kǒng yú, zì jìng kāng, huì jī shān yīn rén yě. qí xiān shì jū liáng guó. zēng zǔ qián, tài zǐ shǎo fù, hàn mò bì dì huì jī, yīn jiā yān. zǔ zhú, wú yù zhāng tài shǒu. fù tián, xiāng dōng tài shǒu. cóng xiōng kǎn, dà sī nóng. jù yǒu míng jiāng zuǒ. yú nián shí sān ér gū, yǎng zǔ mǔ yǐ xiào wén, yǔ tóng jùn zhāng mào zì wěi kāng dīng tán zì shì kāng qí míng, shí rén hào yuē huì jī sān kāng. wú píng, yú qiān yú luò. huì dì mò, guī xiāng lǐ, xíng zhì jiāng huái jiān, yù shí bīng fēng yún wèi luàn, yún bī yú wèi cān jūn, bù cóng jiāng shā zhī, lài yún sī mǎ zhāng tǒng yíng jiù huò miǎn. dōng hái huì jī, rén xīn ān shān zhōng, gǎi xìng sūn shì, yǐ jià sè dú shū wèi wù, xìn zhe xiāng lǐ. hòu hū shě qù, jiē wèi wèi shén rén, ér wèi zhī lì cí. yǒng jiā zhōng, yuán dì shǐ yǐ ān dōng jiāng jūn zhèn yáng tǔ, mìng yú wèi cān jūn. bāng zú xún qiú, mò zhī suǒ zài. jiàn xìng chū, shǐ chū yīng zhào. wèi chéng xiàng yuàn, réng chú fù mǎ dū wèi cān chéng xiàng jūn shì, shí nián yǐ wǔ shí yǐ. yǐ tǎo huá yì gōng, fēng yú bù tíng hòu. yú cháng xíng jīng yú bù tíng, jiàn lóng guī yú lù zhě, yú mǎi ér fàng zhī xī zhōng, guī zhōng liú zuǒ gù zhě shù sì. jí shì, zhù hóu yìn, ér yìn guī zuǒ gù, sān zhù rú chū. yìn gōng yǐ gào, yú nǎi wù, suì pèi yān.
孔愉,字敬康,會稽山陰人也。其先世居梁國。曾祖潛,太子少傅,漢末避地 會稽,因家焉。祖竺,吳豫章太守。父恬,湘東太守。從兄侃,大司農。俱有名江 左。愉年十三而孤,養祖母以孝聞,與同郡張茂字偉康、丁潭字世康齊名,時人號 曰「會稽三康」。吳平,愉遷於洛。惠帝末,歸鄉里,行至江淮間,遇石冰、封雲 為亂,雲逼愉為參軍,不從將殺之,賴雲司馬張統營救獲免。東還會稽,人新安山 中,改姓孫氏,以稼穡讀書為務,信著鄉里。後忽捨去,皆謂為神人,而為之立祠。 永嘉中,元帝始以安東將軍鎮揚土,命愉為參軍。邦族尋求,莫知所在。建興初, 始出應召。為丞相掾,仍除駙馬都尉、參丞相軍事,時年已五十矣。以討華軼功, 封余不亭侯。愉嘗行經余不亭,見籠龜於路者,愉買而放之溪中,龜中流左顧者數 四。及是,鑄侯印,而印龜左顧,三鑄如初。印工以告,愉乃悟,遂佩焉。
dì wèi jìn wáng, shǐ zhǎng jiān zhōng shū láng. yú shí diāo xié liú kuí yòng shì, wáng dǎo pō jiàn shū yuǎn. yú chén dǎo zhōng xián, yǒu zuǒ mìng zhī xūn, wèi shì wú dà xiǎo jiē yí zī fǎng. yóu shì bù hé zhǐ, chū wèi sī tú zuǒ zhǎng shǐ, lèi qiān wú xìng tài shǒu. shěn chōng fǎn, yú qì guān hái jīng shī, bài yù shǐ zhōng chéng, qiān shì zhōng tài cháng. jí sū jùn fǎn, yú cháo fú shǒu zōng miào. chū, yú wèi sī tú zhǎng shǐ, yǐ píng nán jiāng jūn wēn jiào mǔ wáng zāo luàn bù zàng, nǎi bù guò qí pǐn. zhì shì, jùn píng, ér jiào yǒu zhòng gōng, yú wǎng shí tóu yì jiào, jiào zhí yú shǒu ér liú tì yuē: tiān xià sàng luàn, zhōng xiào dào fèi. néng chí gǔ rén zhī jié, suì hán bù diāo zhě, wéi jūn yī rén ěr. shí rén xián chēng jiào jū gōng ér zhòng yú zhī shǒu zhèng. xún xǐ dà shàng shū, qiān ān nán jiāng jūn jiāng zhōu cì shǐ, bù xíng. zhuǎn shàng shū yòu pú shè, lǐng dōng hǎi wáng shī. xún qiān zuǒ pú shè.
帝為晉王,使長兼中書郎。於時刁協、劉隗用事,王導頗見疏遠。愉陳導忠賢, 有佐命之勛,謂事無大小皆宜諮訪。由是不合旨,出為司徒左長史,累遷吳興太守。 沈充反,愉棄官還京師,拜御史中丞,遷侍中、太常。及蘇峻反,愉朝服守宗廟。 初,愉為司徒長史,以平南將軍溫嶠母亡遭亂不葬,乃不過其品。至是,峻平,而 嶠有重功,愉往石頭詣嶠,嶠執愉手而流涕曰:「天下喪亂,忠孝道廢。能持古人 之節,歲寒不凋者,唯君一人耳。」時人咸稱嶠居公而重愉之守正。尋徙大尚書, 遷安南將軍、江州刺史,不行。轉尚書右僕射,領東海王師。尋遷左僕射。
xián hé bā nián, zhào yuē: shàng shū lìng wán zuǒ pú shè yú bìng kè jū guān cì, lù bù dài gēng. duān yòu rèn zhòng, xiān cháo suǒ chóng, qí gěi wán qīn xìn sān shí rén, yú èr shí rén, bǐng cì. yú shàng shū gù ràng, yōu zhào bù xǔ. zhòng biǎo yuē: chén yǐ xiǔ àn, tiǎn cè cháo yòu, ér yǐ duò liè, wú yì pí zuǒ. fāng jīn qiáng kòu wèi tiǎn, jiāng chǎng rì hài, zhèng fán yì zhòng, bǎi xìng kùn kǔ, jiān lì shàn wēi, bào rén sì nüè. dà bì zhī hòu, cāng kù kōng xū, gōng láo zhī shì, shǎng bào bù zú, kùn cuì zhī yú, wèi jiàn zhěng xù, hū jiē zhī yuàn, rén guǐ gǎn dòng. yí bìng guān shěng zhí, biǎn shí jié yòng, qín fǔ qí rén, yǐ jì qí jiān. chén děng bù néng zàn yáng dà huà, jiū míng xíng zhèng, ér tōu ān gāo wèi, héng shòu chǒng gěi, wú dé ér lù, yāng bì jí zhī, bù gǎn héng shòu shū shī, yǐ zhòng zuì lì. cóng zhī. wáng dǎo wén ér fēi zhī, yú dōu zuò wèi yú yuē: jūn yán jiān lì shàn wēi, bào rén sì nüè, wèi huàn shì shuí? yú yù dà lùn cháo tíng dé shī, lù wán yì zhī nǎi zhǐ. hòu dǎo jiāng yǐ zhào yìn wèi hù jūn, yú wèi dǎo yuē: zhōng xìng yǐ lái, chù cǐ guān zhě, zhōu bó rén yīng sī yuǎn ěr. jīn chéng fá cái, qǐ yí yǐ zhào yìn jū zhī xié! dǎo bù cóng. qí shǒu zhèng rú cǐ. yóu shì wèi dǎo suǒ xián.
咸和八年,詔曰:「尚書令玩、左僕射愉並恪居官次,祿不代耕。端右任重, 先朝所崇,其給玩親信三十人,愉二十人,稟賜。」愉上疏固讓,優詔不許。重表 曰:「臣以朽暗,忝廁朝右,而以惰劣,無益毗佐。方今強寇未殄,疆場日駭,政 煩役重,百姓困苦,奸吏擅威,暴人肆虐。大弊之後,倉庫空虛,功勞之士,賞報 不足,困悴之餘,未見拯恤,呼嗟之怨,人鬼感動。宜並官省職,貶食節用,勤撫 其人,以濟其艱。臣等不能讚揚大化,糾明刑政,而偷安高位,橫受寵給,無德而 祿,殃必及之,不敢橫受殊施,以重罪戾。」從之。王導聞而非之,於都坐謂愉曰: 「君言奸吏擅威,暴人肆虐,為患是誰?」愉欲大論朝廷得失,陸玩抑之乃止。後 導將以趙胤為護軍,愉謂導曰:「中興以來,處此官者,周伯仁、應思遠耳。今誠 乏才,豈宜以趙胤居之邪!」導不從。其守正如此。由是為導所銜。
hòu shěng zuǒ yòu pú shè, yǐ yú wèi shàng shū pú shè. yú nián zài xuán chē, lèi qǐ hái gǔ, bù xǔ, zhuǎn hù jūn jiāng jūn, jiā sàn qí cháng shì. fù xǐ lǐng jūn jiāng jūn, jiā jīn zǐ guāng lù dài fū, lǐng guó zi jì jiǔ. qǐng zhī, chū wèi zhèn jūn jiāng jūn huì jī nèi shǐ, jiā sàn qí cháng shì. jù zhāng xiàn yǒu hàn shí jiù bēi, huǐ fèi shù bǎi nián. yú zì xún xíng, xiū fù gù yàn, gài tián èr bǎi yú qǐng, jiē chéng liáng yè. zài jùn sān nián, nǎi yíng shān yīn hú nán hóu shān xià shù mǔ dì wèi zhái, cǎo wū shù jiān, biàn qì guān jū zhī. sòng zī shù bǎi wàn, xī wú suǒ qǔ. bìng dǔ, yí lìng liǎn yǐ shí fú, xiāng yì yì fèng, yī bù dé shòu. nián qī shí wǔ, xián kāng bā nián zú. zèng chē qí jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī, shì yuē zhēn.
