xiào jǐng huáng dì, wén dì tài zǐ yě. mǔ yuē dòu huáng hòu. hòu qī nián liù yuè, wén dì bēng. dīng wèi, tài zǐ jí huáng dì wèi, zūn huáng tài hòu báo shì yuē tài huáng tài hòu, huáng hòu yuē huáng tài hòu.
孝景皇帝,文帝太子也。母曰窦皇后。后七年六月,文帝崩。丁未,太子即皇帝位,尊皇太后薄氏曰太皇太后,皇后曰皇太后。
jiǔ yuè, yǒu xīng bèi yú xī fāng.
九月,有星孛于西方。
yuán nián dōng shí yuè, zhào yuē:" gài wén gǔ zhě zǔ yǒu gōng ér zōng yǒu dé, zhì lǐ yuè gè yǒu yóu. gē zhě, suǒ yǐ fā dé yě wǔ zhě, suǒ yǐ míng gōng yě. gāo miào zhòu, zòu wǔ dé wén shǐ wǔ xíng zhī wǔ. xiào huì miào zhòu, zòu wén shǐ wǔ xíng zhī wǔ. xiào wén huáng dì lín tiān xià, tōng guān liáng, bù yì yuǎn fāng chú fěi bàng, qù ròu xíng, shǎng cì zhǎng lǎo, shōu xù gū dú, yǐ suì qún shēng jiǎn qí yù, bù shòu xiàn, zuì rén bù tǎng, bù zhū wáng zuì, bù sī qí lì yě chú gōng xíng, chū měi rén, zhòng jué rén zhī shì yě. zhèn jì bù mǐn, fú néng shèng shí. cǐ jiē shàng shì zhī suǒ bù jí, ér xiào wén huáng dì qīn xíng zhī. dé hòu móu tiān dì, lì zé shī sì hǎi, mí bù huò fú. míng xiàng hū rì yuè, ér miào lè bù chēng, zhèn shén jù yān. qí wèi xiào wén huáng dì miào wèi zhāo dé zhè wǔ, yǐ míng xiū dé. rán hòu zǔ zōng zhī gōng dé, shī yú wàn shì, yǒng yǒng wú qióng, zhèn shén jiā zhī. qí yǔ chéng xiàng liè hóu zhōng èr qiān dàn lǐ guān jù lǐ yí zòu." chéng xiàng chén jiā děng zòu yuē:" bì xià yǒng sī xiào dào, lì zhāo dé zhī wǔ yǐ míng xiào wén huáng dì zhī shèng dé, jiē chén jiā děng yú suǒ bù jí. chén jǐn yì: shì gōng mò dà yú gāo huáng dì, dé mò shèng yú xiào wén huáng dì. gāo huáng dì miào yí wèi dì zhě tài zǔ zhī miào, xiào wén huáng dì miào yí wèi dì zhě tài zōng zhī miào. tiān zǐ yí shì shì xiàn zǔ zōng zhī miào. jùn guó zhū hóu yí gè wèi xiào wén huáng dì lì tài zōng zhī miào. zhū hóu wáng liè hóu shǐ zhě shì cí tiān zǐ suǒ xiàn zǔ zōng zhī miào. qǐng xuān bù tiān xià." zhì yuē" kě".
