gù yǐ wèi táng yú sān dài, shī shū suǒ jí, shì yǒu diǎn jí, gù suī yáo, shùn zhī shèng, bì yǒu diǎn mó zhī piān, rán hòu yáng míng yú hòu shì, guān dé yú bǎi wáng, gù yuē: wēi wēi hū qí yǒu chéng gōng, huàn hū qí yǒu wén zhāng yě! hàn shào yáo yùn, yǐ jiàn dì yè, zhì yú liù shì, shǐ chén nǎi zhuī shù gōng dé, sī zuò běn jì, biān yú bǎi wáng zhī mò, cè yú qín xiàng zhī liè. tài chū yǐ hòu, què ér bù lù, gù tàn zuǎn qián jì, chuò jí suǒ wén, yǐ shù hàn shū, qǐ yuán gāo zǔ, zhōng yú xiào píng wáng mǎng zhī zhū, shí yǒu èr shì, èr bǎi sān shí nián, zōng qí xíng shì, páng guàn wǔ jīng, shàng xià qià tōng, wèi chūn qiū kǎo jì biǎo zhì chuán, fán bǎi piān. qí xù yuē:
固以為唐虞三代,《詩》、《書》所及,世有典籍,故雖堯,舜之盛,必有典謨之篇,然後揚名於後世,冠德於百王,故曰:「巍巍乎其有成功,煥乎其有文章也!」漢紹堯運,以建帝業,至於六世,史臣乃追述功德,私作本紀,編於百王之末,廁於秦、項之列。太初以後,闕而不錄,故探纂前記,輟輯所聞,以述《漢書》,起元高祖,終於孝平、王莽之誅,十有二世,二百三十年,綜其行事,旁貫《五經》,上下洽通,為春秋考紀、表、志、傳,凡百篇。其敘曰:
huáng yǐ hàn zǔ, zuǎn yáo zhī xù, shí tiān shēng dé, cōng míng shén wǔ. qín rén bù gāng, wǎng lòu yú chǔ, yuán zī fā jī, duàn shé fèn lǚ. shén mǔ gào fú, zhū qí nǎi jǔ, yuè dǎo qín jiāo, yīng lái qǐ shǒu. gé mìng chuàng zhì, sān zhāng shì jì, yīng tiān shùn mín, wǔ xīng tóng guǐ. xiàng shì pàn huàn, chù wǒ bā hàn, xī tǔ zhái xīn, zhàn shì fèn nù. chéng pàn ér yùn, xí juǎn sān qín, gē jù hé shān, bǎo cǐ huái mín. gǔ gōng xiāo cáo, shè jì shì jīng, zhǎo yá xìn bù fù xīn liáng píng gōng xíng tiān fá, hè hè míng míng. shù gāo jì dì yī.
皇矣漢祖,纂堯之緒,實天生德,聰明神武。秦人不綱,罔漏於楚,爰茲發跡,斷蛇奮旅。神母告符,朱旗乃舉,粵蹈秦郊,嬰來稽首。革命創製,三章是紀,應天順民,五星同晷。項氏畔換,黜我巴、漢,西土宅心,戰士憤怒。乘畔而運,席捲三秦,割據河山,保此懷民。股肱蕭、曹,社稷是經,爪牙信、布、腹心良、平、龔行天罰,赫赫明明。述《高紀》第一。
xiào huì duǎn shì, gāo shì chēng zhì, wǎng gù tiān xiǎn, lǚ zōng yǐ bài. shù huì jì dì èr, gāo hòu jì dì sān.
孝惠短世,高世稱制,罔顧天顯,呂宗以敗。述《惠紀》第二,《高后紀》第三。
tài zōng mù mù, yǔn gōng xuán mò, huà mín yǐ gōng, shuài xià yǐ dé, nóng bù gōng gòng, zuì bù shōu nú, gōng bù xīn guǎn, líng bù chóng mù. wǒ dé rú fēng, mín yīng rú cǎo, guó fù xíng qīng, dēng wǒ hàn dào. shù wén jì dì sì.
太宗穆穆,允恭玄默,化民以躬,帥下以德,農不供貢,罪不收孥,宮不新館,陵不崇墓。我德如風,民應如草,國富刑清,登我漢道。述《文紀》第四。
xiào jǐng lì zhèng, zhū hóu fāng mìng, kè fá qī guó, wáng shì yǐ dìng. fěi dài fěi huāng, wù zài nóng sāng, zhe yú jiǎ lìng, mín yòng níng kāng. shù jǐng jì dì wǔ.
孝景蒞政,諸侯方命,克伐七國,王室以定。匪怠匪荒,務在農桑,著於甲令,民用寧康。述《景紀》第五。
shì zōng yè yè, sī hóng zǔ yè, chóu zī xī zài, máo jùn bìng zuò. jué zuò yī hé? bǎi mán shì rǎng, huī wǒ jiāng yǔ, wài bó sì huāng. wǔ gōng jì kàng, yì dí sī wén, xiàn zhāng liù xué, tǒng yī shèng zhēn. fēng chán jiāo sì, dēng zhì bǎi shén xié lǜ gǎi zhèng, xiǎng zī yǒng nián. shù wǔ jì dì liù.
世宗曄曄,思弘祖業,疇咨熙載,髦俊並作。厥作伊何?百蠻是攘,恢我疆宇,外博四荒。武功既抗,亦迪斯文,憲章六學,統一聖真。封禪郊祀,登秩百神;協律改正,饗茲永年。述《武紀》第六。
xiào zhāo yòu chōng, zhǒng zǎi wéi zhōng. yàn gài zhōu zhāng, shí ruì shí cōng, zuì rén sī dé, bāng jiā hé tóng. shù zhāo jì dì qī.
孝昭幼沖,冢宰惟忠。燕、蓋譸張,實睿實聰,罪人斯得,邦家和同。述《昭紀》第七。
zhōng zōng míng míng, yín yòng xíng míng, shí jǔ fù nà, tīng duàn wéi jīng, róu yuǎn néng ěr, chǎn yào wēi líng, lóng huāng mù shuò, mò bù lái tíng. pī xiǎn zǔ liè, shàng yú yǒu chéng. shù xuān jì dì bā.
中宗明明,夤用刑名,時舉傅納,聽斷惟精,柔遠能邇,燀耀威靈,龍荒幕朔,莫不來庭。丕顯祖烈,尚於有成。述《宣紀》第八。
xiào yuán yì yì, gāo míng róu kè, bīn lǐ gù lǎo, yōu yáo liàng zhí. wài gē jìn yòu, nèi sǔn yù fú, lí gōng bù wèi, shān líng bù yì. yān yǐn zhī cī, huì wǒ míng dé. shù yuán jì dì jiǔ.
孝元翼翼,高明柔克,賓禮故老,優繇亮直。外割禁囿,內損御服,離宮不衛,山陵不邑。閹尹之疵,穢我明德。述《元紀》第九。
xiào chéng huáng huáng, lín cháo yǒu guāng, wēi yí zhī shèng, rú guī rú zhāng. hú wéi zì zhào, cháo zhèng zài wáng, yán yán liáo huǒ, yì yǔn bù yáng. shù chéng jì dì shí.
孝成煌煌,臨朝有光,威儀之盛,如圭如璋。壺闈恣趙,朝政在王,炎炎燎火,亦允不陽。述《成紀》第十。
xiào āi bīn bīn, kè lǎn wēi shén, diāo luò hóng zhī, dǐ wū dǐng chén. wǎn luán dǒng gōng, wéi liàng tiān gōng, dà guò zhī kùn, shí ráo shí xiōng. shù āi jì dì shí yī.
