wáng mí, dōng lái rén yě. jiā shì èr qiān dàn. zǔ qí, wèi xuán tú tài shǒu, wǔ dì shí, zhì rǔ nán tài shǒu. mí yǒu cái gàn, bó shè shū jì. shǎo yóu xiá jīng dū, yǐn zhě dǒng zhòng dào jiàn ér wèi zhī yuē: jūn chái shēng bào shì, hǎo luàn lè huò, ruò tiān xià sāo rǎo, bù zuò shì dài fū yǐ. huì dì mò, yāo zéi liú bǎi gēn qǐ yú dōng lái zhī xián xiàn, mí lǜ jiā tóng cóng zhī, bǎi gēn yǐ wèi zhǎng shǐ. bǎi gēn sǐ, jù tú hǎi zhǔ, wèi gǒu chún suǒ bài, wáng rù zhǎng guǎng shān wèi qún zéi. mí duō quán lüè, fán yǒu suǒ lüè, bì yù tú chéng bài, jǔ wú yí cè, gōng mǎ xùn jié, lǚ lì guò rén, qīng tǔ hào wèi fēi bào. hòu yǐn bīng rù kòu qīng xú, yǎn zhōu cì shǐ gǒu xī nì jī, dà pò zhī. mí tuì jí wáng sàn, zhòng fù dà zhèn, xī yǔ zhī lián zhàn, bù néng kè. mí jìn bīng kòu tài shān lǔ guó qiào liáng chén rǔ nán yǐng chuān xiāng chéng zhū jùn, rù xǔ chāng, kāi fǔ kù, qǔ qì zhàng, suǒ zài xiàn méi, duō shā shǒu lìng, yǒu zhòng shù wàn, cháo tíng bù néng zhì.
王彌,東萊人也。家世二千石。祖頎,魏玄菟太守,武帝時,至汝南太守。彌 有才幹,博涉書記。少遊俠京都,隱者董仲道見而謂之曰:「君豺聲豹視,好亂樂 禍,若天下騷擾,不作士大夫矣。」惠帝末,妖賊劉柏根起於東萊之弦縣,彌率 家僮從之,柏根以為長史。柏根死,聚徒海渚,為苟純所敗,亡入長廣山為群賊。 彌多權略,凡有所掠,必豫圖成敗,舉無遺策,弓馬迅捷,膂力過人,青土號為 「飛豹」。後引兵入寇青徐,兗州刺史苟晞逆擊,大破之。彌退集亡散,眾復大振, 晞與之連戰,不能克。彌進兵寇泰山、魯國、譙、梁、陳、汝南、潁川、襄城諸郡, 入許昌,開府庫,取器杖,所在陷沒,多殺守令,有眾數萬,朝廷不能制。
huì tiān xià dà luàn, jìn bī luò yáng, jīng yì dà zhèn, gōng chéng mén zhòu bì. sī tú wáng yǎn děng lǜ bǎi guān jù shǒu, mí tún qī lǐ jiàn, wáng shī jìn jī, dà pò zhī. mí wèi qí dǎng liú líng yuē: jìn bīng shàng qiáng, guī wú suǒ cuò. liú yuán hǎi xī wèi zhì zi, wǒ yǔ zhī zhōu xuán jīng shī, shēn yǒu fèn qì, jīn chēng hàn wáng, jiāng guī zhī, kě hū? líng rán zhī. nǎi dù hé guī yuán hǎi. yuán hǎi wén ér dà yuè, qiǎn qí shì zhōng jiān yù shǐ dài fū jiāo yíng, zhì shū yú mí yuē: yǐ jiāng jūn yǒu bù shì zhī gōng, chāo shí zhī dé, gù yǒu cǐ yíng ěr. chí wàng jiāng jūn zhī zhì, gū jīn qīn xíng jiāng jūn zhī guǎn, zhé fú xí xǐ jué, jìng dài jiāng jūn. jí mí jiàn yuán hǎi, quàn chēng zūn hào, yuán hǎi wèi mí yuē: gū běn wèi jiāng jūn rú dòu zhōu gōng ěr, jīn zhēn wú kǒng míng zhòng huá yě. liè zǔ yǒu yún: wú zhī yǒu jiāng jūn, rú yú zhī yǒu shuǐ. yú shì shǔ mí sī lì xiào wèi, jiā shì zhōng tè jìn, mí gù cí. shǐ suí liú yào kòu hé nèi, yòu yǔ shí lè gōng lín zhāng.
會天下大亂,進逼洛陽,京邑大震,宮城門晝閉。司徒王衍等率百官距守,彌 屯七里澗,王師進擊,大破之。彌謂其黨劉靈曰:「晉兵尚強,歸無所厝。劉元海 昔為質子,我與之周旋京師,深有分契,今稱漢王,將歸之,可乎?」靈然之。乃 渡河歸元海。元海聞而大悅,遣其侍中兼御史大夫郊迎,致書於彌曰:「以將軍有 不世之功,超時之德,故有此迎耳。遲望將軍之至,孤今親行將軍之館,輒拂席洗 爵,敬待將軍。」及彌見元海,勸稱尊號,元海謂彌曰:「孤本謂將軍如竇周公耳, 今真吾孔明、仲華也。烈祖有云:『吾之有將軍,如魚之有水。』」於是署彌司隸 校尉,加侍中、特進,彌固辭。使隨劉曜寇河內,又與石勒攻臨漳。
yǒng jiā chū, kòu shàng dǎng, wéi hú guān, dōng hǎi wáng yuè qiǎn huái nán nèi shǐ wáng kuàng ān fēng tài shǒu wèi gān děng tǎo zhī, jí mí zhàn yú gāo dōu zhǎng píng jiān, dà bài zhī, sǐ zhě shí liù qī. yuán hǎi jìn mí zhēng dōng dà jiāng jūn, fēng dōng lái gōng. yǔ liú yào shí lè děng gōng wèi jùn jí jùn dùn qiū, xiàn wǔ shí yú bì, jiē diào wèi jūn shì. yòu yǔ lēi gōng yè, ān běi jiāng jūn hé yù qì chéng ér zǒu. huái dì qiǎn běi zhōng láng jiāng péi xiàn cì bái mǎ tǎo mí, chē qí jiāng jūn wáng kān cì dōng yàn tǎo lēi, píng běi jiāng jūn cáo wǔ cì dà yáng tǎo yuán hǎi. wǔ bù jiāng jūn péng mò wèi liú cōng suǒ bài, jiàn hài, zhòng jūn jiē tuì. cōng dù huáng hé, dì qiǎn sī lì xiào wèi liú tūn jiāng jūn sòng chōu děng jù zhī, jiē bù néng kàng. mí cōng yǐ wàn qí zhì jīng chéng, fén èr xué. dōng hǎi wáng yuè jù zhàn yú xī míng mén, mí děng bài zǒu. mí fù yǐ èr qiān qí kòu xiāng chéng zhū xiàn, hé dōng píng yáng hóng nóng shàng dǎng zhū liú rén zhī zài yǐng chuān xiāng chéng rǔ nán nán yáng hé nán zhě shù wàn jiā, wèi jiù jū rén suǒ bù lǐ, jiē fén shāo chéng yì, shā èr qiān dàn zhǎng lì yǐ yīng mí. mí yòu yǐ èr wàn rén huì shí lè kòu chén jùn yǐng chuān, tún yáng yào, qiǎn dì zhāng yǔ shí lè gòng kòu xú yǎn, yīn pò yuè jūn.
永嘉初,寇上黨,圍壺關,東海王越遣淮南內史王曠、安豐太守衛乾等討之, 及彌戰於高都、長平間,大敗之,死者十六七。元海進彌征東大將軍,封東萊公。 與劉曜、石勒等攻魏郡、汲郡、頓丘,陷五十餘壁,皆調為軍士。又與勒攻鄴,安 北將軍和郁棄城而走。懷帝遣北中郎將裴憲次白馬討彌,車騎將軍王堪次東燕討勒, 平北將軍曹武次大陽討元海。武部將軍彭默為劉聰所敗,見害,眾軍皆退。聰渡黃 河,帝遣司隸校尉劉暾、將軍宋抽等距之,皆不能抗。彌、聰以萬騎至京城,焚二 學。東海王越距戰於西明門,彌等敗走。彌復以二千騎寇襄城諸縣,河東、平陽、 弘農、上黨諸流人之在潁川、襄城、汝南、南陽、河南者數萬家,為舊居人所不禮, 皆焚燒城邑,殺二千石長吏以應彌。彌又以二萬人會石勒寇陳郡、潁川,屯陽曜, 遣弟璋與石勒共寇徐兗,因破越軍。
mí hòu yǔ yào kòu xiāng chéng, suì bī jīng shī. shí jīng yì dà jī, rén xiāng shí, bǎi xìng liú wáng, gōng qīng bēn hé yīn. yào mí děng suì xiàn gōng chéng, zhì tài jí qián diàn, zòng bīng dà lüè. yōu dì yú duān mén, bī rǔ yáng huáng hòu, shā huáng tài zǐ quán, fā jué líng mù, fén shāo gōng miào, chéng fǔ dàng jǐn, bǎi guān jí nán nǚ yù hài zhě sān wàn yú rén, suì qiān dì yú píng yáng.
彌後與曜寇襄城,遂逼京師。時京邑大飢,人相食,百姓流亡,公卿奔河陰。 曜、彌等遂陷宮城,至太極前殿,縱兵大掠。幽帝於端門,逼辱羊皇后,殺皇太子 詮,發掘陵墓,焚燒宮廟,城府盪盡,百官及男女遇害者三萬餘人,遂遷帝於平陽。
mí zhī lüè yě, yào jìn zhī, mí bù cóng. yào zhǎn qí yá mén wáng yán yǐ xùn, mí nù, yǔ yào zǔ bīng xiāng gōng, sǐ zhě qiān yú rén. mí zhǎng shǐ zhāng sōng jiàn yuē: míng gōng yǔ guó jiā gòng xìng dà shì, shì yè fǔ ěr, biàn xiāng gōng tǎo, hé miàn jiàn zhǔ shàng hū! píng luò zhī gōng chéng zài jiāng jūn, rán liú yào huáng zú, yí xiǎo xià zhī. jìn èr wáng píng wú zhī jiàn, qí zé bù yuǎn, yuàn míng jiāng jūn yǐ wèi lǜ. zòng jiāng jūn zǔ bīng bù hái, qí ruò zǐ dì zōng zú hé! mí yuē: shàn, wēi zǐ, wú bù wén cǐ guò yě. yú shì yì yào xiè, jié fēn rú chū. mí yuē: xià guān wén guò, nǎi shì zhāng zhǎng shǐ zhī gōng. yào wèi sōng yuē: jūn wèi zhū jiàn yǐ, qǐ kuàng fàn shēng hū! gè cì sōng jīn bǎi jīn. mí wèi yào yuē: luò yáng tiān xià zhī zhōng, shān hé sì xiǎn zhī gù, chéng chí gōng shì wú jiǎ yíng zào, kě xǐ píng yáng dōu zhī. yào bù cóng, fén shāo ér qù. mí nù yuē: tú gè zi, qǐ yǒu dì wáng zhī yì hū! rǔ nài tiān xià hé! suì yǐn zhòng dōng tún xiàng guān.
彌之掠也,曜禁之,彌不從。曜斬其牙門王延以徇,彌怒,與曜阻兵相攻,死 者千餘人。彌長史張嵩諫曰:「明公與國家共興大事,事業甫耳,便相攻討,何面 見主上乎!平洛之功誠在將軍,然劉曜皇族,宜小下之。晉二王平吳之鑑,其則不 遠,願明將軍以為慮。縱將軍阻兵不還,其若子弟宗族何!」彌曰:「善,微子, 吾不聞此過也。」於是詣曜謝,結分如初。彌曰:「下官聞過,乃是張長史之功。」 曜謂嵩曰:「君為硃建矣,豈況范生乎!」各賜嵩金百斤。彌謂曜曰:「洛陽天下 之中,山河四險之固,城池宮室無假營造,可徙平陽都之。」曜不從,焚燒而去。 彌怒曰:「屠各子,豈有帝王之意乎!汝柰天下何!」遂引眾東屯項關。
chū, yào yǐ mí xiān rù luò, bù dài jǐ, yuàn zhī, zhì shì xián xì suì gòu. liú tūn shuō mí hái jù qīng zhōu, mí rán zhī, nǎi yǐ zuǒ zhǎng shǐ cáo yí wèi zhèn dōng jiāng jūn, gěi bīng wǔ qiān, duō jī bǎo wù hái xiāng lǐ, zhāo yòu wáng mìng, qiě yíng qí shì. mí jiāng xú miǎo gāo liáng zhé lǜ bù qǔ shù qiān rén suí yí qù, mí yì shuāi ruò.
初,曜以彌先入洛,不待己,怨之,至是嫌隙遂構。劉暾說彌還據青州,彌然 之,乃以左長史曹嶷為鎮東將軍,給兵五千,多齎寶物還鄉里,招誘亡命,且迎其 室。彌將徐邈、高梁輒率部曲數千人隨嶷去,彌益衰弱。
chū, shí lè è mí xiāo yǒng, cháng mì wèi zhī bèi. mí zhī pò luò yáng yě, duō yí lēi měi nǚ bǎo huò yǐ jié zhī. shí lēi qín gǒu xī, yǐ wèi zuǒ sī mǎ, mí wèi lēi yuē: gōng huò gǒu xī ér yòng zhī, hé qí shén miào! shǐ xī wèi gōng zuǒ, mí wèi gōng yòu, tiān xià bù zú dìng yě! lēi yù jì mí, yīn tú zhī. liú tūn yòu quàn mí zhēng cáo yí, jí qí zhòng yǐ zhū lēi. yú shì mí shǐ tūn yì qīng zhōu, lìng cáo yí yǐn bīng huì jǐ, ér zhà yào lēi gòng xiàng qīng zhōu. tūn zhì dōng ā, wèi lēi yóu qí suǒ huò. lēi jiàn mí yǔ yí shū, dà nù, nǎi shā tūn. mí wèi zhī zhī, lēi fú bīng xí mí, shā zhī, bìng qí zhòng.
初,石勒惡彌驍勇,常密為之備。彌之破洛陽也,多遺勒美女寶貨以結之。時 勒擒苟晞,以為左司馬,彌謂勒曰:「公獲苟晞而用之,何其神妙!使晞為公左, 彌為公右,天下不足定也!」勒愈忌彌,陰圖之。劉暾又勸彌征曹嶷,藉其眾以誅 勒。於是彌使暾詣青州,令曹嶷引兵會己,而詐要勒共向青州。暾至東阿,為勒游 騎所獲。勒見彌與嶷書,大怒,乃殺暾。彌未之知,勒伏兵襲彌,殺之,並其眾。
zhāng chāng, běn yì yáng mán yě. shǎo wèi píng shì xiàn lì, wǔ lì guò rén, měi zì zhān bǔ, yán yīng dāng fù guì. hǎo lùn gōng zhàn, chái lèi xián gòng xiào zhī. jí lǐ liú kòu shǔ, chāng qián dùn bàn nián, jù dǎng shù qiān rén, dào dé chuáng huī, zhà yán tái qiǎn qí mù rén tǎo liú. huì rén wǔ zhào shū fā wǔ yǒng yǐ fù yì tǔ, hào yuē rén wǔ bīng. zì tiān xià duō nán, shù shù zhě yún dāng yǒu dì wáng xìng yú jiāng zuǒ, jí cǐ diào fā, rén xián bù lè xī zhēng, chāng dǎng yīn zhī kuáng huò, bǎi xìng gè bù kěn qù. ér zhào shū cuī qiǎn yán sù, suǒ jīng zhī jiè tíng liú wǔ rì zhě, èr qiān dàn miǎn. yóu shì jùn xiàn guān zhǎng jiē gōng chū qū zhú, zhǎn zhuǎn bù yuǎn, tún jù ér wèi jié lüè. shì suì jiāng xià dà rěn, liú rén jiù shí zhě shù qiān kǒu.
張昌,本義陽蠻也。少為平氏縣吏,武力過人,每自占卜,言應當富貴。好論 攻戰,儕類咸共笑之。及李流寇蜀,昌潛遁半年,聚黨數千人,盜得幢麾,詐言台 遣其募人討流。會《壬午詔書》發武勇以赴益土,號曰「壬午兵」。自天下多難, 數術者雲當有帝王興於江左,及此調發,人咸不樂西征,昌黨因之誑惑,百姓各不 肯去。而詔書催遣嚴速,所經之界停留五日者,二千石免。由是郡縣官長皆躬出驅 逐,展轉不遠,屯聚而為劫掠。是歲江夏大稔,流人就食者數千口。
tài ān èr nián, chāng yú ān lù xiàn shí yán shān tún jù, qù jùn bā shí lǐ, zhū liú rén jí bì shù yì zhě duō wǎng cóng zhī. chāng nǎi yì xìng míng wèi lǐ chén. tài shǒu gōng qīn qiǎn jūn jiù tǎo, zhé wèi suǒ pò. chāng tú zhòng rì duō, suì lái gōng jùn. qīn chū zhàn, dà bài, nǎi jiāng jiā nán bēn miǎn kǒu. zhèn nán dà jiāng jūn xīn yě wáng xīn qiǎn qí dū jìn mǎn tǎo chāng yú suí jùn xī, dà zhàn, mǎn bài zǒu, chāng dé qí qì zhàng, jù yǒu jiāng xià, jí qí fǔ kù. zào yāo yán yún: dāng yǒu shèng rén chū. shān dōu xiàn lì qiū shěn yù yú jiāng xià, chāng míng zhī wèi shèng rén, shèng chē fú chū yíng zhī, lì wèi tiān zǐ, zhì bǎi guān. shěn yì xìng míng wèi liú ní, chēng hàn hòu, yǐ chāng wèi xiāng guó, chāng xiōng wèi wèi chē qí jiāng jūn, dì fàng guǎng wǔ jiāng jūn, gè lǐng bīng. yú shí yán zhōng zuò gōng diàn, yòu yú yán shàng zhī zhú wèi niǎo xíng, yī yǐ wǔ cǎi, jù ròu yú qí bàng, zhòng niǎo qún jí, zhà yún fèng huáng jiàng, yòu yán zhū páo yù xǐ tiě quàn jīn gǔ zì rán ér zhì. nǎi xià shè shū, jiàn yuán shén fèng, jiāo sì fú sè yī hàn gù shì. qí yǒu bù yīng qí mù zhě, zú zhū. yòu liú é yán yún: jiāng huái yǐ nán dāng tú fǎn nì, guān jūn dà qǐ, xī zhū tǎo zhī. qún xiǎo hù xiāng shàn dòng, rén qíng huáng jù, jiāng miǎn jiān yī shí biāo qǐ, shù yá qí, míng gǔ jiǎo, yǐ yīng chāng, xún yuè zhī jiān, zhòng zhì sān wàn, jiē yǐ jiàng kē tóu, shou tì zhī yǐ máo. jiāng xià yì yáng shì shù mò bù cóng zhī, wéi jiāng xià jiù xìng jiāng ān lìng wáng yǔ xiù cái lǚ ruí bù cóng. chāng yǐ sān gōng wèi zhēng zhī, yǔ ruí mì jiāng zōng shì bìng bēn rǔ nán, tóu yù zhōu cì shǐ liú qiáo. xiāng rén qī sī lìng lǐ quán cháng ān lìng wú fèng xiào lián wú chàng jiū hé shàn tǔ, dé wǔ bǎi yú jiā, zhuī suí yǔ děng, bù yù yāo nì.
