yǒng jiā zhī luàn, hǎi nèi fēn bēng, líng guān lè qì, jiē méi yú liú shí. jiāng zuǒ chū lì zōng miào, shàng shū xià tài cháng jì sì suǒ yòng lè míng. tài cháng hè xún dá yún: wèi shì zēng sǔn hàn lè, yǐ wèi yī dài zhī lǐ, wèi shěn dà jìn lè míng suǒ yǐ wèi yì. zāo lí sàng luàn, jiù diǎn bù cún. rán cǐ zhū lè jiē hé zhī yǐ zhōng lǜ, wén zhī yǐ wǔ shēng, yǒng zhī yú gē cí, chén zhī yú wǔ liè. gōng xuán zài tíng, qín sè zài táng, bā yīn dié zòu, yǎ lè bìng zuò, dēng gē xià guǎn, gè yǒu cháng yǒng, zhōu rén zhī jiù yě. zì hàn shì yǐ lái, yī fǎng cǐ lǐ, zì zào xīn shī ér yǐ. jiù jīng huāng fèi, jīn jì sàn wáng, yīn yùn qū zhé, yòu wú shí zhě, zé yú jīn nán yǐ yì yán. yú shí yǐ wú yǎ lè qì jí líng rén, shěng tài lè bìng gǔ chuī lìng. shì hòu pō dé dēng gē, shí jǔ zhī lè, yóu yǒu wèi bèi. tài níng mò, míng dì yòu fǎng ruǎn fú děng zēng yì zhī. xián hé zhōng, chéng dì nǎi fù zhì tài lè guān, jiū jí yí yì, ér shàng wèi yǒu jīn shí yě. yǔ liàng wèi jīng zhōu, yǔ xiè shàng xiū fù yǎ lè, wèi jù ér liàng hōng. yǔ yì huán wēn zhuān shì jūn lǚ, lè qì zài kù, suì zhì xiǔ huài yān. jí mù róng rén juàn píng rǎn mǐn, bīng gē zhī jì, ér yè xià lè rén yì pō yǒu lái zhě. yǒng hé shí yī nián, xiè shàng zhèn shòu yáng, yú shì cǎi shí lè rén, yǐ bèi tài lè, bìng zhì shí qìng, yǎ lè shǐ pō jù. miàn wáng měng píng yè, mù róng shì suǒ de lè shēng yòu rù guān yòu. tài yuán zhōng, pò fú jiān, yòu huò qí lè gōng yáng shǔ děng, xián xí jiù lè, yú shì sì xiāng jīn shí shǐ bèi yān. nǎi shǐ cáo pí wáng xún děng zēng zào zōng miào gē shī, rán jiāo sì suì bù shè lè. jīn liè qí cí yú hòu yún.
永嘉之亂,海內分崩,伶官樂器,皆沒於劉、石。江左初立宗廟,尚書下太常祭祀所用樂名。太常賀循答云:「魏氏增損漢樂,以為一代之禮,未審大晉樂名所以為異。遭離喪亂,舊典不存。然此諸樂皆和之以鐘律,文之以五聲,詠之於歌辭,陳之於舞列。宮懸在庭,琴瑟在堂,八音迭奏,雅樂並作,登歌下管,各有常詠,周人之舊也。自漢氏以來,依仿此禮,自造新詩而已。舊京荒廢,今既散亡,音韻曲折,又無識者,則於今難以意言。」於時以無雅樂器及伶人,省太樂並鼓吹令。是後頗得登歌,食舉之樂,猶有未備。太寧末,明帝又訪阮孚等增益之。咸和中,成帝乃復置太樂官,鳩集遺逸,而尚未有金石也。庾亮為荊州,與謝尚修復雅樂,未具而亮薨。庾翼、桓溫專事軍旅,樂器在庫,遂至朽壞焉。及慕容亻雋平冉閔,兵戈之際,而鄴下樂人亦頗有來者。永和十一年,謝尚鎮壽陽,於是採拾樂人,以備太樂,並制石磬,雅樂始頗具。面王猛平鄴,慕容氏所得樂聲又入關右。太元中,破苻堅,又獲其樂工楊蜀等,閒習舊樂,於是四廂金石始備焉。乃使曹毗、王珣等增造宗廟歌詩,然郊祀遂不設樂。今列其詞於後雲。
gē xuān dì cáo pí
歌宣帝曹毗
yú hè gāo zǔ, dé xié líng fú. yīng yùn bō luàn, lí zhěng tiān qú. xūn gé yǔ zhòu, huà dòng bā qū. sù yǐ diǎn xíng, táo yǐ xuán zhū. shén shí tǔ ruì, líng zhī zì fū. zhào jī tiān mìng, dào jūn táng yú.
於赫高祖,德協靈符。應運撥亂,釐整天衢。勛格宇宙,化動八區。肅以典刑,陶以玄珠。神石吐瑞,靈芝自敷。肇基天命,道均唐虞。
gē jǐng dì cáo pí
歌景帝曹毗
jǐng huáng chéng yùn, zuǎn lóng hóng xù. huáng luó zhòng kàng, tiān huī zài jǔ. chǔn yǐ èr kòu, rǎo wǒ yáng chǔ. nǎi zhěng yuán róng, yǐ gāo qí fǔ. wěi wěi shén suàn, hè hè wáng lǚ. jīng ní jì píng, gōng guān dì yǔ.
景皇承運,纂隆洪緒。皇羅重抗,天暉再舉。蠢矣二寇,擾我揚楚。乃整元戎,以膏齊斧。亹亹神算,赫赫王旅。鯨鯢既平,功冠帝宇。
gē wén dì cáo pí
歌文帝曹毗
tài zǔ qí shèng, wáng yóu dàn róng. rén jiào sì sāi, tiān jī lèi chóng. huáng shì duō nán, yán qīng zǐ gōng. wēi lì qiū shuāng, huì guò chūn fēng. píng shǔ yí chǔ, yǐ wén yǐ róng. yǎn yǒu cān xū, shēng liú wú qióng.
太祖齊聖,王猷誕融。仁教四塞,天基累崇。皇室多難,嚴清紫宮。威厲秋霜,惠過春風。平蜀夷楚,以文以戎。奄有參墟,聲流無窮。
gē wǔ dì cáo pí
歌武帝曹毗
yú mù wǔ huáng, yǔn gōng qīn míng. yīng qī dēng chán, lóng fēi zǐ tíng. bǎi kuí shí xù, tīng duàn yǐ qíng. shū yù jì bīn, wěi wú yì píng. chén liú gān lù, xiāo yìng lǎng xīng. yě yǒu jī rǎng, lù chuí sòng shēng.
於穆武皇,允龔欽明。應期登禪,龍飛紫庭。百揆時序,聽斷以情。殊域既賓,偽吳亦平。晨流甘露,宵映朗星。野有擊壤,路垂頌聲。
gē yuán dì cáo pí
歌元帝曹毗
yùn tún bǎi liù, tiān luó jiě guàn. yuán huáng bó xìng, wǎng lóng jiāng hàn. yǎng qí qī zhèng, fǔ píng huò luàn. huà ruò fēng xíng, zé yóu yǔ sàn. lún guāng gèng yào, jīn huī fù huàn. dé guān qiān zài, wèi yǒu yú càn.
運屯百六,天羅解貫。元皇勃興,網籠江漢。仰齊七政,俯平禍亂。化若風行,澤猶雨散。淪光更曜,金輝復煥。德冠千載,蔚有餘粲。
gē míng dì cáo pí
歌明帝曹毗
míng míng sù zǔ, chǎn hóng dì zuò. yīng fēng sù fā, qīng huī zài lù. jiān nì zòng tè, wǎng shì huáng dù. gōng zhèn zhū qí, suì huō tiān bù. hóng yóu yǔn sāi, gāo luó yún bù. pǐn wù xián níng, hóng jī yǒng gù.
明明肅祖,闡弘帝祚。英風夙發,清暉載路。奸逆縱忒,罔式皇度。躬振硃旗,遂豁天步。宏猷允塞,高羅雲布。品物咸寧,洪基永固。
gē chéng dì cáo pí
歌成帝曹毗
yú xiū xiǎn zōng, dào zé xuán bō. shì xuān dé yīn, chàng wù yǐ hé. mài dé dǎo rén, fěi lǐ bù guò. fū yǐ chún fēng, zhuó yǐ qīng bō. lián lǐ yìng fù, míng fèng qī kē. tóng guī fàng xūn, yì gài shān hé.
於休顯宗,道澤玄播。式宣德音,暢物以和。邁德蹈仁,匪禮不過。敷以純風,濯以清波。連理映阜,鳴鳳棲柯。同規放勛,義蓋山河。
gē kāng dì cáo pí
歌康帝曹毗
kāng huáng mù mù, yǎng sì hóng dé. wèi ér bù zǎi, yǎ yīn sì sāi. xián xié yǐ chéng, zhèn wù yǐ mò. wēi jìng qū yǔ, dào xuān bāng guó.
康皇穆穆,仰嗣洪德。為而不宰,雅音四塞。閑邪以誠,鎮物以默。威靜區宇,道宣邦國。
gē mù dì cáo pí
歌穆帝曹毗
xiào zōng sù zhé, xiū yīn jiǔ zāng. rú bǐ chén lí, yào jǐng fú sāng. chuí xùn huá wò, liú rùn bā huāng. yōu zàn xuán miào, yuán gāi diǎn zhāng. xī píng jiàn shǔ, běi jìng jiù jiāng. gāo yóu yuǎn chàng, cháo yǒu yí fāng.
孝宗夙哲,休音久臧。如彼晨離,耀景扶桑。垂訓華幄,流潤八荒。幽贊玄妙,爰該典章。西平僭蜀,北靜舊疆。高猷遠暢,朝有遺芳。
gē āi dì cáo pí
歌哀帝曹毗
yú mù āi huáng, shèng xīn xū yuǎn. yǎ hǎo xuán gǔ, dà tíng shì jiàn. dào shàng wú wèi, zhì cún yì jiǎn. huà ruò fēng xíng, shí yóu cǎo yǎn. suī yuē dēng xiá, huī yīn mí chǎn. yīn yīn yún sháo, jǐn měi jǐn shàn.
於穆哀皇,聖心虛遠。雅好玄古,大庭是踐。道尚無為,治存易簡。化若風行,時猶草偃。雖曰登遐,徽音彌闡。愔愔《雲》《韶》,盡美盡善。
gē jiǎn wén dì wáng xún
歌簡文帝王珣
huáng yǐ jiǎn wén, yú zhāo yú tiān. líng míng ruò shén, zhōu dàn rú chuān. chōng yīng qí lái, shí yǔ qí qiān. wěi wěi xīn huà, rì yòng bù yán. yì ér yǒu qīn, jiǎn ér kě chuán. guān liú mí yuǎn, qiú běn yú xuán.
皇矣簡文,於昭於天。靈明若神,周淡如川。沖應其來,實與其遷。亹亹心化,日用不言。易而有親,簡而可傳。觀流彌遠,求本逾玄。
gē xiào wǔ dì wáng xún
歌孝武帝王珣
tiān jiān yǒu jìn, qīn zāi liè zōng. tóng guī wén kǎo, xuán mò yǔn gōng. wēi ér bù měng, yuē ér néng tōng. shén zhēng yī zhèn, jiǔ yù lái tóng. dào jī huái hǎi, yǎ sòng zì dōng. qì táo chún lù, huà xié shí yōng.