孝哀彬彬,克攬威神,雕落洪支,底剭鼎臣。婉孌董公,惟亮天功,《大過》之困,實橈實凶。述《哀紀》第十一。
xiào píng bù zào, xīn dū zuò zǎi, bù zhōu bù yī, sàng wǒ sì hǎi. shù píng jì dì shí èr.
孝平不造,新都作宰,不周不伊,喪我四海。述《平紀》第十二。
hàn chū shòu mìng, zhū hóu bìng zhèng, zhì zì xiàng shì, shí yǒu bā xìng. shù yì xìng zhū hóu wáng biǎo dì yī.
漢初受命,諸侯並政,制自項氏,十有八姓。述《異姓諸侯王表》第一。
tài zǔ yuán xūn, qǐ lì fǔ chén, zhī shù fān píng, hóu wáng bìng zūn. shù zhū hóu wáng biǎo dì èr.
太祖元勛,啟立輔臣,支庶藩屏,侯王並尊。述《諸侯王表》第二。
hóu wáng zhī zhǐ, zuò jí zōng zi, gōng zú fān zī, zhī yè shuò mào. shù wáng zǐ hóu biǎo dì sān.
侯王之祉,祚及宗子,公族蕃滋,支葉碩茂。述《王子侯表》第三。
shòu mìng zhī chū, zàn gōng pōu fú, yì shì hóng yè, jué tǔ nǎi zhāo. shù gāo huì gāo hòu xiào wén gōng chén hóu biǎo dì sì.
受命之初,贊功剖符,奕世弘業,爵土乃昭。述《高惠高后孝文功臣侯表》第四。
jǐng zhēng wú chǔ, wǔ xìng shī lǚ, hòu kūn chéng píng, yì yóu yǒu shào. shù jǐng wǔ zhāo xuān yuán chéng āi gōng chén hóu biǎo dì wǔ.
景征吳、楚,武興師旅,後昆承平,亦猶有紹。述《景武昭宣元成哀功臣侯表》第五。
wáng dé bù bào, yuán cún èr dài, zǎi xiàng wài qī, zhāo wěi jiàn jiè. shù wài qī ēn zé hóu biǎo dì liù.
亡德不報,爰存二代,宰相外戚,昭韙見戒。述《外戚恩澤侯表》第六。
hàn dí yú qín, yǒu gé yǒu yīn, cū jǔ liáo zhí, bìng liè qí rén. shù bǎi guān gōng qīng biǎo dì qī.
漢迪於秦,有革有因,觕舉僚職,並列其人。述《百官公卿表》第七。
piān zhāng bó jǔ, tōng yú shàng xià. lüè chà míng hào, jiǔ pǐn zhī xù. shù gǔ jīn rén biǎo dì bā.
篇章博舉,通於上下。略差名號,九品之敘。述《古今人表》第八。
yuán yuán běn běn, shù shǐ yú yī, chǎn qì huáng zhōng, zào jì miǎo hū. bā yīn qī shǐ, wǔ shēng liù lǜ, dù liàng quán héng, lì suàn yōu chū, guān shī xué wēi, liù jiā fēn guāi, yī bǐ yī cǐ, shù yán qí jǐ. shù lǜ lì zhì dì yī.
元元本本,數始於一,產氣黃鐘,造計秒忽。八音七始,五聲六律,度量權衡,歷算逌出,官失學微,六家分乖,一彼一此,庶研其幾。述《律曆志》第一。
shàng tiān xià zé, chūn léi fèn zuò, xiān wáng guān xiàng, yuán zhì lǐ lè. jué hòu bēng huài, zhèng wèi huāng yín, fēng liú mín huà, miǎn miǎn fēn fēn. lüè cún dà gāng, yǐ tǒng jiù wén. shù lǐ lè zhì dì èr.
上天下澤,春雷奮作,先王觀象,爰制禮樂。厥後崩壞,鄭、衛荒淫,風流民化,湎湎紛紛。略存大綱,以統舊文。述《禮樂志》第二。
léi diàn jiē zhì, tiān wēi zhèn yào, wǔ xíng zhī zuò, shì zé shì xiào, wēi shí fǔ dé, xíng yì zhù jiào. jì shì bù xiáng, bèi běn zhēng mò, wú sūn jū zhà, shēn shāng kù liè, hàn zhāng jiǔ fǎ, tài zōng gǎi zuò, qīng zhòng zhī chà, shì yǒu dìng jí. shù xíng fǎ zhì dì sān.
雷電皆至,天威震耀,五刑之作,是則是效,威實輔德,刑亦助教。季世不詳,背本爭末,吳、孫狙詐,申、商酷烈,漢章九法,太宗改作,輕重之差,世有定籍。述《刑法志》第三。
jué chū shēng mín, shí huò wéi xiān. gē zhì lú jǐng, dìng ěr tǔ tián, shén yī gōng gòng, xià fù shàng zūn. shāng yǐ zú yòng, mào qiān yǒu wú, huò zì guī bèi, zhì cǐ wǔ zhū. yáng què gǔ jīn, jiān shì yíng xū. shù shí huò zhì dì sì.
厥初生民,食貨惟先。割制廬井,定爾土田,什一供貢,下富上尊。商以足用,茂遷有無,貨自龜貝,至此五銖。揚榷古今,監世盈虛。述《食貨志》第四。
xī zài shàng shèng, zhāo shì bǎi shén. lèi dì yīn zōng, wàng zhì shān chuān, míng dé wéi xīn, yǒng shì fēng nián. jì mò yín sì, yíng xìn wū shǐ, dài fū lú dài, hóu bó tiě zhì, fàng dàn zhī tú, yuán jiān ér qǐ. zhān qián gù hòu, zhèng qí zhōng shǐ. shù jiāo sì zhì dì wǔ.
昔在上聖,昭事百神。類帝禋宗,望秩山川,明德惟馨,永世豐年。季末淫祀,營信巫史,大夫臚岱,侯伯僣畤,放誕之徒,緣間而起。瞻前顧後,正其終始。述《郊祀志》第五。
xuàn xuàn shàng tiān, xiàn xiàng zhe míng, rì yuè zhōu huī, xīng chén chuí jīng. bǎi guān lì fǎ, gōng shì hùn chéng, jiàng yīng wáng zhèng, jǐng yǐ zhú xíng. sān jì zhī hòu, jué shì fàng fēn, jǔ qí zhàn yīng, lǎn gù kǎo xīn. shù tiān wén zhì dì liù.
炫炫上天,縣象著明,日月周輝,星辰垂精。百官立法,宮室混成,降應王政,景以燭形。三季之後,厥事放紛,舉其占應,覽故考新。述《天文志》第六。
hé tú mìng páo, luò shū cì yǔ, bā guà chéng liè, jiǔ chóu yōu xù. shì dài shí bǎo, guāng yǎn wén wǔ, chūn qiū zhī zhàn, jiù zhēng shì jǔ. gào wǎng zhī lái, wáng shì zhī biǎo. shù wǔ xíng zhì dì qī.
《河圖》命庖,《洛書》賜禹,八卦成列,九疇逌敘。世代實寶,光演文、武,《春秋》之占,咎徵是舉。告往知來,王事之表。述《五行志》第七。
kūn zuò dì shì, gāo xià jiǔ zé, zì xī huáng táng, jīng lüè wàn guó, xiè dìng dōng xī, jiāng lǐ nán běi. sān dài sǔn yì, jiàng jí qín hàn, gé chǎn wǔ děng, zhì lì jùn xiàn. lüè biǎo shān chuān, zhāng qí pōu pàn. shù dì lǐ zhì dì bā.
