xiào jǐng huáng dì, wén dì tài zǐ yě. mǔ yuē dòu huáng hòu. hòu qī nián liù yuè, wén dì bēng. dīng wèi, tài zǐ jí huáng dì wèi, zūn huáng tài hòu báo shì yuē tài huáng tài hòu, huáng hòu yuē huáng tài hòu.
孝景皇帝,文帝太子也。母曰竇皇后。後七年六月,文帝崩。丁未,太子即皇帝位,尊皇太后薄氏曰太皇太后,皇后曰皇太后。
jiǔ yuè, yǒu xīng bèi yú xī fāng.
九月,有星孛於西方。
yuán nián dōng shí yuè, zhào yuē: gài wén gǔ zhě zǔ yǒu gōng ér zōng yǒu dé, zhì lǐ lè gè yǒu yóu. gē zhě, suǒ yǐ fā dé yě wǔ zhě, suǒ yǐ míng gōng yě. gāo miào zhòu, zòu wǔ dé wén shǐ wǔ xíng zhī wǔ. xiào huì miào zhòu, zòu wén shǐ wǔ xíng zhī wǔ. xiào wén huáng dì lín tiān xià, tōng guān liáng, bù yì yuǎn fāng chú fěi bàng, qù ròu xíng, shǎng cì zhǎng lǎo, shōu xù gū dú, yǐ suì qún shēng jiǎn qí yù, bù shòu xiàn, zuì rén bù tǎng, bù zhū wáng zuì, bù sī qí lì yě chú gōng xíng, chū měi rén, zhòng jué rén zhī shì yě. zhèn jì bù mǐn, fú néng shèng shí. cǐ jiē shàng shì zhī suǒ bù jí, ér xiào wén huáng dì qīn xíng zhī. dé hòu móu tiān dì, lì zé shī sì hǎi, mí bù huò fú. míng xiàng hū rì yuè, ér miào lè bù chēng, zhèn shén jù yān. qí wèi xiào wén huáng dì miào wèi zhāo dé zhè wǔ, yǐ míng xiū dé. rán hòu zǔ zōng zhī gōng dé, shī yú wàn shì, yǒng yǒng wú qióng, zhèn shén jiā zhī. qí yǔ chéng xiàng liè hóu zhōng èr qiān dàn lǐ guān jù lǐ yí zòu. chéng xiàng chén jiā děng zòu yuē: bì xià yǒng sī xiào dào, lì zhāo dé zhī wǔ yǐ míng xiào wén huáng dì zhī shèng dé, jiē chén jiā děng yú suǒ bù jí. chén jǐn yì: shì gōng mò dà yú gāo huáng dì, dé mò shèng yú xiào wén huáng dì. gāo huáng dì miào yí wèi dì zhě tài zǔ zhī miào, xiào wén huáng dì miào yí wèi dì zhě tài zōng zhī miào. tiān zǐ yí shì shì xiàn zǔ zōng zhī miào. jùn guó zhū hóu yí gè wèi xiào wén huáng dì lì tài zōng zhī miào. zhū hóu wáng liè hóu shǐ zhě shì cí tiān zǐ suǒ xiàn zǔ zōng zhī miào. qǐng xuān bù tiān xià. zhì yuē kě.
