fàn píng wén lì chén shào yú xǐ liú zhào fàn yù xú miáo cuī yóu fàn lóng dù yí dǒng jǐng dào xù xián xú miǎo kǒng yǎn fàn xuān wéi xiǎo fàn hóng zhī wáng huān
○范平 文立 陈邵 虞喜 刘兆 氾毓 徐苗 崔游 范隆 杜夷 董景道 续咸 徐邈 孔衍 范宣 韦謏 范弘之 王欢
xī zhōu dé jì shuāi, zhū hóu lì zhèng, lǐ jīng fèi quē, yǎ sòng líng yí. fū zǐ jiāng shèng duō néng, gù tiān yōu zòng, tàn fèng niǎo zhī bù zhì, shāng lín chū zhī fēi shí, yú shì nǎi shān shī shū, dìng lǐ yuè, zàn yì dào, xiū chūn qiū, zǎi jí yì ér fù cún, fēng yǎ biàn ér hái zhèng. qí hòu bo shāng wèi cì tián wú sūn mèng zhī chóu, huò qīn bǐng wēi yán, huò chuán wén dà yì, yóu néng qiáng jìn cún lǔ, fān wèi què qín, jì kàng lǐ yú bāng jūn, yì chí shēng yú hǎi nèi. jí yíng shì cǎn nüè, qì dé rèn xíng, yáng fén jí yú āi chén, tián rú lín yú kēng jǐng, yán shì gǔ zhī fǎ, dǐ xié shū zhī zuì, xiān wáng huī liè, mǐ yǒu jié yí. hàn zǔ bó xīng, jiù fén zhěng nì, cū xiū lǐ lǜ, wèi huáng zǔ dòu. dǎi yú xiào wǔ, chóng shàng wén rú. yuán jí dōng jīng, sī fēng bù zhuì. yú shì bàng qiú dù jiǎn, bó fǎng yí shū, chuàng jiǎ yǐ zhī kē, zhuó xián liáng zhī jǔ, mò bù yū qīng tuō zǐ, fú miǎn chéng xuān, huò tú bù ér qǔ gōng qīng, huò lèi xún yǐ yīng tái dǐng. gù jìn shēn zhī shì, mí rán xiàng fēng, yú fāng yí liè, huàn hū kě jì zhě yě. jì dāng tú cǎo chuàng, shēn wù bīng quán, ér zhǔ hǎo sī wén, cháo duō jūn zǐ, hóng rú shuò xué, wú fá yú shí.
昔周德既衰,诸侯力政,礼经废缺,雅颂陵夷。夫子将圣多能,固天攸纵,叹 凤鸟之不至,伤麟出之非时,于是乃删《诗》《书》,定礼乐,赞《易》道,修 《春秋》,载籍逸而复存,风雅变而还正。其后卜商、卫赐、田、吴、孙、孟之俦, 或亲禀微言,或传闻大义,犹能强晋存鲁,籓魏却秦,既抗礼于邦君,亦驰声于海 内。及嬴氏惨虐,弃德任刑,炀坟籍于埃尘,填儒林于坑阱,严是古之法,抵挟书 之罪,先王徽烈,靡有孑遗。汉祖勃兴,救焚拯溺,粗修礼律,未遑俎豆。逮于孝 武,崇尚文儒。爰及东京,斯风不坠。于是傍求蠹简,博访遗书,创甲乙之科,擢 贤良之举,莫不纡青拖紫,服冕乘轩,或徒步而取公卿,或累旬以膺台鼎。故晋绅 之士,靡然向风,余芳遗烈,焕乎可纪者也。洎当涂草创,深务兵权,而主好斯文, 朝多君子,鸿儒硕学,无乏于时。
wǔ dì shòu zhōng, yōu láo jūn guó, shí jì chū bìng yōng shǔ, fāng shì jiāng hú, xùn zú lì bīng, wù nóng jī gǔ, yóu fù xiū lì xué xiào, lín xìng bì yōng. ér xún yǐ yǐ zhì dù zàn wéi xīn, zhèng chōng yǐ rú zōng dēng bǎo fù, mào xiān yǐ bó wù cān cháo zhèng, zǐ zhēn yǐ hǎo lǐ jū zhì zōng, suī kuì míng yáng, yì fēi xiá qì. jì ér jīng yáng dǐ dìng, qū yù yì ān, qún gōng cǎo fēng shàn zhī yí, tiān zǐ fā qiān chōng zhī zhào, wèi zú bǐ lóng sān dài, gù yì shàn měi yī shí. huì dì zuǎn róng, cháo hūn zhèng chí, xìn qǐ gōng yè, huò chéng fān hàn. wéi huái dǎi mǐn, sāng luàn hóng duō, yì guān lǐ yuè, sǎo dì jù jìn. yuán dì yùn zhōng bǎi liù, guāng qǐ zhōng xīng, hè xún diāo dù zhū xián bìng jī gǔ bó wén, cái chéng lǐ dù. suī zūn rú quàn xué, jí jiàng yú lún yán, dōng xù xī jiāo, wèi wén yú xián sòng. míng huáng cōng ruì, yǎ ài liú lüè, jiǎn wén xuán hēi, dūn yuè qiū fén, nǎi zhāo jí xué tú, hóng jiǎng fēng liè, bìng shí jiān zuò cù, wèi néng xiáng bèi. yǒu jìn shǐ zì zhōng cháo, qì yú jiāng zuǒ, mò bù chóng shì huá jìng, zǔ shù xū xuán, bìn quē lǐ zhī diǎn jīng, xí zhèng shǐ zhī yú lùn, zhǐ lǐ fǎ wèi liú sú, mù zòng dàn yǐ qīng gāo, suì shǐ xiàn zhāng chí fèi, míng jiào tuí huǐ, wǔ hú chéng jiàn ér jìng zhú, èr jīng jì zhǒng yǐ lún xū, yùn jí dào xiāo, kě wèi cháng tàn xī zhě yǐ. zhèng chōng děng míng wèi jì lóng, zì yǒu liè zhuàn, qí yú biān zhī yú zuǒ, yǐ xù qián shǐ rú lín yún.
武帝受终,忧劳军国,时既初并庸蜀,方事江湖,训卒厉兵,务农积谷,犹复 修立学校,临幸辟雍。而荀顗以制度赞惟新,郑冲以儒宗登保傅,茂先以博物参朝 政,子真以好礼居秩宗,虽愧明扬,亦非遐弃。既而荆扬底定,区寓乂安,群公草 封禅之仪,天子发谦冲之诏,未足比隆三代,固亦擅美一时。惠帝缵戎,朝昏政弛, 衅起宫掖,祸成籓翰。惟怀逮愍,丧乱弘多,衣冠礼乐,扫地俱尽。元帝运钟百六, 光启中兴,贺、荀、刁、杜诸贤并稽古博文,财成礼度。虽尊儒劝学,亟降于纶言, 东序西胶,未闻于弦诵。明皇聪睿,雅爱流略,简文玄嘿,敦悦丘坟,乃招集学徒, 弘奖风烈,并时艰祚促,未能详备。有晋始自中朝,迄于江左,莫不崇饰华竞,祖 述虚玄,摈阙里之典经,习正始之余论,指礼法为流俗,目纵诞以清高,遂使宪章 弛废,名教颓毁,五胡乘间而竞逐,二京继踵以沦胥,运极道消,可为长叹息者矣。 郑冲等名位既隆,自有列传,其余编之于左,以续前史《儒林》云。
fàn píng, zì zǐ ān, wú jùn qián táng rén yě. qí xiān zhì hóu fù, bì wáng mǎng zhī luàn shì wú, yīn jiā yān. píng yán lǎn fén sù, biàn gāi bǎi shì, yáo xìn hè shào zhī tú jiē cóng shòu yè. wú shí jǔ mào cái, lèi qiān lín hǎi tài shǒu, zhèng yǒu yì néng. sūn xī chū, xiè bìng huán jiā, dūn yuè rú xué. wú píng, tài kāng zhōng, pín zhēng bù qǐ, nián liù shí jiǔ zú. yǒu zhào zhuī jiā shì hào yuē wén zhēn xiān shēng, hè xún lēi bēi jì qí dé xíng.
范平,字子安,吴郡钱塘人也。其先铚侯馥,避王莽之乱适吴,因家焉。平研 览坟素,遍该百氏,姚信、贺邵之徒皆从受业。吴时举茂才,累迁临海太守,政有 异能。孙晞初,谢病还家,敦悦儒学。吴平,太康中,频征不起,年六十九卒。有 诏追加谥号曰文贞先生,贺循勒碑纪其德行。
sān zi: shì xián quán, bìng yǐ rú xué zhì dà guān. quán zi wèi, guān nèi hóu. jiā shì hào xué, yǒu shū qī qiān yú juǎn. yuǎn jìn lái dú zhě héng yǒu bǎi yú rén, wèi wéi bàn yī shí. wèi zi wén cái, yì yòu zhī míng.
三子:奭、咸、泉,并以儒学至大官。泉子蔚,关内侯。家世好学,有书七千 余卷。远近来读者恆有百余人,蔚为办衣食。蔚子文才,亦幼知名。
wén lì, zì guǎng xiū, bā jùn lín jiāng rén yě. shǔ shí yóu tài xué, zhuān máo shī sān lǐ, shī shì qiáo zhōu, mén rén yǐ lì wèi yán huí, chén shòu lǐ qián wèi yóu xià, luó xiàn wèi zǐ gòng. shì zhì shàng shū. shǔ píng, jǔ xiù cái, chú láng zhōng. tài shǐ chū, bài jì yīn tài shǒu, rù wèi tài zǐ zhōng shù zǐ. shàng biǎo qǐng yǐ zhū gě liàng jiǎng wǎn fèi yī děng zǐ sūn liú xǐ zhōng jī, yí jiàn xù yòng, yī yǐ wèi bā shǔ zhī xīn, qí cì qīng wú rén zhī wàng, shì jiē shī xíng. zhào yuē: " tài zǐ zhōng shù zǐ wén lì zhōng zhēn qīng shí, yǒu sī lǐ qì gàn. qián jì zài yīn, zhèng shì xiū míng. hòu shì dōng gōng, jǐn fǔ dǎo zhī jié. xī guāng wǔ píng lǒng shǔ, jiē shōu qí xián cái yǐ xù zhī, gài suǒ yǐ bá yōu zhì ér jì shū fāng yě. qí yǐ lì wèi sàn qí cháng shì." shǔ gù shàng shū qián wéi chéng qióng yǎ yǒu dé yè, yǔ lì shēn jiāo. wǔ dì wén qí míng, yǐ wèn lì, duì yuē: " chén zhì zhī qí rén, dàn nián chuí bā shí, bǐng xìng qiān tuì, wú fù dāng shí zhī wàng, bù yǐ shàng wén ěr." qióng wén zhī yuē: " guǎng xiū kě wèi bù dǎng yǐ, gù wú shàn fū rén yě." shí xī yù xiàn mǎ, dì wèn lì:" mǎ hé rú?" duì yuē: " qǐ wèn tài pú." dì shàn zhī. qiān wèi wèi. xián níng mò, zú. suǒ zhe zhāng zòu shī fù shù shí piān xíng yú shì.
