦衷,得蒙鑒宥,感佩不朽。」
gǔ zhāng wèn dào: shī bì èr jiāng jūn hé zài?
古璋問道:「施、畢二將軍何在?」
zhī huá dào: jù zài sāi zhōng.
之華道:「俱在塞中。」
shù zhǎng duì gǔ zhāng dào: tóng wǎng dǎo nèi jiàn guò èr wèi.
庶長對古璋道:「同往島內見過二位。」
gǔ zhāng dào: yě hǎo?
古璋道:「也好?」
sì rén shàng chuán xún wèn fēn sǎn shì tǐ. jìn dào lǐ miàn guān kàn xíng shì, què bù shèn xiǎn, sān shān jiàng luò, zhōng yǒu sì wǔ lǐ yī piàn píng dì, èr gāng huán bào yōng hù. nèi yǒu dà chí, yuē liù qī lǐ kuān, liǎng dào shēn jiàn huì hé, suí shān zhé dié. chū kǒu sì biān jīng cóng téng sǒu, lín mù zhōu zhē. rù dào yíng qián, zhū rén yíng chū, jiàn zhe xǐ dào: gǔ gōng lái le, xiǎng dé lǐ wáng èr gōng hǎo kǔ yě!
四人上船詢問分散事體。進到裡面觀看形勢,卻不甚險,三山降落,中有四五里一片平地,二岡環抱擁護。內有大池,約六七里寬,兩道深澗匯合,隨山折迭。出口四邊菁叢藤藪,林木周遮。入到營前,諸人迎出,見着喜道:「古公來了,想得李、王二公好苦也!」
gǔ zhāng dá lǐ bì dào: chuán shàng zāo qín xìng tuō, tú féng shù zhǎng zāi péi, shì rú gǔ ròu, cóng jīn bù bì dòng gān gē, jù xì tōng jiā le. kě qǐng shī jiāng jūn bì jiāng jūn xiāng huì.
古璋答禮畢道:「船上遭擒幸脫,途逢庶長栽培,視如骨肉,從今不必動干戈,俱系通家了。可請施將軍、畢將軍相會。」
zhǐ jiàn píng hòu zhuǎn chū èr rén, xī shù zhǎng kàn shí, zhèng xì shī zhān bì zhì qū lái cān jiàn. shù zhǎng dào: hé yóu zhì cǐ?
只見屏後轉出二人,西庶長看時,正系施瞻、畢志趨來參見。庶長道:「何由至此?」
shī zhān dào: chū shí wù shì xuè qì zhī yǒng, qǔ zuì yú èr jiāng jūn, nǎi méng bù shā, fǎn yǐ kè lǐ xiāng dài, suī rán cán kuì, què wú suǒ kǔ.
施瞻道:「初時誤恃血氣之勇,取罪於二將軍,乃蒙不殺,反以客禮相待,雖然慚愧,卻無所苦。」
bì zhì dào: shí wèi zhī jiù qǐ yú bīn mín, zhì shī jiāng jūn wù hòu, xiǎo jiāng yòu wù. shuǐ dài fū zhuāng dài fū yóu wèi dé zhī, qián lái yè jié, dǎo nèi yǐ xī qí xiáng, wáng jiāng jūn yù fēn bīng mái fú, dài rù kǒu shí, xiān dào yíng nèi fǎn jié, huí lái jiā gōng. lǐ jiāng jūn bù kěn dào: zhè bān xíng wèi, chóu xì yù shēn yǐ, zhǐ zhú tā qù jiù gòu le?
畢志道:「實未知咎起於濱民,致施將軍誤後,小將又誤。水大夫、莊大夫猶未得知,前來夜劫,島內已悉其詳,王將軍欲分兵埋伏,待入口時,先到營內反劫,回來夾攻。李將軍不肯道:「這般行為,讎隙愈深矣,只逐他去就夠了?」
shù zhǎng dào: rú cǐ. zhuāng wú wèi de tuǐ yǐ jīng shòu shāng.
庶長道:「如此。莊無為的腿已經受傷。」
zhī yīng dào: bèi yǒu báo lǔ, shuǐ dài fū zhuāng jiāng jūn wèi zhī kě shǎng jiàng lín?