元年冬十月,詔曰:「蓋聞古者祖有功而宗有德,制禮樂各有由。歌者,所以發德也;舞者,所以明功也。高廟酎,奏《武德》、《文始》《五行》之舞。孝惠廟酎,奏《文始》、《五行》之舞。孝文皇帝臨天下,通關梁,不異遠方;除誹謗,去肉刑,賞賜長老,收恤孤獨,以遂群生;減耆欲,不受獻,罪人不帑,不誅亡罪,不私其利也;除宮刑,出美人,重絕人之世也。朕既不敏,弗能勝識。此皆上世之所不及,而孝文皇帝親行之。德厚侔天地,利澤施四海,靡不獲福。明象乎日月,而廟樂不稱,朕甚懼焉。其為孝文皇帝廟為《昭德》這舞,以明休德。然後祖宗之功德,施於萬世,永永無窮,朕甚嘉之。其與丞相、列侯、中二千石、禮官具禮儀奏。」丞相臣嘉等奏曰:「陛下永思孝道,立《昭德》之舞以明孝文皇帝之盛德,皆臣嘉等愚所不及。臣謹議:世功莫大於高皇帝,德莫盛於孝文皇帝。高皇帝廟宜為帝者太祖之廟,孝文皇帝廟宜為帝者太宗之廟。天子宜世世獻祖宗之廟。郡國諸侯宜各為孝文皇帝立太宗之廟。諸侯王、列侯使者侍祠天子所獻祖宗之廟。請宣布天下。」制曰「可」。
chūn zhēng yuè, zhào yuē: jiān zhě suì bǐ bù dēng, mín duō fá shí, yāo jué tiān nián, zhèn shén tòng zhī. jùn guó huò qiāo xiá, wú suǒ nóng sāng xì chù huò dì ráo guǎng, jiàn cǎo mǎng, shuǐ quán lì, ér bù dé xǐ. qí yì mín yù xǐ kuān dà dì zhě, tīng zhī.
春正月,詔曰:「間者歲比不登,民多乏食,夭絕天年,朕甚痛之。郡國或磽狹,無所農桑系畜;或地饒廣,薦草莽,水泉利,而不得徙。其議民欲徙寬大地者,聽之。」
xià sì yuè, shè tiān xià. cì mín jué yī jí.
夏四月,赦天下。賜民爵一級。
qiǎn yù shǐ dài fū qīng dí zhì dài xià yǔ xiōng nú hé qīn.
遣御史大夫青翟至代下與匈奴和親。
wǔ yuè, lìng tián bàn zū.
五月,令田半租。
qiū qī yuè, zhào yuē: lì shòu suǒ jiān lín, yǐ yǐn shí miǎn, zhòng shòu cái wù, jiàn mǎi guì mài, lùn qīng. tíng wèi yǔ chéng xiàng gèng yì zhe lìng. tíng wèi xìn jǐn yǔ chéng xiàng yì yuē: lì jí zhū yǒu zhì shòu qí guān shǔ suǒ jiān suǒ zhì suǒ xíng suǒ jiāng, qí yǔ yǐn shí, jì cháng fèi, wù lùn. tā wù, ruò mǎi gù jiàn, mài gù guì, jiē zuò zāng wèi dào, méi rù zāng xiàn guān. lì qiān xǐ tù bà, shòu qí gù guān shǔ suǒ jiāng jiān zhì sòng cái wù, duó jué wèi shì wǔ, miǎn zhī. wú jué, fá jīn èr jīn, lìng méi rù suǒ shòu. yǒu néng bǔ gào, bì qí suǒ shòu zāng.
秋七月,詔曰:「吏受所監臨,以飲食免,重;受財物,賤買貴賣,論輕。廷尉與丞相更議著令。」廷尉信謹與丞相議曰:「吏及諸有秩受其官屬所監、所治、所行、所將,其與飲食,計償費,勿論。它物,若買故賤,賣故貴,皆坐臧為盜,沒入臧縣官。吏遷徙、兔、罷,受其故官屬所將、監、治送財物,奪爵為士伍,免之。無爵,罰金二斤,令沒入所受。有能捕告,畀其所受臧。」
èr nián dōng shí èr yuè, yǒu xīng bèi yú xī nán.
二年冬十二月,有星孛於西南。
lìng tiān xià nán zǐ nián èr shí shǐ fù.
令天下男子年二十始傅。
chūn sān yuè, lì huáng zǐ dé wèi hé jiān wáng, è wèi lín jiāng wáng, yú wèi huái yáng wáng, fēi wèi rǔ nán wáng, péng zǔ wèi guǎng chuān wáng, fā wèi zhǎng shā wáng.
春三月,立皇子德為河間王,閼為臨江王,餘為淮陽王,非為汝南王,彭祖為廣川王,發為長沙王。
xià sì yuè rén wǔ, tài huáng tài hòu bēng.
夏四月壬午,太皇太后崩。
liù yuè, chéng xiàng jiā hōng.
六月,丞相嘉薨。
fēng gù xiāng guó xiāo hé sūn xì wèi liè hóu.
