strong zuò máo ān tuì zhī zì tàn qū è yú tiān jiāng shī gōng strong
坐茅庵退之自嘆 驅鱷魚天將施功
shí èr shí zhōng fēng yǔ è, huǐ què cóng qián yī niàn cuò. kǎn lí hù huàn tǐ zhōng jiāo, chún yīn bō jǐn chún yáng lè.
十二時中風雨惡,悔卻從前一念錯。坎離互換體中交,純陰剝盡純陽樂。
chún yáng lè, bù xiāo suǒ, qián qián xī yáng rú tāi hè. huí tóu shí qǔ shuǐ zhōng jīn, shèng shì cháo zhōu qù qū è.
純陽樂,不蕭索,乾乾夕陽如胎鶴。回頭拾取水中金,勝似潮州去驅鱷。
huà shuō tuì zhī zài nà máo wū nèi, jì méi gè chuáng wéi qīn rù kě yǐ ān xī, yòu méi dēng huǒ liàng guāng rén yǐng ér xiāng bàn, lěng qīng qīng dú zì yī gè, shàng tiān wú lù, rù dì wú mén, zhǐ de bǎ mén lái shuān dé jǐn jǐn de, zuò zài yǐ zi shàng dǎ dǔn. sī liang yào shuì yī jué, wú nài xīn ér lǐ qī cǎn chuàng huáng, ěr duǒ lǐ dōng yín xī zhèn, miǎn bù dé pá qǐ mián dào, nà lǐ hé yǎn shuì dé yī kè? yīn kǒu zhàn qīng jiāng yǐn yī cí, yǐ xiāo zhǎng yè.
話說退之在那茅屋內,既沒個床帷衾褥可以安息,又沒燈火亮光人影兒相伴,冷清清獨自一個,上天無路,入地無門,只得把門來拴得緊緊的,坐在椅子上打盹。思量要睡一覺,無奈心兒里悽慘愴惶,耳朵里東吟西震,免不得爬起眠倒,那裡合眼睡得一刻?因口占《清江引》一詞,以消長夜。
yī gēng lǐ, hūn hūn shuì bù chéng, duì yǐng chéng gū lìng. wǒ yì bǐng zhōng zhēn, shuí xiǎng chéng huà bǐng, zhǐ luò de sāi biān liǎng lèi líng.
一更里,昏昏睡不成,對影成孤另。我意秉忠貞,誰想成畫餅,只落得腮邊兩淚零。
èr gēng lǐ, bù yóu rén bù lèi zhū pāo, xuě yōng lán guān dào. huí shǒu wàng zhǎng ān, lù yuǎn wú xiāo hào, xiǎng chū huà ér mò cuò le.
二更里,不由人不淚珠拋,雪擁藍關道。回首望長安,路遠無消耗,想初話兒莫錯了。
sān gēng lǐ, yòu guā kuáng fēng xuě, mén wài yǒu guǐ shuō: mǎ ér mìng nán táo, gū shēn hé chù xiē? xiǎng hán yù qián shēng duō zuì yè.
三更里,又刮狂風雪,門外有鬼說:馬兒命難逃,孤身何處歇?想韓愈前生多罪業。
sì gēng lǐ, jī jiào tiān wèi xiǎo, tīng měng hǔ yán shān jiào. sān hún qī pò dàng yōu yōu, shēng sǐ zhēn nán bǎo. méi jì chū yáng cháng, zhǐ de bǎ shén xiān gào.
四更里,雞叫天未曉,聽猛虎沿山叫。三魂七魄盪悠悠,生死真難保。沒計出羊腸,只得把神仙告。
wǔ gēng lǐ, jīn jī shēng sān chàng, bù jué dōng fāng liàng. máng qǐ zhěng yī shang, yào dào lán guān shàng, zěn dāng nà fēng xuě ér bǎ shēn qū zàng.
五更里,金雞聲三唱,不覺東方亮。忙起整衣裳,要到藍關上,怎當那風雪兒把身軀葬。
tuì zhī yī yè yào shuì bù dé shuì, jiē tàn dào tiān míng, zhèng yào zhěng lǐ ān pèi shàng mǎ qián xíng, kàn nà mǎ shí, yǐ zhí jiāng jiāng sǐ zài dì shàng. tuì zhī jiàn zhè mǎ sì jiǎo tǐng zhí, liǎng yǎn wú guāng, bù jué diē jiǎo chuí xiōng, fàng shēng dà kū, dào: jì dé xī rì zài zhǎng ān qǐ shēn shí jié, yī xíng gòng yǒu sì gè, yí lù shàng suī rán lěng luò, hái bù gū xī. bù xiǎng zhāng qiān lǐ wàn bèi lǎo hǔ yǎo le qù, wǒ zhǐ de zhāo zhāo mù mù yǔ mǎ xiāng yī. zǒu biàn le qí qū xiǎn lù, tà biàn le hòu xuě céng bīng, jī wú liào wèi, hán wú cǎo mián. hái zhǐ wàng gǎn dào cháo yáng zuò yī rì guān, bó de ēn yòu hái xiāng, wǒ yǔ mǎ yī jiù zài zhǎng ān jiē shàng chí chěng. zěn zhī jīn rì mǎ sǐ huāng jiāo, wǒ liú máo shè, zhè dōu shì qián shēng fēn dìng, wǒ yě bù yuàn, zhǐ shì jiào wǒ zěn shēng zǒu dé dào cháo yáng?
退之一夜要睡不得睡,嗟嘆到天明,正要整理鞍轡上馬前行,看那馬時,已直僵僵死在地上。退之見這馬四腳挺直,兩眼無光,不覺跌腳捶胸,放聲大哭,道:「記得昔日在長安起身時節,一行共有四個,一路上雖然冷落,還不孤恓。不想張千、李萬被老虎咬了去,我只得朝朝暮暮與馬相依。走遍了崎嶇險路,踏遍了厚雪層冰,飢無料喂,寒無草眠。還指望趕到潮陽做一日官,博得恩宥還鄉,我與馬依舊在長安街上馳騁。怎知今日馬死荒郊,我留茅舍,這都是前生分定,我也不怨,只是教我怎生走得到潮陽?」
nà shí kǔ tòng bù yǐ, biàn jiāng xīn shì zuò shī yī shǒu, xiě zài máo ān bì shàng. shī yún:
那時苦痛不已,便將心事作詩一首,寫在茅庵壁上。詩云:
yī fēng cháo zòu jiǔ zhòng tiān, xī biǎn cháo yáng lù bā qiān.