《坤》作地勢,高下九則,自昔黃、唐,經略萬國,燮定東西,疆理南北。三代損益,降及秦、漢,革鏟五等,制立郡縣。略表山川,彰其剖判。述《地理志》第八。
xià chéng sì zài, bǎi chuān shì dǎo. wéi hé wèi jiān, zāi jí hòu dài. shāng jié zhōu yí, qín jué nán yá, zì zī jù hàn, běi wáng bā zhī. wén yīn zǎo yě, wǔ zuò hù gē, chéng yǒu píng nián, hòu suì pāng tuó. yuán jí gōu qú, lì wǒ guó jiā. shù gōu xù zhì dì jiǔ.
夏乘四載,百川是導。唯河為艱,災及後代。商竭周移,秦決南涯,自茲歫漢,北亡八支。文陻棗野,武作《瓠歌》,成有平年,後遂滂沱。爰及溝渠,利我國家。述《溝洫志》第九。
fú xī huà guà, shū qì hòu zuò, yú xià shāng zhōu, kǒng zuǎn qí yè, zuǎn shū shān shī, zhuì lǐ zhèng lè, tuàn xì dà yì, yīn shǐ lì fǎ. liù xué jì dēng, zāo shì wǎng hóng, qún yán fēn luàn, zhū zi xiāng téng. qín rén shì miè, hàn xiū qí quē, liú xiàng sī jí, jiǔ liú yǐ bié. yuán zhe mù lù, lüè xù hóng liè. shù yì wén zhì dì shí.
虙羲畫卦,書契後作,虞夏商周,孔纂其業,纂《書》刪《詩》,綴《禮》正《樂》,彖系大《易》,因史立法。六學既登,遭世罔弘,群言紛亂,諸子相騰。秦人是滅,漢修其缺,劉向司籍,九流以別。爰著目錄,略序洪烈。述《藝文志》第十。
shàng mān xià bào, wéi dào shì fá, shèng guǎng biāo qǐ, liáng jí shàn liè. hè hè yán yán, suì fén xián yáng, zǎi gē zhū xià, mìng lì hóu wáng, zhū yīng fàng huái, zhà nüè yǐ wáng. shù chén shèng xiàng jí chuán dì yī.
上嫚下暴,惟盜是伐,勝、廣熛起,梁、籍扇烈。赫赫炎炎,遂焚咸陽,宰割諸夏,命立侯王,誅嬰放懷,詐虐以亡。述《陳勝項籍傳》第一。
zhāng chén zhī jiāo, yóu rú fù zǐ, xié shǒu dùn qín, fǔ yì jù qǐ. jù guó zhēng quán, hái wèi chái hǔ, ěr móu gān gōng, zuò hàn fān fǔ. shù zhāng ěr chén yú chuán dì èr.
張、陳之交,斿如父子,攜手遁秦,拊翼俱起。據國爭權,還為豺虎,耳謀甘公,作漢藩輔。述《張耳陳餘傳》第二。
sān niè zhī qǐ, běn gēn jì xiǔ, kū yáng shēng huá, hé wéi qí jiù! héng suī xióng cái, fú yú hǎi dǎo, mù yù shī xiāng, běi miàn fèng shǒu, lǚ rén mù xùn, yì guò huáng niǎo. shù wèi bào tián dān hán xìn chuán dì sān.
三枿之起,本根既朽,枯楊生華,曷惟其舊!橫雖雄材,伏於海隝,沐浴屍鄉,北面奉首,旅人慕殉,義過《黃鳥》。述《魏豹田儋韓信傳》第三。
xìn wéi è lì, bù shí qíng tú, yuè yì gǒu dào, ruì yǐn jiāng hú. yún qǐ lóng xiāng, huà wèi hóu wáng, gē yǒu qí chǔ, kuà zhì huái liáng. wǎn zì tóng hàn, zhèn wǒ běi jiāng, dé báo wèi zūn, fēi zuò wéi yāng. wú kè zhōng xìn, yìn sì nǎi zhǎng. shù hán péng yīng lú wú chuán dì sì.
信惟餓隸,布實黥徒,越亦狗盜,芮尹江湖。雲起龍襄,化為侯王,割有齊、楚,跨制淮、梁。綰自同閈,鎮我北疆,德薄位尊,非胙惟殃。吳克忠信,胤嗣乃長。述《韓彭英盧吳傳》第四。
jiǎ jǐn cóng lǚ, wèi zhèn huái chǔ. zé wáng láng yá, quán jī zhū lǚ. bì zhī shòu wú, jiāng tǔ yú jǔ, suī jiè dōng nán, zhōng yòng qí fǔ. shù jīng yàn wú chuán dì wǔ.
賈廑從旅,為鎮淮、楚。澤王琅邪,權激諸呂。濞之受吳,疆土逾矩,雖戒東南,終用齊斧。述《荊燕吳傳》第五。
tài shàng sì zǐ: bó xī zǎo yāo, zhòng shì wáng dài, yóu zhái yú chǔ. wù shí yín, píng lù nǎi shào. qí zài yú jīng, yì shì zōng zhèng, qú láo wáng shì, yòng hóu yáng chéng. zi zhèng bó xué, sān shì chéng míng, shù chǔ yuán wáng chuán dì liù.
太上四子:伯兮早夭,仲氏王代,斿宅於楚。戊實淫,平陸乃紹。其在於京,奕世宗正,劬勞王室,用侯陽成。子政博學,三世成名,述《楚元王傳》第六。
jì shì zhī qū, rǔ shēn huǐ jié, xìn yú shàng jiāng, yì chén zhèn lì. luán gōng kū liáng, tián shū xùn zhào, jiàn wēi shòu mìng, yì dòng míng zhǔ, bù lì yàn qí, shū yì xiāng lǔ, mín sī qí zhèng, huò jīn huò shè. shù jì bù luán bù tián shū chuán dì qī.
季氏之詘,辱身毀節,信於上將,議臣震慄。欒公哭梁,田叔殉趙,見危授命,誼動明主,布歷燕、齊,叔亦相魯,民思其政,或金或社。述《季布欒布田叔傳》第七。
gāo zǔ bā zǐ, èr dì liù wáng. sān zhào bù gū, huái lì zì wáng, yàn líng jué sì, qí dào tè chāng. yǎn yǒu dōng tǔ, zì dài cú hǎi, zhī shù fēn wáng, qián hòu jiǔ zǐ. liù guó zhū bì, shì qí wáng sì. chéng yáng jì běi, hòu chéng wǒ guó. jiū jiū jǐng wáng, kuāng hàn shè jì. shù gāo wǔ wáng chuán dì bā.
高祖八子,二帝六王。三趙不辜,淮厲自亡,燕靈絕嗣,齊悼特昌。掩有東土,自岱徂海,支庶分王,前後九子。六國誅斃,適齊亡祀。城陽、濟北,後承我國。赳赳景王,匡漢社稷。述《高五王傳》第八。
yī yǔ yuán xūn, bāo hàn jǔ xìn, zhèn shǒu guān zhōng, zú shí chéng jūn, yíng dōu lì gōng, dìng zhì xiū wén. píng yáng xuán mò, jì ér fú gé, mín yòng zuò gē, huà wǒ chún dé, hàn zhī zōng chén, shì wèi xiāng guó. shù xiāo hé cáo cān chuán dì jiǔ.
