fàn píng wén lì chén shào yú xǐ liú zhào fàn yù xú miáo cuī yóu fàn lóng dù yí dǒng jǐng dào xù xián xú miǎo kǒng yǎn fàn xuān wéi xiǎo fàn hóng zhī wáng huān
○范平 文立 陳邵 虞喜 劉兆 氾毓 徐苗 崔游 范隆 杜夷 董景道 續咸 徐邈 孔衍 范宣 韋謏 范弘之 王歡
xī zhōu dé jì shuāi, zhū hóu lì zhèng, lǐ jīng fèi quē, yǎ sòng líng yí. fū zǐ jiāng shèng duō néng, gù tiān yōu zòng, tàn fèng niǎo zhī bù zhì, shāng lín chū zhī fēi shí, yú shì nǎi shān shī shū, dìng lǐ lè, zàn yì dào, xiū chūn qiū, zài jí yì ér fù cún, fēng yǎ biàn ér hái zhèng. qí hòu bo shāng wèi cì tián wú sūn mèng zhī chóu, huò qīn bǐng wēi yán, huò chuán wén dà yì, yóu néng qiáng jìn cún lǔ, fān wèi què qín, jì kàng lǐ yú bāng jūn, yì chí shēng yú hǎi nèi. jí yíng shì cǎn nüè, qì dé rèn xíng, yáng fén jí yú āi chén, tián rú lín yú kēng jǐng, yán shì gǔ zhī fǎ, dǐ xié shū zhī zuì, xiān wáng huī liè, mí yǒu jié yí. hàn zǔ bó xìng, jiù fén zhěng nì, cū xiū lǐ lǜ, wèi huáng zǔ dòu. dǎi yú xiào wǔ, chóng shàng wén rú. yuán jí dōng jīng, sī fēng bù zhuì. yú shì bàng qiú dù jiǎn, bó fǎng yí shū, chuàng jiǎ yǐ zhī kē, zhuó xián liáng zhī jǔ, mò bù yū qīng tuō zǐ, fú miǎn chéng xuān, huò tú bù ér qǔ gōng qīng, huò lèi xún yǐ yīng tái dǐng. gù jìn shēn zhī shì, mí rán xiàng fēng, yú fāng yí liè, huàn hū kě jì zhě yě. jì dāng tú cǎo chuàng, shēn wù bīng quán, ér zhǔ hǎo sī wén, cháo duō jūn zǐ, hóng rú shuò xué, wú fá yú shí.
昔周德既衰,諸侯力政,禮經廢缺,雅頌陵夷。夫子將聖多能,固天攸縱,嘆 鳳鳥之不至,傷麟出之非時,於是乃刪《詩》《書》,定禮樂,贊《易》道,修 《春秋》,載籍逸而復存,風雅變而還正。其後卜商、衛賜、田、吳、孫、孟之儔, 或親稟微言,或傳聞大義,猶能強晉存魯,籓魏卻秦,既抗禮於邦君,亦馳聲於海 內。及嬴氏慘虐,棄德任刑,煬墳籍於埃塵,填儒林於坑阱,嚴是古之法,抵挾書 之罪,先王徽烈,靡有孑遺。漢祖勃興,救焚拯溺,粗修禮律,未遑俎豆。逮於孝 武,崇尚文儒。爰及東京,斯風不墜。於是傍求蠹簡,博訪遺書,創甲乙之科,擢 賢良之舉,莫不紆青拖紫,服冕乘軒,或徒步而取公卿,或累旬以膺台鼎。故晉紳 之士,靡然向風,余芳遺烈,煥乎可紀者也。洎當塗草創,深務兵權,而主好斯文, 朝多君子,鴻儒碩學,無乏於時。
wǔ dì shòu zhōng, yōu láo jūn guó, shí jì chū bìng yōng shǔ, fāng shì jiāng hú, xùn zú lì bīng, wù nóng jī gǔ, yóu fù xiū lì xué xiào, lín xìng bì yōng. ér xún yǐ yǐ zhì dù zàn wéi xīn, zhèng chōng yǐ rú zōng dēng bǎo fù, mào xiān yǐ bó wù cān cháo zhèng, zǐ zhēn yǐ hǎo lǐ jū zhì zōng, suī kuì míng yáng, yì fēi xiá qì. jì ér jīng yáng dǐ dìng, qū yù yì ān, qún gōng cǎo fēng chán zhī yí, tiān zǐ fā qiān chōng zhī zhào, wèi zú bǐ lóng sān dài, gù yì shàn měi yī shí. huì dì zuǎn róng, cháo hūn zhèng chí, xìn qǐ gōng yē, huò chéng fān hàn. wéi huái dǎi mǐn, sàng luàn hóng duō, yì guān lǐ lè, sǎo dì jù jǐn. yuán dì yùn zhōng bǎi liù, guāng qǐ zhōng xìng, hè xún diāo dù zhū xián bìng jī gǔ bó wén, cái chéng lǐ dù. suī zūn rú quàn xué, jí jiàng yú lún yán, dōng xù xī jiāo, wèi wén yú xián sòng. míng huáng cōng ruì, yǎ ài liú lüè, jiǎn wén xuán hēi, dūn yuè qiū fén, nǎi zhāo jí xué tú, hóng jiǎng fēng liè, bìng shí jiān zuò cù, wèi néng xiáng bèi. yǒu jìn shǐ zì zhōng cháo, qì yú jiāng zuǒ, mò bù chóng shì huá jìng, zǔ shù xū xuán, bìn què lǐ zhī diǎn jīng, xí zhèng shǐ zhī yú lùn, zhǐ lǐ fǎ wèi liú sú, mù zòng dàn yǐ qīng gāo, suì shǐ xiàn zhāng chí fèi, míng jiào tuí huǐ, wǔ hú chéng jiān ér jìng zhú, èr jīng jì zhǒng yǐ lún xū, yùn jí dào xiāo, kě wèi zhǎng tàn xī zhě yǐ. zhèng chōng děng míng wèi jì lóng, zì yǒu liè chuán, qí yú biān zhī yú zuǒ, yǐ xù qián shǐ rú lín yún.
武帝受終,憂勞軍國,時既初並庸蜀,方事江湖,訓卒厲兵,務農積穀,猶復 修立學校,臨幸辟雍。而荀顗以制度贊惟新,鄭沖以儒宗登保傅,茂先以博物參朝 政,子真以好禮居秩宗,雖愧明揚,亦非遐棄。既而荊揚底定,區寓乂安,群公草 封禪之儀,天子發謙沖之詔,未足比隆三代,固亦擅美一時。惠帝纘戎,朝昏政弛, 釁起宮掖,禍成籓翰。惟懷逮愍,喪亂弘多,衣冠禮樂,掃地俱盡。元帝運鍾百六, 光啟中興,賀、荀、刁、杜諸賢並稽古博文,財成禮度。雖尊儒勸學,亟降於綸言, 東序西膠,未聞於弦誦。明皇聰睿,雅愛流略,簡文玄嘿,敦悅丘墳,乃招集學徒, 弘獎風烈,並時艱祚促,未能詳備。有晉始自中朝,迄於江左,莫不崇飾華競,祖 述虛玄,擯闕里之典經,習正始之餘論,指禮法為流俗,目縱誕以清高,遂使憲章 弛廢,名教頹毀,五胡乘間而競逐,二京繼踵以淪胥,運極道消,可為長嘆息者矣。 鄭沖等名位既隆,自有列傳,其餘編之於左,以續前史《儒林》雲。
fàn píng, zì zǐ ān, wú jùn qián táng rén yě. qí xiān zhì hóu fù, bì wáng mǎng zhī luàn shì wú, yīn jiā yān. píng yán lǎn fén sù, biàn gāi bǎi shì, yáo xìn hè shào zhī tú jiē cóng shòu yè. wú shí jǔ mào cái, lèi qiān lín hǎi tài shǒu, zhèng yǒu yì néng. sūn xī chū, xiè bìng hái jiā, dūn yuè rú xué. wú píng, tài kāng zhōng, pín zhēng bù qǐ, nián liù shí jiǔ zú. yǒu zhào zhuī jiā shì hào yuē wén zhēn xiān shēng, hè xún lēi bēi jì qí dé xíng.
范平,字子安,吳郡錢塘人也。其先銍侯馥,避王莽之亂適吳,因家焉。平研 覽墳素,遍該百氏,姚信、賀邵之徒皆從受業。吳時舉茂才,累遷臨海太守,政有 異能。孫晞初,謝病還家,敦悅儒學。吳平,太康中,頻征不起,年六十九卒。有 詔追加諡號曰文貞先生,賀循勒碑紀其德行。
sān zi: shì xián quán, bìng yǐ rú xué zhì dà guān. quán zi wèi, guān nèi hóu. jiā shì hǎo xué, yǒu shū qī qiān yú juǎn. yuǎn jìn lái dú zhě héng yǒu bǎi yú rén, wèi wèi bàn yī shí. wèi zi wén cái, yì yòu zhī míng.
三子:奭、咸、泉,並以儒學至大官。泉子蔚,關內侯。家世好學,有書七千 余卷。遠近來讀者恆有百餘人,蔚為辦衣食。蔚子文才,亦幼知名。
wén lì, zì guǎng xiū, bā jùn lín jiāng rén yě. shǔ shí yóu tài xué, zhuān máo shī sān lǐ, shī shì qiào zhōu, mén rén yǐ lì wèi yán huí, chén shòu lǐ qián wèi yóu xià, luó xiàn wèi zi gòng. shì zhì shàng shū. shǔ píng, jǔ xiù cái, chú láng zhōng. tài shǐ chū, bài jì yīn tài shǒu, rù wèi tài zǐ zhōng shù zǐ. shàng biǎo qǐng yǐ zhū gé liàng jiǎng wǎn fèi yī děng zi sūn liú xǐ zhōng jī, yí jiàn xù yòng, yī yǐ wèi bā shǔ zhī xīn, qí cì qīng wú rén zhī wàng, shì jiē shī xíng. zhào yuē: tài zǐ zhōng shù zǐ wén lì zhōng zhēn qīng shí, yǒu sī lǐ qì gàn. qián jì zài yīn, zhèng shì xiū míng. hòu shì dōng gōng, jǐn fǔ dǎo zhī jié. xī guāng wǔ píng lǒng shǔ, jiē shōu qí xián cái yǐ xù zhī, gài suǒ yǐ bá yōu zhì ér jì shū fāng yě. qí yǐ lì wèi sàn qí cháng shì. shǔ gù shàng shū jiān wèi chéng qióng yǎ yǒu dé yè, yǔ lì shēn jiāo. wǔ dì wén qí míng, yǐ wèn lì, duì yuē: chén zhì zhī qí rén, dàn nián chuí bā shí, bǐng xìng qiān tuì, wú fù dāng shí zhī wàng, bù yǐ shàng wén ěr. qióng wén zhī yuē: guǎng xiū kě wèi bù dǎng yǐ, gù wú shàn fū rén yě. shí xī yù xiàn mǎ, dì wèn lì: mǎ hé rú? duì yuē: qǐ wèn tài pú. dì shàn zhī. qiān wèi wèi. xián níng mò, zú. suǒ zhe zhāng zòu shī fù shù shí piān xíng yú shì.