天監有晉,欽哉烈宗。同規文考,玄默允恭。威而不猛,約而能通。神鉦一震,九域來同。道積淮海,雅頌自東。氣陶醇露,化協時雍。
sì shí cí sì cáo pí
四時祠祀曹毗
sù sù qīng miào, wēi wēi shèng gōng. wàn guó lái bīn, lǐ yí yǒu róng. zhōng gǔ zhèn, jīn shí xī. xuān zhào zuò, wǔ kāi jī. shén sī lè xī! lǐ guǎn xián, yǒu lái sī hé. shuō gōng dé, tǔ qīng gē. shén sī lè xī! yáng yáng xuán huà, rùn bèi jiǔ rǎng. mín wú bù yuè, dào wú bù wǎng. lǐ yǒu yí, lè yǒu shì. yǒng jiǔ gōng, yǒng wú jí. shén sī lè xī!
肅肅清廟,巍巍聖功。萬國來賓,禮儀有容。鐘鼓振,金石熙。宣兆祚,武開基。神斯樂兮!理管弦,有來斯和。說功德,吐清歌。神斯樂兮!洋洋玄化,潤被九壤。民無不悅,道無不往。禮有儀,樂有式。詠九功,永無極。神斯樂兮!
hàn shí yǒu duǎn xiāo náo gē zhī lè, qí qū yǒu zhū lù sī bēi wēng ài rú zhāng shàng zhī huí yōng lí zhàn chéng nán wū shān gāo shàng líng jiāng jìn jiǔ jūn mǎ huáng fāng shù yǒu suǒ sī zhì zi bān shèng rén chū shàng xié lín gāo tái yuǎn rú qī shí liú wù chéng xuán yún huáng jué xíng diào gān děng qū, liè yú gǔ chuī, duō xù zhàn zhèn zhī shì.
漢時有《短簫鐃歌》之樂,其曲有《硃鷺》、《思悲翁》、《艾如張》、《上之回》、《雍離》、《戰城南》、《巫山高》、《上陵》、《將進酒》、《君馬黃》、《芳樹》、《有所思》、《雉子班》、《聖人出》、《上邪》、《臨高台》、《遠如期》、《石留》、《務成》、《玄雲》、《黃爵行》《釣竿》等曲,列於鼓吹,多序戰陣之事。
jí wèi shòu mìng, gǎi qí shí èr qǔ, shǐ móu xí wèi cí, shù yǐ gōng dé dài hàn. gǎi zhū lù wèi chǔ zhī píng, yán wèi yě. gǎi sī bēi wēng wèi zhàn xíng yáng, yán cáo gōng yě. gǎi ài rú zhāng wèi huò lǚ bù, yán cáo gōng dōng wéi lín huái, qín lǚ bù yě. gǎi shàng zhī huí wèi kè guān dù, yán cáo gōng yǔ yuán shào zhàn, pò zhī yú guān dù yě. gǎi yōng lí wèi jiù bāng, yán cáo gōng shèng yuán shào yú guān dù, hái qiào shōu cáng sǐ wáng shì zú yě. gǎi zhàn chéng nán wèi dìng wǔ gōng, yán cáo gōng chū pò yè, wǔ gōng zhī dìng shǐ hū cǐ yě. gǎi wū shān gāo wèi tú liǔ chéng, yán cáo gōng yuè běi sāi, lì bái tán, pò sān jùn wū huán yú liǔ chéng yě. gǎi shàng líng wèi píng nán jīng, yán cáo gōng píng jīng zhōu yě. gǎi jiāng jìn jiǔ wèi píng guān zhōng, yán cáo gōng zhēng mǎ chāo, dìng guān zhōng yě. gǎi yǒu suǒ sī wèi yīng dì qī, yán wén dì yǐ shèng dé shòu mìng, yīng yùn qī yě. gǎi fāng shù wèi yōng xī, yán wèi shì lín qí guó, jūn chén yōng mù, shù jī xián xī yě. gǎi shàng xié wèi tài hé, yán míng dì jì tǐ chéng tǒng, tài hé gǎi yuán, dé zé liú bù yě. qí yú bìng tóng jiù míng.
及魏受命,改其十二曲,使繆襲為詞,述以功德代漢。改《硃鷺》為《楚之平》,言魏也。改《思悲翁》為《戰滎陽》,言曹公也。改《艾如張》為《獲呂布》,言曹公東圍臨淮,擒呂布也。改《上之回》為《克官渡》,言曹公與袁紹戰,破之於官渡也。改《雍離》為《舊邦》,言曹公勝袁紹於官渡,還譙收藏死亡士卒也。改《戰城南》為《定武功》,言曹公初破鄴,武功之定始乎此也。改《巫山高》為《屠柳城》,言曹公越北塞,歷白檀,破三郡烏桓於柳城也。改《上陵》為《平南荊》,言曹公平荊州也。改《將進酒》為《平關中》,言曹公征馬超,定關中也。改《有所思》為《應帝期》,言文帝以聖德受命,應運期也。改《芳樹》為《邕熙》,言魏氏臨其國,君臣邕穆,庶績咸熙也。改《上邪》為《太和》,言明帝繼體承統,太和改元,德澤流布也。其餘並同舊名。
shì shí wú yì shǐ wéi zhāo zhì shí èr qǔ míng, yǐ shù gōng dé shòu mìng. gǎi zhū lù wèi yán jīng quē, yán hàn shì shuāi, sūn jiān fèn xùn měng zhì, niàn zài kuāng jiù, wáng jī shǐ hū cǐ yě. gǎi sī bēi wēng wèi hàn zhī jì, yán jiān dào hàn zhī wēi, tòng dǒng zhuō zhī luàn, xìng bīng fèn jī, gōng gài hǎi nèi yě. gǎi ài rú zhāng wèi shū wǔ shī, yán quán zú fù zhī yè ér zhēng fá yě. gǎi shàng zhī huí wèi wū lín, yán wèi wǔ jì pò jīng zhōu, shùn liú dōng xià, yù lái zhēng fēng, quán mìng jiāng zhōu yú nì jī zhī yú wū lín ér pò zǒu yě. gǎi yōng lí wèi qiū fēng, yán quán yuè yǐ shǐ rén, rén wàng qí sǐ yě. gǎi zhàn chéng nán wèi kè wǎn chéng, yán wèi wǔ zhì tú bìng jiān, ér quán qīn zhēng, pò zhī yú wǎn yě. gǎi wū shān gāo wèi guān bèi dé, yán shǔ jiāng guān yǔ bèi qì wú dé, quán yǐn shī fú jiāng ér qín zhī yě. gǎi shàng líng qū wèi tōng jīng zhōu, yán quán yǔ shǔ jiāo hǎo qí méng, zhōng yǒu guān yǔ zì shī zhī qiān, zhōng fù chū hǎo yě. gǎi jiāng jìn jiǔ wèi zhāng hóng dé, yán quán zhāng qí dà dé, ér yuǎn fāng lái fù yě. gǎi yǒu suǒ sī wèi shùn lì shù, yán quán shùn lù tú zhī fú, ér jiàn dà hào yě. gǎi fāng shù wèi chéng tiān mìng, yán qí shí zhǔ shèng dé jiàn wèi, dào huà zhì shèng yě. gǎi shàng xié qū wèi xuán huà, yán qí shí zhǔ xiū wén wǔ, zé tiān ér xíng, rén zé liú qià, tiān xià xǐ lè yě. qí yú yì yòng jiù míng bù gǎi.
是時吳亦使韋昭制十二曲名,以述功德受命。改《硃鷺》為《炎精缺》,言漢室衰,孫堅奮迅猛志,念在匡救,王跡始乎此也。改《思悲翁》為《漢之季》,言堅悼漢之微,痛董卓之亂,興兵奮擊,功蓋海內也。改《艾如張》為《攄武師》,言權卒父之業而征伐也。改《上之回》為《烏林》,言魏武既破荊州,順流東下,欲來爭鋒,權命將周瑜逆擊之於烏林而破走也。改《雍離》為《秋風》,言權悅以使人,人忘其死也。改《戰城南》為《克皖城》,言魏武志圖併兼,而權親征,破之於皖也。改《巫山高》為《關背德》,言蜀將關羽背棄吳德,權引師浮江而擒之也。改《上陵曲》為通荊州,言權與蜀交好齊盟,中有關羽自失之愆,終復初好也。改《將進酒》為《章洪德》,言權章其大德,而遠方來附也。改《有所思》為《順歷數》,言權順籙圖之符,而建大號也。改《芳樹》為《承天命》,言其時主聖德踐位,道化至盛也。改《上邪曲》為《玄化》,言其時主修文武,則天而行,仁澤流洽,天下喜樂也。其餘亦用舊名不改。
jí wǔ dì shòu chán, nǎi lìng fù xuán zhì wèi èr shí èr piān, yì shù yǐ gōng dé dài wèi. gǎi zhū lù wèi líng zhī xiáng, yán xuān dì zhī zuǒ wèi, yóu yú shùn zhī shì yáo, jì yǒu shí ruì zhī zhēng, yòu néng yòng wǔ yǐ zhū mèng dá zhī nì mìng yě. gǎi sī bēi wēng wèi xuān shòu mìng, yán xuān dì yù zhū gé liàng, yǎng wēi zhòng, yùn shén bīng, liàng zhèn bù ér sǐ yě. gǎi ài rú zhāng wèi zhēng liáo dōng, yán xuān dì líng dà hǎi zhī biǎo, tǎo miè gōng sūn shì ér xiāo qí shǒu yě. gǎi shàng zhī huí wèi xuān fǔ zhèng, yán xuān dì shèng dào shēn yuǎn, bō luàn fǎn zhèng, wǎng luó wén wǔ zhī cái, yǐ dìng èr yí zhī xù yě. gǎi yōng lí wèi shí yùn duō nán, yán xuān dì zhì tǎo wú fāng, yǒu zhēng wú zhàn yě. gǎi zhàn chéng nán wèi jǐng lóng fēi, yán jǐng dì kè míng wēi jiào, shǎng shùn yí nì, lóng wú jiāng, chóng hóng jī yě. gǎi wū shān gāo wèi píng yù héng, yán jǐng dì yī wàn guó zhī shū fēng, qí sì hǎi zhī guāi xīn, lǐ xián yǎng shì, ér zuǎn hóng yè yě. gǎi shàng líng wèi wén huáng tǒng bǎi kuí, yán wén dì shǐ tǒng bǎi kuí, yòng rén yǒu xù, yǐ fū tài píng zhī huà yě. gǎi jiāng jìn jiǔ wèi yīn shí yùn, yán yīn shí yùn biàn, shèng móu qián shī, jiě zhǎng shé zhī jiāo, lí qún jié zhī dǎng, yǐ wǔ jì wén, yǐ mài qí dé yě. gǎi yǒu suǒ sī wèi wéi yōng shǔ, yán wén dì jì píng wàn chéng zhī shǔ, fēng jiàn wàn guó, fù wǔ děng zhī jué yě. gǎi fāng shù wèi tiān xù, yán shèng huáng yīng lì shòu chán, hóng jì dà huà, yòng rén gè jǐn qí cái yě. gǎi shàng xié wèi dà jìn chéng yùn qī, yán shèng huáng yīng lù shòu tú, huà xiàng shén míng yě. gǎi jūn mǎ huáng wèi jīn líng yùn, yán shèng huáng jiàn zuò, zhì jìng zōng miào, ér xiào dào héng yú tiān xià yě. gǎi zhì zi bān wèi yú mù wǒ huáng, yán shèng huáng shòu chán, dé hé shén míng yě. gǎi shèng rén chū wèi zhòng chūn zhèn lǚ, yán dà jìn shēn wén wǔ zhī jiào, tián liè yǐ shí yě. gǎi lín gāo tái wèi xià miáo tián, yán dà jìn tián shòu shùn shí, wèi miáo chú hài yě. gǎi yuǎn rú qī wèi zhòng qiū xiǎn tián, yán dà jìn suī yǒu wén dé, bù fèi wǔ shì, shùn shí yǐ shā fá yě. gǎi shí liú wèi shùn tiān dào, yán zhòng dōng dà yuè, yòng wǔ xiū wén, dà jìn zhī dé pèi tiān yě. gǎi wù chéng wèi táng yáo, yán shèng huáng zhì dì wèi, dé huà guāng sì biǎo yě. xuán yún yī jiù míng, yán shèng huáng yòng rén, gè jǐn qí cái yě. gǎi huáng jué xíng wèi bó yì, yán chì wū xián shū, yǒu zhōu yǐ xìng, jīn shèng huáng shòu mìng, shén què lái yě. diào gān yī jiù míng, yán shèng huáng dé pèi yáo shùn, yòu yǒu lǚ wàng zhī zuǒ, jì dà gōng, zhì tài píng yě. qí cí bìng liè zhī yú hòu yún.