猗與元勛,包漢舉信,鎮守關中,足食成軍,營都立宮,定製修文。平陽玄默,繼而弗革,民用作歌,化我淳德,漢之宗臣,是謂相國。述《蕭何曹參傳》第九。
liú hóu xí qín, zuò hàn fù xīn, tú zhé wǔ guān, jiě è hóng mén. tuī qí xiāo yìn, qū zhì yuè xìn zhāo bīn sì lǎo, wéi níng sì jūn. chén gōng rǎo rǎng, guī hàn nǎi ān, bì fàn wáng xiàng, zǒu dí qín hán, liù qí jì shè, wǒ wǎng jiān nán. ān guó tíng zhēng, zhì shì dù mén. jiàng hóu jiǎo jiǎo, zhū lǚ zūn wén. yà fū shǒu jié, wú chǔ yǒu xūn. shù zhāng chén wáng zhōu chuán dì shí.
留侯襲秦,作漢腹心,圖折武關,解厄鴻門。推齊銷印,驅至越、信;招賓四老,惟寧嗣君。陳公擾攘,歸漢乃安,斃范亡項,走狄擒韓,六奇既設,我罔艱難。安國廷爭,致仕杜門。絳侯矯矯,誅呂尊文。亞夫守節,吳、楚有勛。述《張陳王周傳》第十。
wǔ yáng gǔ dāo, téng gōng jiù zōu, yǐng yīn shāng fàn, qǔ zhōu yōng fū, pān lóng fù fèng, bìng chéng tiān qú. shù fán lì téng guàn fù jìn zhōu chuán dì shí yī.
舞陽鼓刀,滕公廄騶,潁陰商販,曲周庸夫,攀龍附鳳,並乘天衢。述《樊酈滕灌傅靳周傳》第十一。
běi píng zhì gǔ, sī qín zhù xià, dìng hàn zhāng chéng, lǜ dù zhī xù. jiàn píng zhì zhí, fàn shàng gàn sè guǎng ā zhī jǐn, shí jué jiù dé. gù ān zhí jié, zé tōng qǐng cuò, jiǎn jiǎn dì chén, fěi gōng zhī gù. shù zhāng zhōu zhào rèn shēn tú chuán dì shí èr.
北平志古,司秦柱下,定漢章程,律度之緒。建平質直,犯上干色;廣阿之廑,食厥舊德。故安執節,責通請錯,蹇蹇帝臣,匪躬之故。述《張周趙任申屠傳》第十二。
shí qí jiān mén, zhǎng yī hàn wáng, huà xí chén liú, jìn shōu áo cāng, hán ài dù jīn, wáng jī yǐ zhāng. jiǎ zuò xíng rén, bǎi yuè lái bīn, cóng róng fēng yì, bó wǒ yǐ wén. jìng yáo yì fū, qiān jīng dìng dū, nèi qiáng guān zhōng, wài hé xiōng nú. shū sūn fèng cháng, yǔ shí yì yáng, shuì jiè miǎn zhòu, lǐ yì shì chuàng. huò zhé huò móu, guān guó zhī guāng, shù lì lù zhū lóu shū sūn chuán dì shí sān.
食其監門,長揖漢王,畫襲陳留,進收敖倉,寒隘杜津,王基以張。賈作行人,百越來賓,從容風議,博我以文。敬繇役夫,遷京定都,內強關中,外和匈奴。叔孫奉常,與時抑揚,稅介免胄,禮義是創。或哲或謀,觀國之光,述《酈陸朱婁叔孫傳》第十三。
huái nán tiě kuáng, èr zi shòu yāng. ān biàn ér xié, cì wán yǐ huāng, gǎn xíng chēng luàn, jiǒng shì jiàn wáng. shù huái nán héng shān jì běi chuán dì shí sì.
淮南僣狂,二子受殃。安辯而邪,賜頑以荒,敢行稱亂,窘世薦亡。述《淮南衡山濟北傳》第十四。
kuǎi tōng yī shuō, sān xióng shì bài, fù lì jiāo hán, tián héng diān pèi. bèi zhī jū xì, nǎi chéng huàn hài. chōng gōng wǎng jí, jiāo luàn hóng dà. shù kuǎi wǔ jiāng xī fū chuán dì shí wǔ.
蒯通一說,三雄是敗,覆酈驕韓,田橫顛沛。被之拘系,乃成患害。充、躬罔極,交亂弘大。述《蒯伍江息夫傳》第十五。
wàn shí wēn wēn, yòu wù shèng jūn, yí ěr zi sūn, yāo yāo shēn shēn, qìng shè yú qí, bù yán dòng mín. wèi zhí zhōu zhāng, shū shèn qí shēn. shù wàn shí wèi zhí zhōu zhāng chuán dì shí liù.
萬石溫溫,幼寤聖君,宜爾子孫,夭夭伸伸,慶社於齊,不言動民。衛、直、周、張,淑慎其身。述《萬石衛直周張傳》第十六。
xiào wén sān wáng, dài xiào èr liáng, huái zhé wáng sì, xiào nǎi zūn guāng. nèi wèi mǔ dì, wài gǎn wú chǔ, hù chǒng jīn gōng, tiě yù shī suǒ, sī xīn jì méng, niú huò gào yāo. dì yōng qīn qīn, jué guó wǔ fēn, dé bù kān chǒng, sì zhī bù chuán. shù wén sān wáng chuán dì shí qī.
孝文三王,代孝二梁,懷折亡嗣,孝乃尊光。內為母弟,外扞吳、楚,怙寵矜功,僣欲失所,思心既霿,牛禍告妖。帝庸親親,厥國五分,德不堪寵,四支不傳。述《文三王傳》第十七。
jiǎ shēng jiāo jiāo, ruò guàn dēng cháo. zāo wén ruì shèng, lǚ kàng qí shū, bào qín zhī jiè, sān dài shì jù. jiàn shè fān píng, yǐ qiáng shǒu yǔ, wú chǔ hé cóng, lài yì zhī lǜ. shù jiǎ yì chuán dì shí bā.
賈生嬌嬌,弱冠登朝。遭文睿聖,屢抗其疏,暴秦之戒,三代是據。建設藩屏,以強守圉,吳、楚合從,賴誼之慮。述《賈誼傳》第十八。
zi sī kāng kǎi, jī cí nà shuō, lǎn pèi zhèng xí, xiǎn chén chéng bài. cuò zhī suǒ cái, zhì xiǎo móu dà, huò rú fā jī, xiān kòu shòu hài. shù yuán àng cháo cuò chuán dì shí jiǔ.
子絲慷慨,激辭納說,攬轡正席,顯陳成敗。錯之瑣材,智小謀大,禍如發機,先寇受害。述《爰盎朝錯傳》第十九。
shì zhī diǎn xíng, guó xiàn yǐ píng. féng gōng jiǎo wèi, zēng zhǔ zhī míng. zhǎng rú gāng zhí, yì xíng yú sè, xià zhé huái nán, shàng zhèng yuán fú. zhuāng zhī tuī xián, yú zī wèi dé. shù zhāng féng jí zhèng chuán dì èr shí.
釋之典刑,國憲以平。馮公矯魏,增主之明。長孺剛直,義形於色,下折淮南,上正元服。莊之推賢,於茲為德。述《張馮汲鄭傳》第二十。
róng rú rǔ rú, yǒu jī yǒu shū, zì xià mó shàng, wéi dé zhī yú. lài yī zhōng zhèng, jūn zǐ cǎi zhū. shù jiǎ zōu méi lù chuán dì èr shí yī.