文立,字广休,巴郡临江人也。蜀时游太学,专《毛诗》、《三礼》,师事谯 周,门人以立为颜回,陈寿、李虔为游夏,罗宪为子贡。仕至尚书。蜀平,举秀才, 除郎中。泰始初,拜济阴太守,入为太子中庶子。上表请以诸葛亮、蒋琬、费祎等 子孙流徙中畿,宜见叙用,一以慰巴蜀之心,其次倾吴人之望,事皆施行。诏曰: “太子中庶子文立忠贞清实,有思理器干。前济在阴,政事修明。后事东宫,尽辅 导之节。昔光武平陇蜀,皆收其贤才以叙之,盖所以拔幽滞而济殊方也。其以立为 散骑常侍。”蜀故尚书犍为程琼雅有德业,与立深交。武帝闻其名,以问立,对曰: “臣至知其人,但年垂八十,禀姓谦退,无复当时之望,不以上闻耳。”琼闻之曰: “广休可谓不党矣,故吾善夫人也。”时西域献马,帝问立:“马何如?”对曰: “乞问太仆。”帝善之。迁卫尉。咸宁末,卒。所著章奏诗赋数十篇行于世。
chén shào, zì jié liáng, dōng hǎi xiāng bēn rén yě. jùn chá xiào lián, bù jiù. yǐ rú xué zhēng wèi chén liú nèi shǐ, lèi qiān yàn wáng shī. zhuàn zhōu lǐ píng, shén yǒu tiáo guàn, xíng yú shì. tài shǐ zhōng, zhào yuē:" yàn wáng shī chén shào qīng zhēn jié jìng, xíng zhe bāng zú, dǔ zhì hào gǔ, bó tōng liù jí, dān yuè diǎn gào, lǎo ér bù juàn, yí zài zuǒ yòu yǐ dǔ rú jiào. kě wèi jǐ shì zhōng." zú yú guān.
陈邵,字节良,东海襄贲人也。郡察孝廉,不就。以儒学征为陈留内史,累迁 燕王师。撰《周礼评》,甚有条贯,行于世。泰始中,诏曰:“燕王师陈邵清贞洁 静,行著邦族,笃志好古,博通六籍,耽悦典诰,老而不倦,宜在左右以笃儒教。 可为给事中。”卒于官。
yú xǐ, zì zhòng níng, kuài jī yú yáo rén, guāng lù tán zhī zú yě. fù chá, wú zhēng lǔ jiāng jūn. xǐ shǎo lì cāo xíng, bó xué hào gǔ. zhū gě huī lín jùn, qū wèi gōng cáo. chá xiào lián, zhōu jǔ xiù cái, sī tú pì, jiē bù jiù. yuán dì chū zhèn jiāng zuǒ, shàng shū jiàn xǐ. huái dì jí wèi, gōng chē zhēng bài bó shì, bù jiù. xǐ yì rén hè xún wèi sī kōng, xiān dá guì xiǎn, měi yì xǐ, xìn sù wàng guī, zì yún bù néng cè yě.
虞喜,字仲宁,会稽余姚人,光禄潭之族也。父察,吴征虏将军。喜少立操行, 博学好古。诸葛恢临郡,屈为功曹。察孝廉,州举秀才,司徒辟,皆不就。元帝初 镇江左,上疏荐喜。怀帝即位,公车征拜博士,不就。喜邑人贺循为司空,先达贵 显,每诣喜,信宿忘归,自云不能测也。
tài níng zhōng, yǔ lín hǎi rèn xù jù yǐ bó shì zhēng, bù jiù. fù xià zhào yuē:" fū xīng huà zhì zhèng, mò shàng hū chóng dào jiào, míng tuì sù yě. sāng luàn yǐ lái, rú yǎ líng yí, měi lǎn zǐ jīn zhī shī, wèi cháng bù kǎi rán. lín hǎi rèn xù kuài jī yú xǐ bìng jié jìng qí cāo, suì hán bù yí, yán jīng fén diǎn, jū jīn xíng gǔ, zhì cāo zú yǐ lì sú, bó xué zú yǐ míng dào, qián suī bù zhì, qí gèng yǐ bó shì zhēng zhī." xǐ cí jí bù fù. xián hé mò, zhào gōng qīng jǔ xián liáng fāng zhèng zhí yán zhī shì, tài cháng huá héng jǔ xǐ wèi xián liáng. huì guó yǒu jūn shì, bù xíng. xián kāng chū, nèi shǐ hé chōng shàng shū yuē: " chén wén èr bā jǔ ér sì mén mù, shí luàn yòng ér tiān xià ān, huī yóu kè chǎn, yǒu zì lái yǐ. fāng jīn shèng dé qīn míng, sī huī xiá liè, jīng yú zhěng jià, qí xián ér dòng. fú jiàn qián xián liáng yú xǐ tiān tǐng zhēn sù, gāo shàng miǎo shì, shù xiū lì dé, hào shǒu bù juàn, jiā yǐ bàng zōng guǎng shēn, bó wén qiáng zhì, zuàn jiān yán wēi yǒu fú jí zhī qín, chù jìng wèi dào wú fēng chén zhī zhì, gāo zhěn zhài mén, yí rán zì zú. yí shǐ pú lún yū héng, yǐ jīng shū cāo, yī zé yì zàn dà huà, èr zé dūn lì báo sú." shū zòu, zhào yuē:" xún yáng dí tāng kuài jī yú xǐ bìng shǒu dào qīng zhēn, bù yíng shì wù, dān xué gāo shàng, cāo nǐ gǔ rén. wǎng suī zhēng mìng ér bù jiàng qū, qǐ sù sī nán rǎn ér sōu yǐn lǐ jiǎn hū! zhèng dào xū xián, yí nà zhū láng miào, qí bìng yǐ sàn qí cháng shì zhēng zhī." yòu bù qǐ.
太宁中,与临海任旭俱以博士征,不就。复下诏曰:“夫兴化致政,莫尚乎崇 道教,明退素也。丧乱以来,儒雅陵夷,每览《子衿》之诗,未尝不慨然。临海任 旭、会稽虞喜并洁静其操,岁寒不移,研精坟典,居今行古,志操足以励俗,博学 足以明道,前虽不至,其更以博士征之。”喜辞疾不赴。咸和末,诏公卿举贤良方 正直言之士,太常华恆举喜为贤良。会国有军事,不行。咸康初,内史何充上疏曰: “臣闻二八举而四门穆,十乱用而天下安,徽猷克阐,有自来矣。方今圣德钦明, 思恢遐烈,旌舆整驾,俟贤而动。伏见前贤良虞喜天挺贞素,高尚邈世,束脩立德, 皓首不倦,加以傍综广深,博闻强识,钻坚研微有弗及之勤,处静味道无风尘之志, 高枕柴门,怡然自足。宜使蒲轮纡衡,以旌殊操,一则翼赞大化,二则敦励薄俗。” 疏奏,诏曰:“寻阳翟汤、会稽虞喜并守道清贞,不营世务,耽学高尚,操拟古人。 往虽征命而不降屈,岂素丝难染而搜引礼简乎!政道须贤,宜纳诸廊庙,其并以散 骑常侍征之。”又不起。
yǒng hé chū, yǒu sī zòu chēng shí yuè yīn jì, jīng zhào fǔ jūn dāng qiān tiāo shì, zhēng xī yù zhāng yǐng chuān sān fǔ jūn chū huǐ zhǔ, nèi wài bó yì bù néng jué. shí xǐ zài kuài jī, cháo tíng qiǎn jiù xǐ zī fǎng yān. qí jiàn zhòng rú cǐ.
永和初,有司奏称十月殷祭,京兆府君当迁祧室,征西、豫章、颍川三府君初 毁主,内外博议不能决。时喜在会稽,朝廷遣就喜谘访焉。其见重如此。
xǐ zhuān xīn jīng zhuàn, jiān lǎn chèn wěi, nǎi zhe ān tiān lùn yǐ nán hún gài, yòu shì máo shī lüè, zhù xiào jīng, wèi zhì lín sān shí piān. fán suǒ zhù shù shù shí wàn yán, xíng yú shì. nián qī shí liù zú, wú zi. dì yù, zì yǒu chuán.
喜专心经传,兼览谶纬,乃著《安天论》以难浑、盖,又释《毛诗略》,注 《孝经》,为《志林》三十篇。凡所注述数十万言,行于世。年七十六卒,无子。 弟豫,自有传。
liú zhào, zì yán shì, jǐ nán dōng píng rén, hàn guǎng chuān huì wáng zhī hòu yě. zhào bó xué qià wén, wēn dǔ shàn yòu, cóng shòu yè zhě shù qiān rén. wǔ dì shí wǔ pì gōng fǔ, sān zhēng bó shì, jiē bù jiù. ān pín lè dào, qián xīn zhù shù, bù chū mén tíng shù shí nián. yǐ chūn qiū yī jīng ér sān jiā shū tú, zhū rú shì fēi zhī yì fēn rán, hù wèi chóu dí, nǎi sī sān jiā zhī yì, hé ér tōng zhī. zhōu lǐ yǒu diào rén zhī guān, zuò chūn qiū diào rén qī wàn yú yán, jiē lùn qí shǒu wěi, shǐ dà yì wú guāi, shí yǒu bù hé zhě, jǔ qí cháng duǎn yǐ tōng zhī. yòu wèi chūn qiū zuǒ shì jiě, míng yuē quán zōng, gōng yáng gǔ liáng, jiě gǔ jiē nà jīng zhuàn zhōng, zhū shū yǐ bié zhī. yòu zhuàn zhōu yì xùn zhù, yǐ zhèng dòng èr tǐ hù tōng qí wén. fán suǒ zàn shù bǎi yú wàn yán.
刘兆,字延世,济南东平人,汉广川惠王之后也。兆博学洽闻,温笃善诱,从 受业者数千人。武帝时五辟公府,三征博士,皆不就。安贫乐道,潜心著述,不出 门庭数十年。以《春秋》一经而三家殊涂,诸儒是非之议纷然,互为仇敌,乃思三 家之异,合而通之。《周礼》有调人之官,作《春秋调人》七万余言,皆论其首尾, 使大义无乖,时有不合者,举其长短以通之。又为《春秋左氏》解,名曰《全综》, 《公羊》、《谷梁》,解诂皆纳经传中,硃书以别之。又撰《周易训注》,以正动 二体互通其文。凡所赞述百余万言。
cháng yǒu rén zhe xuē qí lǘ zhì zhào mén wài, yuē:" wú yù jiàn liú yán shì." zhào rú dé dào sù, qīng zhōu wú chēng qí zì zhě, mén rén dà nù. zhào yuē:" tīng qián." jì jìn, jù chuáng wèn zhào yuē:" wén jūn dà xué, bǐ hé suǒ zuò?" zhào dá rú shàng shì, mò yún:" duō yǒu suǒ yí." kè wèn zhī. zhào shuō yí bì, kè yuē:" cǐ yì jiě ěr." yīn wèi biàn shì yí zhě shì fēi ěr. zhào bié gèng lì yì, kè yī nán, zhào bù néng duì. kè qù, yǐ chū mén, zhào yù liú zhī, shǐ rén zhòng hū hái. kè yuē:" qīn qīn zài cǐ yíng zàng, yí fù zhī, hòu dāng gèng lái yě." jì qù, zhào lìng rén shì zàng jiā, bú jiàn cǐ kè, jìng bù zhī xìng míng. zhào nián liù shí liù zú. yǒu wǔ zǐ: zhuō zhào yào yù qí.
尝有人著靴骑驴至兆门外,曰:“吾欲见刘延世。”兆儒德道素,青州无称其 字者,门人大怒。兆曰:“听前。”既进,踞床问兆曰:“闻君大学,比何所作?” 兆答如上事,末云:“多有所疑。”客问之。兆说疑毕,客曰:“此易解耳。”因 为辩释疑者是非耳。兆别更立意,客一难,兆不能对。客去,已出门,兆欲留之, 使人重呼还。客曰:“亲亲在此营葬,宜赴之,后当更来也。”既去,兆令人视葬 家,不见此客,竟不知姓名。兆年六十六卒。有五子:卓、炤、耀、育、脐。
fàn yù, zì zhì chūn, jì běi lú rén yě. yì shì rú sù, dūn mù jiǔ zú, kè jū qīng zhōu, dǎi yù qī shì, shí rén hào qí jiā" ér wú cháng fù, yī wú cháng zhǔ," yù shǎo lǚ gāo cāo, ān pín yǒu zhì yè. fù zhōng, jū yú mù suǒ sān shí yú zài, zhì huì shuò, gōng sǎo fén lǒng, xún xíng fēng shù, huán jiā zé bù chū mén tíng. huò jiàn zhī wǔ dì, zhào bǔ nán yáng wáng wén xué mì shū láng tài fù cān jūn, bìng bù jiù. yú shí qīng tǔ yǐn yì zhī shì liú zhào xú miáo děng jiē wù jiào shòu, wéi yù bù xù mén rén, qīng jìng zì shǒu. shí yǒu hào gǔ mù dé zhě zī xún, yì qīng huái kāi yòu, yǐ yī yú shì zhī. hé sān chuán wèi zhī jiě zhù, zhuàn chūn qiū shì yí ròu xíng lùn, fán shì shù zào qī wàn yú yán. nián qī shí yī zú.