元年冬十月,诏曰:“盖闻古者祖有功而宗有德,制礼乐各有由。歌者,所以发德也;舞者,所以明功也。高庙酎,奏《武德》、《文始》《五行》之舞。孝惠庙酎,奏《文始》、《五行》之舞。孝文皇帝临天下,通关梁,不异远方;除诽谤,去肉刑,赏赐长老,收恤孤独,以遂群生;减耆欲,不受献,罪人不帑,不诛亡罪,不私其利也;除宫刑,出美人,重绝人之世也。朕既不敏,弗能胜识。此皆上世之所不及,而孝文皇帝亲行之。德厚侔天地,利泽施四海,靡不获福。明象乎日月,而庙乐不称,朕甚惧焉。其为孝文皇帝庙为《昭德》这舞,以明休德。然后祖宗之功德,施于万世,永永无穷,朕甚嘉之。其与丞相、列侯、中二千石、礼官具礼仪奏。”丞相臣嘉等奏曰:“陛下永思孝道,立《昭德》之舞以明孝文皇帝之盛德,皆臣嘉等愚所不及。臣谨议:世功莫大于高皇帝,德莫盛于孝文皇帝。高皇帝庙宜为帝者太祖之庙,孝文皇帝庙宜为帝者太宗之庙。天子宜世世献祖宗之庙。郡国诸侯宜各为孝文皇帝立太宗之庙。诸侯王、列侯使者侍祠天子所献祖宗之庙。请宣布天下。”制曰“可”。
chūn zhēng yuè, zhào yuē:" jiān zhě suì bǐ bù dēng, mín duō fá shí, yāo jué tiān nián, zhèn shén tòng zhī. jùn guó huò qiāo xiá, wú suǒ nóng sāng xì chù huò dì ráo guǎng, jiàn cǎo mǎng, shuǐ quán lì, ér bù dé xǐ. qí yì mín yù xǐ kuān dà dì zhě, tīng zhī."
春正月,诏曰:“间者岁比不登,民多乏食,夭绝天年,朕甚痛之。郡国或硗狭,无所农桑系畜;或地饶广,荐草莽,水泉利,而不得徙。其议民欲徙宽大地者,听之。”
xià sì yuè, shè tiān xià. cì mín jué yī jí.
夏四月,赦天下。赐民爵一级。
qiǎn yù shǐ dài fū qīng dí zhì dài xià yǔ xiōng nú hé qīn.
遣御史大夫青翟至代下与匈奴和亲。
wǔ yuè, lìng tián bàn zū.
五月,令田半租。
qiū qī yuè, zhào yuē:" lì shòu suǒ jiān lín, yǐ yǐn shí miǎn, zhòng shòu cái wù, jiàn mǎi guì mài, lùn qīng. tíng wèi yǔ chéng xiàng gèng yì zhe lìng." tíng wèi xìn jǐn yǔ chéng xiàng yì yuē:" lì jí zhū yǒu zhì shòu qí guān shǔ suǒ jiān suǒ zhì suǒ xíng suǒ jiāng, qí yǔ yǐn shí, jì cháng fèi, wù lùn. tā wù, ruò mǎi gù jiàn, mài gù guì, jiē zuò zāng wèi dào, mò rù zāng xiàn guān. lì qiān xǐ tù bà, shòu qí gù guān shǔ suǒ jiāng jiān zhì sòng cái wù, duó jué wèi shì wǔ, miǎn zhī. wú jué, fá jīn èr jīn, lìng mò rù suǒ shòu. yǒu néng bǔ gào, bì qí suǒ shòu zāng."
秋七月,诏曰:“吏受所监临,以饮食免,重;受财物,贱买贵卖,论轻。廷尉与丞相更议著令。”廷尉信谨与丞相议曰:“吏及诸有秩受其官属所监、所治、所行、所将,其与饮食,计偿费,勿论。它物,若买故贱,卖故贵,皆坐臧为盗,没入臧县官。吏迁徙、兔、罢,受其故官属所将、监、治送财物,夺爵为士伍,免之。无爵,罚金二斤,令没入所受。有能捕告,畀其所受臧。”
èr nián dōng shí èr yuè, yǒu xīng bèi yú xī nán.
二年冬十二月,有星孛于西南。
lìng tiān xià nán zǐ nián èr shí shǐ fù.
令天下男子年二十始傅。
chūn sān yuè, lì huáng zǐ dé wèi hé jiān wáng, è wèi lín jiāng wáng, yú wèi huái yáng wáng, fēi wéi rǔ nán wáng, péng zǔ wèi guǎng chuān wáng, fā wèi cháng shā wáng.
春三月,立皇子德为河间王,阏为临江王,馀为淮阳王,非为汝南王,彭祖为广川王,发为长沙王。
xià sì yuè rén wǔ, tài huáng tài hòu bēng.
夏四月壬午,太皇太后崩。
liù yuè, chéng xiàng jiā hōng.
六月,丞相嘉薨。
fēng gù xiàng guó xiāo hé sūn xì wèi liè hóu.