文立,字廣休,巴郡臨江人也。蜀時游太學,專《毛詩》、《三禮》,師事譙 周,門人以立為顏回,陳壽、李虔為游夏,羅憲為子貢。仕至尚書。蜀平,舉秀才, 除郎中。泰始初,拜濟陰太守,入為太子中庶子。上表請以諸葛亮、蔣琬、費禕等 子孫流徙中畿,宜見敘用,一以慰巴蜀之心,其次傾吳人之望,事皆施行。詔曰: 「太子中庶子文立忠貞清實,有思理器干。前濟在陰,政事修明。後事東宮,盡輔 導之節。昔光武平隴蜀,皆收其賢才以敘之,蓋所以拔幽滯而濟殊方也。其以立為 散騎常侍。」蜀故尚書犍為程瓊雅有德業,與立深交。武帝聞其名,以問立,對曰: 「臣至知其人,但年垂八十,稟姓謙退,無復當時之望,不以上聞耳。」瓊聞之曰: 「廣休可謂不黨矣,故吾善夫人也。」時西域獻馬,帝問立:「馬何如?」對曰: 「乞問太僕。」帝善之。遷衛尉。咸寧末,卒。所著章奏詩賦數十篇行於世。
chén shào, zì jié liáng, dōng hǎi xiāng bì rén yě. jùn chá xiào lián, bù jiù. yǐ rú xué zhēng wèi chén liú nèi shǐ, lèi qiān yàn wáng shī. zhuàn zhōu lǐ píng, shén yǒu tiáo guàn, xíng yú shì. tài shǐ zhōng, zhào yuē: yàn wáng shī chén shào qīng zhēn jié jìng, xíng zhe bāng zú, dǔ zhì hào gǔ, bó tōng liù jí, dān yuè diǎn gào, lǎo ér bù juàn, yí zài zuǒ yòu yǐ dǔ rú jiào. kě wèi gěi shì zhōng. zú yú guān.
陳邵,字節良,東海襄賁人也。郡察孝廉,不就。以儒學征為陳留內史,累遷 燕王師。撰《周禮評》,甚有條貫,行於世。泰始中,詔曰:「燕王師陳邵清貞潔 靜,行著邦族,篤志好古,博通六籍,耽悅典誥,老而不倦,宜在左右以篤儒教。 可為給事中。」卒於官。
yú xǐ, zì zhòng níng, huì jī yú yáo rén, guāng lù tán zhī zú yě. fù chá, wú zhēng lǔ jiāng jūn. xǐ shǎo lì cāo xíng, bó xué hào gǔ. zhū gé huī lín jùn, qū wèi gōng cáo. chá xiào lián, zhōu jǔ xiù cái, sī tú pì, jiē bù jiù. yuán dì chū zhèn jiāng zuǒ, shàng shū jiàn xǐ. huái dì jí wèi, gōng chē zhēng bài bó shì, bù jiù. xǐ yì rén hè xún wèi sī kōng, xiān dá guì xiǎn, měi yì xǐ, xìn sù wàng guī, zì yún bù néng cè yě.
虞喜,字仲寧,會稽餘姚人,光祿潭之族也。父察,吳征虜將軍。喜少立操行, 博學好古。諸葛恢臨郡,屈為功曹。察孝廉,州舉秀才,司徒辟,皆不就。元帝初 鎮江左,上疏薦喜。懷帝即位,公車征拜博士,不就。喜邑人賀循為司空,先達貴 顯,每詣喜,信宿忘歸,自雲不能測也。
tài níng zhōng, yǔ lín hǎi rèn xù jù yǐ bó shì zhēng, bù jiù. fù xià zhào yuē: fū xìng huà zhì zhèng, mò shàng hū chóng dào jiào, míng tuì sù yě. sàng luàn yǐ lái, rú yǎ líng yí, měi lǎn zǐ jīn zhī shī, wèi cháng bù kǎi rán. lín hǎi rèn xù huì jī yú xǐ bìng jié jìng qí cāo, suì hán bù yí, yán jīng fén diǎn, jū jīn xíng gǔ, zhì cāo zú yǐ lì sú, bó xué zú yǐ míng dào, qián suī bù zhì, qí gèng yǐ bó shì zhēng zhī. xǐ cí jí bù fù. xián hé mò, zhào gōng qīng jǔ xián liáng fāng zhèng zhí yán zhī shì, tài cháng huá héng jǔ xǐ wèi xián liáng. huì guó yǒu jūn shì, bù xíng. xián kāng chū, nèi shǐ hé chōng shàng shū yuē: chén wén èr bā jǔ ér sì mén mù, shí luàn yòng ér tiān xià ān, huī yóu kè chǎn, yǒu zì lái yǐ. fāng jīn shèng dé qīn míng, sī huī xiá liè, jīng yú zhěng jià, qí xián ér dòng. fú jiàn qián xián liáng yú xǐ tiān tǐng zhēn sù, gāo shàng miǎo shì, shù xiū lì dé, hào shǒu bù juàn, jiā yǐ bàng zōng guǎng shēn, bó wén qiáng shí, zuān jiān yán wēi yǒu fú jí zhī qín, chù jìng wèi dào wú fēng chén zhī zhì, gāo zhěn chái mén, yí rán zì zú. yí shǐ pú lún yū héng, yǐ jīng shū cāo, yī zé yì zàn dà huà, èr zé dūn lì báo sú. shū zòu, zhào yuē: xún yáng dí tāng huì jī yú xǐ bìng shǒu dào qīng zhēn, bù yíng shì wù, dān xué gāo shàng, cāo nǐ gǔ rén. wǎng suī zhēng mìng ér bù jiàng qū, qǐ sù sī nán rǎn ér sōu yǐn lǐ jiǎn hū! zhèng dào xū xián, yí nà zhū láng miào, qí bìng yǐ sàn qí cháng shì zhēng zhī. yòu bù qǐ.
太寧中,與臨海任旭俱以博士征,不就。復下詔曰:「夫興化致政,莫尚乎崇 道教,明退素也。喪亂以來,儒雅陵夷,每覽《子衿》之詩,未嘗不慨然。臨海任 旭、會稽虞喜並潔靜其操,歲寒不移,研精墳典,居今行古,志操足以勵俗,博學 足以明道,前雖不至,其更以博士征之。」喜辭疾不赴。咸和末,詔公卿舉賢良方 正直言之士,太常華恆舉喜為賢良。會國有軍事,不行。咸康初,內史何充上疏曰: 「臣聞二八舉而四門穆,十亂用而天下安,徽猷克闡,有自來矣。方今聖德欽明, 思恢遐烈,旌輿整駕,俟賢而動。伏見前賢良虞喜天挺貞素,高尚邈世,束脩立德, 皓首不倦,加以傍綜廣深,博聞強識,鑽堅研微有弗及之勤,處靜味道無風塵之志, 高枕柴門,怡然自足。宜使蒲輪紆衡,以旌殊操,一則翼贊大化,二則敦勵薄俗。」 疏奏,詔曰:「尋陽翟湯、會稽虞喜並守道清貞,不營世務,耽學高尚,操擬古人。 往雖征命而不降屈,豈素絲難染而搜引禮簡乎!政道須賢,宜納諸廊廟,其並以散 騎常侍征之。」又不起。
yǒng hé chū, yǒu sī zòu chēng shí yuè yīn jì, jīng zhào fǔ jūn dāng qiān tiāo shì, zhēng xī yù zhāng yǐng chuān sān fǔ jūn chū huǐ zhǔ, nèi wài bó yì bù néng jué. shí xǐ zài huì jī, cháo tíng qiǎn jiù xǐ zī fǎng yān. qí jiàn zhòng rú cǐ.
永和初,有司奏稱十月殷祭,京兆府君當遷祧室,征西、豫章、潁川三府君初 毀主,內外博議不能決。時喜在會稽,朝廷遣就喜諮訪焉。其見重如此。
xǐ zhuān xīn jīng chuán, jiān lǎn chèn wěi, nǎi zhe ān tiān lùn yǐ nán hún gài, yòu shì máo shī lüè, zhù xiào jīng, wèi zhì lín sān shí piān. fán suǒ zhù shù shù shí wàn yán, xíng yú shì. nián qī shí liù zú, wú zi. dì yù, zì yǒu chuán.
喜專心經傳,兼覽讖緯,乃著《安天論》以難渾、蓋,又釋《毛詩略》,注 《孝經》,為《志林》三十篇。凡所注述數十萬言,行於世。年七十六卒,無子。 弟豫,自有傳。
liú zhào, zì yán shì, jì nán dōng píng rén, hàn guǎng chuān huì wáng zhī hòu yě. zhào bó xué qià wén, wēn dǔ shàn yòu, cóng shòu yè zhě shù qiān rén. wǔ dì shí wǔ pì gōng fǔ, sān zhēng bó shì, jiē bù jiù. ān pín lè dào, qián xīn zhù shù, bù chū mén tíng shù shí nián. yǐ chūn qiū yī jīng ér sān jiā shū tú, zhū rú shì fēi zhī yì fēn rán, hù wèi chóu dí, nǎi sī sān jiā zhī yì, hé ér tōng zhī. zhōu lǐ yǒu diào rén zhī guān, zuò chūn qiū diào rén qī wàn yú yán, jiē lùn qí shǒu wěi, shǐ dà yì wú guāi, shí yǒu bù hé zhě, jǔ qí zhǎng duǎn yǐ tōng zhī. yòu wèi chūn qiū zuǒ shì jiě, míng yuē quán zōng, gōng yáng gǔ liáng, jiě gǔ jiē nà jīng chuán zhōng, zhū shū yǐ bié zhī. yòu zhuàn zhōu yì xùn zhù, yǐ zhèng dòng èr tǐ hù tōng qí wén. fán suǒ zàn shù bǎi yú wàn yán.
劉兆,字延世,濟南東平人,漢廣川惠王之後也。兆博學洽聞,溫篤善誘,從 受業者數千人。武帝時五辟公府,三征博士,皆不就。安貧樂道,潛心著述,不出 門庭數十年。以《春秋》一經而三家殊塗,諸儒是非之議紛然,互為仇敵,乃思三 家之異,合而通之。《周禮》有調人之官,作《春秋調人》七萬餘言,皆論其首尾, 使大義無乖,時有不合者,舉其長短以通之。又為《春秋左氏》解,名曰《全綜》, 《公羊》、《穀梁》,解詁皆納經傳中,硃書以別之。又撰《周易訓注》,以正動 二體互通其文。凡所贊述百餘萬言。
cháng yǒu rén zhe xuē qí lǘ zhì zhào mén wài, yuē: wú yù jiàn liú yán shì. zhào rú dé dào sù, qīng zhōu wú chēng qí zì zhě, mén rén dà nù. zhào yuē: tīng qián. jì jìn, jù chuáng wèn zhào yuē: wén jūn dà xué, bǐ hé suǒ zuò? zhào dá rú shàng shì, mò yún: duō yǒu suǒ yí. kè wèn zhī. zhào shuō yí bì, kè yuē: cǐ yì jiě ěr. yīn wèi biàn shì yí zhě shì fēi ěr. zhào bié gèng lì yì, kè yī nán, zhào bù néng duì. kè qù, yǐ chū mén, zhào yù liú zhī, shǐ rén zhòng hū hái. kè yuē: qīn qīn zài cǐ yíng zàng, yí fù zhī, hòu dāng gèng lái yě. jì qù, zhào lìng rén shì zàng jiā, bù jiàn cǐ kè, jìng bù zhī xìng míng. zhào nián liù shí liù zú. yǒu wǔ zǐ: zhuō zhào yào yù qí.
嘗有人著靴騎驢至兆門外,曰:「吾欲見劉延世。」兆儒德道素,青州無稱其 字者,門人大怒。兆曰:「聽前。」既進,踞床問兆曰:「聞君大學,比何所作?」 兆答如上事,末云:「多有所疑。」客問之。兆說疑畢,客曰:「此易解耳。」因 為辯釋疑者是非耳。兆別更立意,客一難,兆不能對。客去,已出門,兆欲留之, 使人重呼還。客曰:「親親在此營葬,宜赴之,後當更來也。」既去,兆令人視葬 家,不見此客,竟不知姓名。兆年六十六卒。有五子:卓、炤、耀、育、臍。
fàn yù, zì zhì chūn, jì běi lú rén yě. yì shì rú sù, dūn mù jiǔ zú, kè jū qīng zhōu, dǎi yù qī shì, shí rén hào qí jiā ér wú cháng fù, yī wú cháng zhǔ, yù shǎo lǚ gāo cāo, ān pín yǒu zhì yè. fù zhōng, jū yú mù suǒ sān shí yú zài, zhì huì shuò, gōng sǎo fén lǒng, xún xíng fēng shù, hái jiā zé bù chū mén tíng. huò jiàn zhī wǔ dì, zhào bǔ nán yáng wáng wén xué mì shū láng tài fù cān jūn, bìng bù jiù. yú shí qīng tǔ yǐn yì zhī shì liú zhào xú miáo děng jiē wù jiào shòu, wéi yù bù xù mén rén, qīng jìng zì shǒu. shí yǒu hào gǔ mù dé zhě zī xún, yì qīng huái kāi yòu, yǐ yī yú shì zhī. hé sān chuán wèi zhī jiě zhù, zhuàn chūn qiū shì yí ròu xíng lùn, fán shì shù zào qī wàn yú yán. nián qī shí yī zú.