太安二年,昌於安陸縣石岩山屯聚,去郡八十里,諸流人及避戍役者多往從之。 昌乃易姓名為李辰。太守弓欽遣軍就討,輒為所破。昌徒眾日多,遂來攻郡。欽出 戰,大敗,乃將家南奔沔口。鎮南大將軍、新野王歆遣騎督靳滿討昌於隨郡西,大 戰,滿敗走,昌得其器杖,據有江夏,即其府庫。造妖言云:「當有聖人出。」山 都縣吏丘沈遇於江夏,昌名之為聖人,盛車服出迎之,立為天子,置百官。沈易姓 名為劉尼,稱漢後,以昌為相國,昌兄味為車騎將軍,弟放廣武將軍,各領兵。於 石岩中作宮殿,又於岩上織竹為鳥形,衣以五彩,聚肉於其傍,眾鳥群集,詐雲鳳 皇降,又言珠袍、玉璽、鐵券、金鼓自然而至。乃下赦書,建元神鳳,郊祀、服色 依漢故事。其有不應其募者,族誅。又流訛言云:「江淮已南當圖反逆,官軍大起, 悉誅討之。」群小互相扇動,人情惶懼,江沔間一時猋起,豎牙旗,鳴鼓角,以應 昌,旬月之間,眾至三萬,皆以絳科頭,扌替之以毛。江夏、義陽士庶莫不從之, 惟江夏舊姓江安令王傴、秀才呂蕤不從。昌以三公位征之,傴、蕤密將宗室並奔汝 南,投豫州刺史劉喬。鄉人期思令李權、常安令吳鳳、孝廉吳暢糾合善土,得五百 余家,追隨傴等,不豫妖逆。
xīn yě wáng xīn shàng yán: yāo zéi zhāng chāng liú ní wàng chēng shén shèng, quǎn yáng wàn jì, jiàng tóu máo miàn, tiāo dāo zǒu jǐ, qí fēng bù kě dāng. qǐng tái chì zhū jūn, sān dào jiù zhù. yú shì liú qiáo lǜ zhū jūn jù rǔ nán yǐ yù zéi, qián jiāng jūn zhào xiāng lǐng jīng zú bā qiān jù wǎn, zhù píng nán jiāng jūn yáng yī jù shǒu. chāng qiǎn qí jiāng jūn huáng lín wèi dà dū dū, lǜ èr wàn rén xiàng yù zhōu, qián qū lǐ gōng yù lüè qǔ rǔ shuǐ jū rén, qiáo qiǎn jiāng jūn lǐ yáng nì jī, dà pò zhī. lín děng dōng gōng yì yáng, tài shǒu liáng huán yīng chéng gù shǒu. yòu qiǎn qí jiāng mǎ wǔ pò wǔ chāng, hài tài shǒu, chāng zì lǐng qí zhòng. xī gōng wǎn, pò zhào xiāng, hài yáng yī. jìn gōng xiāng yáng, hài xīn yě wáng xīn. chāng bié lǜ shí bīng dōng pò jiāng yáng èr zhōu, wěi zhì shǒu zhǎng. dāng shí wǔ zhōu zhī jìng jiē wèi bī cóng nì. yòu qiǎn qí jiāng chén zhēn chén lán zhāng fǔ děng gōng zhǎng shā xiāng dōng líng líng zhū jùn. chāng suī kuà dài wǔ zhōu, shù lì mù shǒu, jiē jié dào xiǎo rén ér wú jìn zhì, dàn yǐ jié lüè wèi wù, rén qíng jiàn lí.
新野王歆上言:「妖賊張昌、劉尼妄稱神聖,犬羊萬計,絳頭毛面,挑刀走戟, 其鋒不可當。請台敕諸軍,三道救助。」於是劉喬率諸軍據汝南以御賊,前將軍趙 驤領精卒八千據宛,助平南將軍羊伊距守。昌遣其將軍黃林為大都督,率二萬人向 豫州,前驅李宮欲掠取汝水居人,喬遣將軍李楊逆擊,大破之。林等東攻弋陽,太 守梁桓嬰城固守。又遣其將馬武破武昌,害太守,昌自領其眾。西攻宛,破趙驤, 害羊伊。進攻襄陽,害新野王歆。昌別率石冰東破江、揚二州,偽置守長。當時五 州之境皆畏逼從逆。又遣其將陳貞、陳蘭、張甫等攻長沙、湘東、零陵諸郡。昌雖 跨帶五州,樹立牧守,皆桀盜小人而無禁制,但以劫掠為務,人情漸離。
shì suì, zhào yǐ níng shuò jiāng jūn lǐng nán mán xiào wèi liú hóng zhèn wǎn, hóng qiǎn sī mǎ táo kǎn cān jūn kuǎi huán pí chū děng lǜ zhòng tǎo chāng yú jìng líng, liú qiáo yòu qiǎn jiāng jūn lǐ yáng dū hù yǐn fèng zǒng bīng xiàng jiāng xià. kǎn děng yǔ chāng kǔ zhàn lèi rì, dà pò zhī, nà jiàng wàn jì, chāng nǎi shěn cuàn yú xià jùn shān. míng nián qiū, nǎi qín zhī, chuán shǒu jīng shī, tóng dǎng bìng yí sān zú.
是歲,詔以寧朔將軍、領南蠻校尉劉弘鎮宛,弘遣司馬陶侃、參軍蒯桓、皮初 等率眾討昌於竟陵,劉喬又遣將軍李楊、督護尹奉總兵向江夏。侃等與昌苦戰累日, 大破之,納降萬計,昌乃沈竄於下俊山。明年秋,乃擒之,傳首京師,同黨並夷三 族。
chén mǐn, zì lìng tōng, lú jiāng rén yě. shǎo yǒu gàn néng, yǐ jùn lián lì bǔ shàng shū cāng bù lìng shǐ. jí zhào wáng cuàn nì, sān wáng qǐ yì bīng, jiǔ tún bù sàn, jīng shī cāng lǐn kōng xū, mǐn jiàn yì yuē: nán fāng mǐ gǔ jiē jī shù shí nián, shí jiāng yù fǔ bài, ér bù cáo yùn yǐ jì zhōng zhōu, fēi suǒ yǐ jiù huàn zhōu jí yě. cháo tíng cóng zhī, yǐ mǐn wèi hé féi dù zhī, qiān guǎng líng dù zhī.
陳敏,字令通,廬江人也。少有干能,以郡廉吏補尚書倉部令史。及趙王篡逆, 三王起義兵,久屯不散,京師倉廩空虛,敏建議曰:「南方米谷皆積數十年,時將 欲腐敗,而不漕運以濟中州,非所以救患周急也。」朝廷從之,以敏為合肥度支, 遷廣陵度支。
zhāng chāng zhī luàn, qiǎn qí jiāng shí bīng děng qù shòu chūn, dū du liú zhǔn yōu huáng jì wú suǒ chū. shí mǐn tǒng dà jūn zài shòu chūn, wèi zhǔn yuē: cǐ děng běn bù lè yuǎn shù, gù bī pò chéng zéi. wū hé zhī zhòng, qí shì yì lí. mǐn qǐng hé lǜ yùn bīng, gōng fēn pèi zhòng lì, pò zhī bì yǐ. zhǔn nǎi yì mǐn bīng jī zhī, pò wú hóng shí bīng děng, mǐn suì chéng shèng zhú běi, zhàn shù shí hé. shí bīng zhòng shí bèi, mǐn yǐ shǎo jī zhòng, měi zhàn jiē kè, suì zhì yáng zhōu. huí tǎo xú zhōu zéi fēng yún, yún jiāng zhāng tǒng zhǎn yún jiàng. mǐn yǐ gōng wèi guǎng líng xiāng. shí huì dì xìng zhǎng ān, sì fāng jiāo zhēng, mǐn suì yǒu gē jù jiāng dōng zhī zhì. qí fù wén zhī, nù yuē: miè wǒ mén zhě, bì cǐ ér yě! fù wáng, qù zhí. dōng hǎi wáng yuè dāng xī yíng dà jià, chéng zhì qǐ mǐn wèi yòu jiāng jūn jiǎ jié qián fēng dū du, zhì shū yú mǐn yuē:
張昌之亂,遣其將石冰等趣壽春,都督劉准憂惶計無所出。時敏統大軍在壽春, 謂准曰:「此等本不樂遠戍,故逼迫成賊。烏合之眾,其勢易離。敏請合率運兵, 公分配眾力,破之必矣。」准乃益敏兵擊之,破吳弘、石冰等,敏遂乘勝逐北,戰 數十合。時冰眾十倍,敏以少擊眾,每戰皆克,遂至揚州。回討徐州賊封雲,雲將 張統斬雲降。敏以功為廣陵相。時惠帝幸長安,四方交爭,敏遂有割據江東之志。 其父聞之,怒曰:「滅我門者,必此兒也!」父亡,去職。東海王越當西迎大駕, 承制起敏為右將軍、假節、前鋒都督,致書于敏曰:
jiāng jūn jiàn móu fù guó, zé yǒu dà cáo zhī xūn. jí zāo bīng chāng zhī luàn, zé shǒu lǜ yì tú, yǐ guǎ dí zhòng. wài wú qiáng bīng zhī yuán, nèi wú yùn chóu zhī lǚ, zhī shēn tǐng lì, xióng lüè cóng héng, zhuó qí móu yú mǎ shǒu, duó líng jì yú lín wēi, jīn shēng zhèn yú jiāng wài, jīng guāng hè yú yáng chǔ. gōng jiān xiàn xiǎn, sān shí yú zhàn, shī tú wú kuī, qíng dí zì miè. wǔ zhōu fù quán, bāo máo rù gòng, qǐ fēi jiāng jūn zhī gōng lì zāi!
將軍建謀富國,則有大漕之勛。及遭冰昌之亂,則首率義徒,以寡敵眾。外無 強兵之援,內無運籌之侶,隻身挺立,雄略從橫,擢奇謀於馬首,奪靈計於臨危, 金聲振於江外,精光赫於揚楚。攻堅陷險,三十餘戰,師徒無虧,勍敵自滅。五州 復全,苞茅入貢,豈非將軍之功力哉!
jīn jié zéi tún jié, yóu hún hé jì, shǔ fú zhì cuàn, cáng nì chén liú, shǐ yù jiān dào, zhōng tú bù guǐ. jiāng jūn sūn wú zhī shù jì míng, yǐ shì zhī gōng xiān zhe, gū yǔ jiāng jūn qíng fèn tè lóng, xiǎng gē cǎo tǔ zhī āi, yì nán jū zhī sī, shě dié zhí gē, lái xù guó nán. tiān zǐ yuǎn xún, luán yú wèi fǎn, yǐn lǐng dōng juàn, yǒu huái shān líng. dāng píng jiāng jūn lù lì, wáng hé yǒu xuán. jiāng jūn lǜ jiāng suǒ lǐng, chéng shū fēng fā, mǐ bù jūn zī, wéi jiāng jūn suǒ yùn.
今羯賊屯結,遊魂河濟,鼠伏雉竄,藏匿陳留,始欲奸盜,終圖不軌。將軍孫 吳之術既明,已試之功先著,孤與將軍情分特隆,想割草土之哀,抑難居之思,舍 絰執戈,來恤國難。天子遠巡,鑾輿未反,引領東眷,有懷山陵。當憑將軍戮力, 王輅有旋。將軍率將所領,承書風發,米布軍資,惟將軍所運。
shí yuè tǎo yù zhōu cì shǐ liú qiáo, mǐn yǐn bīng huì zhī, yǔ yuè jù bài yú xiāo. mǐn yīn zhōng guó dà luàn, suì qǐng dōng guī, shōu bīng jù lì yáng. huì wú wáng cháng shì gān zhuō zì luò zhì, jiào zhuō jiǎ chēng huáng tài dì mìng, bài mǐn wèi yáng zhōu cì shǐ, bìng jiǎ jiāng dōng shǒu wàng gù róng děng sì shí yú rén wèi jiāng jūn jùn shǒu, róng bìng wěi cóng zhī. mǐn wèi xī qǔ zhuō nǚ, suì xiāng wèi biǎo lǐ. yáng zhōu cì shǐ liú jī dān yáng tài shǒu wáng guǎng děng jiē qì guān bēn zǒu. mǐn dì chǎng zhī gù róng děng yǒu èr xīn, quàn mǐn shā zhī, mǐn bù cóng. chǎng jiāng jīng bīng shù wàn jù wū jiāng, dì huī lǜ qián duān děng nán kòu jiāng zhōu, cì shǐ yīng miǎo bēn zǒu, dì bīn dōng lüè zhū jùn, suì jù yǒu wú yuè zhī dì. mǐn mìng liáo zuǒ yǐ jǐ wèi dū du jiāng dōng jūn shì dà sī mǎ chǔ gōng, fēng shí jùn, jiā jiǔ xī, liè shàng shàng shū, chēng zì jiāng rù hé, fèng yíng luán jià.
時越討豫州刺史劉喬,敏引兵會之,與越俱敗於蕭。敏因中國大亂,遂請東歸, 收兵據歷陽。會吳王常侍甘卓自洛至,教卓假稱皇太弟命,拜敏為揚州刺史,並假 江東首望顧榮等四十餘人為將軍、郡守,榮並偽從之。敏為息娶卓女,遂相為表里。 揚州刺史劉機、丹陽太守王廣等皆棄官奔走。敏弟昶知顧榮等有貳心,勸敏殺之, 敏不從。昶將精兵數萬據烏江,弟恢率錢端等南寇江州,刺史應邈奔走,弟斌東略 諸郡,遂據有吳越之地。敏命寮佐以己為都督江東軍事、大司馬、楚公,封十郡, 加九錫,列上尚書,稱自江入河,奉迎鑾駕。
dōng hǎi wáng jūn zī jì jiǔ huá tán wén mǐn zì xiāng shǔ zhì, ér gù róng děng bìng jiāng dōng shǒu wàng, xī shòu mǐn guān jué, nǎi yí róng děng shū yuē:
東海王軍諮祭酒華譚聞敏自相署置,而顧榮等並江東首望,悉受敏官爵,乃遺 榮等書曰:
shí bīng zhī luàn, cháo tíng lù mǐn wēi gōng, gù jiā yuè cì zhī lǐ, shòu yǐ shàng jiāng zhī rèn, shù yǒu hán lú yī shì zhī xiào. ér běn xìng xiōng jiǎo, sù wú shí dá, tān róng gàn yùn, nì tiān ér dòng, zǔ bīng zuò wēi, dào jù wú huì, nèi yòng xiōng dì, wài wěi jūn lì, shàng fù cháo tíng chǒng shòu zhī róng, xià gū zǎi fǔ guò lǐ zhī huì. tiān dào fá è, rén shén suǒ bù yòu. suī zǔ zhǎng jiāng, mìng wēi zhāo lù. zhōng jié lìng tú, jūn zǐ gāo xíng, qū jié fù nì, yì shì suǒ chǐ. wáng shǔ pǐ fū, zhì bù kě qū yú qī mù yì, yǔn shǒu yàn tíng. kuàng wú huì rén rén bìng shòu guó chǒng, huò pōu fú míng jùn, huò liè wèi jìn chén, ér biàn rǔ shēn jiān rén zhī cháo, jiàng jié nì pàn zhī dǎng, jī sǎng qū xī, bù yì xiū hū! xī gōng shèng jué lì, bù shí mǎng cháo lǔ lián fù hǎi, chǐ wèi qín chén. jūn zǐ yì xíng, tóng fú qiān zài, yáo dù yǎ liàng, qǐ dú shì ān!
石冰之亂,朝廷錄敏微功,故加越次之禮,授以上將之任,庶有韓盧一噬之效。 而本性凶狡,素無識達,貪榮干運,逆天而動,阻兵作威,盜據吳會,內用凶弟, 外委軍吏,上負朝廷寵授之榮,下孤宰輔過禮之惠。天道伐惡,人神所不祐。雖阻 長江,命危朝露。忠節令圖,君子高行,屈節附逆,義士所恥。王蜀匹夫,志不 可屈;於期慕義,隕首燕庭。況吳會仁人並受國寵,或剖符名郡,或列為近臣,而 便辱身奸人之朝,降節逆叛之黨,稽顙屈膝,不亦羞乎!昔龔勝絕粒,不食莽朝; 魯連赴海,恥為秦臣。君子義行,同符千載,遙度雅量,豈獨是安!
xī wú zhī wǔ liè, chēng měi yī dài, suī fèn qí wǎn yè, yì shòu zhé xiāng yáng. tǎo nì xióng qì, zhì cún zhōng xià, lín jiāng fā nù, mìng qì dān tú. lài xiān zhǔ chéng yùn, xióng móu tiān tǐng, shàng nèi yǐ cí mǔ rén míng zhī jiào, wài zhàng zǐ bù tíng zhēng zhī zhōng, yòu yǒu zhū gé gù bù zhāng zhū lù quán zhī zú, gù néng biān chī bǎi yuè, chēng zhì nán zhōu. rán bīng jiā zhī xìng, bù chū sān shì, yùn wèi yíng bǎi, guī mìng rù chén. jīn yǐ chén mǐn cāng bù lìng shǐ, qī dì wán rǒng, liù pǐn xià cái, yù niè huán wáng zhī gāo zōng, dǎo dà huáng zhī jué guǐ, yuǎn dù zhū xián, yóu dāng wèi xǔ yě. zhū jūn chuí tóu, bù néng jiàn dí yì zhī móu ér gù shēng fǔ méi, yǐ shòu jī bàn zhī rǔ. huáng yú dōng xuān, xíng jí zǐ guǎn, bǎi liáo chuí yīng, yún xiáng fèng què, miào shèng zhī mó, qián yùn wéi wò. rán hòu fā jīng zhōu wǔ lǚ, shùn liú dōng xià, xú zhōu ruì fēng, nán jù táng yì zhēng dōng jìn zú, yào wēi lì yáng fēi qiáo yuè héng jiāng zhī jīn, fàn zhōu shè guā bù zhī zhǔ wēi zhèn dān yáng, qín kòu jiàn yè, ér zhū xián hé yán jiàn zhōng zhōu zhī shì xié!