封故相国萧何孙系为列侯。
qiū, yǔ xiōng nú hé qīn.
秋,与匈奴和亲。
sān nián dōng shí èr yuè, zhào yuē:" xiāng píng hóu jiā zi huī shuō bù xiào, móu fǎn, yù yǐ shā jiā, dà nì wú dào. qí shè jiā wèi xiāng píng hóu, jí qī zǐ dāng zuò zhě fù gù jué. lùn huī shuō jí qī zǐ rú fǎ."
三年冬十二月,诏曰:“襄平侯嘉子恢说不孝,谋反,欲以杀嘉,大逆无道。其赦嘉为襄平侯,及妻子当坐者复故爵。论恢说及妻子如法。”
chūn zhēng yuè, huái yáng wáng gōng zhèng diàn zāi.
春正月,淮阳王宫正殿灾。
wú wáng bì jiāo xī wáng áng chǔ wáng wù zhào wáng suì jǐ nán wáng pì guāng zāi chuān wáng xián jiāo dōng wáng xióng qú jiē jǔ bīng fǎn. dà shè tiān xià. qiǎn tài wèi yà fū dà jiàng jūn dòu yīng jiāng bīng jī zhī. zhǎn yù shǐ dài fū cháo cuò yǐ xiè qī guó.
吴王濞、胶西王卬、楚王戊、赵王遂、济南王辟光、菑川王贤、胶东王雄渠皆举兵反。大赦天下。遣太尉亚夫、大将军窦婴将兵击之。斩御史大夫晁错以谢七国。
èr yuè rén zǐ huì, rì yǒu shí zhī.
二月壬子晦,日有蚀之。
zhū jiàng pò qī guó, zhǎn shǒu shí yú wàn jí. zhuī zhǎn wú wáng bì yú dān tú. jiāo xī wáng áng chǔ wáng wù zhào wáng suì jǐ nán wáng pì guāng zāi chuān wáng xián jiāo dōng wáng xióng qú jiē zì shā.
诸将破七国,斩首十余万级。追斩吴王濞于丹徒。胶西王卬、楚王戊、赵王遂、济南王辟光、菑川王贤、胶东王雄渠皆自杀。
xià liù yuè, zhào yuē:" nǎi zhě wú wáng bì děng wéi nì, qǐ bīng xiāng xié, guà wù lì mín, lì mín bù dé yǐ. jīn bì děng yǐ miè, lì mín dāng zuò bì děng jí bū táo wáng jūn zhě, jiē shè zhī. chǔ yuán wáng zǐ yì děng yǔ bì děng wéi nì, zhèn bù rěn jiā fǎ, chú qí jí, wú lìng wū zōng shì." lì píng lù hóu liú lǐ wèi chǔ wáng, xù yuán wáng hòu. lì huáng zǐ duān wèi jiāo xī wáng, shèng wèi zhōng shān wáng. cì mín jué yī jí.
夏六月,诏曰:“乃者吴王濞等为逆,起兵相胁,诖误吏民,吏民不得已。今濞等已灭,吏民当坐濞等及逋逃亡军者,皆赦之。楚元王子艺等与濞等为逆,朕不忍加法,除其籍,毋令污宗室。”立平陆侯刘礼为楚王,续元王后。立皇子端为胶西王,胜为中山王。赐民爵一级。
sì nián chūn, fù zhì zhū guān yòng chuán chū rù.
四年春,复置诸关用传出入。
xià sì yuè jǐ sì, lì huáng zǐ róng wèi huáng tài zǐ, chè wèi jiāo dōng wáng.
夏四月己巳,立皇子荣为皇太子,彻为胶东王。
liù yuè, shè tiān xià, cì mín jué yī jí.
六月,赦天下,赐民爵一级。
qiū qī yuè, lín jiāng wáng è hōng.
秋七月,临江王阏薨。
shí yuè wù xū huì, rì yǒu shí zhī.
十月戊戌晦,日有蚀之。
wǔ nián chūn zhēng yuè, zuò yáng líng yì. xià, mù mín xǐ yáng líng, cì qián èr shí wàn.
五年春正月,作阳陵邑。夏,募民徙阳陵,赐钱二十万。
qiǎn gōng zhǔ jià xiōng nú chán yú.