氾毓,字稚春,濟北盧人也。奕世儒素,敦睦九族,客居青州,逮毓七世,時 人號其家「兒無常父,衣無常主,」毓少履高操,安貧有志業。父終,居於墓所三 十餘載,至晦朔,躬掃墳壠,循行封樹,還家則不出門庭。或薦之武帝,召補南陽 王文學、秘書郎、太傅參軍,並不就。於時青土隱逸之士劉兆、徐苗等皆務教授, 惟毓不蓄門人,清靜自守。時有好古慕德者諮詢,亦傾懷開誘,以一隅示之。合 《三傳》為之解注,撰《春秋釋疑》、《肉刑論》,凡是述造七萬餘言。年七十一 卒。
xú miáo, zì shū zhòu, gāo mì chún yú rén yě. lěi shì xiāng chéng, jiē yǐ bó shì wèi jùn shǒu. zēng zǔ huá, yǒu zhì xíng. cháng sù tíng shě, yè yǒu shén rén gào zhī tíng yù bēng, jù chū, dé miǎn. zǔ shào, wèi wèi shàng shū láng, yǐ lián zhí jiàn chēng. miáo shǎo jiā pín, zhòu zhí chú lěi, yè zé yín sòng. ruò guàn, yǔ dì jiǎ jiù bó shì jì nán sòng jūn shòu yè, suì wèi rú zōng. zuò wǔ jīng tóng yì píng, yòu yī dào jiā zhe xuán wēi lùn, qián hòu suǒ zào shù wàn yán, jiē yǒu yì wèi. xìng kàng liè, qīng cái guì yì, jiān yǒu zhī rén zhī jiàn. dì huàn kǒu yōng, nóng kuì, miáo wèi shǔn zhī. qí xiōng dì jiē zǎo wáng, fǔ yǎng gū yí, cí ài wén yú zhōu lǐ, tián zhái nú bì jǐn tuī yǔ zhī. xiāng lín yǒu sǐ zhě, biàn chuò gēng zhù yíng guān guō, mén shēng wáng yú jiā, jí liǎn yú jiǎng táng. qí xíng jǐ chún zhì, lèi jiē rú cǐ. yuǎn jìn xián guī qí yì, shī qí xíng yān. jùn chá xiào lián, zhōu pì cóng shì zhì zhōng bié jià jǔ yì xíng, gōng fǔ wǔ pì bó shì, zài zhēng, bìng bù jiù. wǔ huì shí jì lì zhì tái, dì zhé fǎng qí ān bù. yǒng níng èr nián zú, yí mìng zhuó jīn huàn yī, yú guān zá zhuān, lù chē zài shī, wěi xí wǎ qì ér yǐ.
徐苗,字叔胄,高密淳于人也。累世相承,皆以博士為郡守。曾祖華,有至行。 嘗宿亭舍,夜有神人告之「亭欲崩」,遽出,得免。祖邵,為魏尚書郎,以廉直見 稱。苗少家貧,晝執鋤耒,夜則吟誦。弱冠,與弟賈就博士濟南宋鈞受業,遂為儒 宗。作《五經同異評》,又依道家著《玄微論》,前後所造數萬言,皆有義味。性 抗烈,輕財貴義,兼有知人之鑑。弟患口癰,膿潰,苗為吮之。其兄弟皆早亡,撫 養孤遺,慈愛聞於州里,田宅奴婢盡推與之。鄉鄰有死者,便輟耕助營棺郭,門 生亡於家,即斂於講堂。其行己純至,類皆如此。遠近咸歸其義,師其行焉。郡察 孝廉,州辟從事、治中、別駕、舉異行,公府五辟博士,再征,並不就。武惠時計 吏至台,帝輒訪其安不。永寧二年卒,遺命濯巾浣衣,榆棺雜磚,露車載屍,葦席 瓦器而已。
cuī yóu, zì zi xiāng, shàng dǎng rén yě. shǎo hǎo xué, rú shù zhēn míng, tián jìng qiān tuì, zì shǎo jí zhǎng, kǒu wèi cháng yǔ jí cái lì. wèi mò, chá xiào lián, chú xiāng fǔ shè rén, chū wèi dī chí zhǎng, shén yǒu huì zhèng. yǐ bìng miǎn, suì wèi fèi jí. tài shǐ chū, wǔ dì lù xù wén dì gù fǔ liáo shǔ, jiù jiā bài láng zhōng. nián qī shí yú, yóu dūn xué bù juàn, zhuàn sàng fú tú, xíng yú shì. jí liú yuán hǎi jiàn wèi, mìng wèi yù shǐ dài fū, gù cí bù jiù. zú yú jiā, shí nián jiǔ shí sān.
崔游,字子相,上黨人也。少好學,儒術甄明,恬靖謙退,自少及長,口未嘗 語及財利。魏末,察孝廉,除相府舍人,出為氐池長,甚有惠政。以病免,遂為廢 疾。泰始初,武帝祿敘文帝故府僚屬,就家拜郎中。年七十餘,猶敦學不倦,撰 《喪服圖》,行於世。及劉元海僭位,命為御史大夫,固辭不就。卒於家,時年九 十三。
fàn lóng, zì xuán sōng, yàn mén rén. fù fāng, wèi yàn mén tài shǒu. lóng zài yùn shí wǔ yuè, shēng ér fù wáng. nián sì suì, yòu sàng mǔ, āi hào zhī shēng, gǎn tòng xíng lù. dān gū wú sī gōng zhī qīn, shū zú fàn guǎng mǐn ér yǎng zhī, yíng guī jiào shū, wèi lì cí táng. lóng hǎo xué xiū jǐn, fèng guǎng rú fù. bó tōng jīng jí, wú suǒ bù lǎn, zhe chūn qiū sān chuán, zhuàn sān lǐ jí xiōng zōng jì, shén yǒu tiáo yì. huì dì shí, tiān xià jiāng luàn, lóng yǐn jī bù yīng zhōu jùn zhī mìng, zhòu qín gēng jià, yè sòng shū diǎn. pō xí mì lì yīn yáng zhī xué, zhī bīng zhōu jiāng yǒu fēn jìn zhī xiáng, gù mí bù fù chū shì. yǔ shàng dǎng zhū jì yǒu shàn, cháng gòng jì yóu shān, jiàn yī fù lǎo yú qióng jiàn zhī bīn. fù lǎo yuē: èr gōng hé wèi zài cǐ? lóng děng bài zhī, yǎng shì zé bù jiàn. hòu yǔ jì yī yú liú yuán hǎi, yuán hǎi yǐ lóng wèi dà hóng lú, jì wèi tài cháng, bìng fēng gōng. lóng sǐ yú liú cōng zhī shì, cōng zèng tài shī.
范隆,字玄嵩,雁門人。父方,魏雁門太守。隆在孕十五月,生而父亡。年四 歲,又喪母,哀號之聲,感慟行路。單孤無緦功之親,疏族范廣愍而養之,迎歸教 書,為立祠堂。隆好學修謹,奉廣如父。博通經籍,無所不覽,著《春秋三傳》, 撰《三禮吉凶宗紀》,甚有條義。惠帝時,天下將亂,隆隱跡不應州郡之命,晝勤 耕稼,夜誦書典。頗習秘歷陰陽之學,知并州將有氛祲之祥,故彌不復出仕。與上 黨硃紀友善,嘗共紀游山,見一父老於窮澗之濱。父老曰:「二公何為在此?」隆 等拜之,仰視則不見。後與紀依於劉元海,元海以隆為大鴻臚,紀為太常,並封公。 隆死於劉聰之世,聰贈太師。
dù yí, zì xíng qí, lú jiāng qián rén yě. shì yǐ rú xué chēng, wèi jùn zhe xìng. yí shǎo ér tián pō, cāo shàng zhēn sù, jū shén pín jiǒng, bù yíng chǎn yè, bó lǎn jīng jí bǎi jiā zhī shū, suàn lì tú wěi mí bù bì jiū. yù jū rǔ yǐng zhī jiān, shí zài zú bù chū mén. nián sì shí yú, shǐ hái xiāng lǐ, bì mén jiào shòu, shēng tú qiān rén. huì dì shí sān chá xiào lián, zhōu mìng bié jià, yǒng jiā chū, gōng chē zhēng bài bó shì, tài fù dōng hǎi wáng yuè pì, bìng bù jiù. huái dì zhào wáng gōng jǔ xián liáng fāng zhèng, cì shǐ wáng dūn yǐ hè xún wèi xián liáng, yí wèi fāng zhèng, nǎi shàng shū yuē: chén wén yǒu táng chóu zī, yuán kǎi shí dēng hàn wǔ qīn xián, jùn yàn xiǎng yīng, gù néng yǔn xié shí yōng, fū chóng shèng huà. fú jiàn tài sūn shè rén huì jī hè xún chù shì lú jiāng dù yí lǚ dào mí gāo, qīng cāo jué sú, sī xué róng tōng, cái jīng wáng wù. xún zǎi èr xiàn, jiē yǒu míng jī, bèi liáo dōng gōng, zhōng kè yǔn zhe. yí qīng xū chōng dàn, yǔ sú yì guǐ, kǎo pán kōng gǔ, féi dùn nì jī. gài jīng guó zhī liáng bǎo, pìn mìng zhī suǒ jí. ruò dé dài zhào gōng chē, chéng duì cè wèn, bì yǒu zhōng dǎng liáng mó, hóng yì zhèng dào yǐ. dūn yú shì bī yí fù luò. yí dùn yú shòu yáng. zhèn dōng jiāng jūn zhōu fù, qīng xīn lǐ jiē, yǐn wèi cān jūn, yí cí zhī yǐ jí. fù zhī bù kě qū, nǎi zì yì yí, wèi qǐ zhái yǔ, gōng qí yī yào. fù bài, yí guī jiù jū, dào yù bīng kòu. cì shǐ liú táo gào lú jiāng jùn yuē: xī wèi wén hóu shì gàn mù zhī lǘ, qí xiāng cáo cān zūn chóng gài gōng, jiē suǒ yǐ yōu xián biǎo dé, dūn lì mò sú. zhēng shì dù jūn dé mào xíng jié, gāo shàng qí zhì, qǐng liú lí dào lù, wén qí dùn zhì, cì shǐ tiǎn rèn, bù néng chóng shì yǒu dào, ér shǐ gāo cāo zhī shì yǒu cǐ jiān tún. jīn qiǎn lì xuān wèi, jùn kě qiǎn yī lì, xiàn wǔ lì, héng yíng xù zhī, cháng yǐ shì zū gōng gěi jiā rén liáng lǐn, wù lìng què fá. xún yǐ hú kòu, yòu yí dù jiāng, wáng dǎo qiǎn lì zhōu shàn zhī. yuán dì wèi chéng xiàng, jiào yuē: jīn dà yì tuí tì, lǐ diǎn wú zōng, cháo tíng zhì yì mò néng yōu zhèng, yí tè lì rú lín jì jiǔ guān, yǐ hóng qí shì. chù shì dù yí qī qíng yí yuǎn, què rán jué sú, cái xué jīng bó, dào héng yōu bèi, qí yǐ yí wèi jì jiǔ. yí cí jí, wèi cháng cháo huì. dì cháng yù yì yí, yí chén wàn chéng zhī zhǔ bù yí wǎng shù rén zhī jiā. dì nǎi yǔ yí shū yuē: wú yǔ zú xià suī qíng zài wàng yán, rán xū xīn lì zài. zhèng yǐ zú xià léi jí, gù yù xiāng shěng, níng lùn cháng yí yě! yòu chú guó zi jì jiǔ. jiàn wǔ zhōng, lìng yuē: guó zi jì jiǔ dù yí ān pín lè dào, jìng zhì héng mén, rì bù xiá gěi, suī yuán xiàn wú yǐ jiā yě. qí cì gǔ èr bǎi hú. huáng tài zǐ sān zhì yí dì, zhí jīng wèn yì. yí suī bī shí mìng, yì wèi cháng cháo yè, guó yǒu dà zhèng, héng jiù yí zī fǎng yān. míng dì jí wèi, yí zì biǎo qǐng tuì. zhào yuē: xiān wáng zhī dào jiāng zhuì yú dì, jūn xià wéi yán sī, jīn zhī liú yáng. jìn shēn zhī tú jǐng yǎng guǐ xùn, qǐ dé gāo tuì, ér zhèn mí suǒ qǔ zé yān! tài níng yuán nián zú, nián liù shí liù. zèng dà hóng lú, shì yuē zhēn zi. yí lín zhōng, yí mìng zi yàn yuē: wú shǎo bù chū shēn, qǐng suī jiàn jī lù, guān xì zhī shì, wèi cháng jiā tǐ, qí jiǎo jīn sù yī, liǎn yǐ shí fú, bìn zàng zhī shì, wù cóng jiǎn jiǎn, yì bù xū gǒu qǔ jiǎo yì yě. yí suǒ zhe yōu qiú zi èr shí piān xíng yú shì.