後省左右僕射,以愉為尚書僕射。愉年在懸車,累乞骸骨,不許,轉護軍將軍, 加散騎常侍。復徙領軍將軍,加金紫光祿大夫,領國子祭酒。頃之,出為鎮軍將軍、 會稽內史,加散騎常侍。句章縣有漢時舊陂,毀廢數百年。愉自巡行,修復故堰, 溉田二百餘頃,皆成良業。在郡三年,乃營山陰湖南侯山下數畝地為宅,草屋數間, 便棄官居之。送資數百萬,悉無所取。病篤,遺令斂以時服,鄉邑義賵,一不得受。 年七十五,咸康八年卒。贈車騎將軍、開府儀同三司,諡曰貞。
sān zi: yín wāng ān guó. yín sì jué, wèi zhì jiàn ān tài shǒu. yín zi jìng, zì jì gōng, zài wèi huì jī nèi shǐ, lèi qiān shàng shū zuǒ pú shè, jiā hòu jiāng jūn.
三子:誾、汪、安國。誾嗣爵,位至建安太守。誾子靜,字季恭,再為會稽內 史,累遷尚書左僕射,加後將軍。
wāng zì dé zé, hǎo xué yǒu zhì xíng, xiào wǔ dì shí wèi zhì shì zhōng. shí rú qiān qiū yǐ nìng mèi jiàn xìng yú huì jī wáng dào zi, wāng lǚ yán zhī yú dì, dì bù nà. qiān shàng shū tài cháng qīng, yǐ bù hé yì, qiú chū. wèi jiǎ jié dū du jiāo guǎng èr zhōu zhū jūn shì zhēng lǔ jiāng jūn píng yuè zhōng láng jiāng guǎng zhōu cì shǐ, shén yǒu zhèng jī, wèi lǐng biǎo suǒ chēng. tài yuán shí qī nián zú.
汪字德澤,好學有志行,孝武帝時位至侍中。時茹千秋以佞媚見幸於會稽王道 子,汪屢言之於帝,帝不納。遷尚書太常卿,以不合意,求出。為假節、都督交廣 二州諸軍事、征虜將軍、平越中郎將、廣州刺史,甚有政績,為嶺表所稱。太元十 七年卒。
ān guó zì ān guó, nián xiǎo zhū xiōng sān shí yú suì. qún cóng zhū xiōng bìng fá cái míng, yǐ fù qiáng zì lì, wéi ān guó yǔ wāng shǎo lì gū pín zhī cāo. wāng jì yǐ zhí liàng chēng, ān guó yì yǐ rú sù xiǎn. xiào wǔ dì shí shén méng lǐ yù, shì lì shì zhōng tài cháng. jí dì bēng, ān guó xíng sù yíng shòu, fú shuāi dié, tì sì jìng rì, jiàn zhě yǐ wèi zhēn xiào, zài wèi huì jī nèi shǐ lǐng jūn jiāng jūn. ān dì lóng ān zhōng xià zhào yuē: lǐng jūn jiāng jūn kǒng ān guó zhēn shèn qīng zhèng, chū nèi bō yù, kě yǐ běn guān lǐng dōng hǎi wáng shī, bì néng dǎo dá jīn liáng, yī rén yóu yì. hòu lì shàng shū zuǒ yòu pú shè. yì xī sì nián zú, zèng zuǒ guāng lù dài fū.
安國字安國,年小諸兄三十餘歲。群從諸兄並乏才名,以富強自立,唯安國與 汪少厲孤貧之操。汪既以直亮稱,安國亦以儒素顯。孝武帝時甚蒙禮遇,仕歷侍中、 太常。及帝崩,安國形素贏瘦,服衰絰,涕泗竟日,見者以為真孝,再為會稽內史、 領軍將軍。安帝隆安中下詔曰:「領軍將軍孔安國貞慎清正,出內播譽,可以本官 領東海王師,必能導達津梁,依仁遊藝。」後歷尚書左右僕射。義熙四年卒,贈左 光祿大夫。
zhī zì chéng zǔ. tài shǒu zhōu zhá mìng wèi gōng cáo shǐ. zhá wèi shěn chōng suǒ hài, gù rén bīn lì mò gǎn jìn zhě. zhī mào rèn hào kū, qīn xíng bìn lǐ, sòng sàng hái yì xìng, shí rén yì zhī.
祗字承祖。太守周札命為功曹史。札為沈充所害,故人賓吏莫敢近者。祗冒刃 號哭,親行殯禮,送喪還義興,時人義之。
tǎn zì jūn píng. zǔ chōng, dān yáng tài shǒu. fù kǎn, dà sī nóng. tǎn shǎo fāng zhí, yǒu yǎ wàng, tōng zuǒ shì chuán, jiě shǔ wén. wán dì wèi jìn wáng, yǐ tǎn wèi shì zǐ wén xué. dōng gōng jiàn, bǔ tài zǐ shè rén, qiān shàng shū láng. shí tái láng chū dào, pǔ jiā cè shì, dì shǒu cè wèn yuē: wú xìng xú fù wèi zéi, shā jùn jiāng, jùn jīn yīng jǔ xiào lián bù? tǎn duì yuē: sì zuì bù xiāng jí, jí gǔn ér xìng yǔ. xú fù wèi nì, hé fáng yī jùn zhī xián! yòu wèn: jiān chén zéi zi shì jūn, wū gōng zhū zhái, mò dà zhī è yě. xiāng jiù fèi sì kē zhī xuǎn, jīn hé suǒ yī? tǎn yuē: jì píng zi zhú lǔ zhāo gōng, qǐ kě yǐ fèi zhòng ní yě! jìng bù néng qū
坦字君平。祖沖,丹陽太守。父侃,大司農。坦少方直,有雅望,通《左氏傳》, 解屬文。完帝為晉王,以坦為世子文學。東宮建,補太子舍人,遷尚書郎。時台郎 初到,普加策試,帝手策問曰:「吳興徐馥為賊,殺郡將,郡今應舉孝廉不?」坦 對曰:「四罪不相及,殛鯀而興禹。徐馥為逆,何妨一郡之賢!」又問:「奸臣賊 子弒君,污宮瀦宅,莫大之惡也。鄉舊廢四科之選,今何所依?」坦曰:「季平子 逐魯昭公,豈可以廢仲尼也!」竟不能屈
xiān shì, yǐ bīng luàn zhī hòu, wù cún wèi yuè, yuǎn fāng xiù xiào dào, bù cè shì, pǔ jiē chú shǔ. zhì shì, dì shēn míng jiù zhì, jiē lìng shì jīng, yǒu bù zhōng kē, cì shǐ tài shǒu miǎn guān. tài xìng sān nián, xiù xiào duō bù gǎn xíng, qí yǒu dào zhě, bìng tuō jí. dì yù chú shǔ xiào lián, ér xiù cái rú qián zhì. tǎn zòu yì yuē:
先是,以兵亂之後,務存慰悅,遠方秀孝到,不策試,普皆除署。至是,帝申 明舊制,皆令試《經》,有不中科,刺史、太守免官。太興三年,秀孝多不敢行, 其有到者,並託疾。帝欲除署孝廉,而秀才如前制。坦奏議曰:
chén wén jīng bāng jiàn guó, jiào xué wèi xiān, yí fēng chóng huà, mò shàng sī yǐ. gǔ zhě qiě gēng qiě xué, sān nián ér tōng yī jīng, yǐ píng kāng zhī shì, yóu jiǎ jiàn zì, jī yǐ rì yuè. zì sàng luàn yǐ lái, shí yǒu yú nián, yú gē zài yáng, zǔ dòu lǐ jí, jiā fèi jiǎng sòng, guó què xiáng xù, lǜ ěr zé shì, qiè yǐ wèi yí. rán xuān xià yǐ lái, shè lì sān zài, lèi yù qìng huì, suì wèi yī shì. yáng zhōu zhū jùn, jiē jìn jīng dū, jù lěi jí jūn fù, duō bù gǎn xíng. qí yuǎn zhōu biān jùn, yǎn wū cháo tíng, jì yú bù shì, mào mèi lái fù, jì dào shěn shì, suì bù gǎn huì. chén yú yǐ bù huì yǔ bù xíng, qí wèi què yě tóng. ruò dāng piān jiā chú shǔ, shì wèi sù fǎ fèng xiàn zhě shī fēn, jiǎo xìng tóu shè zhě dé guān, tuí fēng shāng jiào, jù yú shì shǐ.