一封朝奏九重天,夕貶潮陽路八千。
běn wèi shèng cháo chú bì zhèng, kěn jiāng shuāi xiǔ xī cán nián.
本為聖朝除弊政,肯將衰朽惜殘年。
tuì zhī kǔ yín sì jù, hái wèi yǒu hòu sì jù, yīn sī xiàng rì nà jīn lián huā bàn shàng yǒu shī yī lián, zhèng yīng zhe jīn rì de shì, nǎi xù yín yún:
退之苦吟四句,還未有後四句,因思向日那金蓮花瓣上有詩一聯,正應着今日的事,乃續吟云:
yún héng qín lǐng jiā hé zài? xuě yōng lán guān mǎ bù qián.
雲橫秦嶺家何在?雪擁藍關馬不前。
tuì zhī zhèng yù còu wán hòu yùn, bù liào bǐ dòng jǐn le xiě bù dé, zhǐ de fàng xià le bǐ. nà shí jié cái xiǎo dé zì jiā de xìng mìng rú tóng xuě lǐ de dēng, lú shàng de xuě, yī xīn yī yì zhǐ wàng jiàn xiāng zi yī miàn, yǐ qiú bá jiù xìng mìng. zhǐ shì dú zì yī gè zài máo ān zhōng bù wèi jié jú, biàn yòu xiàng qián zǒu qù.
退之正欲湊完後韻,不料筆凍緊了寫不得,只得放下了筆。那時節才曉得自家的性命如同雪裡的燈,爐上的雪,一心一意指望見湘子一面,以求拔救性命。只是獨自一個在茅庵中不為結局,便又向前走去。
shuí zhī zǒu bù guò bàn lǐ zhī chéng, yòu yǒu yī zhī měng hǔ lán zhù lù tóu. tuì zhī jiào dào: wǒ jīn fān sǐ le! xiāng zǐ zhí ér rú hé hái bù lái jiù wǒ?
誰知走不過半里之程,又有一隻猛虎攔住路頭。退之叫道:「我今番死了!湘子侄兒如何還不來救我?」
zhǐ jiàn bàn kōng zhōng lì xià yī gè rén lái, chì hǔ dào: niè chù, bù dé shāng rén! hǎo shēng huí shàng.
只見半空中立下一個人來,叱虎道:「孽畜,不得傷人!好生回上。」
nà hǔ jiù xiàng shì rén jiā yǎng shú de māo ér gǒu ér yì bān, fǔ shǒu tiē ěr, páo xiào ér qù. tuì zhī kàn jiàn, jiù hěn jiào dào: jiù kǔ jiù nán dà luó xiān, jiù wǒ yī jiù! wǒ qíng yuàn gēn nǐ qù xiū xíng, zài bù sī liang zuò guān le.
那虎就像是人家養熟的貓兒、狗兒一般,俯首帖耳,咆哮而去。退之看見,就狠叫道:「救苦救難大羅仙,救我一救!我情願跟你去修行,再不思量做官了。」
xiāng zǐ dào: shū fù, shū fù, wǒ bú shì nèn me dà luó xiān, nǎi shì nǐ zhí ér hán xiāng lái kàn nǐ, nǐ zěn de bù rèn dé wǒ le?
湘子道:「叔父,叔父,我不是恁麼大羅仙,乃是你侄兒韓湘來看你,你怎的不認得我了?」
tuì zhī bào zhù xiāng zi, hào táo dà kū, dào: ào huǐ dāng chū bù tīng rǔ de yán yǔ. zhěng zhěng zài lù shàng shòu le xǔ duō shān, rǔ rú hé zǎo bù lái jiù wǒ?
退之抱住湘子,號陶大哭,道:「懊悔當初不聽汝的言語。整整在路上受了許多苫,汝如何早不來救我?」
yīn bǎ yí lù lǐ de shì qíng xì zǔ gào sù xiāng zi yī biàn, yòu dào: wǒ fāng cái zài máo ān zhōng tí yī shǒu shī, yǐ biǎo wǒ de kǔ zhōng, yīn bǐ dòng huài le, zhǐ zuò dé liù jù, rú jīn xǐ de jiàn rǔ, wǒ xù chéng le zhè shī.
因把一路里的事情細組告訴湘子一遍,又道:「我方才在茅庵中題一首詩,以表我的苦衷,因筆凍壞了,只做得六句,如今喜得見汝,我續成了這詩。」
xiāng zǐ dào: shū fù de shī shì nà jǐ lián?
湘子道:「叔父的詩是那幾聯?」
tuì zhī dào: wǒ niàn yǔ rǔ tīng.
退之道:「我念與汝聽。」
shī yún:
詩云:
yī fēng cháo zòu jiǔ zhòng dà, xī biǎn cháo yáng lù bā qiān.
一封朝奏九重大,夕貶潮陽路八千。
běn wèi shèng cháo chú bì zhèng, kěn jiāng shuāi xiǔ xī cán nián.
本為聖朝除弊政,肯將衰朽惜殘年。
yún héng qín lǐng jiā hé zài? xuě yōng lán guān mǎ bù qián.
雲橫秦嶺家何在?雪擁藍關馬不前。
zhī rǔ yuǎn lái yīng yǒu yì, hǎo shōu wú gǔ zhàng jiāng biān.
知汝遠來應有意,好收吾骨 瘴江邊。
xiāng zǐ dào: shū fù bù xū xù fán, zhí ér dōu zhī dào le. qǐng wèn shū fù, rú jīn hái qù dào rèn zuò guān, hái shì bié tú gōu dāng?
湘子道:「叔父不須絮煩,侄兒都知道了。請問叔父,如今還去到任做官,還是別圖勾當?」
tuì zhī yáo shǒu dào: gǎn tiān dì zǔ zōng hù yòu, sǐ lǐ táo shēng, yī xīn qù xiū xíng bàn dào, xún yī gè shōu chéng jié guǒ, zài bù sī liang nà zuò guān de gōu dāng le.
退之搖手道:「感天地、祖宗護佑,死裡逃生,一心去修行辦道,尋一個收成結果,再不思量那做官的勾當了。」
kǒu zhàn zhù mǎ chàng yī cí, yǐ gào xiāng zi.
口占《駐馬唱》一詞,以告湘子。
wǒ tòng gǎi qián fēi, zài bù qù wèi guān rě shì fēi. piē què le jīn zhāng zǐ shòu xiàng jiǎn wū xuē jǐn xiù cháo yī. xiǎng jūn ēn yǒu yì ruò huī fēi, huā qíng jiǔ zhài jù pāo qì. tuō què fān lí, yī xīn zhǐ wàng qīng xiū shàn dì.
