dào zhě, wàn wù zhī shǐ, shì fēi zhī jì yě. shì yǐ míng jūn shǒu shǐ yǐ zhī wàn wù zhī yuán, zhì jì yǐ zhī shàn bài zhī duān. gù xū jìng yǐ dài, lìng míng zì mìng yě, lìng shì zì dìng yě. xū zé zhī shí zhī qíng, jìng zé zhī dòng zhě zhèng. yǒu yán zhě zì wèi míng, yǒu shì zhě zì wèi xíng, xíng míng cān tóng, jūn nǎi wú shì yān, guī zhī qí qíng. gù yuē: jūn wú jiàn qí suǒ yù, jūn jiàn qí suǒ yù, chén zì jiāng diāo zhuó jūn wú jiàn qí yì, jūn jiàn qí yì, chén jiāng zì biǎo yì. gù yuē: qù hǎo qù è, chén nǎi jiàn sù qù jiù qù zhì, chén nǎi zì bèi. gù yǒu zhì ér bù yǐ lǜ, shǐ wàn wù zhī qí chù yǒu xián ér bù yǐ xíng, guān chén xià zhī suǒ yīn yǒu yǒng ér bù yǐ nù, shǐ qún chén jǐn qí wǔ. shì gù qù zhì ér yǒu míng, qù xián ér yǒu gōng, qù yǒng ér yǒu qiáng. jūn chén shǒu zhí, bǎi guān yǒu cháng, yīn néng ér shǐ zhī, shì wèi xí cháng. gù yuē: jì hū qí wú wèi ér chù, liáo hū mò de qí suǒ. míng jūn wú wèi yú shàng, jūn chén sǒng jù hū xià. míng jūn zhī dào, shǐ zhì zhě jǐn qí lǜ, ér jūn yīn yǐ duàn shì, gù jūn bù gōng yú zhì xián zhě chì qí cái, jūn yīn ér rèn zhī, gù jūn bù gōng yú néng yǒu gōng zé jūn yǒu qí xián, yǒu guò zé chén rèn qí zuì, gù jūn bù gōng yú míng. shì gù bù xián ér wèi xián zhě shī, bù zhì ér wèi zhì zhě zhèng. chén yǒu qí láo, jūn yǒu qí chéng gōng, cǐ zhī wèi xián zhǔ zhī jīng yě.
道者,萬物之始,是非之紀也。是以明君守始以知萬物之源,治紀以知善敗之端。故虛靜以待,令名自命也,令事自定也。虛則知實之情,靜則知動者正。有言者自為名,有事者自為形,形名參同,君乃無事焉,歸之其情。故曰:君無見其所欲,君見其所欲,臣自將雕琢;君無見其意,君見其意,臣將自表異。故曰:去好去惡,臣乃見素;去舊去智,臣乃自備。故有智而不以慮,使萬物知其處;有賢而不以行,觀臣下之所因;有勇而不以怒,使群臣盡其武。是故去智而有明,去賢而有功,去勇而有強。君臣守職,百官有常,因能而使之,是謂習常。故曰:寂乎其無位而處,漻乎莫得其所。明君無為於上,君臣竦懼乎下。明君之道,使智者盡其慮,而君因以斷事,故君不躬於智;賢者勑其材,君因而任之,故君不躬於能;有功則君有其賢,有過則臣任其罪,故君不躬於名。是故不賢而為賢者師,不智而為智者正。臣有其勞,君有其成功,此之謂賢主之經也。
dào zài bù kě jiàn, yòng zài bù kě zhī jūn xū jìng wú shì, yǐ àn jiàn cī. jiàn ér bù jiàn, wén ér bù wén, zhī ér bù zhī. zhī qí yán yǐ wǎng, wù biàn wù gèng, yǐ cān hé yuè yān. guān yǒu yī rén, wù lìng tōng yán, zé wàn wù jiē jǐn. hán yǎn qí jī, nì yǒu duān, xià bù néng yuán qù qí zhì, jué qí néng, xià bù néng yì. bǎo wú suǒ yǐ wǎng ér jī tóng zhī, jǐn zhí qí bǐng ér gù wò zhī. jué qí wàng, pò qí yì, wú shǐ rén yù zhī, bù jǐn qí bì, bù gù qí mén, hǔ nǎi jiāng zài. bù shèn qí shì, bù yǎn qí qíng, zéi nǎi jiāng shēng. shì qí zhǔ, dài qí suǒ, rén mò bù yǔ, gù wèi zhī hǔ. chù qí zhǔ zhī cè wèi jiān chén, wén qí zhǔ zhī tè, gù wèi zhī zéi. sàn qí dǎng, shōu qí yú, bì qí mén, duó qí fǔ, guó nǎi wú hǔ. dà bù kě liàng, shēn bù kě cè, tóng hé xíng míng, shěn yàn fǎ shì, shàn wèi zhě zhū, guó nǎi wú zéi. shì gù rén zhǔ yǒu wǔ yōng: chén bì qí zhǔ yuē yōng, chén zhì cái lì yuē yōng, chén shàn xíng lìng yuē yōng, chén de xíng yì yuē yōng, chén dé shù rén yuē yōng. chén bì qí zhǔ, zé zhǔ shī wèi chén zhì cái lì, zé zhǔ shī dé xíng lìng, zé zhǔ shī zhì chén de xíng yì, zé zhǔ shī míng chén dé shù rén, zé zhǔ shī dǎng. cǐ rén zhǔ zhī suǒ yǐ dú shàn yě, fēi rén chén zhī suǒ yǐ dé cāo yě.