臣聞經邦建國,教學為先,移風崇化,莫尚斯矣。古者且耕且學,三年而通一 經,以平康之世,猶假漸漬,積以日月。自喪亂以來,十有餘年,於戈載揚,俎豆 禮戢,家廢講誦,國闕庠序,率爾責試,竊以為疑。然宣下以來,涉歷三載,累遇 慶會,遂未一試。揚州諸郡,接近京都,懼累及君父,多不敢行。其遠州邊郡,掩 誣朝廷,冀於不試,冒昧來赴,既到審試,遂不敢會。臣愚以不會與不行,其為闕 也同。若當偏加除署,是為肅法奉憲者失分,僥倖投射者得官,頹風傷教,懼於是 始。
fū wáng yán rú sī, qí chū rú lún, lín shì gǎi zhì, shì duǎn tiān xià, rén tīng yǒu huò, chén qiè xī zhī. yú yǐ wáng mìng wú èr, xiàn zhì yí xìn. qù nián chá jǔ, yī jiē cè shì. rú bù néng shì, kě bù jū dào, qiǎn guī bù shǔ. yòu xiù cái suī yǐ shì cè, yì sì wèn jīng yì, gǒu suǒ wèi xué, shí nán àn tōng, bù zú fù qū suì chuí lì, wéi jiù zào yì. wèi yí yīn qí bù huì, xú gèng gé zhì. kě shēn míng qián xià, chóng xiū xué xiào, pǔ yán wǔ nián, yǐ zhǎn jiǎng xí, jūn fǎ qí xùn, shì rén guǐ zé. fū xìn zhī yǔ fǎ, wèi zhèng zhī gāng, shī zhī jiā shì, yóu fú kě èr, kuàng jīng guó zhī diǎn ér kě wán dú hū!
夫王言如絲,其出如綸,臨事改制,示短天下,人聽有惑,臣竊惜之。愚以王 命無貳,憲制宜信。去年察舉,一皆策試。如不能試,可不拘到,遣歸不署。又秀 才雖以事策,亦汜問經義,苟所未學,實難暗通,不足復曲碎垂例,違舊造異。謂 宜因其不會,徐更革制。可申明前下,崇修學校,普延五年,以展講習,鈞法齊訓, 示人軌則。夫信之與法,為政之綱,施之家室,猶弗可貳,況經國之典而可玩黷乎!
dì nà yān. tīng xiào lián shēn zhì qī nián, xiù cái rú gù.
帝納焉。聽孝廉申至七年,秀才如故。
shí diǎn kè lìng wàn mò lǐng zhū hú, hú rén xiāng wū, cháo tíng yí mò yǒu suǒ piān zhù, jiāng jiā dà pì. tǎn dú bù shǔ, yóu shì bèi qiǎn, suì qì guān guī huì jī. jiǔ zhī, chú lǐng jūn sī mǎ, wèi fù zhào. huì wáng dūn fǎn, yǔ yòu wèi jiāng jūn yú tán jù zài huì jī qǐ yì, ér tǎo shěn chōng. shì píng, shǐ jiù zhí. yáng zhōu cì shǐ wáng dǎo qǐng wèi bié jià.
時典客令萬默領諸胡,胡人相誣,朝廷疑默有所偏助,將加大辟。坦獨不署, 由是被譴,遂棄官歸會稽。久之,除領軍司馬,未赴召。會王敦反,與右衛將軍虞 潭俱在會稽起義,而討沈充。事平,始就職。揚州刺史王導請為別駕。
xián hé chū, qiān shàng shū zuǒ chéng, shēn wèi tái zhōng zhī suǒ jìng dàn. xún shǔ sū jùn fǎn, tǎn yǔ sī tú sī mǎ táo huí bái wáng dǎo yuē: jí jùn wèi zhì, yí jí duàn fù líng zhī jiè, shǒu jiāng xī dāng lì zhū kǒu, bǐ shǎo wǒ zhòng, yī zhàn jué yǐ. ruò jùn wèi zhì, kě wǎng bī qí chéng. jīn bù xiān wǎng, jùn bì xiān zhì. xiān rén yǒu duó rén zhī gōng, shí bù kě shī. dǎo rán zhī. yǔ liàng yǐ wèi jùn tuō jìng lái, shì xí cháo tíng xū yě, gù jì bù xíng. jùn suì pò gū shú, qǔ yán mǐ, liàng fāng huǐ zhī. tǎn wèi rén yuē: guān jùn zhī shì, bì pò tái chéng. zì fēi zhàn shì, bù xū róng fú. jì ér tái chéng xiàn, róng fú zhě duō sǐ, bái yī zhě wú tā, shí rén chēng qí xiān jiàn. jí jùn xié tiān zǐ xìng shí tóu, tǎn bēn táo kǎn, kǎn yǐn wèi zhǎng shǐ. shí kǎn děng yè zhú bái shí lěi, zhì xiǎo ér chéng. wén jùn jūn yán shēng, xián jù lái gōng. tǎn yuē: bù rán. ruò jùn gōng lěi, bì xū dōng běi fēng jí, lìng wǒ shuǐ jūn bù dé wǎng jiù. jīn tiān qīng jìng, zéi bì bù dòng, jué qiǎn jūn chū jiāng chéng, lüè jīng kǒu yǐ dōng yǐ. guǒ rú suǒ chóu. shí xī jiàn zhèn jīng kǒu, kǎn děng gè yǐ bīng huì. jì zhì, tǎn yì yǐ wèi běn bù yīng xū zhào xī gōng, suì shǐ dōng mén wú xiàn. jīn yí qiǎn hái, suī wǎn, yóu shèng bù yě. kǎn děng yóu yí, tǎn gù zhēng shén qiè, shǐ lìng jiàn hái jù jīng kǒu, qiǎn guō mò tún dà yè, yòu lìng xiāo jiāng lǐ hóng cáo tǒng zhōu guāng yǔ mò bìng lì, zéi suì shì fēn, zú rú tǎn jì.
咸和初,遷尚書左丞,深為台中之所敬憚。尋屬蘇峻反,坦與司徒司馬陶回白 王導曰:「及峻未至,宜急斷阜陵之界,守江西當利諸口,彼少我眾,一戰決矣。 若峻未至,可往逼其城。今不先往,峻必先至。先人有奪人之功,時不可失。」導 然之。庾亮以為峻脫徑來,是襲朝廷虛也,故計不行。峻遂破姑熟,取鹽米,亮方 悔之。坦謂人曰:「觀峻之勢,必破台城。自非戰士,不須戎服。」既而台城陷, 戎服者多死,白衣者無他,時人稱其先見。及峻挾天子幸石頭,坦奔陶侃,侃引為 長史。時侃等夜築白石壘,至曉而成。聞峻軍嚴聲,咸懼來攻。坦曰:「不然。若 峻攻壘,必須東北風急,令我水軍不得往救。今天清靜,賊必不動,決遣軍出江乘, 掠京口以東矣。」果如所籌。時郗鑒鎮京口,侃等各以兵會。既至,坦議以為本不 應須召郗公,遂使東門無限。今宜遣還,雖晚,猶勝不也。侃等猶疑,坦固爭甚切, 始令鑒還據京口,遣郭默屯大業,又令驍將李閎、曹統、周光與默併力,賊遂勢分, 卒如坦計。
jí jùn píng, yǐ tǎn wèi wú jùn tài shǒu. zì chén wú duō xián háo, ér tǎn nián shào, wèi yí lín zhī. wáng dǎo yǔ liàng bìng yù yòng tǎn wèi dān yáng yǐn. shí luàn lí zhī hòu, bǎi xìng diāo bì, tǎn gù cí zhī. dǎo děng yóu wèi zhī xǔ. tǎn kǎi rán yuē: xī sù zǔ lín bēng, zhū jūn qīn jù yù chuáng, gòng fèng yí zhào. kǒng tǎn shū jiàn, bù zài gù mìng zhī xiàn. jì yǒu jiān nán, zé yǐ wēi chén wèi xiān. jīn yóu zǔ shàng ròu, rèn rén kuài jié ěr! nǎi fú yī ér qù. dǎo děng yì zhǐ. yú shì qiān wú xìng nèi shǐ, fēng jìn líng nán, jiā jiàn wēi jiāng jūn. yǐ suì jī, yùn jiā mǐ yǐ zhèn qióng fá, bǎi xìng lài zhī. shí shǐ tǎn mù jiāng huái liú rén wèi jūn, yǒu diàn zhōng bīng, yīn luàn dōng hái, lái yīng tǎn mù, tǎn bù zhī ér nà zhī. huò fěng cháo tíng, yǐ tǎn cáng tái pàn bīng, suì zuò miǎn. xún bài shì zhōng.