榮如辱如,有機有樞,自下摩上,惟德之隅。賴依忠正,君子采諸。述《賈鄒枚路傳》第二十一。
wèi qí piān piān, hǎo jié mù shēng, guàn fū jīn yǒng, wǔ ān jiāo yíng, xiōng dé xiāng shān, huò bài yòng chéng. ān guó zhuàng zhǐ, wáng huī bīng shǒu, bǐ ruò tiān mìng, cǐ jìn rén jiù. shù dòu tián guàn hán chuán dì èr shí èr.
魏其翩翩,好節慕聲,灌夫矜勇,武安驕盈,凶德相挻,禍敗用成。安國壯趾,王恢兵首,彼若天命,此近人咎。述《竇田灌韓傳》第二十二。
jǐng shí sān wáng, chéng wén zhī qìng. lǔ gōng guǎn shì, jiāng dū chāo qīng zhào jìng xiǎn bì, zhōng shān yín yòng zhǎng shā jì mò, guǎng chuān wáng shēng jiāo dōng bù liàng, cháng shān jiāo yíng. sì guó jué sì, hé jiān xián míng, lǐ lè shì xiū, wèi hàn zōng yīng. shù jǐng shí sān wáng chuán dì èr shí sān.
景十三王,承文之慶。魯恭館室,江都訬輕;趙敬險詖,中山淫醟;長沙寂漠,廣川亡聲;膠東不亮,常山驕盈。四國絕祀,河間賢明,禮樂是修,為漢宗英。述《景十三王傳》第二十三。
lǐ guǎng xún xún, shí huò shì, kòng xián guàn shí, wēi dòng běi lín, gōng zhàn qī shí, suì sǐ yú jūn. gǎn yuàn wèi qīng, jiàn tǎo qù bìng. líng bù yǐn jué, tiǎn shì miè xìng. sū wǔ xìn jié, bù qū wáng mìng. shù lǐ guǎng sū jiàn chuán dì èr shí sì.
李廣恂恂,實獲士,控弦貫石,威動北鄰,躬戰七十,遂死於軍。敢怨衛青,見討去病。陵不引決,忝世滅姓。蘇武信節,不詘王命。述《李廣蘇建傳》第二十四。
zhǎng píng huán huán, shàng jiāng zhī yuán, báo fá xiǎn yǔn, huī wǒ shuò biān, róng chē qī zhēng, chōng péng xián xián, hé wéi dān yú, běi dēng tián yán. piào qí guān jūn, biāo yǒng fēn yún, zhǎng qū liù jǔ, diàn jī léi zhèn, yǐn mǎ hàn hǎi, fēng láng jū shān, xī guī dà hé, liè jùn qí lián. shù wèi qīng huò qù bìng chuán dì èr shí wǔ.
長平桓桓,上將之元,薄伐獫允,恢我朔邊,戎車七征,沖輣閒閒,合圍單于,北登闐顏。票騎冠軍,猋勇紛紜,長驅六舉,電擊雷震,飲馬翰海,封狼居山,西規大河,列郡祁連。述《衛青霍去病傳》第二十五。
yì yì zhòng shū, zài xiāng zhū hóu, shēn xiū guó zhì, zhì shì xiàn chē, xià wéi tán sī, lùn dào shǔ shū, dǎng yán fǎng duì, wèi shì chún rú. shù dǒng zhòng shū chuán dì èr shí liù.
抑抑仲舒,再相諸侯,身修國治,致仕縣車,下帷覃思,論道屬書,讜言訪對,為世純儒。述《董仲舒傳》第二十六。
wén yàn yòng guǎ, zi xū wū yǒu, yù yán yín lì, tuō fēng zhōng shǐ, jiàn shí bó wù, yǒu kě guān cǎi, wèi wèi cí zōng, fù sòng zhī shǒu. shù sī mǎ xiàng rú chuán dì èr shí qī.
文艷用寡,子虛烏有,寓言淫麗,托風終始,見識博物,有可觀採,蔚為辭宗,賦頌之首。述《司馬相如傳》第二十七。
píng jīn jīn jīn, wǎn jī jīn mén, jì dēng jué wèi, lù cì yí xián, bù qīn shū shí, yòng jiǎn chì shēn. bo shì gēng mù, yǐ qiú qí zhì, zhōng wù míng jūn, nǎi jué nǎi shì. mào shēng dǎn, shù fà xiū xué, xié liè míng chén, cóng zhèng fǔ zhì. shù gōng sūn hóng bo shì mào kuān chuán dì èr shí bā.
平津斤斤,晚躋金門,既登爵位,祿賜頤賢,布衾疏食,用儉飭身。卜式耕牧,以求其志,忠寤明君,乃爵乃試。皃生亶,束髮修學,偕列名臣,從政輔治。述《公孫弘卜式皃寬傳》第二十八。
zhāng tāng suì dá, yòng shì rèn zhí, mèi zī yī rén, rì gàn wàng lìng, jì chéng chǒng lù, yì luó jiù tè. ān shì wēn liáng, sāi yuān qí dé, zi sūn zūn yè, quán zuò bǎo guó. shù zhāng tāng chuán dì èr shí jiǔ.
張湯遂達,用事任職,媚茲一人,日旰忘令,既成寵祿,亦羅咎慝。安世溫良,塞淵其德,子孫遵業,全祚保國。述《張湯傳》第二十九。
dù zhōu zhì wén, wéi shàng qiǎn shēn, yòng qǔ shì zī, xìng ér miǎn shēn. yán nián kuān hé, liè yú míng chén. qīn yòng cái móu, yǒu yì jué lún. shù dù zhōu chuán dì sān shí.
杜周治文,唯上淺深,用取世資,幸而免身。延年寬和,列於名臣。欽用材謀,有異厥倫。述《杜周傳》第三十。
bó wàng zhàng jié, shōu gōng dà xià èr shī bǐng yuè, shēn pàn hú shè. zhì sǐ wèi fú, měi shēng zuò huò. shù zhāng qiān lǐ guǎng lì chuán dì sān shí yī.
博望杖節,收功大夏;貳師秉鉞,身畔胡社。致死為福,每生作禍。述《張騫李廣利傳》第三十一。
wū hū shǐ qiān, xūn xū yǐ xíng! yōu ér fā fèn, nǎi sī nǎi jīng, cuò zōng qún yán, gǔ jīn shì jīng, lēi chéng yī jiā, dà lüè kǒng míng. shù sī mǎ qiān chuán dì sān shí èr.
烏呼史遷,薰胥以刑!幽而發憤,乃思乃精,錯綜群言,古今是經,勒成一家,大略孔明。述《司馬遷傳》第三十二。
xiào wǔ liù zǐ, zhāo qí wáng sì. yàn cì móu nì, guǎng líng zhù zǔ. chāng yì duǎn mìng, hūn hè shī jù, lì yuán bù xìng, xuān chéng tiān xù. shù wǔ wǔ zǐ chuán dì sān shí sān.
孝武六子,昭、齊亡嗣。燕刺謀逆,廣陵祝詛。昌邑短命,昏賀失據,戾園不幸,宣承天序。述《武五子傳》第三十三。
liù shì dān dān, qí yù yóu々, fāng wǔ fāng zuò, shì yōng sì kè. zhù yǎn huái nán, shù zi zhī dé, bù zhōng qí shēn, shàn móu yú guó. shù yán zhū wú qiū zhǔ fù xú yán zhōng wáng jiǎ chuán dì sān shí sì.