氾毓,字稚春,济北卢人也。奕世儒素,敦睦九族,客居青州,逮毓七世,时 人号其家“兒无常父,衣无常主,”毓少履高操,安贫有志业。父终,居于墓所三 十余载,至晦朔,躬扫坟垅,循行封树,还家则不出门庭。或荐之武帝,召补南阳 王文学、秘书郎、太傅参军,并不就。于时青土隐逸之士刘兆、徐苗等皆务教授, 惟毓不蓄门人,清静自守。时有好古慕德者谘询,亦倾怀开诱,以一隅示之。合 《三传》为之解注,撰《春秋释疑》、《肉刑论》,凡是述造七万余言。年七十一 卒。
xú miáo, zì shū zhòu, gāo mì chún yú rén yě. lěi shì xiāng chéng, jiē yǐ bó shì wèi jùn shǒu. zēng zǔ huá, yǒu zhì xíng. cháng sù tíng shě, yè yǒu shén rén gào zhī" tíng yù bēng", jù chū, dé miǎn. zǔ shào, wèi wèi shàng shū láng, yǐ lián zhí jiàn chēng. miáo shǎo jiā pín, zhòu zhí chú lěi, yè zé yín sòng. ruò guàn, yǔ dì jiǎ jiù bó shì jǐ nán sòng jūn shòu yè, suì wèi rú zōng. zuò wǔ jīng tóng yì píng, yòu yī dào jiā zhe xuán wēi lùn, qián hòu suǒ zào shù wàn yán, jiē yǒu yì wèi. xìng kàng liè, qīng cái guì yì, jiān yǒu zhī rén zhī jiàn. dì huàn kǒu yōng, nóng kuì, miáo wèi shǔn zhī. qí xiōng dì jiē zǎo wáng, fǔ yǎng gū yí, cí ài wén yú zhōu lǐ, tián zhái nú bì jǐn tuī yǔ zhī. xiāng lín yǒu sǐ zhě, biàn chuò gēng zhù yíng guān guō, mén shēng wáng yú jiā, jí liǎn yú jiǎng táng. qí xíng jǐ chún zhì, lèi jiē rú cǐ. yuǎn jìn xián guī qí yì, shī qí xíng yān. jùn chá xiào lián, zhōu pì cóng shì zhì zhōng bié jià jǔ yì xíng, gōng fǔ wǔ pì bó shì, zài zhēng, bìng bù jiù. wǔ huì shí jì lì zhì tái, dì zhé fǎng qí ān bù. yǒng níng èr nián zú, yí mìng zhuó jīn huàn yī, yú guān zá zhuān, lù chē zài shī, wěi xí wǎ qì ér yǐ.
徐苗,字叔胄,高密淳于人也。累世相承,皆以博士为郡守。曾祖华,有至行。 尝宿亭舍,夜有神人告之“亭欲崩”,遽出,得免。祖邵,为魏尚书郎,以廉直见 称。苗少家贫,昼执锄耒,夜则吟诵。弱冠,与弟贾就博士济南宋钧受业,遂为儒 宗。作《五经同异评》,又依道家著《玄微论》,前后所造数万言,皆有义味。性 抗烈,轻财贵义,兼有知人之鉴。弟患口痈,脓溃,苗为吮之。其兄弟皆早亡,抚 养孤遗,慈爱闻于州里,田宅奴婢尽推与之。乡邻有死者,便辍耕助营棺郭,门 生亡于家,即敛于讲堂。其行己纯至,类皆如此。远近咸归其义,师其行焉。郡察 孝廉,州辟从事、治中、别驾、举异行,公府五辟博士,再征,并不就。武惠时计 吏至台,帝辄访其安不。永宁二年卒,遗命濯巾浣衣,榆棺杂砖,露车载尸,苇席 瓦器而已。
cuī yóu, zì zi xiāng, shàng dǎng rén yě. shǎo hào xué, rú shù zhēn míng, tián jìng qiān tuì, zì shǎo jí zhǎng, kǒu wèi cháng yǔ jí cái lì. wèi mò, chá xiào lián, chú xiāng fǔ shè rén, chū wèi dī chí zhǎng, shén yǒu huì zhèng. yǐ bìng miǎn, suì wèi fèi jí. tài shǐ chū, wǔ dì lù xù wén dì gù fǔ liáo shǔ, jiù jiā bài láng zhōng. nián qī shí yú, yóu dūn xué bù juàn, zhuàn sāng fú tú, xíng yú shì. jí liú yuán hǎi jiàn wèi, mìng wèi yù shǐ dài fū, gù cí bù jiù. zú yú jiā, shí nián jiǔ shí sān.
崔游,字子相,上党人也。少好学,儒术甄明,恬靖谦退,自少及长,口未尝 语及财利。魏末,察孝廉,除相府舍人,出为氐池长,甚有惠政。以病免,遂为废 疾。泰始初,武帝禄叙文帝故府僚属,就家拜郎中。年七十余,犹敦学不倦,撰 《丧服图》,行于世。及刘元海僭位,命为御史大夫,固辞不就。卒于家,时年九 十三。
fàn lóng, zì xuán sōng, yàn mén rén. fù fāng, wèi yàn mén tài shǒu. lóng zài yùn shí wǔ yuè, shēng ér fù wáng. nián sì suì, yòu sàng mǔ, āi háo zhī shēng, gǎn tòng xíng lù. dān gū wú sī gōng zhī qīn, shū zú fàn guǎng mǐn ér yǎng zhī, yíng guī jiào shū, wèi lì cí táng. lóng hào xué xiū jǐn, fèng guǎng rú fù. bó tōng jīng jí, wú suǒ bù lǎn, zhe chūn qīu sān zhuàn, zhuàn sān lǐ jí xiōng zōng jì, shén yǒu tiáo yì. huì dì shí, tiān xià jiāng luàn, lóng yǐn jī bù yīng zhōu jùn zhī mìng, zhòu qín gēng jià, yè sòng shū diǎn. pō xí mì lì yīn yáng zhī xué, zhī bīng zhōu jiāng yǒu fēn jìn zhī xiáng, gù mí bù fù chū shì. yǔ shàng dǎng zhū jì yǒu shàn, cháng gòng jì yóu shān, jiàn yī fù lǎo yú qióng jiàn zhī bīn. fù lǎo yuē:" èr gōng hé wéi zài cǐ?" lóng děng bài zhī, yǎng shì zé bú jiàn. hòu yǔ jì yī yú liú yuán hǎi, yuán hǎi yǐ lóng wèi dà hóng lú, jì wèi tài cháng, bìng fēng gōng. lóng sǐ yú liú cōng zhī shì, cōng zèng tài shī.
范隆,字玄嵩,雁门人。父方,魏雁门太守。隆在孕十五月,生而父亡。年四 岁,又丧母,哀号之声,感恸行路。单孤无缌功之亲,疏族范广愍而养之,迎归教 书,为立祠堂。隆好学修谨,奉广如父。博通经籍,无所不览,著《春秋三传》, 撰《三礼吉凶宗纪》,甚有条义。惠帝时,天下将乱,隆隐迹不应州郡之命,昼勤 耕稼,夜诵书典。颇习秘历阴阳之学,知并州将有氛祲之祥,故弥不复出仕。与上 党硃纪友善,尝共纪游山,见一父老于穷涧之滨。父老曰:“二公何为在此?”隆 等拜之,仰视则不见。后与纪依于刘元海,元海以隆为大鸿胪,纪为太常,并封公。 隆死于刘聪之世,聪赠太师。
dù yí, zì xíng qí, lú jiāng qián rén yě. shì yǐ rú xué chēng, wèi jùn zhe xìng. yí shǎo ér tián pō, cāo shàng zhēn sù, jū shén pín jiǒng, bù yíng chǎn yè, bó lǎn jīng jí bǎi jiā zhī shū, suàn lì tú wěi mí bù bì jiū. yù jū rǔ yǐng zhī jiān, shí zài zú bù chū mén. nián sì shí yú, shǐ huán xiāng lǐ, bì mén jiào shòu, shēng tú qiān rén. huì dì shí sān chá xiào lián, zhōu mìng bié jià, yǒng jiā chū, gōng chē zhēng bài bó shì, tài fù dōng hǎi wáng yuè pì, bìng bù jiù. huái dì zhào wáng gōng jǔ xián liáng fāng zhèng, cì shǐ wáng dūn yǐ hè xún wèi xián liáng, yí wèi fāng zhèng, nǎi shàng shū yuē:" chén wén yǒu táng chóu zī, yuán kǎi shí dēng hàn wǔ qīn xián, jùn yàn xiǎng yìng, gù néng yǔn xié shí yōng, fū chóng shèng huà. fú jiàn tài sūn shè rén kuài jī hè xún chǔ shì lú jiāng dù yí lǚ dào mí gāo, qīng cāo jué sú, sī xué róng tōng, cái jīng wáng wù. xún zǎi èr xiàn, jiē yǒu míng jī, bèi liáo dōng gōng, zhōng kè yǔn zhe. yí qīng xū chōng dàn, yǔ sú yì guǐ, kǎo pán kōng gǔ, féi dùn nì jī. gài jīng guó zhī liáng bǎo, pìn mìng zhī suǒ jí. ruò dé dài zhào gōng chē, chéng duì cè wèn, bì yǒu zhōng dǎng liáng mó, hóng yì zhèng dào yǐ." dūn yú shì bī yí fù luò. yí dùn yú shòu yáng. zhèn dōng jiāng jūn zhōu fù, qīng xīn lǐ jiē, yǐn wèi cān jūn, yí cí zhī yǐ jí. fù zhī bù kě qū, nǎi zì yì yí, wèi qǐ zhái yǔ, gōng qí yī yào. fù bài, yí guī jiù jū, dào yù bīng kòu. cì shǐ liú táo gào lú jiāng jùn yuē:" xī wèi wén hóu shì gàn mù zhī lǘ, qí xiāng cáo cān zūn chóng gài gōng, jiē suǒ yǐ yōu xián biǎo dé, dūn lì mò sú. zhēng shì dù jūn dé mào xíng jié, gāo shàng qí zhì, qǐng liú lí dào lù, wén qí dùn zhì, cì shǐ tiǎn rèn, bù néng chóng shì yǒu dào, ér shǐ gāo cāo zhī shì yǒu cǐ jiān tún. jīn qiǎn lì xuān wèi, jùn kě qiǎn yī lì, xiàn wǔ lì, héng yíng xù zhī, cháng yǐ shì zū gōng jǐ jiā rén liáng lǐn, wù lìng quē fá." xún yǐ hú kòu, yòu yí dù jiāng, wáng dǎo qiǎn lì zhōu shàn zhī. yuán dì wèi chéng xiàng, jiào yuē:" jīn dà yì tuí tì, lǐ diǎn wú zōng, cháo tíng zhì yì mò néng yōu zhèng, yí tè lì rú lín jì jiǔ guān, yǐ hóng qí shì. chǔ shì dù yí qī qíng yí yuǎn, què rán jué sú, cái xué jīng bó, dào héng yōu bèi, qí yǐ yí wèi jì jiǔ." yí cí jí, wèi cháng cháo huì. dì cháng yù yì yí, yí chén wàn shèng zhī zhǔ bù yí wǎng shù rén zhī jiā. dì nǎi yǔ yí shū yuē:" wú yǔ zú xià suī qíng zài wàng yán, rán xū xīn lì zài. zhèng yǐ zú xià léi jí, gù yù xiāng shěng, níng lùn cháng yí yě!" yòu chú guó zǐ jì jiǔ. jiàn wǔ zhōng, lìng yuē:" guó zǐ jì jiǔ dù yí ān pín lè dào, jìng zhì héng mén, rì bù xiá jǐ, suī yuán xiàn wú yǐ jiā yě. qí cì gǔ èr bǎi hú." huáng tài zǐ sān zhì yí dì, zhí jīng wèn yì. yí suī bī shí mìng, yì wèi cháng cháo yè, guó yǒu dà zhèng, héng jiù yí zī fǎng yān. míng dì jí wèi, yí zì biǎo qǐng tuì. zhào yuē:" xiān wáng zhī dào jiāng zhuì yú dì, jūn xià wéi yán sī, jīn zhī liú yáng. jìn shēn zhī tú jǐng yǎng guǐ xùn, qǐ dé gāo tuì, ér zhèn mí suǒ qǔ zé yān!" tài níng yuán nián zú, nián liù shí liù. zèng dà hóng lú, shì yuē zhēn zǐ. yí lín zhōng, yí mìng zi yàn yuē:" wú shǎo bù chū shēn, qǐng suī jiàn jī lù, guān xì zhī shì, wèi cháng jiā tǐ, qí jiǎo jīn sù yī, liǎn yǐ shí fú, bìn zàng zhī shì, wù cóng jiǎn jiǎn, yì bù xū gǒu qǔ jiǎo yì yě." yí suǒ zhe yōu qiú zi èr shí piān xíng yú shì.