及武帝受禪,乃令傅玄制為二十二篇,亦述以功德代魏。改《硃鷺》為《靈之祥》,言宣帝之佐魏,猶虞舜之事堯,既有石瑞之徵,又能用武以誅孟達之逆命也。改《思悲翁》為《宣受命》,言宣帝御諸葛亮,養威重,運神兵,亮震怖而死也。改《艾如張》為《征遼東》,言宣帝陵大海之表,討滅公孫氏而梟其首也。改《上之回》為《宣輔政》,言宣帝聖道深遠,撥亂反正,網羅文武之才,以定二儀之序也。改《雍離》為《時運多難》,言宣帝致討吳方,有徵無戰也。改《戰城南》為《景龍飛》,言景帝克明威教,賞順夷逆,隆無疆,崇洪基也。改《巫山高》為《平玉衡》,言景帝一萬國之殊風,齊四海之乖心,禮賢養士,而纂洪業也。改《上陵》為《文皇統百揆》,言文帝始統百揆,用人有序,以敷太平之化也。改《將進酒》為《因時運》,言因時運變,聖謀潛施,解長蛇之交,離群桀之黨,以武濟文,以邁其德也。改《有所思》為《惟庸蜀》,言文帝既平萬乘之蜀,封建萬國,復五等之爵也。改《芳樹》為《天序》,言聖皇應歷受禪,弘濟大化,用人各盡其才也。改《上邪》為《大晉承運期》,言聖皇應籙受圖,化象神明也。改《君馬黃》為《金靈運》,言聖皇踐阼,致敬宗廟,而孝道行於天下也。改《雉子班》為《於穆我皇》,言聖皇受禪,德合神明也。改《聖人出》為《仲春振旅》,言大晉申文武之教,畋獵以時也。改《臨高台》為《夏苗田》,言大晉畋狩順時,為苗除害也。改《遠如期》為《仲秋獮田》,言大晉雖有文德,不廢武事,順時以殺伐也。改《石留》為《順天道》,言仲冬大閱,用武修文,大晉之德配天也。改《務成》為《唐堯》,言聖皇陟帝位,德化光四表也。《玄雲》依舊名,言聖皇用人,各盡其材也。改《黃爵行》為《伯益》,言赤烏銜書,有周以興,今聖皇受命,神雀來也。《釣竿》依舊名,言聖皇德配堯舜,又有呂望之佐,濟大功,致太平也。其辭並列之於後雲。
líng zhī xiáng
靈之祥
líng zhī xiáng, shí ruì zhāng. jīng jīn dé, chū xī fāng. tiān jiàng mìng, shòu xuān huáng. yīng qī yùn, shí lóng xiāng. jì dà shùn, zuǒ táo táng. zàn wǔ wén, jiàn dì gāng. mèng shì pàn, jù nán jiāng. zhuī yǒu hù, luàn wǔ cháng. wú kòu pàn, shǔ lǔ qiáng. jiāo shì méng, lián xiá huāng. xuān hè nù, fèn yīng yáng. zhèn gān wēi, yào diàn guāng. líng jiǔ tiān, xiàn shí chéng. xiāo nì mìng, zhěng yǒu shēng. wàn guó ān, sì hǎi níng.
靈之祥,石瑞章。旌金德,出西方。天降命,授宣皇。應期運,時龍驤。繼大舜,佐陶唐。贊武文,建帝綱。孟氏叛,據南疆。追有扈,亂五常。吳寇叛,蜀虜強。交誓盟,連遐荒。宣赫怒,奮鷹揚。震乾威,曜電光。陵九天,陷石城。梟逆命,拯有生。萬國安,四海寧。
xuān shòu mìng
宣受命
xuān shòu mìng, yīng tiān jī, fēng yún shí dòng shén lóng fēi. yù gé liàng, zhèn yōng liáng. biān jìng ān, yí xià kāng. wù jié shì, qín dìng qīng. lǎn yīng xióng, bǎo chí yíng. shēn mù mù, hè míng míng. chōng ér tài, tiān zhī jīng. yǎng wēi zhòng, yùn shén bīng. liàng nǎi zhèn bì, tiān xià ān níng.
宣受命,應天機,風雲時動神龍飛。御葛亮,鎮雍梁。邊境安,夷夏康。務節事,勤定傾。攬英雄,保持盈。深穆穆,赫明明。沖而泰,天之經。養威重,運神兵。亮乃震斃,天下安寧。
zhēng liáo dōng
征遼東
zhēng liáo dōng, dí shī jù, wēi líng mài rì yù. gōng sūn jì shòu shǒu, qún nì pò dǎn, xián zhèn bù. shuò běi xiǎng yīng, hǎi biǎo jǐng fù. wǔ gōng hè hè, dé yún bù.
征遼東,敵失據,威靈邁日域。公孫既授首,群逆破膽,咸震怖。朔北響應,海表景附。武功赫赫,德雲布。
xuān fǔ zhèng
宣輔政
xuān huáng fǔ zhèng, shèng liè shēn. bō luàn fǎn zhèng, shùn tiān xīn. wǎng luó wén wǔ cái, shèn jué suǒ shēng. suǒ shēng xián, yí jiào shī. ān shàng zhì mín, huà fēng yí. zhào chuàng dì jī, hóng yè chuí. yú shuò míng míng, shí hè xì. gōng jì wàn shì, dìng èr yí. dìng èr yí, yún xíng yǔ shī, hǎi wài fēng chí.
宣皇輔政,聖烈深。撥亂反正,順天心。網羅文武才,慎厥所生。所生賢,遺教施。安上治民,化風移。肇創帝基,洪業垂。於鑠明明,時赫戲。功濟萬世,定二儀。定二儀,雲行雨施,海外風馳。
shí yùn duō nán
時運多難
shí yùn duō nán, dào jiào fū. tiān dì biàn huà, yǒu yíng xū. chǔn ěr wú mán, wǔ shì jiāng hú. wǒ huáng hè sī, zhì tiān zhū. yǒu zhēng wú zhàn, mǐ qí tú. tiān wēi héng bèi, kuò dōng yú.
時運多難,道教痡。天地變化,有盈虛。蠢爾吳蠻,武視江湖。我皇赫斯,致天誅。有徵無戰,弭其圖。天威橫被,廓東隅。
jǐng lóng fēi
景龍飛
jǐng lóng fēi, yù tiān wēi. cōng jiàn xuán chá, dòng yǔ shén míng xié jī. cóng zhī zhě xiǎn, nì zhī zhě miè yí. wén jiào fū, wǔ gōng wēi. pǔ bèi sì hǎi, wàn bāng wàng fēng, mò bù lái suī. shèng dé qián duàn, xiān tiān fú wéi. fú wéi xiáng, xiǎng shì yǒng zhǎng. měng yǐ zhì kuān, dào huà guāng. hè míng míng, zuò lóng wú jiāng. dì jī wéi qī, yǒu mìng jì jí, chóng cǐ hóng jī.
景龍飛,御天威。聰鑒玄察,動與神明協機。從之者顯,逆之者滅夷。文教敷,武功巍。普被四海,萬邦望風,莫不來綏。聖德潛斷,先天弗違。弗違祥,享世永長。猛以致寬,道化光。赫明明,祚隆無疆。帝績惟期,有命既集,崇此洪基。
píng yù héng
平玉衡
píng yù héng, jiū jiān huí. wàn guó shū fēng, sì hǎi guāi. lǐ xián yǎng shì, jī yù yīng xióng, sī xīn qí. zuǎn róng hóng yè, chóng huáng jiē. pǐn wù xián hēng, shèng jìng rì jī. cōng jiàn jǐn xià qíng, míng míng zōng tiān jī.
平玉衡,糾奸回。萬國殊風,四海乖。禮賢養士,羈御英雄,思心齊。纂戎洪業,崇皇階。品物咸亨,聖敬日躋。聰鑒盡下情,明明綜天機。
wén huáng tǒng bǎi kuí
文皇統百揆
wén huáng tǒng bǎi kuí, jì tiān lǐ wàn fāng. wǔ jiāng zhèn sì yú, yīng zuǒ yíng cháo táng, móu yán xié qiū lán, qīng fēng fā qí fāng. hóng zé suǒ jiàn rùn, lì shí wèi guī zhāng. dà dào móu wǔ dì, shèng dé yú sān wáng. xián guāng dà, shàng cān tiān yǔ dì, zhì huà wú nèi wài. wú nèi wài, liù hé bìng kāng yì. bìng kāng yì, gòu zī jiā huì. zài xī xī yǔ nóng, dà jìn dé sī mài. zhèn zhēng jí zhū zhōu, wèi fān wèi. gōng jì sì hǎi, hóng liè liú wàn shì.
文皇統百揆,繼天理萬方。武將鎮四隅,英佐盈朝堂,謀言協秋蘭,清風發其芳。洪澤所漸潤,礫石為珪璋。大道侔五帝,盛德逾三王。咸光大,上參天與地,至化無內外。無內外,六合併康乂。並康乂,遘茲嘉會。在昔羲與農,大晉德斯邁。鎮征及諸州,為籓衛。功濟四海,洪烈流萬世。
yīn shí yùn
因時運
yīn shí yùn, shèng cè shī. zhǎng shé jiāo jiě, qún jié lí. shì qióng bēn wú, shòu qí lì. wéi wǔ jìn, shěn dà jì. shí mài qí dé, qīng yī shì.
因時運,聖策施。長蛇交解,群桀離。勢窮奔吳,獸騎厲。惟武進,審大計。時邁其德,清一世。
wéi yōng shǔ
惟庸蜀
wéi yōng shǔ, jiàn hào tiān yī yú. liú bèi nì dì mìng, chán liàng chéng qí yú. yōng zhòng shù shí wàn, kuī xì chéng wǒ xū. yì qí jìn yǔ xí, tiān xià bù huáng jū. jiāng wéi lǚ kòu biān, lǒng shàng wèi huāng wú. wén huáng mǐn sī mín, lì shì shòu zuì gū. wài mó fān píng chén, nèi mó zhòng shì fū. zhǎo yá yīng zhǐ shòu, fù xīn xiàn liáng tú. liáng tú xié chéng wén, dà xìng bǎi wàn jūn. léi gǔ zhèn dì qǐ, měng shì líng fú yún. bū lǔ wèi tiān zhū, miàn fù zào lěi mén. wàn lǐ tóng fēng jiào, nì mìng chēng qiè chén. guāng jiàn wǔ děng, jì gāng tiān rén.