昔吳之武烈,稱美一代,雖奮奇宛葉,亦受折襄陽。討逆雄氣,志存中夏,臨 江發怒,命訖丹徒。賴先主承運,雄謀天挺,尚內倚慈母仁明之教,外杖子布廷爭 之忠,又有諸葛、顧、步、張、硃、陸、全之族,故能鞭笞百越,稱制南州。然兵 家之興,不出三世,運未盈百,歸命入臣。今以陳敏倉部令史,七第頑冗,六品下 才,欲躡桓王之高蹤,蹈大皇之絕軌,遠度諸賢,猶當未許也。諸君垂頭,不能建 翟義之謀;而顧生俯眉,已受羈絆之辱。皇輿東軒,行即紫館,百僚垂纓,雲翔鳳 闕,廟勝之謨,潛運帷幄。然後發荊州武旅,順流東下,徐州銳鋒,南據堂邑;征 東勁卒,耀威歷陽;飛橋越橫江之津,泛舟涉瓜步之渚;威震丹陽,擒寇建鄴,而 諸賢何顏見中州之士邪!
xiǎo kòu gé jīn, yīn fú dào kuò, yǐn lǐng nán wàng, qíng cún jiù huái. zhōng yì zhī rén, hé shì miè yǒu! fū wēi ér bù néng ān, wáng ér bù néng cún, jiāng hé guì hū! yǒng zhǎng sù dé, qíng suǒ sù zhòng yàn xiān chuí fà, fēn zhe jīn shí gōng zhòu zǎo jiāo, ēn jì tè lóng lìng bó yì shēng, qīn hǎo mì jié. shàng yù yǔ zhū xián xiào jì zǐ chén, jiàn gōng dì jí. rú qí bù ěr, yì kě fàn zhōu hé wèi, jī jí qīng gē. hé wèi rǔ shēn xiǎo kòu zhī shǒu, yǐ dǎo nì luàn zhī huò hū! xī wèi tóng zhì, jīn yǐ shū yù wǎng wèi yī tǐ, jīn chéng yì shēn. zhān jiāng zhǎng tàn, fēi zi shuí sī! yuàn tú liáng cè, yǐ cún jiā móu yě.
小寇隔津,音符道闊,引領南望,情存舊懷。忠義之人,何世蔑有!夫危而不 能安,亡而不能存,將何貴乎!永長宿德,情所素重;彥先垂髮,分著金石;公胄 早交,恩紀特隆;令伯義聲,親好密結。上欲與諸賢效冀紫宸,建功帝籍。如其不 爾,亦可泛舟河渭,擊楫清歌。何為辱身小寇之手,以蹈逆亂之禍乎!昔為同志, 今已殊域;往為一體,今成異身。瞻江長嘆,非子誰思!願圖良策,以存嘉謀也。
mǐn fán cái wú yuǎn lüè, yī dàn jù yǒu jiāng dōng, xíng zhèng wú zhāng, bù wèi yīng jùn suǒ fú, qiě zǐ dì xiōng bào, suǒ zài wèi huàn. zhōu gù róng zhī tú cháng jù huò bài, yòu dé tán shū, jiē yǒu cán sè. róng qiǎn shǐ mì bào zhēng dōng dà jiāng jūn liú zhǔn qiǎn bīng lín jiāng, jǐ wèi nèi yīng. zhǔn qiǎn yáng zhōu cì shǐ liú jī níng yuǎn jiāng jūn héng yàn děng chū lì yáng, mǐn shǐ dì chǎng jí jiāng jūn qián guǎng cì wū jiāng yǐ jù zhī, yòu qiǎn dì hóng wèi lì yáng tài shǒu, shù niú zhǔ. qián guǎng jiā zài zhǎng chéng, xiāng rén yě, qián shǐ tú chǎng. guǎng qiǎn qí shǔ hé kāng qián xiàng tóu mù sòng bái shì yú chǎng, chǎng fǔ tóu shì shū, kāng huī dāo zhǎn zhī, chēng zhōu xià yǐ shā mǐn, gǎn yǒu dòng zhě zhū sān zú, chuī jiǎo wèi nèi yīng. guǎng xiān lè bīng zài zhū què qiáo, chén bīng shuǐ nán róng yòu shuō gān zhuō, zhuō suì bèi mǐn. mǐn lǜ wàn yú rén jiāng yǔ zhuō zhàn, wèi huò jì, róng yǐ bái yǔ shàn huī zhī, mǐn zhòng kuì sàn. mǐn dān qí dōng bēn zhì jiāng chéng, wèi yì bīng suǒ zhǎn, mǔ jí qī zǐ jiē fú zhū, yú shì huì jī zhū jùn bìng shā mǐn zhū dì wú yí yān.
敏凡才無遠略,一旦據有江東,刑政無章,不為英俊所服,且子弟凶暴,所在 為患。周、顧榮之徒常懼禍敗,又得譚書,皆有慚色。、榮遣使密報征東大將 軍劉准遣兵臨江,己為內應。准遣揚州刺史劉機、寧遠將軍衡彥等出歷陽,敏使弟 昶及將軍錢廣次烏江以距之,又遣弟閎為歷陽太守,戍牛渚。錢廣家在長城,鄉 人也,潛使圖昶。廣遣其屬何康、錢象投募送白事於昶,昶俯頭視書,康揮刀斬 之,稱州下已殺敏,敢有動者誅三族,吹角為內應。廣先勒兵在硃雀橋,陳兵水南、 、榮又說甘卓,卓遂背敏。敏率萬餘人將與卓戰,未獲濟,榮以白羽扇麾之,敏 眾潰散。敏單騎東奔至江乘,為義兵所斬,母及妻子皆伏誅,於是會稽諸郡並殺敏 諸弟無遺焉。
wáng rú, jīng zhào xīn fēng rén yě. chū wèi zhōu wǔ lì, yù luàn liú yí zhì wǎn. shí zhū liú rén yǒu zhào bìng qiǎn hái xiāng lǐ, rú yǐ guān zhōng huāng cán, bù yuàn guī. zhēng nán jiāng jūn shān jiǎn nán zhōng láng jiāng dù ruí gè qiǎn bīng sòng zhī, ér cù qī lìng fā. rú suì qián jié zhū wú lài shào nián, yè xí èr jūn, pò zhī. dù ruí xī zhòng jī rú, zhàn yú niè yáng, ruí jūn dà bài. shān jiǎn bù néng yù, yí tún xià kǒu, rú yòu pò xiāng chéng. yú shì nán ān páng shí féng yì yán yí zhǎng ān hóu tuō děng gè shuài qí dǎng gōng zhū chéng zhèn, duō shā lìng zhǎng yǐ yīng zhī. wèi jǐ, zhòng zhì sì wǔ wàn, zì hào dà jiāng jūn, lǐng sī yōng èr zhōu mù.
王如,京兆新豐人也。初為州武吏,遇亂流移至宛。時諸流人有詔並遣還鄉里, 如以關中荒殘,不願歸。征南將軍山簡、南中郎將杜蕤各遣兵送之,而促期令發。 如遂潛結諸無賴少年,夜襲二軍,破之。杜蕤悉眾擊如,戰於涅陽,蕤軍大敗。山 簡不能御,移屯夏口,如又破襄城。於是南安龐實、馮翊嚴嶷、長安侯脫等各帥其 黨攻諸城鎮,多殺令長以應之。未幾,眾至四五萬,自號大將軍,領司、雍二州牧。
rú jù shí lè zhī gōng jǐ yě, nǎi hòu huì yú lēi, jié wèi xiōng dì, lēi yì jiǎ qí qiáng ér nà zhī. shí hóu tuō jù wǎn, yǔ rú bù xié, rú shuō lēi yuē: hóu tuō suī míng hàn chén, qí shí hàn zéi. rú cháng kǒng qí lái xí, xiōng yí bèi zhī. lēi sù nù tuō èr jǐ, dàn rú chún chǐ, gù bù gōng zhī. jí wén rú yán, shén yuè, suì yè lìng sān jūn rù shí dài mìng, jī míng ér jià, hòu chū zhě zhǎn, chén yā wǎn mén gōng zhī, xún yǒu èr rì ér kè zhī, lēi suì zhǎn tuō. rú yú shì dà lüè miǎn hàn, jìn bī xiāng yáng. zhēng nán shān jiǎn shǐ jiāng zhào tóng shuài shī jī zhī, jīng nián bù néng kè, zhì lì bìng qū, suì yīng chéng zì shǒu. wáng chéng shuài jūn fù jīng dū, rú yāo jī pò zhī.
如懼石勒之攻己也,乃厚賄于勒,結為兄弟,勒亦假其強而納之。時侯脫據宛, 與如不協,如說勒曰:「侯脫雖名漢臣,其實漢賊。如常恐其來襲,兄宜備之。」 勒素怒脫貳己,憚如脣齒,故不攻之。及聞如言,甚悅,遂夜令三軍蓐食待命,雞 鳴而駕,後出者斬,晨壓宛門攻之,旬有二日而克之,勒遂斬脫。如於是大掠沔漢, 進逼襄陽。征南山簡使將趙同帥師擊之,經年不能克,智力並屈,遂嬰城自守。王 澄帥軍赴京都,如邀擊破之。
rú lián nián zhǒng gǔ jiē huà wèi yǒu, jūn zhōng dà jī, qí dǎng hù xiāng gōng jié, guān jūn jìn tǎo, gè xiāng shuài lái jiàng. rú jì wú suǒ chū, guī yú wáng dūn. dūn cóng dì léng ài rú xiāo wǔ, qǐng dūn pèi jǐ huī xià. dūn yuē: cǐ bèi xiāo xiǎn nán xù, rǔ xìng jì jí, bù néng róng yǎng, gèng chéng huò duān. léng gù qǐng, yǔ zhī. léng zhì zhū zuǒ yòu, shén jiā chǒng yù. rú shù yǔ dūn zhū jiāng jiǎo shè, lǚ dòu zhēng wèi guò shī, léng guǒ bù róng ér zhàng zhī, rú shén yǐ wèi chǐ. chū, dūn yǒu bù chén zhī jī, léng měi jiàn zhī, dūn cháng nù qí yì jǐ. jí dūn wén rú wèi léng suǒ rǔ, mì shǐ rén jī nù zhī, quàn lìng shā léng. rú yì léng, yīn xián yàn, qǐng jiàn wǔ wèi huān, léng cóng zhī. rú yú shì wǔ dāo wèi xì, jiàn jiàn lái qián. léng è ér ā zhī bù zhǐ, chì zuǒ yòu shǐ qiān qù, rú zhí qián hài léng. dūn wén ér yáng jīng, yì bǔ rú zhū zhī.
如連年種穀皆化為莠,軍中大飢,其黨互相攻劫,官軍進討,各相率來降。如 計無所出,歸於王敦。敦從弟棱愛如驍武,請敦配己麾下。敦曰:「此輩虓險難蓄, 汝性忌急,不能容養,更成禍端。」棱固請,與之。棱置諸左右,甚加寵遇。如數 與敦諸將角射,屢鬥爭為過失,棱果不容而杖之,如甚以為恥。初,敦有不臣之跡, 棱每諫之,敦常怒其異己。及敦聞如為棱所辱,密使人激怒之,勸令殺棱。如詣棱, 因閒宴,請劍舞為歡,棱從之。如於是舞刀為戲,漸漸來前。棱惡而呵之不止,叱 左右使牽去,如直前害棱。敦聞而陽驚,亦捕如誅之。
dù céng, xīn yě rén, nán zhōng láng jiāng ruí zhī cóng zǔ dì yě. shǎo xiāo yǒng jué rén, néng bèi jiǎ yóu yú shuǐ zhōng. shǐ wèi xīn yě wáng xīn zhèn nán cān jūn, lì huá róng lìng, zhì nán mán sī mǎ. fán yǒu zhàn zhèn, yǒng guān sān jūn. huì yǒng jiā zhī luàn, jīng zhōu huāng gěng, gù yá mén jiāng hú kàng jù zhòng yú jìng líng, zì hào chǔ gōng, jiǎ céng jìng líng tài shǒu. kàng hòu yǔ qí dǎng zì xiāng cāi èr, zhū qí xiāo jiāng shù shí rén, céng xīn bù zì ān, qián móu tú zhī, nǎi bēi shēn qū jié yǐ shì yú kàng, kàng fú zhī jué, shén xìn rèn zhī. huì jīng zhōu zéi wáng chōng zì hào jīng zhōu cì shǐ, bù zhòng yì shèng, lǚ qiǎn bīng chāo kàng suǒ tǒng, kàng huàn zhī, wèn jì yú céng, céng quàn lìng jī zhī, kàng yǐ wèi rán. céng bái kàng qǔ zhàng xià dāo jǐ fù gōng mó zhī, yīn qián yǐn wáng chōng zhī bīng. kàng qiǎn jīng qí chū jù chōng, chéng zhōng kōng xū, céng yīn zhǎn kàng ér bìng qí zhòng, zì hào nán zhōng láng jiāng lǐng jìng líng tài shǒu. céng qiú nán jùn tài shǒu liú wù nǚ bù dé, jǐn miè qí jiā. huì mǐn dì qiǎn dì wǔ yī wèi ān nán jiāng jūn jīng zhōu cì shǐ, céng yíng yī yú xiāng yáng, wèi xiōng zi qǔ yī nǚ, suì fēn jù miǎn hàn.
杜曾,新野人,南中郎將蕤之從祖弟也。少驍勇絕人,能被甲游於水中。始為 新野王歆鎮南參軍,歷華容令,至南蠻司馬。凡有戰陣,勇冠三軍。會永嘉之亂, 荊州荒梗,故牙門將胡亢聚眾於竟陵,自號楚公,假曾竟陵太守。亢後與其黨自相 猜貳,誅其驍將數十人,曾心不自安,潛謀圖之,乃卑身屈節以事於亢,亢弗之覺, 甚信任之。會荊州賊王沖自號荊州刺史,部眾亦盛,屢遣兵抄亢所統,亢患之,問 計於曾,曾勸令擊之,亢以為然。曾白亢取帳下刀戟付工磨之,因潛引王沖之兵。 亢遣精騎出距沖,城中空虛,曾因斬亢而並其眾,自號南中郎將、領竟陵太守。曾 求南郡太守劉務女不得,盡滅其家。會愍帝遣第五猗為安南將軍、荊州刺史,曾迎 猗於襄陽,為兄子娶猗女,遂分據沔漢。
shí táo kǎn xīn pò dù tāo, chéng shèng jī céng, yǒu qīng céng zhī sè. kǎn sī mǎ lǔ tián yán yú kǎn yuē: gǔ rén zhēng zhàn, xiān liào qí jiāng, jīn shǐ jūn zhū jiāng wú jí céng zhě, wèi yì kě bī yě. kǎn bù cóng, jìn jūn wéi zhī yú shí chéng. shí céng jūn duō qí, ér kǎn bīng wú mǎ, céng mì kāi mén, tū kǎn zhèn, chū qí hòu, fǎn jī qí bèi, kǎn shī suì bài, tóu shuǐ sǐ zhě shù bǎi rén. céng jiāng qū shùn yáng, xià mǎ bài kǎn, gào cí ér qù. jì ér zhì jiān yú píng nán jiāng jūn xún sōng, qiú tǎo dān shuǐ zéi yǐ zì xiào, sōng nà zhī. kǎn yí sōng shū yuē: dù céng xiōng jiǎo, suǒ jiāng zhī zú jiē chái láng yě, kě wèi shì xiāo shí mǔ zhī wù. cǐ rén bù sǐ, zhōu tǔ wèi níng, zú xià dāng shí wú yán. sōng yǐ wǎn zhōng bīng shǎo, jí céng wèi wài yuán, bù cóng kǎn yán. céng fù lǜ liú wáng èr qiān yú rén wéi xiāng yáng, shù rì bù xià ér hái.
時陶侃新破杜弢,乘勝擊曾,有輕曾之色。侃司馬魯恬言於侃曰:「古人爭戰, 先料其將,今使君諸將無及曾者,未易可逼也。」侃不從,進軍圍之於石城。時曾 軍多騎,而侃兵無馬,曾密開門,突侃陣,出其後,反擊其背,侃師遂敗,投水死 者數百人。曾將趨順陽,下馬拜侃,告辭而去。既而致箋於平南將軍荀崧,求討丹 水賊以自效,崧納之。侃遺崧書曰:「杜曾凶狡,所將之卒皆豺狼也,可謂氏梟 食母之物。此人不死,州土未寧,足下當識吾言。」崧以宛中兵少,藉曾為外援, 不從侃言。曾復率流亡二千餘人圍襄陽,數日不下而還。
jí wáng gǎo wèi jīng zhōu cì shǐ, céng jù zhī, gǎo shǐ jiāng wèi guǐ zhào yòu jī céng, jiē wèi céng suǒ shā. wáng dūn qiǎn zhōu fǎng tǎo zhī, lǚ zhàn bù néng kè, fǎng qián qiǎn rén yuán shān kāi dào, chū céng bù yì yǐ xí zhī, céng zhòng kuì, qí jiāng mǎ jùn sū wēn děng zhí céng yì fǎng jiàng. fǎng yù shēng zhì wǔ chāng, ér zhū guǐ xī chāng zhào yòu xī yìn jiē qǐ céng yǐ fù yuān, yú shì zhǎn céng, ér chāng yìn luán qí ròu ér dàn zhī.
及王暠為荊州刺史,曾距之,暠使將未軌、趙誘擊曾,皆為曾所殺。王敦遣周 訪討之,屢戰不能克,訪潛遣人緣山開道,出曾不意以襲之,曾眾潰,其將馬俊、 蘇溫等執曾詣訪降。訪欲生致武昌,而硃軌息昌、趙誘息胤皆乞曾以復冤,於是斬 曾,而昌、胤臠其肉而啖之。
dù tāo, zì jǐng wén, shǔ jùn chéng dū rén yě. zǔ zhí, yǒu míng shǔ tǔ, wǔ dì shí wèi fú jié lìng. fù, lüè yáng hù jūn. tāo chū yǐ cái xué zhe chēng, zhōu jǔ xiù cái. zāo lǐ xiáng zhī luàn, bì dì nán píng, tài shǒu yīng zhān ài qí cái ér lǐ zhī. hòu wèi lǐ líng lìng. shí bā shǔ liú rén rǔ bān jiǎn shuò děng shù wàn jiā, bù zài jīng xiāng jiān, ér wèi jiù bǎi xìng zhī suǒ qīn kǔ, bìng huái yuàn hèn. huì shǔ zéi lǐ xiāng shā xiàn lìng, tún jù lè xiāng, zhòng shù bǎi rén, tāo yǔ yīng zhān jī xiāng, pò zhī. shǔ rén dù chóu jiǎn fǔ děng fù rǎo xiāng zhōu, cān jūn féng sù yǔ rǔ bān bù xié, yán yú cì shǐ xún tiào yuē: liú rén jiē yù fǎn. tiào yǐ wèi rán, yù jǐn zhū liú rén. bān děng jù sǐ, jù zhòng yǐ yīng chóu. shí tāo zài xiāng zhōng, zéi zhòng gòng tuī tāo wèi zhǔ, tāo zì chēng liáng yì èr zhōu mù píng nán jiāng jūn xiāng zhōu cì shǐ, gōng pò jùn xiàn, tiào wěi chéng zǒu guǎng zhōu. guǎng zhōu cì shǐ guō nè qiǎn shǐ xìng tài shǒu yán zuǒ lǜ zhòng gōng tāo, tāo nì jī pò zhī. jīng zhōu cì shǐ wáng chéng fù qiǎn wáng jī jī tāo, bài yú bā líng. tāo suì zòng bīng sì bào, wěi jiàng yú shān jiǎn, jiǎn yǐ wèi guǎng hàn tài shǒu.