遣公主嫁匈奴单于。
liù nián dōng shí èr yuè, léi, lín yǔ.
六年冬十二月,雷,霖雨。
qiū jiǔ yuè, huáng hòu báo shì fèi.
秋九月,皇后薄氏废。
qī nián dōng shí yī yuè gēng yín huì, rì yǒu shí zhī.
七年冬十一月庚寅晦,日有蚀之。
chūn zhēng yuè, fèi huáng tài zǐ róng wèi lín jiāng wáng.
春正月,废皇太子荣为临江王。
èr yuè, bà tài wèi guān.
二月,罢太尉官。
xià sì yuè yǐ sì, lì huáng hòu wáng shì.
夏四月乙巳,立皇后王氏。
dīng sì, lì jiāo dōng wáng chè wèi huáng tài zǐ. cì mín wèi fù hòu zhě jué yī jí.
丁巳,立胶东王彻为皇太子。赐民为父后者爵一级。
zhōng yuán nián xià sì yuè, shè tiān xià, cì mín jué yī jí. fēng gù yù shǐ dài fū zhōu kē zhōu chāng sūn zi wèi liè hóu.
中元年夏四月,赦天下,赐民爵一级。封故御史大夫周苛、周昌孙子为列侯。
èr nián chūn èr yuè, lìng zhū hóu wáng hōng liè hóu chū fēng jí zhī guó, dà hóng lú zòu shì lěi cè. liè hóu hōng jí zhū hóu tài fù chū chú zhī guān, dà xíng zòu shì lěi cè. wáng hōng, qiǎn guāng lù dài fu diào suì cí fèng, shì sāng shì, yīn lì sì zǐ. liè hóu hōng, qiǎn tài zhōng dài fū diào cí, shì sāng shì, yīn lì sì. qí zàng, guó dé fā mín wǎn sàng chuān fù tǔ, zhì fén wú guò sān bǎi rén bì shì.
二年春二月,令诸侯王薨、列侯初封及之国,大鸿胪奏谥、诔、策。列侯薨及诸侯太傅初除之官,大行奏谥、诔、策。王薨,遣光禄大夫吊襚、祠、赗,视丧事,因立嗣子。列侯薨,遣太中大夫吊祠,视丧事,因立嗣。其葬,国得发民挽丧、穿、复土,治坟无过三百人毕事。
xiōng nú rù yàn.
匈奴入燕。
gǎi zhé yuē qì shì, wù fù zhé.
改磔曰弃市,勿复磔。
sān yuè, lín jiāng wáng róng zuò qīn tài zōng miào dì, zhēng yì zhōng wèi, zì shā.
三月,临江王荣坐侵太宗庙地,征诣中尉,自杀。
xià sì yuè, yǒu xīng bèi yú xī běi.
夏四月,有星孛于西北。
lì huáng zǐ yuè wèi guǎng chuān wáng, jì wèi jiāo dōng wáng.
立皇子越为广川王,寄为胶东王。
qiū qī yuè, gèng jùn shǒu wèi tài shǒu, jùn wèi wèi dū wèi.
秋七月,更郡守为太守,郡尉为都尉。
jiǔ yuè, fēng gù chǔ zhào fù xiāng nèi shǐ qián sǐ shì zhě sì rén zǐ jiē wèi liè hóu.
九月,封故楚、赵傅、相、内史前死事者四人子皆为列侯。
jiǎ xū huì, rì yǒu shí zhī.
甲戌晦,日有蚀之。
sān nián dōng shí yī yuè, bà zhū hóu yù shǐ dài fū guān.
三年冬十一月,罢诸侯御史大夫官。
chūn zhēng yuè, huáng tài hòu bēng.
春正月,皇太后崩。
xià, hàn, jìn gū jiǔ. qiū jiǔ yuè, huáng. yǒu xīng bèi yú xī běi. wù xū huì, rì yǒu shí zhī.
夏,旱,禁酤酒。秋九月,蝗。有星孛于西北。戊戌晦,日有蚀之。
lì huáng zǐ chéng wèi qīng hé wáng.