杜夷,字行齐,庐江灊人也。世以儒学称,为郡著姓。夷少而恬泊,操尚贞素, 居甚贫窘,不营产业,博览经籍百家之书,算历图纬靡不毕究。寓居汝颍之间,十 载足不出门。年四十余,始还乡里,闭门教授,生徒千人。惠帝时三察孝廉,州命 别驾,永嘉初,公车征拜博士,太傅、东海王越辟,并不就。怀帝诏王公举贤良方 正,刺史王敦以贺循为贤良,夷为方正,乃上疏曰:“臣闻有唐畴咨,元凯时登; 汉武钦贤,俊彦响应,故能允协时雍,敷崇盛化。伏见太孙舍人会稽贺循、处士卢 江杜夷履道弥高,清操绝俗,思学融通,才经王务。循宰二县,皆有名绩,备僚东 宫,忠恪允著。夷清虚冲淡,与俗异轨,考槃空谷,肥遁匿迹。盖经国之良宝,聘 命之所急。若得待诏公车,承对册问,必有忠谠良谟,弘益政道矣。”敦于是逼夷 赴洛。夷遁于寿阳。镇东将军周馥,倾心礼接,引为参军,夷辞之以疾。馥知不可 屈,乃自诣夷,为起宅宇,供其医药。馥败,夷归旧居,道遇兵寇。刺史刘陶告卢 江郡曰:“昔魏文侯轼干木之闾,齐相曹参尊崇盖公,皆所以优贤表德,敦励末俗。 征士杜君德懋行洁,高尚其志,顷流离道路,闻其顿踬,刺史忝任,不能崇饰有道, 而使高操之士有此艰屯。今遣吏宣慰,郡可遣一吏,县五吏,恆营恤之,常以市租 供给家人粮廪,勿令阙乏。”寻以胡寇,又移渡江,王导遣吏周赡之。元帝为丞相, 教曰:“今大义颓替,礼典无宗,朝廷滞义莫能攸正,宜特立儒林祭酒官,以弘其 事。处士杜夷栖情遗远,确然绝俗,才学精博,道行优备,其以夷为祭酒。”夷辞 疾,未尝朝会。帝常欲诣夷,夷陈万乘之主不宜往庶人之家。帝乃与夷书曰:“吾 与足下虽情在忘言,然虚心历载。正以足下羸疾,故欲相省,宁论常仪也!”又除 国子祭酒。建武中,令曰:“国子祭酒杜夷安贫乐道,静志衡门,日不暇给,虽原 宪无以加也。其赐谷二百斛。”皇太子三至夷第,执经问义。夷虽逼时命,亦未尝 朝谒,国有大政,恆就夷谘访焉。明帝即位,夷自表请退。诏曰:“先王之道将坠 于地,君下帷研思,今之刘、杨。搢绅之徒景仰轨训,岂得高退,而朕靡所取则焉!” 太宁元年卒,年六十六。赠大鸿胪,谥曰贞子。夷临终,遗命子晏曰:“吾少不出 身,顷虽见羁录,冠舄之饰,未尝加体,其角巾素衣,敛以时服,殡葬之事,务从 简俭,亦不须苟取矫异也。”夷所著《幽求子》二十篇行于世。
yàn shì zhì cāng wú tài shǒu. yí xiōng dì sān rén. xiōng sōng, zì xíng gāo, yì yǒu zhì jié. huì dì shí, sú duō fú wěi, zhe rèn zǐ chūn qiū yǐ cì zhī. dì yuán, gāo píng xiāng. yuán zi qián, yòu wèi jiāng jūn.
晏仕至苍梧太守。夷兄弟三人。兄崧,字行高,亦有志节。惠帝时,俗多浮伪, 著《任子春秋》以刺之。弟援,高平相。援子潜,右卫将军。
dǒng jǐng dào, zì wén bó, hóng nóng rén yě. shǎo ér hào xué, qiān lǐ zhuī shī, suǒ zài wéi zhòu yè dú sòng, lüè bù yǔ rén jiāo tōng. míng chūn qīu sān zhuàn jīng shì yì mǎ shì shàng shū hán shī, jiē jīng jiū dà yì. sān lǐ zhī yì, zhuān zūn zhèng shì, zhe lǐ tōng lùn fēi bó zhū rú, yǎn guǎng zhèng zhǐ. yǒng píng zhōng, zhī tiān xià jiāng luàn, yǐn yú shāng luò shān, yī mù yè, shí shù guǒ, tán qín gē xiào yǐ zì yú, dú chóng měng shòu jiē rào qí bàng, shì yǐ liú yuán hǎi jí cōng lǚ zhēng, jiē ài ér bù dá. zhì liú yào shí chū shān, lú yú wèi ruì. yào zhēng wèi tài zǐ shǎo fù sàn qí cháng shì, bìng gù cí, jìng yǐ shòu zhōng.
董景道,字文博,弘农人也。少而好学,千里追师,所在惟昼夜读诵,略不与 人交通。明《春秋三传》、《京氏易》、《马氏尚书》、《韩诗》,皆精究大义。 《三礼》之义,专遵郑氏,著《礼通论》非驳诸儒,演广郑旨。永平中,知天下将 乱,隐于商洛山,衣木叶,食树果,弹琴歌笑以自娱,毒虫猛兽皆绕其傍,是以刘 元海及聪屡征,皆碍而不达。至刘曜时出山,庐于渭汭。曜征为太子少傅、散骑常 侍,并固辞,竟以寿终。
xù xián, zì xiào zōng, shàng dǎng rén yě. xìng xiào jǐn dūn zhòng, lǚ dào zhēn sù. hào xué, shī shì jīng zhào dù yù, zhuān chūn qiū zhèng shì yì jiào shòu cháng shù shí rén, bó lǎn qún yán, gāo cái shàn wén lùn. yòu xiū chén dù lǜ, míng dá xíng shū. yǒng jiā zhōng, lì tíng wèi píng dōng ān tài shǒu. liú kūn chéng zhì yú bīng zhōu, yǐ wéi cóng shì zhōng láng. hòu suì méi shí lè, lēi yǐ wéi lǐ cáo cān jūn. chí fǎ píng xiáng, dāng shí chēng qí qīng yù, bǐ zhī yú gōng. zhe yuǎn yóu zhì yì wù zhì jí zhǒng gǔ wén shì jiē shí juǎn, xíng yú shì. nián jiǔ shí qī, sǐ yú shí jì lóng zhī shì, jì lóng zèng yí tóng sān sī.
续咸,字孝宗,上党人也。性孝谨敦重,履道贞素。好学,师事京兆杜预,专 《春秋》、《郑氏易》、教授常数十人,博览群言,高才善文论。又修陈杜律,明 达刑书。永嘉中,历廷尉平、东安太守。刘琨承制于并州,以为从事中郎。后遂没 石勒,勒以为理曹参军。持法平详,当时称其清裕,比之于公。著《远游志》、 《异物志》、《汲冢古文释》皆十卷,行于世。年九十七,死于石季龙之世,季龙 赠仪同三司。
xú miǎo, dōng guǎn gū mù rén yě. zǔ chéng zhī wèi zhōu zhì zhōng, shǔ yǒng jiā zhī luàn, suì yǔ xiāng rén zāng kūn děng lǜ zǐ dì bìng lǘ lǐ shì shù qiān yú jiā, nán dù jiāng, jiā yú jīng kǒu. fù zǎo, dōu shuǐ shǐ zhě. miǎo zī xìng duān yǎ, qín xíng lì xué, bó shè duō wén, yǐ shèn mì zì jū. shǎo yǔ xiāng rén zāng shòu qí míng, xià wéi dú shū, bù yóu chéng yì. jí xiào wǔ dì shǐ lǎn diǎn jí, zhāo yán rú xué zhī shì, miǎo jì dōng zhōu rú sù, tài fù xiè ān jǔ yǐ yìng xuǎn. nián sì shí sì, shǐ bǔ zhōng shū shě rén, zài xī shěng shì dì. suī bù kǒu chuán zhāng jù, rán kāi shì wén yì, biāo míng zhǐ qù, zhuàn zhèng wǔ jīng yīn xùn, xué zhě zōng zhī. qiān sàn qí cháng shì, yóu chù xī shěng, qián hòu shí nián, měi bèi gù wèn, zhé yǒu xiàn tì, duō suǒ kuāng yì, shén jiàn chǒng dài. dì yàn jí hān lè zhī hòu, hǎo wèi shǒu zhào shī zhāng yǐ cì shì chén, huò wén cí lǜ ěr, suǒ yán huì zá, miǎo měi yìng shí shōu liǎn, hái shěng kān xuē, jiē shǐ kě guān, jīng dì zhòng lǎn, rán hòu chū zhī. shì shí shì chén bèi zhào zhě, huò xuān yáng zhī, gù shí yì yǐ cǐ duō miǎo. jí xiè ān hōng, lùn zhě huò yǒu yì tóng, miǎo gù quàn zhōng shū lìng wáng xiàn zhī zòu jiā shū lǐ, réng chóng jìn xiè shí wèi shàng shū lìng, xuán wèi xú zhōu. miǎo zhuǎn cí bù láng, shàng nán běi jiāo zōng miào dié huǐ lǐ, jiē yǒu zhèng jù.