之英道:「備有薄魯,水大夫、莊將軍未知可賞降臨?」
shù zhǎng dào: tā xīn zhōng yóu wèi shì rán.
庶長道:「他心中猶未釋然。」
gǔ zhāng dào: dōu yīng qù qǐng.
古璋道:「都應去請。」
zhī yīng jù jiǎn, mìng zú qián wǎng.
之英具柬,命卒前往。
què shuō shuǐ hú zài zhèn qián kàn jiàn xī shù zhǎng tóng gǔ zhāng zhī yīng zhī huá shàng chuán guò dǎo, hài rán dào: zhè lǎo ér jīn fān zhe le dào yě, rú hé qīng rù hǔ xué!
卻說水湖在陣前看見西庶長同古璋、之英、之華上船過島,駭然道:「這老兒今番着了道也,如何輕入虎穴!」
tiě zhù zài páng biān dào: tā bù dé cuò.
鐵柱在旁邊道:「他不得錯。」
shuǐ hú yí huò huí yíng, chuán qǐng zhuāng jiāng jūn shuō huà. zhuāng wú wèi mìng xiǎo zú fú chū, shuǐ hú dào: xī shù zhǎng tīng gǔ mán zi de huà, suí zhe dí rén jìn dǎo, kàn lái duō xiōng shǎo jí, jiāng jūn xū qiáng miǎn fáng bèi.
水湖疑惑回營,傳請莊將軍說話。莊無為命小卒扶出,水湖道:「西庶長聽古蠻子的話,隨着敵人進島,看來多凶少吉,將軍須強勉防備。」
zhuāng wú wèi dào: zūn lìng. zhè bān qiáng dí, zhǔ shàng yě gāi jiǎn xuǎn měng jiāng qián lái tóng jiǎo. xī shù zhǎng suī shì wén wǔ quán cái, nài jiāng qī shí de rén, yòu xìn mán zi de huà, ān dé bù wù?
莊無為道:「遵令。這般強敵,主上也該揀選猛將前來同剿。西庶長雖是文武全才,奈將七十的人,又信蠻子的話,安得不誤?」
zhèng zài yì lùn, yá jiāng jìn bǐng dào: dǎo nèi jù jiǎn, qǐng dài fū jiāng jūn yǐn jiǔ.
正在議論,牙將進稟道:「島內具柬,請大夫、將軍飲酒。」
zhuāng wú wèi dào: pēi! tā yòu le yī gè qù, yòu xiǎng lái yòu liǎng gè lī! wǒ men qù bù dé! xī shù zhǎng zhōng ěr de hǎo jì.
莊無為道:「呸!他誘了一個去,又想來誘兩個哩!我們去不得!西庶長中爾的好計。」
lìng jiāng lái rén zhú chū.
令將來人逐出。
xiǎo zú huí dào sāi zhōng, bèi yán qíng zhuàng. gǔ zhāng dào: wú guài qí rán.
小卒回到塞中,備言情狀。古璋道:「無怪其然。」
mìng pái xí kāi yán. yǐn guò sān bēi, xī shù zhǎng qǐ shēn dào: lǎo fū xiān huí qù hòu jià, gè shì jī yí, gǔ gōng kě yǔ zhū jūn cuò zhì.
命排席開筵。飲過三杯,西庶長起身道:「老夫先回去候駕,各事機宜,古公可與諸君措置。」
tóng dá dào: jìng zūn jūn mìng.
同答道:「敬遵鈞命。」
qí sòng xī shù zhǎng bì zhì shī zhān děng shàng chuán.
齊送西庶長、畢志、施瞻等上船。
huí yíng fù yǐn, gǔ zhāng wèn zhī yīng zhī huá dào: èr wèi xián dì zhī yì rú hé?
回營復飲,古璋問之英、之華道:「二位賢弟之意如何?」
dá dào: jǐn suí xiōng zhǎng.
答道:「謹隨兄長。」
gǔ zhāng dào: dà jiā rú hé?
古璋道:「大家如何?」
zhī yīng dào: rén dì yǐ jīng xiāng ān, kě shēn míng xī shù zhǎng, tīng tā men jū cǐ, miǎn dào dōu zhōng shēng shì.