杜夷,字行齊,廬江灊人也。世以儒學稱,為郡著姓。夷少而恬泊,操尚貞素, 居甚貧窘,不營產業,博覽經籍百家之書,算曆圖緯靡不畢究。寓居汝潁之間,十 載足不出門。年四十餘,始還鄉里,閉門教授,生徒千人。惠帝時三察孝廉,州命 別駕,永嘉初,公車征拜博士,太傅、東海王越辟,並不就。懷帝詔王公舉賢良方 正,刺史王敦以賀循為賢良,夷為方正,乃上疏曰:「臣聞有唐疇咨,元凱時登; 漢武欽賢,俊彥響應,故能允協時雍,敷崇盛化。伏見太孫舍人會稽賀循、處士盧 江杜夷履道彌高,清操絕俗,思學融通,才經王務。循宰二縣,皆有名績,備僚東 宮,忠恪允著。夷清虛沖淡,與俗異軌,考槃空谷,肥遁匿跡。蓋經國之良寶,聘 命之所急。若得待詔公車,承對冊問,必有忠讜良謨,弘益政道矣。」敦於是逼夷 赴洛。夷遁於壽陽。鎮東將軍周馥,傾心禮接,引為參軍,夷辭之以疾。馥知不可 屈,乃自詣夷,為起宅宇,供其醫藥。馥敗,夷歸舊居,道遇兵寇。刺史劉陶告盧 江郡曰:「昔魏文侯軾干木之閭,齊相曹參尊崇蓋公,皆所以優賢表德,敦勵末俗。 徵士杜君德懋行潔,高尚其志,頃流離道路,聞其頓躓,刺史忝任,不能崇飾有道, 而使高操之士有此艱屯。今遣吏宣慰,郡可遣一吏,縣五吏,恆營恤之,常以市租 供給家人糧廩,勿令闕乏。」尋以胡寇,又移渡江,王導遣吏周贍之。元帝為丞相, 教曰:「今大義頹替,禮典無宗,朝廷滯義莫能攸正,宜特立儒林祭酒官,以弘其 事。處士杜夷棲情遺遠,確然絕俗,才學精博,道行優備,其以夷為祭酒。」夷辭 疾,未嘗朝會。帝常欲詣夷,夷陳萬乘之主不宜往庶人之家。帝乃與夷書曰:「吾 與足下雖情在忘言,然虛心歷載。正以足下羸疾,故欲相省,寧論常儀也!」又除 國子祭酒。建武中,令曰:「國子祭酒杜夷安貧樂道,靜志衡門,日不暇給,雖原 憲無以加也。其賜谷二百斛。」皇太子三至夷第,執經問義。夷雖逼時命,亦未嘗 朝謁,國有大政,恆就夷諮訪焉。明帝即位,夷自表請退。詔曰:「先王之道將墜 於地,君下帷研思,今之劉、楊。搢紳之徒景仰軌訓,豈得高退,而朕靡所取則焉!」 太寧元年卒,年六十六。贈大鴻臚,諡曰貞子。夷臨終,遺命子晏曰:「吾少不出 身,頃雖見羈錄,冠舄之飾,未嘗加體,其角巾素衣,斂以時服,殯葬之事,務從 簡儉,亦不須苟取矯異也。」夷所著《幽求子》二十篇行於世。
yàn shì zhì cāng wú tài shǒu. yí xiōng dì sān rén. xiōng sōng, zì xíng gāo, yì yǒu zhì jié. huì dì shí, sú duō fú wěi, zhe rèn zǐ chūn qiū yǐ cì zhī. dì yuán, gāo píng xiāng. yuán zi qián, yòu wèi jiāng jūn.
晏仕至蒼梧太守。夷兄弟三人。兄崧,字行高,亦有志節。惠帝時,俗多浮偽, 著《任子春秋》以刺之。弟援,高平相。援子潛,右衛將軍。
dǒng jǐng dào, zì wén bó, hóng nóng rén yě. shǎo ér hǎo xué, qiān lǐ zhuī shī, suǒ zài wéi zhòu yè dú sòng, lüè bù yǔ rén jiāo tōng. míng chūn qiū sān chuán jīng shì yì mǎ shì shàng shū hán shī, jiē jīng jiū dà yì. sān lǐ zhī yì, zhuān zūn zhèng shì, zhe lǐ tōng lùn fēi bó zhū rú, yǎn guǎng zhèng zhǐ. yǒng píng zhōng, zhī tiān xià jiāng luàn, yǐn yú shāng luò shān, yī mù yè, shí shù guǒ, dàn qín gē xiào yǐ zì yú, dú chóng měng shòu jiē rào qí bàng, shì yǐ liú yuán hǎi jí cōng lǚ zhēng, jiē ài ér bù dá. zhì liú yào shí chū shān, lú yú wèi ruì. yào zhēng wèi tài zǐ shǎo fù sàn qí cháng shì, bìng gù cí, jìng yǐ shòu zhōng.
董景道,字文博,弘農人也。少而好學,千里追師,所在惟晝夜讀誦,略不與 人交通。明《春秋三傳》、《京氏易》、《馬氏尚書》、《韓詩》,皆精究大義。 《三禮》之義,專遵鄭氏,著《禮通論》非駁諸儒,演廣鄭旨。永平中,知天下將 亂,隱於商洛山,衣木葉,食樹果,彈琴歌笑以自娛,毒蟲猛獸皆繞其傍,是以劉 元海及聰屢征,皆礙而不達。至劉曜時出山,廬於渭汭。曜征為太子少傅、散騎常 侍,並固辭,竟以壽終。
xù xián, zì xiào zōng, shàng dǎng rén yě. xìng xiào jǐn dūn zhòng, lǚ dào zhēn sù. hǎo xué, shī shì jīng zhào dù yù, zhuān chūn qiū zhèng shì yì jiào shòu cháng shù shí rén, bó lǎn qún yán, gāo cái shàn wén lùn. yòu xiū chén dù lǜ, míng dá xíng shū. yǒng jiā zhōng, lì tíng wèi píng dōng ān tài shǒu. liú kūn chéng zhì yú bīng zhōu, yǐ wèi cóng shì zhōng láng. hòu suì méi shí lè, lēi yǐ wèi lǐ cáo cān jūn. chí fǎ píng xiáng, dāng shí chēng qí qīng yù, bǐ zhī yú gōng. zhe yuǎn yóu zhì yì wù zhì jí zhǒng gǔ wén shì jiē shí juǎn, xíng yú shì. nián jiǔ shí qī, sǐ yú shí jì lóng zhī shì, jì lóng zèng yí tóng sān sī.
續咸,字孝宗,上黨人也。性孝謹敦重,履道貞素。好學,師事京兆杜預,專 《春秋》、《鄭氏易》、教授常數十人,博覽群言,高才善文論。又修陳杜律,明 達刑書。永嘉中,歷廷尉平、東安太守。劉琨承制於并州,以為從事中郎。後遂沒 石勒,勒以為理曹參軍。持法平詳,當時稱其清裕,比之於公。著《遠遊志》、 《異物志》、《汲冢古文釋》皆十卷,行於世。年九十七,死於石季龍之世,季龍 贈儀同三司。
xú miǎo, dōng guǎn gū mù rén yě. zǔ chéng zhī wèi zhōu zhì zhōng, shǔ yǒng jiā zhī luàn, suì yǔ xiāng rén zāng kūn děng lǜ zǐ dì bìng lǘ lǐ shì shù qiān yú jiā, nán dù jiāng, jiā yú jīng kǒu. fù zǎo, dōu shuǐ shǐ zhě. miǎo zī xìng duān yǎ, qín xíng lì xué, bó shè duō wén, yǐ shèn mì zì jū. shǎo yǔ xiāng rén zāng shòu qí míng, xià wéi dú shū, bù yóu chéng yì. jí xiào wǔ dì shǐ lǎn diǎn jí, zhāo yán rú xué zhī shì, miǎo jì dōng zhōu rú sù, tài fù xiè ān jǔ yǐ yīng xuǎn. nián sì shí sì, shǐ bǔ zhōng shū shě rén, zài xī shěng shì dì. suī bù kǒu chuán zhāng jù, rán kāi shì wén yì, biāo míng zhǐ qù, zhuàn zhèng wǔ jīng yīn xùn, xué zhě zōng zhī. qiān sàn qí cháng shì, yóu chù xī shěng, qián hòu shí nián, měi bèi gù wèn, zhé yǒu xiàn tì, duō suǒ kuāng yì, shén jiàn chǒng dài. dì yàn jí hān lè zhī hòu, hǎo wèi shǒu zhào shī zhāng yǐ cì shì chén, huò wén cí lǜ ěr, suǒ yán huì zá, miǎo měi yīng shí shōu liǎn, hái shěng kān xuē, jiē shǐ kě guān, jīng dì zhòng lǎn, rán hòu chū zhī. shì shí shì chén bèi zhào zhě, huò xuān yáng zhī, gù shí yì yǐ cǐ duō miǎo. jí xiè ān hōng, lùn zhě huò yǒu yì tóng, miǎo gù quàn zhōng shū lìng wáng xiàn zhī zòu jiā shū lǐ, réng chóng jìn xiè shí wèi shàng shū lìng, xuán wèi xú zhōu. miǎo zhuǎn cí bù láng, shàng nán běi jiāo zōng miào dié huǐ lǐ, jiē yǒu zhèng jù.