惟庸蜀,僭號天一隅。劉備逆帝命,禪亮承其餘。擁眾數十萬,窺隙乘我虛。驛騎進羽檄,天下不遑居。姜維屢寇邊,隴上為荒蕪。文皇愍斯民,歷世受罪辜。外謨籓屏臣,內謨眾士夫。爪牙應指受,腹心獻良圖。良圖協成文,大興百萬軍。雷鼓震地起,猛勢陵浮雲。逋虜畏天誅,面縛造壘門。萬里同風教,逆命稱妾臣。光建五等,紀綱天人。
tiān xù
天序
tiān xù, yīng lì shòu chán, chéng líng hù. yù qún lóng, lēi chī wǔ. hóng jì dà huà, yīng juàn zuò fǔ. míng míng tǒng wàn jī, hè hè zhèn sì fāng, jiù yáo jì qì zhī chóu, xié lán fāng. lǐ wáng chén, fù zhào mín. huà zhī rú tiān yǔ dì, shuí gǎn ài qí shēn?
天序,應歷受禪,承靈祜。御群龍,勒螭武。弘濟大化,英雋作輔。明明統萬機,赫赫鎮四方,咎繇稷契之疇,協蘭芳。禮王臣,覆兆民。化之如天與地,誰敢愛其身?
dà jìn chéng yùn qī
大晉承運期
dà jìn chéng yùn qī, dé lóng shèng huáng. shí qīng yàn, bái rì chuí guāng. yīng lù tú, zhì dì wèi, jì tiān zhèng yù héng. huà xíng xiàng shén míng, zhì zāi dào lóng yú yǔ táng. yuán shǒu fū hóng huà, bǎi liáo gǔ gōng bìng zhōng liáng. shí tài kāng, lóng lóng hè hè, fú zuò yíng wú jiāng.
大晉承運期,德隆聖皇。時清晏,白日垂光。應籙圖,陟帝位,繼天正玉衡。化行象神明,至哉道隆虞與唐。元首敷洪化,百僚股肱並忠良。時太康,隆隆赫赫,福祚盈無疆。
jīn líng yùn
金靈運
jīn líng yùn, tiān fú fā. shèng zhēng jiàn, cān rì yuè. wéi wǒ huáng, tǐ shén shèng. shòu wèi chán, yīng tiān mìng. huáng zhī xìng, líng yǒu zhēng. dēng dà lù, yù wàn chéng. huáng zhī fǔ, ruò kàn wǔ. zhǎo yá fèn, mò zhī yù. huáng zhī zuǒ, zàn qīng huà. bǎi shì lǐ, wàn bāng hè. shén zhī yīng, jiā ruì zhāng. gōng xiǎng lǐ, jiàn xiān huáng. lè shí zòu, qìng guǎn qiāng. gǔ yīn yīn, zhōng huáng huáng. diàn zūn zǔ, shí yù shāng. shén xīn xiǎng, xián yuè kāng. yàn sūn zi, yòu wú jiāng. dà xiào zhēng zhēng, dé jiào bèi wàn fāng.
金靈運,天符發。聖徵見,參日月。惟我皇,體神聖。受魏禪,應天命。皇之興,靈有徵。登大麓,御萬乘。皇之輔,若闞武。爪牙奮,莫之御。皇之佐,贊清化。百事理,萬邦賀。神祗應,嘉瑞章。恭享禮,薦先皇。樂時奏,磬管鏘。鼓殷殷,鍾鍠鍠。奠樽俎,實玉觴。神歆饗,咸悅康。宴孫子,祐無疆。大孝蒸蒸,德教被萬方。
yú mù wǒ huáng
於穆我皇
yú mù wǒ huáng, shèng dé shèng qiě míng. shòu chán jūn shì, guāng jì qún shēng. pǔ tiān shuài tǔ, mò bù lái tíng. yóng yóng liù hé nèi, wàng fēng yǎng tài qīng. wàn guó yōng yōng, xìng sòng shēng. dà huà qià, dì píng ér tiān chéng. qī zhèng qí, yù héng wéi píng. é é zuǒ mìng, jì jì qún yīng. sù yè qián qián, wàn jī shì jīng. suī zhì xìng, fěi huāng níng. qiān dào lè, chōng bù yíng. tiān dì hé dé, rì yuè tóng róng. hè hè huáng huáng, yào yōu míng. sān guāng kè cóng, yú xiǎn tiān, chuí jǐng xīng. lóng fèng zhēn, gān lù xiāo líng. sù shén zhī, zhī shàng líng. wàn wù xīn dài, zì tiān xiào qí chéng.
於穆我皇,盛德聖且明。受禪君世,光濟群生。普天率土,莫不來庭。顒顒六合內,望風仰泰清。萬國雍雍,興頌聲。大化洽,地平而天成。七政齊,玉衡惟平。峨峨佐命,濟濟群英。夙夜乾乾,萬機是經。雖治興,匪荒寧。謙道樂,沖不盈。天地合德,日月同榮。赫赫煌煌,曜幽冥。三光克從,於顯天,垂景星。龍鳳臻,甘露宵零。肅神祗,祗上靈。萬物欣戴,自天效其成。
zhòng chūn zhèn lǚ
仲春振旅
zhòng chūn zhèn lǚ, dà zhì rén, wǔ jiào yú shí rì xīn. shī zhí tí, gōng zhí gǔ. zuò zuò cóng, jié yǒu xù. shèng yǐ yǔn wén yǔn wǔ! sōu tián biǎo mà, shēn fǎ shì. suì wéi jìn, xiàn shè jì. yǔn yǐ shí, míng guó zhì. wén wǔ bìng yòng, lǐ zhī jīng. liè chē rú zhàn, dà jiào míng, gǔ jīn shuí néng qù bīng? dà jìn jì tiān, jì qún shēng.
仲春振旅,大致人,武教於時日新。師執提,工執鼓。坐作從,節有序。盛矣允文允武!搜田表禡,申法誓。遂圍禁,獻社祭。允以時,明國制。文武並用,禮之經。列車如戰,大教明,古今誰能去兵?大晉繼天,濟群生。
xià miáo tián
夏苗田
xià miáo tián, yùn jiāng cú. jūn guó yì róng, wén wǔ shū. nǎi mìng qún lì, zhuàn chē tú, biàn qí hào míng, zàn qì shū. wáng jūn qǐ bā mén, xíng tóng shàng dì jū. shí lù jiàn dà huī, yún qí yì zǐ xū. bǎi guān xiàng qí shì, jí zé jí, xú zé xú. huí héng xuán zhěn, bà zhèn bì chē. xiàn qín xiǎng sì, zhēng zhēng pèi yǒu yú. wéi dà jìn, dé cān liǎng yí, huà yún fū.
夏苗田,運將徂。軍國異容,文武殊。乃命群吏,撰車徒,辯其號名,贊契書。王軍啟八門,行同上帝居。時路建大麾,雲旗翳紫虛。百官象其事,疾則疾,徐則徐。回衡旋軫,罷陣弊車。獻禽享祀,蒸蒸配有虞。惟大晉,德參兩儀,化雲敷。
zhòng qiū xiǎn tián
仲秋獮田
zhòng qiū xiǎn tián, jīn dé cháng gāng. liáng fēng qīng qiě lì, níng lù jié wèi shuāng. bái cáng sī chén, jīn sǔn shí yīng yáng. yīng yáng yóu shàng fù, shùn tiān yǐ shā fá, chūn qiū shí xù. léi tíng zhèn wēi yào, jìn tuì yóu zhēng gǔ. zhì qín sì bēng, yǔ máo zhī yòng chōng jūn fǔ. hè hè dà jìn dé, fēn liè líng sān wǔ. fū huà yǐ wén, suī ān bù fèi wǔ. guāng zhái sì hǎi, yǒng xiǎng tiān zhī hù.
仲秋獮田,金德常綱。涼風清且厲,凝露結為霜。白藏司辰,金隼時鷹揚。鷹揚猶尚父,順天以殺伐,春秋時序。雷霆震威曜,進退由鉦鼓。致禽祀祊,羽毛之用充軍府。赫赫大晉德,芬烈陵三五。敷化以文,雖安不廢武。光宅四海,永享天之祜。
shùn tiān dào
順天道
shùn tiān dào, wò shén qì, sān shí shì, jiǎng wǔ shì. dōng dà yuè, míng zhuó zhèn gǔ duó, jīng qí xiàng hóng ní. wén zhì qí zhōng, wǔ bù qióng wǔ. dòng jūn shì zhòng, lǐ chéng ér yì jǔ. sān qū yǐ chóng rén, jìn zhǐ bù shī qí xù. bīng zú liàn, jiāng rú kàn wǔ. wéi kàn wǔ, qì líng qīng yún. jiě wéi sān miàn, shā bù tiǎn qún. yǎn jīng huī, bān liù jūn. xiàn xiǎng zhēng, xiū diǎn wén. jiā dà jìn, dé pèi tiān. lù bào gōng, jué qí xián. xiǎng yàn lè, shòu zī bǎi lù, shòu wàn nián.
順天道,握神契,三時示,講武事。冬大閱,鳴鐲振鼓鐸,旌旗象虹霓。文制其中,武不窮武。動軍誓眾,禮成而義舉。三驅以崇仁,進止不失其序。兵卒練,將如闞武。惟闞武,氣陵青雲。解圍三面,殺不殄群。偃旌麾,班六軍。獻享蒸,修典文。嘉大晉,德配天。祿報功,爵俟賢。饗燕樂,受茲百祿,壽萬年。
táng yáo
唐堯
táng yáo zī wù chéng, qiān qiān dé qí xìng. jī jiàn zhōng guāng dà, lǚ shuāng zhì jiān bīng. shén míng dào zì chéng, hé hǎi yóu kě níng. shùn yǔ tǒng bǎi kuí, yuán kǎi yǐ cì shēng. chán ràng yīng dà lì, ruì shèng shì xiàng chéng. wǒ huáng zhì dì wèi, píng héng zhèng zhǔn shéng. dé huà fēi sì biǎo, xiáng qì jiàn qí zhēng. xìng wáng zuò qí dàn, wáng zhǔ tián zì jīn. zhì yuǎn yóu jìn shǐ, fù kuì chéng shān líng. pī tú àn xiān jí, yǒu qí zhèng líng yè.
唐堯諮務成,謙謙德其興。積漸終光大,履霜致堅冰。神明道自成,河海猶可凝。舜禹統百揆,元凱以次升。禪讓應大曆,睿聖世相承。我皇陟帝位,平衡正準繩。德化飛四表,祥氣見其徵。興王坐俟旦,亡主恬自矜。致遠由近始,覆簣成山陵。披圖案先籍,有其證靈液。
xuán yún
玄雲
xuán yún qǐ qiū shān, xiáng qì wàn lǐ huì. lóng fēi hé wān wān, fèng xiáng hé huì huì. xī zài táng yú cháo, shí jiàn qīng yún jì. jīn qīn yóu wàn guó, liú xìng yì tiān wài. hè míng zài hòu yuán, qīng yīn suí fēng mài. chéng tāng lóng xiǎn mìng, yī zhì lái rú fēi. zhōu wén liè wèi bīn, suì zài lǚ wàng guī. fú hé rú yǐng xiǎng, xiān tiān tiān bù wéi. chuò gēng zōng dì gāng, jiě hè jīn tiān wéi. yuán gōng pèi èr wáng, fēn xīn shì suǒ xī. wǒ huáng xù qún cái, hóng liè hé wēi wēi. huán huán zhēng sì biǎo, jì jì lǐ wàn jī. shén huà gǎn wú fāng, máo cái yíng dì jī. pī xiǎn wéi mèi dàn, rì xīn kǒng suǒ zī. mào zāi míng shèng dé, rì yuè tóng guāng huī.