及峻平,以坦為吳郡太守。自陳吳多賢豪,而坦年少,未宜臨之。王導、庾亮 並欲用坦為丹陽尹。時亂離之後,百姓凋弊,坦固辭之。導等猶未之許。坦慨然曰: 「昔肅祖臨崩,諸君親據御床,共奉遺詔。孔坦疏賤,不在顧命之限。既有艱難, 則以微臣為先。今由俎上肉,任人膾截耳!」乃拂衣而去。導等亦止。於是遷吳興 內史,封晉陵男,加建威將軍。以歲飢,運家米以振窮乏,百姓賴之。時使坦募江 淮流人為軍,有殿中兵,因亂東還,來應坦募,坦不知而納之。或諷朝廷,以坦藏 台叛兵,遂坐免。尋拜侍中。
sān kāng yuán nián, shí cōng kòu lì yáng, wáng dǎo wèi dà sī mǎ, tǎo zhī, qǐng tǎn wèi sī mǎ. huì shí lè xīn sǐ, jì lóng zhuān zì, shí cōng jí qiào jùn tài shǒu péng biāo děng gè qiǎn shǐ qǐng jiàng. tǎn yǔ cōng shū yuē:
三康元年,石聰寇歷陽,王導為大司馬,討之,請坦為司馬。會石勒新死,季 龍專恣,石聰及譙郡太守彭彪等各遣使請降。坦與聰書曰:
huá dí dào guāi, nán běi huí miǎo, zhān hé qǐ sòng, měi huái jī kě. shù huì yáng jiǔ, tiān huò jìn guó, jiān xiōng huá xià, chéng xìn sì nüè. wǒ dé suī shuāi, tiān mìng wèi gǎi. gān fú qǐ zài jí zhī qìng, zhōng xìng yīng líng qī zhī huì, bǎi liù zhī jiān jì guò, wéi xīn zhī měi rì lóng. ér shén zhōu zhèn dàng, yí máng bō sàn, shì mìng róng dí zhī shǒu, jú jí chái láng zhī xué, cháo tíng měi lín mèi yǒng tàn, tòng xīn jí shǒu. tiān fá jì jí, zuì rén sī yǔn, wáng lǚ wèi jiā, zì xiāng yú ròu. qǐ fēi rén yuàn shén nù, tiān jiàng qí zāi! lán ài tóng fén, xián yú suǒ tàn, āi jīn wù xǐ, wǒ hòu zhī rén, dà shè kuàng kuò, wéi jì lóng shì tǎo. péng qiào shǐ zhì, cū jù dòng jìng, zhī jiāng jūn fèn jí chǒu lèi, fān rán tóng jǔ. chéng wèn xīn yù, qìng ruò zài jǐ. hé zhī jǐ zhī xiān jué, jiè shí zhī yì wù zāi! yǐn lǐng lái yí, guài wú shēng xī.
華狄道乖,南北回邈,瞻河企宋,每懷饑渴。數會陽九,天禍晉國,奸凶猾夏, 乘釁肆虐。我德雖衰,天命未改。乾符啟再集之慶,中興應靈期之會,百六之艱既 過,惟新之美日隆。而神州振盪,遺氓波散,誓命戎狄之手,跼蹐豺狼之穴,朝廷 每臨寐永嘆,痛心疾首。天罰既集,罪人斯隕,王旅未加,自相魚肉。豈非人怨神 怒,天降其災!蘭艾同焚,賢愚所嘆,哀矜勿喜,我後之仁,大赦曠廓,唯季龍是 討。彭譙使至,粗具動靜,知將軍忿疾醜類,翻然同舉。承問欣豫,慶若在己。何 知幾之先覺,砎石之易悟哉!引領來儀,怪無聲息。
jiāng jūn chū zì míng zú, dàn yù hóng zhòu. zāo shì duō gù, guó qīng jiā fù, shēng lí qīn shǔ, jiǎ yǎng yì lèi. suī bī wěi chǒng, jiāng yì hé lài! wén zhī zhě yóu huò yǒu dào, kuàng shēn yīng zhī, néng bù fèn kǎi zāi! fēi wǒ zú lèi, qí xīn bì yì, chéng fǎn zú guī zhèng zhī qiū, tú yì jiàn gōng zhī rì yě. ruò jiāng jūn yù nà wǎng yán, xuān zhī tóng méng, lǜ guān yòu zhī zhòng, fǔ hé nán zhī zú, shēn wēi zhào wèi, wèi guó qián qū, suī dòu róng zhī bǎo xī hé, qíng bù zhī qù xiàng yǔ, bǐ zhū gǔ jīn, wèi zú wèi yù. shèng shàng kuān míng, zǎi fǔ hóng nà, suī shè gōu zhī xì, shǎng zhī gù xíng, yōng chǐ zhī hèn, hóu zhī liè guó. kuàng èr sān zi wú nǎng rén zhī xián, ér yù tiān qǐ zhī huì, dāng rú yǐng xiǎng, yǒu hé chí yí!
將軍出自名族,誕育洪胄。遭世多故,國傾家覆,生離親屬,假養異類。雖逼 偽寵,將亦何賴!聞之者猶或有悼,況身嬰之,能不憤慨哉!非我族類,其心必異, 誠反族歸正之秋,圖義建功之日也。若將軍喻納往言,宣之同盟,率關右之眾,輔 河南之卒,申威趙魏,為國前驅,雖竇融之保西河,黥布之去項羽,比諸古今,未 足為喻。聖上寬明,宰輔弘納,雖射鈎之隙,賞之故行,雍齒之恨,侯之列國。況 二三子無曩人之嫌,而遇天啟之會,當如影響,有何遲疑!
jīn liù jūn jiè yán, shuǐ lù qí jǔ, xióng pí yǒng yuè, hé shì zhēng xiān, fēng dí yī jiāo, yù shí tóng suì, suī fù hòu huǐ, hé jiē jí yǐ! pū yǐ bù cái, shì hé guó chǒng, suī shí bù mǐn, chéng wèi xíng lǐ zhī zhǔ, qū qū zhī qíng, hái xìn suǒ jù. fū jī shì bù xiān, xiān bù hòu huǐ, zì qiú duō fú, wéi jiāng jūn tú zhī.
今六軍誡嚴,水陸齊舉,熊羆踴躍,齕噬爭先,鋒鏑一交,玉石同碎,雖復後 悔,何嗟及矣!仆以不才,世荷國寵,雖實不敏,誠為行李之主,區區之情,還信 所具。夫機事不先,鮮不後悔,自求多福,唯將軍圖之。
cháo tíng suì bù guǒ běi fá, rén jiē huái hèn.
朝廷遂不果北伐,人皆懷恨。
tǎn zài zhí shù nián, qiān shì zhōng. shí chéng dì měi xìng chéng xiàng wáng dǎo fǔ, bài dǎo qī cáo shì, yǒu tóng jiā rén, tǎn měi qiè jiàn. shí dì kè rì nà hòu, ér shàng shū zuǒ pú shè wáng bīn zú, yì zhě yǐ wèi yù què qī. tǎn yuē: hūn lǐ zhī zhòng, zhòng yú jiù rì shí. jiù rì shí, yǒu hòu zhī sàng, tài zǐ duò jǐng, zé zhǐ. nà hòu shèng lǐ, qǐ kě yǐ chén sàng ér fèi! cóng zhī. jí dì jì jiā yuán fú, yóu wěi zhèng wáng dǎo, tǎn měi fā fèn, yǐ guó shì wèi jǐ yōu, cháng cóng róng yán yú dì yuē: bì xià chūn qiū yǐ zhǎng, shèng jìng rì jī, yí bó nà cháo chén, zī zōu shàn dào. yóu shì wǔ dǎo, chū wèi tíng wèi, yàng yàng bù yuè, yǐ jí qù zhí. jiā sàn qí cháng shì, qiān shàng shū, wèi bài.
坦在職數年,遷侍中。時成帝每幸丞相王導府,拜導妻曹氏,有同家人,坦每 切諫。時帝刻日納後,而尚書左僕射王彬卒,議者以為欲卻期。坦曰:「婚禮之重, 重於救日蝕。救日蝕,有後之喪,太子墮井,則止。納後盛禮,豈可以臣喪而廢!」 從之。及帝既加元服,猶委政王導,坦每發憤,以國事為己憂,嘗從容言於帝曰: 「陛下春秋以長,聖敬日躋,宜博納朝臣,諮諏善道。」由是忤導,出為廷尉,怏 怏不悅,以疾去職。加散騎常侍,遷尚書,未拜。
jí dǔ, yǔ bīng shěng zhī, nǎi liú tì. tǎn kǎi rán yuē: dà zhàng fū jiāng zhōng bù wèn ān guó níng jiā zhī shù, nǎi zuò ér nǚ zǐ xiāng wèn xié! bīng shēn xiè yān. lín zhōng, yǔ yǔ liàng shū yuē: bù wèi jí kǔ, suì zhì dùn bì, zì xǐng mián mián, yǎn hū wú rì. xiū duǎn mìng yě, jiāng hé suǒ bēi! dàn yǐ shēn wǎng míng méi, cháo ēn bù bào, suǒ huái wèi xù, jí mìng duō hèn ěr! zú xià yǐ bó jiù zhī zūn, jū fāng bó zhī zhòng, kàng wēi gù miǎn, míng zhèn tiān xià, cuī chuán zhī zuǒ, cháng yuàn xià fēng. shǐ jiǔ fú shì xù, sì hǎi yī tǒng, fēng jīng guān yú zhōng yuán, fǎn zǐ jí yú huá rǎng, shì sù xī zhī wèi yǒng, kāng kǎi zhī běn chéng yǐ. jīn zhōng dào ér bì, qǐ bù xī zāi! ruò sǐ ér yǒu líng, qián tīng fēng liè. é zú, shí nián wǔ shí yī. zhuī zèng guāng lù xūn, shì yuē jiǎn. liàng bào shū yuē: tíng wèi kǒng jūn, shén yóu tǐ lí, wū hū āi zāi! dé bā yuè shí wǔ rì shū, zhī jí huàn zhuǎn dǔ, suì bù qǐ jì, bēi hèn shāng chǔ, bù néng zì shèng. zú xià fāng zài zhōng nián, sù shǎo jí huàn, suī tiān mìng yǒu zài, yì huò chū bù tú. qiě zú xià cái jīng yú shì, shì cháng xū cái, kuàng yú jīn rì, bèi xiāng tòng xī. wú yǐ guǎ fá, tiǎn dāng dà rèn, guó chǐ wèi xuě, sù yè yōu fèn. cháng yù zú xià tóng zài wài fān, lù lì shí shì. cǐ qíng wèi guǒ, lái shū yǎn zhì. shēn xún wǎng fù, bù jué tì yǔn. shēn míng zú xià kāng kǎi zhī huái, shēn tòng zú xià bù suí zhī zhì. miǎo rán yǒng gé, fū fù hé yán! jǐn qiǎn bào dá, bìng zhì báo jì, wàng zú xià jiàng shén xiǎng zhī. zi hùn sì.