徐邈,東莞姑幕人也。祖澄之為州治中,屬永嘉之亂,遂與鄉人臧琨等率子弟 並閭里士庶千餘家,南渡江,家於京口。父藻,都水使者。邈姿性端雅,勤行勵學, 博涉多聞,以慎密自居。少與鄉人臧壽齊名,下帷讀書,不游城邑。及孝武帝始覽 典籍,招延儒學之士,邈既東州儒素,太傅謝安舉以應選。年四十四,始補中書舍 人,在西省侍帝。雖不口傳章句,然開釋文義,標明指趣,撰正五經音訓,學者宗 之。遷散騎常侍,猶處西省,前後十年,每被顧問,輒有獻替,多所匡益,甚見寵 待。帝宴集酣樂之後,好為手詔詩章以賜侍臣,或文詞率爾,所言穢雜,邈每應時 收斂,還省刊削,皆使可觀,經帝重覽,然後出之。是時侍臣被詔者,或宣揚之, 故時議以此多邈。及謝安薨,論者或有異同,邈固勸中書令王獻之奏加殊禮,仍崇 進謝石為尚書令,玄為徐州。邈轉祠部郎,上南北郊宗廟迭毀禮,皆有證據。
yù zhāng tài shǒu fàn níng yù qiǎn shí wǔ yì cáo xià shǔ chéng cǎi qiú fēng zhèng, bìng shǐ jiǎ hái, xùn wèn guān zhǎng dé shī. miǎo yǔ níng shū yuē:
豫章太守范寧欲遣十五議曹下屬城采求風政,並使假還,訊問官長得失。邈與 寧書曰:
zhī zú xià qiǎn shí wǔ yì cáo gè zhī yī xiàn, yòu lì jiǎ guī, bái suǒ wén jiàn, chéng shì zú xià liú yì bǎi xìng, gù guǎng qí shì tīng. wú wèi quàn dǎo yǐ shí bù yǐ wén, shí wǔ yì cáo yù hé suǒ fū xuān xié? shù shì cí sòng, zú xià tīng duàn yǔn sāi, zé wù lǐ zú yǐ. shàng yǒu lǐ wù zhī xīn, zé wù lǐ zú yǐ. shàng yǒu lǐ wù zhī xīn, zé xià zhī qiú lǐ zhě zhì yǐ. rì zè shěng lǎn, shù shì wú zhì, zé lì shèn qí fù ér rù tīng bù huò, qǐ xū yì zhì lǐ yì, shì qí yóu shēng zāi! fēi tú bù zú zhì yì, nǎi shì cán yú zhī suǒ zī, yòu bù kě zòng xiǎo lì wèi ěr mù yě. qǐ yǒu shàn rén jūn zǐ ér gàn fēi qí shì, duō suǒ gào bái zhě hū! jūn zǐ zhī xīn, shuí huǐ shuí yù? rú yǒu suǒ yù, bì yóu lì shì rú yǒu suǒ huǐ, bì yǐ zhe míng. tuō shè zhī shǔ, zhèng zhī qí hài. zì gǔ yǐ lái, yù wèi zuǒ yòu ěr mù zhě, wú fēi xiǎo rén, jiē xiān yīn xiǎo zhōng ér chéng qí dà bù zhōng, xiān jí xiǎo xìn ér chéng qí dà bù xìn, suì shǐ jūn zǐ dào xiāo, shàn rén yú shī, qián shǐ suǒ shū, kě wèi shēn jiàn.
知足下遣十五議曹各之一縣,又吏假歸,白所聞見,誠是足下留意百姓,故廣 其視聽。吾謂勸導以實不以文,十五議曹欲何所敷宣邪?庶事辭訟,足下聽斷允塞, 則物理足矣。上有理務之心,則物理足矣。上有理務之心,則下之求理者至矣。日 昃省覽,庶事無滯,則吏慎其負而入聽不惑,豈須邑至里詣,飾其游聲哉!非徒不 足致益,乃是蠶漁之所資,又不可縱小吏為耳目也。豈有善人君子而干非其事,多 所告白者乎!君子之心,誰毀誰譽?如有所譽,必由歷試;如有所毀,必以著明。 托社之鼠,政之其害。自古以來,欲為左右耳目者,無非小人,皆先因小忠而成其 大不忠,先藉小信而成其大不信,遂使君子道消,善人輿屍,前史所書,可為深鑒。
zú xià xuǎn gāng jì bì děi guó shì, zú yǐ shè zhū cáo zhū cáo jiē shì liáng lì, zé zú yǐ zhǎng wén àn yòu zé gōng fāng zhī rén yǐ wèi jiān sī, zé qīng zhuó néng fǒu, yǔ shì ér míng. zú xià dàn píng xīn jū zōng, hé qǔ yú ěr mù zāi! xī míng dé mǎ hòu wèi cháng gù yǔ zuǒ yòu yán, kě wèi yuǎn shí, kuàng dà zhàng fū ér bù néng miǎn cǐ hū!
足下選綱紀必得國士,足以攝諸曹;諸曹皆是良吏,則足以掌文案;又擇公方 之人以為監司,則清濁能否,與事而明。足下但平心居宗,何取於耳目哉!昔明德 馬後未嘗顧與左右言,可謂遠識,況大丈夫而不能免此乎!
qiān zhōng shū shì láng, zhuān zhǎng lún zhào, dì shén qīn nì zhī.
遷中書侍郎,專掌綸詔,帝甚親昵之。
chū, fàn níng yǔ miǎo jiē wèi dì suǒ rèn shǐ, gòng bǔ cháo tíng zhī què. níng cái sù gāo ér cuò xīn zhèng zhí, suì wèi wáng guó bǎo suǒ chán, chū shǒu yuǎn jùn. miǎo gū huàn yì wēi, ér wú gǎn pái qiáng zú, nǎi wèi zì ān zhī jì. huì dì pō shū huì jī wáng dào zǐ, miǎo yù hé xié zhī, yīn cóng róng yán yú dì yuē: xī huái nán qí wáng, hàn jìn chéng jiè. huì jī wáng suī yǒu hān xiè zhī lèi, ér fèng shàng chún yī, yí jiā hóng dài, xiāo sàn fēn yì, wài wèi guó jiā zhī jì, nèi wèi tài hòu zhī xīn. dì nà yān. miǎo cháng yì dōng fǔ, yù zhòng bīn shěn miǎn, yǐn mǎn xuān huá. dào zǐ yuē: jūn shí yǒu chàng bù? miǎo duì yuē: miǎo lòu xiàng shū shēng, wéi yǐ jié jiǎn qīng xiū wèi chàng ěr. dào zǐ yǐ miǎo yè shàng dào sù, xiào ér bù yǐ wèi wǔ yě. dào zi jiāng yòng wèi lì bù láng, miǎo yǐ bō jìng chéng sú, fēi jǐ suǒ néng jié zhì, kǔ cí nǎi zhǐ.
初,范寧與邈皆為帝所任使,共補朝廷之闕。寧才素高而措心正直,遂為王國 寶所讒,出守遠郡。邈孤宦易危,而無敢排強族,乃為自安之計。會帝頗疏會稽王 道子,邈欲和協之,因從容言於帝曰:「昔淮南、齊王,漢晉成戒。會稽王雖有酣 媟之累,而奉上純一,宜加弘貸,消散紛議,外為國家之計,內慰太后之心。」帝 納焉。邈嘗詣東府,遇眾賓沈湎,引滿喧譁。道子曰:「君時有暢不?」邈對曰: 「邈陋巷書生,惟以節儉清修為暢耳。」道子以邈業尚道素,笑而不以為忤也。道 子將用為吏部郎,邈以波競成俗,非己所能節制,苦辭乃止。
shí huáng tài zǐ shàng yòu, dì shén zhōng xīn, wén wǔ zhī xuǎn jiē yī shí zhī hòu. yǐ miǎo wèi qián wèi lǜ, lǐng běn jùn dà zhōng zhèng, shòu tài zǐ jīng. dì wèi miǎo yuē: suī wèi chì yǐ shī lǐ xiāng dài, rán bù yǐ bó shì xiāng yù yě. gǔ zhī dì wáng, shòu jīng bì jìng, zì wèi jìn yǐ lái, duō shǐ wēi rén jiào shòu, hào wèi bó shì, bù fù zūn yǐ wèi shī, gù dì yǒu yún. miǎo suī zài dōng gōng, yóu zhāo xī rù jiàn, cān zōng cháo zhèng, xiū shì wén zhào, shí yí bǔ què, qú láo zuǒ yòu. dì jiā qí jǐn mì, fāng zhī yú jīn huò, yǒu tuō zhòng zhī yì, jiāng jìn xiǎn wèi, wèi jí xíng ér dì bào bēng. ān dì jí wèi, bài xiāo qí jiāng jūn. lóng ān yuán nián, zāo fù yōu. miǎo xiān jí huàn, yīn āi huǐ zēng dǔ, bù yú nián ér zú, nián wǔ shí sì, zhōu lǐ shāng dào, shí zhě bēi zhī.
時皇太子尚幼,帝甚鍾心,文武之選皆一時之後。以邈為前衛率,領本郡大中 正,授太子經。帝謂邈曰:「雖未敕以師禮相待,然不以博士相遇也。」古之帝王, 受經必敬,自魏晉以來,多使微人教授,號為博士,不復尊以為師,故帝有雲。邈 雖在東宮,猶朝夕入見,參綜朝政,修飾文詔,拾遺補闕,劬勞左右。帝嘉其謹密, 方之於金霍,有托重之意,將進顯位,未及行而帝暴崩。安帝即位,拜驍騎將軍。 隆安元年,遭父憂。邈先疾患,因哀毀增篤,不逾年而卒,年五十四,州里傷悼, 識者悲之。
miǎo lì guān jiǎn huì, dá yú cóng zhèng, lùn yì jīng mì, dāng shí duō zī bǐng zhī, chù lèi biàn shì, wèn zé yǒu duì. jiù yí suì chén zài mǎo, cǐ zhái zhī zuǒ zé bǐ zhái zhī yòu, hé dé jù jì yú dōng. miǎo yǐ wèi tài suì zhī shǔ, zì shì yóu shén, pì rú rì chū zhī shí, xiàng dōng jiē nì, fēi wèi cáng tǐ dì zhōng yě. suǒ zhù gǔ liáng chuán, jiàn zhòng yú shí.
邈蒞官簡惠,達於從政,論議精密,當時多諮稟之,觸類辯釋,問則有對。舊 疑歲辰在卯,此宅之左則彼宅之右,何得俱忌於東。邈以為太歲之屬,自是游神, 譬如日出之時,向東皆逆,非為藏體地中也。所注《穀梁傳》,見重於時。
miǎo zhǎng zi huō, yǒu fù fēng, yǐ xiào wén, wèi tài cháng bó shì mì shū láng. huō dì hào, sàn qí shì láng. zhèn nán jiāng jūn hé wú jì qǐng wèi gōng cáo, chū bǔ xī yáng tài shǒu, yǔ wú jì jù wèi lú xún suǒ hài. miǎo dì guǎng, bié yǒu chuán.
邈長子豁,有父風,以孝聞,為太常博士、秘書郎。豁弟浩,散騎侍郎。鎮南 將軍何無忌請為功曹,出補西陽太守,與無忌俱為盧循所害。邈弟廣,別有傳。
kǒng yǎn, zì shū yuán, lǔ guó rén, kǒng zǐ èr shí èr shì sūn yě. zǔ wén, wèi dà hóng lú. fù yù, zhēng nán jūn sī. yǎn shǎo hǎo xué, nián shí èr, néng tōng shī shū. ruò guàn, gōng fǔ pì, běn zhōu jǔ yì xíng zhí yán, jiē bù jiù. bì dì jiāng dōng, yuán dì yǐn wèi ān dōng cān jūn, zhuān zhǎng jì shì. shū lìng yīn jī, ér yǎn měi yǐ chēng zhí jiàn zhī. zhōng xìng chū, yǔ gēng liàng jù bǔ zhōng shū láng. míng dì zhī zài dōng gōng, lǐng tài zǐ zhōng shù zǐ. yú shí shù shì cǎo chuàng, yǎn jīng xué shēn bó, yòu liàn shí jiù diǎn, cháo yí guǐ zhì duō qǔ zhèng yān. yóu shì yuán míng èr dì bìng qīn ài zhī. wáng dūn zhuān quán, yǎn sī yú tài zǐ yuē: diàn xià yí bó yán cháo yàn, sōu yáng cái jùn, xún móu shí zhèng, yǐ guǎng shèng cōng. dūn wén ér è zhī, nǎi qǐ chū yǎn wèi guǎng líng jùn. shí rén wèi zhī hán xīn, ér yǎn bù xíng yú sè. suī jùn lín jiē xī zéi, yóu jiào yòu hòu jìn, bù yǐ róng wù fèi yè. shí lè cháng qí zhì shān yáng, chì qí dǎng yǐ yǎn rú yǎ zhī shì, bù dé wàng rù jùn jìng. shì zhí qī yuè, yǐ tài xìng sān nián zú yú guān, nián wǔ shí sān.