我痛改前非,再不去為官惹是非。撇卻了金章紫綬、象簡烏靴、錦繡朝衣。想君恩友誼若灰飛,花情酒債俱拋棄。脫卻藩籬,一心只望清修善地。
xiāng zǐ dào: shū fù, nǐ jì huí xīn xiàng dào, yī yì xiū xíng, zì rán chāo shēng xiān jiè. zhǐ shì zhè shān lǐ méi yǒu shī fù, jiào nà gè chuán yǔ nǐ dān tóu miào jué?
湘子道:「叔父,你既回心向道,一意修行,自然超升仙界。只是這山里沒有師父,教那個傳與你丹頭妙訣?」
tuì zhī dào: wén dào xiān hū wú zhě, wú zhī shī yě. rǔ jì yǐ chéng xiān, wǒ jiù bài rǔ wèi shī, hé xiāo yòu xún bié gè shuài fù?
退之道:「聞道先乎吾者,吾之師也。汝既已成仙,我就拜汝為師,何消又尋別個帥父?」
xiāng zǐ dào: fù zǐ bù chuán xīn, shū zhí nán shòu dào, zhè gè duàn rán shǐ bù dé de.
湘子道:「父子不傳心,叔侄難授道,這個斷然使不得的。」
tuì zhī dào: zhí ér zhè bān shuō huà, yòu shì xián wǒ qīng shī màn dào, xīn bù zhì chéng le. wǒ ruò yǒu yī diǎn huǐ xīn, yǒng duò ā bí dì yù!
退之道:「侄兒這般說話,又是嫌我輕師慢道,心不志誠了。我若有一點悔心,永墮阿鼻地獄!」
xiāng zǐ dào: zhí ér méng shū fù ēn yǎng chéng rén, qǐ bù zhī shū fù de xīn shì, hé xū lì shì. zhǐ shì wéi le cháo tíng qīn xiàn, yòu yào lián lèi jiā shǔ, zěn shēng shì hǎo?
湘子道:「侄兒蒙叔父恩養成人,豈不知叔父的心事,何須立誓。只是違了朝廷欽限,又要連累家屬,怎生是好?」
tuì zhī dào: wǒ yī xīn zhǐ yào xiū xíng, gù bù dé tā men le.
退之道:「我一心只要修行,顧不得他們了。」
xiāng zǐ dào: suī rán rú cǐ shuō, shū fù de qīng míng zhí jié zhe wén yī shì, qǐ kě yīn jīn rì zāo biǎn, biàn gǎi biàn le chū xīn. zhí ér sī liang qǐ lái, shū fù hái shì qù dào rèn zuò guān, jiǎo wán le cháo tíng qīn xiàn, rán hòu qù xiū xíng, cái shì dào lǐ.
湘子道:「雖然如此說,叔父的清名直節着聞一世,豈可因今日遭貶,便改變了初心。侄兒思量起來,叔父還是去到任做官,繳完了朝廷欽限,然後去修行,才是道理。」
tuì zhī dào: wǒ dān shēn dú zì qù yě wǎng rán, tǎng huò qián tú yòu yù jiàn lǎo hǔ, qǐ bú shì duàn sòng le xìng mìng?
退之道:「我單身獨自去也枉然,倘或前途又遇見老虎,豈不是斷送了性命?」
xiāng zǐ dào: guǒ rán shū fù yī gè rén dào rèn yě bù jì shì, bù rú zhí ér tóng shū fù qù zuò guān, le xiē gōng wù shì qíng, liú xià hǎo míng ér zài nà lǐ, wǒ biàn bǎ xiān tiān shī jiě miào fǎ huàn le shū fù xíng hái, zhǐ shuō shū fù zhōng fēng, sǐ zài gōng shǔ wǒ lìng tuō huà yī shēn, huí dào zhǎng ān, shàng běn bào sǐ, qiú fù shū fù fēng gào, réng jiù tóng shū fù xún shī fǎng dào. shàng bù wéi cháo tíng de qīn mìng, xià kě wán shū fù wèi guān de měi míng, zhōng kě dé zhǎng shēng bù sǐ de miào jué, què bú shì hǎo?
湘子道:「果然叔父一個人到任也不濟事,不如侄兒同叔父去做官,了些公務事情,留下好名兒在那裡,我便把先天屍解妙法換了叔父形骸,只說叔父中風,死在公署;我另脫化一身,回到長安,上本報死,求復叔父封誥,仍舊同叔父尋師訪道。上不違朝廷的欽命,下可完叔父為官的美名,中可得長生不死的妙訣,卻不是好?」
tuì zhī tīng bà, bù shèng huān xǐ dào: dàn píng rǔ zuò yòng, wǒ zhǐ yī rǔ biàn shì le.
退之聽罷,不勝歡喜道:「但憑汝作用,我只依汝便是了。」
qià cái zhěng dùn shàng lù, xiāng zi yě bù jià yún tà wù, gēn zhe tuì zhī yì bān de cān fēng sù yǔ, mào lěng dān hán.
恰才整頓上路,湘子也不駕雲踏霧,跟着退之一般的餐風宿雨,冒冷耽寒。
yī lián zǒu le liǎng rì, yuǎn yuǎn wàng jiàn yī zuò chéng lóu, xiāng zǐ dào: qián miàn yǐ shì cháo yáng jùn le, tā nà lǐ dìng yǒu rén fū lái yíng jiē, shū fù kě guān dài qǐ lái, hǎo jiē jiàn tā men.
一連走了兩日,遠遠望見一座城樓,湘子道:「前面已是潮陽郡了,他那裡定有人夫來迎接,叔父可冠帶起來,好接見他們。」
tuì zhī yī yán, chuān le guān dài, zuò zài nà shí lǐ zhǎng tíng zhī xià. guǒ rán yǒu yī gè tàn shì rén, qīng yī xiǎo mào, jìn qián wèn dào: nǐ men shì nà lǐ guān zhǎng? yǒu nèn shì lái dào zhè lǐ?
退之依言,穿了冠帶,坐在那十里長亭之下。果然有一個探事人,青衣小帽,近前問道:「你們是那裡官長?有恁事來到這裡?」
xiāng zǐ dào: wǒ lǎo yé shì lǐ bù shàng shū, xìng hán, yīn fó gǔ yī biǎo, chù fàn lóng yán, biǎn zài běn fǔ wèi cì shǐ, jīn rì qián lái dào rèn.