之英道:「人地已經相安,可申明西庶長,聽他們居此,免到都中生事。」
gǔ zhāng dào: yǒu lǐ, yǒu lǐ, xián dì kě tōng zhī lái.
古璋道:「有理,有理,賢弟可通知來。」
zhī yīng zhī huá chū dào chǎng shàng, chuán qí zhòng rén, dào: jīn gǔ xiōng yǐ shòu zhī yú shù zhǎng, wǒ děng kě miǎn fēng dí zhī yú. zhū gōng zài cǐ yíng shēng, bù kě duō shì, wǒ èr rén tóng gǔ xiōng qù kàn kàn shì shì, zài lái zhī huì.
之英、之華出到場上,傳齊眾人,道:「今古兄已受知於庶長,我等可免鋒鏑之虞。諸公在此營生,不可多事,我二人同古兄去看看事勢,再來知會。」
zhòng rén dào: èr wèi rú cǐ yīng xióng, zhèng kě chuàng chéng shì yè, rú hé gān shòu zhì yú rén, shī wǒ děng hù bì!
眾人道:「二位如此英雄,正可創成事業,如何甘受制於人,失我等護庇!」
zhī yīng dào: suǒ yán jiàn shí pō miù, bīng xiōng zhàn wēi, yǐ shù bǎi rén zhī lì ér yù yǔ sì zhèn sān shí zhōu èr bǎi yú yì zhī dà dǎo zhēng héng, bù yì wàng hū! qián zhī suǒ yǐ zhàn zhě, kǔ wú suǒ sù, bù dé yǐ ěr, shí fēi hǎo yì. kuàng tiān shù yǒu dìng, qǐ yǒng lì suǒ néng wèi? yuàn zhū jūn zǎo xiāo cǐ niàn.
之英道:「所言見識頗謬,兵凶戰危,以數百人之力而欲與四鎮三十州二百餘邑之大島爭衡,不亦妄乎!前之所以戰者,苦無所訴,不得已耳,實非好意。況天數有定,豈勇力所能為?願諸君早消此念。」
zhòng rén dào: wǒ děng yú yōng, wú yǒu shēn móu, jīn wén kāi dǎo, xī zūn zhǐ shǐ.
眾人道:「我等愚庸,無有深謀,今聞開導,悉遵指使。」
zhī yīng zhī huá fù dào: jù zhī huì guò le.
之英、之華復道:「俱知會過了。」
gǔ zhāng nǎi qǐ shēn tóng èr rén chū dǎo rù sāi, xī shù zhǎng shuǐ hú yíng rù, gè tǔ zhōng cháng, shàng xí yǐn jiǔ. shù zhǎng dào: zhū shì yǐ bì, shuǐ dài fū réng tóng zhuāng bì èr jiāng jūn lǐng bīng yóu hàn lù qù, lǎo fū lìng yǒu shì jiàn, tóng gǔ xiān shēng sān wèi chuán xíng.
古璋乃起身同二人出島入塞,西庶長、水湖迎入,各吐衷腸,上席飲酒。庶長道:「諸事已畢,水大夫仍同莊、畢二將軍領兵由旱路去,老夫另有事件,同古先生三位船行。」
shuǐ hú dào: zūn lìng.
水湖道:「遵令。」
xí sàn.
席散。
cì rì qīng chén, shuǐ hú lǜ zhòng bá yíng qí qǐ. gǔ zhāng děng sān rén rù dǎo dīng zhǔ bì, zuò bié huí lái, suí xī shù zhǎng shàng chuán, réng yóu tuán shí dǎo ér xíng. shǒu kǒu dài fū fán yǒng, yǐ zhī shù zhǎng shuǐ lù huí dōu, zài àn shàng cì hou, bào míng qǐng zuì. shù zhǎng lìng shàng chuán, wèi láo dào: dài fū zài biān láo kǔ, qián tiān guò cǐ, yīn shǔ jǐn jí, wèi zēng tōng zhī, qiě bù shì yíng sòng, zú jiàn dài fū zhī cāo, ér jīn rú cǐ, fǎn jiāng lǎo fū kàn qīng le.