孔衍,字舒元,魯國人,孔子二十二世孫也。祖文,魏大鴻臚。父毓,征南軍 司。衍少好學,年十二,能通《詩》《書》。弱冠,公府辟,本州舉異行直言,皆 不就。避地江東,元帝引為安東參軍,專掌記室。書令殷積,而衍每以稱職見知。 中興初,與庚亮俱補中書郎。明帝之在東宮,領太子中庶子。於時庶事草創,衍經 學深博,又練識舊典,朝儀軌制多取正焉。由是元明二帝並親愛之。王敦專權,衍 私於太子曰:「殿下宜博延朝彥,搜揚才俊,詢謀時政,以廣聖聰。」敦聞而惡之, 乃啟出衍為廣陵郡。時人為之寒心,而衍不形於色。雖郡鄰接西賊,猶教誘後進, 不以戎務廢業。石勒嘗騎至山陽,敕其黨以衍儒雅之士,不得妄入郡境。視職期月, 以太興三年卒於官,年五十三。
yǎn suī bù yǐ wén cái zhe chēng, ér bó lǎn guò yú hè xún, fán suǒ zhuàn shù, bǎi yú wàn yán.
衍雖不以文才著稱,而博覽過於賀循,凡所撰述,百餘萬言。
zi qǐ, lú líng tài shǒu.
子啟,盧陵太守。
zōng rén yí wú, yǒu měi míng, bó xué bù jí yǎn, shè shì shēng yù guò zhī. yuán dì yǐ wèi zhǔ bù, zhuǎn cān jūn, shāo qiān shì zhōng, xǐ tài zǐ zuǒ wèi lǜ, zú, zhuī zèng tài pú.
宗人夷吾,有美名,博學不及衍,涉世聲譽過之。元帝以為主簿,轉參軍,稍 遷侍中,徙太子左衛率,卒,追贈太僕。
fàn xuān, zì xuān zi, chén liú rén yě. nián shí suì, néng sòng shī shū. cháng yǐ dāo shāng shǒu, pěng shǒu gǎi róng. rén wèn tòng xié, dá yuē: bù zú wèi tòng, dàn shòu quán zhī tǐ ér zhì huǐ shāng, bù kě chù ěr. jiā rén yǐ qí nián yòu ér yì yān. shǎo shàng yǐn dùn, jiā yǐ hǎo xué, shǒu bù shì juǎn, yǐ yè jì rì, suì bó zōng zhòng shū, yóu shàn sān lǐ. jiā zhì pín jiǎn, gōng gēng gōng yǎng. qīn méi, fù tǔ chéng fén, lú yú mù cè. tài wèi xī jiàn mìng wèi zhǔ bù, zhào zhēng tài xué bó shì sàn qí láng, bìng bù jiù. jiā yú yù zhāng, tài shǒu yīn xiàn jiàn xuān máo cí bù wán, yù wèi gǎi zhái, xuān gù cí zhī. yǔ yuán zhī yǐ xuān sù pín, jiā nián huāng jí yì, hòu xiǎng gěi zhī, xuān yòu bù shòu. yuán zhī wèn xuān yuē: jūn bó xué tōng zōng, hé yǐ tài rú? xuān yuē: hàn xìng, guì jīng shù, zhì yú shí qú zhī lùn, shí yǐ rú wèi bì. zhèng shǐ yǐ lái, shì shàng lǎo zhuāng. dǎi jìn zhī chū, jìng yǐ luǒ chéng wèi gāo. pū chéng tài rú, rán qiū bù yǔ yì. xuān yán tán wèi cháng jí lǎo zhuāng. kè yǒu wèn rén shēng yǔ yōu jù shēng, bù zhī cǐ yǔ hé chū. xuān yún: chū zhuāng zi zhì lè piān. kè yuē: jūn yán bù dú lǎo zhuāng, hé yóu shí cǐ? xuān xiào yuē: xiǎo shí cháng yī lǎn. shí rén mò zhī cè yě.
范宣,字宣子,陳留人也。年十歲,能誦《詩》《書》。嘗以刀傷手,捧手改 容。人問痛邪,答曰:「不足為痛,但受全之體而致毀傷,不可處耳。」家人以其 年幼而異焉。少尚隱遁,加以好學,手不釋卷,以夜繼日,遂博綜眾書,尤善《三 禮》。家至貧儉,躬耕供養。親沒,負土成墳,廬於墓側。太尉郗鑒命為主簿,詔 征太學博士、散騎郎,並不就。家於豫章,太守殷羨見宣茅茨不完,欲為改宅,宣 固辭之。庾爰之以宣素貧,加年荒疾疫,厚餉給之,宣又不受。爰之問宣曰:「君 博學通綜,何以太儒?」宣曰:「漢興,貴經術,至於石渠之論,實以儒為弊。正 始以來,世尚老莊。逮晉之初,競以裸裎為高。仆誠太儒,然『丘不與易』。」宣 言談未嘗及《老》《莊》。客有問人生與憂俱生,不知此語何出。宣云:「出《莊 子·至樂篇》。」客曰:「君言不讀《老》《莊》,何由識此?」宣笑曰:「小時 嘗一覽。」時人莫之測也。
xuān suī xián jū lǚ kōng, cháng yǐ jiǎng sòng wèi yè, qiào guó dài kuí děng jiē wén fēng zōng yǎng, zì yuǎn ér zhì, fěng sòng zhī shēng, yǒu ruò qí lǔ. tài yuán zhōng, shùn yáng fàn níng wèi yù zhāng tài shǒu, níng yì rú bó tōng zōng, zài jùn lì xiāng xiào, jiào shòu héng shù bǎi rén. yóu shì jiāng zhōu rén shì bìng hǎo jīng xué, huà èr fàn zhī fēng yě. nián wǔ shí sì zú. zhe lǐ yì lùn nán jiē xíng yú shì.
宣雖閒居屢空,常以講誦為業,譙國戴逵等皆聞風宗仰,自遠而至,諷誦之聲, 有若齊、魯。太元中,順陽范寧為豫章太守,寧亦儒博通綜,在郡立鄉校,教授恆 數百人。由是江州人士並好經學,化二范之風也。年五十四卒。著《禮》《易論難》 皆行於世。
zi jí, lì jùn shǒu guó zi bó shì dà jiāng jūn cóng shì zhōng láng. zì miǎn guī, yì yǐ jiǎng shòu wèi shì. yì xī zhōng, lián zhēng bù zhì.
子輯,歷郡守、國子博士、大將軍從事中郎。自免歸,亦以講授為事。義熙中, 連征不至。
wéi xiǎo, zì xiàn dào, jīng zhào rén yě. yǎ hǎo rú xué, shàn zhù shù, yú qún yán mì yào zhī yì, wú bù zōng lǎn. shì yú liú yào, wèi huáng mén láng. hòu yòu rù shí jì lóng, shǔ wèi sàn qí cháng shì, lì shǒu qī jùn, xián yǐ qīng huà zhù míng. yòu zhēng wèi tíng wèi, shí zhě nǐ zhī yú zhāng. qián hòu sì dēng jiǔ liè, liù zài shàng shū, èr wèi shì zhōng, zài wèi tài zǐ tài fù, fēng jīng zhào gōng. hǎo zhí jiàn, chén jūn guó zhī yí, duō jiàn yǔn nà. zhe fú lín sān qiān yú yán, suì yǎn wèi diǎn lín èr shí sān piān. fán suǒ shù zuò jí jí jì shì shì shù shí wàn yán, jiē shēn bó yǒu cái yì.
韋謏,字憲道,京兆人也。雅好儒學,善著述,於群言秘要之義,無不綜覽。 仕於劉曜,為黃門郎。後又入石季龍,署為散騎常侍,歷守七郡,咸以清化著名。 又征為廷尉,識者擬之於、張。前後四登九列,六在尚書,二為侍中,再為太子太 傅,封京兆公。好直諫,陳軍國之宜,多見允納。著《伏林》三千餘言,遂演為 《典林》二十三篇。凡所述作及集記世事數十萬言,皆深博有才義。
zhì rǎn mǐn, yòu shǔ wèi guāng lù dài fū. shí mǐn bài qí zi yìn wèi dà dān yú, ér yǐ jiàng hú yī qiān chù zhī huī xià. xiǎo jiàn yuē: jīn jiàng hú shù qiān, jiē zhī rú jiù, chéng shì zhāo yòu zhī ēn. rán hú jié běn wèi chóu dí, jīn zhī kuǎn fù, gǒu quán xìng mìng ěr. huò yǒu cì kè, biàn qǐ xū yú, bài ér huǐ zhī, hé suǒ jí yě! gǔ rén yǒu yán, yī fū bù kě niǔ, ér kuàng qiān hū! yuàn zhū píng jiàng hú, qù dān yú zhī hào, shēn sī shèng wǔ bāo sāng zhī jiè yě. mǐn zhì zài suī fǔ, ruì yú chéng dìng, wén qí yán, dà nù, suì zhū zhī, bìng shā qí zi bó yáng.
至冉閔,又署為光祿大夫。時閔拜其子胤為大單于,而以降胡一千處之麾下。 謏諫曰:「今降胡數千,接之如舊,誠是招誘之恩。然胡羯本為仇敵,今之款附, 苟全性命耳。或有刺客,變起須臾,敗而悔之,何所及也!古人有言,一夫不可狃, 而況千乎!願誅屏降胡,去單于之號,深思聖五苞桑之誡也。」閔志在綏撫,銳於 澄定,聞其言,大怒,遂誅之,並殺其子伯陽。
xiǎo xìng bù yán zhòng, hǎo xùn jǐ zhī gōng, lùn zhě yì yǐ shì shǎo zhī. cháng wèi bó yáng yuē: wǒ gāo wǒ céng chóng guāng lèi huī, wǒ zǔ wǒ kǎo fù fù zǐ zi, rǔ wèi wǒ duì, zhèng zhí è dǐ. bó yáng yuē: bó yáng zhī bù xiào, chéng rú zūn jiào, zūn yì zhèng zhí ruǎn dǐ ěr. xiǎo cán wú yán. shí rén chuán zhī, yǐ wèi chī xiào.