杜弢,字景文,蜀郡成都人也。祖植,有名蜀土,武帝時為符節令。父, 略陽護軍。弢初以才學著稱,州舉秀才。遭李庠之亂,避地南平,太守應詹愛其才 而禮之。後為醴陵令。時巴蜀流人汝班、蹇碩等數萬家,布在荊湘間,而為舊百姓 之所侵苦,並懷怨恨。會屬賊李驤殺縣令,屯聚樂鄉,眾數百人,弢與應詹擊驤, 破之。蜀人杜疇、蹇撫等復擾湘州,參軍馮素與汝班不協,言於刺史荀眺曰:「流 人皆欲反。」眺以為然,欲盡誅流人。班等懼死,聚眾以應疇。時弢在湘中,賊眾 共推弢為主,弢自稱梁益二州牧、平難將軍、湘州刺史,攻破郡縣,眺委城走廣州。 廣州刺史郭訥遣始興太守嚴佐率眾攻弢,弢逆擊破之。荊州刺史王澄復遣王機擊弢, 敗於巴陵。弢遂縱兵肆暴,偽降於山簡,簡以為廣漢太守。
tiào zhī zǒu yě, zhōu rén tuī ān chéng tài shǒu guō chá lǐng zhōu shì, yīn lǜ zhòng tǎo tāo, fǎn wèi suǒ bài, chá sǐ zhī. tāo suì nán pò líng líng, dōng qīn wǔ chāng, hài zhǎng shā tài shǒu cuī fū yí dū tài shǒu dù jiàn shào líng tài shǒu zhèng róng děng. yuán dì mìng zhēng nán jiāng jūn wáng dūn jīng zhōu cì shǐ táo kǎn děng tǎo zhī, qián hòu shù shí zhàn, tāo jiāng shì duō wù gù, yú shì qǐng jiàng. dì bù xǔ. tāo nǎi yí yīng zhān shū yuē:
眺之走也,州人推安成太守郭察領州事,因率眾討弢,反為所敗,察死之。弢 遂南破零陵,東侵武昌,害長沙太守崔敷、宜都太守杜鑒、邵陵太守鄭融等。元帝 命征南將軍王敦、荊州刺史陶侃等討之,前後數十戰,弢將士多物故,於是請降。 帝不許。弢乃遺應詹書曰:
tiān bù jiān nán, shǐ zì wú zhōu zhōu dǎng liú yí, zài yú jīng tǔ. qí suǒ yù zhí, miè zhī rú yí, dùn fú sǐ wáng zhě lüè fù guò píng, bèi cháng tú dú, zú xià zhī suǒ jiàn yě. kè zhǔ nán jiǔ, xián xì yì gòu, bù wèi lè xiāng qǐ biàn chū yú bù yì, shí yǔ zú xià sī sàn yí jié, qiú qín qí dǎng shuài, wéi huàn suàn bù jīng yuǎn, lì bù xiàn jiān ěr. jí zài xiāng zhōng, jù sǐ qiú shēng, suì xiāng jié jù, yù shǒu shàn zì wèi, tiān xià xiǎo dìng, rán hòu shū chéng méng fǔ. xún shān gōng zhèn xià kǒu, jí jù chén zhī. cǐ gōng jiàn kāi sāi zhī huì, chá qióng tōng zhī yùn, nà wú yú zhòng yí zhī zhōng, fēi gāo shí xuán dǔ, shú néng ruò cǐ! xī zhōu rén shì dé mù yù yú qīng liú, qǐ wéi dí dàng xiá huì, nǎi gǔ ròu zhī shī. cǐ gōng hōng shì, sī shì zhōng fèi, xián yú tòng dú, qiè xīn zì dào. yù qiǎn téng yǒng wén zhāng xiū yù yì dà fǔ bèi liè qǐ shì yǐ lái běn mò, dàn kǒng tān gōng xùn míng zhī tú jiāng chán jiān yú shèng zhǔ zhī tīng, lù wú shǐ yú shì cháo yǐ zhāng pàn nì zhī zuì, gù wèi gǎn qiǎn zhī. ér gān táo zú zhì, shuǐ lù shí wàn, jīng qí yào yú shān zé, zhōu jiàn yǒu yíng yú sān jiāng, wēi zé wēi yǐ, rán wú zhòng qiè wèi yǐ wèi jù. jìn wén fá yuán, yǐ quán xìn wèi běn, gù néng shǐ zhū hóu guī zhī. táo kǎn xuān shè shū ér jì zhī yǐ jìn tǎo, qǐ suǒ yǐ chóng fèng míng zhào, shì guǐ xiàn yú sì hǎi! bī xiàng yì zhī fū yǐ wèi pàn nì zhī lǔ, cù sī shàn zhī zhòng yǐ jí bù shè zhī zé, fēi bù zhàn ér qū rén zhī suàn yě. qū lüè wū hé, yù yǔ bì sǐ zhě qiú yī zhàn, wèi jiàn zhēng héng zhī jī quán yě. wú zhī chì xīn, guàn yú shén míng, xī zhōu rén shì, qīng cū xī zhī ěr. níng dāng lìng bào wǎng yú shí, bù zhèng yú dà fǔ xié!
天步艱難,始自吾州;州黨流移,在於荊土。其所遇值,蔑之如遺,頓伏死亡 者略復過平,備嘗荼毒,足下之所鑒也。客主難久,嫌隙易構,不謂樂鄉起變出於 不意,時與足下思散疑結,求擒其黨帥,惟患算不經遠,力不陷堅耳。及在湘中, 懼死求生,遂相結聚,欲守善自衛,天下小定,然後輸誠盟府。尋山公鎮夏口,即 具陳之。此公鑒開塞之會,察窮通之運,納吾於眾疑之中,非高識玄睹,孰能若此! 西州人士得沐浴於清流,豈惟滌盪瑕穢,乃骨肉之施。此公薨逝,斯事中廢,賢愚 痛毒,竊心自悼。欲遣滕永文、張休豫詣大府備列起事以來本末,但恐貪功殉名之 徒將讒間於聖主之聽,戮吾使於市朝以彰叛逆之罪,故未敢遣之。而甘陶卒至,水 陸十萬,旌旗曜於山澤,舟艦有盈於三江,威則威矣,然吾眾竊未以為懼。晉文伐 原,以全信為本,故能使諸侯歸之。陶侃宣赦書而繼之以進討,豈所以崇奉明詔, 示軌憲於四海!逼向義之夫以為叛逆之虜,踧思善之眾以極不赦之責,非不戰而屈 人之算也。驅略烏合,欲與必死者求一戰,未見爭衡之機權也。吾之赤心,貫於神 明,西州人士,卿粗悉之耳。寧當令抱枉於時,不證於大府邪!
xī yú qīng bù róng dà guó zhī xiāng, yǔ wèi qí tóng qí ān wēi sī mǎ qiān míng yán yú lǐ líng, suī xíng cán ér wú kǎi. zú xià kàng wēi qiān lǐ, shēng bō wèn héng, jìn yí wèi guó sī jìng nán zhī lüè, tuì yǔ jiù jiāo cuò wǎng zhí zhī zhèng, bù yì chuò rán yǒu yú yù hū! wàng qīng téng wú jiān lìng, shí dá méng fǔ, qiǎn dà shǐ guāng lín, shǐ wú dé pī lù gān dǎn, méi shēn hé hèn zāi! fú xiǎng méng fǔ bì jié niǔ yú jì gāng, wèi yī kuāng yú shèng shì, shǐ wú cè liè yì tú, fù gē qián qū, yíng huáng yú yú chāng hé, sǎo zhǎng shé yú huāng yì, suī sǐ zhī rì, yóu shēng zhī nián yě. ruò rán, xiān qīng fāng xià, què dìng zhōng yuán, wú dé yī suǒ zhī liáng, shǐ shui chì liú xī guī, yí lǐ xióng zhī bū kòu, xiū yǔ gòng zhī jiù xiàn, zhǎn wēi láo yǐ bǔ wǎng qiān, fù zhōu bāng yǐ xiè lín guó, yì qí zhì yě, wéi suǒ cái chù ěr.
昔虞卿不榮大國之相,與魏齊同其安危;司馬遷明言於李陵,雖刑殘而無慨。 足下抗威千里,聲播汶衡,進宜為國思靜難之略,退與舊交措枉直之正,不亦綽然 有餘裕乎!望卿騰吾箋令,時達盟府,遣大使光臨,使吾得披露肝膽,沒身何恨哉! 伏想盟府必結紐於紀綱,為一匡於聖世,使吾廁列義徒,負戈前驅,迎皇輿於閶闔, 掃長蛇於荒裔,雖死之日,猶生之年也。若然,先清方夏,卻定中原,吾得一所之 糧,使氵斥流西歸,夷李雄之逋寇,修《禹貢》之舊獻,展微勞以補往愆,復州邦 以謝鄰國,亦其志也,惟所裁處耳。
wú yuǎn zhōu hán shì, yǔ zú xià chū chù shū lún, chéng bù zú gǎn shén jiāo ér jì qí qīng wēi. dàn xiǎn wú zhōng chéng, zé wèn yuè hé zhōng shùn zhī shù, héng xiāng wú fá pàn zhī yú, lóng zú xià hóng nà zhī wàng, zhěng wú tú xiàn nì zhī jiān, yān kě jīn yù qí yīn zāi! rán yóng yóng shí yú wàn kǒu, yì láo cuì yú jǐng bèi, sī fàng yì yú nán mǔ yǐ. héng yù jiāng xiāng liè wú zuǒ yòu, ruò wǎng yán yǒu èr, xuè chéng bù liàng, yì liáng shòu yāng, bù wéi bǐ mén ér yǐ.
吾遠州寒士,與足下出處殊倫,誠不足感神交而濟其傾危。但顯吾忠誠,則汶 岳荷忠順之恕,衡湘無伐叛之虞,隆足下宏納之望,拯吾徒陷溺之艱,焉可金玉其 音哉!然顒顒十餘萬口,亦勞瘁於警備,思放逸於南畝矣。衡獄、江、湘列吾左右, 若往言有貳,血誠不亮,益梁受殃,不惟鄙門而已。
zhān shén āi zhī, nǎi qǐ chéng tāo shū, bìng shàng yán yuē: tāo yì zhōu xiù cái, sù yǒu qīng wàng, wén lǐ jì yōu, gàn shì jiān měi. wǎng yīn shǐ liú yù, jū zhān jùn jiè, qí zhēn xīn jiān bái: zhān suǒ wěi jiū. lǐ xiāng wèi biàn lè xiāng, jié lüè liáng shàn, tāo shí chū jiā cái, zhāo mù zhōng yǒng, dēng tán shà xuè, yì chéng kāng kǎi. huì xiāng gōng shāo nán píng, tāo suì dōng xià bā hàn, yǔ xiāng zhōng xiāng rén xiāng yù, tuī qí sù wàng, suì xiāng píng jié. lùn tāo běn qíng, fēi shǒu zuò luàn jiē zhě yě. rán pò xiāng chuān, shí tāo zhī zuì, yì yóu bīng jiāo qí jiān, suì shǐ zī màn. àn tāo jīn shū, xuè chéng yì zhì yǐ. xī zhū wěi zì yí yú luò yáng, guāng wǔ zhǐ hé shuǐ yǐ míng xīn, wěi gǎn yì guī chéng, zhōng zhǎn lì bào shī, shòu fēng hóu zhī chǒng, yóu shù guò yǐ lù gōng yě. zhān qiè wèi jīn zhě dāng pǐ yùn zhī huì, sī hóng yuǎn yóu, gù qí shè shè gōu zhī zhū, jìn shì zhǎn qū zhī lù, yòng néng jì jì dài zhī gāo xūn, lóng yī kuāng zhī měi yù, kuàng tāo děng sù wú sī qiān ér jī sǎng tóu mìng xié! yǐ wèi kě qiǎn dà shǐ xuān yáng shèng zhǐ, yún zé zhān zhī yú shàng, bǎi xìng mù yù yú xià, zé shàng xià jiāo tài, jiāng zuǒ wú fēng chén zhī yú yǐ. dì nǎi shǐ qián nán hǎi tài shǒu wáng yùn shòu tāo jiàng, xuān zhào shū dà shè, fán zhū fǎn nì yī jiē chú zhī, jiā tāo bā dōng jiān jūn.
詹甚哀之,乃啟呈弢書,並上言曰:「弢益州秀才,素有清望,文理既優,干 事兼美。往因使流寓,居詹郡界,其貞心堅白:詹所委究。李驤為變樂鄉,劫略良 善,弢時出家財,招募忠勇,登壇歃血,義誠慷慨。會驤攻燒南平,弢遂東下巴漢, 與湘中鄉人相遇,推其素望,遂相憑結。論弢本情,非首作亂階者也。然破湘川, 實弢之罪,亦由兵交其間,遂使滋蔓。按弢今書,血誠亦至矣。昔硃鮪自疑於洛陽, 光武指河水以明心,鮪感義歸誠,終展力報施,受封侯之寵,由恕過以錄功也。詹 竊謂今者當圮運之會,思弘遠猷,故齊赦射鈎之誅,晉貰斬袪之戮,用能濟冀戴之 高勛,隆一匡之美譽,況弢等素無斯愆而稽顙投命邪!以為可遣大使宣揚聖旨,雲 澤沾之於上,百姓沐浴於下,則上下交泰,江左無風塵之虞矣。」帝乃使前南海太 守王運受弢降,宣詔書大赦,凡諸反逆一皆除之,加韜巴東監軍。
tāo shòu mìng hòu, zhū jiāng xùn gōng zhě gōng jī zhī bù yǐ, tāo bù shèng fèn nù, suì shā yùn ér shǐ qí jiāng wáng zhēn lǐng jīng zú sān qiān wèi qí bīng, chū jiāng nán, xiàng wǔ líng, duàn guān jūn yùn lù. táo kǎn shǐ fú bō jiāng jūn zhèng pān yāo jī, dà pò zhī, zhēn bù zǒu xiāng chéng. yú shì kǎn děng zhū jūn qí jìn, zhēn suì jiàng kǎn, zhòng dǎng sàn kuì. tāo nǎi táo dùn, bù zhī suǒ zài.
弢受命後,諸將殉功者攻擊之不已,弢不勝憤怒,遂殺運而使其將王真領精卒 三千為奇兵,出江南,向武陵,斷官軍運路。陶侃使伏波將軍鄭攀邀擊,大破之, 真步走湘城。於是侃等諸軍齊進,真遂降侃,眾黨散潰。弢乃逃遁,不知所在。
wáng jī, zì lìng míng, zhǎng shā rén yě. fù yì, guǎng zhōu cì shǐ, shén dé nán yuè zhī qíng. jī měi zī yí, rén zhōu tǎng yǒu dù liàng. chén huī zhī luàn, jī nián shí qī, lǜ zhòng jī pò zhī. cháng mù wáng chéng wèi rén, chéng yì yǎ zhī zhī, yǐ wèi jǐ yà, suì yǔ yǒu shàn, nèi zōng xīn lǚ, wài wèi yá zhǎo. xún yòng wèi chéng dū nèi shǐ. jī zhōng rì zuì jiǔ, bù cún zhèng shì, yóu shì bǎi xìng yuàn zhī, rén qíng sāo dòng.
王機,字令明,長沙人也。父毅,廣州刺史,甚得南越之情。機美姿儀,亻周 儻有度量。陳恢之亂,機年十七,率眾擊破之。嘗慕王澄為人,澄亦雅知之,以為 己亞,遂與友善,內綜心膂,外為牙爪。尋用為成都內史。機終日醉酒,不存政事, 由是百姓怨之,人情騷動。
huì chéng yù hài, jī jù huò jí, yòu shǔ dù tāo suǒ zài fā mù, ér dú wèi jī shǒu zhǒng, jī yì zì yí. jiù wáng dūn qiú guǎng zhōu, dūn bù xǔ. huì guǎng zhōu rén bèi cì shǐ guō nà, yíng jī wèi cì shǐ, jī suì jiāng nú kè mén shēng qiān yú rén rù guǎng zhōu, zhōu bù jiāng wēn shào lǜ zhòng yíng jī. guō qiǎn cān jūn gé yōu zhuī zhī, jí yú lú líng, jī chì yōu yuē: hé yǐ gǎn lái? yù qǔ sǐ xié? yōu bù gǎn bī ér guī. guō nè wén shào zhī nà jī yě, nǎi qiǎn bīng jī shào, fǎn wèi suǒ pò. nè yòu qiǎn jī fù xiōng shí lì jù zhī, xián dǎo gē yíng jī, nè zhòng jiē sàn, nǎi wò jié ér bì jī. jī suì rù chéng jiù nè qiú jié, nè tàn yuē: xī sū wǔ bù shī qí jié, qián shǐ yǐ wèi měi tán. cǐ jié tiān cháo suǒ jiǎ, yì bù xiāng yǔ, zì kě qiǎn bīng lái qǔ zhī. jī cán ér zhǐ.
會澄遇害,機懼禍及,又屬杜弢所在發墓,而獨為機守冢,機益自疑。就王敦 求廣州,敦不許。會廣州人背刺史郭納,迎機為刺史,機遂將奴客門生千餘人入廣 州,州部將溫邵率眾迎機。郭遣參軍葛幽追之,及於廬陵,機叱幽曰:「何以敢來? 欲取死邪?」幽不敢逼而歸。郭訥聞邵之納機也,乃遣兵擊邵,反為所破。訥又遣 機父兄時吏距之,咸倒戈迎機,訥眾皆散,乃握節而避機。機遂入城就訥求節,訥 嘆曰:「昔蘇武不失其節,前史以為美談。此節天朝所假,義不相與,自可遣兵來 取之。」機慚而止。
jī zì yǐ cuàn zhōu, jù wèi wáng dūn suǒ tǎo, nǎi gèng lái jiāo zhōu. shí dù tāo yú dǎng dù hóng bēn lín hè, sòng jīn shù qiān liǎng yǔ jī, qiú tǎo guì lín zéi yǐ zì xiào. jī wèi liè shàng, cháo tíng xǔ zhī. wáng dūn yǐ jī nán zhì, yòu yù yīn jī tǎo liáng shuò, gù yǐ jiàng dù hóng zhī xūn zhuǎn wèi jiāo zhōu cì shǐ. shuò wén ér qiǎn zi hóu hóu jī yú yù lín, jī nù qí yíng chí, zé yún: xū zhì zhōu dāng xiāng shōu kǎo. shuò zi chí shǐ bào shuò, shuò yuē: wáng láng yǐ huài guǎng zhōu, hé kě fù lái pò jiāo zhōu yě! nǎi jìn zhōu rén bù xǔ yíng zhī. fǔ sī mǎ dù zàn yǐ shuò bù yíng jī, lǜ bīng tǎo shuò, wèi shuò suǒ bài. shuò kǒng zhū qiáo rén wèi jī, yú shì xī shā qí liáng zhě, nǎi zì lǐng jiāo zhǐ tài shǒu. jī jì wèi shuò suǒ jù, suì zhù yù lín. shí dù hóng dà pò guì lín zéi hái, yù jī yú dào, jī quàn hóng qǔ jiāo zhōu. hóng sù yǒu yì, nǎi zhí jī jié yuē: dāng xiāng yǔ dié chí, hé kě dú zhuō! jī suì yǐ jié yǔ zhī. yú shì jī yǔ hóng jí wēn shào liú shěn děng bìng fǎn.