次日清晨,水湖率眾拔營齊起。古璋等三人入島叮囑畢,作別回來,隨西庶長上船,仍由團石島而行。守口大夫樊勇,已知庶長水路回都,在岸上伺候,報名請罪。庶長令上船,慰勞道:「大夫在邊勞苦,前天過此,因屬緊急,未曾通知,且不事迎送,足見大夫之操,而今如此,反將老夫看輕了。」
fán yǒng dào: shī yú lǐ jié jiù yóu shǔ xiǎo, guó zhī shù zhǎng guò ér bù zhī, qí shū hū zhī qiān rú hé néng cí?
樊勇道:「失於禮節咎猶屬小,國之庶長過而不知,其疏忽之愆如何能辭?」
xī shù zhǎng dào: dài fū zhī zhí, nèi ān mín ér wài rǎng dí, kè xià qīng píng, shǎo yòng pán rǎo, zhèng suǒ yǐ ān shāng xù lǚ, hé zuì zhī yǒu?
西庶長道:「大夫之職,內安民而外攘敵,刻下清平,少用盤擾,正所以安商恤旅,何罪之有?」
fán yǒng dào: méng lǎo shù zhǎng zāi péi zhī zhì, qǐng rù yíng zhōng yè jiàn.
樊勇道:「蒙老庶長栽培之至,請入營中謁見。」
xī shù zhǎng dào: bù bì. xiàn yǒu bīng ruò gān?
西庶長道:「不必。現有兵若干?」
fán yǒng dào: yīn wén xī yá wǔ shā zī shì, gè shǒu hòu zhī bīng jù shōu huí kàn shì, chú yóu bīng wǔ bǎi wài, xiàn yǒu bīng èr qiān zài cǐ.
樊勇道:「因聞西崖五沙滋事,各守堠之兵俱收回看視,除游兵五百外,現有兵二千在此。」
xī shù zhǎng dào: kě bō wǔ bǎi míng tīng chà, wài gěi shí tiān liáng xiǎng, dài fū kě shǒu zài cǐ, bù bì shàn lí.
西庶長道:「可撥五百名聽差,外給十天糧餉,大夫可守在此,不必擅離。」
fán yǒng de lìng, huí yíng diǎn bīng.
樊勇得令,回營點兵。
xī shù zhǎng wèn dào: wén shàng guó zhōng huá zhī jiào yǒu sān, qǐng shì qí lǐ.
西庶長問道:「聞上國中華之教有三,請示其理。」
gǔ zhāng dào: jiào zhě, shèng xián shòu shòu zhī guī mó, zhì guó ān mín zhī fǎ zé, wū dé yǒu sān? nǎi hào shì zhě wèi zhī yě. qí yuán yóu yú shèng rén yǐ shén dào shè jiào, yīn shì shuāi dào wēi, liú dàng wú dù, hào shì zhě chàng wèi xiū liàn zhǎng shēng zhī shuō, yǐ wǎn huāng yín. nài huāng yín zú bù néng wǎn, yòu biàn chàng wèi dì yù yīn guǒ zhī shuō, yǐ huà qiáng liáng. nài qiáng liáng zhōng bù kě huà, ér chī xīn wàng xiǎng zhī tú, shě lǐ jué lún, guī zhī rú shuǐ fù hè, fàn làn wú yá. xiāng yán jì jiǔ, jīng míng zhī shì yì bù néng jué, yòu cóng ér fān lí yǔ yì zhī. yóu yǒu chuān záo jīng shǐ, yǐ zhèng xié shuō, wèi dào suǒ dāng rán zhě, hé shū cāo shì nèi zhī gē, ér shì fù mǔ? yú shì jǔ shì chén mí, fán hǎo biāo qí xiǎn yì zhě, wèi fēn rú shì dào, míng zhī yuē sān jiào, shí yīn shì shuāi dào wēi, héng yì sì xíng suǒ yóu qǐ yě.