湘子道:「我老爺是禮部尚書,姓韓,因佛骨一表,觸犯龍顏,貶在本府為刺史,今日前來到任。」
tàn shì rén dào: zhè bān shuō shì běn fǔ tài yé le, qiě qǐng shǎo zuò, dài xiǎo rén qù bào yǔ guān lì dé zhī, chū lái yíng jiē shàng rèn.
探事人道:「這般說是本府太爺了,且請少坐,待小人去報與官吏得知,出來迎接上任。」
nà tàn shì rén shuō le zhè jǐ jù huà, méi mìng de pǎo jìn chéng qù, bào yǔ kè guān zhī dào. bù yī shí jiān, jiù yǒu xǔ duō zhí guān bìng xiāng lǐ qí lǎo shī shēng rén děng, bèi le xiē cǎi sī lǔ qí zhì, fēi yě sì yōng chū chéng lái, yíng jiē tuì zhī, gè gè cān yè lǐ bì, tuì zhī fēn fù dào: jīn zhāo shàng jí, wǒ jiù yào dào rèn, yī yīng xū zhī cè jí jìn yuē tiáo lì, jù yào qí bèi, bù dé wéi wù.
那探事人說了這幾句話,沒命的跑進城去,報與客官知道。不一時間,就有許多職官並鄉里耆老、師生人等,備了些彩(糹魯)旗幟,飛也似擁出城來,迎接退之,各各參謁禮畢,退之吩咐道:「今朝上吉,我就要到任,一應須知冊籍、禁約、條例,俱要齊備,不得違誤。」
guān lì lián shēng nuò nuò ér tuì. dāng xià tuì zhī zuò le sì rén guān jiào, zào jiǎ rén yì, gǔ lè qí zhàng, cù yōng jìn chéng, zài guān yá zhù zā. cì hàn shēng táng huà mǎo, yè miào xíng xiāng, pán suàn kù cáng, diǎn zhá yù qiú. gè yàng shì wù yǐ bì, biàn zhāng guà gào shì, xiǎo yù jūn mín rén děng, fán yǒu dì fāng dà lì dāng xìng, jí bì dāng gé, xǔ yī yī tiáo chén, yǐ biàn zhèn shuā. fán yǒu tān guān wū lì, yú ròu xiǎo mín dà hù tǔ háo, líng lì bǎi xìng jí hán yuān fù qū, bào wǎng wú shēn zhě, xǔ xì xì jù gào, yǐ biàn shī xíng.
官吏連聲喏喏而退。當下退之坐了四人官轎,皂甲人役,鼓樂旗帳,簇擁進城,在官衙駐紮。次旱升堂畫卯,謁廟行香,盤算庫藏,點閘獄囚。各樣事務已畢,便張掛告示,曉諭軍民人等,凡有地方大利當興,極弊當革,許一一條陳,以便振刷。凡有貪官污吏,魚肉小民;大戶土豪,凌轢百姓;及含冤負屈,抱枉無伸者,許細細具告,以便施行。
zhāng guà dé èr rì, zhǐ jiàn xǔ duō bǎi xìng, lǎo lǎo shào shào, yī qí yōng rù gōng táng, guì zài dì xià bǐng dào: lǎo yé xīn rèn, xiǎo de men yě bù gǎn duō yán, yǒu yī gè gē ér, nǎi shì xiàng lái chuán xià de, jīn rì niàn yǔ lǎo yé tīng, píng lǎo yé zì zuò gè zhǔ jiàn.
張掛得二日,只見許多百姓,老老少少,一齊擁入公堂,跪在地下稟道:「老爺新任,小的們也不敢多言,有一個歌兒,乃是向來傳下的,今日念與老爺聽,憑老爺自作個主見。」
tuì zhī dào: gē ér shì zěn me yáng de? niàn lái wǒ tīng.
退之道:「歌兒是怎麼佯的?念來我聽。」
bǎi xìng men dào:
百姓們道:
cháo zhōu yuán zài hǎi yá biān, cháo qù cháo huí qù fù lián.
潮州原在海崖邊,潮去潮回去復連。
fēng tǔ gǔ lái guān bù jiǔ, è yú wèi hài zì nián nián.
風土古來官不久,鱷魚為害自年年。
tuì zhī dào: cháo qù cháo huí zì yǒu xùn hòu, shuō tā zuò nèn? ruò shuō wèi guān, zé zuò yī rì guān, guǎn yī rì shì. sú yǔ shuō, zuò yī rì zhǎng lǎo zhuàng yī rì zhōng, zěn shuō nà bù zhǎng jiǔ de huà?
退之道:「潮去潮回自有汛候,說他做恁?若說為官,則做一日官,管一日事。俗語說,做一日長老撞一日鍾,怎說那不長久的話?」
zhòng bǎi xìng dào: gē yǔ liú chuán, xiǎo de men yě bù xiǎo dé zěn me yàng qǐ, zhǐ shì gǔ lái yǒu nà wǔ rì jīng zhào, biàn shì bù zhǎng jiǔ de bǎng yàng.
眾百姓道:「歌語流傳,小的們也不曉得怎麼樣起,只是古來有那『五日京兆』,便是不長久的榜樣。」
tuì zhī dào: bù xiāo xián shuō, nǐ men qiě bǎ nà è yú wèi hài de shì qíng bèi xì shuō yī fān wǒ tīng.
退之道:「不消閒說,你們且把那鱷魚為害的事情備細說一番我聽。」
zhòng bǎi xìng dá dào: wǒ zhè dì fāng jìn zhe dà hǎi, shù nián qián tóu hǎi nèi tǎng yī gè dà yú lái, zhè yú shēn zi yǒu jǐ shí zhàng zhǎng, zhāo mù suí hǎi shuǐ chū rù, hǎi shuǐ fàn zhǎng qǐ lái, jiù yān huài le mín jiān tián dì. tā nà wěi bā yě yǒu jǐ zhàng zhǎng, qǐ chū kàn jiàn niú yáng mǎ chù zài àn shàng, tā biàn bǎ nà wěi bā juǎn xià shuǐ qù tūn chī le. luò hòu lái kàn jiàn rén, tā yě bǎ wěi bā juǎn rén qù chī, yīn cǐ rén pà tā dé jǐn, jiào tā zuò è yú. zhè jǐ nián jiān, jìng bù zhī bèi tā chī le duō shǎo rén chù, rú jīn shí shì jiǔ kōng, lián dīng pín kǔ. wǎng wǎng lái de dà yé dōu wú fǎ kě zhì. lǎo yé bì xiān chú cǐ hài, yǐ jiù wàn mín.