謏性不嚴重,好徇己之功,論者亦以是少之。嘗謂伯陽曰:「我高我曾重光累 徽,我祖我考父父子子,汝為我對,正值惡抵。」伯陽曰:「伯陽之不肖,誠如尊 教,尊亦正值軟抵耳。」謏慚無言。時人傳之,以為嗤笑。
fàn hóng zhī, zì zhǎng wén, ān běi jiāng jūn wāng zhī sūn yě. xí jué wǔ xìng hóu. yǎ zhèng hǎo xué, yǐ rú shù gāi míng, wèi tài xué bó shì. shí wèi jiāng jūn xiè shí hōng, qǐng shì, xià lǐ guān yì. hóng zhī yì yuē:
范弘之,字長文,安北將軍汪之孫也。襲爵武興侯。雅正好學,以儒術該明, 為太學博士。時衛將軍謝石薨,請諡,下禮官議。弘之議曰:
shí jiē jí mén yìn, lǚ dēng chóng xiǎn, zǒng sī bǎi kuí, yì zàn sān tái, xián liàn shù shì, qín láo fěi xiè, nèi wài qiān yì, jiē yuē yǔ néng. dāng huái féi zhī jié, xūn zhěng wēi zhuì, suī huáng wēi xiá zhèn, jiǎo kòu tiān wáng, yīn shí lì gōng, shí yì yǔ yān. yòu kāi jiàn xué xiào, yǐ yán zhòu zǐ, suī shèng huà wèi qià, yì ài lǐ cún yáng. rán gǔ zhī xián fǔ, dà zé yǐ dào shì jūn, kǎn kǎn zhōng rì cì zé lì shēn fèng guó, sù yè wú dài xià zé ài rén xī lì, yǐ jì shí wù. cǐ shù zhě, rán hòu kě yǐ miǎn wéi chén zhī yì, sāi sù cān zhī zé yǐ. jīn shí wèi jū cháo duān, rèn zé lùn dào, chàng yán wú zhōng guó zhī móu, shǒu zhí zé róng shēn ér yǐ, bù kě wèi shì jūn huò dú jīng yì, jù liǎn wú yàn, bù kě wèi lì shēn zuò yōng dà zhòng, qīn shí bǎi xìng, dà dōng liú yú yuǎn jìn, yuàn dú jié yú zhòng xīn, bù kě wèi ài rén gōng tú láo yú tǔ mù, sī lǜ dān yú jī qiǎo, wán qǐ jǐn yú bì qiè, cái yòng mí yú sī tóng, bù kě wèi xī lì. cǐ rén chén zhī dà hài, yǒu guó zhī suǒ qù yě.
石階藉門廕,屢登崇顯,總司百揆,翼贊三台,閒練庶事,勤勞匪懈,內外僉 議,皆曰與能。當淮肥之捷,勛拯危墜,雖皇威遐震,狡寇天亡,因時立功,石亦 與焉。又開建學校,以延胄子,雖盛化未洽,亦愛禮存羊。然古之賢輔,大則以道 事君,侃侃終日;次則厲身奉國,夙夜無怠;下則愛人惜力,以濟時務。此數者, 然後可以免惟塵之議,塞素餐之責矣。今石位居朝端,任則論道,唱言無忠國之謀, 守職則容身而已,不可謂事君;貨黷京邑,聚斂無厭,不可謂厲身;坐擁大眾,侵 食百姓,《大東》流於遠近,怨毒結於眾心,不可謂愛人;工徒勞於土木,思慮殫 於機巧,紈綺盡於婢妾,財用縻於絲桐,不可謂惜力。此人臣之大害,有國之所去 也。
xiān wáng suǒ yǐ zhèng fēng sú, lǐ rén lún zhě, mò shàng hū jié jiǎn, gù yí wú shòu bàng hū sān guī, píng zhòng liú měi yú yuē jǐ. zì qǐng fēng guǐ líng chí, shē jiàn wú dù, lián chǐ bù xìng, lì jìng jiāo chí, bù kě bù shēn fáng yuán běn, yǐ jué qí liú. hàn wén xí yì tí zhī fú, zhū hóu yóu chǐ wǔ dì fén zhì tóu zhī qiú, mí lì bù xī. liáng yóu jiǎn dé suī zhāng, ér wēi jìn bù sù dào zì wǒ jiàn, ér xíng bù jí wù. ruò cún fá qí wéi, wáng biǎn qí è, zé sì wéi bì zhāng, lǐ yì xíng yǐ.
先王所以正風俗,理人倫者,莫尚乎節儉,故夷吾受謗乎三歸,平仲流美於約 己。自頃風軌陵遲,奢僭無度,廉恥不興,利競交馳,不可不深防原本,以絕其流。 漢文襲弋綈之服,諸侯猶侈;武帝焚雉頭之裘,靡麗不息。良由儉德雖彰,而威禁 不肅;道自我建,而刑不及物。若存罰其違,亡貶其惡,則四維必張,禮義行矣。
àn shì fǎ, yīn shì yǒu gōng yuē xiāng, tān yǐ bài guān yuē mò, yí shì yuē xiāng mò gōng.
案諡法,因事有功曰「襄」,貪以敗官曰「墨」,宜諡曰襄墨公。
yòu lùn yīn hào yí jiā zèng shì, bù dé yīn huán wēn zhī chù yǐ wèi guó diǎn, réng duō xù wēn yí dǐng zhī jī. shí xiè zú fāng xiǎn, huán zōng yóu shèng, shàng shū pú shè wáng xún, wēn gù lì yě, sù wèi wēn suǒ chǒng, sān yuàn jiāo jí, nǎi chū hóng zhī wèi yú háng lìng. jiāng xíng, yǔ huì jī wáng dào zǐ jiān yuē:
又論殷浩宜加贈諡,不得因桓溫之黜以為國典,仍多敘溫移鼎之跡。時謝族方 顯,桓宗猶盛,尚書僕射王珣,溫故吏也,素為溫所寵,三怨交集,乃出弘之為余 杭令。將行,與會稽王道子箋曰:
xià guān qīng wēi hán shì, miù dé cè zài zǔ dòu, shí jù rǔ lèi qīng liú, wéi chén shèng shì. qiè yǐ rén jūn jū miào táng zhī shàng zhì zhōu sì hǎi zhī wài zhě, fēi tú cōng míng nèi zhào, yì lài qún yán zhī zhù yě. shì yǐ shùn zhī zuǒ yáo, yǐ qǐ pì wèi shǒu jiù yáo mó yǔ, yǐ kǎn kǎn wèi xiān, gù xià wú yǐn qíng zhī zé, shàng shōu shén míng zhī gōng. gǎn yuán sī yì, zhì zài shū jǐn. cháng yǐ xiè shí dú lèi, yīng bèi qīng chéng, yīn hào zhōng zhēn, yí méng bāo xiǎn, shì yǐ bù liàng qīng ruò, xiān zhòng yán zhī. ér è zhí chǒu zhèng. qí tú shí fán, suī yǎng shì shèng zhǔ qīn míng zhī dù, fǔ lài míng gōng ài wù zhī lóng, ér jiāo zhì zhī huàn, shí yǒu wú lài. xià guān yǔ shí běn wú yuàn jì, shēng bù xiāng shí, shì wú xiāng gān, zhèng yǐ guó tǐ yí míng, bù yīng shāo jì qiáng ruò. yǔ hào nián shí miǎo jué, shì bù xiāng jí, wú fù jí wén, gù lǎo yǔ qí yí shì ěr, yú xià guān zhī shēn yǒu hé tòng yǎng, ér dāng wèi zhī fàn shí gàn zhǔ xié!
下官輕微寒士,謬得廁在俎豆,實懼辱累清流,惟塵聖世。竊以人君居廟堂之 上、智周四海之外者,非徒聰明內照,亦賴群言之助也。是以舜之佐堯,以啟闢為 首;咎繇謨禹,以侃侃為先,故下無隱情之責,上收神明之功。敢緣斯義,志在輸 盡。常以謝石黷累,應被清澄,殷浩忠貞,宜蒙褒顯,是以不量輕弱,先眾言之。 而惡直醜正。其徒實繁,雖仰恃聖主欽明之度,俯賴明公愛物之隆,而交至之患, 實有無賴。下官與石本無怨忌,生不相識,事無相干,正以國體宜明,不應稍計強 弱。與浩年時邈絕,世不相及,無復藉聞,故老語其遺事耳,於下官之身有何痛癢, 而當為之犯時干主邪!
měi guān zài jí, zhì shì rén rén yǒu fā zhōng xīn rèn zhí dào ér xíng zhě, yǒu huái zhī yáng yú fù qíng qū cóng zhě, suǒ yòng suī yì, ér bìng chuán hòu shì. gù bǐ gàn chù sān rén zhī zhōng, jī zǐ wèi míng xián zhī shǒu. hòu rén yòng shě, cān chà bù tóng, gè xìn suǒ jiàn, lǜ yīng ér zhì, huò róng míng xiǎn hè, huò huò bài xì zhǒng, cǐ jiē bù liàng shí qù, yǐ shēn cháng huò, suī yǒu kēng kēng zhī chēng, ér fēi dà yá zhī zhì, cǐ yì xià guān suǒ bù wèi yě. shì rén nǎi yún xià guān zhèng zhí, néng fàn jiān nán, sī tán shí guò. xià guān zhī zhǔ shàng shèng míng, míng gōng xū jǐ, sī qiú gé yán, bì bù shǐ jǐn zhōng zhī chén qū yú xié wǎng zhī mén yě. shì yǐ gǎn xiàn yú chéng, bù zhī zhí shì, qǐ yǔ xī rén nǐ qí qīng zhòng xié! yì yǐ chén zhī shì jūn, wéi sī jǐn zhōng ér yǐ, bù yīng fù jì lì dùn, shì bù yǔn xīn zé dǎng yán wù zhǔ, yì gǎn yú qíng zé chén cí mí huǐ. ruò huái qíng cáng yì, yùn ér bù yán, cǐ nǎi gǔ rén suǒ yǐ dé zuì yú míng jūn, míng jūn suǒ yǐ zhì fǎ yú qún xià zhě yě.
每觀載籍,志士仁人有發中心任直道而行者,有懷知陽愚負情曲從者,所用雖 異,而並傳後世。故比干處三仁之中,箕子為名賢之首。後人用舍,參差不同,各 信所見,率應而至,或榮名顯赫,或禍敗系踵,此皆不量時趣,以身嘗禍,雖有硜 硜之稱,而非大雅之致,此亦下官所不為也。世人乃雲下官正直,能犯艱難,斯談 實過。下官知主上聖明,明公虛己,思求格言,必不使盡忠之臣屈於邪枉之門也。 是以敢獻愚誠,布之執事,豈與昔人擬其輕重邪!亦以臣之事君,惟思盡忠而已, 不應復計利鈍,事不允心則讜言悟主,義感於情則陳辭靡悔。若懷情藏意,蘊而不 言,此乃古人所以得罪於明君,明君所以致法於群下者也。
huán wēn shì jī, bù zài tiān cháo, nì shùn zhī qíng, bào zhī sì hǎi. zài sān zhě chén zǐ, qíng qǐ huò yì! fán jué qián shǒu, shuí dú wú xīn! jǔ cháo hēi hēi, wèi yǒu chàng yán zhě, shì yǐ dùn bǐ àn qì, bù gǎn duō yún. huán wēn yú wáng zǔ, suī qí yì nán cè, qiú zhī yú shì, zhǐ miǎn chù ěr, fēi yǒu zhì yuàn yě. wáng fù xī wèi wēn lì, tuī zhī qíng lǐ, yì jiān tā rén. suǒ yǐ měi huái fèn fā, tòng ruò shēn shǒu zhě, míng gōng yǒu yǐ xún zhī. wáng xún yǐ xià guān yì yīn hào shì, bù yí bào yáng huán wēn zhī è. xún gǎn qí tí bá zhī ēn, huái qí rù mù zhī yù, tuō yǐ fèi chù hūn àn, jiàn lì shèng míng, zì wèi cǐ shì zú yǐ míng qí zhōng zhēn zhī jié. míng gōng shì fù yǐ yī shì guān zhī. xī zhōu gōng jū shè, dào zhì shēng píng, lǐ lè xíng zhèng jiē zì jǐ chū. yǐ dé yán zhī, zhōu gōng dà shèng, yǐ nián yán zhī, chéng wáng yòu ruò, yóu fù jù bì jūn wèi, fù zǐ míng cí. hàn zhī huò guāng, dà xūn hè rán, xiào xuān nián wèi èr shí, yì fǎn wàn jī. gù néng jūn chén jù lóng, dào mài qiān suì. ruò wēn zhōng wèi shè jì, chéng cún běn cháo, biàn dāng yǎng zūn èr gōng, shì shì lìng jǔ, hé bù fèng hái wàn jī, tuì shǒu fān píng? fāng tí lēi gōng wáng, kuāng zǒng cháo tíng, qǐ wèi xiān dì yòu ruò, wèi kě qīn zhèng xié? jiāng dé huán wēn, bù néng tīng zhèng xié? yòu bī xié yuán hóng, shǐ zuò jiǔ xī, bèi wù guāng hè, qí wén jù cún, cháo tíng wèi bù, mò bù jǐng cóng, wéi xiè ān wáng tǎn zhī yǐ sǐ shǒu zhī, gù dé jī liú ěr. huì shàng tiān jiàng nù, jiān è zì wáng, shè jì wēi ér fù ān, líng mìng zhuì ér fù gòu.