六世耽耽,其欲浟々,方武方作,是庸四克。助、偃、淮南,數子之德,不忠其身,善謀於國。述《嚴朱吾丘主父徐嚴終王賈傳》第三十四。
dōng fāng shàn cí, huī xié chàng yōu, jī yuàn gǎn yǎn, zhèng jiàn jǔ yóu, huái ròu wū diàn, chí zhāng chén fú. shù dōng fāng shuò chuán dì sān shí wǔ.
東方贍辭,詼諧倡優,譏苑扞偃,正諫舉郵,懷肉污殿,弛張沉浮。述《東方朔傳》第三十五。
gé yì nèi chǒng, qū máo wáng zǐ. qiān qiū shí fā, yí chūn jiù shì. chǎng yì yī huò, shù jǐ yún yǐ. hóng wéi zhèng shì, wàn nián róng jǐ. xián shuì jué huì, shú wèi bù zǐ? shù gōng sūn liú tián yáng wáng cài chén zhèng chuán dì sān shí liù.
葛繹內寵,屈氂王子。千秋時發,宜春舊仕。敞、義依霍,庶幾雲已。弘惟政事,萬年容己。咸睡厥誨,熟為不子?述《公孫劉田楊王蔡陳鄭傳》第三十六。
wáng sūn luǒ zàng, jiàn nǎi zhǎn jiāng. yún tíng jié yǔ, fú yú cì fèng, shì wèi kuáng juàn, chǎng jìn qí zhōng. shù yáng hú zhū méi yún chuán dì sān shí qī.
王孫裸葬,建乃斬將。雲廷訐禹,福逾刺鳳,是謂狂狷,敞近其衷。述《楊胡朱梅雲傳》第三十七。
bó lù táng táng, shòu yí wǔ huáng, yōng yù xiào zhāo, mò mìng dǎo yáng. cáo jiā bù zào, lì dì fèi wáng, quán dìng shè jì, pèi zhōng ā héng. huái lù dān chǒng, jiàn huà bù xiáng, yīn qī zhī nì, zhì zi ér wáng. dù hóu dí nú, qián gōng zhōng xìn, yì shì zài dé, lt bèi yě gt yú zi sūn. shù huò guāng jīn rì dī chuán dì sān shí bā.
博陸堂堂,受遺武皇,擁毓孝昭,末命導揚。曹家不造,立帝廢王,權定社稷,配忠阿衡。懷祿耽寵,漸化不詳,陰妻之逆,至子而亡。秺侯狄孥,虔恭忠信,奕世載德,<貝也>於子孫。述《霍光金日磾傳》第三十八。
bīng jiā zhī cè, wéi zài bù zhàn. yíng píng pó pó, lì gōng lì lùn, yǐ bù jì kě, shàng yù qí xìn. wǔ xián fù zǐ, hǔ chén zhī jùn. shù zhào chōng guó xīn qìng jì chuán dì sān shí jiǔ.
兵家之策,惟在不戰。營平皤皤,立功立論,以不濟可,上諭其信。武賢父子,虎臣之俊。述《趙充國辛慶忌傳》第三十九。
yì yáng lóu lán, zhǎng luó kūn mí, ān yuǎn rì zhú, yì chéng zhì zhī. chén tāng dàn jié, jiù zài sān zhé huì zōng qín shì, jiāng wài zhī jié. shù fù cháng zhèng gān chén duàn chuán dì sì shí.
義陽樓蘭,長羅昆彌,安遠日逐,義成郅支。陳湯誕節,救在三哲;會宗勤事,疆外之桀。述《傅常鄭甘陳段傳》第四十。
bù yí fū mǐn, yīng biàn dāng lǐ, cí huò bù hūn, qūn dùn zhì shì. shū kè yǒu zhōng, sàn jīn yú lǎo. dìng guó zhī zuò, yú qí rén kǎo. guǎng dé dāng xuān, jìn yú zhī chǐ. shù juàn shū yú bì píng péng chuán dì sì shí yī.
不疑膚敏,應變當理,辭霍不婚,逡遁致仕。疏克有終,散金娛老。定國之祚,於其仁考。廣德、當、宣,近於知恥。述《雋疏於薜平彭傳》第四十一。
sì hào dùn qín, gǔ zhī yì mín, bù yíng bù bá, yán píng zhèng zhēn. jí yīn yú hè, niè ér bù zī yǔ jì huáng fà, yǐ dé lái shì. shě wéi zhèng shēn, shèng sǐ shàn dào guō qīn jiǎng xǔ, jìn dùn zhī hǎo. shù wáng gòng liǎng gōng bào chuán dì sì shí èr.
四皓遁秦,古之逸民,不營不拔,嚴平、鄭真。吉因於賀,涅而不緇;禹既黃髮,以德來仕。舍惟正身,勝死善道;郭欽、蔣詡,近遁之好。述《王貢兩龔鮑傳》第四十二。
fú yáng jì jì, wén shī wén lǐ. xuán chéng tuì ràng, réng shì zuò xiāng. hàn zhī zōng miào, shū sūn shì mó, gé zì xiào yuán, zhū rú biàn dù. guó zhī dàn zhāng, bó zài qí lù. shù wéi xián chuán dì sì shí sān.
扶陽濟濟,聞《詩》聞《禮》。玄成退讓,仍世作相。漢之宗廟,叔孫是謨,革自孝元,諸儒變度。國之誕章,博載其路。述《韋賢傳》第四十三。
gāo píng shī shī, wéi pì zuò wēi, tú chù xiōng hài, tiān zǐ shì pí. bó yáng bù fá, hán hóng guāng dà, tiān yòu qí zhōng, qìng liú miáo yì. shù wèi xiāng bǐng jí chuán dì sì shí sì.
高平師師,惟闢作威,圖黜凶害,天子是毗。博陽不伐,含弘光大,天誘其衷,慶流苗裔。述《魏相丙吉傳》第四十四。
zhàn wǎng zhī lái, yōu zàn shén míng, gǒu fēi qí rén, dào bù xū xíng. xué wēi shù mèi, huò jiàn fǎng fú, yí dài fěi què, wéi zhòng wù shì, qiǎn wèi yóu hǎi, shēn zuò dūn hài. shù suī liǎng xià hóu jīng yì lǐ chuán dì sì shí wǔ.
占往知來,幽贊神明,苟非其人,道不虛行。學微術昧,或見仿佛,疑殆匪闕,違眾迕世,淺為尤海,深作敦害。述《眭兩夏侯京翼李傳》第四十五。
guǎng hàn yǐn jīng, kè cōng kè míng yán shòu zuò yì, jì hé qiě píng. jīn néng jié shàng, jù xiàn jí xíng. wēng guī chéng fēng, dì yáng jué shēng. chǎng yì píng píng, wén yǎ zì zàn zūn shí jiū jiū, bāng jiā zhī yàn zhāng sǐ fēi zuì, shì mín suǒ tàn. shù zhào yǐn hán zhāng liǎng wáng chuán dì sì shí liù.
廣漢尹京,克聰克明;延壽作翊,既和且平。矜能訐上,俱陷極刑。翁歸承風,帝揚厥聲。敞亦平平,文雅自贊;尊實赳赳,邦家之彥;章死非罪,士民所嘆。述《趙尹韓張兩王傳》第四十六。
kuān ráo zhèng sè, guó zhī sī zhí. fēng yī hǎo gāng, fǔ yì mù zhí. jiē xiàn kuáng juàn, bù diǎn bù shì. chóng zhí yán zé, lóng chí guān shǒu. bǎo qū dìng líng, bìng yǒu lì zhì. shù gài zhū gé liú zhèng wú jiāng sūn hé chuán dì sì shí qī.