立皇子乘为清河王。
sì nián chūn sān yuè, qǐ dé yáng gōng.
四年春三月,起德阳宫。
yù shǐ dài fū wǎn zòu jìn mǎ gāo wǔ chǐ jiǔ cùn yǐ shàng, chǐ wèi píng, bù dé chū guān.
御史大夫绾奏禁马高五尺九寸以上,齿未平,不得出关。
xià, huáng.
夏,蝗。
qiū, shè tú zuò yáng líng zhě sǐ zuì yù fǔ zhě, xǔ zhī.
秋,赦徒作阳陵者死罪;欲腐者,许之。
shí yuè wù wǔ, rì yǒu shí zhī.
十月戊午,日有蚀之。
wǔ nián xià, lì huáng zǐ shùn wèi cháng shān wáng. liù yuè, shè tiān xià, cì mín jué yī jí.
五年夏,立皇子舜为常山王。六月,赦天下,赐民爵一级。
qiū bā yuè jǐ yǒu, wèi yāng gōng dōng quē zāi.
秋八月己酉,未央宫东阙灾。
gēng míng zhū hóu chéng xiàng wèi xiāng.
更名诸侯丞相为相。
jiǔ yuè, zhào yuē:" fǎ lìng dù liàng, suǒ yǐ jìn bào zhǐ xié yě. yù, rén zhī dà mìng, sǐ zhě bù kě fù shēng. lì huò bù fèng fǎ lìng, yǐ huò lù wèi shì, péng dǎng bǐ zhōu, yǐ kē wèi chá, yǐ kè wèi míng, lìng wáng zuì zhě shī zhí, zhèn shén lián zhī. yǒu zuì zhě bù fú zuì, jiān fǎ wèi bào, shén wáng wèi yě. zhū yù yí, ruò suī wén zhì yú fǎ ér yú rén xīn bù yàn zhě, zhé yàn zhī."
九月,诏曰:“法令度量,所以禁暴止邪也。狱,人之大命,死者不可复生。吏或不奉法令,以货赂为市,朋党比周,以苛为察,以刻为明,令亡罪者失职,朕甚怜之。有罪者不伏罪,奸法为暴,甚亡谓也。诸狱疑,若虽文致于法而于人心不厌者,辄谳之。”
liù nián dōng shí yuè, xíng xìng yōng, jiāo wǔ zhì.
六年冬十月,行幸雍,郊五畤。
shí èr yuè, gǎi zhū guān míng. dìng zhù qián wěi huáng jīn qì shì lǜ.
十二月,改诸官名。定铸钱伪黄金弃市律。
chūn sān yuè, yǔ xuě.
春三月,雨雪。
xià sì yuè, liáng wáng hōng. fēn liáng wèi wǔ guó, lì xiào wáng zǐ wǔ rén jiē wèi wáng.
夏四月,梁王薨。分梁为五国,立孝王子五人皆为王。
wǔ yuè, zhào yuē:" fū lì zhě, mín zhī shī yě. chē jià yī fú yí chēng. lì liù bǎi shí yǐ shàng, jiē zhǎng lì yě. wáng dù zhě huò bù lì fú chū rù lǘ lǐ, yǔ mín wáng yì. lìng zhǎng lì èr qiān dàn chē zhū liǎng fān qiān dàn zhì liù bǎi shí zhū zuǒ fān. chē qí cóng zhě bù chēng qí guān yī fú xià lì chū rù lǘ xiàng wáng lì tǐ zhě, èr qiān dàn shàng qí guān shǔ, sān fǔ jǔ bù rú fǎ lìng zhě, jiē shàng chéng xiàng yù shǐ qǐng zhī." xiān shì, lì duō jūn gōng, chē fú shàng qīng, gù wèi shè jìn, yòu wéi kù lì fèng xiàn shī zhōng, nǎi zhào yǒu sī jiǎn chī fǎ, dìng chuí lìng. yǔ zài xíng fǎ zhì.