機自以篡州,懼為王敦所討,乃更來交州。時杜弢餘黨杜弘奔臨賀,送金數千 兩與機,求討桂林賊以自效。機為列上,朝廷許之。王敦以機難制,又欲因機討梁 碩,故以降杜弘之勛轉為交州刺史。碩聞而遣子侯侯機於鬱林,機怒其迎遲,責云: 「須至州當相收拷。」碩子馳使報碩,碩曰:「王郎已壞廣州,何可復來破交州也!」 乃禁州人不許迎之。府司馬杜贊以碩不迎機,率兵討碩,為碩所敗。碩恐諸僑人為 機,於是悉殺其良者,乃自領交址太守。機既為碩所距,遂住鬱林。時杜弘大破桂 林賊還,遇機於道,機勸弘取交州。弘素有意,乃執機節曰:「當相與迭持,何可 獨捉!」機遂以節與之。於是機與弘及溫邵、劉沈等並反。
xún ér táo kǎn wèi guǎng zhōu, dào shǐ xìng, zhōu rén jiē jiàn bù kě qīng jìn, kǎn bù tīng. jí zhì zhōu, zhū jùn xiàn jiē yǐ yíng jī yǐ. kǎn xiān tǎo wēn shào liú shěn, jiē shā zhī. jī qiǎn yá mén qū lán hái zhōu, zhà yán zēng liáng, mì zhāo yòu suǒ bù, yù yǐ jù kǎn. kǎn jí shōu lán zhǎn zhī, qiǎn dū hù xǔ gāo tǎo jī zǒu zhī, bìng sǐ yú dào. gāo jué chū qí shī zhǎn shǒu, bìng shā qí èr zi yān.
尋而陶侃為廣州,到始興,州人皆諫不可輕進,侃不聽。及至州,諸郡縣皆已 迎機矣。侃先討溫邵、劉沈,皆殺之。機遣牙門屈藍還州,詐言增糧,密招誘所部, 欲以距侃。侃即收藍斬之,遣督護許高討機走之,病死於道。高掘出其屍斬首,並 殺其二子焉。
jī xiōng jǔ, zì lìng shì. měi zī róng, měi chū yóu, guān zhě yíng lù. chū wèi nán píng tài shǒu, yù tǎo chén huī yǒu gōng, qiān guǎng zhōu cì shǐ. jiāng fù zhí, hū jiàn yī rén chí zòu yè jǔ, zì yún jīng zhào dù líng zhī. jǔ wèn zhī, dá chēng: tiān shàng jīng zhào, bèi shǐ zhào jūn wèi zhǔ bù. jǔ yì shén è zhī. zhì zhōu yuè yú zú.
機兄矩,字令式。美姿容,每出遊,觀者盈路。初為南平太守,豫討陳恢有功, 遷廣州刺史。將赴職,忽見一人持奏謁矩,自雲京兆杜靈之。矩問之,答稱:「天 上京兆,被使召君為主簿。」矩意甚惡之。至州月余卒。
zǔ yuē, zì shì shǎo, yù zhōu cì shǐ tì zhī dì yě. chū yǐ xiào lián wèi chéng gāo lìng, yǔ tì shén xiāng yǒu ài. yǒng jiā mò, suí tì guò jiāng. yuán dì chēng zhì, yǐn wèi yuàn shǔ, yǔ chén liú ruǎn fú qí míng. hòu zhuǎn cóng shì zhōng láng, diǎn xuǎn jǔ.
祖約,字士少,豫州刺史逖之弟也。初以孝廉為成皋令,與逖甚相友愛。永嘉 末,隨逖過江。元帝稱制,引為掾屬,與陳留阮孚齊名。後轉從事中郎,典選舉。
yuē qī wú nán ér xìng dù, yuē yì bù gǎn wéi wǔ. cháng yè qǐn yú wài, hū wèi rén suǒ shāng, yí qí qī suǒ wèi, yuē qiú qù zhí, dì bù tīng, yuē biàn cóng yòu sī mǎ yíng dōng mén sī chū. sī zhí liú kuí hé zhī yuē: yuē xìng hé shū chǒng, xiǎn wèi xuǎn cáo, quán héng rén wù, zhòng suǒ jù zhān. dāng jìng yǐ zhí nèi, yì yǐ fāng wài, dù jiàn fáng méng, shì è kòu hài. ér nǎi biàn qǐ xiāo qiáng, huàn shēng bì qiè, shēn bèi xíng shāng, kuī qí fū fā. qún xiǎo zǔn dá, xiāo shēng yuǎn bèi, chén huì qīng huà, gòu lèi míng shí. tiān ēn hán gòu, yóu fù wèi yù, ér yuē wéi mìng qīng chū, jì wú míng zhì yǐ bǎo qí shēn, yòu gū ēn fèi mìng, yí jiā biǎn chù, yǐ sāi zhòng bàng. dì bù zhī zuì. kuí zhòng jiā zhí jù, zhōng bù xǔ.
約妻無男而性妒,約亦不敢違忤。嘗夜寢於外,忽為人所傷,疑其妻所為,約 求去職,帝不聽,約便從右司馬營東門私出。司直劉隗劾之曰:「約幸荷殊寵,顯 位選曹,銓衡人物,眾所具瞻。當敬以直內,義以方外,杜漸防萌,式遏寇害。而 乃變起蕭牆,患生婢妾,身被刑傷,虧其膚發。群小噂沓,囂聲遠被,塵穢清化, 垢累明時。天恩含垢,猶復慰喻,而約違命輕出,既無明智以保其身,又孤恩廢命, 宜加貶黜,以塞眾謗。」帝不之罪。隗重加執據,終不許。
jí tì yǒu gōng yú qiào pèi, yuē jiàn jiàn rèn yù. tì zú, zì shì zhōng dài tì wèi píng xī jiāng jūn yù zhōu cì shǐ, lǐng tì zhī zhòng. yuē yì mǔ xiōng guāng lù dài fū nà mì yán yú dì yuē: yuē nèi huái líng shàng zhī xīn, yì ér shǐ zhī kě yě. jīn xiǎn shì zuǒ yòu, jiǎ qí quán shì, jiāng wèi luàn jiē yǐ. dì bù nà. shí rén yì wèi nà yǔ yuē yì shēng, jì qí chǒng guì, gù yǒu cǐ yán. ér yuē jìng wú suī yù zhī cái, bù wèi shì zú suǒ fù.
及逖有功於譙沛,約漸見任遇。逖卒,自侍中代逖為平西將軍、豫州刺史,領 逖之眾。約異母兄光祿大夫納密言於帝曰:「約內懷陵上之心,抑而使之可也。今 顯侍左右,假其權勢,將為亂階矣。」帝不納。時人亦謂納與約異生,忌其寵貴, 故有此言。而約竟無綏馭之才,不為士卒所附。
jí wáng dūn jǔ bīng, yuē guī wèi jīng dū, lǜ zhòng cì shòu yáng, zhú dūn suǒ shǔ huái nán tài shǒu rèn tái, yǐ gōng fēng wǔ děng hóu, jìn hào zhèn xī jiāng jūn, shǐ tún shòu yáng, wèi běi jìng fān hàn. zì yǐ míng bèi bù hòu xī biàn, ér bù yù míng dì gù mìng, yòu wàng kāi fǔ, jí zhū suǒ biǎo qǐng duō bù jiàn xǔ, suì huái yuàn wàng. shí cōng cháng yǐ zhòng bī zhī, yuē lǚ biǎo qǐng jiù, ér guān jūn bù zhì. cōng jì tuì, cháo yì yòu yù zuò tú táng yǐ è hú kòu, yuē wèi wèi qì jǐ, mí huái fèn huì. xiān shì, tài hòu shǐ cài mó láo zhī, yuē jiàn mó, chēn mù rǎng mèi, fēi huǐ cháo zhèng. jí sū jùn jǔ bīng, suì tuī chóng yuē ér zuì zhí zhèng, yuē wén ér dà xǐ. cóng zi zhì jí yǎn bìng qīng xiǎn hǎo luàn, yòu zàn chéng qí shì, yú shì mìng tì zi pèi nèi shǐ huàn, nǚ xù huái nán tài shǒu xǔ liǔ yǐ bīng huì jùn. tì qī, liǔ zhī zǐ yě, gù jiàn bù cóng. jí jùn kè jīng dū, jiǎo zhào yǐ yuē wèi shì zhōng tài wèi shàng shū lìng. yǐng chuān rén chén guāng lǜ qí shǔ gōng zhī, yuē zuǒ yòu yán tū mào lèi yuē, guāng wèi wèi yuē ér qín zhī, yuē yú yuán hù miǎn. guāng bēn yú shí lè, ér yuē zhī zhū jiāng fù yīn jié yú lēi, qǐng wèi nèi yīng. lēi qiǎn shí cōng lái gōng zhī, yuē zhòng kuì, bēn lì yáng. qiǎn xiōng zi huàn gōng huán xuān yú wǎn chéng, huì máo bǎo yuán xuān, jī huàn, bài zhī. zhào yìn fù qiǎn jiāng jūn gān miáo cóng sān jiāo shàng lì yáng, yuē jù ér yè dùn, qí jiāng qiān téng lǜ zhòng chū jiàng.
及王敦舉兵,約歸衛京都,率眾次壽陽,逐敦所署淮南太守任台,以功封五等 侯,進號鎮西將軍,使屯壽陽,為北境籓捍。自以名輩不後郗、卞,而不豫明帝顧 命,又望開府,及諸所表請多不見許,遂懷怨望。石聰嘗以眾逼之,約屢表請救, 而官軍不至。聰既退,朝議又欲作塗塘以遏胡寇,約謂為棄己,彌懷憤恚。先是, 太后使蔡謨勞之,約見謨,瞋目攘袂,非毀朝政。及蘇峻舉兵,遂推崇約而罪執政, 約聞而大喜。從子智及衍並傾險好亂,又贊成其事,於是命逖子沛內史渙,女婿淮 南太守許柳以兵會峻。逖妻,柳之姊也,固諫不從。及峻克京都,矯詔以約為侍中、 太尉、尚書令。穎川人陳光率其屬攻之,約左右閻禿貌類約,光謂為約而擒之,約 逾垣護免。光奔於石勒,而約之諸將復陰結于勒,請為內應。勒遣石聰來攻之,約 眾潰,奔歷陽。遣兄子渙攻桓宣於皖城,會毛寶援宣,擊渙,敗之。趙胤復遣將軍 甘苗從三焦上歷陽,約懼而夜遁,其將牽騰率眾出降。
yuē yǐ zuǒ yòu shù bǎi rén bēn yú shí lè, lēi báo qí wèi rén, bù jiàn zhě jiǔ zhī. lēi jiāng chéng xiá shuō lēi yuē: tiān xià cū dìng, dāng xiǎn míng nì shùn, cǐ hàn gāo zǔ suǒ yǐ zhǎn dīng gōng yě. jīn zhōng yú shì jūn zhě mò bù xiǎn zhuó, bèi pàn bù chén zhě wú bù yí lù, cǐ tiān xià suǒ yǐ guī fú dài wáng yě. zǔ yuē yóu cún, chén qiè huò zhī. qiě yuē dà yǐn bīn kè, yòu zhàn duó xiāng lǐ xiān rén tián dì, dì zhǔ duō yuàn. yú shì lēi nǎi zhà yuē yuē: zǔ hóu yuǎn lái, wèi dé xǐ huān, kě jí zǐ dì yī shí jù huì. zhì rì, lēi cí zhī yǐ jí, lìng xiá qǐng yuē jí qí zōng shì. yuē zhī huò jí, dà yǐn zhì zuì. jì zhì yú shì, bào qí wài sūn ér qì. suì shā zhī, bìng qí qīn shǔ zhōng wài bǎi yú rén xī miè zhī, fù nǚ jì qiè bān cì zhū hú.
約以左右數百人奔於石勒,勒薄其為人,不見者久之。勒將程遐說勒曰:「天 下粗定,當顯明逆順,此漢高祖所以斬丁公也。今忠於事君者莫不顯擢,背叛不臣 者無不夷戮,此天下所以歸伏大王也。祖約猶存,臣切惑之。且約大引賓客,又占 奪鄉里先人田地,地主多怨。」於是勒乃詐約曰:「祖侯遠來,未得喜歡,可集子 弟一時俱會。」至日,勒辭之以疾,令遐請約及其宗室。約知禍及,大飲致醉。既 至於市,抱其外孫而泣。遂殺之,並其親屬中外百餘人悉滅之,婦女伎妾班賜諸胡。
chū, tì yǒu hú nú yuē wáng ān, dài zhī shén hòu. jí zài yōng qiū, gào zhī yuē: shí lè shì rǔ zhǒng lèi, wú yì bù zài ěr yī rén. nǎi hòu zī qiǎn zhī, suì wèi lēi jiāng. zǔ shì zhī zhū yě, ān duō jiāng cóng rén yú shì guān shěng, qián qǔ tì shù zǐ dào zhòng, cáng zhī wèi shā mén, shí nián shí suì. shí shì miè hòu lái guī.
初,逖有胡奴曰王安,待之甚厚。及在雍丘,告之曰:「石勒是汝種類,吾亦 不在爾一人。」乃厚資遣之,遂為勒將。祖氏之誅也,安多將從人於市觀省,潛取 逖庶子道重,藏之為沙門,時年十歲。石氏滅後來歸。
sū jùn, zì zi gāo, zhǎng guǎng yē rén yě. fù mó, ān lè xiāng. jùn shǎo wèi shū shēng, yǒu cái xué, shì jùn zhǔ bù. nián shí bā, jǔ xiào lián. yǒng jiā zhī luàn, bǎi xìng liú wáng, suǒ zài tún jù, jùn jiū hé dé shù qiān jiā, jié lěi yú běn xiàn. yú shí háo jié suǒ zài tún jù, ér jùn zuì qiáng. qiǎn zhǎng shǐ xú wěi xuān xí zhū tún, shì yǐ wáng huà, yòu shōu kū gǔ ér zàng zhī, yuǎn jìn gǎn qí ēn yì, tuī jùn wèi zhǔ. suì shè liè yú hǎi biān qīng shān zhōng. yuán dì wén zhī, jiǎ jùn ān jí jiāng jūn. shí cáo yí lǐng qīng zhōu cì shǐ, biǎo jùn wèi yē lìng, jùn cí jí bù shòu. yí è qí dé zhòng, kǒng bì wèi huàn, jiāng tǎo zhī. jùn jù, lǜ qí suǒ bù shù bǎi jiā fàn hǎi nán dù. jì dào guǎng líng, cháo tíng jiā qí yuǎn zhì, zhuǎn yīng yáng jiāng jūn. huì zhōu jiān fǎn yú péng chéng, jùn zhù tǎo zhī, yǒu gōng, chú huái líng nèi shǐ, qiān lán líng xiāng.
蘇峻,字子高,長廣掖人也。父模,安樂相。峻少為書生,有才學,仕郡主簿。 年十八,舉孝廉。永嘉之亂,百姓流亡,所在屯聚,峻糾合得數千家,結壘於本縣。 於時豪傑所在屯聚,而峻最強。遣長史徐瑋宣檄諸屯,示以王化,又收枯骨而葬之, 遠近感其恩義,推峻為主。遂射獵於海邊青山中。元帝聞之,假峻安集將軍。時曹 嶷領青州刺史,表峻為掖令,峻辭疾不受。嶷惡其得眾,恐必為患,將討之。峻懼, 率其所部數百家泛海南渡。既到廣陵,朝廷嘉其遠至,轉鷹揚將軍。會周堅反於彭 城,峻助討之,有功,除淮陵內史,遷蘭陵相。
wáng dūn zuò nì, zhào jùn tǎo dūn. bo zhī bù jí, chí huí bù jìn. jí wáng shī bài jī, jùn tuì bǎo xū yí. huái líng gù lì xú shēn ài yì zhòng qǐng jùn wèi nèi shǐ, zhào tīng zhī, jiā fèn wēi jiāng jūn. tài níng chū, gèng chú lín huái nèi shǐ. wáng dūn fù sì nì, shàng shū lìng xī jiàn yì zhào jùn jí liú xiá yuán jīng dū, dūn qiǎn jùn xiōng shuō jùn yuē: fù guì kě zuò qǔ, hé wèi zì lái sòng sǐ? jùn bù cóng, suì lǜ zhòng fù jīng shī, dùn yú sī tú gù fǔ. dào yuǎn xíng sù, jūn rén pí kùn. shěn chōng qián fèng móu yuē: běi jūn xīn dào, wèi kān gōng zhàn, jī zhī bì kè. ruò fù yóu yù, hòu nán fàn yě zéi yú qí yè dù zhú gé zhǔ, bá shān jiāng zhàn, jùn lǜ qí jiāng hán huǎng yú nán táng héng jié, dà pò zhī. yòu suí yǔ liàng zhuī pò shěn chōng. jìn shǐ chí jié guān jūn jiāng jūn lì yáng nèi shǐ, jiā sàn qí cháng shì, fēng shào líng gōng, shí yì yī qiān bā bǎi hù.
王敦作逆,詔峻討敦。卜之不吉,遲回不進。及王師敗績,峻退保盱眙。淮陵 故吏徐深、艾毅重請峻為內史,詔聽之,加奮威將軍。太寧初,更除臨淮內史。王 敦復肆逆,尚書令郗鑒議召峻及劉遐援京都,敦遣峻兄說峻曰:「富貴可坐取,何 為自來送死?」峻不從,遂率眾赴京師,頓於司徒故府。道遠行速,軍人疲睏。沈 充、錢鳳謀曰:「北軍新到,未堪攻戰,擊之必克。若復猶豫,後難犯也」賊於其 夜度竹格渚,拔柵將戰,峻率其將韓晃於南塘橫截,大破之。又隨庾亮追破沈充。 進使持節、冠軍將軍、歷陽內史,加散騎常侍,封邵陵公,食邑一千八百戶。
jùn běn yǐ dān jiā jù zhòng yú rǎo rǎng zhī jì, guī shùn zhī hòu, zhì zài lì gōng, jì yǒu gōng yú guó, wēi wàng jiàn zhe. zhì shì yǒu ruì zú wàn rén, qì xiè shén jīng, cháo tíng yǐ jiāng wài jì zhī. ér jùn pō huái jiāo yì, zì fù qí zhòng, qián yǒu yì zhì, fǔ nà wáng mìng, dé zuì zhī jiā yǒu táo sǐ zhě, jùn zhé bì nì zhī. zhòng lì rì duō, jiē yǎng shí xiàn guān, yùn cáo zhě xiāng shǔ, shāo yǒu bù rú yì, biàn sì fèn yán.