疾篤,庾冰省之,乃流涕。坦慨然曰:「大丈夫將終不問安國寧家之術,乃作 兒女子相問邪!」冰深謝焉。臨終,與庾亮書曰:「不謂疾苦,遂至頓弊,自省綿 綿,奄忽無日。修短命也,將何所悲!但以身往名沒,朝恩不報,所懷未敘,即命 多恨耳!足下以伯舅之尊,居方伯之重,抗威顧眄,名震天下,榱椽之佐,常願下 風。使九服式序,四海一統,封京觀於中原,反紫極於華壤,是宿昔之味詠,慷慨 之本誠矣。今中道而斃,豈不惜哉!若死而有靈,潛聽風烈。」俄卒,時年五十一。 追贈光祿勛,諡曰簡。亮報書曰:「廷尉孔君,神遊體離,嗚呼哀哉!得八月十五 日書,知疾患轉篤,遂不起濟,悲恨傷楚,不能自勝。足下方在中年,素少疾患, 雖天命有在,亦禍出不圖。且足下才經於世,世常須才,況於今日,倍相痛惜。吾 以寡乏,忝當大任,國恥未雪,夙夜憂憤。常欲足下同在外籓,戮力時事。此情未 果,來書奄至。申尋往復,不覺涕隕。深明足下慷慨之懷,深痛足下不遂之志。邈 然永隔,夫復何言!謹遣報答,並致薄祭,望足下降神饗之。」子混嗣。
yán zì péng zǔ. zǔ fù yì, quán jiāo lìng, míng chá guò rén. shí yǒu yí qí jiǔ zhě, shǐ tí rù mén, yì yáo ā zhī yuē: rén xiǎng wú liǎng yīng jiǔ, qí yī hé gù fēi yě? jiǎn shì zhī, yī yīng guǒ shì shuǐ. huò wèn yì hé yǐ zhī zhī, xiào yuē: jiǔ zhòng shuǐ qīng, tí jiǔ zhě shǒu yǒu qīng zhòng zhī yì gù ěr. zài guān yǒu huì huà, jí zú, shì rén ruò sàng cí qīn yān. fù lún, huáng mén láng. yán shǎo shì zhōu jùn, lì sī tú yuàn shàng shū diàn zhōng láng. yīn hào lín yáng zhōu, qǐng wèi bié jià. qiān shàng shū zuǒ chéng. shí cháo tíng chóng shù hào, yǐ kàng nǐ huán wēn, wēn shēn yǐ bù píng. hào yòu yǐn jiē huāng rén, móu lì gōng yú kǔn wài. yán yán yú hào yuē: dāng jīn shí shì jiān nán, kě wèi bǎi liù zhī yùn, shǐ jūn qū jǐ yīng wù, shǔ dāng qí huì. shèng huái suǒ yǐ rì zè fěi xiè, lín cháo jīn jīn, měi yù shēn gēn gù běn, jìng biān níng guó ěr, yì qǐ zhì sī zāi! ér chù rèn zhě suǒ zhì bù tóng, suǒ jiàn gè yì, rén kǒu yún yún, wú suǒ bù zhì. qǐng lái tiān shí rén qíng, liáng kě hán xīn. gǔ rén wèi zhèng, fáng rén zhī kǒu shén yú fáng chuān. jiān rì shì zuò, yì yǐ cū shēn suǒ huái, bù shěn jìng dāng hé yǐ zhèn zhī? lǎo zi yún fū wéi bù zhēng, zé wàn wù bù nán yǔ zhī zhēng, cǐ yán bù kě bù chá yě. yú yì gù wèi cháo tíng yí gèng míng shòu rèn zhī fāng, hán péng kě zhuān zhēng fá, xiāo cáo shǒu guǎn yuè, nèi wài zhī rèn, gè yǒu yōu sī. shēn sī lián lìn qū shēn zhī dào, píng bó xiāng hè zhī yì, lìng wǎn rán tōng shùn, rén wú jiān yán, rán hòu nǎi kě bǎo dà dìng gōng, píng jì tiān xià yě. yòu guān qǐng rì jiàng fù zhī tú, jiē rén miàn shòu xīn, tān ér wú qīn, nán yǐ yì gǎn. ér jù zhe dū yì, zá chù rén jiān, shǐ jūn cháng pí shèng tǐ yǐ jiē zhī, xū fǔ kù yǐ zhěng zhī, zú yǐ yí huò shì tīng ěr. hào shēn nà zhī.
嚴字彭祖。祖父奕,全椒令,明察過人。時有遺其酒者,始提入門,奕遙呵之 曰:「人餉吾兩罌酒,其一何故非也?」檢視之,一罌果是水。或問奕何以知之, 笑曰:「酒重水輕,提酒者手有輕重之異故耳。」在官有惠化,及卒,市人若喪慈 親焉。父倫,黃門郎。嚴少仕州郡,歷司徒掾、尚書殿中郎。殷浩臨揚州,請為別 駕。遷尚書左丞。時朝廷崇樹浩,以抗擬桓溫,溫深以不平。浩又引接荒人,謀立 功於閫外。嚴言於浩曰:「當今時事艱難,可謂百六之運,使君屈己應務,屬當其 會。聖懷所以日昃匪懈,臨朝斤斤,每欲深根固本,靜邊寧國耳,亦豈至私哉!而 處任者所志不同,所見各異,人口云云,無所不至。頃來天時人情,良可寒心。古 人為政,防人之口甚於防川。間日侍座,亦已粗申所懷,不審竟當何以鎮之?《老 子》雲『夫唯不爭,則萬物不難與之爭』,此言不可不察也。愚意故謂朝廷宜更明 授任之方,韓彭可專征伐,蕭曹守管籥,內外之任,各有攸司。深思廉藺屈申之道, 平勃相和之義,令婉然通順,人無間言,然後乃可保大定功,平濟天下也。又觀頃 日降附之徒,皆人面獸心,貪而無親,難以義感。而聚著都邑,雜處人間,使君常 疲聖體以接之,虛府庫以拯之,足以疑惑視聽耳。」浩深納之。
jí āi dì jiàn zuò, yì suǒ chéng tǒng, shí duō yì yì. yán yǔ dān yáng yǐn yǔ hé yì yuē: shùn běn jū zhèng, qīn qīn bù kě duó, yí jì chéng huáng dì. zhū rú xián yǐ yán yì wèi zhǎng, jìng cóng zhī.
及哀帝踐阼,議所承統,時多異議。嚴與丹陽尹庾和議曰:「順本居正,親親 不可奪,宜繼成皇帝。」諸儒咸以嚴議為長,竟從之。
lóng hé yuán nián, zhào yuē: tiān wén shī dù, tài shǐ suī yǒu ráng qí zhī shì, yóu xìn shěng lǚ zhāng. jīn yù yī hóng sì zhī zhì, yú tài jí diàn qián tíng qīn zhí qián sù. yán jiàn yuē: hóng sì suī chū shàng shū dà chuán, xiān rú suǒ bù jiù, lì dài mò zhī xìng, chéng tiān jiē shén, qǐ kě yǐ yí dài xíng shì hū! tiān dào wú qīn, wéi dé shì fǔ, bì xià zhī shùn gōng jìng, liú xīn zhào shù, kě yǐ xiāo zāi fù yì. jiē yǐ dǎo ér xíng zhī, dé hé shén míng, qiū dǎo jiǔ yǐ, qǐ xū qū wàn chéng zhī zūn, xiū zá sì zhī shì! jūn jǔ bì shū, kě bù shèn yú! dì jiā zhī ér zhǐ. yǐ wèi yáng zhōu dà zhōng zhèng, yán bù jiù. yǒu sī zòu miǎn, zhào tè yǐ hóu lǐng shàng shū
隆和元年,詔曰:「天文失度,太史雖有禳祈之事,猶釁眚屢彰。今欲依鴻祀 之制,於太極殿前庭親執虔肅。」嚴諫曰:「鴻祀雖出《尚書大傳》,先儒所不究, 歷代莫之興,承天接神,豈可以疑殆行事乎!天道無親,唯德是輔,陛下祗順恭敬, 留心兆庶,可以消災復異。皆已蹈而行之,德合神明,丘禱久矣,豈須屈萬乘之尊, 修雜祀之事!君舉必書,可不慎歟!」帝嘉之而止。以為揚州大中正,嚴不就。有 司奏免,詔特以侯領尚書
shí dōng hǎi wáng yì qiú hǎi yán qián táng yǐ shuǐ niú qiān dài shuì qǔ qián zhí, dì chū cóng zhī, yán jiàn nǎi zhǐ. chū, dì huò shī sī ēn, yǐ qián bó cì zuǒ yòu. yán yòu qǐ zhū suǒ bié cì jí gěi chú shí, jiē yīng jiǎn shěng. dì yuē: zuǒ yòu duō kùn fá, gù yǒu suǒ cì, jīn tōng duàn zhī. yòu chú shàn yí yǒu jiǎn chè, sī xiáng jù wén. yán duō suǒ kuāng yì.