五月,诏曰:“夫吏者,民之师也。车驾、衣服宜称。吏六百石以上,皆长吏也。亡度者、或不吏服出入闾里,与民亡异。令长吏二千石车朱两轓;千石至六百石朱左轓。车骑从者不称其官衣服、下吏出入闾巷亡吏体者,二千石上其官属,三辅举不如法令者,皆上丞相御史请之。”先是,吏多军功,车、服尚轻,故为设禁,又惟酷吏奉宪失中,乃诏有司减笞法,定棰令。语在《刑法志》。
liù yuè, xiōng nú rù yàn mén, zhì wǔ quán, rù shàng jùn, qǔ yuàn mǎ. lì zú zhàn sǐ zhě èr qiān rén.
六月,匈奴入雁门,至武泉,入上郡,取苑马。吏卒战死者二千人。
qiū qī yuè, xīn hài huì, rì yǒu shí zhī.
秋七月,辛亥晦,日有蚀之。
hòu yuán nián chūn zhēng yuè, zhào yuē:" yù, zhòng shì yě. rén yǒu zhì yú, guān yǒu shàng xià. yù yí zhě yàn yǒu sī, yǒu sī suǒ bù néng jué, yí tíng wèi. yǒu lìng yàn ér hòu bù dàng, yàn zhě bù wéi shī. yù lìng zhì yù zhě wù xiān kuān."
后元年春正月,诏曰:“狱,重事也。人有智愚,官有上下。狱疑者谳有司,有司所不能决,移廷尉。有令谳而后不当,谳者不为失。欲令治狱者务先宽。”
sān yuè, shè tiān xià, cì mín jué yī jí, zhōng èr qiān dàn zhū hóu xiāng jué yòu shù zhǎng.
三月,赦天下,赐民爵一级,中二千石、诸侯相爵右庶长。
xià, dà pú wǔ rì, mín dé gū jiǔ.
夏,大酺五日,民得酤酒。
wǔ yuè, dì zhèn.
五月,地震。
qiū qī yuè yǐ sì huì, rì yǒu shí zhī.
秋七月乙巳晦,日有蚀之。
tiáo hóu zhōu yà fū xià yù sǐ.
条侯周亚夫下狱死。
èr nián dōng shí yuè, shěng chè hóu zhī guó.
二年冬十月,省彻侯之国。
chūn, xiōng nú rù yàn mén, tài shǒu féng jìng yǔ zhàn sǐ. fā chē qí cái guān tún.
春,匈奴入雁门,太守冯敬与战死。发车骑材官屯。
chūn, yǐ suì bù dēng, jìn nèi jùn shí mǎ sù, mò rù zhī.
春,以岁不登,禁内郡食马粟,没入之。
xià sì yuè, zhào yuē:" diāo wén kè lòu, shāng nóng shì zhě yě jǐn xiù zuǎn zǔ, hài nǚ gōng zhě yě. nóng shì shāng zé jī zhī běn yě, nǚ gōng hài zé hán zhī yuán yě. fū jī hán bìng zhì, ér néng wáng wèi fēi zhě guǎ yǐ. zhèn qīn gēng, hòu qīn sāng, yǐ fèng zōng miào zī shèng jì fú, wèi tiān xià xiān bù shòu xiàn, jiǎn tài guān, shěng yáo fù, yù tiān xià wù nóng cán, sù yǒu chù jī, yǐ bèi zāi hài. qiáng wú rǎng ruò, zhòng wú bào guǎ lǎo qí yǐ shòu zhōng, yòu gū dé suì zhǎng. jīn, suì huò bù dēng, mín shí pō guǎ, qí jiù ān zài? huò zhà wěi wèi lì, lì yǐ huò lù wèi shì, yú duó bǎi xìng, qīn móu wàn mín. xiàn chéng, zhǎng lì yě, jiān fǎ yǔ dào dào, shén wú wèi yě. qí lìng èr qiān dàn gè xiū qí zhí bù shì guān zhí hào luàn zhě, chéng xiàng yǐ wén, qǐng qí zuì. bù gào tiān xià, shǐ míng zhī zhèn yì."