徐邈,东莞姑幕人也。祖澄之为州治中,属永嘉之乱,遂与乡人臧琨等率子弟 并闾里士庶千余家,南渡江,家于京口。父藻,都水使者。邈姿性端雅,勤行励学, 博涉多闻,以慎密自居。少与乡人臧寿齐名,下帷读书,不游城邑。及孝武帝始览 典籍,招延儒学之士,邈既东州儒素,太傅谢安举以应选。年四十四,始补中书舍 人,在西省侍帝。虽不口传章句,然开释文义,标明指趣,撰正五经音训,学者宗 之。迁散骑常侍,犹处西省,前后十年,每被顾问,辄有献替,多所匡益,甚见宠 待。帝宴集酣乐之后,好为手诏诗章以赐侍臣,或文词率尔,所言秽杂,邈每应时 收敛,还省刊削,皆使可观,经帝重览,然后出之。是时侍臣被诏者,或宣扬之, 故时议以此多邈。及谢安薨,论者或有异同,邈固劝中书令王献之奏加殊礼,仍崇 进谢石为尚书令,玄为徐州。邈转祠部郎,上南北郊宗庙迭毁礼,皆有证据。
yù zhāng tài shǒu fàn níng yù qiǎn shí wǔ yì cáo xià shǔ chéng cǎi qiú fēng zhèng, bìng shǐ jiǎ hái, xùn wèn guān zhǎng de shī. miǎo yǔ níng shū yuē:
豫章太守范宁欲遣十五议曹下属城采求风政,并使假还,讯问官长得失。邈与 宁书曰:
zhī zú xià qiǎn shí wǔ yì cáo gè zhī yī xiàn, yòu lì jiǎ guī, bái suǒ wén jiàn, chéng shì zú xià liú yì bǎi xìng, gù guǎng qí shì tīng. wú wèi quàn dǎo yǐ shí bù yǐ wén, shí wǔ yì cáo yù hé suǒ fū xuān xié? shù shì cí sòng, zú xià tīng duàn yǔn sāi, zé wù lǐ zú yǐ. shàng yǒu lǐ wù zhī xīn, zé wù lǐ zú yǐ. shàng yǒu lǐ wù zhī xīn, zé xià zhī qiú lǐ zhě zhì yǐ. rì zè shěng lǎn, shù shì wú zhì, zé lì shèn qí fù ér rù tīng bù huò, qǐ xū yì zhì lǐ yì, shì qí yóu shēng zāi! fēi tú bù zú zhì yì, nǎi shì cán yú zhī suǒ zī, yòu bù kě zòng xiǎo lì wèi ěr mù yě. qǐ yǒu shàn rén jūn zǐ ér gàn fēi qí shì, duō suǒ gào bái zhě hū! jūn zǐ zhī xīn, shuí huǐ shuí yù? rú yǒu suǒ yù, bì yóu lì shì rú yǒu suǒ huǐ, bì yǐ zhe míng. tuō shè zhī shǔ, zhèng zhī qí hài. zì gǔ yǐ lái, yù wèi zuǒ yòu ěr mù zhě, wú fēi xiǎo rén, jiē xiān yīn xiǎo zhōng ér chéng qí dà bù zhōng, xiān jí xiǎo xìn ér chéng qí dà bù xìn, suì shǐ jūn zǐ dào xiāo, shàn rén yú shī, qián shǐ suǒ shū, kě wèi shēn jiàn.
知足下遣十五议曹各之一县,又吏假归,白所闻见,诚是足下留意百姓,故广 其视听。吾谓劝导以实不以文,十五议曹欲何所敷宣邪?庶事辞讼,足下听断允塞, 则物理足矣。上有理务之心,则物理足矣。上有理务之心,则下之求理者至矣。日 昃省览,庶事无滞,则吏慎其负而入听不惑,岂须邑至里诣,饰其游声哉!非徒不 足致益,乃是蚕渔之所资,又不可纵小吏为耳目也。岂有善人君子而干非其事,多 所告白者乎!君子之心,谁毁谁誉?如有所誉,必由历试;如有所毁,必以著明。 托社之鼠,政之其害。自古以来,欲为左右耳目者,无非小人,皆先因小忠而成其 大不忠,先藉小信而成其大不信,遂使君子道消,善人舆尸,前史所书,可为深鉴。
zú xià xuǎn gāng jì bì děi guó shì, zú yǐ shè zhū cáo zhū cáo jiē shì liáng lì, zé zú yǐ zhǎng wén àn yòu zé gōng fāng zhī rén yǐ wéi jiān sī, zé qīng zhuó néng fǒu, yǔ shì ér míng. zú xià dàn píng xīn jū zōng, hé qǔ yú ěr mù zāi! xī míng dé mǎ hòu wèi cháng gù yǔ zuǒ yòu yán, kě wèi yuǎn shí, kuàng dà zhàng fū ér bù néng miǎn cǐ hū!
足下选纲纪必得国士,足以摄诸曹;诸曹皆是良吏,则足以掌文案;又择公方 之人以为监司,则清浊能否,与事而明。足下但平心居宗,何取于耳目哉!昔明德 马后未尝顾与左右言,可谓远识,况大丈夫而不能免此乎!
qiān zhōng shū shì láng, zhuān zhǎng lún zhào, dì shén qīn nì zhī.
迁中书侍郎,专掌纶诏,帝甚亲昵之。
chū, fàn níng yǔ miǎo jiē wèi dì suǒ rèn shǐ, gòng bǔ cháo tíng zhī quē. níng cái sù gāo ér cuò xīn zhèng zhí, suì wèi wáng guó bǎo suǒ chán, chū shǒu yuǎn jùn. miǎo gū huàn yì wēi, ér wú gǎn pái qiáng zú, nǎi wèi zì ān zhī jì. huì dì pō shū kuài jī wáng dào zǐ, miǎo yù hé xié zhī, yīn cóng róng yán yú dì yuē:" xī huái nán qí wáng, hàn jìn chéng jiè. kuài jī wáng suī yǒu hān xiè zhī lèi, ér fèng shàng chún yī, yí jiā hóng dài, xiāo sàn fēn yì, wài wèi guó jiā zhī jì, nèi wèi tài hòu zhī xīn." dì nà yān. miǎo cháng yì dōng fǔ, yù zhòng bīn shěn miǎn, yǐn mǎn xuān huá. dào zǐ yuē:" jūn shí yǒu chàng bù?" miǎo duì yuē: " miǎo lòu xiàng shū shēng, wéi yǐ jié jiǎn qīng xiū wéi chàng ěr." dào zǐ yǐ miǎo yè shàng dào sù, xiào ér bù yǐ wéi wǔ yě. dào zǐ jiāng yòng wèi lì bù láng, miǎo yǐ bō jìng chéng sú, fēi jǐ suǒ néng jié zhì, kǔ cí nǎi zhǐ.
初,范宁与邈皆为帝所任使,共补朝廷之阙。宁才素高而措心正直,遂为王国 宝所谗,出守远郡。邈孤宦易危,而无敢排强族,乃为自安之计。会帝颇疏会稽王 道子,邈欲和协之,因从容言于帝曰:“昔淮南、齐王,汉晋成戒。会稽王虽有酣 媟之累,而奉上纯一,宜加弘贷,消散纷议,外为国家之计,内慰太后之心。”帝 纳焉。邈尝诣东府,遇众宾沈湎,引满喧哗。道子曰:“君时有暢不?”邈对曰: “邈陋巷书生,惟以节俭清修为暢耳。”道子以邈业尚道素,笑而不以为忤也。道 子将用为吏部郎,邈以波竞成俗,非己所能节制,苦辞乃止。
shí huáng tài zǐ shàng yòu, dì shén zhōng xīn, wén wǔ zhī xuǎn jiē yī shí zhī hòu. yǐ miǎo wèi qián wèi lǜ, lǐng běn jùn dà zhōng zhèng, shòu tài zǐ jīng. dì wèi miǎo yuē:" suī wèi chì yǐ shī lǐ xiāng dài, rán bù yǐ bó shì xiāng yù yě." gǔ zhī dì wáng, shòu jīng bì jìng, zì wèi jìn yǐ lái, duō shǐ wēi rén jiào shòu, hào wèi bó shì, bù fù zūn yǐ wéi shī, gù dì yǒu yún. miǎo suī zài dōng gōng, yóu zhāo xī rù jiàn, cān zōng cháo zhèng, xiū shì wén zhào, shí yí bǔ quē, qú láo zuǒ yòu. dì jiā qí jǐn mì, fāng zhī yú jīn huò, yǒu tuō zhòng zhī yì, jiāng jìn xiǎn wèi, wèi jí xíng ér dì bào bēng. ān dì jí wèi, bài xiāo qí jiāng jūn. lóng ān yuán nián, zāo fù yōu. miǎo xiān jí huàn, yīn āi huǐ zēng dǔ, bù yú nián ér zú, nián wǔ shí sì, zhōu lǐ shāng dào, shí zhě bēi zhī.
时皇太子尚幼,帝甚钟心,文武之选皆一时之后。以邈为前卫率,领本郡大中 正,授太子经。帝谓邈曰:“虽未敕以师礼相待,然不以博士相遇也。”古之帝王, 受经必敬,自魏晋以来,多使微人教授,号为博士,不复尊以为师,故帝有云。邈 虽在东宫,犹朝夕入见,参综朝政,修饰文诏,拾遗补阙,劬劳左右。帝嘉其谨密, 方之于金霍,有托重之意,将进显位,未及行而帝暴崩。安帝即位,拜骁骑将军。 隆安元年,遭父忧。邈先疾患,因哀毁增笃,不逾年而卒,年五十四,州里伤悼, 识者悲之。
miǎo lì guān jiǎn huì, dá yú cóng zhèng, lùn yì jīng mì, dāng shí duō zī bǐng zhī, chù lèi biàn shì, wèn zé yǒu duì. jiù yí suì chén zài mǎo, cǐ zhái zhī zuǒ zé bǐ zhái zhī yòu, hé dé jù jì yú dōng. miǎo yǐ wéi tài suì zhī shǔ, zì shì yóu shén, pì rú rì chū zhī shí, xiàng dōng jiē nì, fēi wéi cáng tǐ dì zhōng yě. suǒ zhù gǔ liáng zhuàn, jiàn zhòng yú shí.
邈莅官简惠,达于从政,论议精密,当时多谘禀之,触类辩释,问则有对。旧 疑岁辰在卯,此宅之左则彼宅之右,何得俱忌于东。邈以为太岁之属,自是游神, 譬如日出之时,向东皆逆,非为藏体地中也。所注《谷梁传》,见重于时。
miǎo zhǎng zǐ huō, yǒu fù fēng, yǐ xiào wén, wèi tài cháng bó shì mì shū láng. huō dì hào, sàn qí shì láng. zhèn nán jiāng jūn hé wú jì qǐng wèi gōng cáo, chū bǔ xī yáng tài shǒu, yǔ wú jì jù wèi lú xún suǒ hài. miǎo dì guǎng, bié yǒu chuán.
邈长子豁,有父风,以孝闻,为太常博士、秘书郎。豁弟浩,散骑侍郎。镇南 将军何无忌请为功曹,出补西阳太守,与无忌俱为卢循所害。邈弟广,别有传。
kǒng yǎn, zì shū yuán, lǔ guó rén, kǒng zǐ èr shí èr shì sūn yě. zǔ wén, wèi dà hóng lú. fù yù, zhēng nán jūn sī. yǎn shǎo hào xué, nián shí èr, néng tōng shī shū. ruò guàn, gōng fǔ pì, běn zhōu jǔ yì xíng zhí yán, jiē bù jiù. bì dì jiāng dōng, yuán dì yǐn wèi ān dōng cān jūn, zhuān zhǎng jì shì. shū lìng yīn jī, ér yǎn měi yǐ chèn zhí jiàn zhī. zhōng xīng chū, yǔ gēng liàng jù bǔ zhōng shū láng. míng dì zhī zài dōng gōng, lǐng tài zǐ zhōng shù zǐ. yú shí shù shì cǎo chuàng, yǎn jīng xué shēn bó, yòu liàn shí jiù diǎn, cháo yí guǐ zhì duō qǔ zhèng yān. yóu shì yuán míng èr dì bìng qīn ài zhī. wáng dūn zhuān quán, yǎn sī yú tài zǐ yuē:" diàn xià yí bó yán cháo yàn, sōu yáng cái jùn, xún móu shí zhèng, yǐ guǎng shèng cōng." dūn wén ér è zhī, nǎi qǐ chū yǎn wèi guǎng líng jùn. shí rén wéi zhī hán xīn, ér yǎn bù xíng yú sè. suī jùn lín jiē xī zéi, yóu jiào yòu hòu jìn, bù yǐ róng wù fèi yè. shí lè cháng qí zhì shān yáng, chì qí dǎng yǐ yǎn rú yǎ zhī shì, bù dé wàng rù jùn jìng. shì zhí qī yuè, yǐ tài xìng sān nián zú yú guān, nián wǔ shí sān.