封故相國蕭何孫係為列侯。
qiū, yǔ xiōng nú hé qīn.
秋,與匈奴和親。
sān nián dōng shí èr yuè, zhào yuē: xiāng píng hóu jiā zi huī shuō bù xiào, móu fǎn, yù yǐ shā jiā, dà nì wú dào. qí shè jiā wèi xiāng píng hóu, jí qī zǐ dāng zuò zhě fù gù jué. lùn huī shuō jí qī zǐ rú fǎ.
三年冬十二月,詔曰:「襄平侯嘉子恢說不孝,謀反,欲以殺嘉,大逆無道。其赦嘉為襄平侯,及妻子當坐者復故爵。論恢說及妻子如法。」
chūn zhēng yuè, huái yáng wáng gōng zhèng diàn zāi.
春正月,淮陽王宮正殿災。
wú wáng bì jiāo xī wáng áng chǔ wáng wù zhào wáng suì jì nán wáng pì guāng zāi chuān wáng xián jiāo dōng wáng xióng qú jiē jǔ bīng fǎn. dà shè tiān xià. qiǎn tài wèi yà fū dà jiāng jūn dòu yīng jiāng bīng jī zhī. zhǎn yù shǐ dài fū cháo cuò yǐ xiè qī guó.
吳王濞、膠西王卬、楚王戊、趙王遂、濟南王辟光、菑川王賢、膠東王雄渠皆舉兵反。大赦天下。遣太尉亞夫、大將軍竇嬰將兵擊之。斬御史大夫晁錯以謝七國。
èr yuè rén zǐ huì, rì yǒu shí zhī.
二月壬子晦,日有蝕之。
zhū jiāng pò qī guó, zhǎn shǒu shí yú wàn jí. zhuī zhǎn wú wáng bì yú dān tú. jiāo xī wáng áng chǔ wáng wù zhào wáng suì jì nán wáng pì guāng zāi chuān wáng xián jiāo dōng wáng xióng qú jiē zì shā.
諸將破七國,斬首十餘萬級。追斬吳王濞于丹徒。膠西王卬、楚王戊、趙王遂、濟南王辟光、菑川王賢、膠東王雄渠皆自殺。
xià liù yuè, zhào yuē: nǎi zhě wú wáng bì děng wèi nì, qǐ bīng xiāng xié, guà wù lì mín, lì mín bù dé yǐ. jīn bì děng yǐ miè, lì mín dāng zuò bì děng jí bū táo wáng jūn zhě, jiē shè zhī. chǔ yuán wáng zǐ yì děng yǔ bì děng wèi nì, zhèn bù rěn jiā fǎ, chú qí jí, wú lìng wū zōng shì. lì píng lù hóu liú lǐ wèi chǔ wáng, xù yuán wáng hòu. lì huáng zǐ duān wèi jiāo xī wáng, shèng wèi zhōng shān wáng. cì mín jué yī jí.
夏六月,詔曰:「乃者吳王濞等為逆,起兵相脅,詿誤吏民,吏民不得已。今濞等已滅,吏民當坐濞等及逋逃亡軍者,皆赦之。楚元王子藝等與濞等為逆,朕不忍加法,除其籍,毋令污宗室。」立平陸侯劉禮為楚王,續元王后。立皇子端為膠西王,勝為中山王。賜民爵一級。
sì nián chūn, fù zhì zhū guān yòng chuán chū rù.
四年春,復置諸關用傳出入。
xià sì yuè jǐ sì, lì huáng zǐ róng wèi huáng tài zǐ, chè wèi jiāo dōng wáng.
夏四月己巳,立皇子榮為皇太子,徹為膠東王。
liù yuè, shè tiān xià, cì mín jué yī jí.
六月,赦天下,賜民爵一級。
qiū qī yuè, lín jiāng wáng è hōng.
秋七月,臨江王閼薨。
shí yuè wù xū huì, rì yǒu shí zhī.
十月戊戌晦,日有蝕之。
wǔ nián chūn zhēng yuè, zuò yáng líng yì. xià, mù mín xǐ yáng líng, cì qián èr shí wàn.
五年春正月,作陽陵邑。夏,募民徙陽陵,賜錢二十萬。
qiǎn gōng zhǔ jià xiōng nú dān yú.