眾百姓答道:「我這地方近着大海,數年前頭海內淌一個大魚來,這魚身子有幾十丈長,朝暮隨海水出入,海水泛漲起來,就淹壞了民間田地。他那尾巴也有幾丈長,起初看見牛、羊、馬畜在岸上,他便把那尾巴卷下水去吞吃了。落後來看見人,他也把尾巴卷人去吃,因此人怕他得緊,叫他做鱷魚。這幾年間,竟不知被他吃了多少人畜,如今十室九空,憐仃貧苦。往往來的大爺都無法可治。老爺必先除此害,以救萬民。」
tuì zhī dào: nà è yú xíng zhuàng ruò hé?
退之道:「那鱷魚形狀若何?」
zhòng bǎi xìng dào: lóng tóu shī kǒu, hǔ wěi shé shēn, yóu yǒng hǎi zhōng, shēn zhàn shù lǐ, bù lùn rén chù, yī kǒu héng tūn.
眾百姓道:「龍頭獅口,虎尾蛇身,游泳海中,身占數里,不論人畜,一口橫吞。」
tuì zhī dào: rǔ děng zàn tuì, wǒ yǒu chù zhì.
退之道:「汝等暫退,我有處治。」
zhòng bǎi xìng fēn fēn duì duì zǒu chū le yá mén.
眾百姓紛紛隊隊走出了衙門。
tuì zhī zhèng yào sàn táng huí yá, zhǐ jiàn yī rén péng tóu dà kū, jiào kǔ lián tiān, jìn lái gào zhuàng. tuì zhī dào: nǐ gào nèn me zhuàng? qiě bú yào tí kū, màn màn shuō shàng lái.
退之正要散堂回衙,只見一人蓬頭大哭,叫苦連天,進來告狀。退之道:「你告恁麼狀?且不要啼哭,慢慢說上來。」
nà rén dào: xiǎo de xìng liú, míng kě, gào wèi rén mìng shì.
那人道:「小的姓劉,名可,告為人命事。」
tuì zhī dào: sǐ de shì rǔ nèn me rén? xiōng shēn xìng nèn míng shuí? xiàn jīn zhù zài hé chù dì fāng?
退之道:「死的是汝恁麼人?凶身姓恁名誰?現今住在何處地方?」
liú kě dào: xiǎo de měi rì zài qín qiáo kǒu diào yú, jiā zhōng zhǐ yǒu yī gè mǔ qīn, rì rì sòng fàn lái yǔ xiǎo de chī. zuó rì děng guò wǔ shí, bù jiàn mǔ qīn sòng fàn, xiǎo de děng bù guò le, zhǐ de yán hé jiē dào jiā qù. bù zhī bèi nèn rén bǎ xiǎo de mǔ qīn dǎ sǐ le, diū xià hé nèi, zhǐ liú dé yī shuāng xié zǐ zài àn shàng, zhēn gè shì yǒu qū wú chù shēn, wàng lǎo yé kě lián zuò zhǔ.
劉可道:「小的每日在秦喬口釣魚,家中止有一個母親,日日送飯來與小的吃。昨日等過午時,不見母親送飯,小的等不過了,只得沿河接到家去。不知被恁人把小的母親打死了,丟下河內,只留得一雙鞋子在岸上,真箇是有屈無處伸,望老爺可憐作主。」
tuì zhī dào: zhè děng shì méi tóu rén mìng le, nǐ kuài qù bǔ yī zhǐ zhuàng zi lái, wǒ hǎo chāi rén chá fǎng xiōng shēn, cháng rǔ mǔ qīn de mìng.
退之道:「這等是沒頭人命了,你快去補一紙狀子來,我好差人查訪凶身,償汝母親的命。」
liú kě kē yī gè tóu dào: qīng tiān lǎo yé, xiǎo de bù huì xiě zì, zhǐ hǎo kǒu bǐng.
劉可磕一個頭道:「青天老爺,小的不會寫字,只好口稟。」
tuì zhī dào: méi yǒu zhuàng cí, wǒ zěn me hǎo qù ná rén. nǐ jì bù huì xiě, kě míng bái shuō lái, wǒ zhe shū lì tì rǔ téng xiě.
退之道:「沒有狀詞,我怎麼好去拿人。你既不會寫,可明白說來,我著書吏替汝謄寫。」
liú kě dào: gào zhuàng rén liú kě, gào wèi rén mìng shì: jīn yuè jīn rì, yǒu mǔ zhāng shì, bèi rén dǎ sǐ pāo qì, hái gǔ wú cún, zhǐ cún xiù xié yī shuāng kě zhèng. fú qǐ yán jī xiōng rén, jiū wèn zhì sǐ gēn yīn, dǐ cháng mǔ mìng. jí qiè shàng gào.
劉可道:告狀人劉可,告為人命事:今月今日,有母張氏,被人打死拋棄,骸骨無存,止存繡鞋一雙可證。伏乞嚴緝兇人,究問致死根因,抵償母命。急切上告。
liú kě kǒu zhōng niàn sòng, tuì zhī jiào zhí dāng shū lì tì tā yī jù jù xiě le, dǎ fā liú kě chū qù. zì jiā huí dào yá nèi, àn cǔn dào: bǎi xìng men dōu shuō è yú guàn tūn rén shí chù, wèi hài bù xiǎo, mò bù zhè liú kě de mǔ qīn yě shì è yú yǎo xià hé lǐ qù? zhǐ bù zhī wèi hé dào tuō dé zhè liǎng zhī xié zǐ zài àn shàng?
劉可口中念誦,退之叫值當書吏替他一句句寫了,打發劉可出去。自家回到衙內,暗忖道:「百姓們都說鱷魚慣吞人食畜,為害不小,莫不這劉可的母親也是鱷魚咬下河裡去?只不知為何到脫得這兩隻鞋子在岸上?」
biàn jiào xiāng zi jìn qián, bǎ liú kě de huà yǔ xiāng zi shuō le yī biàn. nà xiāng zi huì yǎn zǎo yǐ zhī dào zhè jiàn shì qíng, zhèng yào děng tuì zhī huí yá jì jiào, chú qù zhè hài. qià hǎo tuì zhī jiào tā, tā biàn duì tuì zhī shuō dào: è yú wèi hài yǐ jiǔ, cóng lái fǔ guān jǐn jǐn bì tā, zhǐ hòu dé shēng qiān, lí le zhè gè dì fāng jiù shì fú le, shuí rén gù qù qū zhú tā? suǒ yǐ yǎng chéng zhè gè huò huàn. shū fù míng rì chū táng, kě xiě xià yī dào xí wén jì gào tiān dì. dài zhí ér qiǎn mǎ zhào èr jiāng, bǎ xí wén nà zài è yú kǒu zhōng, qū zhú è yú xià le dà hǎi, gù jìn zhù tā, bù xǔ zài wèi mín hài. rán hòu biǎo bái chū liú kě mǔ qīn zhì sǐ yuán yóu, cái jiàn shū fù zhōng zhào tiān dì, xìn jí tún yú, shǐ zhè hé jùn shì mín jiàn cí shī zhù, qǐ bù měi zāi!