時東海王奕求海鹽、錢塘以水牛牽埭稅取錢直,帝初從之,嚴諫乃止。初,帝 或施私恩,以錢帛賜左右。嚴又啟諸所別賜及給廚食,皆應減省。帝曰:「左右多 睏乏,故有所賜,今通斷之。又廚膳宜有減撤,思詳具聞。」嚴多所匡益。
tài hé zhōng, bài wú xìng tài shǒu, jiā zhì zhōng èr qiān dàn. shàn yú zǎi mù, shén dé rén hé. yú háng fù rén jīng nián huāng, mài qí zi yǐ huó fū zhī xiōng zi. wǔ kāng yǒu xiōng dì èr rén, qī gè yǒu yùn, dì yuǎn xíng wèi fǎn, yù huāng suì, bù néng liǎng quán, qì qí zi ér huó dì zǐ. yán bìng bāo jiàn zhī. yòu zhēn shǎng cái néng zhī shì, lùn zhě měi yān. wǔ nián, yǐ jí qù zhí, zú yú jiā.
太和中,拜吳興太守,加秩中二千石。善於宰牧,甚得人和。餘杭婦人經年荒, 賣其子以活夫之兄子。武康有兄弟二人,妻各有孕,弟遠行未反,遇荒歲,不能兩 全,棄其子而活弟子。嚴並褒薦之。又甄賞才能之士,論者美焉。五年,以疾去職, 卒於家。
sān zi: dào mín, xuān chéng nèi shǐ jìng mín, sàn qí shì láng fú mín, tài zǐ xǐ mǎ, jiē wèi sūn ēn suǒ hài.
三子:道民,宣城內史;靜民,散騎侍郎;福民,太子洗馬,皆為孫恩所害。
qún zì jìng lín, yán shū fù yě. yǒu zhì jú, zhì shàng bù jī. sū jùn rù shí tóu, shí kuāng shù yǒu chǒng yú jùn, bīn cóng shén shèng. qún yǔ cóng xiōng yú tóng háng yú héng táng, yù zhī, yú zhǐ yǔ yǔ, ér qún chū bù shì shù. shù nù, yù rèn zhī. yú xià chē bào shù yuē: wú dì fā kuáng, qīng wèi wǒ yòu zhī. nǎi huò miǎn. hòu jùn píng, wáng dǎo bǎo cún shù, cháng yīn zhòng zuò, lìng shù quàn qún jiǔ, yǐ shì héng táng zhī hàn. qún dá yuē: qún fēi kǒng zǐ, è tóng kuāng rén. suī yáng hé bù qì, yīng huà wèi jiū, zhì yú shí zhě, yóu zēng qí mù. dǎo yǒu kuì sè. shì lì zhōng chéng. xìng shì jiǔ, dǎo cháng jiè zhī yuē: qīng héng yǐn, bù jiàn jiǔ jiā fù bù bù, rì yuè jiǔ mí làn xié? dá yuē: gōng bù jiàn ròu zāo yān gèng kān jiǔ xié? cháng yǔ qīn yǒu shū yún: jīn nián tián dé qī bǎi shí shú mǐ, bù zú le qū niè shì. qí dān miǎn rú cǐ. zú yú guān. sì zǐ chén.
群字敬林,嚴叔父也。有智局,志尚不羈。蘇峻入石頭,時匡術有寵於峻,賓 從甚盛。群與從兄愉同行於橫塘,遇之,愉止與語,而群初不視術。術怒,欲刃之。 愉下車抱術曰:「吾弟發狂,卿為我宥之。」乃獲免。後峻平,王導保存術,嘗因 眾坐,令術勸群酒,以釋橫塘之憾。群答曰:「群非孔子,厄同匡人。雖陽和布氣, 鷹化為鳩,至於識者,猶憎其目。」導有愧色。仕歷中丞。性嗜酒,導嘗戒之曰: 「卿恆飲,不見酒家覆瓿布,日月久糜爛邪?」答曰:「公不見肉糟淹更堪久邪?」 嘗與親友書云:「今年田得七百石秫米,不足了曲糵事。」其耽湎如此。卒於官。 嗣子沉。
chén zì dé dù, yǒu měi míng. hé chōng jiàn chén yú wáng dǎo yuē: wén sī tōng mǐn, yí dēng zǎi mén. pì chéng xiàng sī tú yuàn láng yá wáng wén xué, bìng bù jiù. cóng xiōng tǎn yǐ qiú yí zhī, cí bù shòu. tǎn yuē: yàn píng zhòng jiǎn, sì qí xiān rén, tún jiān bù yǎn dòu, yóu hú qiú shù shí nián, qīng fù hé cí! yú shì shòu ér fú zhī. shì shí chén yǔ wèi yǐ yú qiú yú cún xiè fèng bìng wèi sì zú zhī jùn.
沉字德度,有美名。何充薦沉於王導曰:「文思通敏,宜登宰門。」辟丞相司 徒掾、琅邪王文學,並不就。從兄坦以裘遺之,辭不受。坦曰:「晏平仲儉,祀其 先人,豚肩不掩豆,猶狐裘數十年,卿復何辭!」於是受而服之。是時沉與魏顗、 虞球、虞存、謝奉並為四族之俊。
chén zi xīn, wèi zhì wú xìng tài shǒu tíng wèi. xīn zi lín zhī, yǐ cǎo shū shàn míng, yòu wèi wú xìng tài shǒu, shì zhōng.
沉子廞,位至吳興太守、廷尉。廞子琳之,以草書擅名,又為吳興太守,侍中。
dīng tán, zì shì kāng, huì jī shān yīn rén yě. zǔ gù, wú sī tú. fù mí, liáng zhōu cì shǐ. tán chū wèi jùn gōng cáo, chá xiào lián, chú láng zhōng, shāo qiān chéng xiàng xī gé jì jiǔ. shí yuán dì chēng zhì, shǐ gè chén shí shì sǔn yì, tán shàng shū yuē:
丁潭,字世康,會稽山陰人也。祖固,吳司徒。父彌,梁州刺史。潭初為郡功 曹,察孝廉,除郎中,稍遷丞相西閣祭酒。時元帝稱制,使各陳時事損益,潭上書 曰:
wèi guó zhě shì rén xū cái, gài èr qiān dàn zhǎng lì shì yě. ān kě bù míng jiǎn qí cái, shǐ bì yǔn dāng. jì rán dé qí rén, shǐ jiǔ yú qí zhí, zài guān zhě wú gǒu qiě, jū xià zhě yǒu héng xīn, cǐ wèi zhèng zhī jiào yě. jīn zhī zhǎng lì, qiān zhuǎn jì shù, yǒu sòng yíng zhī fèi. gǔ rén sān zài kǎo jī, sān kǎo chù zhì, zhōng cái chù jú, gù nán yǐ sù chéng yǐ.
為國者恃人須才,蓋二千石長吏是也。安可不明簡其才,使必允當。既然得其 人,使久於其職,在官者無苟且,居下者有恆心,此為政之較也。今之長吏,遷轉 既數,有送迎之費。古人三載考績,三考黜陟,中才處局,故難以速成矣。
fū bīng suǒ yǐ fáng yù wèi rán, zhèn yā jiān xiōng, zhōu suī sān shèng, gōng chéng yóu wǔ. jīn róng zhàn zhī shì, yì yí liú xīn, jiǎn xuǎn jīng ruì, yǐ bèi bù yú. wú shì zé yōu qí shēn, yǒu nán zé zé qí lì. qiè wén jīn zhī bīng shì, huò sī yǒu yì shǐ, ér yíng chén bù chōng. fū wèi guó zhě, yóu wèi jiā yě. jì cái lì zhī suǒ rèn, shěn qū shě zhī jǔ dòng, bù yíng nán chéng zhī gōng, sǔn qì fèn wài zhī yì. jīn bīng rén wèi qiáng, dāng shěn qí yí, jīng tú yuǎn jǔ, wèi xiàn dà jié, gèng shǐ lì dān cái jǐn ér wēi wàng cuò ruò yě.