峻本以單家聚眾於擾攘之際,歸順之後,志在立功,既有功於國,威望漸著。 至是有銳卒萬人,器械甚精,朝廷以江外寄之。而峻頗懷驕溢,自負其眾,潛有異 志,撫納亡命,得罪之家有逃死者,峻輒蔽匿之。眾力日多,皆仰食縣官,運漕者 相屬,稍有不如意,便肆忿言。
shí míng dì chū bēng, wěi zhèng zǎi fǔ, hù jūn yǔ liàng yù zhēng zhī. jùn wén jiāng zhēng, qiǎn sī mǎ hé réng yì liàng yuē: tǎo zéi wài rèn, yuǎn jìn cóng mìng, zhì yú nèi fǔ, shí fēi suǒ kān. bù cóng, suì xià yōu zhào zhēng jùn wèi dà sī nóng, jiā sàn qí cháng shì, wèi tè jìn, yǐ dì yì dài lǐng bù qǔ. jùn sù yí dì yù hài jǐ, biǎo yuē: xī míng huáng dì qīn zhí chén shǒu, shǐ chén běi tǎo hú kòu. jīn zhōng yuán wèi jìng, wú yòng jiā wèi, qǐ bǔ qīng zhōu jiè yī huāng jùn, yǐ zhǎn yīng quǎn zhī yòng. fù bù xǔ. jùn yán zhuāng jiāng fù zhào, ér yóu yù wèi jué, cān jūn rèn ràng wèi jùn yuē: jiāng jūn qiú chù huāng jùn ér bù jiàn xǔ, shì shì rú cǐ, kǒng wú shēng lù, bù rú lè bīng zì shǒu. jùn cóng zhī, suì bù yīng mìng. cháo tíng qiǎn shǐ fěng yù zhī, jùn yuē: tái xià yún wǒ yù fǎn, qǐ dé huó xié! wǒ níng shān tóu wàng tíng wèi, bù néng tíng wèi wàng shān tóu. wǎng zhě guó wēi lèi luǎn, fēi wǒ bù jì, jiǎo tù jì sǐ, liè quǎn lǐ zì yīng pēng, dàn dāng sǐ bào zào móu zhě ěr. yú shì qiǎn cān jūn xú huì jié zǔ yuē, móu wèi luàn, ér yǐ tǎo liàng wèi míng. yuē qiǎn zǔ huàn xǔ liǔ lǜ zhòng zhù jùn, jùn qiǎn jiāng hán huǎng zhāng jiàn děng xí gū shú, jìn bī cí hú, shā yú hú lìng táo fù jí zhèn wēi jiāng jūn sī mǎ liú. jùn zì lǜ huàn liǔ zhòng wàn rén, chéng fēng jì zì héng jiāng, cì yú líng kǒu, yǔ wáng shī zhàn, pín jié, suì jù jiǎng líng fù zhōu shān, lǜ zhòng yīn fēng fàng huǒ, tái shěng jí zhū yíng sì shǔ yī shí dàng jǐn. suì xiàn gōng chéng, zòng bīng dà lüè, qīn bī liù gōng, qióng xiōng jí bào, cán kù wú dào. qū yì bǎi guān, guāng lù xūn wáng bīn děng jiē bèi chuí tà, bī lìng dān fù dēng jiǎng shān. luǒ bō shì nǚ, jiē yǐ huài xí shān cǎo zì zhāng, wú cǎo zhě zuò dì yǐ tǔ zì fù, āi hào zhī shēng zhèn dòng nèi wài. shí guān yǒu bù èr shí wàn pǐ, jīn yín wǔ qiān jīn, qián yì wàn, juàn shù wàn pǐ, tā wù chēng shì, jùn jǐn fèi zhī. jiǎo zhào dà shè, wéi yǔ liàng xiōng dì bù zài yuán lì. zì wèi biāo qí lǐng jūn jiāng jūn lù shàng shū shì, xǔ liǔ dān yáng yǐn, jiā qián jiāng jūn mǎ xióng zuǒ wèi jiāng jūn, zǔ huàn xiāo qí jiāng jūn, fù yì yáng wáng yàng wèi xī yáng wáng tài zǎi lù shàng shū shì, yàng xī bō yì fù běn guān. yú shì gǎi yì guān sī, zhì qí qīn dǎng, cháo tíng zhèng shì yī jiē yóu zhī. yòu qiǎn hán huǎng rù yì xìng, zhāng jiàn guǎn shāng hóng huī děng rù jìn líng.
時明帝初崩,委政宰輔,護軍庾亮欲征之。峻聞將征,遣司馬何仍詣亮曰: 「討賊外任,遠近從命,至於內輔,實非所堪。」不從,遂下優詔征峻為大司農, 加散騎常侍,位特進,以弟逸代領部曲。峻素疑帝欲害己,表曰:「昔明皇帝親執 臣手,使臣北討胡寇。今中原未靖,無用家為,乞補青州界一荒郡,以展鷹犬之用。」 復不許。峻嚴裝將赴召,而猶豫未決,參軍任讓謂峻曰:「將軍求處荒郡而不見許, 事勢如此,恐無生路,不如勒兵自守。」峻從之,遂不應命。朝廷遣使諷諭之,峻 曰:「台下雲我欲反,豈得活邪!我寧山頭望廷尉,不能廷尉望山頭。往者國危累 卵,非我不濟,狡兔既死,獵犬理自應烹,但當死報造謀者耳。」於是遣參軍徐會 結祖約,謀為亂,而以討亮為名。約遣祖渙、許柳率眾助峻,峻遣將韓晃、張健等 襲姑孰,進逼慈湖,殺於湖令陶馥及振威將軍司馬流。峻自率渙、柳眾萬人,乘風 濟自橫江,次於陵口,與王師戰,頻捷,遂據蔣陵覆舟山,率眾因風放火,台省及 諸營寺署一時盪盡。遂陷宮城,縱兵大掠,侵逼六宮,窮凶極暴,殘酷無道。驅役 百官,光祿勛王彬等皆被捶撻,逼令擔負登蔣山。裸剝士女,皆以壞席苫草自鄣, 無草者坐地以土自覆,哀號之聲震動內外。時官有布二十萬匹,金銀五千斤,錢億 萬,絹數萬匹,他物稱是,峻盡費之。矯詔大赦,惟庾亮兄弟不在原例。自為驃騎 領軍將軍、錄尚書事,許柳丹陽尹,加前將軍馬雄左衛將軍,祖渙驍騎將軍,復弋 陽王羕為西陽王、太宰、錄尚書事,羕息播亦複本官。於是改易官司,置其親黨, 朝廷政事一皆由之。又遣韓晃入義興,張健、管商、弘徽等入晉陵。
shí wēn jiào táo kǎn yǐ chàng yì yú wǔ chāng, jùn wén bīng qǐ, yòng cān jūn jiǎ níng jì, hái jù shí tóu, gèng fēn bīng jù zhū yì jūn, suǒ guò wú bù cán miè. jiào děng jiāng zhì, jùn suì qiān tiān zǐ yú shí tóu, bī pò jū rén, jǐn jù zhī hòu yuàn, shǐ huái dé lìng kuāng shù shǒu yuàn chéng. jiào děng jì dào, nǎi zhú lěi yú bái shí, jùn lǜ zhòng gōng zhī, jǐ zhì xiàn méi. dōng xī chāo lüè, duō suǒ qín lǔ, bīng wēi rì shèng, zhàn wú bù kè, yóu shì yì zhòng jǔ nǜ, rén huái yì jì. cháo shì zhī bēn yì jūn zhě, jiē yún: jùn jiǎo xiá yǒu zhì lì, qí tú dǎng xiāo yǒng, suǒ xiàng wú dí. wéi dāng yǐ tiān tǎo yǒu zuì, zhū miè bù jiǔ ruò yǐ rén shì yán zhī, wèi yì chú yě. wēn jiào nù yuē: zhū jūn qiè nuò, nǎi shì yù zéi. jí hòu lèi zhàn bù jié, jiào yì shēn dàn zhī. guǎn shāng děng jìn gōng wú jùn, fén wú xiàn hǎi jiān jiā xìng, bài zhū yì jūn. hán huǎng yòu gōng xuān chéng, hài tài shǒu huán yí. shāng děng yòu fén yú háng, ér dà bài yú wǔ kāng, tuì hái yì xìng. jiào yǔ zhào yìn lǜ bù bīng wàn rén, cóng bái shí nán shàng, yù yǐ lín zhī. jùn yǔ kuāng xiào jiāng bā qiān rén nì zhàn, jùn qiǎn zi shuò yǔ xiào yǐ shù shí qí xiān báo zhào yìn, bài zhī. jùn wàng jiàn yìn zǒu, yuē: xiào néng pò zéi, wǒ gèng bù rú hū! yīn shě qí zhòng, yǔ shù qí běi xià tū zhèn, bù dé rù, jiāng huí qū bái mù bēi, yá mén péng shì lǐ qiān děng tóu zhī yǐ máo, zhuì mǎ, zhǎn shǒu luán gē zhī, fén qí gǔ, sān jūn jiē chēng wàn suì. jùn sī mǎ rèn ràng děng gòng lì jùn dì yì wèi zhǔ. qiú jùn shī bù huò, shuò nǎi fā yǔ liàng fù mǔ mù, pōu guān fén shī. yì bì chéng zì shǒu. hán huǎng wén jùn sǐ, yǐn bīng fù shí tóu. guǎn shāng jí hóng huī jìn gōng chěng tíng lěi, dū hù lǐ hóng jí qīng chē zhǎng shǐ téng hán jī pò zhī, zhǎn shǒu qiān jí. shāng lǜ zhòng zǒu yán líng, lǐ hóng yǔ chěng tíng zhū jūn zhuī zhī, zhǎn huò shù qiān jí. shāng yì yǔ liàng jiàng, kuāng shù jǔ yuàn chéng jiàng. hán huǎng yǔ sū yì děng bìng lì gōng shù, bù néng xiàn. wēn jiào děng xuǎn jīng ruì jiāng gōng zéi yíng, shuò lǜ xiāo yǒng shù bǎi dù huái ér zhàn, yú zhèn zhǎn shuò. huǎng děng zhèn jù, yǐ qí zhòng bēn zhāng jiàn yú qū ā, mén è bù dé chū, gèng xiāng dǎo jí, sǐ zhě wàn shù. yì wèi lǐ tāng suǒ zhí, zhǎn yú chē qí fǔ.
時溫嶠、陶侃已唱義於武昌,峻聞兵起,用參軍賈寧計,還據石頭,更分兵距 諸義軍,所過無不殘滅。嶠等將至,峻遂遷天子於石頭,逼迫居人,盡聚之後苑, 使懷德令匡術守苑城。嶠等既到,乃築壘於白石,峻率眾攻之,幾至陷沒。東西抄 掠,多所擒虜,兵威日盛,戰無不克,由是義眾沮衄,人懷異計。朝士之奔義軍者, 皆云:「峻狡黠有智力,其徒黨驍勇,所向無敵。惟當以天討有罪,誅滅不久;若 以人事言之,未易除也。」溫嶠怒曰:「諸君怯懦,乃是譽賊。」及後累戰不捷, 嶠亦深憚之。管商等進攻吳郡,焚吳縣、海監、嘉興,敗諸義軍。韓晃又攻宣城, 害太守桓彝。商等又焚餘杭,而大敗於武康,退還義興。嶠與趙胤率步兵萬人,從 白石南上,欲以臨之。峻與匡孝將八千人逆戰,峻遣子碩與孝以數十騎先薄趙胤, 敗之。峻望見胤走,曰:「孝能破賊,我更不如乎!」因舍其眾,與數騎北下突陣, 不得入,將回趨白木陂,牙門彭世、李千等投之以矛,墜馬,斬首臠割之,焚其骨, 三軍皆稱萬歲。峻司馬任讓等共立峻弟逸為主。求峻屍不獲,碩乃發庾亮父母墓, 剖棺焚屍。逸閉城自守。韓晃聞峻死,引兵赴石頭。管商及弘徽進攻庱亭壘,督護 李閎及輕車長史滕含擊破之,斬首千級。商率眾走延陵,李閎與庱亭諸軍追之,斬 獲數千級。商詣庾亮降,匡術舉苑城降。韓晃與蘇逸等併力攻術,不能陷。溫嶠等 選精銳將攻賊營,碩率驍勇數百渡淮而戰,於陣斬碩。晃等震懼,以其眾奔張健於 曲阿,門厄不得出,更相蹈藉,死者萬數。逸為李湯所執,斬於車騎府。
guǎn shāng zhī jiàng yě, yú zhòng bìng guī zhāng jiàn. jiàn yòu yí hóng huī děng bù yǔ jǐ tóng, jǐn shā zhī, gèng yǐ zhōu jūn zì yán líng xiàng zhǎng táng, xiǎo dà èr wàn yú kǒu, jīn yín bǎo wù bù kě shèng shù. yáng liè jiāng jūn wáng yǔn zhī yǔ wú xìng zhū jūn jī jiàn, dà pò zhī, huò nán nǚ wàn yú kǒu. jiàn fù yǔ mǎ xióng hán huǎng děng qīng jūn jù zǒu, hóng lǜ ruì bīng zhuī zhī, jí yú yán shān, gōng zhī shén jí. jiàn děng bù gǎn xià shān, wéi huǎng dú chū, dài liǎng bù chá jiàn, què jù hú chuáng, wān gōng shè zhī, shāng shā shén zhòng. jiàn jǐn, nǎi zhǎn zhī. jiàn děng suì jiàng, bìng xiāo qí shǒu.
管商之降也,餘眾並歸張健。健又疑弘徽等不與己同,盡殺之,更以舟軍自延 陵向長塘,小大二萬餘口,金銀寶物不可勝數。揚烈將軍王允之與吳興諸軍擊健, 大破之,獲男女萬餘口。健復與馬雄、韓晃等輕軍俱走,閎率銳兵追之,及於岩山, 攻之甚急。健等不敢下山,惟晃獨出,帶兩步靫箭,卻據胡床,彎弓射之,傷殺甚 眾。箭盡,乃斬之。健等遂降,並梟其首。
sūn ēn, zì líng xiù, láng yá rén, sūn xiù zhī zú yě. shì fèng wǔ dǒu mǐ dào. ēn shū fù tài, zì jìng yuǎn, shī shì qián táng dù zi gōng. ér zi gōng yǒu mì shù, cháng jiù rén jiè guā dāo, qí zhǔ qiú zhī, zi gōng yuē: dāng jí xiāng hái ěr. jì ér dāo zhǔ xíng zhì jiā xìng, yǒu yú yuè rù chuán zhōng, pò yú dé guā dāo. qí wèi shén xiào wǎng wǎng rú cǐ. zi gōng sǐ, tài chuán qí shù. rán fú jiǎo yǒu xiǎo cái, kuáng yòu bǎi xìng, yú zhě jìng zhī rú shén, jiē jié cái chǎn, jìn zǐ nǚ, yǐ qí fú qìng. wáng xún yán yú huì jī wáng dào zǐ, liú zhī yú guǎng zhōu. guǎng zhōu cì shǐ wáng huái zhī yǐ tài xíng yù lín tài shǒu, nán yuè yì guī zhī. tài zǐ shǎo fù wáng yǎ xiān yǔ tài shàn, yán yú xiào wǔ dì, yǐ tài zhī yǎng xìng zhī fāng, yīn zhào hái. dào zǐ yǐ wèi xú zhōu zhǔ bù, yóu yǐ dào shù xuàn huò shì shù. shāo qiān fǔ guó jiāng jūn xīn ān tài shǒu. wáng gōng zhī yì, tài sī hé yì bīng, dé shù qiān rén, wèi guó tǎo gōng. huáng mén láng kǒng dào pó yáng tài shǒu huán fàng zhī biāo qí zī yì zhōu xié děng jiē jìng shì zhī, huì jī shì zǐ yuán xiǎn yì shù yì tài qiú qí mì shù. tài jiàn tiān xià bīng qǐ, yǐ wèi jìn zuò jiāng zhōng, nǎi shàn dòng bǎi xìng, sī jí tú zhòng, sān wú shì shù duō cóng zhī. yú shí cháo shì jiē jù tài wèi luàn, yǐ qí yǔ yuán xiǎn jiāo hòu, xián mò gǎn yán. huì jī nèi shǐ xiè yóu fā qí móu, dào zǐ zhū zhī. ēn táo yú hǎi. zhòng wén tài sǐ, huò zhī, jiē wèi chán tuì dēng xiān, gù jiù hǎi zhōng zī gěi. ēn jù hé wáng mìng dé bǎi yú rén, zhì yù fù chóu.
孫恩,字靈秀,琅邪人,孫秀之族也。世奉五斗米道。恩叔父泰,字敬遠,師 事錢唐杜子恭。而子恭有秘術,嘗就人借瓜刀,其主求之,子恭曰:「當即相還耳。」 既而刀主行至嘉興,有魚躍入船中,破魚得瓜刀。其為神效往往如此。子恭死,泰 傳其術。然浮狡有小才,誑誘百姓,愚者敬之如神,皆竭財產,進子女,以祈福慶。 王珣言於會稽王道子,流之於廣州。廣州刺史王懷之以泰行鬱林太守,南越亦歸之。 太子少傅王雅先與泰善,言於孝武帝,以泰知養性之方,因召還。道子以為徐州主 簿,猶以道術眩惑士庶。稍遷輔國將軍、新安太守。王恭之役,泰私合義兵,得數 千人,為國討恭。黃門郎孔道、鄱陽太守桓放之、驃騎諮議周勰等皆敬事之,會稽 世子元顯亦數詣泰求其秘術。泰見天下兵起,以為晉祚將終,乃扇動百姓,私集徒 眾,三吳士庶多從之。於時朝士皆懼泰為亂,以其與元顯交厚,咸莫敢言。會稽內 史謝輶發其謀,道子誅之。恩逃於海。眾聞泰死,惑之,皆謂蟬蛻登仙,故就海中 資給。恩聚合亡命得百餘人,志欲復仇。
jí yuán xiǎn zòng bào wú huì, bǎi xìng bù ān, ēn yīn qí sāo dòng, zì hǎi gōng shàng yú, shā xiàn lìng, yīn xí huì jī, hài nèi shǐ wáng níng zhī, yǒu zhòng shù wàn. yú shì huì jī xiè jīn xián wú jùn lù guī wú xìng qiū wāng yì xìng xǔ yǔn zhī lín hǎi zhōu zhòu yǒng jiā zhāng yǒng jí dōng yáng xīn ān děng fán bā jùn, yī shí jù qǐ, shā zhǎng shǐ yǐ yīng zhī, xún rì zhī zhōng, zhòng shù shí wàn. yú shì wú xìng tài shǒu xiè miǎo, yǒng jiā tài shǒu xiè yì, jiā xìng gōng gù yìn, nán kāng gōng xiè míng huì, huáng mén láng xiè chōng zhāng kūn, zhōng shū láng kǒng dào, tài zǐ xǐ mǎ kǒng fú, wū chéng lìng xià hóu yīn děng jiē yù hài. wú guó nèi shǐ huán qiān, yì xìng tài shǒu wèi yàn, lín hǎi tài shǒu xīn cài wáng chóng děng bìng chū bēn. yú shì ēn jù huì jī, zì hào zhēng dōng jiāng jūn, hào qí dǎng yuē zhǎng shēng rén, xuān yǔ lìng zhū shā yì jǐ, yǒu bù tóng zhě lù jí yīng hái, yóu shì sǐ zhě shí qī bā. jī nèi zhū xiàn chù chù fēng qǐ, cháo tíng zhèn jù, nèi wài jiè yán. qiǎn wèi jiāng jūn xiè yǎn zhèn běi jiāng jūn liú láo zhī tǎo zhī, bìng zhuǎn dòu ér qián. wú huì chéng píng rì jiǔ, rén bù xí zhàn, yòu wú qì xiè, gù suǒ zài duō bèi pò wáng. zhū zéi jiē shāo cāng lǐn, fén yì wū, kān mù yīn jǐng, lǔ lüè cái huò, xiāng shuài jù yú huì jī. qí fù nǚ yǒu yīng lèi bù néng qù zhě, náng lù shèng yīng ér tóu yú shuǐ, ér gào zhī yuē: hè rǔ xiān dēng xiān táng, wǒ xún hòu jiù rǔ.