便叫湘子近前,把劉可的話與湘子說了一遍。那湘子慧眼早已知道這件事情,正要等退之回衙計較,除去這害。恰好退之叫他,他便對退之說道:「鱷魚為害已久,從來府官謹謹避他,只候得升遷,離了這個地方就是福了,誰人顧去驅逐他?所以養成這個禍患。叔父明日出堂,可寫下一道檄文祭告天地。待侄兒遣馬、趙二將,把檄文納在鱷魚口中,驅逐鱷魚下了大海,錮禁住他,不許再為民害。然後表白出劉可母親致死緣由,才見叔父忠照天地,信及豚魚,使這闔郡士民建祠尸祝,豈不美哉!」
tuì zhī yī le xiāng zi shuō huà, cì zǎo chū táng, jí biàn qǔ xià bǎng zhǐ, yán mò huī háo, zuò jì è yú wén yún:
退之依了湘子說話,次早出堂,即便取下榜紙,研墨揮毫,作《祭鱷魚文》云:
wéi nián yuè rì, cháo zhōu cì shǐ hán yù, shǐ jūn shì yá tuī qín jì, yǐ yáng yī zhū yī, tóu è xī zhī tán shuǐ, yǐ yǔ è yú shí, ér gào zhī yuē: xī xiān wáng jì yǒu tiān xià, liè shān zé, wǎng shéng chuò rèn, yǐ chú chóng shé è wù wèi mín hài zhě, qū ér chū zhī sì hǎi zhī wài. jí hòu wáng dé báo, bù néng yuǎn yǒu, zé jiāng huái zhī jiān, shàng jiē qì zhī, yǐ yǔ mán yí chǔ yuè, kuàng cháo lǐng hǎi zhī jiān, qù jīng shī wàn lǐ zāi? è yú zhī hán yān luǎn yù yú cǐ, yì gù qí suǒ.
維年月日,潮州刺史韓愈,使軍事衙推秦濟,以羊一、豬一,投惡溪之潭水,以與鱷魚食,而告之曰:昔先王既有天下,列山澤,網繩擉刃,以除蟲蛇惡物為民害者,驅而出之四海之外。及後王德薄,不能遠有,則江淮之間,尚皆棄之,以與蠻夷楚越,況潮嶺海之間,去京師萬里哉?鱷魚之涵淹卵育於此,亦固其所。
jīn tiān zǐ sì wèi, shén shèng cí wǔ, sì hǎi zhī wài, liù hé zhī nèi, jiē fǔ ér yǒu zhī. kuàng yǔ jī suǒ yǎn, wéi yáng zhī jìn dì, cì shǐ xiàn lìng zhī suǒ zhì, chū gòng fù yǐ gōng tiān dì zōng miào bǎi shén zhī sì zhī rǎng zhě zāi! è yú qí bù kě yǔ cì shǐ zá chù cǐ tǔ yě! cì shǐ shòu tiān zǐ mìng, shǒu cǐ tǔ, zhì cǐ mín, ér è yú hàn rán bù ān xī tán, jù chù shí mín chù jī shǐ lù zhāng, yǐ féi qí shēn, yǐ zhǒng qí zi sūn, yǔ cì shǐ kàng jù, zhēng wèi zhǎng xióng. cì shǐ suī nú ruò, yì ān kěn wèi è yú dī shǒu xià xīn, xǐn xǐn ní ní, wèi mín lì xiū, yǐ tōu huó yú cǐ yé? qiě chéng tiān zǐ mìng yǐ lái wèi lì. gù qí shì bù dé bù yǔ è yú biàn. è yú yǒu zhī, qí tīng cì shǐ yán: cháo zhī zhōu, dà hǎi zài qí nán, jīng péng zhī dà, xiā xiè zhī xì, wú bù róng guī, yǐ shēng yǐ shí, è yú cháo fā ér xī zhì yě. jīn yǔ è yú yuē, jǐn sān rì, qí lǜ chǒu lèi nán xǐ yú hǎi, yǐ bì tiān zǐ zhī mìng lì. sān rì bù néng, zhì wǔ rì wǔ rì bù néng, zhì qī rì qī rì bù néng, shì zhōng bù kěn xǐ yě, shì bù yǒu cì shǐ tīng qí yán yě. bù rán, zé shì è yú míng wán bù líng, cì shǐ suī yǒu yán, bù wén bù zhī yě. fū jiǎo tiān zǐ zhī mìng lì, bù tīng qí yán, bù tú yǐ bì zhī, yǔ míng wán bù líng, ér wèi mín wù hài zhě jiē kě shā! cì shǐ zé xuǎn cái jì lì mín, cāo qiáng gōng dú shǐ, yǐ yǔ è yú cóng shì, bì jǐn shā nǎi zhǐ. qí wú huǐ!
今天子嗣位,神聖慈武,四海之外,六合之內,皆撫而有之。況禹跡所掩,維揚之近地,刺史縣令之所治,出貢賦以供天地宗廟百神之祀之壤者哉!鱷魚其不可與刺史雜處此土也!刺史受天子命,守此土,治此民,而鱷魚悍然不安溪潭,據處食民畜雞豕鹿獐,以肥其身,以種其子孫,與刺史抗拒,爭為長雄。刺史雖駑弱,亦安肯為鱷魚低首下心,伈伈倪倪,為民吏羞,以偷活於此耶?且承天子命以來為吏。固其勢不得不與鱷魚辨。鱷魚有知,其聽刺史言:潮之州,大海在其南,鯨鵬之大,蝦蟹之細,無不容歸,以生以食,鱷魚朝發而夕至也。今與鱷魚約,盡三日,其率醜類南徙於海,以避天子之命吏。三日不能,至五日;五日不能,至七日;七日不能,是終不肯徙也,是不有刺史聽其言也。不然,則是鱷魚冥頑不靈,刺史雖有言,不聞不知也。夫徼天子之命吏,不聽其言,不徒以避之,與冥頑不靈,而為民物害者皆可殺!刺史則選材技吏民,操強弓毒矢,以與鱷魚從事,必盡殺乃止。其無悔!
tuì zhī zuò xí wén yǐ bì, qiǎn jūn shì yá tuī qín jì jī pěng dào hé biān, tóu xià shuǐ qù.