遣公主嫁匈奴單于。
liù nián dōng shí èr yuè, léi, lín yǔ.
六年冬十二月,雷,霖雨。
qiū jiǔ yuè, huáng hòu báo shì fèi.
秋九月,皇后薄氏廢。
qī nián dōng shí yī yuè gēng yín huì, rì yǒu shí zhī.
七年冬十一月庚寅晦,日有蝕之。
chūn zhēng yuè, fèi huáng tài zǐ róng wèi lín jiāng wáng.
春正月,廢皇太子榮為臨江王。
èr yuè, bà tài wèi guān.
二月,罷太尉官。
xià sì yuè yǐ sì, lì huáng hòu wáng shì.
夏四月乙巳,立皇后王氏。
dīng sì, lì jiāo dōng wáng chè wèi huáng tài zǐ. cì mín wèi fù hòu zhě jué yī jí.
丁巳,立膠東王徹為皇太子。賜民為父後者爵一級。
zhōng yuán nián xià sì yuè, shè tiān xià, cì mín jué yī jí. fēng gù yù shǐ dài fū zhōu kē zhōu chāng sūn zi wèi liè hóu.
中元年夏四月,赦天下,賜民爵一級。封故御史大夫周苛、周昌孫子為列侯。
èr nián chūn èr yuè, lìng zhū hóu wáng hōng liè hóu chū fēng jí zhī guó, dà hóng lú zòu shì lěi cè. liè hóu hōng jí zhū hóu tài fù chū chú zhī guān, dà xíng zòu shì lěi cè. wáng hōng, qiǎn guāng lù dài fū diào suì cí fèng, shì sàng shì, yīn lì sì zǐ. liè hóu hōng, qiǎn tài zhōng dài fū diào cí, shì sàng shì, yīn lì sì. qí zàng, guó dé fā mín wǎn sàng chuān fù tǔ, zhì fén wú guò sān bǎi rén bì shì.
二年春二月,令諸侯王薨、列侯初封及之國,大鴻臚奏諡、誄、策。列侯薨及諸侯太傅初除之官,大行奏諡、誄、策。王薨,遣光祿大夫吊襚、祠、賵,視喪事,因立嗣子。列侯薨,遣太中大夫吊祠,視喪事,因立嗣。其葬,國得發民挽喪、穿、復土,治墳無過三百人畢事。
xiōng nú rù yàn.
匈奴入燕。
gǎi zhé yuē qì shì, wù fù zhé.
改磔曰棄市,勿復磔。
sān yuè, lín jiāng wáng róng zuò qīn tài zōng miào dì, zhēng yì zhōng wèi, zì shā.
三月,臨江王榮坐侵太宗廟地,征詣中尉,自殺。
xià sì yuè, yǒu xīng bèi yú xī běi.
夏四月,有星孛於西北。
lì huáng zǐ yuè wèi guǎng chuān wáng, jì wèi jiāo dōng wáng.
立皇子越為廣川王,寄為膠東王。
qiū qī yuè, gèng jùn shǒu wèi tài shǒu, jùn wèi wèi dū wèi.
秋七月,更郡守為太守,郡尉為都尉。
jiǔ yuè, fēng gù chǔ zhào fù xiāng nèi shǐ qián sǐ shì zhě sì rén zǐ jiē wèi liè hóu.
九月,封故楚、趙傅、相、內史前死事者四人子皆為列侯。
jiǎ xū huì, rì yǒu shí zhī.
甲戌晦,日有蝕之。
sān nián dōng shí yī yuè, bà zhū hóu yù shǐ dài fū guān.
三年冬十一月,罷諸侯御史大夫官。
chūn zhēng yuè, huáng tài hòu bēng.
春正月,皇太后崩。
xià, hàn, jìn gū jiǔ. qiū jiǔ yuè, huáng. yǒu xīng bèi yú xī běi. wù xū huì, rì yǒu shí zhī.
夏,旱,禁酤酒。秋九月,蝗。有星孛於西北。戊戌晦,日有蝕之。
lì huáng zǐ chéng wèi qīng hé wáng.