古璋道:「教者,聖賢授受之規模,治國安民之法則,烏得有三?乃好事者為之也。其原由於聖人以神道設教,因世衰道微,流蕩無度,好事者倡為『修煉長生』之說,以挽荒淫。奈荒淫卒不能挽,又變倡為『地獄因果』之說,以化強梁。奈強梁終不可化,而痴心妄想之徒,舍理絕倫,歸之如水赴壑,泛濫無涯。相沿既久,精明之士亦不能覺,又從而藩籬羽翼之。猶有穿鑿經史,以證邪說,為道所當然者,何殊操室內之戈,而弒父母?於是舉世沉迷,凡好標奇顯異者,為分儒、釋、道,名之曰『三教』,實因世衰道微,橫議肆行所由起也。」
xī shù zhǎng dào: cǐ jí ní shān suǒ wèi yì duān? yí hū hán zi yǒu yuán dào zhī zuò yě! èr zhě huò shì, jiū shú wèi shén?
西庶長道:「此即尼山所謂異端?宜乎韓子有《原道》之作也!二者惑世,究孰為甚?」
gǔ zhāng dào: dào jiā yàn chēng zhǎng shēng, yǐ qī tiān xià, yì zhī sǐ zhě rén zhī suǒ bì bù miǎn, yòu kǒng qí shù zhōng guī bài lù, fù wèi mó jié zhī shuō, yǐ jì qí mù zhī qióng, wèi ài qí shù zhě, bù miǎn wèi nán guān wàng. fú shì nǎi yīn qí shī biàn ér yàn chēng xī fāng lè tǔ, cóng qí shuō zhě, bù fáng yú sǐ, sǐ hòu zhī lè shén yú shēng qián, jì wú xiū liàn zhī mó jié, yòu shèng zhǎng shēng zhī shòu hòu. shì yǐ chī yú zhī tú, wèi zhèng xīn qiú jǐ zhī xué wèi yū wén, zhǐ xū jìng fú, wàng xiǎng kě suì, yǐ zhì qióng xiōng jí è zhě, yì fú xiāo chú ér fèng zhī pín jiàn jí kǔ zhě, yì zhuǎn fù guì ān lè ér fèng zhī kāng qiáng xiǎn dá zhě, yì yì zūn lè jiǔ zhǎng ér fèng zhī. shǎo zhě, yì hòu lái zhī fēi téng rú yì ér fèng zhī lǎo zhě, yì lái shēng cóng xīn suǒ yù ér fèng zhī. yǐ zhì tiān dì jūn qīn shī wú quán wú dé, wéi fú shì zūn shì wàng rén yì lǐ zhì xìn kě shě kě wáng, wéi fú shì yǐ shì qiú. fán xué shǒu bù gù ér xīn dòng wàng niàn zhě, xián zhuì qí shù zhōng ér mò jué, huò shì yāng mín dài fú wèi shén.
古璋道:「道家艷稱長生,以欺天下,亦知死者人之所必不免,又恐其術終歸敗露,復為魔劫之說,以濟其木之窮,為愛其術者,不免畏難觀望。佛氏乃因其失變而艷稱西方樂土,從其說者,不妨於死,死後之樂甚於生前,既無修煉之魔劫,又勝長生之受厚。是以痴愚之徒,謂正心求己之學為迂文,只需敬佛,妄想可遂,以致窮凶極惡者,翼佛消除而奉之;貧賤疾苦者,翼轉富貴安樂而奉之;康強顯達者,翼益尊樂久長而奉之。少者,翼後來之飛騰如意而奉之;老者,翼來生從心所欲而奉之。以至天地君親師無權無德,惟佛是尊是望;仁義禮智信可舍可亡,惟佛是倚是求。凡學守不固、而心動妄念者,咸墜其術中而莫覺,惑世殃民殆佛為甚。」
xī shù zhǎng dào: fú shì zhī qī kuáng, hé zì ér qǐ?
西庶長道:「佛氏之欺誑,何自而起?」
gǔ zhāng dào: fú shì jí dào jiā zhī yóu xiá zhě, yuán dào jiā huāng táng zhī shuō, biàn qí xíng róng ér gèng huāng táng zhī, lìng huàn yī mén hù ěr.