及元顯縱暴吳會,百姓不安,恩因其騷動,自海攻上虞,殺縣令,因襲會稽, 害內史王凝之,有眾數萬。於是會稽謝釒咸、吳郡陸瑰、吳興丘尪、義興許允之、 臨海周胄、永嘉張永及東陽、新安等凡八郡,一時俱起,殺長史以應之,旬日之中, 眾數十萬。於是吳興太守謝邈,永嘉太守謝逸,嘉興公顧胤,南康公謝明慧,黃門 郎謝沖、張琨,中書郎孔道,太子洗馬孔福,烏程令夏侯愔等皆遇害。吳國內史桓 謙,義興太守魏傿,臨海太守、新蔡王崇等並出奔。於是恩據會稽,自號征東將軍, 號其黨曰「長生人」,宣語令誅殺異己,有不同者戮及嬰孩,由是死者十七八。畿 內諸縣處處蜂起,朝廷震懼,內外戒嚴。遣衛將軍謝琰、鎮北將軍劉牢之討之,並 轉斗而前。吳會承平日久,人不習戰,又無器械,故所在多被破亡。諸賊皆燒倉廩, 焚邑屋,刊木堙井,虜掠財貨,相率聚於會稽。其婦女有嬰累不能去者,囊簏盛嬰 兒投於水,而告之曰:「賀汝先登仙堂,我尋後就汝。」
chū, ēn wén bā jùn xiǎng yīng, gào qí shǔ yuē: tiān xià wú fù shì yǐ, dāng yǔ zhū jūn cháo fú ér zhì jiàn kāng. jì wén láo zhī lín jiāng, fù yuē: wǒ gē zhè jiāng, bù shī zuò jù jiàn yě. xún zhī láo zhī yǐ jì jiāng, nǎi yuē: gū bù xiū zǒu yǐ. nǎi lǔ nán nǚ èr shí yú wàn kǒu, yī shí táo rù hǎi. jù guān jūn zhī niè, nǎi yuán dào duō qì bǎo wù zǐ nǚ. shí dōng tǔ yīn shí, mò bù càn lì yíng mù, láo zhī děng jù yú shōu liǎn, gù ēn fù dé táo hǎi. cháo tíng yǐ xiè yǎn wèi huì jī, lǜ xú zhōu wén wǔ shù hǎi pǔ.
初,恩聞八郡響應,告其屬曰:「天下無復事矣,當與諸君朝服而至建康。」 既聞牢之臨江,復曰:「我割浙江,不失作句踐也。」尋知牢之已濟江,乃曰: 「孤不羞走矣。」乃虜男女二十餘萬口,一時逃入海。懼官軍之躡,乃緣道多棄寶 物子女。時東土殷實,莫不粲麗盈目,牢之等遽於收斂,故恩復得逃海。朝廷以謝 琰為會稽,率徐州文武戍海浦。
lóng ān sì nián, ēn fù rù yú yáo, pò shàng yú, jìn zhì xíng pǔ. yǎn qiǎn cān jūn liú xuān zhī jù pò zhī, ēn tuì suō. shǎo rì, fù kòu xíng pǔ, hài xiè yǎn. cháo tíng dà zhèn, qiǎn guān jūn jiāng jūn huán bù cái fǔ guó jiāng jūn sūn wú zhōng níng shuò jiāng jūn gāo yǎ zhī jī zhī, ēn fù hái yú hǎi. yú shì fù qiǎn láo zhī dōng tún huì jī, wú guó nèi shǐ yuán shān sōng zhú hù dú lěi, yuán hǎi bèi ēn. míng nián, ēn fù rù jiā kǒu, yǎ zhī bài jī. láo zhī jìn jī, ēn fù hái yú hǎi. zhuǎn kòu hù dú, hài yuán shān sōng, réng fú hǎi xiàng jīng kǒu. láo zhī lǜ zhòng xī jī, wèi dá, ér ēn yǐ zhì, liú yù nǎi zǒng bīng yuán hǎi jù zhī. jí zhàn, ēn zhòng dà bài, láng bèi fù chuán. xún yòu jí zhòng, yù xiàng jīng dū, cháo tíng hài jù, chén bīng yǐ dài zhī. ēn zhì xīn zhōu, bù gǎn jìn ér tuì, běi kòu guǎng líng, xiàn zhī, nǎi fú hǎi ér běi. liú yù yǔ liú jìng xuān bìng jūn niè zhī yú yù zhōu, lèi zhàn, ēn fù dà bài, yóu shì jiàn shuāi ruò, fù yán hǎi hái nán. yù yì xún hǎi yào jié, fù dà pò ēn yú hù dú, ēn suì yuǎn bèng hǎi zhōng.
隆安四年,恩復入餘姚,破上虞,進至刑浦。琰遣參軍劉宣之距破之,恩退縮。 少日,復寇刑浦,害謝琰。朝廷大震,遣冠軍將軍桓不才、輔國將軍孫無終、寧朔 將軍高雅之擊之,恩復還於海。於是復遣牢之東屯會稽,吳國內史袁山松築扈瀆壘, 緣海備恩。明年,恩復入浹口,雅之敗績。牢之進擊,恩復還於海。轉寇扈瀆,害 袁山松,仍浮海向京口。牢之率眾西擊,未達,而恩已至,劉裕乃總兵緣海距之。 及戰,恩眾大敗,狼狽赴船。尋又集眾,欲向京都,朝廷駭懼,陳兵以待之。恩至 新州,不敢進而退,北寇廣陵,陷之,乃浮海而北。劉裕與劉敬宣並軍躡之於郁洲, 累戰,恩復大敗,由是漸衰弱,復沿海還南。裕亦尋海要截,復大破恩於扈瀆,恩 遂遠迸海中。
jí huán xuán yòng shì, ēn fù kòu lín hǎi, lín hǎi tài shǒu xīn jǐng tǎo pò zhī. ēn qióng qī, nǎi fù hǎi zì shěn, yāo dǎng jí jì qiè wèi zhī shuǐ xiān, tóu shuǐ cóng sǐ zhě bǎi shù. yú zhòng fù tuī ēn mèi fū lú xún wèi zhǔ. zì ēn chū rù hǎi, suǒ lǔ nán nǚ zhī kǒu, qí hòu zhàn sǐ jí zì nì bìng liú lí bèi chuán mài zhě, zhì ēn sǐ shí cái shù qiān rén cún, ér ēn gōng méi xiè yǎn yuán shān sōng, xiàn guǎng líng, qián hòu shù shí zhàn, yì shā bǎi xìng shù wàn rén.
及桓玄用事,恩復寇臨海,臨海太守辛景討破之。恩窮戚,乃赴海自沈,妖黨 及妓妾謂之水仙,投水從死者百數。餘眾復推恩妹夫盧循為主。自恩初入海,所虜 男女之口,其後戰死及自溺並流離被傳賣者,至恩死時裁數千人存,而恩攻沒謝琰、 袁山松,陷廣陵,前後數十戰,亦殺百姓數萬人。
lú xún, zì yú xiān, xiǎo míng yuán lóng, sī kōng cóng shì zhōng láng chén zhī céng sūn yě. shuāng móu jiǒng chè, tóng zǐ sì zhuǎn, shàn cǎo lì yì qí zhī yì. shā mén huì yuǎn yǒu jiàn cái, jiàn ér wèi zhī yuē: jūn suī tǐ shè fēng sù, ér zhì cún bù guǐ. xún qǔ sūn ēn mèi. jí ēn zuò luàn, yǔ xún tōng móu. ēn xìng kù rěn, xún měi jiàn zhǐ zhī, rén shì duō lài yǐ jì miǎn. ēn wáng, yú zhòng tuī xún wèi zhǔ. yuán xìng èr nián zhēng yuè, kòu dōng yáng, bā yuè, gōng yǒng jiā. liú yù tǎo xún zhì jìn ān, xún jiǒng jí, fàn hǎi dào pān yú, kòu guǎng zhōu, zhú cì shǐ wú yǐn zhī, zì shè zhōu shì, hào píng nán jiāng jūn, qiǎn shǐ xiàn gòng. shí cháo tíng xīn zhū huán shì, zhōng wài duō yú, nǎi quán jiǎ xún zhēng lǔ jiāng jūn guǎng zhōu cì shǐ píng yuè zhōng láng jiāng.
盧循,字於先,小名元龍,司空從事中郎諶之曾孫也。雙眸冏徹,瞳子四轉, 善草隸弈棋之藝。沙門慧遠有鑒裁,見而謂之曰:「君雖體涉風素,而志存不軌。」 循娶孫恩妹。及恩作亂,與循通謀。恩性酷忍,循每諫止之,人士多賴以濟免。恩 亡,餘眾推循為主。元興二年正月,寇東陽,八月,攻永嘉。劉裕討循至晉安,循 窘急,泛海到番禺,寇廣州,逐刺史吳隱之,自攝州事,號平南將軍,遣使獻貢。 時朝廷新誅桓氏,中外多虞,乃權假循征虜將軍、廣州刺史、平越中郎將。
yì xī zhōng, liú yù fá mù róng chāo, xún suǒ shǔ shǐ xìng tài shǒu xú dào fù, xún zhī zǐ fū yě, shǐ rén quàn xún chéng xū ér chū, xún bù cóng. dào fù nǎi zhì pān yú, shuō xún yuē: cháo tíng héng yǐ jūn wèi fù xīn zhī jí, liú gōng wèi yǒu xuán rì, bù chéng cǐ jī ér bǎo yī rì zhī ān, ruò píng qí zhī hòu, liú gōng zì lǜ zhòng zhì yù zhāng, qiǎn ruì shī guò lǐng, suī fù jūn zhī shén wǔ, bì bù néng dāng yě. jīn rì zhī jī, wàn bù kě shī. jì kè dū yì, liú yù suī hái, wú néng wèi yě. jūn ruò bù tóng, biàn dāng lǜ shǐ xìng zhī zhòng zhí zhǐ xún yáng. xún shén bù lè cǐ jǔ, wú yǐ duó qí jì, nǎi cóng zhī.
義熙中,劉裕伐慕容超,循所署始興太守徐道覆,循之姊夫也,使人勸循乘虛 而出,循不從。道覆乃至番禺,說循曰:「朝廷恆以君為腹心之疾,劉公未有旋日, 不乘此機而保一日之安,若平齊之後,劉公自率眾至豫章,遣銳師過嶺,雖復君之 神武,必不能當也。今日之機,萬不可失。既克都邑,劉裕雖還,無能為也。君若 不同,便當率始興之眾直指尋陽。」循甚不樂此舉,無以奪其計,乃從之。
chū, dào fù mì yù zhuāng zhōu jiàn, nǎi shǐ rén fá chuán cái yú nán kāng shān, wěi yún jiāng xià dū huò zhī. hòu chēng lì shǎo bù néng dé zhì, jí yú jùn jiàn mài zhī, jià jiǎn shù bèi, jū rén tān jiàn, mài yī wù ér shì zhī. gàn shí shuǐ jí, chū chuán shén nán, jiē chǔ zhī. rú shì zhě shù sì, gù chuán bǎn dà jī, ér bǎi xìng fú zhī yí. jí dào fù jǔ bīng, àn mài quàn ér qǔ zhī, wú dé yǐn nì zhě, nǎi bìng lì zhuāng zhī, xún rì ér bàn. suì jǔ zhòng kòu nán kāng lú líng yù zhāng zhū jùn, shǒu xiāng jiē wěi rèn bēn zǒu. zhèn nán jiāng jūn hé wú jì lǜ zhòng jù zhī, bīng bài bèi hài.
初,道覆密欲裝舟艦,乃使人伐船材於南康山,偽雲將下都貨之。後稱力少不 能得致,即於郡賤賣之,價減數倍,居人貪賤,賣衣物而市之。贛石水急,出船甚 難,皆儲之。如是者數四,故船版大積,而百姓弗之疑。及道覆舉兵,案賣券而取 之,無得隱匿者,乃併力裝之,旬日而辦。遂舉眾寇南康、廬陵、豫章諸郡,守相 皆委任奔走。鎮南將軍何無忌率眾距之,兵敗被害。
xún qiǎn dào fù kòu jiāng líng, wèi zhì, wèi guān jūn suǒ bài, chí zǒu gào xún yuē: qǐng bìng lì gōng jīng dū, ruò kè zhī, jiāng líng fēi suǒ yōu yě. nǎi lián qí ér xià, róng zú shí wàn, zhú lú qiān jì, bài wèi jiāng jūn liú yì yú sāng luò zhōu, jìng zhì jiāng níng. dào fù sù yǒu dǎn jué, zhī liú yù yǐ hái, yù gān méi yī zhàn, qǐng yú xīn tíng zhì bái shí, fén zhōu ér shàng, shù dào gōng zhī. xún duō móu shǎo jué, yù yǐ wàn quán zhī jì, gù bù tīng. dào fù yǐ xún wú duàn, nǎi tàn yuē: wǒ zhōng wèi lú gōng suǒ wù, shì bì wú chéng. shǐ wǒ dé wèi yīng xióng qū chí, tiān xià bù zú dìng yě! yù jù qí qīn yì, nǎi shān shí tóu, duàn zhā pǔ, yǐ jù zhī. xún gōng shān bù lì, chuán jiàn wèi bào fēng suǒ qīng, rén yǒu sǐ zhě. liè zhèn nán àn, zhàn yòu bài jī. nǎi jìn gōng jīng kǒu, kòu lüè zhū xiàn, wú suǒ de. xún wèi dào fù yuē: shī lǎo yǐ! fú néng fù zhèn. kě jù xún yáng, bìng lì qǔ jīng zhōu, xú gèng yǔ dū xià zhēng héng, yóu kě yǐ jì. yīn zì cài zhōu nán zǒu, fù jù xún yáng. yù xiān qiǎn qún lǜ zhuī tǎo, zì tǒng dà zhòng jì jìn, yòu bài xún yú léi chí. xún yù dùn hái yù zhāng, nǎi xī lì shān duàn zuǒ lǐ. yù mìng zhòng gōng shān, xún zhòng suī sǐ zhàn, yóu bù néng kàng. yù chéng shèng jī zhī, xún dān gě ér zǒu, shōu sàn zú dé qiān yú rén, hái bǎo guǎng zhōu. yù xiān qiǎn sūn chù cóng hǎi dào jù pān yú chéng, xún gōng zhī bù xià. dào fù bǎo shǐ xìng, yīn xiǎn zì gù. xún nǎi xí hé pǔ, kè zhī, jìn gōng jiāo zhōu. zhì lóng biān, cì shǐ dù huì dù jué ér bài zhī.
循遣道覆寇江陵,未至,為官軍所敗,馳走告循曰:「請併力攻京都,若克之, 江陵非所憂也。」乃連旗而下,戎卒十萬,舳艫千計,敗衛將軍劉毅於桑落洲,逕 至江寧。道覆素有膽決,知劉裕已還,欲乾沒一戰,請於新亭至白石,焚舟而上, 數道攻之。循多謀少決,欲以萬全之計,固不聽。道覆以循無斷,乃嘆曰:「我終 為盧公所誤,事必無成。使我得為英雄驅馳,天下不足定也!」裕懼其侵軼,乃柵 石頭,斷柤浦,以距之。循攻柵不利,船艦為暴風所傾,人有死者。列陣南岸,戰 又敗績。乃進攻京口,寇掠諸縣,無所得。循謂道覆曰:「師老矣!弗能復振。可 據尋陽,並力取荊州,徐更與都下爭衡,猶可以濟。」因自蔡洲南走,復據尋陽。 裕先遣群率追討,自統大眾繼進,又敗循於雷池。循欲遁還豫章,乃悉力柵斷左里。 裕命眾攻柵,循眾雖死戰,猶不能抗。裕乘勝擊之,循單舸而走,收散卒得千餘人, 還保廣州。裕先遣孫處從海道據番禺城,循攻之不下。道覆保始興,因險自固。循 乃襲合浦,克之,進攻交州。至龍編,刺史杜慧度譎而敗之。
xún shì qū, zhī bù miǎn, xiān zhèn qī zǐ shí yú rén, yòu zhào jì qiè wèn yuē: wǒ jīn jiāng zì shā, shuí néng tóng zhě? duō yún: què shǔ tān shēng, jiù sǐ shí rén qíng suǒ nán. yǒu yún: guān shàng dāng sǐ, mǒu qǐ yuàn shēng! yú shì xī zhèn zhū cí sǐ zhě, yīn zì tóu yú shuǐ. huì dù qǔ qí shī zhǎn zhī, jí qí fù gǔ tóng dǎng jǐn huò, chuán shǒu jīng dū.
循勢屈,知不免,先鴆妻子十餘人,又召妓妾問曰:「我今將自殺,誰能同者?」 多云:「雀鼠貪生,就死實人情所難。」有云:「官尚當死,某豈願生!」於是悉 鴆諸辭死者,因自投於水。慧度取其屍斬之,及其父嘏;同黨盡獲,傳首京都。
qiào zòng, bā xī nán chōng rén yě. zǔ xiàn zhī, yǒu zhòng míng yú xī tǔ. zòng shǎo ér jǐn shèn, shǔ rén ài zhī. wèi ān xī fǔ cān jūn. yì xī yuán nián, cì shǐ qiǎn zòng jí hóu huī děng lǐng zhū xiàn dī jìn bīng dōng xià. huī yǒu èr zhì, yīn liáng zhōu rén bù lè dōng yě, jiāng tú yì zhōu cì shǐ máo qú, yǔ bā xī yáng mèi jié móu yú wǔ chéng shuǐ kǒu, gòng bī zòng wèi zhǔ. zòng jù ér bù dāng, zǒu tóu yú shuǐ, huī yǐn chū ér qǐng zhī, zhì yú zài sān, suì yǐ bīng bī zòng yú yú shàng. gōng qú dì xī yí xiào wèi jǐn yú fú chéng, chéng xiàn, jǐn sǐ zhī, zòng nǎi zì hào liáng qín èr zhōu cì shǐ. qú wén zòng fǎn, zì lüè chéng bù hái chéng dū, qiǎn cān jūn wáng qióng lǜ sān qiān rén tǎo zòng, yòu qiǎn dì yuàn lǐng sì qiān bīng jì qióng hòu jìn. zòng qiǎn dì míng zǐ jí huī jù qióng yú guǎng hàn, qióng jī pò huī děng, zhuī zhì mián zhú. míng zǐ shè èr fú yǐ dài zhī, dà bài qióng zhòng, sǐ zhě shí bā jiǔ. yì zhōu yíng hù lǐ téng kāi chéng yǐ nà zòng.