寬饒正色,國之司直。豐繄好剛,輔亦慕直。皆陷狂狷,不典不式。崇執言責,隆持官守。寶曲定陵,並有立志。述《蓋諸葛劉鄭毋將孫何傳》第四十七。
zhǎng qiàn yǔ々, dí huò bù jǔ, yù xuān nǎi bá, fù yuán zuò fǔ, bù tú bù lǜ, jiàn zhì shí xǔ. shù xiāo wàng zhī chuán dì sì shí bā.
長倩懙々,覿霍不舉,遇宣乃拔,傅元作輔,不圖不慮,見躓石、許。述《蕭望之傳》第四十八。
zǐ míng guāng guāng, fā jī xī jiāng, liè yú yù wǔ, jué zi yì liáng. shù féng fèng shì chuán dì sì shí jiǔ.
子明光光,發跡西疆,列於禦侮,厥子亦良。述《馮奉世傳》第四十九。
xuān zhī sì zǐ, huái yáng cōng mǐn, jiù shì qú chú, jǐ xiàn dà lǐ. chǔ xiào è jí, dōng píng shī guǐ, zhōng shān xiōng duǎn, mǔ guī róng lǐ. yuán zhī èr wáng, sūn hòu dà zōng, zhāo ér bù mù, dà mìng gèng dēng. shù xuān yuán liù wáng chuán dì wǔ shí.
宣之四子,淮陽聰敏,舅氏蘧蒢,幾陷大理。楚孝惡疾,東平失軌,中山凶短,母歸戎里。元之二王,孫後大宗,昭而不穆,大命更登。述《宣元六王傳》第五十。
lè ān xiù xiù, gǔ zhī wén xué, mín jù ěr zhān, kùn yú èr sī. ān chāng huò zhí, zhū yún zuò qī. bó shān xin xiǎng shèn, shòu mǎng zhī jiù. shù kuāng zhāng kǒng mǎ chuán dì wǔ shí yī.
樂安袖袖,古之文學,民具爾瞻,困於二司。安昌貨殖,朱雲作娸。博山忄享慎,受莽之疚。述《匡張孔馬傳》第五十一。
lè chāng dǔ shí, bù ráo bù qū, gòu mǐn jì duō, shì yòng fèi chù. wǔ yáng yīn qín, fǔ dǎo fù jūn, jì zhōng qiě móu, xiǎng zī jiù xūn. gāo wǔ shǒu wáng, yīn yòng jì shēn. shù wáng shāng shǐ dān fù xǐ chuán dì wǔ shí èr.
樂昌篤實,不橈不詘,遘閔既多,是用廢黜。武陽殷勤,輔導副君,既忠且謀,饗茲舊勛。高武守王,因用濟身。述《王商史丹傅喜傳》第五十二。
gāo yáng wén fǎ, yáng xiāng wǔ lüè, zhèng shì zhī cái, dào dé wéi báo, wèi guò jué rèn, xiān zhōng qí lù. bó zhī hàn yīn, gǔ yāo xiān zuò. shù bì xuān zhū bó chuán dì wǔ shí sān.
高陽文法,揚鄉武略,政事之材,道德惟薄,位過厥任,鮮終其祿。博之翰音,鼓妖先作。述《薜宣朱博傳》第五十三。
gāo líng xiū rú, rèn xíng yǎng wēi, yòng hé shí yí, qì zhōu shì zī. yì dé qí yǒng, rú hǔ rú pí, jìn bù kuǐ bù, zōng wèi jīng ní. shù dí fāng jìn chuán dì wǔ shí sì.
高陵修儒,任刑養威,用合時宜,器周世資。義得其勇,如虎如貔,進不跬步,宗為鯨鯢。述《翟方進傳》第五十四。
tǒng wēi zhèng quē, zāi shěng lǚ fā. yǒng chén jué jiù, jiè zài sān qī. yè zhǐ dīng fù, lüè kuī zhàn shù. shù gǔ yǒng dù yè chuán dì wǔ shí wǔ.
統微政缺,災眚屢發。永陳厥咎,戒在三七。鄴指丁、傅,略窺占術。述《谷永杜鄴傳》第五十五。
āi píng zhī xù, dīng fù mǎng xián. wǔ jiā qī zhī, nǎi sàng jué shēn. gāo lè fèi chù, xián liè zhēn chén. shù hé wǔ wáng jiā shī dān chuán dì wǔ shí liù.
哀、平之恤,丁、傅、莽、賢。武、嘉戚之,乃喪厥身。高樂廢黜,咸列貞臣。述《何武王嘉師丹傳》第五十六。
yuān zāi ruò rén! shí hǎo sī wén. chū nǐ xiàng rú, xiàn fù huáng mén, chuò ér tán sī, cǎo fǎ zuǎn xuán, zhēn zhuó liù jīng, fàng yì xiàng lùn, qián yú piān jí, yǐ zhāng jué shēn. shù yáng xióng chuán dì wǔ shí qī.
淵哉若人!實好斯文。初擬相如,獻賦黃門,輟而覃思,草《法》纂《玄》,斟酌《六經》,放《易》象《論》,潛於篇籍,以章厥身。述《揚雄傳》第五十七。
guǎng guǎng wáng qín, miè wǒ shèng wén, hàn cún qí yè, liù xué xī fēn. shì zōng shì lǐ, shì gāng shì jì, shī tú mí sàn, zhe qí zhōng shǐ, shù rú lín chuán dì wǔ shí bā.
獷獷亡秦,滅我聖文,漢存其業,六學析分。是綜是理,是綱是紀,師徒彌散,著其終始,述《儒林傳》第五十八。
shuí huǐ shuí yù, yù qí yǒu shì. mǐn mǐn qún lí, huà chéng liáng lì. shū rén jūn zǐ, shí tóng gōng yì. méi shì yí ài, mín yǒu yú sī. shù dùn lì chuán dì wǔ shí jiǔ.
誰毀誰譽,譽其有試。泯泯群黎,化成良吏。淑人君子,時同功異。沒世遺愛,民有餘思。述《遁吏傳》第五十九。
shàng tì xià líng, jiān guǐ bù shèng, měng zhèng héng zuò, xíng fá yòng xìng. céng shì qiáng yǔ, póu kè wèi xióng, bào nüè yǐ wēi, yāng yì xiōng zhōng. shù kù lì chuán dì liù shí.
上替下陵,奸軌不勝,猛政橫作,刑罰用興。曾是強圉,掊克為雄,報虐以威,殃亦凶終。述《酷吏傳》第六十。
sì mín shí lì, wǎng yǒu jiān yè, dà bù yín chǐ, xì bù guì fá, gài jūn wú pín, zūn wáng zhī fǎ. mí fǎ mí dù, mín sì qí zhà, bī shàng bìng xià, huāng zhí qí huò. hóu fú yù shí, bài sú shāng huà. shù huò zhí chuán dì liù shí yī.
四民食力,罔有兼業,大不淫侈,細不匱乏,蓋均無貧,遵王之法。靡法靡度,民肆其詐,逼上並下,荒殖其貨。侯服玉食,敗俗傷化。述《貨殖傳》第六十一。
kāi guó chéng jiā, yǒu fǎ yǒu zhì, jiā bù zāng jiǎ, guó bù zhuān shā. shěn nǎi qí mín, zuò wēi zuò huì, rú tái bù kuāng, lǐ fǎ shì wèi! shù yóu xiá chuán dì liù shí èr.