玄雲起丘山,祥氣萬里會。龍飛何蜿蜿,鳳翔何翽翽。昔在唐虞朝,時見青雲際。今親游萬國,流興溢天外。鶴鳴在後園,清音隨風邁。成湯隆顯命,伊摯來如飛。周文獵渭濱,遂載呂望歸。符合如影響,先天天不違。輟耕綜地綱,解褐衿天維。元功配二王,芬馨世所稀。我皇敘群才,洪烈何巍巍。桓桓征四表,濟濟理萬機。神化感無方,髦才盈帝畿。丕顯惟昧旦,日新孔所諮。茂哉明聖德,日月同光輝。
bó yì
伯益
bó yì zuǒ shùn yǔ, zhí zhǎng shān yǔ chuān. dé móu shí liù xiāng, sī xīn rù wú jiān. zhì lǐ zhōu wàn wù, xià zhī zhòng niǎo yán. huáng què yīng qīng huà, xiáng xí hé piān piān. hé míng qī tíng shù, pái huái yún rì jiān. xià jié wèi wú dào, mì wǎng shī shān hé. kù zhù zhèn xiān wǎng, dāng nài huáng què hé. yīn tāng chóng tiān dé, qù qí sān miàn luó. xiāo yáo qún fēi lái, míng shēng nǎi fù hé. zhū què zuò nán sù, fèng huáng tǒng yǔ qún. chì wū xián shū zhì, tiān mìng ruì zhōu wén. shén què jīn lái yóu, wèi wǒ shòu mìng jūn. jiā xiáng zhì tiān hé, gāo zé lóng qīng yún. lán fēng fā fāng qì, gài shì tóng qí fēn.
伯益佐舜禹,職掌山與川。德侔十六相,思心入無間。智理周萬物,下知眾鳥言。黃雀應清化,翔習何翩翩。和鳴棲庭樹,徘徊雲日間。夏桀為無道,密網施山河。酷祝振纖網,當柰黃雀何。殷湯崇天德,去其三面羅。逍遙群飛來,鳴聲乃復和。硃雀作南宿,鳳皇統羽群。赤烏銜書至,天命瑞周文。神雀今來游,為我受命君。嘉祥致天和,膏澤隆青雲。蘭風發芳氣,蓋世同其芬。
diào gān
釣竿
diào gān hé rǎn rǎn, gān ěr fāng qiě xiān. lín chuān yùn sī xīn, wēi lún shěn jiǔ quán. tài gōng bǎo cǐ shù, nǎi zài líng mì piān. jī biàn suí wù yí, jīng miào guàn wèi rán. yóu yú jīng zhe diào, qián lóng fēi lì tiān. lì tiān ān suǒ zhì? fǔ yì xiáng tài qīng. tài qīng yī hé yì, liǎng yí chū hún chéng. yù héng zhèng sān chén, zào huà fù qún xíng. tuì yuàn fǔ shèng jūn, yǔ shén hé qí líng. wǒ jūn hóng yuǎn lüè, tiān rén bù zú bìng. tiān rén chū bìng shí, mèi mèi hé máng máng. rì yuè yǒu zhēng zhào, wén xiàng xìng èr huáng. chī yóu luàn shēng líng, huáng dì yòng bīng zhēng wàn fāng. dǎi xià yǔ ér dé shuāi, sān dài bù jí yú yǔ táng. wǒ huáng shèng dé pèi yáo shùn, shòu chán jí zuò xiǎng tiān xiáng. lǜ tǔ méng yòu, mí bù sù, shù shì kāng. shù shì kāng, mù mù míng míng. hé bǎi lù, bǎo wú jí, yǒng tài píng.
釣竿何冉冉,甘餌芳且鮮。臨川運思心,微綸沈九泉。太公寶此術,乃在《靈秘》篇。機變隨物移,精妙貫未然。游魚驚著釣,潛龍飛戾天。戾天安所至?撫翼翔太清。太清一何異,兩儀出渾成。玉衡正三辰,造化賦群形。退願輔聖君,與神合其靈。我君弘遠略,天人不足並。天人初並時,昧昧何芒芒。日月有徵兆,文象興二皇。蚩尤亂生靈,黃帝用兵征萬方。逮夏禹而德衰,三代不及虞與唐。我皇盛德配堯舜,受禪即阼享天祥。率土蒙祐,靡不肅,庶事康。庶事康,穆穆明明。荷百祿,保無極,永太平。
pí wǔ, wèi xiáng suǒ qǐ, rán hàn dài yǐ shī yú yàn xiǎng yǐ. fù yì zhāng héng suǒ fù, jiē qí shì yě. jiù qū yǒu wǔ piān, yī guān dōng yǒu xián nǚ, èr zhāng hé èr nián zhōng, sān lè jiǔ zhǎng, sì sì fāng huáng, wǔ diàn qián shēng guì shù, qí cí bìng wáng. cáo zhí pí wǔ shī xù yún: gù hàn líng dì xī yuán gǔ chuī yǒu lǐ jiān zhě, néng pí wǔ, zāo shì huāng luàn, jiān bō yuè guān xī, suí jiāng jūn duàn wēi. xiān dì wén qí jiù jì, xià shū zhào jiān. jiān nián yú qī shí, zhōng jiān fèi ér bù wèi, yòu gǔ qū shén duō miù wù, yì dài zhī wén, wèi bì xiāng xí, gù yī qián qū zuò xīn gē wǔ piān. jí tài shǐ zhōng, yòu zhì qí cí yān. qí wǔ gù cháng èr bā, huán xuán jiāng jiàn wèi, shàng shū diàn zhōng láng yuán míng zǐ qǐ zēng mǎn bā yì. tài shǐ zhōng gē cí jīn liè zhī hòu yún.
鼙舞,未詳所起,然漢代已施於燕享矣。傅毅、張衡所賦,皆其事也。舊曲有五篇,一、《關東有賢女》,二、《章和二年中》,三、《樂久長》,四、《四方皇》,五、《殿前生桂樹》,其辭並亡。曹植《鼙舞詩序》云:「故漢靈帝西園鼓吹有李堅者,能鼙舞,遭世荒亂,堅播越關西,隨將軍段煨。先帝聞其舊伎,下書召堅。堅年逾七十,中間廢而不為,又古曲甚多謬誤,異代之文,未必相襲,故依前曲作新歌五篇。」及泰始中,又制其辭焉。其舞故常二八,桓玄將僭位,尚書殿中郎袁明子啟增滿八佾。泰始中歌辭今列之後雲。
pí wǔ gē shī wǔ piān
鼙舞歌詩五篇
hóng yè piān dāng wèi qū míng míng wèi huáng dì, gǔ qū guān dōng yǒu xián nǚ.
洪業篇當魏曲《明明魏皇帝》,古曲《關東有賢女》。
xuān wén chuàng hóng yè, shèng dé zài tài shǐ. shèng huáng yīng líng fú, shòu mìng jūn sì hǎi. wàn guó hé suǒ lè? shàng yǒu míng tiān zǐ. táng yáo chán dì wèi, yú shùn wéi gōng jǐ. gōng jǐ zhèng nán miàn, dào huà yǔ shí yí. dà shè dàng méng jiàn, wén jiào bèi huáng zhī. xiàng tiān zé dì, tǐ wú wèi. cōng míng pèi rì yuè, shén shèng cān liǎng yí. suī yǒu sān xiōng lèi, jìng yán wú suǒ shī. xiàng tiān zé dì, tǐ wú wèi. jì qì bìng zuǒ mìng, yī lǚ shēng wáng chén. lán zhǐ dēng cháo sì, xià wú shī sù rén. shēng fā xiǎng zì yīng, biǎo lì jǐng lái fù. xiāo kàn shùn jī zhì, qián lóng shēng tiān lù. bèi wù lì chéng qì, biàn tōng jí qí shù. bǎi shì yǐ shí xù, wàn jī yǒu cháng dù. xùn zhī yǐ kè ràng, nà zhī yǐ zhōng shù. qún xià yǎng qīng fēng, hǎi wài tóng huān mù. xiàng tiān zé dì, huà yún bù. xī rì guì diāo shì, jīn shàng jiǎn yǔ sù. xī rì duō xiān jiè, jīn qù qíng yǔ gù. xiàng tiān zé dì, huà yún bù. jì jì dà cháo shì, sù yè zōng wàn jī. wàn jī wú fèi lǐ, míng míng jiàng xùn zī. chén pì liè xīng jǐng, jūn pèi cháo rì huī. shì yè bìng tōng jì, gōng liè hé wēi wēi. wǔ dì jì sān huáng, sān huáng shì suǒ guī. shèng dé yīng qī yùn, tiān tiān dì bù néng wéi. yǎng zhī mí yǐ gāo, yóu tiān bù kě jiē. jiāng fù yù lóng shì, fèng huáng zài tíng qī.
宣文創洪業,盛德在泰始。聖皇應靈符,受命君四海。萬國何所樂?上有明天子。唐堯禪帝位,虞舜惟恭己。恭己正南面,道化與時移。大赦盪萌漸,文教被黃支。象天則地,體無為。聰明配日月,神聖參兩儀。雖有三凶類,靜言無所施。象天則地,體無為。稷契並佐命,伊呂升王臣。蘭芷登朝肆,下無失宿人。聲發響自應,表立景來附。哮闞順羈制,潛龍升天路。備物立成器,變通極其數。百事以時敘,萬機有常度。訓之以克讓,納之以忠恕。群下仰清風,海外同歡慕。象天則地,化雲布。昔日貴雕飾,今尚儉與素。昔日多纖介,今去情與故。象天則地,化雲布。濟濟大朝士,夙夜綜萬機。萬機無廢理,明明降訓諮。臣譬列星景,君配朝日輝。事業並通濟,功烈何巍巍。五帝繼三皇,三皇世所歸。聖德應期運,天天地不能違。仰之彌已高,猶天不可階。將復御龍氏,鳳皇在庭棲。
tiān mìng piān dāng wèi qū tài hé yǒu shèng dì, gǔ qū zhāng hé èr nián zhōng.
天命篇當魏曲《太和有聖帝》,古曲《章和二年中》。
shèng zǔ shòu tiān mìng, yīng qī fǔ wèi huáng. rù zé zōng wàn jī, chū zé zhēng sì fāng. cháo tíng wú yí lǐ, fāng biǎo níng qiě kāng. dào lóng shùn chén yáo, jī dé yú tài wáng. mèng dù zǔ qióng xiǎn, zào luàn tiān yī yú. shén bīng chū bù yì, fèng mìng zhì tiān zhū. shè shàn fá yǒu zuì, yuán è zōng wèi xū. wēi fēng zhèn jìn shǔ, wǔ liè shè qiáng wú. zhū gé bù zhī mìng, sì nì luàn tiān cháng. yōng tú shí yú wàn, shù lái kòu biān jiāng. wǒ huáng mài shén wǔ, zhí yuè zhèn yōng liáng. liàng nǎi wèi tiān wēi, wèi zhàn xiān pū jiāng. yíng xū zì rán yùn, shí biàn gù duō jiān. dōng zhēng líng hǎi biǎo, wàn lǐ kè cháo xiān. shòu yí qí qī zhèng, cáo shuǎng yòu tāo tiān. qún xiōng shòu zhū jí, bǎi lù xián lái zhēn. huáng huá yīng fú shǐ, wáng líng wèi huò xiān.
聖祖受天命,應期輔魏皇。入則綜萬機,出則征四方。朝廷無遺理,方表寧且康。道隆舜臣堯,積德逾太王。孟度阻窮險,造亂天一隅。神兵出不意,奉命致天誅。赦善罰有罪,元惡宗為虛。威風震勁蜀,武烈懾強吳。諸葛不知命,肆逆亂天常。擁徒十餘萬,數來寇邊疆。我皇邁神武,執鉞鎮雍涼。亮乃畏天威,未戰先仆僵。盈虛自然運,時變故多艱。東征陵海表,萬里克朝鮮。受遺齊七政,曹爽又滔天。群凶受誅殛,百祿咸來臻。黃華應福始,王凌為禍先。
jǐng huáng piān dāng wèi qū wèi lì zhǎng, gǔ qū lè jiǔ zhǎng.