道在不可見,用在不可知君;虛靜無事,以暗見疵。見而不見,聞而不聞,知而不知。知其言以往,勿變勿更,以參合閱焉。官有一人,勿令通言,則萬物皆盡。函掩其跡,匿有端,下不能原;去其智,絕其能,下不能意。保吾所以往而稽同之,謹執其柄而固握之。絕其望,破其意,毋使人慾之,不謹其閉,不固其門,虎乃將在。不慎其事,不掩其情,賊乃將生。弒其主,代其所,人莫不與,故謂之虎。處其主之側為奸臣,聞其主之忒,故謂之賊。散其黨,收其餘,閉其門,奪其輔,國乃無虎。大不可量,深不可測,同合刑名,審驗法式,擅為者誅,國乃無賊。是故人主有五壅:臣閉其主曰壅,臣制財利曰壅,臣擅行令曰壅,臣得行義曰壅,臣得樹人曰壅。臣閉其主,則主失位;臣制財利,則主失德;行令,則主失制;臣得行義,則主失明;臣得樹人,則主失黨。此人主之所以獨擅也,非人臣之所以得操也。
rén zhǔ zhī dào, jìng tuì yǐ wèi bǎo. bù zì cāo shì ér zhī zhuō yǔ qiǎo, bù zì jì lǜ ér zhī fú yǔ jiù. shì yǐ bù yán ér shàn yīng, bù yuē ér shàn zēng. yán yǐ yīng, zé zhí qí qì shì yǐ zēng, zé cāo qí fú. fú qì zhī suǒ hé, shǎng fá zhī suǒ shēng yě. gù qún chén chén qí yán, jūn yǐ qí zhǔ shòu qí shì, shì yǐ zé qí gōng. gōng dāng qí shì, shì dāng qí yán, zé shǎng gōng bù dāng qí shì, shì bù dāng qí yán, zé zhū. míng jūn zhī dào, chén bù dé chén yán ér bù dāng. shì gù míng jūn zhī xíng shǎng yě, nuǎn hū rú shí yǔ, bǎi xìng lì qí zé qí xíng fá yě, wèi hū rú léi tíng, shén shèng bù néng jiě yě. gù míng jūn wú tōu shǎng, wú shè fá. shǎng tōu, zé gōng chén duò qí yè shè fá, zé jiān chén yì wèi fēi. shì gù chéng yǒu gōng, zé suī shū jiàn bì shǎng chéng yǒu guò, zé suī jìn ài bì zhū. shū jiàn bì shǎng, jìn ài bì zhū, zé shū jiàn zhě bù dài, ér jìn ài zhě bù jiāo yě.
人主之道,靜退以為寶。不自操事而知拙與巧,不自計慮而知福與咎。是以不言而善應,不約而善增。言已應,則執其契;事已增,則操其符。符契之所合,賞罰之所生也。故群臣陳其言,君以其主授其事,事以責其功。功當其事,事當其言,則賞;功不當其事,事不當其言,則誅。明君之道,臣不得陳言而不當。是故明君之行賞也,暖乎如時雨,百姓利其澤;其行罰也,畏乎如雷霆,神聖不能解也。故明君無偷賞,無赦罰。賞偷,則功臣墯其業;赦罰,則奸臣易為非。是故誠有功,則雖疏賤必賞;誠有過,則雖近愛必誅。疏賤必賞,近愛必誅,則疏賤者不怠,而近愛者不驕也。