孔衍,字舒元,鲁国人,孔子二十二世孙也。祖文,魏大鸿胪。父毓,征南军 司。衍少好学,年十二,能通《诗》《书》。弱冠,公府辟,本州举异行直言,皆 不就。避地江东,元帝引为安东参军,专掌记室。书令殷积,而衍每以称职见知。 中兴初,与庚亮俱补中书郎。明帝之在东宫,领太子中庶子。于时庶事草创,衍经 学深博,又练识旧典,朝仪轨制多取正焉。由是元明二帝并亲爱之。王敦专权,衍 私于太子曰:“殿下宜博延朝彦,搜扬才俊,询谋时政,以广圣聪。”敦闻而恶之, 乃启出衍为广陵郡。时人为之寒心,而衍不形于色。虽郡邻接西贼,犹教诱后进, 不以戎务废业。石勒尝骑至山阳,敕其党以衍儒雅之士,不得妄入郡境。视职期月, 以太兴三年卒于官,年五十三。
yǎn suī bù yǐ wén cái zhù chēng, ér bó lǎn guò yú hè xún, fán suǒ zhuàn shù, bǎi yú wàn yán.
衍虽不以文才著称,而博览过于贺循,凡所撰述,百余万言。
zi qǐ, lú líng tài shǒu.
子启,卢陵太守。
zōng rén yí wú, yǒu měi míng, bó xué bù jí yǎn, shè shì shēng yù guò zhī. yuán dì yǐ wéi zhǔ bù, zhuǎn cān jūn, shāo qiān shì zhōng, xǐ tài zǐ zuǒ wèi lǜ, zú, zhuī zèng tài pú.
宗人夷吾,有美名,博学不及衍,涉世声誉过之。元帝以为主簿,转参军,稍 迁侍中,徙太子左卫率,卒,追赠太仆。
fàn xuān, zì xuān zi, chén liú rén yě. nián shí suì, néng sòng shī shū. cháng yǐ dāo shāng shǒu, pěng shǒu gǎi róng. rén wèn tòng xié, dá yuē:" bù zú wèi tòng, dàn shòu quán zhī tǐ ér zhì huǐ shāng, bù kě chù ěr." jiā rén yǐ qí nián yòu ér yì yān. shǎo shàng yǐn dùn, jiā yǐ hào xué, shǒu bù shì juàn, yǐ yè jì rì, suì bó zōng zhòng shū, yóu shàn sān lǐ. jiā zhì pín jiǎn, gōng gēng gōng yǎng. qīn méi, fù tǔ chéng fén, lú yú mù cè. tài wèi xī jiàn mìng wéi zhǔ bù, zhào zhēng tài xué bó shì sàn qí láng, bìng bù jiù. jiā yú yù zhāng, tài shǒu yīn xiàn jiàn xuān máo cí bù wán, yù wèi gǎi zhái, xuān gù cí zhī. yǔ yuán zhī yǐ xuān sù pín, jiā nián huāng jí yì, hòu xiǎng gěi zhī, xuān yòu bù shòu. yuán zhī wèn xuān yuē:" jūn bó xué tōng zōng, hé yǐ tài rú?" xuān yuē:" hàn xìng, guì jīng shù, zhì yú shí qú zhī lùn, shí yǐ rú wèi bì. zhèng shǐ yǐ lái, shì shàng lǎo zhuāng. dǎi jìn zhī chū, jìng yǐ luǒ chéng wèi gāo. pū chéng tài rú, rán' qiū bù yǔ yì'." xuān yán tán wèi cháng jí lǎo zhuāng. kè yǒu wèn rén shēng yǔ yōu jù shēng, bù zhī cǐ yǔ hé chū. xuān yún:" chū zhuāng zi zhì lè piān." kè yuē:" jūn yán bù dú lǎo zhuāng, hé yóu shí cǐ?" xuān xiào yuē:" xiǎo shí cháng yī lǎn." shí rén mò zhī cè yě.
范宣,字宣子,陈留人也。年十岁,能诵《诗》《书》。尝以刀伤手,捧手改 容。人问痛邪,答曰:“不足为痛,但受全之体而致毁伤,不可处耳。”家人以其 年幼而异焉。少尚隐遁,加以好学,手不释卷,以夜继日,遂博综众书,尤善《三 礼》。家至贫俭,躬耕供养。亲没,负土成坟,庐于墓侧。太尉郗鉴命为主簿,诏 征太学博士、散骑郎,并不就。家于豫章,太守殷羡见宣茅茨不完,欲为改宅,宣 固辞之。庾爰之以宣素贫,加年荒疾疫,厚饷给之,宣又不受。爰之问宣曰:“君 博学通综,何以太儒?”宣曰:“汉兴,贵经术,至于石渠之论,实以儒为弊。正 始以来,世尚老庄。逮晋之初,竞以裸裎为高。仆诚太儒,然‘丘不与易’。”宣 言谈未尝及《老》《庄》。客有问人生与忧俱生,不知此语何出。宣云:“出《庄 子·至乐篇》。”客曰:“君言不读《老》《庄》,何由识此?”宣笑曰:“小时 尝一览。”时人莫之测也。
xuān suī xián jū lǚ kōng, cháng yǐ jiǎng sòng wèi yè, qiáo guó dài kuí děng jiē wén fēng zōng yǎng, zì yuǎn ér zhì, fěng sòng zhī shēng, yǒu ruò qí lǔ. tài yuán zhōng, shùn yáng fàn níng wèi yù zhāng tài shǒu, níng yì rú bó tōng zōng, zài jùn lì xiāng xiào, jiào shòu héng shù bǎi rén. yóu shì jiāng zhōu rén shì bìng hǎo jīng xué, huà èr fàn zhī fēng yě. nián wǔ shí sì zú. zhe lǐ yì lùn nàn jiē xíng yú shì.
宣虽闲居屡空,常以讲诵为业,谯国戴逵等皆闻风宗仰,自远而至,讽诵之声, 有若齐、鲁。太元中,顺阳范宁为豫章太守,宁亦儒博通综,在郡立乡校,教授恆 数百人。由是江州人士并好经学,化二范之风也。年五十四卒。著《礼》《易论难》 皆行于世。
zi jí, lì jùn shǒu guó zǐ bó shì dà jiàng jūn cóng shì zhōng láng. zì miǎn guī, yì yǐ jiǎng shòu wèi shì. yì xī zhōng, lián zhēng bù zhì.
子辑,历郡守、国子博士、大将军从事中郎。自免归,亦以讲授为事。义熙中, 连征不至。
wéi xiǎo, zì xiàn dào, jīng zhào rén yě. yǎ hǎo rú xué, shàn zhù shù, yú qún yán mì yào zhī yì, wú bù zōng lǎn. shì yú liú yào, wèi huáng mén láng. hòu yòu rù shí jì lóng, shǔ wèi sàn qí cháng shì, lì shǒu qī jùn, xián yǐ qīng huà zhù míng. yòu zhēng wèi tíng wèi, shí zhě nǐ zhī yú zhāng. qián hòu sì dēng jiǔ liè, liù zài shàng shū, èr wèi shì zhōng, zài wèi tài zǐ tài fù, fēng jīng zhào gōng. hǎo zhí jiàn, chén jūn guó zhī yí, duō jiàn yǔn nà. zhe fú lín sān qiān yú yán, suì yǎn wèi diǎn lín èr shí sān piān. fán suǒ shù zuò jí jí jì shì shì shù shí wàn yán, jiē shēn bó yǒu cái yì.
韦謏,字宪道,京兆人也。雅好儒学,善著述,于群言秘要之义,无不综览。 仕于刘曜,为黄门郎。后又入石季龙,署为散骑常侍,历守七郡,咸以清化著名。 又征为廷尉,识者拟之于、张。前后四登九列,六在尚书,二为侍中,再为太子太 傅,封京兆公。好直谏,陈军国之宜,多见允纳。著《伏林》三千余言,遂演为 《典林》二十三篇。凡所述作及集记世事数十万言,皆深博有才义。
zhì rǎn mǐn, yòu shǔ wèi guāng lù dài fu. shí mǐn bài qí zi yìn wèi dà chán yú, ér yǐ jiàng hú yī qiān chù zhī huī xià. xiǎo jiàn yuē:" jīn jiàng hú shù qiān, jiē zhī rú jiù, chéng shì zhāo yòu zhī ēn. rán hú jié běn wèi chóu dí, jīn zhī kuǎn fù, gǒu quán xìng mìng ěr. huò yǒu cì kè, biàn qǐ xū yú, bài ér huǐ zhī, hé suǒ jí yě! gǔ rén yǒu yán, yī fū bù kě niǔ, ér kuàng qiān hū! yuàn zhū píng jiàng hú, qù chán yú zhī hào, shēn sī shèng wǔ bāo sāng zhī jiè yě." mǐn zhì zài suí fǔ, ruì yú chéng dìng, wén qí yán, dà nù, suì zhū zhī, bìng shā qí zi bó yáng.
至冉闵,又署为光禄大夫。时闵拜其子胤为大单于,而以降胡一千处之麾下。 謏谏曰:“今降胡数千,接之如旧,诚是招诱之恩。然胡羯本为仇敌,今之款附, 苟全性命耳。或有刺客,变起须臾,败而悔之,何所及也!古人有言,一夫不可狃, 而况千乎!愿诛屏降胡,去单于之号,深思圣五苞桑之诫也。”闵志在绥抚,锐于 澄定,闻其言,大怒,遂诛之,并杀其子伯阳。
xiǎo xìng bù yán zhòng, hǎo xùn jǐ zhī gōng, lùn zhě yì yǐ shì shǎo zhī. cháng wèi bó yáng yuē:" wǒ gāo wǒ céng chóng guāng lèi huī, wǒ zǔ wǒ kǎo fù fù zǐ zi, rǔ wèi wǒ duì, zhèng zhí è dǐ." bó yáng yuē:" bó yáng zhī bù xiào, chéng rú zūn jiào, zūn yì zhèng zhí ruǎn dǐ ěr." xiǎo cán wú yán. shí rén chuán zhī, yǐ wéi chī xiào.