景皇篇當魏曲《魏歷長》,古曲《樂久長》。
jǐng huáng dì, cōng míng mìng shì shēng, shèng dé cān tiān dì. dì wáng dào dà, chuàng jī jì yǐ nán, jì shì yì wèi yì. wài zé xià hóu xuán, nèi zé zhāng yǔ lǐ, sān xiōng gòu nì, luàn dì jì. shùn tiān xíng zhū, qióng qí jiān guǐ. biān jiāng yù qí jiàn, qián móu bù dé qǐ. zuì rén xián fú gū, wēi fēng zhèn wàn lǐ. píng héng zōng wàn jī, wàn jī wú bù lǐ. shào líng huán bù jūn, nèi wài hé fēn fēn. zhòng xiǎo biàn chéng qún, méng mèi zì xīn, zhì luàn bù fēn. ruì shèng dú duàn, jì wǔ cháng yǐ wén. shùn tiān wéi fèi lì, sǎo ní pī fú yún. yún ní jì yǐ pì, qīng hé wèi jǐ jiān, yǔ xí shǒu wěi zhì, biàn qǐ dōng nán fān. jiǎn qīn wèi zhǎng shé, wài zé píng wú mán. wàn guó fēn sāo rǎo, qī qī tiān xià jù bù ān. shén wǔ yù liù jūn, wǒ huáng zhí yuè zhēng. jiǎn qīn qǐ shòu chūn, qián fēng jù xiàng chéng. chū qí bù yì, bìng zòng qí bīng. qí bīng chéng nán yù, miào shèng shí nán zhī. liǎng jūn bù qī yù, dí tuì jì wú shī. bào qí wéi wǔ jìn, dà zhàn shā yáng bēi. qīn nǎi wáng hún zǒu, bēn lǔ ruò yún pī. tiān yīn shè yǒu zuì, dōng tǔ fàng jīng ní.
景皇帝,聰明命世生,盛德參天地。帝王道大,創基既已難,繼世亦未易。外則夏侯玄,內則張與李,三凶構逆,亂帝紀。順天行誅,窮其奸宄。邊將御其漸,潛謀不得起。罪人咸伏辜,威風振萬里。平衡綜萬機,萬機無不理。召陵桓不君,內外何紛紛。眾小便成群,蒙昧恣心,治亂不分。睿聖獨斷,濟武常以文。順天惟廢立,掃霓披浮雲。雲霓既已辟,清和未幾間,羽檄首尾至,變起東南籓。儉欽為長蛇,外則憑吳蠻。萬國紛騷擾,戚戚天下懼不安。神武御六軍,我皇執鉞征。儉欽起壽春,前鋒據項城。出其不意,並縱奇兵。奇兵誠難御,廟勝實難支。兩軍不期遇,敵退計無施。豹騎惟武進,大戰沙陽陂。欽乃亡魂走,奔虜若雲披。天因赦有罪,東土放鯨鯢。
dà jìn piān dāng wèi qū tiān shēng zhēng mín, gǔ qū sì fāng huáng.
大晉篇當魏曲《天生蒸民》,古曲《四方皇》。
hè hè dà jìn, yú mù wén wáng. dàng dàng wēi wēi, dào mài táo táng. shì chēng sān huáng wǔ dì, jí jīn zhòng qí guāng. jiǔ dé kè míng, wén jì xiǎn, wǔ yòu zhāng. sī hóng liù hé, jiān jì wàn fāng. nèi jǔ yuán kǎi, cháo zhèng yǐ gāng. wài jiǎn wǔ chén, shí wéi yīng yáng. mí shùn bù huái, nì mìng sī wáng. rén pèi chūn rì, wēi yú qiū shuāng. jì jì duō shì, tóng zī lán fāng. táng yú zhì zhì, sì xiōng tāo tiān. zhì tǎo jiǎn qīn, wǎng bù sù qián. huà gǎn hǎi nèi, hǎi wài lái bīn. xiàn qí shēng lè, bìng chēng qiè chén. xī shǔ huá xià, jiàn hào fāng yù. mìng jiāng zhì tǎo, wěi guó jī fú. wú rén fàng mìng, féng hǎi zǔ jiāng. fēi shū gào yù, xiǎng yīng lái tóng. xiān wáng jiàn wàn guó, jiǔ fú wèi fān wèi. wáng qín huài zhū hóu, xù zuò bù èr shì. lì dài bù néng fù, hū yú wǔ bǎi suì. wǒ huáng mài shèng dé, yīng qī chuàng diǎn zhì. fēn tǔ wǔ děng, fān guó zhèng fēng jiè. shēn shēn wén wǔ zuǒ, qiān qiū gòu jiā huì. hóng zé yì qū nèi, rén fēng xiáng hǎi wài.
赫赫大晉,於穆文王。蕩蕩巍巍,道邁陶唐。世稱三皇五帝,及今重其光。九德克明,文既顯,武又彰。思弘六合,兼濟萬方。內舉元凱,朝政以綱。外簡武臣,時惟鷹揚。靡順不懷,逆命斯亡。仁配春日,威逾秋霜。濟濟多士,同茲蘭芳。唐虞至治,四凶滔天。致討儉欽,罔不肅虔。化感海內,海外來賓。獻其聲樂,並稱妾臣。西蜀猾夏,僭號方域。命將致討,委國稽服。吳人放命,馮海阻江。飛書告喻,響應來同。先王建萬國,九服為籓衛。亡秦壞諸侯,序祚不二世。歷代不能復,忽逾五百歲。我皇邁聖德,應期創典制。分土五等,籓國正封界。莘莘文武佐,千秋遘嘉會。洪澤溢區內,仁風翔海外。
míng jūn piān dāng wèi qū wèi jūn jì bù yì, gǔ qū diàn qián shēng guì shù.
明君篇當魏曲《為君既不易》,古曲《殿前生桂樹》。
míng jūn yù sì hǎi, tīng jiàn jǐn wù qíng. gù wàng yǒu qiǎn fá, yè zhōng shēn bì róng. lán zhǐ chū huāng yě, wàn lǐ shēng zǐ tíng. cí cǎo huì táng jiē, sǎo jié bù dé shēng. néng fǒu mò xiāng méng, bǎi guān zhèng qí míng. gōng jǐ shèn yǒu wèi, yǒu wèi wú bù chéng. àn jūn bù zì xìn, qún xià zhí yì duān. zhèng zhí luó jìn rùn, jiān chén duó qí quán. suī yù jǐn zhōng chéng, jié shé bù gǎn yán. jié shé yì hé dàn, jǐn zhōng wèi shēn huàn. qīng liú qǐ bù jié, fēi chén zhuó qí yuán. qí lù lìng rén mí, wèi yuǎn shèng bù hái. zhōng chén lì jūn cháo, zhèng sè bù gù shēn. xié zhèng bù bìng cún, pì ruò hú yǔ qín. hú qín yǒu hé shí, xié zhèng gè yì jīn. zhōng chén yù míng jūn, qián qián wéi rì xīn. qún mù tǒng zài gāng, zhòng xīng gòng běi chén. shè lìng zāo àn zhǔ, chì tuì wèi fán rén. suī báo gōng shí yòng, bái máo yóu wèi zhēn. bīng shuāng zhòu yè jié, lán guì cuī wèi xīn. xié chén duō duān biàn, yòng xīn hé wěi qū. biàn pì shùn qíng zhǐ, dòng suí jūn suǒ yù. tōu ān lè mù qián, bù wèn qīng yǔ zhuó. jī wěi wǎng shí zhǔ, yǎng jiāo yǐ chí lù. yán xíng héng xiāng wéi, nán yàn shén xī gǔ. mèi sǐ shè gān méi, jué lù zé miè zú.
明君御四海,聽鑒盡物情。顧望有譴罰,謁忠身必榮。蘭芷出荒野,萬里升紫庭。茨草穢堂階,掃截不得生。能否莫相蒙,百官正其名。恭己慎有為,有為無不成。暗君不自信,群下執異端。正直羅浸潤,奸臣奪其權。雖欲盡忠誠,結舌不敢言。結舌亦何憚,盡忠為身患。清流豈不潔,飛塵濁其源。岐路令人迷,未遠勝不還。忠臣立君朝,正色不顧身。邪正不並存,譬若胡與秦。胡秦有合時,邪正各異津。忠臣遇明君,乾乾惟日新。群目統在綱,眾星共北辰。設令遭暗主,斥退為凡人。雖薄供時用,白茅猶為珍。冰霜晝夜結,蘭桂摧為薪。邪臣多端變,用心何委曲。便辟順情指,動隨君所欲。偷安樂目前,不問清與濁。積偽罔時主,養交以持祿。言行恆相違,難饜甚谿谷。昧死射乾沒,覺露則滅族。
fú wǔ, chū zì jiāng zuǒ. jiù yún wú wǔ, jiǎn qí gē, fēi wú cí yě. yì chén yú diàn tíng. yáng hóng xù yún: zì dào jiāng nán jiàn bái fú wǔ, huò yán bái fú jiū wǔ, yún yǒu cǐ lái shù shí nián yǐ. chá qí cí zhǐ, nǎi shì wú rén huàn sūn hào nüè zhèng, sī shǔ jìn yě. jīn liè zhī yú hòu yún.
拂舞,出自江左。舊雲吳舞,檢其歌,非吳辭也。亦陳於殿庭。楊泓序云:「自到江南見《白符舞》,或言《白鳧鳩舞》,雲有此來數十年矣。察其辭旨,乃是吳人患孫皓虐政,思屬晉也。」今列之於後雲。
fú wǔ gē shī wǔ piān
拂舞歌詩五篇
bái jiū piān
白鳩篇
piān piān bái jiū, zài fēi zài míng. huái wǒ jūn dé, lái jí jūn tíng. bái què chéng ruì, sù yǔ míng xiān. xiáng tíng wǔ yì, yǐ yīng rén gān. jiǎo jiǎo míng jiū, huò dān huò huáng. lè wǒ jūn huì, zhèn yǔ lái xiáng. dōng bì yú guāng, yú zài jiāng hú. huì ér bù fèi, jìng wǒ wēi qū. cè wǒ liáng sì, xí wǒ qū chí. yǔ jūn zhōu xuán, lè dào wàng jī. wǒ xīn xū jìng, wǒ zhì zhān rú. dàn qín gǔ sè, liáo yǐ zì yú. líng yún dēng tái, fú yóu tài qīng. pān lóng fù fèng, zì wàng shēn qīng.
翩翩白鳩,再飛再鳴。懷我君德,來集君庭。白雀呈瑞,素羽明鮮。翔庭舞翼,以應仁乾。皎皎鳴鳩,或丹或黃。樂我君惠,振羽來翔。東壁餘光,魚在江湖。惠而不費,敬我微軀。策我良駟,習我驅馳。與君周旋,樂道忘飢。我心虛靜,我志沾濡。彈琴鼓瑟,聊以自娛。陵雲登台,浮游太清。攀龍附鳳,自望身輕。
jì jì piān
濟濟篇
chàng chàng fēi wǔ qì liú fāng, zhuī niàn sān wǔ dà qǐ huáng. qù shī yǒu, shí kě xíng, qù lái shí tóng cǐ wèi yāng. shí rǎn rǎn, jìn sāng yú, dàn dāng yǐn jiǔ wèi huān yú. shuāi lǎo shì, yǒu hé qī, duō yōu gěng gěng nèi huái sī, shēn chí kuàng, yú dú xī, yuàn dé huáng pǔ zhòng suǒ yī. ēn gǎn rén, shì wú bǐ, bēi gē qiě wǔ wú jí yǐ.