古璋道:「佛氏即道家之尤黠者,緣道家荒唐之說,變其形容而更荒唐之,另幻一門戶耳。」
xī shù zhǎng dào: qí tú zūn fèng ruò hé?
西庶長道:「其徒尊奉若何?」
gǔ zhāng dào: mào xiāng sì ér jī xiāng wéi, chéng shí xún shǒu zhě shén xī, wú è bù zuò zhě shén duō.
古璋道:「貌相似而跡相違,誠實循守者甚希,無惡不作者甚多。」
xī shù zhǎng dào: qí jū chù yī fú yǐn shí jūn zhǎng fù zǐ ruò hé?
西庶長道:「其居處衣服飲食、君長父子若何?」
gǔ zhāng dào: suǒ jū chù jiē cǎo mù tǔ shí, suǒ yī fú jiē bù bó pí gé, suǒ yǐn shí jiē chá jiǔ tāng fàn gǔ ròu cài shū, jūn zhǎng gōng gòng, hòu sì zé qǔ mín rén zhī zǐ wèi yān.
古璋道:「所居處皆草木土石,所衣服皆布帛皮革,所飲食皆茶酒湯飯、谷肉菜蔬,君長公共,後嗣則取民人之子為焉。」
xī shù zhǎng xiào dào: yǒu shì zāi! jū chù yī fú yǐn shí jūn fù jiē shèng rén zhī jiào yě, jù bù néng yì, dú lì huāng miù zhī shuō, yǐ bié yú shèng rén ér wèi zhī jiào, bù yì wàng hū? shǐ tiān xià xiāng shuài ér cóng qí yán, qù wǔ lún, jué yǎng yù, bù xū bǎi nián rén lèi jǐn yǐ, bǐ yì jiāng xī cóng qǔ yǐ wèi sì? cǐ gù mò sú zhī hú tú, shí wáng dào zhī máo zéi. ruò bèi yàn chēng jí lè, hé bù jǐn qū ér guī zhī xī tǔ? fū nóng jiā shàng bù róng láng wēi, zhì tiān xià zhī jiào, ān róng yǒu sān zāi! wú guài zhì rì shǎo ér luàn rì duō yě. xiān shēng yì wèi bù pì zhī?
西庶長笑道:「有是哉!居處、衣服、飲食、君父皆聖人之教也,俱不能異,獨立荒謬之說,以別於聖人而謂之教,不亦妄乎?使天下相率而從其言,去五倫,絕養育,不須百年人類盡矣,彼亦將奚從取以為嗣?此固末俗之胡塗,實王道之蟊賊。若輩艷稱極樂,何不盡驅而歸之西土?夫農家尚不容稂萎,治天下之教,安容有三哉!無怪治日少而亂日多也。先生易為不辟之?」
gǔ zhāng dào: cǐ nǎi zào wù zhī lì qì, wú yōng pì yě. tiān dì bù néng yǒu zhòu ér wú yè, cháo tíng bù néng yǒu zhōng liáng ér wú xié nìng, jiào yù bù néng yǒu jūn zǐ ér wú xiǎo rén. zhèng dào rú rì yuè guāng míng zhī dāng kōng, yì duān rú yīn mái màn gài zhī bī jìn. wèi màn gài ér jí lì fú chú, hé néng dé jì! dài qí qì shuāi, zé zì xiāo miè. fū yáng mò zhī yán yíng tiān xià, mèng shì qǐ ér qū sǎo zhī, yáng mò xī ér fó lǎo xìng. lǎo shì zhī tú nǎi rùn sè yáng zhū zhī jī ér fú mén zhī xiàng, ér yǐ yáng zhū wèi xīn ér chàng mò dí zhī xíng, jiā yǐ dào zhí wèi gǔ, qí huò rén luàn shì guò yú yáng mò yuǎn yǐ. rán jiē yóu xí sú rì qū rì xià zhī suǒ zhì, ruò zài tòng pái miàn chì qù zhī, cǐ hòu ān néng jìn qí gèng biàn zhī bù yù chū yù huàn, ér wèi huò zhī kù liè yòu shèng yú fó lǎo yě! gù wú yōng pì, ér tīng qí zì rán.