夏四月,诏曰:“雕文刻镂,伤农事者也;锦绣纂组,害女红者也。农事伤则饥之本也,女红害则寒之原也。夫饥寒并至,而能亡为非者寡矣。朕亲耕,后亲桑,以奉宗庙粢盛、祭服,为天下先;不受献,减太官,省徭赋,欲天下务农蚕,素有畜积,以备灾害。强毋攘弱,众毋暴寡;老耆以寿终,幼孤得遂长。今,岁或不登,民食颇寡,其咎安在?或诈伪为吏,吏以货赂为市,渔夺百姓,侵牟万民。县丞,长吏也,奸法与盗盗,甚无谓也。其令二千石各修其职;不事官职、耗乱者,丞相以闻,请其罪。布告天下,使明知朕意。”
wǔ yuè, zhào yuē:" rén bù huàn qí bù zhī, huàn qí wèi zhà yě bù huàn qí bù yǒng, huàn qí wèi bào yě bù huàn qí bù fù, huàn qí wáng yàn yě. qí wéi lián shì, guǎ yù yì zú. jīn zī suàn shí yǐ shàng nǎi dé guān, lián shì suàn bù bì zhòng. yǒu shì jí bù dé guān, wú zī yòu bù dé guān, zhèn shén mǐn zhī. zī suàn sì dé guān, wáng lìng lián shì jiǔ shī zhí, tān fū cháng lì."
五月,诏曰:“人不患其不知,患其为诈也;不患其不勇,患其为暴也;不患其不富,患其亡厌也。其唯廉士,寡欲易足。今訾算十以上乃得官,廉士算不必众。有市籍不得官,无訾又不得官,朕甚愍之。訾算四得官,亡令廉士久失职,贪夫长利。”
qiū, dà hàn.
秋,大旱。
sān nián chūn zhēng yuè, zhào yuē:" nóng, tiān xià zhī běn yě. huáng jīn zhū yù, jī bù kě shí, hán bù kě yī, yǐ wéi bì yòng, bù shí qí zhōng shǐ. jiān suì huò bù dēng, yì wèi mò zhě zhòng, nóng mín guǎ yě. qí lìng jùn guó wù quàn nóng sāng, yì zhòng shù, kě dé yī shí wù. lì fā mín ruò qǔ yōng cǎi huáng jīn zhū yù zhě, zuò zāng wèi dào. èr qiān dàn tīng zhě, yǔ tóng zuì."
三年春正月,诏曰:“农,天下之本也。黄金、珠玉,饥不可食,寒不可衣,以为币用,不识其终始。间岁或不登,意为末者众,农民寡也。其令郡国务劝农桑,益种树,可得衣食物。吏发民若取庸采黄金、珠玉者,坐臧为盗。二千石听者,与同罪。”
huáng tài zǐ guān, cì mín wèi fù hòu zhě jué yī jí.
皇太子冠,赐民为父后者爵一级。
jiǎ zǐ, dì bēng yú wèi yāng gōng. yí zhào cì zhū hóu wáng liè hóu mǎ èr sì, lì èr qiān dàn huáng jīn èr jīn, lì mín hù bǎi qián. chū gōng rén guī qí jiā, fù zhōng shēn.
甲子,帝崩于未央宫。遗诏赐诸侯王、列侯马二驷,吏二千石黄金二斤,吏民户百钱。出宫人归其家,复终身。
èr yuè guǐ yǒu, zàng yáng líng.
二月癸酉,葬阳陵。
zàn yuē: kǒng zǐ chēng" sī mín, sān dài zhī suǒ yǐ zhí dào ér xíng yě", xìn zāi! zhōu qín zhī bì, wǎng mì wén jùn, ér jiān guǐ bù shèng. hàn xìng, sǎo chú fán kē, yǔ mín xiū xī. zhì yú xiào wén, jiā zhī yǐ gōng jiǎn, xiào jǐng zūn yè, wǔ liù shí zài zhī jiān, zhì yú yí fēng yì sú, lí mín chún hòu. zhōu yún chéng kāng, hàn yán wén jǐng, měi yǐ!
赞曰:孔子称“斯民,三代之所以直道而行也”,信哉!周、秦之敝,罔密文峻,而奸轨不胜。汉兴,扫除烦苛,与民休息。至于孝文,加之以恭俭,孝景遵业,五六十载之间,至于移风易俗,黎民醇厚。周云成、康,汉言文、景,美矣!