暢暢飛舞氣流芳,追念三五大綺黃。去失有,時可行,去來時同此未央。時冉冉,近桑榆,但當飲酒為歡娛。衰老逝,有何期,多憂耿耿內懷思,深池曠,魚獨希,願得黃浦眾所依。恩感人,世無比,悲歌且舞無極已。
dú lù piān
獨祿篇
dú dú lù lù, shuǐ shēn ní zhuó. ní zhuó shàng kě, shuǐ shēn shā wǒ. yōng yōng shuāng yàn, yóu xì tián pàn. wǒ yù shè yàn, niàn zi gū sàn. piān piān fú píng, dé fēng yáo qīng. wǒ xīn hé hé, yǔ zhī tóng bìng. kōng chuáng dī wéi, shuí zhī wú rén. yè yī jǐn xiù, shuí bié wěi zhēn. dāo míng qiào zhōng, yǐ chuáng wú shī. fù yuān bù bào, yù huó hé wèi. měng shòu bān bān, yóu xì shān jiān. shòu yù niè rén, bù bì háo xián.
獨獨祿祿,水深泥濁。泥濁尚可,水深殺我。雍雍雙雁,遊戲田畔。我欲射雁,念子孤散。翩翩浮萍,得風搖輕。我心何合,與之同並。空床低幃,誰知無人。夜衣錦繡,誰別偽真。刀鳴鞘中,倚床無施。父冤不報,欲活何為。猛獸班班,遊戲山間。獸慾齧人,不避豪賢。
jié shí piān
碣石篇
dōng lín jié shí, yǐ guān cāng hǎi. shuǐ hé dàn dàn, shān dǎo sǒng zhì. shù mù cóng shēng, bǎi cǎo fēng mào. qiū fēng xiāo sè, hóng bō yǒng qǐ. rì yuè zhī xíng, ruò chū qí zhōng. xīng hàn càn làn, ruò chū qí lǐ. xìng shèn zhì zāi, gē yǐ yǒng zhì. guān cāng hǎi
東臨碣石,以觀滄海。水何淡淡,山島竦峙。樹木叢生,百草豐茂。秋風蕭瑟,洪波湧起。日月之行,若出其中。星漢燦爛,若出其里。幸甚至哉,歌以詠志。《觀滄海》
mèng dōng shí yuè, běi fēng pái huái. tiān qì sù qīng, fán shuāng fēi fēi. kūn jī chén míng, yàn guò nán fēi. zhì niǎo qián cáng, xióng pí kū qī. nòu bó tíng zhì, nóng shōu jī chǎng. nì lǚ zhěng shè, yǐ tōng jiǎ shāng. xìng shèn zhì zāi, gē yǐ yǒng zhì. dōng shí yuè
孟冬十月,北風徘徊。天氣肅清,繁霜霏霏。鵾雞晨鳴,雁過南飛。鷙鳥潛藏,熊羆窟棲。耨鑮停置,農收積場。逆旅整設,以通賈商。幸甚至哉,歌以詠志。《冬十月》
xiāng tǔ bù tóng, hé shuò lóng sāi. liú sī fú piāo, zhōu chuán xíng nán. zhuī bù zhī dì, fēng lài shēn ào. shuǐ jié bù liú, bīng jiān kě dǎo. shì yǐn zhě pín, yǒng xiá qīng fēi. xīn cháng tàn yuàn, qī qī duō bēi. xìng shèn zhì zāi, gē yǐ yǒng zhì. tǔ bù tóng
鄉土不同,河朔隆塞。流澌浮漂,舟船行難。錐不之地,豐籟深奧。水竭不流,冰堅可蹈。士隱者貧,勇俠輕非。心常嘆怨,戚戚多悲。幸甚至哉,歌以詠志。《土不同》
shén guī suī shòu, yóu yǒu jìng shí. téng shé chéng wù, zhōng wèi tǔ huī. jì lǎo fú lì, zhì zài qiān lǐ. liè shì mù nián, zhuàng xīn bù yǐ. yíng suō zhī qī, bù dàn zài tiān. yǎng yí zhī fú, kě dé yǒng nián. xìng shèn zhì zāi, gē yǐ yǒng zhì. guī suī shòu
神龜雖壽,猶有竟時。騰蛇乘霧,終為土灰。驥老伏櫪,志在千里。烈士暮年,壯心不已。盈縮之期,不但在天。養怡之福,可得永年。幸甚至哉,歌以詠志。《龜雖壽》
huái nán wáng piān
淮南王篇
huái nán wáng, zì yán zūn, bǎi chǐ gāo lóu yǔ tiān lián. hòu yuán záo jǐng yín zuò chuáng, jīn píng sù gěng jí hán jiāng. jí hán jiāng, yǐn shào nián, shào nián yǎo tiǎo hé néng xián. yáng shēng bēi gē yīn jué tiān. wǒ yù dù hé hé wú liáng, yuàn zuò shuāng huáng hú, hái gù xiāng. hái gù xiāng, rù gù lǐ, pái huái gù xiāng, ruò shēn bù yǐ. fán wǔ qí gē wú bù tài, pái huái sāng zǐ yóu tiān wài.
淮南王,自言尊,百尺高樓與天連。後園鑿井銀作床,金瓶素綆汲寒漿。汲寒漿,飲少年,少年窈窕何能賢。揚聲悲歌音絕天。我欲渡河河無梁,願作雙黃鵠,還故鄉。還故鄉,入故里,徘徊故鄉,若身不已。繁舞奇歌無不泰,徘徊桑梓游天外。
gǔ jiǎo héng chuī qū. gǔ, àn zhōu lǐ yǐ gǔ gǔ jūn shì. jiǎo, shuō zhě yún, chī yóu shì shuài chī mèi yǔ huáng dì zhàn yú zhuō lù, dì nǎi shǐ mìng chuī jiǎo wèi lóng míng yǐ yù zhī. qí hòu wèi wǔ běi zhēng wū wán, yuè shā mò ér jūn shì sī guī, yú shì jiǎn wèi zhōng míng, ér yóu gèng bēi yǐ.
鼓角橫吹曲。鼓,案《周禮》「以GW鼓鼓軍事」。角,說者雲,蚩尤氏帥魑魅與黃帝戰於涿鹿,帝乃始命吹角為龍鳴以御之。其後魏武北征烏丸,越沙漠而軍士思歸,於是減為中鳴,而尤更悲矣。
hú jiǎo zhě, běn yǐ yīng hú jiā zhī shēng, hòu jiàn yòng zhī héng chuī, yǒu shuāng jiǎo, jí hú lè yě. zhāng bó wàng rù xī yù, chuán qí fǎ yú xī jīng, wéi dé mó hē dōu lēi yī qǔ. lǐ yán nián yīn hú qū gèng zào xīn shēng èr shí bā jiě, chéng yú yǐ wèi wǔ lè. hòu hàn yǐ gěi biān jiāng, hé dì shí, wàn rén jiāng jūn de yòng zhī. wèi jìn yǐ lái, èr shí bā jiě bù fù jù cún, yòng zhě yǒu huáng hú lǒng tóu chū guān rù guān chū sài rù sāi zhé yáng liǔ huáng tán zi chì zhī yáng wàng xíng rén shí qū.
胡角者,本以應胡笳之聲,後漸用之橫吹,有雙角,即胡樂也。張博望入西域,傳其法於西京,惟得《摩訶兜勒》一曲。李延年因胡曲更造新聲二十八解,乘輿以為武樂。後漢以給邊將,和帝時,萬人將軍得用之。魏晉以來,二十八解不復具存,用者有《黃鵠》、《隴頭》、《出關》、《入關》、《出塞》、《入塞》、《折楊柳》、《黃覃子》、《赤之楊》、《望行人》十曲。
àn wèi jìn zhī shì, yǒu sūn shì shàn hóng jiù qū, sòng shí shàn jī jié chàng hè, chén zuǒ shàn qīng gē, liè hé shàn chuī dí, hǎo suǒ shàn dàn zhēng, zhū shēng shàn pí pá, yóu fā xīn shēng. gù fù xuán zhe shū yuē: rén ruò qīn suǒ wén ér hū suǒ jiàn, bù yì huò hū? shè cǐ liù rén shēng yú shàng shì, yuè jīn gǔ ér wú lì, hé dàn kuí yá tóng qì zāi! àn cǐ shuō, zé zì zī yǐ hòu, jiē sūn zhū děng zhī yí zé yě.
案魏晉之世,有孫氏善弘舊曲,宋識善擊節唱和,陳左善清歌,列和善吹笛,郝索善彈箏,硃生善琵琶,尤發新聲。故傅玄著書曰:「人若欽所聞而忽所見,不亦惑乎?設此六人生於上世,越今古而無儷,何但夔牙同契哉!」案此說,則自茲以後,皆孫硃等之遺則也。
xiāng hè, hàn jiù gē yě, sī zhú gèng xiāng hè, zhí jié zhě gē. běn yī bù, wèi míng dì fēn wèi èr, gèng dì yè sù. běn shí qī qū, zhū shēng sòng zhí liè hé děng fù hé zhī wèi shí sān qǔ.
相和,漢舊歌也,絲竹更相和,執節者歌。本一部,魏明帝分為二,更遞夜宿。本十七曲,硃生、宋職、列和等複合之為十三曲。
dàn gē, sì qū, chū zì hàn shì. wú xián jié, zuò jì zuì xiān chàng, yī rén chàng, sān rén hé. wèi wǔ dì yóu hǎo zhī. shí yǒu sòng róng huá zhě, qīng chè hǎo shēng, shàn chàng cǐ qū, dāng shí zhī tè miào. zì jìn yǐ lái bù fù chuán, suì jué.
但歌,四曲,出自漢世。無弦節,作伎最先唱,一人唱,三人和。魏武帝尤好之。時有宋容華者,清徹好聲,善唱此曲,當時之特妙。自晉以來不復傳,遂絕。
fán lè zhāng gǔ cí, jīn zhī cún zhě, bìng hàn shì jiē mò yáo ōu, jiāng nán kě cǎi lián wū shēng shí wǔ zǐ bái tóu yín zhī shǔ yě. wú gē zá qū bìng chū jiāng nán, dōng jìn yǐ lái, shāo yǒu zēng guǎng.
凡樂章古辭,今之存者,並漢世街陌謠謳,《江南可採蓮》、《烏生十五子》、《白頭吟》之屬也。吳歌雜曲並出江南,東晉以來,稍有增廣。
zǐ yè gē zhě, nǚ zǐ míng zǐ yè, zào cǐ shēng. xiào wǔ tài yuán zhōng, láng yá wáng kē zhī jiā yǒu guǐ gē zǐ yè, zé zǐ yè shì cǐ shí yǐ qián rén yě.
《子夜歌》者,女子名子夜,造此聲。孝武太元中,琅邪王軻之家有鬼歌《子夜》,則子夜是此時以前人也。
fèng jiāng chú gē zhě, jiù qū yě. yīng qú bǎi yī shī yún yán shì fèng jiāng chú, rán zé qí lái jiǔ yǐ. qián xī gē zhě, chē qí jiāng jūn shěn chōng suǒ zhì.
《鳳將雛歌》者,舊曲也。應璩《百一詩》雲「言是《鳳將雛》」,然則其來久矣。《前溪歌》者,車騎將軍沈充所制。
ā zi jí huān wén gē zhě, mù dì shēng píng chū, gē bì zhé hū ā zi, rǔ wén bù? yǔ zài wǔ xíng zhì. hòu rén yǎn qí shēng, yǐ wèi cǐ èr qǔ.
《阿子》及《歡聞歌》者,穆帝昇平初,歌畢輒呼「阿子,汝聞不?」語在《五行志》。後人衍其聲,以為此二曲。
tuán shàn gē zhě, zhōng shū lìng wáng mín yǔ sǎo bì yǒu qíng, ài hǎo shén dǔ, sǎo chuí tà bì guò kǔ, bì sù shàn gē, ér mín hǎo zhuō bái tuán shàn, gù zhì cǐ gē.