退之作檄文已畢,遣軍事衙推秦濟齎捧到河邊,投下水去。
yuán lái nà è yú zì cóng lái dào cháo zhōu hé nèi, měi rì chū lái yóu yǎn, yù zhe mín chù de yǐng ér, tā biàn chéng zhe shuǐ shì bǎ wěi bā juǎn dào àn shàng, jiāng mín chù yī liū fēng juǎn xià shuǐ qù tūn chī le. yǐ cǐ rén rén dōu pà dé jǐn, méi rén gǎn zǒu dào nà lǐ qù. è yú méi dé chī, yòu yíng fēng bǒ làng, yōng shuǐ téng bō, bǎ chéng lǐ chéng wài zhù de rén dōu yān dé bù sǐ bù huó, méi yī gè ān shēn zhī dì. zhè qín jì lǐng le tuì zhī de xí wén, sī liang yào qù, kǒng pà zhuàng jiàn è yú fā qǐ wēi lái, bèi tā juǎn xià dǔ zi yào bù qù shí, yòu pà xīn guān xīn fǔ fǎ lìng yán míng, xiān shòu le zhàng zé, xuē duó le zhí xián. zuǒ sī yòu suàn, zī jū méi fǎ, bù dé yǐ dà zhe dǎn, yìng zhe dù cháng, dài jǐ gè rén, ná le jì wù, pǎo dào hé biān. qià hǎo nà è yú yǎng zhe tóu, kāi zhe dà kǒu, zài nà lǐ guān wàng.
原來那鱷魚自從來到潮州河內,每日出來游衍,遇着民畜的影兒,他便乘着水勢把尾巴卷到岸上,將民畜一溜風卷下水去吞吃了。以此人人都怕得緊,沒人敢走到那裡去。鱷魚沒得吃,又迎風簸浪,擁水騰波,把城裡城外住的人都淹得不死不活,沒一個安身之地。這秦濟領了退之的檄文,思量要去,恐怕撞見鱷魚發起威來,被他卷下肚子;要不去時,又怕新官新府法令嚴明,先受了杖責,削奪了職銜。左思右算,趑趄沒法,不得已大着膽,硬着肚腸,帶幾個人,拿了祭物,跑到河邊。恰好那鱷魚仰着頭,開着大口,在那裡觀望。
kàn guān, qiě shuō è yú měi rì dào hé biān biàn xiān tiān jiē dì, zuò guài chěng xiōng, jīn rì wèi hé zhè bān liǎn qì dāi guān, tíng móu bù dòng? yuán lái shì hán xiāng zi chāi qiǎn mǎ zhào èr jiāng, àn zhōng zhì fù dìng tā, zhǐ děng qín jì bǎ xí wén tóu tā kǒu zhōng, biàn qū tā xià le hǎi qù. nà qín jì nà lǐ zhī dào zhè yàng shì qíng, zhǐ shuō è yú yù zhe rén biàn chī de, yuǎn yuǎn wàng jiàn è yú áng tóu kāi kǒu, xiān xià dé shǒu zú dōu sū le, dòng bù dé, mǎn shēn hán lài lài, yī duī ér dǒu dào zài dì shàng. dǒu le yī gè duō shí chén, zài zhēng yǎn kàn shí, nà è yú duān rán shì zhè gè mó yàng, yī xiē ér wēi shì dōu méi le. tā sī liang dào: è yú cóng lái xiōng kuáng dài shén, zěn me jīn rì hán lǎo yé jiào wǒ lái xià xí wén, tā biàn shēn zi dāi dèng dèng bù dòng yī dòng, qǐ bú shì gǔ guài?
看官,且說鱷魚每日到河邊便掀天揭地,作怪逞凶,今日為何這般斂氣呆觀,停眸不動?原來是韓湘子差遣馬、趙二將,暗中制縛定他,只等秦濟把檄文投他口中,便驅他下了海去。那秦濟那裡知道這樣事情,只說鱷魚遇着人便吃的,遠遠望見鱷魚昂頭開口,先嚇得手足都酥了,動不得,滿身寒籟籟,一堆兒抖倒在地上。抖了一個多時辰,再睜眼看時,那鱷魚端然是這個模樣,一些兒威勢都沒了。他思量道:「鱷魚從來凶狂待甚,怎麼今日韓老爺教我來下檄文,他便身子呆瞪瞪不動一動,豈不是古怪?」
zhèng zài nà lǐ suàn jì, zhǐ jiàn tiān shàng yī shí jiān hūn mái yīn àn, hōng léi chè diàn, dà yǔ qīng pén de luò jiāng xià lái. nà cháo shuǐ jiù xiàng yǒu rén tuī de yì bān, gāo gāo de yǒng jiāng qǐ lái, yī diǎn ér yě bù tǎng dào àn shàng. qín jì méi nài hé, dà zhe dǎn, mào zhe yǔ, bǎ nà xí wén xiàng è yú tóu shàng zhǐ yī diū, qiǎo qiǎo de diū zài nà è yú kǒu lǐ. nà è yú xián le xí wén, biàn dī zhe tóu, bì zhe kǒu, yōu rán ér shì, hǎo sì yǒu nèn me shén qū guǐ qiǎn de yì bān, yī liū yān de qù le.
正在那裡算計,只見天上一時間昏霾陰暗,轟雷掣電,大雨傾盆的落將下來。那潮水就像有人推的一般,高高的涌將起來,一點兒也不淌到岸上。秦濟沒奈何,大着膽,冒着雨,把那檄文向鱷魚頭上只一丟,巧巧的丟在那鱷魚口裡。那鱷魚銜了檄文,便低着頭,閉着口,悠然而逝,好似有恁麼神驅鬼遣的一般,一溜煙的去了。
qín jì yǎn huā wū àn, bù dé zhī è yú yǐ shì qù le, qiě chèn zhe shì tóu bǎ zhū yáng jì pǐn jiào, yī xià zǐ dōu tuī luò shuǐ qù, méi mìng de zhuǎn shēn biàn pǎo, pǎo dé dào fǔ zhōng shí jié, tuì zhī hái zuò zài tīng shàng. tā chuǎn xū xū de bǐng fù dào: zhū yáng xí wén, xí wén zhū yáng.
秦濟眼花烏暗,不得知鱷魚已是去了,且趁着勢頭把豬羊祭品教,一下子都推落水去,沒命的轉身便跑,跑得到府中時節,退之還坐在廳上。他喘吁吁的稟復道:「豬羊檄文,檄文豬羊。」
tuì zhī dào: nǐ shì zhe jīng de guāng jǐng le, qiě tíng xiē yī huì, dìng le chuǎn xī, màn màn dì shuō lái.