立皇子乘為清河王。
sì nián chūn sān yuè, qǐ dé yáng gōng.
四年春三月,起德陽宮。
yù shǐ dài fū wǎn zòu jìn mǎ gāo wǔ chǐ jiǔ cùn yǐ shàng, chǐ wèi píng, bù dé chū guān.
御史大夫綰奏禁馬高五尺九寸以上,齒未平,不得出關。
xià, huáng.
夏,蝗。
qiū, shè tú zuò yáng líng zhě sǐ zuì yù fǔ zhě, xǔ zhī.
秋,赦徒作陽陵者死罪;欲腐者,許之。
shí yuè wù wǔ, rì yǒu shí zhī.
十月戊午,日有蝕之。
wǔ nián xià, lì huáng zǐ shùn wèi cháng shān wáng. liù yuè, shè tiān xià, cì mín jué yī jí.
五年夏,立皇子舜為常山王。六月,赦天下,賜民爵一級。
qiū bā yuè jǐ yǒu, wèi yāng gōng dōng què zāi.
秋八月己酉,未央宮東闕災。
gēng míng zhū hóu chéng xiàng wèi xiāng.
更名諸侯丞相為相。
jiǔ yuè, zhào yuē: fǎ lìng dù liàng, suǒ yǐ jìn bào zhǐ xié yě. yù, rén zhī dà mìng, sǐ zhě bù kě fù shēng. lì huò bù fèng fǎ lìng, yǐ huò lù wèi shì, péng dǎng bǐ zhōu, yǐ kē wèi chá, yǐ kè wèi míng, lìng wáng zuì zhě shī zhí, zhèn shén lián zhī. yǒu zuì zhě bù fú zuì, jiān fǎ wèi bào, shén wáng wèi yě. zhū yù yí, ruò suī wén zhì yú fǎ ér yú rén xīn bù yàn zhě, zhé yàn zhī.
九月,詔曰:「法令度量,所以禁暴止邪也。獄,人之大命,死者不可復生。吏或不奉法令,以貨賂為市,朋黨比周,以苛為察,以刻為明,令亡罪者失職,朕甚憐之。有罪者不伏罪,奸法為暴,甚亡謂也。諸獄疑,若雖文致於法而於人心不厭者,輒讞之。」
liù nián dōng shí yuè, xíng xìng yōng, jiāo wǔ zhì.
六年冬十月,行幸雍,郊五畤。
shí èr yuè, gǎi zhū guān míng. dìng zhù qián wěi huáng jīn qì shì lǜ.
十二月,改諸官名。定鑄錢偽黃金棄市律。
chūn sān yuè, yǔ xuě.
春三月,雨雪。
xià sì yuè, liáng wáng hōng. fēn liáng wèi wǔ guó, lì xiào wáng zǐ wǔ rén jiē wèi wáng.
夏四月,梁王薨。分梁為五國,立孝王子五人皆為王。
wǔ yuè, zhào yuē: fū lì zhě, mín zhī shī yě. chē jià yī fú yí chēng. lì liù bǎi shí yǐ shàng, jiē zhǎng lì yě. wáng dù zhě huò bù lì fú chū rù lǘ lǐ, yǔ mín wáng yì. lìng zhǎng lì èr qiān dàn chē zhū liǎng fān qiān dàn zhì liù bǎi shí zhū zuǒ fān. chē qí cóng zhě bù chēng qí guān yī fú xià lì chū rù lǘ xiàng wáng lì tǐ zhě, èr qiān dàn shàng qí guān shǔ, sān fǔ jǔ bù rú fǎ lìng zhě, jiē shàng chéng xiàng yù shǐ qǐng zhī. xiān shì, lì duō jūn gōng, chē fú shàng qīng, gù wèi shè jìn, yòu wéi kù lì fèng xiàn shī zhōng, nǎi zhào yǒu sī jiǎn chī fǎ, dìng chuí lìng. yǔ zài xíng fǎ zhì.