《團扇歌》者,中書令王珉與嫂婢有情,愛好甚篤,嫂捶撻婢過苦,婢素善歌,而珉好捉白團扇,故制此歌。
ào náo gē zhě, lóng ān chū sú wén é yáo zhī qū, yǔ zài wǔ xíng zhì.
《懊憹歌》者,隆安初俗聞訛謠之曲,語在《五行志》。
zhǎng shǐ biàn zhě, sī tú zuǒ zhǎng shǐ wáng xīn lín bài suǒ zhì.
《長史變》者,司徒左長史王廞臨敗所制。
fán cǐ zhū qū, shǐ jiē tú gē, jí ér bèi zhī guǎn xián. yòu yǒu yīn sī zhú jīn shí, zào gē yǐ bèi zhī, wèi shì sān diào gē cí zhī lèi shì yě.
凡此諸曲,始皆徒歌,即而被之管弦。又有因絲竹金石,造歌以被之,魏世三調歌辭之類是也。
bēi bàn wǔ, àn tài kāng zhōng tiān xià wèi jìn shì níng wǔ, wù shǒu yǐ jiē bēi bàn fǎn fù zhī. cǐ zé hàn shì wéi yǒu
《杯柈舞》,案太康中天下為《晉世寧舞》,務手以接杯柈反覆之。此則漢世惟有
bàn wǔ, ér jìn jiā zhī yǐ bēi, fǎn fù zhī yě.
柈舞,而晉加之以杯,反覆之也。
gōng mò wǔ, jīn zhī jīn wǔ yě. xiāng chuán yún xiàng zhuāng jiàn wǔ, xiàng bó yǐ xiù gé zhī, shǐ bù dé hài hàn gāo zǔ, qiě yǔ xiàng zhuāng yún gōng mò! gǔ rén xiāng hū yuē gōng, yán gōng mò hài hàn wáng yě. jīn zhī yòng jīn gài xiàng xiàng bó yī xiù zhī yí shì. rán àn qín cāo yǒu gōng mò dù hé qū, rán zé qí shēng suǒ cóng lái yǐ jiǔ, sú yún xiàng bó, fēi yě.
《公莫舞》,今之《巾舞》也。相傳雲項莊劍舞,項伯以袖隔之,使不得害漢高祖,且語項莊雲「公莫」!古人相呼曰公,言公莫害漢王也。今之用巾蓋像項伯衣袖之遺式。然案《琴操》有《公莫渡河曲》,然則其聲所從來已久,俗雲項伯,非也。
bái sī níng wǔ, àn wǔ cí yǒu jīn páo zhī yán. sī níng běn wú dì suǒ chū, yí shì wú wǔ yě. jìn pái gē yòu yún: jiǎo jiǎo bái xù, jié jié wèi shuāng. wú yīn hū xù wèi sī níng, yí bái sī níng jí bái xù yě.
《白糹寧舞》,案舞辭有巾袍之言。糹寧本吳地所出,宜是吳舞也。晉《俳歌》又云:「皎皎白緒,節節為雙。」吳音呼緒為糹寧,疑白糹寧即白緒也。
duó wǔ gē yī piān, fān wǔ gē yī piān, gǔ wǔ jì liù qū, bìng chén yú yuán huì.
《鐸舞歌》一篇,《幡舞歌》一篇,《鼓舞伎》六曲,並陳於元會。
hòu hàn zhēng dàn, tiān zǐ lín dé yáng diàn shòu cháo hè, shè lì cóng xī fāng lái, xì yú diàn qián, jī shuǐ huà chéng bǐ mù yú, tiào yuè sòu shuǐ, zuò wù yì rì. bì, yòu huà chéng lóng, zhǎng bā jiǔ zhàng, chū shuǐ yóu xì, xuàn yào rì guāng. yǐ liǎng dà sī shéng xì liǎng zhù tóu, xiāng qù shù zhàng, liǎng chàng nǚ duì wǔ, xíng yú shéng shàng, xiāng féng qiè jiān ér bù qīng. wèi jìn qì jiāng zuǒ, yóu yǒu xià yù gāng dǐng jù xiàng xíng rǔ shén guī biàn wǔ bèi fù líng yuè guì shù bái xuě huà dì chéng chuān zhī lè.
後漢正旦,天子臨德陽殿受朝賀,舍利從西方來,戲於殿前,激水化成比目魚,跳躍嗽水,作霧翳日。畢,又化成龍,長八九丈,出水遊戲,炫耀日光。以兩大絲繩系兩柱頭,相去數丈,兩倡女對舞,行於繩上,相逢切肩而不傾。魏晉訖江左,猶有《夏育扛鼎》、《巨象行乳》、《神龜抃舞》、《背負靈岳》、《桂樹白雪》、《畫地成川》之樂。
chéng dì xián kāng qī nián, shàng shū cài mó zòu: bā nián zhèng huì yí zhù, wéi zuò gǔ chuī zhōng gǔ, qí yú jì lè jǐn bù zuò. shì zhōng zhāng chéng gěi shì huáng mén shì láng chén kuí bó, yǐ wèi wáng zhě guān shí shè jiào, zhì yú jí xiōng shū duàn, bù yì zhī dào yě. jīn sì fāng guān lǐ, líng yǒu bīn diào zhī wèi, tíng zòu gōng xuán zhī lè, èr lǐ jiān yòng, āi lè bù fēn, tǐ guó jīng zhì, mò dà yú cǐ. zhào yuē: jīn jì yǐ tiān xià tǐ dà, lǐ cóng quán yí, sān zhèng zhī xiǎng, yí jǐn yòng jí lǐ yě. zhì yú ěr mù zhī lè, suǒ bù rěn wén, gù què zhī ěr. shì zhī dà zhě, bù guò shàng shòu jiǔ, chēng wàn suì, yǐ xǔ qí dà, bù zú fù què zhōng gǔ gǔ chuī yě.
成帝咸康七年,尚書蔡謨奏:「八年正會儀注,惟作鼓吹鐘鼓,其餘伎樂盡不作。」侍中張澄、給事黃門侍郎陳逵駁,以為「王者觀時設教,至于吉凶殊斷,不易之道也。今四方觀禮,陵有儐吊之位,庭奏宮懸之樂,二禮兼用,哀樂不分,體國經制,莫大於此」。詔曰:「今既以天下體大,禮從權宜,三正之饗,宜盡用吉禮也。至娛耳目之樂,所不忍聞,故闕之耳。事之大者,不過上壽酒,稱萬歲,已許其大,不足復闕鐘鼓鼓吹也。」
chéng kuí yòu qǐ: jīn dà lǐ suī jiàng, shì jí yú cháo. rán bīn diào xiǎn yú yuán líng, zé wèi miè yǒu āi lǐ fú dìng yú diǎn wén, yì wú jǐn jí. shì yǐ xián níng zhī huì, yǒu chè lè zhī diǎn, shí xiān cháo jī gǔ xiàn zhāng, chuí shì wàn shì zhě yě. zhào yuē: ruò yuán rì dà xiǎng, wàn guó cháo zōng, tíng fèi zhōng gǔ zhī zòu, suì què qǐ jū zhī jié, cháo wú qìng zhì zhī yīn, bīn wú dǎo lǚ zhī dù, qí yú shì yì, bù yì què hū! wéi kě liàng qīng zhòng, yǐ zhì shì zhōng.
澄、逵又啟:「今大禮雖降,事吉於朝。然儐吊顯於園陵,則未滅有哀;禮服定於典文,義無盡吉。是以咸寧之會,有撤樂之典,實先朝稽古憲章,垂式萬世者也。」詔曰:「若元日大饗,萬國朝宗,庭廢鐘鼓之奏,遂闕起居之節,朝無磬制之音,賓無蹈履之度,其於事義,不亦闕乎!惟可量輕重,以制事中。」
sàn qí shì láng gù zhēn biǎo yuē: chén wén shèng wáng zhì lè, zàn yáng zhèng dào, yǎng yǐ rén yì, fáng qí yín yì, shàng xiǎng zōng miào, xià xùn lí yuán, tǐ wǔ xíng zhī zhèng yīn, xié bā fēng yǐ táo wù. gōng shēng zhèng fāng ér hǎo yì, jiǎo shēng jiān qí ér lǜ lǐ, xián gē zhōng gǔ jīn shí zhī zuò bèi yǐ. gù tōng shén zhì huà, yǒu lǜ wǔ zhī gǎn, yí fēng yì sú, zhì hé lè zhī jí. mò shì zhī jì, shè lǐ wài zhī guān, nì xíng lián dào, tóu zú rù jǔ zhī shǔ, pí fū wài bō, gān xīn nèi cuī, dūn bǐ xíng wěi, yóu wèi wù jiàn, shěn yī shēng líng, ér bù cè chuàng. jiā sì hǎi cháo jìn, yán guān dì tíng, ěr líng yǎ sòng zhī shēng, mù dǔ wēi yí zhī xù, zú yǐ tà tiān, tóu yǐ lǚ dì, fǎn tiān dì zhī zhì shùn, shāng yí lún zhī dà fāng. jīn yí dí duì àn, wài yù wèi jí, bīng shí qī shēng, wàng shēn fù nán, guò tài zhī xì, rì lǐn wǔ dǒu. fāng sǎo shén zhōu, jīng lüè zhōng diàn, ruò cǐ zhī shì, bù kě shì yuǎn. yí xià tài cháng, zuǎn bèi yǎ lè, xiāo sháo jiǔ chéng, wéi xīn yú shèng yùn, gōng dé sòng shēng, yǒng zhe yú lái yè, cǐ nǎi suǒ yǐ yàn jí huáng tiān, kè chāng jué hòu zhě yě. zhū jì ér shāng rén zhě, jiē yí chú zhī. liú jiǎn jiǎn zhī dé, mài kāng zāi zhī yǒng, qīng fēng jì xíng, xià yīng rú cǎo, cǐ zhī wèi yě. yú guǎn zhī chéng, wéi chuí cǎi chá! yú shì chú gāo huán zǐ lù qí xíng biē shí jí qí wáng juǎn yī zé ér děng lè, yòu jiǎn qí lǐn. qí hòu fù gāo huán zǐ lù yān.
散騎侍郎顧臻表曰:「臣聞聖王制樂,讚揚政道,養以仁義,防其淫佚,上享宗廟,下訓黎元,體五行之正音,協八風以陶物。宮聲正方而好義,角聲堅齊而率禮,弦歌鐘鼓金石之作備矣。故通神至化,有率舞之感,移風易俗,致和樂之極。末世之伎,設禮外之觀,逆行連倒,頭足入筥之屬,皮膚外剝,肝心內摧,敦彼行葦,猶謂勿踐,矧伊生靈,而不側愴。加四海朝覲,言觀帝庭,耳聆《雅》《頌》之聲,目睹威儀之序,足以蹋天,頭以履地,反天地之至順,傷彝倫之大方。今夷狄對岸,外御為急,兵食七升,忘身赴難,過泰之戲,日廩五斗。方掃神州,經略中甸,若此之事,不可示遠。宜下太常,纂備雅樂,簫《韶》九成,惟新於盛運,功德頌聲,永著於來葉,此乃所以『燕及皇天,克昌厥後』者也。諸伎而傷人者,皆宜除之。流簡儉之德,邁康哉之詠,清風既行,下應如草,此之謂也。愚管之誠,惟垂采察!」於是除《高絙》、《紫鹿》、《跂行》、《鱉食》及《齊王卷衣》、《笮兒》等樂,又減其廩。其後復《高絙》、《紫鹿》焉。