夫兵所以防禦未然,鎮壓奸凶,周雖三聖,功成由武。今戎戰之世,益宜留心, 簡選精銳,以備不虞。無事則優其身,有難則責其力。竊聞今之兵士,或私有役使, 而營陳不充。夫為國者,由為家也。計財力之所任,審趨舍之舉動,不營難成之功, 損棄分外之役。今兵人未強,當審其宜,經塗遠舉,未獻大捷,更使力單財盡而威 望挫弱也。
jí dì jiàn zuò, bài fù mǎ dū wèi fèng cháo qǐng shàng shū cí bù láng. shí láng yá wáng póu shǐ shòu fēng, dì yù yǐn cháo xián wèi qí guó shàng qīng, jiāng yòng tán, yǐ wèn zhōng shū lìng hè xún. xún yuē: láng zhōng lìng zhí wàng qīng zhòng, shí yí shěn shòu. tán qīng chún zhēn cuì, yǎ yǒu yǐn zhèng, shèng míng suǒ jiǎn, cái shí yí zhī. suì wèi láng yá wáng láng zhōng lìng. huì póu hōng, tán shàng shū qiú xíng zhōng sàng lǐ, yuē: zài sān zhī yì, lǐ yǒu dá zhì, jìn dài yǐ lái, huò suí shí jiàng shā, yí yī kuāng gé, yǐ dūn yú hòu, zhé àn lìng wén, wáng hóu zhī sàng, guān liáo fú zhǎn, jì zàng ér chú. jīn guó wú jì tǒng, sàng tíng wú zhǔ, chén shí lòu jiàn, bù zú dāng zhòng, miù hé shǒu rèn, lǐ yí zhōng sàng. zhào xià bó yì. guó zi jì jiǔ dù yí yì: gǔ zhě liàng àn, sān nián bù yán. xià jí zhōu shì, shuì shuāi xiào mìng. chūn qiū zhī shí, tiān zǐ zhū hóu jì zàng ér chú. cǐ suǒ wèi sān dài sǔn yì, lǐ yǒu bù tóng. gù sān nián zhī sàng, yóu cǐ ér fèi. rán zé hàn wén zhī zhào, hé yú suí shí, fán yǒu guó zhě, jiē yí tóng yě, fēi wéi shī yú dì huáng ér yǐ. àn lǐ, shāng yǔ wú hòu, jiàng yú chéng rén. yǒu hòu, jì zàng ér chú. jīn bù dé yǐ wú hòu zhī gù ér dú bù chú yě. yú yǐ dīng láng zhōng yīng chú shuāi má, zì yí zhǔ jì, yǐ zhōng sān nián. tài cháng hè xún yì: lǐ, tiān zǐ zhū hóu jù yǐ zhì zūn lín rén, shàng xià zhī yì, qún chén zhī lǐ, zì gǔ yǐ lái, qí lì yī yě. gù lǐ shèng zé bìng quán qí zhòng, lǐ shā zé cóng qí jiàng. chūn qiū zhī shì, tiān zǐ zhū hóu bù xíng sān nián. zhì yú chén wèi jūn fú, yì yí yǐ jūn wèi jié, wèi yǒu jūn chú ér chén fú, jūn fú ér chén chú zhě. jīn fǎ lìng, zhū hóu qīng xiàng guān shǔ wèi jūn zhǎn shuāi, jì zàng ér chú. yǐ lìng wén yán zhī, míng zhū hóu bù yǐ sān nián zhī sàng yǔ tiān zǐ tóng kě zhī yě. jūn ruò suì fú, zé chén zǐ qīng zhòng wú yīng chú zhě yě. ruò dāng jiē chú, wú yī rén dú zhòng zhī wén. lǐ yǒu shè zhǔ ér wú shè zhòng, gù dà gōng zhī qīn zhǔ rén sàng zhě, bì wèi zhī zài jì liàn xiáng, yǐ dà gōng zhī fú, zhǔ rén sān nián sàng zhě yě. gǒu wèi zhū hóu yǔ tiān zǐ tóng zhì, guó yǒu sì wáng, zì bù quán fú, ér rén zhǔ jū sàng, sù fú zhǔ jì, sān nián bù shè jí shì, yǐ zūn lìng zhì. ruò dāng yuǎn jī sān dài, lìng fù jiù diǎn, bù yī fǎ lìng zhě, zé hóu zhī fú guì jiàn yī lì, yì bù dé wéi yī rén lùn. yú shì zhào shǐ chú fú, xīn sàng sān nián.
及帝踐阼,拜駙馬都尉、奉朝請、尚書祠部郎。時琅邪王裒始受封,帝欲引朝 賢為其國上卿,將用潭,以問中書令賀循。循曰:「郎中令職望清重,實宜審授。 潭清淳貞粹,雅有隱正,聖明所簡,才實宜之。」遂為琅邪王郎中令。會裒薨,潭 上疏求行終喪禮,曰:「在三之義,禮有達制,近代已來,或隨時降殺,宜一匡革, 以敦於後,輒案令文,王侯之喪,官僚服斬,既葬而除。今國無繼統,喪庭無主, 臣實陋賤,不足當重,謬荷首任,禮宜終喪。」詔下博議。國子祭酒杜夷議:「古 者諒闇,三年不言。下及周世,稅衰效命。春秋之時,天子諸侯既葬而除。此所謂 三代損益,禮有不同。故三年之喪,由此而廢。然則漢文之詔,合於隨時,凡有國 者,皆宜同也,非唯施於帝皇而已。案禮,殤與無後,降於成人。有後,既葬而除。 今不得以無後之故而獨不除也。愚以丁郎中應除衰麻,自宜主祭,以終三年。」太 常賀循議:「禮,天子諸侯俱以至尊臨人,上下之義,群臣之禮,自古以來,其例 一也。故禮盛則並全其重,禮殺則從其降。春秋之事,天子諸侯不行三年。至於臣 為君服,亦宜以君為節,未有君除而臣服,君服而臣除者。今法令,諸侯卿相官屬 為君斬衰,既葬而除。以令文言之,明諸侯不以三年之喪與天子同可知也。君若遂 服,則臣子輕重無應除者也。若當皆除,無一人獨重之文。禮有攝主而無攝重,故 大功之親主人喪者,必為之再祭練祥,以大功之服,主人三年喪者也。苟謂諸侯與 天子同制,國有嗣王,自不全服,而人主居喪,素服主祭,三年不攝吉事,以尊令 制。若當遠跡三代,令復舊典,不依法令者,則侯之服貴賤一例,亦不得唯一人論。」 於是詔使除服,心喪三年。
tài xìng sān nián, qiān wáng dǎo biāo qí sī mǎ, zhuǎn zhōng shū láng, chū wèi guǎng wǔ jiāng jūn dōng yáng tài shǒu, yǐ qīng jié jiàn chēng. zhēng wèi tài zǐ zuǒ wèi lǜ, bù bài. chéng dì jiàn zuò, yǐ wèi sàn qí cháng shì shì zhōng. sū jùn zuò luàn, dì méng chén yú shí tóu, wéi tán jí shì zhōng zhōng yǎ liú chāo děng suí cóng bù lí dì cè. jùn zhū, yǐ gōng cì jué yǒng ān bó, qiān dà shàng shū, xǐ tíng wèi, lèi qiān zuǒ guāng lù dài fū lǐng guó zi jì jiǔ běn guó dà zhōng zhèng, jiā sàn qí cháng shì.
太興三年,遷王導驃騎司馬,轉中書郎,出為廣武將軍、東陽太守,以清潔見 稱。征為太子左衛率,不拜。成帝踐阼,以為散騎常侍、侍中。蘇峻作亂,帝蒙塵 於石頭,唯潭及侍中鍾雅、劉超等隨從不離帝側。峻誅,以功賜爵永安伯,遷大尚 書,徙廷尉,累遷左光祿大夫、領國子祭酒、本國大中正,加散騎常侍。
kāng dì jí wèi, lǚ biǎo qǐ hái gǔ. zhào yǐ guāng lù dài fū hái dì, mén shī xíng mǎ, lù zhì yī rú jiù zhì, gěi chuán zhào èr rén, cì qián èr shí wàn, chuáng zhàng rù xí. nián bā shí, zú. zèng shì zhōng, dài fū rú gù, shì yuē jiǎn. wáng dǎo cháng wèi kǒng jìng kāng yǒu gōng cái ér wú gōng wàng, dīng shì kāng yǒu gōng wàng ér wú gōng cái. zi huà, wèi zhì sàn qí shì láng.
康帝即位,屢表乞骸骨。詔以光祿大夫還第,門施行馬,祿秩一如舊制,給傳 詔二人,賜錢二十萬,床帳褥席。年八十,卒。贈侍中,大夫如故,諡曰簡。王導 嘗謂孔敬康有公才而無公望,丁世康有公望而無公才。子話,位至散騎侍郎。
zhāng mào, zì wěi kāng, shǎo dān pín, yǒu zhì xíng, wèi xiāng lǐ suǒ jìng xìn. chū qǐ yì bīng, tǎo zéi chén bīn, yī jùn yòng quán. yuán dì pì wèi yuàn shǔ. guān yǒu lǎo niú shù shí, jiāng mài zhī, mào yuē: shā niú yǒu jìn, mǎi zhě bù dé zhé tú, chǐ lì pí lǎo, yòu bù rèn gēng jià, shì yǐ wú yòng zhī wù shōu bǎi xìng lì yě. dì nǎi zhǐ. qiān tài zǐ yòu wèi lǜ, chū bǔ wú xìng nèi shǐ. shěn chōng zhī fǎn yě, mào yǔ sān zi bìng yù hài. mào dì àng, wèi zhōu zhá jiāng jūn, chōng tǎo zhá, àng yòu sǐ zhī. zèng mào tài pú. mào shǎo shí mèng dé dà xiàng, yǐ wèn zhàn mèng wàn tuī. tuī yuē: jūn dāng wèi dà jùn, ér bù shàn yě. wèn qí gù, tuī yuē: xiàng zhě dà shòu, shòu zhě shǒu yě, gù zhī dāng dé dà jùn. rán xiàng yǐ chǐ fén, wèi rén suǒ hài. guǒ rú qí yán.