五月,詔曰:「夫吏者,民之師也。車駕、衣服宜稱。吏六百石以上,皆長吏也。亡度者、或不吏服出入閭里,與民亡異。令長吏二千石車朱兩轓;千石至六百石朱左轓。車騎從者不稱其官衣服、下吏出入閭巷亡吏體者,二千石上其官屬,三輔舉不如法令者,皆上丞相御史請之。」先是,吏多軍功,車、服尚輕,故為設禁,又惟酷吏奉憲失中,乃詔有司減笞法,定棰令。語在《刑法志》。
liù yuè, xiōng nú rù yàn mén, zhì wǔ quán, rù shàng jùn, qǔ yuàn mǎ. lì zú zhàn sǐ zhě èr qiān rén.
六月,匈奴入雁門,至武泉,入上郡,取苑馬。吏卒戰死者二千人。
qiū qī yuè, xīn hài huì, rì yǒu shí zhī.
秋七月,辛亥晦,日有蝕之。
hòu yuán nián chūn zhēng yuè, zhào yuē: yù, zhòng shì yě. rén yǒu zhì yú, guān yǒu shàng xià. yù yí zhě yàn yǒu sī, yǒu sī suǒ bù néng jué, yí tíng wèi. yǒu lìng yàn ér hòu bù dāng, yàn zhě bù wèi shī. yù lìng zhì yù zhě wù xiān kuān.
後元年春正月,詔曰:「獄,重事也。人有智愚,官有上下。獄疑者讞有司,有司所不能決,移廷尉。有令讞而後不當,讞者不為失。欲令治獄者務先寬。」
sān yuè, shè tiān xià, cì mín jué yī jí, zhōng èr qiān dàn zhū hóu xiāng jué yòu shù zhǎng.
三月,赦天下,賜民爵一級,中二千石、諸侯相爵右庶長。
xià, dà pú wǔ rì, mín dé gū jiǔ.
夏,大酺五日,民得酤酒。
wǔ yuè, dì zhèn.
五月,地震。
qiū qī yuè yǐ sì huì, rì yǒu shí zhī.
秋七月乙巳晦,日有蝕之。
tiáo hóu zhōu yà fū xià yù sǐ.
條侯周亞夫下獄死。
èr nián dōng shí yuè, shěng chè hóu zhī guó.
二年冬十月,省徹侯之國。
chūn, xiōng nú rù yàn mén, tài shǒu féng jìng yǔ zhàn sǐ. fā chē qí cái guān tún.
春,匈奴入雁門,太守馮敬與戰死。發車騎材官屯。
chūn, yǐ suì bù dēng, jìn nèi jùn shí mǎ sù, méi rù zhī.
春,以歲不登,禁內郡食馬粟,沒入之。
xià sì yuè, zhào yuē: diāo wén kè lòu, shāng nóng shì zhě yě jǐn xiù zuǎn zǔ, hài nǚ hóng zhě yě. nóng shì shāng zé jī zhī běn yě, nǚ hóng hài zé hán zhī yuán yě. fū jī hán bìng zhì, ér néng wáng wèi fēi zhě guǎ yǐ. zhèn qīn gēng, hòu qīn sāng, yǐ fèng zōng miào zī shèng jì fú, wèi tiān xià xiān bù shòu xiàn, jiǎn tài guān, shěng yáo fù, yù tiān xià wù nóng cán, sù yǒu chù jī, yǐ bèi zāi hài. qiáng wú rǎng ruò, zhòng wú bào guǎ lǎo qí yǐ shòu zhōng, yòu gū dé suì zhǎng. jīn, suì huò bù dēng, mín shí pō guǎ, qí jiù ān zài? huò zhà wěi wèi lì, lì yǐ huò lù wèi shì, yú duó bǎi xìng, qīn móu wàn mín. xiàn chéng, zhǎng lì yě, jiān fǎ yǔ dào dào, shén wú wèi yě. qí lìng èr qiān dàn gè xiū qí zhí bù shì guān zhí hào luàn zhě, chéng xiàng yǐ wén, qǐng qí zuì. bù gào tiān xià, shǐ míng zhī zhèn yì.