開國承家,有法有制,家不臧甲,國不專殺。矧乃齊民,作威作惠,如台不匡,禮法是謂!述《遊俠傳》第六十二。
bǐ hé rén sī, qiè cǐ fù guì! yíng sǔn gāo míng, zuò jiè hòu shì. shù nìng xìng chuán dì liù shí sān.
彼何人斯,竊此富貴!營損高明,作戒後世。述《佞幸傳》第六十三。
yú wéi dì diǎn, róng yí huá xià! zhōu xuān rǎng zhī, yì liè fēng yǎ. zōng yōu jì hūn, yín yú bāo nǚ, róng bài wǒ lí, suì wáng fēng hào. dà hàn chū dìng, xiōng nú qiáng shèng, wéi wǒ píng chéng, kòu qīn biān jìng. zhì yú xiào wǔ, yuán hè sī nù, wáng shī léi qǐ, tíng jī shuò yě. xuān chéng qí mò, nǎi shī hóng dé, zhèn wǒ wēi líng, wǔ shì lái fú. wáng mǎng qiè mìng, shì qīng shì fù, bèi qí biàn lǐ, wèi shì diǎn shì. shù xiōng nú chuán dì liù shí sì.
於惟帝典,戎夷猾夏!周宣攘之,亦列《風》、《雅》。宗幽既昏,淫於褒女,戎敗我驪,遂亡酆鄗。大漢初定,匈奴強盛,圍我平城,寇侵邊境。至於孝武,爰赫斯怒,王師雷起,霆擊朔野。宣承其末,乃施洪德,震我威靈,五世來服。王莽竊命,是傾是覆,備其變理,為世典式。述《匈奴傳》第六十四。
xī nán wài yí, zhǒng bié yù shū. nán yuè wèi tuó, zì wáng pān yú. yōu yōu wài yù, mǐn yuè dōng ōu. yuán jì cháo xiān, yàn zhī wài qū. hàn xìng róu yuǎn, yǔ ěr pōu fú. jiē shì qí qū, zhà chén zhà jiāo, xiào wǔ xíng shī, zhū miè hǎi yú. shù xī nán yí liǎng yuè cháo xiān chuán dì liù shí wǔ.
西南外夷,種別域殊。南越尉佗,自王番禺。攸攸外寓,閩越、東甌。爰洎朝鮮,燕之外區。漢興柔遠,與爾剖符。皆恃其岨,乍臣乍驕,孝武行師,誅滅海隅。述《西南夷兩越朝鮮傳》第六十五。
xī róng jí xù, xià hòu shì biǎo. zhōu mù guān bīng, huāng fú bù lǚ. hàn wǔ láo shén, tú yuǎn shén qín. wáng shī tuó々, zhì zhū dà yuān. shí々 gōng zhǔ, nǎi nǚ wū sūn, shǐ mìng nǎi tōng, tiáo zhī zhī bīn. zhāo xuān chéng yè, dōu hù shì lì, zǒng dū chéng guō, sān shí yǒu liù, xiū fèng cháo gòng, gè yǐ qí zhí. shù xī yù chuán dì liù shí liù.
西戎即序,夏後是表。周穆觀兵,荒服不旅。漢武勞神,圖遠甚勤。王師驒々,致誅大宛。姼々公主,乃女烏孫,使命乃通,條支之瀕。昭、宣承業,都護是立,總督城郭,三十有六,修奉朝貢,各以其職。述《西域傳》第六十六。
guǐ yǐ huò fú, xíng yú wài qī, gāo hòu shǒu mìng, lǚ zōng diān fù. báo jī zhuì wèi, zōng wén chǎn dé. dòu hòu wéi yì, kǎo pán yú dài. wáng shì zè wēi, shì wǔ zuò sì. zi fū jì xìng, shàn ér bù zhōng. gōu yì yōu shāng, xiào zhāo yǐ dēng. shàng guān yòu zūn, lèi mà jué zōng. shǐ dì wáng dào, shēn yù bù xiáng, jí xuān xiǎng guó, èr zú hòu guāng. gōng āi chǎn yuán, yāo ér bù suí. qióng chéng chéng xù, lǚ zūn sān shì. fēi yàn zhī yāo, huò chéng jué mèi. dīng fù tiě zì, zì qiú xiōng hài. zhōng shān wú gū, nǎi sàng féng wèi. huì zhāng jǐng báo, wǔ chén xuān huò, chéng xǔ āi fù, píng wáng zhī zuò, shì suī xīn xiàn, fēi tiān suǒ dù. yuàn jiù ruò zī, rú hé bù kè! jìn wài qī chuán dì liù shí qī.
詭矣禍福,刑於外戚,高后首命,呂宗顛覆。薄姬墜魏,宗文產德。竇後違意,考盤於代。王氏仄微,世武作嗣。子夫既興,扇而不終。鈎弋憂傷,孝昭以登。上官幼尊,類禡厥宗。史娣、王悼,身遇不祥,及宣饗國,二族後光。恭哀產元,夭而不遂。邛成乘序,履尊三世。飛燕之妖,禍成厥妹。丁、傅僣恣,自求凶害。中山無辜,乃喪馮、衛。惠張、景薄,武陳、宣霍,成許、哀傅,平王之作,事雖歆羨,非天所度。怨咎若茲,如何不恪!進《外戚傳》第六十七。
yuán hòu shēn mǔ, yuè jīng jiàn biǎo. zāo chéng zhī yì, zhèng zì zhū jiù. yáng píng zuò wēi, zhū jiā qīng zǎi. chéng dū huáng huáng, jiǎ wǒ míng guāng. qū yáng xiāo xiāo, yì zhū qí táng. xīn dū kàng jí, zuò luàn yǐ wáng. shù yuán hòu chuán dì liù shí bā.
元後娠母,月精見表。遭成之逸,政自諸舅。陽平作威,誅加卿宰。成都煌煌,假我明光。曲陽歊歊,亦朱其堂。新都亢極,作亂以亡。述《元後傳》第六十八。
zī ěr zéi chén, cuàn hàn tāo tiān, xíng jiāo xià guǐ, nüè liè shāng xīn. wěi jī huáng yú, móu chēng diǎn wén, zhòng yuàn shén nù, è fù zhū zhēn. bǎi wáng zhī jí, jiū qí jiān hūn. shù wáng mǎng chuán dì liù shí jiǔ.
咨爾賊臣,篡漢滔天,行驕夏癸,虐烈商辛。偽稽黃、虞,繆稱典文,眾怨神怒,惡復誅臻。百王之極,究其奸昏。述《王莽傳》第六十九。
fán hàn shū, xù dì huáng, liè guān sī, jiàn hóu wáng. zhǔn tiān dì, tǒng yīn yáng, chǎn yuán jí, bù sān guāng. fēn zhōu yù, wù tǔ jiāng, qióng rén lǐ, gāi wàn fāng. wěi liù jīng, zhuì dào gāng, zǒng bǎi shì, zàn piān zhāng. hán yǎ gù, tōng gǔ jīn, zhèng wén zì, wéi xué lín. shù xù chuán dì qī shí.
凡《漢書》,敘帝皇,列官司,建侯王。准天地,統陰陽,闡元極,步三光。分州域,物土疆,窮人理,該萬方。緯《六經》,綴道綱,總百氏,贊篇章。函雅故,通古今,正文字,惟學林。述《敘傳》第七十。