謏性不严重,好徇己之功,论者亦以是少之。尝谓伯阳曰:“我高我曾重光累 徽,我祖我考父父子子,汝为我对,正值恶抵。”伯阳曰:“伯阳之不肖,诚如尊 教,尊亦正值软抵耳。”謏惭无言。时人传之,以为嗤笑。
fàn hóng zhī, zì cháng wén, ān běi jiāng jūn wāng zhī sūn yě. xí jué wǔ xìng hóu. yǎ zhèng hào xué, yǐ rú shù gāi míng, wèi tài xué bó shì. shí wèi jiāng jūn xiè shí hōng, qǐng shì, xià lǐ guān yì. hóng zhī yì yuē:
范弘之,字长文,安北将军汪之孙也。袭爵武兴侯。雅正好学,以儒术该明, 为太学博士。时卫将军谢石薨,请谥,下礼官议。弘之议曰:
shí jiē jí mén yìn, lǚ dēng chóng xiǎn, zǒng sī bǎi kuí, yì zàn sān tái, xián liàn shù shì, qín láo fěi xiè, nèi wài qiān yì, jiē yuē yǔ néng. dāng huái féi zhī jié, xūn zhěng wēi zhuì, suī huáng wēi xiá zhèn, jiǎo kòu tiān wáng, yīn shí lì gōng, shí yì yǔ yān. yòu kāi jiàn xué xiào, yǐ yán zhòu zǐ, suī shèng huà wèi qià, yì ài lǐ cún yáng. rán gǔ zhī xián fǔ, dà zé yǐ dào shì jūn, kǎn kǎn zhōng rì cì zé lì shēn fèng guó, sù yè wú dài xià zé ài rén xī lì, yǐ jì shí wù. cǐ shù zhě, rán hòu kě yǐ miǎn wéi chén zhī yì, sāi sù cān zhī zé yǐ. jīn shí wèi jū cháo duān, rèn zé lùn dào, chàng yán wú zhōng guó zhī móu, shǒu zhí zé róng shēn ér yǐ, bù kě wèi shì jūn huò dú jīng yì, jù liǎn wú yàn, bù kě wèi lì shēn zuò yōng dà zhòng, qīn shí bǎi xìng, dà dōng liú yú yuǎn jìn, yuàn dú jié yú zhòng xīn, bù kě wèi ài rén gōng tú láo yú tǔ mù, sī lǜ dān yú jī qiǎo, wán qǐ jǐn yú bì qiè, cái yòng mí yú sī tóng, bù kě wèi xī lì. cǐ rén chén zhī dà hài, yǒu guó zhī suǒ qù yě.
石阶藉门廕,屡登崇显,总司百揆,翼赞三台,闲练庶事,勤劳匪懈,内外佥 议,皆曰与能。当淮肥之捷,勋拯危坠,虽皇威遐震,狡寇天亡,因时立功,石亦 与焉。又开建学校,以延胄子,虽盛化未洽,亦爱礼存羊。然古之贤辅,大则以道 事君,侃侃终日;次则厉身奉国,夙夜无怠;下则爱人惜力,以济时务。此数者, 然后可以免惟尘之议,塞素餐之责矣。今石位居朝端,任则论道,唱言无忠国之谋, 守职则容身而已,不可谓事君;货黩京邑,聚敛无厌,不可谓厉身;坐拥大众,侵 食百姓,《大东》流于远近,怨毒结于众心,不可谓爱人;工徒劳于土木,思虑殚 于机巧,纨绮尽于婢妾,财用縻于丝桐,不可谓惜力。此人臣之大害,有国之所去 也。
xiān wáng suǒ yǐ zhèng fēng sú, lǐ rén lún zhě, mò shàng hū jié jiǎn, gù yí wú shòu bàng hū sān guī, píng zhòng liú měi yú yuē jǐ. zì qǐng fēng guǐ líng chí, shē jiàn wú dù, lián chǐ bù xīng, lì jìng jiāo chí, bù kě bù shēn fáng yuán běn, yǐ jué qí liú. hàn wén xí yì tí zhī fú, zhū hóu yóu chǐ wǔ dì fén zhì tóu zhī qiú, mǐ lì bù xī. liáng yóu jiǎn dé suī zhāng, ér wēi jìn bù sù dào zì wǒ jiàn, ér xíng bù jí wù. ruò cún fá qí wéi, wáng biǎn qí è, zé sì wéi bì zhāng, lǐ yì xíng yǐ.
先王所以正风俗,理人伦者,莫尚乎节俭,故夷吾受谤乎三归,平仲流美于约 己。自顷风轨陵迟,奢僭无度,廉耻不兴,利竞交驰,不可不深防原本,以绝其流。 汉文袭弋绨之服,诸侯犹侈;武帝焚雉头之裘,靡丽不息。良由俭德虽彰,而威禁 不肃;道自我建,而刑不及物。若存罚其违,亡贬其恶,则四维必张,礼义行矣。
àn shì fǎ, yīn shì yǒu gōng yuē" xiāng", tān yǐ bài guān yuē" mò", yí shì yuē xiāng mò gōng.
案谥法,因事有功曰“襄”,贪以败官曰“墨”,宜谥曰襄墨公。
yòu lùn yīn hào yí jiā zèng shì, bù dé yīn huán wēn zhī chù yǐ wéi guó diǎn, réng duō xù wēn yí dǐng zhī jī. shí xiè zú fāng xiǎn, huán zōng yóu shèng, shàng shū pú yè wáng xún, wēn gù lì yě, sù wèi wēn suǒ chǒng, sān yuàn jiāo jí, nǎi chū hóng zhī wèi yú háng lìng. jiāng xíng, yù huì jī wáng dào zǐ jiān yuē:
又论殷浩宜加赠谥,不得因桓温之黜以为国典,仍多叙温移鼎之迹。时谢族方 显,桓宗犹盛,尚书仆射王珣,温故吏也,素为温所宠,三怨交集,乃出弘之为余 杭令。将行,与会稽王道子笺曰:
xià guān qīng wēi hán shì, miù dé cè zài zǔ dòu, shí jù rǔ lèi qīng liú, wéi chén shèng shì. qiè yǐ rén jūn jū miào táng zhī shàng zhì zhōu sì hǎi zhī wài zhě, fēi tú cōng míng nèi zhào, yì lài qún yán zhī zhù yě. shì yǐ shùn zhī zuǒ yáo, yǐ qǐ pì wèi shǒu jiù yáo mó yǔ, yǐ kǎn kǎn wèi xiān, gù xià wú yǐn qíng zhī zé, shàng shōu shén míng zhī gōng. gǎn yuán sī yì, zhì zài shū jǐn. cháng yǐ xiè shí dú lèi, yīng bèi qīng chéng, yīn hào zhōng zhēn, yí méng bāo xiǎn, shì yǐ bù liàng qīng ruò, xiān zhòng yán zhī. ér è zhí chǒu zhèng. qí tú shí fán, suī yǎng shì shèng zhǔ qīn míng zhī dù, fǔ lài míng gōng ài wù zhī lóng, ér jiāo zhì zhī huàn, shí yǒu wú lài. xià guān yǔ shí běn wú yuàn jì, shēng bù xiāng shí, shì wú xiāng gān, zhèng yǐ guó tǐ yí míng, bù yīng shāo jì qiáng ruò. yǔ hào nián shí miǎo jué, shì bù xiāng jí, wú fù jí wén, gù lǎo yǔ qí yí shì ěr, yú xià guān zhī shēn yǒu hé tòng yǎng, ér dāng wèi zhī fàn shí gàn zhǔ xié!
下官轻微寒士,谬得厕在俎豆,实惧辱累清流,惟尘圣世。窃以人君居庙堂之 上、智周四海之外者,非徒聪明内照,亦赖群言之助也。是以舜之佐尧,以启辟为 首;咎繇谟禹,以侃侃为先,故下无隐情之责,上收神明之功。敢缘斯义,志在输 尽。常以谢石黩累,应被清澄,殷浩忠贞,宜蒙褒显,是以不量轻弱,先众言之。 而恶直丑正。其徒实繁,虽仰恃圣主钦明之度,俯赖明公爱物之隆,而交至之患, 实有无赖。下官与石本无怨忌,生不相识,事无相干,正以国体宜明,不应稍计强 弱。与浩年时邈绝,世不相及,无复藉闻,故老语其遗事耳,于下官之身有何痛痒, 而当为之犯时干主邪!
měi guān zǎi jí, zhì shì rén rén yǒu fā zhōng xīn rèn zhí dào ér xíng zhě, yǒu huái zhī yáng yú fù qíng qū cóng zhě, suǒ yòng suī yì, ér bìng chuán hòu shì. gù bǐ gàn chù sān rén zhī zhōng, jī zǐ wéi míng xián zhī shǒu. hòu rén yòng shě, cēn cī bù tóng, gè xìn suǒ jiàn, lǜ yīng ér zhì, huò róng míng xiǎn hè, huò huò bài xì zhǒng, cǐ jiē bù liàng shí qù, yǐ shēn cháng huò, suī yǒu kēng kēng zhī chēng, ér fēi dà yá zhī zhì, cǐ yì xià guān suǒ bù wéi yě. shì rén nǎi yún xià guān zhèng zhí, néng fàn jiān nán, sī tán shí guò. xià guān zhī zhǔ shàng shèng míng, míng gōng xū jǐ, sī qiú gé yán, bì bù shǐ jìn zhōng zhī chén qū yú xié wǎng zhī mén yě. shì yǐ gǎn xiàn yú chéng, bù zhī zhí shì, qǐ yǔ xī rén nǐ qí qīng zhòng xié! yì yǐ chén zhī shì jūn, wéi sī jìn zhōng ér yǐ, bù yīng fù jì lì dùn, shì bù yǔn xīn zé dǎng yán wù zhǔ, yì gǎn yú qíng zé chén cí mí huǐ. ruò huái qíng cáng yì, yùn ér bù yán, cǐ nǎi gǔ rén suǒ yǐ dé zuì yú míng jūn, míng jūn suǒ yǐ zhì fǎ yú qún xià zhě yě.
每观载籍,志士仁人有发中心任直道而行者,有怀知阳愚负情曲从者,所用虽 异,而并传后世。故比干处三仁之中,箕子为名贤之首。后人用舍,参差不同,各 信所见,率应而至,或荣名显赫,或祸败系踵,此皆不量时趣,以身尝祸,虽有硁 硁之称,而非大雅之致,此亦下官所不为也。世人乃云下官正直,能犯艰难,斯谈 实过。下官知主上圣明,明公虚己,思求格言,必不使尽忠之臣屈于邪枉之门也。 是以敢献愚诚,布之执事,岂与昔人拟其轻重邪!亦以臣之事君,惟思尽忠而已, 不应复计利钝,事不允心则谠言悟主,义感于情则陈辞靡悔。若怀情藏意,蕴而不 言,此乃古人所以得罪于明君,明君所以致法于群下者也。
huán wēn shì jī, bù zài tiān cháo, nì shùn zhī qíng, bào zhī sì hǎi. zài sān zhě chén zǐ, qíng qǐ huò yì! fán jué qián shǒu, shuí dú wú xīn! jǔ cháo hēi hēi, wèi yǒu chàng yán zhě, shì yǐ dùn bǐ àn qì, bù gǎn duō yún. huán wēn yú wáng zǔ, suī qí yì nán cè, qiú zhī yú shì, zhǐ miǎn chù ěr, fēi yǒu zhì yuàn yě. wáng fù xī wèi wēn lì, tuī zhī qíng lǐ, yì jiān tā rén. suǒ yǐ měi huái fèn fā, tòng ruò shēn shǒu zhě, míng gōng yǒu yǐ xún zhī. wáng xún yǐ xià guān yì yīn hào shì, bù yí bào yáng huán wēn zhī è. xún gǎn qí tí bá zhī ēn, huái qí rù mù zhī yù, tuō yǐ fèi chù hūn àn, jiàn lì shèng míng, zì wèi cǐ shì zú yǐ míng qí zhōng zhēn zhī jié. míng gōng shì fù yǐ yī shì guān zhī. xī zhōu gōng jū shè, dào zhì shēng píng, lǐ yuè xíng zhèng jiē zì jǐ chū. yǐ dé yán zhī, zhōu gōng dà shèng, yǐ nián yán zhī, chéng wáng yòu ruò, yóu fù jù bì jūn wèi, fù zǐ míng cí. hàn zhī huò guāng, dà xūn hè rán, xiào xuān nián wèi èr shí, yì fǎn wàn jī. gù néng jūn chén jù lóng, dào mài qiān suì. ruò wēn zhōng wèi shè jì, chéng cún běn cháo, biàn dāng yǎng zūn èr gōng, shì shì lìng jǔ, hé bù fèng huán wàn jī, tuì shǒu fān píng? fāng tí lēi gōng wáng, kuāng zǒng cháo tíng, qǐ wèi xiān dì yòu ruò, wèi kě qīn zhèng xié? jiāng dé huán wēn, bù néng tīng zhèng xié? yòu bī xié yuán hóng, shǐ zuò jiǔ xī, bèi wù guāng hè, qí wén jù cún, cháo tíng wèi bù, mò bù jǐng cóng, wéi xiè ān wáng tǎn zhī yǐ sǐ shǒu zhī, gù dé jī liú ěr. huì shàng tiān jiàng nù, jiān è zì wáng, shè jì wēi ér fù ān, líng mìng zhuì ér fù gòu.