張茂,字偉康,少單貧,有志行,為鄉里所敬信。初起義兵,討賊陳斌,一郡 用全。元帝闢為掾屬。官有老牛數十,將賣之,茂曰:「殺牛有禁,買者不得輒屠, 齒力疲老,又不任耕駕,是以無用之物收百姓利也。」帝乃止。遷太子右衛率,出 補吳興內史。沈充之反也,茂與三子並遇害。茂弟盎,為周札將軍,充討札,盎又 死之。贈茂太僕。茂少時夢得大象,以問占夢萬推。推曰:「君當為大郡,而不善 也。」問其故,推曰:「象者大獸,獸者守也,故知當得大郡。然象以齒焚,為人 所害。」果如其言。
táo huí, dān yáng rén yě. zǔ jī, wú jiāo zhōu cì shǐ. fù kàng, tài zǐ zhōng shù zǐ. huí pì sī kōng fǔ zhōng jūn zhǔ bù, bìng bù jiù. dà jiāng jūn wáng dūn mìng wèi cān jūn, zhuǎn zhōu bié jià. dūn sǐ, sī tú wáng dǎo yǐn wèi cóng shì zhōng láng, qiān sī mǎ. sū jùn zhī yì, huí yǔ kǒng tǎn yán yú dǎo, qǐng zǎo chū bīng shǒu jiāng kǒu, yǔ zài tǎn chuán. jùn jiāng zhì, huí fù wèi liàng yuē: jùn zhī shí tóu yǒu zhòng shù, bù gǎn zhí xià, bì xiàng xiǎo dān yáng nán dào bù lái, yí fú bīng yào zhī, kě yī zhàn ér qín. liàng bù cóng. jùn guǒ yóu xiǎo dān yáng jīng mò líng, mí shī dào, féng jùn rén, zhí yǐ wèi xiāng dǎo. shí jùn yè xíng, shén wú bù fèn. liàng wén zhī, shēn huǐ bù cóng huí děng zhī yán. xún wáng shī bài jī, huí hái běn xiàn, shōu hé yì jūn, dé qiān yú rén, bìng wèi bù jūn, yǔ táo kǎn wēn jiào děng bìng lì gōng jùn, yòu bié pò hán cháo, yǐ gōng fēng kāng lè bó.
陶回,丹陽人也。祖基,吳交州刺史。父抗,太子中庶子。回辟司空府中軍、 主簿,並不就。大將軍王敦命為參軍,轉州別駕。敦死,司徒王導引為從事中郎, 遷司馬。蘇峻之役,回與孔坦言於導,請早出兵守江口,語在坦傳。峻將至,回復 謂亮曰:「峻知石頭有重戍,不敢直下,必向小丹陽南道步來,宜伏兵要之,可一 戰而擒。」亮不從。峻果由小丹陽經秣陵,迷失道,逢郡人,執以為鄉導。時峻夜 行,甚無部分。亮聞之,深悔不從回等之言。尋王師敗績,回還本縣,收合義軍, 得千餘人,並為步軍,與陶侃、溫嶠等併力攻峻,又別破韓晁,以功封康樂伯。
shí dà zéi xīn píng, gāng wéi chí fèi, sī tú wáng dǎo yǐ huí yǒu qì gàn, zhuó bǔ běi jūn zhōng hòu, é zhuǎn zhōng hù jūn. jiǔ zhī, qiān zhēng lǔ jiāng jūn wú xìng tài shǒu. shí rén jī gǔ guì, sān wú yóu shén. zhào yù tīng xiāng yù mài, yǐ zhěng yī shí zhī jí. huí shàng shū yuē: dāng jīn tiān xià bù pǔ huāng jiǎn, wéi dú dōng tǔ gǔ jià piān guì, biàn xiāng yù mài, shēng bì yuǎn liú, běi zéi wén zhī, jiāng kuī jiāng chǎng. rú yú chén yì, bù rú kāi cāng lǐn yǐ zhèn zhī. nǎi bù dài bào, zhé biàn kāi cāng, jí gē fǔ jùn jūn zī shù wàn hú mǐ yǐ jiù fá jué, yóu shì yī jìng huò quán. jì ér xià zhào, bìng chì huì jī wú jùn yī huí zhèn xù, èr jùn lài zhī. zài jùn sì nián, zhēng bài lǐng jūn jiāng jūn, jiā sàn qí cháng shì, zhēng lǔ jiāng jūn rú gù.
時大賊新平,綱維弛廢,司徒王導以回有器干,擢補北軍中候,俄轉中護軍。 久之,遷征虜將軍、吳興太守。時人飢谷貴,三吳尤甚。詔欲聽相鬻賣,以拯一時 之急。回上疏曰:「當今天下不普荒儉,唯獨東土谷價偏貴,便相鬻賣,聲必遠流, 北賊聞之,將窺疆場。如愚臣意,不如開倉廩以振之。」乃不待報,輒便開倉,及 割府郡軍資數萬斛米以救乏絕,由是一境獲全。既而下詔,並敕會稽、吳郡依回振 恤,二郡賴之。在郡四年,征拜領軍將軍,加散騎常侍,征虜將軍如故。
huí xìng yǎ zhèng, bù dàn qiáng yù. dān yáng yǐn huán jǐng nìng shì wáng dǎo, shén wèi dǎo suǒ nì. huí cháng kāng kǎi wèi jǐng fēi zhèng rén, bù yí qīn xiá. huì yíng huò shǒu nán dòu jīng xún, dǎo yǔ huí yuē: nán dòu, yáng zhōu fēn, ér yíng huò shǒu zhī, wú dāng xùn wèi yǐ yàn cǐ zhé. huí dá yuē: gōng yǐ míng dé zuò xiāng, fǔ bì shèng zhǔ, dāng qīn zhōng zhēn, yuǎn xié nìng, ér yǔ huán jǐng zào xī, yíng huò hé yóu tuì shě! dǎo shēn kuì zhī xián hé èr nián, yǐ jí cí zhí, dì bù xǔ. xǐ hù jūn jiāng jūn, cháng shì lǐng jūn rú gù, wèi bài, zú, nián wǔ shí yī. shì yuē wēi.
回性雅正,不憚強御。丹陽尹桓景佞事王導,甚為導所昵。回常慷慨謂景非正 人,不宜親狎。會熒惑守南斗經旬,導語回曰:「南斗,揚州分,而熒惑守之,吾 當遜位以厭此謫。」回答曰:「公以明德作相,輔弼聖主,當親忠貞,遠邪佞,而 與桓景造膝,熒惑何由退舍!」導深愧之咸和二年,以疾辭職,帝不許。徙護軍將 軍,常侍、領軍如故,未拜,卒,年五十一。諡曰威。
sì zǐ: wāng lòu yǐn wú jì. wāng sì jué, wèi zhì fǔ guó jiāng jūn xuān chéng nèi shǐ, lòu guān jūn jiāng jūn, yǐn shào fǔ, wú jì guāng lù xūn, xiōng dì xián yǒu yú yòng.
四子:汪、陋、隱、無忌。汪嗣爵,位至輔國將軍、宣城內史,陋冠軍將軍, 隱少府,無忌光祿勛,兄弟咸有於用。
shǐ chén yuē: kǒng yú fù zǐ jì dīng tán děng, xián yǐ xiǎo dàng zhī cái, yāo dì gòu zhī yùn, cè míng bà fǔ, chěng zú gāo qú, lì shì qīng jiē, suì dēng xiǎn yào, wài xuān zhèng jī, nèi jǐn móu yóu, qìng xīn lì yǐ zuǒ shí, jié gǔ gōng yǐ wèi zhǔ, bìng néng bǎo quán míng jié, shàn shǐ lìng zhōng. ér yú gāo xiè bǎi wàn zhī zī, cí róng shù mǔ zhī zhái, hóng zhǐ zú zhī fēn, yǒu lián ràng zhī fēng zhě yǐ. táo huí chén xié nìng zhī yí yuǎn, míng yù mài zhī fēi yí, bìng bǔ què bì wéi, liáng kě chēng yě.
史臣曰:孔愉父子暨丁潭等,咸以筱簜之材,邀締構之運,策名霸府,騁足高 衢,歷試清階,遂登顯要,外宣政績,內盡謀猷,罄心力以佐時,竭股肱以衛主, 並能保全名節,善始令終。而愉高謝百萬之貲,辭榮數畝之宅,弘止足之分,有廉 讓之風者矣。陶回陳邪佞之宜遠,明鬻賣之非宜,並補闕弼違,良可稱也。
zàn yuē: yú jì gōng cái, tán wéi gōng wàng. lǐng jūn rú yǎ, píng yuè zhōng liàng. jūn píng liào dí, péng zǔ hóng yì. mào yǐ xiàng fén, qún yóu kuāng è. táo huí guī guò, yán tóng jīn shí.
贊曰:愉既公才,潭唯公望。領軍儒雅,平越忠亮。君平料敵,彭祖弘益。茂 以象焚,群由匡厄。陶回規過,言同金石。