夏四月,詔曰:「雕文刻鏤,傷農事者也;錦繡纂組,害女紅者也。農事傷則飢之本也,女紅害則寒之原也。夫饑寒並至,而能亡為非者寡矣。朕親耕,後親桑,以奉宗廟粢盛、祭服,為天下先;不受獻,減太官,省徭賦,欲天下務農蠶,素有畜積,以備災害。強毋攘弱,眾毋暴寡;老耆以壽終,幼孤得遂長。今,歲或不登,民食頗寡,其咎安在?或詐偽為吏,吏以貨賂為市,漁奪百姓,侵牟萬民。縣丞,長吏也,奸法與盜盜,甚無謂也。其令二千石各修其職;不事官職、耗亂者,丞相以聞,請其罪。布告天下,使明知朕意。」
wǔ yuè, zhào yuē: rén bù huàn qí bù zhī, huàn qí wèi zhà yě bù huàn qí bù yǒng, huàn qí wèi bào yě bù huàn qí bù fù, huàn qí wáng yàn yě. qí wéi lián shì, guǎ yù yì zú. jīn zī suàn shí yǐ shàng nǎi dé guān, lián shì suàn bù bì zhòng. yǒu shì jí bù dé guān, wú zī yòu bù dé guān, zhèn shén mǐn zhī. zī suàn sì dé guān, wáng lìng lián shì jiǔ shī zhí, tān fū zhǎng lì.
五月,詔曰:「人不患其不知,患其為詐也;不患其不勇,患其為暴也;不患其不富,患其亡厭也。其唯廉士,寡慾易足。今訾算十以上乃得官,廉士算不必眾。有市籍不得官,無訾又不得官,朕甚愍之。訾算四得官,亡令廉士久失職,貪夫長利。」
qiū, dà hàn.
秋,大旱。
sān nián chūn zhēng yuè, zhào yuē: nóng, tiān xià zhī běn yě. huáng jīn zhū yù, jī bù kě shí, hán bù kě yī, yǐ wèi bì yòng, bù shí qí zhōng shǐ. jiān suì huò bù dēng, yì wèi mò zhě zhòng, nóng mín guǎ yě. qí lìng jùn guó wù quàn nóng sāng, yì zhǒng shù, kě dé yī shí wù. lì fā mín ruò qǔ yōng cǎi huáng jīn zhū yù zhě, zuò zāng wèi dào. èr qiān dàn tīng zhě, yǔ tóng zuì.
三年春正月,詔曰:「農,天下之本也。黃金、珠玉,飢不可食,寒不可衣,以為幣用,不識其終始。間歲或不登,意為末者眾,農民寡也。其令郡國務勸農桑,益種樹,可得衣食物。吏發民若取庸采黃金、珠玉者,坐臧為盜。二千石聽者,與同罪。」
huáng tài zǐ guān, cì mín wèi fù hòu zhě jué yī jí.
皇太子冠,賜民為父後者爵一級。
jiǎ zǐ, dì bēng yú wèi yāng gōng. yí zhào cì zhū hóu wáng liè hóu mǎ èr sì, lì èr qiān dàn huáng jīn èr jīn, lì mín hù bǎi qián. chū gōng rén guī qí jiā, fù zhōng shēn.
甲子,帝崩於未央宮。遺詔賜諸侯王、列侯馬二駟,吏二千石黃金二斤,吏民戶百錢。出宮人歸其家,復終身。
èr yuè guǐ yǒu, zàng yáng líng.
二月癸酉,葬陽陵。
zàn yuē: kǒng zǐ chēng sī mín, sān dài zhī suǒ yǐ zhí dào ér xíng yě, xìn zāi! zhōu qín zhī bì, wǎng mì wén jùn, ér jiān guǐ bù shèng. hàn xìng, sǎo chú fán kē, yǔ mín xiū xī. zhì yú xiào wén, jiā zhī yǐ gōng jiǎn, xiào jǐng zūn yè, wǔ liù shí zài zhī jiān, zhì yú yí fēng yì sú, lí mín chún hòu. zhōu yún chéng kāng, hàn yán wén jǐng, měi yǐ!
贊曰:孔子稱「斯民,三代之所以直道而行也」,信哉!周、秦之敝,罔密文峻,而奸軌不勝。漢興,掃除煩苛,與民休息。至於孝文,加之以恭儉,孝景遵業,五六十載之間,至於移風易俗,黎民醇厚。周雲成、康,漢言文、景,美矣!