桓温事迹,布在天朝,逆顺之情,暴之四海。在三者臣子,情岂或异!凡厥黔 首,谁独无心!举朝嘿嘿,未有唱言者,是以顿笔按气,不敢多云。桓温于亡祖, 虽其意难测,求之于事,止免黜耳,非有至怨也。亡父昔为温吏,推之情礼,义兼 他人。所以每怀愤发,痛若身首者,明公有以寻之。王珣以下官议殷浩谥,不宜暴 扬桓温之恶。珣感其提拔之恩,怀其入幕之遇,托以废黜昏暗,建立圣明,自谓此 事足以明其忠贞之节。明公试复以一事观之。昔周公居摄,道致升平,礼乐刑政皆 自己出。以德言之,周公大圣,以年言之,成王幼弱,犹复遽避君位,复子明辞。 汉之霍光,大勋赫然,孝宣年未二十,亦反万机。故能君臣俱隆,道迈千岁。若温 忠为社稷,诚存本朝,便当仰遵二公,式是令矩,何不奉还万机,退守籓屏?方提 勒公王,匡总朝廷,岂为先帝幼弱,未可亲政邪?将德桓温,不能听政邪?又逼胁 袁宏,使作九锡,备物光赫,其文具存,朝廷畏怖,莫不景从,惟谢安、王坦之以 死守之,故得稽留耳。会上天降怒,奸恶自亡,社稷危而复安,灵命坠而复构。
jìn zì zhōng xīng yǐ lái, hào lìng wēi quán duō chū qiáng chén, zhōng zōng sù zǔ liǎn rèn yú wáng dūn, xiān huáng shòu qū yú huán shì. jīn zhǔ shàng qīn lǎn wàn jī, míng gōng guāng zàn bǎi kuí, zhèng chū wáng shì, rén wú yì wàng, fù bù yú jīn dà míng guó diǎn, zuò zhì bǎi dài, bù shěn fù yù dài shuí? xiān wáng tǒng wù, bì míng qí diǎn gào, yí jué sūn móu, gù lìng wèn xiū jiā, qiān suì chéng fēng. yuàn míng gōng yuǎn lǎn yīn zhōu, jìn chá hàn wèi, lǜ qí suǒ yǐ wēi, qiú qí suǒ yǐ ān, rú cǐ ér yǐ.
晋自中兴以来,号令威权多出强臣,中宗、肃祖敛衽于王敦,先皇受屈于桓氏。 今主上亲览万机,明公光赞百揆,政出王室,人无异望,复不于今大明国典,作制 百代,不审复欲待谁?先王统物,必明其典诰,贻厥孙谋,故令问休嘉,千岁承风。 愿明公远览殷周,近察汉魏,虑其所以危,求其所以安,如此而已。
yòu yǔ wáng xún shū yuē:
又与王珣书曰:
jiàn zú xià dá zhòng kān shū, shēn jù yì fā zhī huái. fū rén dào suǒ zhòng, mò guò jūn qīn, jūn qīn suǒ xì, zhōng xiào ér yǐ. xiào yǐ yáng qīn wéi zhǔ, zhōng yǐ jié yì wèi xiān. yīn hóu zhōng zhēn jū zhèng, xīn guàn rén shén, jiā yǔ xiān dì lóng bù yī zhī hǎo, zhe mò nì zhī qì, qì kuò jiān nán, yí xiǎn yǐ zhī, suī shòu qū jiān xióng, zhì dá qiān zǎi, cǐ zhōng zhēn zhī tú suǒ yǐ yì gàn qí xīn bù huò yǐ yǐ zhě yě. jì dāng shí zhēn liè zhī tú suǒ jiū jiàn, yì hòu shēng suǒ bèi wén, wú yì hé gǎn gǒu bì kuáng jiǎo, yǐ qī shèng míng. zú xià bù tuī jū zhèng zhī dà zhì, ér huái zhī jǐ zhī xiǎo huì, yù yǐ mù fǔ zhī xiǎo jié duó míng jiào zhī zhòng yì, yú jūn chén zhī jiē jì yǐ kuī yǐ. zūn dà jūn yǐ yīn hóu xié qì zhōng guī, tóng dài wáng shì, zhì lì qiū shuāng, chéng guàn yī shí, yīn hóu suǒ yǐ dé xuān qí yì shēng, shí zūn dà jūn xié zàn zhī lì yě. zú xià bù néng guāng dà jūn cǐ zhī zhí zhì, nǎi gǎn wēn xiǎo gù, huái qí qū zé, gōng zài shèng shì, qī wǎng tiān xià, shǐ chéng xiàng zhī dé bù jí sān yè, lǐng jūn zhī jī yī gòu ér qīng, cǐ zhōng chén suǒ yǐ jiě xīn, xiào zǐ suǒ yǐ sàng qì, fù zǐ zhī dào gù ruò shì hū? zú xià yán chén zé fēi zhōng, yǔ zi zé fēi xiào. èr zhě jì wáng, wú shuí wèi zāi!
见足下答仲堪书,深具义发之怀。夫人道所重,莫过君亲,君亲所系,忠孝而 已。孝以扬亲为主,忠以节义为先。殷侯忠贞居正,心贯人神,加与先帝隆布衣之 好,著莫逆之契,契阔艰难,夷嶮以之,虽受屈奸雄,志达千载,此忠贞之徒所以 义干其心不获以已者也。既当时贞烈之徒所究见,亦后生所备闻,吾亦何敢苟避狂 狡,以欺圣明。足下不推居正之大致,而怀知己之小惠,欲以幕府之小节夺名教之 重义,于君臣之阶既以亏矣。尊大君以殷侯协契忠规,同戴王室,志厉秋霜,诚贯 一时,殷侯所以得宣其义声,实尊大君协赞之力也。足下不能光大君此之直志,乃 感温小顾,怀其曲泽,公在圣世,欺罔天下,使丞相之德不及三叶,领军之基一构 而倾,此忠臣所以解心,孝子所以丧气,父子之道固若是乎?足下言臣则非忠,语 子则非孝。二者既亡,吾谁畏哉!
wú shǎo cháng guò tíng, bèi wén zǔ kǎo zhī yán, wèi cháng bù fā fèn chōng guān, qíng xiàn hū cí. dāng ěr zhī shí, wéi fù wáng shì jù, qǐ xiá móu jí guó jiā. bù tú jīn rì dé cāo bǐ sī shì, shì yǐ shàng fèn guó cháo wú zhèng yì zhī chén, cì wéi zǔ kǎo yǒu méi shēn zhī hèn, qǐ dé yǔ zú xià tóng qí gān dǎn xié! xiān jūn wǎng yì cháng wèi qí lì, yú shí wēi jù, héng bù zì bǎo, yǎng shǒu shèng cháo, xīn kǒu fèn tàn, qǐ fù dé jì cè míng xī rì, zì tóng zài sān xié! xī zi zhèng yǐ wǔ shì chún chén, zi jùn yǐ xià wěi zhì wáng mǎng, xiān diǎn jì yǐ zhèng qí nì shùn, hòu rén yì yǐ jiàn qí chéng bài. měi dú qí shì, wèi cháng bù lín wén tòng tàn, fèn kài jiāo huái. yǐ jīn kuàng gǔ, nǎi zhī yī kuí ěr.
吾少尝过庭,备闻祖考之言,未尝不发愤冲冠,情见乎辞。当尔之时,惟覆亡 是惧,岂暇谋及国家。不图今日得操笔斯事,是以上愤国朝无正义之臣,次惟祖考 有没身之恨,岂得与足下同其肝胆邪!先君往亦尝为其吏,于时危惧,恆不自保, 仰首圣朝,心口愤叹,岂复得计策名昔日,自同在三邪!昔子政以五世纯臣,子骏 以下委质王莽,先典既已正其逆顺,后人亦已鉴其成败。每读其事,未尝不临文痛 叹,愤忾交怀。以今况古,乃知一揆耳。
hóng zhī cí suī liàng zhí, zhōng yǐ huán xiè zhī gù bù tiáo, zú yú yú háng lìng, nián sì shí qī.
弘之词虽亮直,终以桓、谢之故不调,卒于余杭令,年四十七。
wáng huān, zì jūn hòu, lè líng rén yě. ān pín lè dào, zhuān jīng dān xué, bù yíng chǎn yè, cháng gài shí sòng shī, suī jiā wú dòu chǔ, yì yí rú yě. qí qī huàn zhī, huò fén huǐ qí shū ér qiú gǎi jià, huān xiào ér wèi zhī yuē:" qīng bù wén zhū mǎi chén qī xié?" shí wén zhě duō shěn zhī. huān shǒu zhì mí gù, suì wèi tōng rú. zhì mù róng xī xí wěi hào, shǔ wèi guó zǐ bó shì, qīn jiù shòu jīng. qiān jì jiǔ. jí xī wèi fú jiān suǒ miè, huān sǐ yú cháng ān.
王欢,字君厚,乐陵人也。安贫乐道,专精耽学,不营产业,常丐食诵《诗》, 虽家无斗储,意怡如也。其妻患之,或焚毁其书而求改嫁,欢笑而谓之曰:“卿不 闻硃买臣妻邪?”时闻者多哂之。欢守志弥固,遂为通儒。至慕容晞袭伪号,署为 国子博士,亲就受经。迁祭酒。及晞为苻坚所灭,欢死于长安。
shǐ chén yuē: fàn píng děng xué fǔ rú zōng, yù lóng wàng zhòng, huò zhì yí shì shǔ, huò shī fàn yōu guī, suī wèi wèi jí gǔ rén, gù yì yī shí zhī jùn. ruò zhòng níng zhī qīng zhēn shǒu dào, kàng zhì zhài mén xíng qí zhī jū shì lǚ kōng, qī xīn lòu xiàng wén bó zhī shù liú zhěn shí, chǎn jī xiāo shēng xuān zi zhī lè dào ān pín, hóng fēng chǎn jiào: sī bìng tōng rú zhī gāo shàng zhě yě. ér miǎo xié hé zhǔ xiāng, kān xuē fán cí, kě wèi jiāng shùn qí měi, kuāng jiù qí è. shū yuán rù cān jī wù, míng zhǔ shǎng qí bó wén chū lì biān yú, guǎng dí qīn qí míng dé. hóng zhī kàng yán lì lùn, bù bì cháo quán, biǎn shí dǐ wēn, sī wèi dāng yǐ, suì nǎi è sān yuàn, yǐ zhì líng chí, bēi fū!
史臣曰:范平等学府儒宗,誉隆望重,或质疑是属,或师范攸归,虽为未及古 人,故亦一时之俊。若仲宁之清贞守道,抗志柴门;行齐之居室屡空,栖心陋巷; 文博之漱流枕石,铲迹销声;宣子之乐道安贫,弘风阐教:斯并通儒之高尚者也。 而邈协和主相,刊削繁辞,可谓将顺其美,匡救其恶。舒元入参机务,明主赏其博 闻;出莅边隅,犷狄钦其明德。弘之抗言立论,不避朝权,贬石抵温,斯为当矣, 遂乃厄三怨,以至陵迟,悲夫!
zàn yuē: yù yù zhōu wén, yáng yáng hàn diǎn. zhì guǒ liú yù, jiě yí fēi biàn. yǎ gào fú lún, wēi yán fù xiǎn. yuán jí jìn dài, sī fēng yú chǎn.
赞曰:郁郁周文,洋洋汉典。炙輠流誉,解颐飞辩。雅诰弗沦,微言复显。爰 及晋代,斯风逾阐。