譙縱,巴西南充人也。祖獻之,有重名於西土。縱少而謹慎,蜀人愛之。為安 西府參軍。義熙元年,刺史遣縱及侯暉等領諸縣氐進兵東下。暉有貳志,因梁州人 不樂東也,將圖益州刺史毛璩,與巴西陽昧結謀於五城水口,共逼縱為主。縱懼而 不當,走投於水,暉引出而請之,至於再三,遂以兵逼縱於輿上。攻璩弟西夷校尉 瑾於涪城,城陷,瑾死之,縱乃自號梁、秦二州刺史。璩聞縱反,自略城步還成都, 遣參軍王瓊率三千人討縱,又遣弟瑗領四千兵繼瓊後進。縱遣弟明子及暉距瓊於廣 漢,瓊擊破暉等,追至綿竹。明子設二伏以待之,大敗瓊眾,死者十八九。益州營 戶李騰開城以納縱。
máo qú jì sǐ, zòng yǐ cóng dì hóng wèi yì zhōu cì shǐ, míng zǐ wèi zhèn dōng jiāng jūn bā zhōu cì shǐ, lǜ qí zhòng wǔ qiān rén tún bái dì, zì chēng chéng dū wáng. míng nián, qiǎn shǐ chēng fān yú yáo xìng, jiāng shùn liú dōng kòu, yǐ tǎo chē qí jiāng jūn liú yù wèi míng, qǐ shī yú yáo xìng, qiě qǐng huán qiān wèi zhù, xìng qiǎn zhī.
毛璩既死,縱以從弟洪為益州刺史,明子為鎮東將軍、巴州刺史,率其眾五千 人屯白帝,自稱成都王。明年,遣使稱籓於姚興,將順流東寇,以討車騎將軍劉裕 為名,乞師於姚興,且請桓謙為助,興遣之。
jiǔ nián, liú yù yǐ xī yáng tài shǒu zhū líng shí wèi yì zhōu cì shǐ, níng shuò jiāng jūn zāng xǐ xià pī tài shǒu liú zhōng, lán líng tài shǒu kuǎi ēn děng lǜ zhòng èr wàn, zì jiāng líng tǎo zòng. chū móu yuán lǜ, qiān nán qí rén, líng shí zī míng sù qiǎn, yù wéi zhòng bá zhī, shòu yǐ huī xià zhī bàn. cáng xǐ, yù qī dì yě, wèi chū qí yòu, yòu lì yān. líng shí cì yú bái dì, zòng qiǎn qiào dào fú zhòng bīng shǒu fú. líng shí shī cì píng mó, qù chéng dū èr bǎi lǐ, zòng qiǎn qí dà jiāng jūn hóu huī shàng shū pú shè qiào shēn tún píng mó, jiā àn lián chéng, céng lóu zhòng shān, zhòng wèi néng gōng. líng shí wèi liú zhōng yuē: tiān fāng shǔ rè, zéi jīn gù xiǎn, gōng zhī nán bá, zhǐ kùn wǒ shī. wú yù xù ruì xī bīng, sì xì ér jìn, qīng yǐ wèi hé rú? zhōng yuē: bù rán. qián yáng shēng yán dà jiāng yóu nèi shuǐ, gù dào fú bù gǎn shě fú, jīn zhòng jūn bī zhī, chū qí bù yì, hóu huī zhī tú yǐ pò dǎn yǐ. zhèng kě yīn qí xiōng ér gōng zhī, shì dāng bì kè. kè píng mó zhī hòu, zì kě gǔ xíng ér qián, chéng dū bì bù néng shǒu. ruò suī bīng xiāng chí, xū shí xiāng jiàn, fú jūn fù lái, nán wèi dí yě. jìn bù néng zhàn, tuì wú suǒ zī, èr wàn yú rén yīn wèi shǔ zi lǔ ěr. cóng zhī. yì rì, jìn gōng jiē kè, zhǎn hóu huī děng, yú shì suì jìn. zòng zhī chéng shǒu zhě xiāng cì wǎ jiě, zòng nǎi chū bēn. qí shàng shū lìng mǎ dān fēng cāng kù yǐ dài wáng shī. jí líng shí rù chéng dū, zhū zòng tóng zǔ zhī qīn, yú jiē ān dǔ, shǐ fù qí yè.
九年,劉裕以西陽太守硃齡石為益州刺史,寧朔將軍臧喜、下邳太守劉鍾,蘭 陵太守蒯恩等率眾二萬,自江陵討縱。初謀元率,僉難其人,齡石資名素淺,裕違 眾拔之,授以麾下之半。藏喜,裕妻弟也,位出其右,又隸焉。齡石次於白帝,縱 遣譙道福重兵守涪。齡石師次平模,去成都二百里,縱遣其大將軍侯暉、尚書僕射 譙詵屯平模,夾岸連城,層樓重柵,眾未能攻。齡石謂劉鍾曰:「天方暑熱,賊今 固險,攻之難拔,只困我師。吾欲蓄銳息兵,伺隙而進,卿以為何如?」鍾曰: 「不然。前揚聲言大將由內水,故道福不敢舍涪,今重軍逼之,出其不意,侯暉之 徒已破膽矣。正可因其凶而攻之,勢當必克。克平模之後,自可鼓行而前,成都必 不能守。若綏兵相持,虛實相見,涪軍復來,難為敵也。進不能戰,退無所資,二 萬餘人因為蜀子虜耳。」從之。翌日,進攻皆克,斬侯暉等,於是遂進。縱之城守 者相次瓦解,縱乃出奔。其尚書令馬耽封倉庫以待王師。及齡石入成都,誅縱同祖 之親,余皆安堵,使復其業。
zòng zhī zǒu yě, xiān rú qí mù, zòng nǚ wèi zòng yuē: zǒu bì bù miǎn, zhǐ qǔ rǔ yān. děng sǐ, sǐ yú xiān rén zhī mù kě yě. zòng bù cóng, tóu dào fú yú fú. dào fú nù wèi zòng yuē: dà zhàng fū jū rú sī gōng yè, ān kě qì zāi! jīn yù wèi jiàng lǔ, qǐ kě ér dé! rén shuí bù sǐ, hé jù zhī shén! yīn tóu zòng yǐ jiàn, zhōng qí mǎ ān. zòng qù zhī, nǎi zì yì. dào fú wèi qí tú yuē: wú yǎng ěr děng, zhèng wèi jīn rì. shǔ zhī cún wáng, shí xì zài wǒ, bù zài qiào wáng. wǒ shàng zài, yóu zú yī zhàn. shì xián xǔ nuò. nǎi sàn jīn bó yǐ cì qí zhòng, zhòng shòu zhī ér zǒu. dào fú dú bēn guǎng hàn, guǎng hàn rén dù jǐn zhí zhī. zhū líng shí xǐ mǎ dān yú yuè guī, zhuī shā zhī. dān zhī xǐ yě, wèi qí tú yuē: zhū hóu bù sòng wǒ jīng shī, miè zhòng kǒu yě, wú bì bù miǎn. nǎi guàn xǐ ér wò, yǐn shéng ér sǐ. xū yú, líng shí shī zhì, suì lù shī yān.
縱之走也,先如其墓,縱女謂縱曰:「走必不免,只取辱焉。等死,死於先人 之墓可也。」縱不從,投道福於涪。道福怒謂縱曰:「大丈夫居如斯功業,安可棄 哉!今欲為降虜,豈可而得!人誰不死,何懼之甚!」因投縱以劍,中其馬鞍。縱 去之,乃自縊。道福謂其徒曰:「吾養爾等,正為今日。蜀之存亡,實系在我,不 在譙王。我尚在,猶足一戰。」士咸許諾。乃散金帛以賜其眾,眾受之而走。道福 獨奔廣漢,廣漢人杜瑾執之。硃齡石徙馬耽于越巂,追殺之。耽之徙也,謂其徒曰: 「硃侯不送我京師,滅眾口也,吾必不免。」乃盥洗而臥,引繩而死。須臾,齡石 師至,遂戮屍焉。
shǐ chén yuē: huì huáng shī yù, zhèng wěn cháo wēi, nán qǐ xiāo qiáng, dú fū hán xià, jiǔ zhōu bō hài, wǔ yuè chén fēi, gān gē rì xún, róng chē jìng zhú. wáng mí hǎo luàn lè huò, xié zhà huái jiān, mìng chóu xiào lǚ, cì jiān hóu xì, zhù bèi nì yú píng yáng, sì cán rěn yú dū yì, suì shǐ shēng líng tú tàn, shén qì liú lí, bāng guó zhěn mài xiù zhī āi, gōng miào xìng shǔ lí zhī tòng, qǐ tiān yì hū? qǐ rén shì hū? hé chǒu lǔ zhī chāng kuáng ér luàn lí zhī sī mò zhě yě! zhāng chāng děng huò shì zhāng huái pǔ, huò yǐ jù jīng héng, zhāo wū hé zhī xiōng tú, chěng chái láng zhī tān bào, píng líng xiǎn ài, jué qiáng jiāng hú, wèi yān suì rěn, xián zhì zhū lù, shí zì qǔ zhī, fēi wèi bù xìng. jùn yuē tóng è xiāng jì, shēng cǐ luàn jiē, sūn lú tóng lèi xiāng qiú, sì chéng yāo nì. zhì nǎi gān gē sǎo dì, zāi lì tāo tiān, suī fán xiè zhī dú bèi hán líng, lǐ guō zhī huò yán gōng què, fāng xiōng bǐ bào, fú shì jiā yě. qiào zòng chéng zī xìn xì, sì bǐ jiān móu, xuán zhǒng ér wáng, wú zú lùn yǐ.
史臣曰:惠皇失御,政紊朝危,難起蕭牆,毒痡函夏,九州波駭,五嶽塵飛, 干戈日尋,戎車競逐。王彌好亂樂禍,挾詐懷奸,命儔嘯侶,伺間侯隙,助悖逆於 平陽,肆殘忍於都邑,遂使生靈塗炭,神器流離,邦國軫《麥秀》之哀,宮廟興 《黍離》之痛,豈天意乎?豈人事乎?何醜虜之猖狂而亂離之斯瘼者也!張昌等或 氏張淮浦,或蟻聚荊衡,招烏合之兇徒,逞豺狼之貪暴,憑陵險隘,倔強江湖, 未淹歲稔,咸至誅戮,實自取之,非為不幸。峻約同惡相濟,生此亂階,孫盧同類 相求,嗣成妖逆。至乃干戈掃地,災沴滔天,雖樊謝之毒被含靈,李郭之禍延宮闕, 方凶比暴,弗是加也。譙縱乘茲釁隙,肆彼奸謀,旋踵而亡,無足論矣。
zàn yuē: zhōng cháo huī zhèng, wáng mí zhào luàn. shén qì liú lí, shēng líng tú tàn. qún yāo sì xì, gòu zī duō nán. jiàn shí jīng héng, líng nüè jiāng hàn. sūn lú jiān tè, yuē jùn cán zéi. qióng xiōng jí bào, wèi guǐ wèi yù. zòng qiè mín é, xuán zhì diān bó.
贊曰:中朝隳政,王彌肇亂。神器流離,生靈塗炭。群妖伺隙,構茲多難。薦 食荊衡,陵虐江漢。孫盧奸慝,約峻殘賊。窮凶極暴,為鬼為蜮。縱竊岷峨,旋至 顛踣。
zài jì xù
載記序
gǔ zhě dì wáng, nǎi shēng qí lèi chún wéi, bó yǔ zhī miáo yì, qǐ yì lèi zāi? fǎn shǒu yī pí, cān shān yǐn shui zhòng, ér zhèn jīng zhōng yù, qí lái zì yuǎn. tiān wèi huǐ huò, zhǒng luò mí fán. qí fēng sú xiǎn bì, xìng líng chí tū, qián shǐ zài zhī, yì yǐ xiáng bèi. xuān dì huàn qí gàn jì, suǒ yǐ cú zhēng wǔ wáng cuàn yǐ huāng fú, tóng hū qín shòu. ér yú lù hán zhī yě, hòu yuè chān fēng, dǔ xì yáng āi, chéng jiān chěng bào, biān chéng bù dé huǎn dài, bǎi xìng mí yǒu shì jiā. kǒng zǐ yuē: wēi guǎn zhòng, wú qí bèi fà zuǒ rèn yǐ. cǐ yán néng jiào xùn zú wǔ, zhěng qí chē jiǎ, biān yì jì fú, jìng nèi yǐ ān. rán zé yàn zhú zào yáng zhī jiāo, qín qiàn lín táo zhī xiǎn, dēng tiān shān, jué dì mài, bāo xuán tú, kuǎn huáng hé, suǒ yǐ fáng yí dí zhī luàn zhōng huá, qí bèi yù rú cǐ.
古者帝王,乃生奇類、淳維,伯禹之苗裔,豈異類哉?反首衣皮,餐膻飲氵重, 而震驚中域,其來自遠。天未悔禍,種落彌繁。其風俗險詖,性靈馳突,前史載之, 亦以詳備。軒帝患其干紀,所以徂征;武王竄以荒服,同乎禽獸。而於露寒之野, 候月覘風,睹隙揚埃,乘間騁暴,邊城不得緩帶,百姓靡有室家。孔子曰:「微管 仲,吾其被髮左衽矣。」此言能教訓卒伍,整齊車甲,邊埸既伏,境內以安。然則 燕築造陽之郊,秦塹臨洮之險,登天山,絕地脈,苞玄菟,款黃河,所以防夷狄之 亂中華,其備豫如此。
hàn xuān dì chū nà hū hán, jū zhī tíng zhāng, wěi yǐ hòu wàng, shǐ kuān róng dí. guāng wǔ yì yǐ nán tíng shù wàn xǐ rù xī hé, hòu yì zhuǎn zhì wǔ yuán, lián yán qī jùn. dǒng zhuō zhī luàn, zé fén jìn zhī jiāo xiāo rán yǐ. guō qīn téng jiān yú wǔ dì, jiāng tǒng xiàn cè yú huì huáng, jiē yǐ wèi wèi chù róng yí, xiù jū dōu bǐ, qǐng yí shā sāi zhī biǎo, dìng yī yīn zhōu zhī fú. tǒng zé yōu zhū bìng bù, qīn zé lǜ zài méng jīn. yán yóu zì kǒu, yuán hǎi yǐ zhì. yǔ yuē shī yǐ háo lí, jìn qīng dài fū zhī rǔ yě. cōng zhī shì bīng, dōng jiān qí dì yào zhī chí pèi, xī yú lǒng shān, fù méi liǎng jīng, zhēng tú bǎi wàn. tiān zǐ líng jiāng yù wù, fēn jù dì xiǎn, huí shǒu zhōng yuán, lì bù néng jiù, huà zhǎng huái yǐ běi, dà dǐ qì zhī. hú rén lì wǒ jiān yú, fēn biāo qǐ luàn jìn chén huò zǔ bīng xiá yuǎn, jiē wǔ xiào yóu.
漢宣帝初納呼韓,居之亭鄣,委以候望,始寬戎狄。光武亦以南庭數萬徙入西 河,後亦轉至五原,連延七郡。董卓之亂,則汾晉之郊蕭然矣。郭欽騰箋於武帝, 江統獻策於惠皇,皆以為魏處戎夷,繡居都鄙,請移沙塞之表,定一殷周之服。統 則憂諸並部,欽則慮在盟津。言猶自口,元海已至。語曰「失以豪厘」,晉卿大夫 之辱也。聰之誓兵,東兼齊地;曜之馳旆,西逾隴山,覆沒兩京,蒸徒百萬。天子 陵江御物,分據地險,回首中原,力不能救,劃長淮以北,大抵棄之。胡人利我艱 虞,分鑣起亂;晉臣或阻兵遐遠,接武效尤。
dà fán liú yuán hǎi yǐ huì dì yǒng xìng yuán nián jù lí shí chēng hàn. hòu jiǔ nián, shí lè jù xiāng guó chēng zhào. zhāng shì xiān jù hé xī, shì suì, zì shí lè hòu sān shí liù nián yě, zhòng huá zì chēng liáng wáng. hòu yī nián, rǎn mǐn jù yè chēng wèi. hòu yī nián, fú jiàn jù zhǎng ān chēng qín. mù róng shì xiān jù liáo dōng chēng yàn, shì suì, zì fú jiàn hòu yī nián yě, jùn shǐ jiàn hào. hòu sān shí yī nián, hòu yàn mù róng chuí jù yè. hòu èr nián, xī yàn mù róng chōng jù ē páng. shì suì yě, qǐ fú guó rén jù fú hǎn chēng qín. hòu yī nián, mù róng yǒng jù shàng dǎng. shì suì yě, lǚ guāng jù gū zāng chēng liáng. hòu shí èr nián, mù róng dé jù huá tái chēng nán yàn. shì suì yě, tū fà wū gū jù lián chuān chēng nán liáng, duàn yè jù zhāng yē chēng běi liáng. hòu sān nián, lǐ xuán shèng jù dūn huáng chēng xī liáng. hòu yī nián, jǔ qú méng xùn shā duàn yè, zì chēng liáng. hòu sì nián, qiào zòng jù shǔ chēng chéng dū wáng. hòu èr nián, hè lián bó bó jù shuò fāng chēng dà xià. hòu èr nián, féng bá shā lí bān, jù hé lóng chēng běi yàn. tí fēng tiān xià, shí sàng qí bā, mò bù lóng jīng dì fú, jiàn shè kāi bēng, huá yí xián jì, rén wù sī zài. huò cuàn tōng dōu zhī xiāng, huò yōng shù zhōu zhī dì, xióng tú nèi juǎn, shī lǚ wài bìng, qióng bīng xiōng yú shèng fù, jǐn rén mìng yú fēng dí, qí wèi zhàn guó zhě yī bǎi sān shí liù zài, yì yuán hǎi wèi zhī huò shǒu yún.
大凡劉元海以惠帝永興元年據離石稱漢。後九年,石勒據襄國稱趙。張氏先據 河西,是歲,自石勒後三十六年也,重華自稱涼王。後一年,冉閔據鄴稱魏。後一 年,苻健據長安稱秦。慕容氏先據遼東稱燕,是歲,自苻健後一年也,俊始僭號。 後三十一年,後燕慕容垂據鄴。後二年,西燕慕容沖據阿房。是歲也,乞伏國仁據 桴罕稱秦。後一年,慕容永據上黨。是歲也,呂光據姑臧稱涼。後十二年,慕容德 據滑台稱南燕。是歲也,禿髮烏孤據廉川稱南涼,段業據張掖稱北涼。後三年,李 玄盛據敦煌稱西涼。後一年,沮渠蒙遜殺段業,自稱涼。後四年,譙縱據蜀稱成都 王。後二年,赫連勃勃據朔方稱大夏。後二年,馮跋殺離班,據和龍稱北燕。提封 天下,十喪其八,莫不龍旌帝服,建社開祊,華夷咸暨,人物斯在。或篡通都之鄉, 或擁數州之地,雄圖內卷,師旅外並,窮兵凶於勝負,盡人命於鋒鏑,其為戰國者 一百三十六載,抑元海為之禍首雲。