古璋道:「此乃造物之戾氣,無庸辟也。天地不能有晝而無夜,朝廷不能有忠良而無邪佞,教育不能有君子而無小人。正道如日月光明之當空,異端如陰霾漫蓋之逼近。為漫蓋而極力拂除,何能得濟!待其氣衰,則自消滅。夫楊、墨之言盈天下,孟氏起而驅掃之,楊、墨息而佛老興。老氏之徒乃潤色楊、朱之跡;而佛門之象,而以楊朱為心而倡墨翟之行,加以盜跖為骨,其惑人亂世過於楊、墨遠矣。然皆由習俗日趨日下之所致,若再痛排面斥去之,此後安能禁其更變之不愈出愈幻,而為禍之酷烈又盛於佛老也!故無庸辟,而聽其自然。」
xī shù zhǎng dào: wén qí jiè shā rú sù, yì guǒ hé jū?
西庶長道:「聞其戒殺茹素,意果何居?」
gǔ zhāng dào: bǐ dài wèi zhī sī yě. ruò tān kǒu fù ér zì qiāng wù mìng, gù shǔ bù kě, rú niú rèn gēng, quǎn rèn shǒu, lǘ mǎ rèn fù, xián yǒu fèn láo zhī gōng, zhǐ shā kě yě qí yáng shǐ é fú zhī sì huàn, hǔ láng mǎng è zhī xiōng cán, xiē shé fēng chài zhī dú hài, yǐ jí gè lèi jiē shǐ zhǎng cún, zé qín shòu chóng yú rì zēng yuè yì, chōng mǎn tiān xià, rén qiě nán bǎo, wǔ gǔ cài shū, cǎo mù hé miáo, shì bì jǐn wèi cán huǐ, sù yì yān dé ér rú? qǐ zhī tiān dì zhī jiān rén wèi guì, gǔ shèng lì fǎ yǐ wèi mín shēng, jiē zhì dāng bù yì. jí bǐ dé ān jū, ér sì qí wéi dào zhī yán, yì yóu chū yú shèng xián píng zhì zhī hòu. ruò chǎn yú qí shí, zhī lǐ shì suǒ bì rán, dìng sī bì huàn hài, tú shēng jì, zhù qū chú zhī bù xiá, yān gǎn dào cí bēi, shuō yīn guǒ, tán kōng lùn jiè zāi?
古璋道:「彼殆未之思也。若貪口腹而恣戕物命,固屬不可,如牛任耕,犬任守,驢馬任負,咸有分勞之功,止殺可也;其羊豕鵝鳧之飼豢,虎狼蟒鱷之兇殘,蠍蛇蜂蠆之毒害,以及各類皆使長存,則禽獸蟲魚日增月益,充滿天下,人且難保,五穀菜蔬,草木禾苗,勢必盡為殘毀,素亦焉得而茹?豈知天地之間人為貴,古聖立法以衛民生,皆至當不易。即彼得安居,而肆其違道之言,亦由出於聖賢平治之後。若產於其時,知理勢所必然,定思避患害,圖生計,助驅除之不暇,焉敢道慈悲,說因果,談空論戒哉?」
zhǐ jiàn tiě zhù bǐng dào: fán jiāng jūn lǐng bīng dào yě.
只見鐵柱稟道:「樊將軍領兵到也。」
kàn shí bù bīng wǔ bǎi, bìng mǎ wǔ qí, lái liè àn biān. xī shù zhǎng shǐ zhī yīng zhī huá tiě zhù dài lǐng, fēn fù rú cǐ rú cǐ, sān rén de lìng, shàng mǎ qián qù. mìng fán yǒng huí yíng, zài xíng kāi chuán, suí cháo jìn kǒu. zhèng shì: biān luàn jì jīng tán xiào dìng, guī tú yān yòng jiǎ bīng xíng.
看時步兵五百,並馬五騎,來列岸邊。西庶長使之英、之華、鐵柱帶領,吩咐如此如此,三人得令,上馬前去。命樊勇回營,再行開船,隨潮進口。正是:邊亂既經談笑定,歸途焉用甲兵行。
yù zhī suǒ yīn hé shì, qiě tīng xià huí fēn jiě.
欲知所因何事,且聽下回分解。