桓溫事跡,布在天朝,逆順之情,暴之四海。在三者臣子,情豈或異!凡厥黔 首,誰獨無心!舉朝嘿嘿,未有唱言者,是以頓筆按氣,不敢多雲。桓溫於亡祖, 雖其意難測,求之於事,止免黜耳,非有至怨也。亡父昔為溫吏,推之情禮,義兼 他人。所以每懷憤發,痛若身首者,明公有以尋之。王珣以下官議殷浩諡,不宜暴 揚桓溫之惡。珣感其提拔之恩,懷其入幕之遇,托以廢黜昏暗,建立聖明,自謂此 事足以明其忠貞之節。明公試復以一事觀之。昔周公居攝,道致昇平,禮樂刑政皆 自己出。以德言之,周公大聖,以年言之,成王幼弱,猶復遽避君位,復子明辭。 漢之霍光,大勛赫然,孝宣年未二十,亦反萬機。故能君臣俱隆,道邁千歲。若溫 忠為社稷,誠存本朝,便當仰遵二公,式是令矩,何不奉還萬機,退守籓屏?方提 勒公王,匡總朝廷,豈為先帝幼弱,未可親政邪?將德桓溫,不能聽政邪?又逼脅 袁宏,使作九錫,備物光赫,其文具存,朝廷畏怖,莫不景從,惟謝安、王坦之以 死守之,故得稽留耳。會上天降怒,奸惡自亡,社稷危而復安,靈命墜而復構。
jìn zì zhōng xìng yǐ lái, hào lìng wēi quán duō chū qiáng chén, zhōng zōng sù zǔ liǎn rèn yú wáng dūn, xiān huáng shòu qū yú huán shì. jīn zhǔ shàng qīn lǎn wàn jī, míng gōng guāng zàn bǎi kuí, zhèng chū wáng shì, rén wú yì wàng, fù bù yú jīn dà míng guó diǎn, zuò zhì bǎi dài, bù shěn fù yù dài shuí? xiān wáng tǒng wù, bì míng qí diǎn gào, yí jué sūn móu, gù lìng wèn xiū jiā, qiān suì chéng fēng. yuàn míng gōng yuǎn lǎn yīn zhōu, jìn chá hàn wèi, lǜ qí suǒ yǐ wēi, qiú qí suǒ yǐ ān, rú cǐ ér yǐ.
晉自中興以來,號令威權多出強臣,中宗、肅祖斂衽於王敦,先皇受屈於桓氏。 今主上親覽萬機,明公光贊百揆,政出王室,人無異望,復不於今大明國典,作制 百代,不審復欲待誰?先王統物,必明其典誥,貽厥孫謀,故令問休嘉,千歲承風。 願明公遠覽殷周,近察漢魏,慮其所以危,求其所以安,如此而已。
yòu yǔ wáng xún shū yuē:
又與王珣書曰:
jiàn zú xià dá zhòng kān shū, shēn jù yì fā zhī huái. fū rén dào suǒ zhòng, mò guò jūn qīn, jūn qīn suǒ xì, zhōng xiào ér yǐ. xiào yǐ yáng qīn wèi zhǔ, zhōng yǐ jié yì wèi xiān. yīn hóu zhōng zhēn jū zhèng, xīn guàn rén shén, jiā yǔ xiān dì lóng bù yī zhī hǎo, zhe mò nì zhī qì, qì kuò jiān nán, yí xiǎn yǐ zhī, suī shòu qū jiān xióng, zhì dá qiān zài, cǐ zhōng zhēn zhī tú suǒ yǐ yì gàn qí xīn bù huò yǐ yǐ zhě yě. jì dāng shí zhēn liè zhī tú suǒ jiū jiàn, yì hòu shēng suǒ bèi wén, wú yì hé gǎn gǒu bì kuáng jiǎo, yǐ qī shèng míng. zú xià bù tuī jū zhèng zhī dà zhì, ér huái zhī jǐ zhī xiǎo huì, yù yǐ mù fǔ zhī xiǎo jié duó míng jiào zhī zhòng yì, yú jūn chén zhī jiē jì yǐ kuī yǐ. zūn dà jūn yǐ yīn hóu xié qì zhōng guī, tóng dài wáng shì, zhì lì qiū shuāng, chéng guàn yī shí, yīn hóu suǒ yǐ dé xuān qí yì shēng, shí zūn dà jūn xié zàn zhī lì yě. zú xià bù néng guāng dà jūn cǐ zhī zhí zhì, nǎi gǎn wēn xiǎo gù, huái qí qū zé, gōng zài shèng shì, qī wǎng tiān xià, shǐ chéng xiàng zhī dé bù jí sān yè, lǐng jūn zhī jī yī gòu ér qīng, cǐ zhōng chén suǒ yǐ jiě xīn, xiào zǐ suǒ yǐ sàng qì, fù zǐ zhī dào gù ruò shì hū? zú xià yán chén zé fēi zhōng, yǔ zi zé fēi xiào. èr zhě jì wáng, wú shuí wèi zāi!
見足下答仲堪書,深具義發之懷。夫人道所重,莫過君親,君親所系,忠孝而 已。孝以揚親為主,忠以節義為先。殷侯忠貞居正,心貫人神,加與先帝隆布衣之 好,著莫逆之契,契闊艱難,夷嶮以之,雖受屈奸雄,志達千載,此忠貞之徒所以 義干其心不獲以已者也。既當時貞烈之徒所究見,亦後生所備聞,吾亦何敢苟避狂 狡,以欺聖明。足下不推居正之大致,而懷知己之小惠,欲以幕府之小節奪名教之 重義,於君臣之階既以虧矣。尊大君以殷侯協契忠規,同戴王室,志厲秋霜,誠貫 一時,殷侯所以得宣其義聲,實尊大君協贊之力也。足下不能光大君此之直志,乃 感溫小顧,懷其曲澤,公在聖世,欺罔天下,使丞相之德不及三葉,領軍之基一構 而傾,此忠臣所以解心,孝子所以喪氣,父子之道固若是乎?足下言臣則非忠,語 子則非孝。二者既亡,吾誰畏哉!
wú shǎo cháng guò tíng, bèi wén zǔ kǎo zhī yán, wèi cháng bù fā fèn chōng guān, qíng jiàn hū cí. dāng ěr zhī shí, wéi fù wáng shì jù, qǐ xiá móu jí guó jiā. bù tú jīn rì dé cāo bǐ sī shì, shì yǐ shàng fèn guó cháo wú zhèng yì zhī chén, cì wéi zǔ kǎo yǒu méi shēn zhī hèn, qǐ dé yǔ zú xià tóng qí gān dǎn xié! xiān jūn wǎng yì cháng wèi qí lì, yú shí wēi jù, héng bù zì bǎo, yǎng shǒu shèng cháo, xīn kǒu fèn tàn, qǐ fù dé jì cè míng xī rì, zì tóng zài sān xié! xī zi zhèng yǐ wǔ shì chún chén, zi jùn yǐ xià wěi zhì wáng mǎng, xiān diǎn jì yǐ zhèng qí nì shùn, hòu rén yì yǐ jiàn qí chéng bài. měi dú qí shì, wèi cháng bù lín wén tòng tàn, fèn kài jiāo huái. yǐ jīn kuàng gǔ, nǎi zhī yī kuí ěr.
吾少嘗過庭,備聞祖考之言,未嘗不發憤衝冠,情見乎辭。當爾之時,惟覆亡 是懼,豈暇謀及國家。不圖今日得操筆斯事,是以上憤國朝無正義之臣,次惟祖考 有沒身之恨,豈得與足下同其肝膽邪!先君往亦嘗為其吏,於時危懼,恆不自保, 仰首聖朝,心口憤嘆,豈復得計策名昔日,自同在三邪!昔子政以五世純臣,子駿 以下委質王莽,先典既已正其逆順,後人亦已鑒其成敗。每讀其事,未嘗不臨文痛 嘆,憤愾交懷。以今況古,乃知一揆耳。
hóng zhī cí suī liàng zhí, zhōng yǐ huán xiè zhī gù bù diào, zú yú yú háng lìng, nián sì shí qī.
弘之詞雖亮直,終以桓、謝之故不調,卒於餘杭令,年四十七。
wáng huān, zì jūn hòu, lè líng rén yě. ān pín lè dào, zhuān jīng dān xué, bù yíng chǎn yè, cháng gài shí sòng shī, suī jiā wú dòu chǔ, yì yí rú yě. qí qī huàn zhī, huò fén huǐ qí shū ér qiú gǎi jià, huān xiào ér wèi zhī yuē: qīng bù wén zhū mǎi chén qī xié? shí wén zhě duō shěn zhī. huān shǒu zhì mí gù, suì wèi tōng rú. zhì mù róng xī xí wěi hào, shǔ wèi guó zi bó shì, qīn jiù shòu jīng. qiān jì jiǔ. jí xī wèi fú jiān suǒ miè, huān sǐ yú zhǎng ān.
王歡,字君厚,樂陵人也。安貧樂道,專精耽學,不營產業,常丐食誦《詩》, 雖家無斗儲,意怡如也。其妻患之,或焚毀其書而求改嫁,歡笑而謂之曰:「卿不 聞硃買臣妻邪?」時聞者多哂之。歡守志彌固,遂為通儒。至慕容晞襲偽號,署為 國子博士,親就受經。遷祭酒。及晞為苻堅所滅,歡死於長安。
shǐ chén yuē: fàn píng děng xué fǔ rú zōng, yù lóng wàng zhòng, huò zhì yí shì shǔ, huò shī fàn yōu guī, suī wèi wèi jí gǔ rén, gù yì yī shí zhī jùn. ruò zhòng níng zhī qīng zhēn shǒu dào, kàng zhì chái mén xíng qí zhī jū shì lǚ kōng, qī xīn lòu xiàng wén bó zhī shù liú zhěn shí, chǎn jī xiāo shēng xuān zi zhī lè dào ān pín, hóng fēng chǎn jiào: sī bìng tōng rú zhī gāo shàng zhě yě. ér miǎo xié hé zhǔ xiāng, kān xuē fán cí, kě wèi jiāng shùn qí měi, kuāng jiù qí è. shū yuán rù cān jī wù, míng zhǔ shǎng qí bó wén chū lì biān yú, guǎng dí qīn qí míng dé. hóng zhī kàng yán lì lùn, bù bì cháo quán, biǎn shí dǐ wēn, sī wèi dāng yǐ, suì nǎi è sān yuàn, yǐ zhì líng chí, bēi fū!
史臣曰:范平等學府儒宗,譽隆望重,或質疑是屬,或師範攸歸,雖為未及古 人,故亦一時之俊。若仲寧之清貞守道,抗志柴門;行齊之居室屢空,棲心陋巷; 文博之漱流枕石,鏟跡銷聲;宣子之樂道安貧,弘風闡教:斯並通儒之高尚者也。 而邈協和主相,刊削繁辭,可謂將順其美,匡救其惡。舒元入參機務,明主賞其博 聞;出蒞邊隅,獷狄欽其明德。弘之抗言立論,不避朝權,貶石抵溫,斯為當矣, 遂乃厄三怨,以至陵遲,悲夫!
zàn yuē: yù yù zhōu wén, yáng yáng hàn diǎn. zhì guǒ liú yù, jiě yí fēi biàn. yǎ gào fú lún, wēi yán fù xiǎn. yuán jí jìn dài, sī fēng yú chǎn.
贊曰:鬱郁周文,洋洋漢典。炙輠流譽,解頤飛辯。雅誥弗淪,微言復顯。爰 及晉代,斯風逾闡。