退之道:「你是着驚的光景了,且停歇一會,定了喘息,慢慢地說來。」
qín jì dāi le bàn shǎng, shuō dào: zhū yáng xí wén, dōu bèi è yú tūn xià dù le, xiǎo guān de xìng mìng zhí cóng nà qī céng bǎo tǎ dǐng shàng dī liū liū ér gǔn jiāng xià lái, liú dé zhè kǒu qì zài cǐ.
秦濟呆了半晌,說道:「豬、羊、檄文,都被鱷魚吞下肚了,小官的性命直從那七層寶塔頂上滴溜溜兒滾將下來,留得這口氣在此。」
tuì zhī dào: nà è yú hái zài yě bù zài?
退之道:「那鱷魚還在也不在?」
qín jì dá dào: hái zài, hái zài.
秦濟答道:「還在,還在。」
yòu dào: tā tūn le xí wén, biàn yóu yǎn qù le.
又道:「他吞了檄文,便游衍去了。」
tuì zhī dào: tā jì tūn xí wén, zì rán tú xià hǎi qù, rǔ zěn me hái shuō zài nà lǐ?
退之道:「他既吞檄文,自然徒下海去,汝怎麼還說在那裡?」
qín jì yòu sī liang bàn shǎng, dá dào: xiǎo guān xiǎn bèi tā jīng huài le, suǒ yǐ dá yīng chà cuò.
秦濟又思量半晌,答道:「小官險被他驚壞了,所以答應差錯。」
fāng cái bǎ tā qù xià xí wén, kàn jiàn è yú de mó yàng, xì xì shuō le yī biàn. tuì zhī dào: shì kuī nǐ le.
方才把他去下檄文,看見鱷魚的模樣,細細說了一遍。退之道:「是虧你了。」
jiào kù zhōng qǔ yuán bǎo yī dìng, shǎng láo qín jì fēn fù qín jì qiě huí jiā ān xiē yī xiāo, míng rì zǎo lái yá mén qián cì hou chāi qiǎn. qín jì cí xiè qù le.
叫庫中取元寶一錠,賞勞秦濟;吩咐秦濟且回家安歇一宵,明日早來衙門前伺候差遣。秦濟辭謝去了。
tuì zhī huí yá, yǔ xiāng zi shuō zhī qín jì de shì qíng. xiāng zǐ dào: shū fù míng zǎo shēng táng, xū xiě yī zhāng gào shì, xiǎo yù dì fāng jūn mín rén děng, yǐ jiàn shū fù huà nǎi tún yú zhī zhèng.
退之回衙,與湘子說知秦濟的事情。湘子道:「叔父明早升堂,須寫一張告示,曉諭地方軍民人等,以見叔父化乃豚魚之政。」
dào de cì rì, tuì zhī guǒ rán xiě le gào shì, zhe qín jì qù gè chù zhāng guà. nà gào shì rú hé yàng xiě de, tā dào:
到得次日,退之果然寫了告示,着秦濟去各處張掛。那告示如何樣寫的,他道:
cháo zhōu fǔ cì shǐ hán, wèi gōng wù shì zhào de: běn fǔ chū lì zī tǔ, cún xīn wèi guó wèi mín, yǒu lì bì xìng, yǒu hài bì gé, yī fū shī suǒ, ruò jǐ tuī ér nà zhī gōu zhōng. nǎi yǒu è yú wèi hài shén jiǔ, qián guān bù xíng qū zhú, suì lìng mín bù liáo shēng. běn fǔ mù jī liú kě zhī mǔ zāo è tūn hài, shēn yòng mǐn dào, suì fā xí wén, qiǎn jūn shì yá tuī qín jì tóu è kǒu zhōng, qū è xià hǎi. xìng cāng tiān mǐn ěr bǎi xìng héng zāo tūn shì, huáng wáng rén ēn yuǎn bù, gǎn dòng chǔn líng, bù fèi zhāng gōng zhǐ shǐ, bù láo bù zú mǎ bīng, yī rì zhī jiān, dùn chú sù hài. běn fǔ xǐ ér bù mèi, wèi cǐ xiǎo yù rǔ děng, zì jīn yǐ hòu, gè ān shēng lǐ, wú yáo shén yú yāo niè, huò zhì yú héng wáng, yǐ qǔ zuì lì. suǒ yǒu gào rén, liú kě suī tòng mǔ héng wáng, chén cí kòng sù, yì qiě ān xīn wěi mìng, yǐ jǐn xiào sī, wú zài pān hài píng rén, yǐ zī fán rǎo. tè shì.
潮州府刺史韓,為公務事照得:本府初蒞茲土,存心為國為民,有利必興,有害必革,一夫失所,若己推而納之溝中。乃有鱷魚為害甚久,前官不行驅逐,遂令民不聊生。本府目擊劉可之母遭鱷吞害,深用憫悼,遂發檄文,遣軍事衙推秦濟投鱷口中,驅鱷下海。幸蒼天憫爾百姓橫遭吞噬,皇王仁恩遠布,感動蠢靈,不費張弓只矢,不勞步卒馬兵,一日之間,頓除夙害。本府喜而不寐,為此曉諭汝等,自今以後,各安生理,無搖神於妖孽,惑志於橫亡,以取罪戾。所有告人,劉可雖痛母橫亡,陳詞控訴,亦且安心委命,以盡孝思,毋再攀害平人,以滋煩擾。特示。
gào shì guà wán, mǎn jùn lí mín āi jiān dié bèi, sòng dú yī biàn, wú bù zàn tàn, shuō dào: ruò fēi běn fǔ tài yé shén míng, wǒ bèi shí sǐ qí jiǔ, shuí yǔ lǐ rèn shēn yuān? jīn rì dé zhè bān tiē xī, zhēn wàn dài ēn yě.
告示掛完,滿郡黎民挨肩迭背,誦讀一遍,無不讚嘆,說道:「若非本府太爺神明,我輩十死其九,誰與理任伸冤?今日得這般帖息,真萬代恩也。」
zhèng shì:
正是:
yī niàn jīng chéng dá shàng cāng, è yú jīn rì yǐ xiāo wáng.
一念精誠答上蒼,鱷魚今日已消亡。
cháo yáng zì cǐ mín ān lè, qīng shǐ qiān nián xìng zì xiāng.
潮陽自此民安樂,青史千年姓字香。
bì jìng bù zhī hòu lái ruò hé, qiě kàn xià huí fēn jiě.
畢竟不知後來若何,且看下回分解。