kǒng yú, zì jìng kāng, kuài jī shān yīn rén yě. qí xiān shì jū liáng guó. zēng zǔ qián, tài zǐ shǎo fù, hàn mò bì dì kuài jī, yīn jiā yān. zǔ zhú, wú yù zhāng tài shǒu. fù tián, xiāng dōng tài shǒu. cóng xiōng kǎn, dà sī nóng. jù yǒu míng jiāng zuǒ. yú nián shí sān ér gū, yǎng zǔ mǔ yǐ xiào wén, yǔ tóng jùn zhāng mào zì wěi kāng dīng tán zì shì kāng qí míng, shí rén hào yuē" kuài jī sān kāng". wú píng, yú qiān yú luò. huì dì mò, guī xiāng lǐ, xíng zhì jiāng huái jiān, yù shí bīng fēng yún wèi luàn, yún bī yú wèi cān jūn, bù cóng jiāng shā zhī, lài yún sī mǎ zhāng tǒng yíng jiù huò miǎn. dōng hái kuài jī, rén xīn ān shān zhōng, gǎi xìng sūn shì, yǐ jià sè dú shū wèi wù, xìn zhe xiāng lǐ. hòu hū shě qù, jiē wèi wèi shén rén, ér wèi zhī lì cí. yǒng jiā zhōng, yuán dì shǐ yǐ ān dōng jiāng jūn zhèn yáng tǔ, mìng yú wèi cān jūn. bāng zú xún qiú, mò zhī suǒ zài. jiàn xìng chū, shǐ chū yìng zhào. wèi chéng xiàng yuàn, réng chú fù mǎ dū wèi cān chéng xiàng jūn shì, shí nián yǐ wǔ shí yǐ. yǐ tǎo huá yì gōng, fēng yú bù tíng hòu. yú cháng xíng jīng yú bù tíng, jiàn lóng guī yú lù zhě, yú mǎi ér fàng zhī xī zhōng, guī zhōng liú zuǒ gù zhě shù sì. jí shì, zhù hóu yìn, ér yìn guī zuǒ gù, sān zhù rú chū. yìn gōng yǐ gào, yú nǎi wù, suì pèi yān.
孔愉,字敬康,会稽山阴人也。其先世居梁国。曾祖潜,太子少傅,汉末避地 会稽,因家焉。祖竺,吴豫章太守。父恬,湘东太守。从兄侃,大司农。俱有名江 左。愉年十三而孤,养祖母以孝闻,与同郡张茂字伟康、丁潭字世康齐名,时人号 曰“会稽三康”。吴平,愉迁于洛。惠帝末,归乡里,行至江淮间,遇石冰、封云 为乱,云逼愉为参军,不从将杀之,赖云司马张统营救获免。东还会稽,人新安山 中,改姓孙氏,以稼穑读书为务,信著乡里。后忽舍去,皆谓为神人,而为之立祠。 永嘉中,元帝始以安东将军镇扬土,命愉为参军。邦族寻求,莫知所在。建兴初, 始出应召。为丞相掾,仍除驸马都尉、参丞相军事,时年已五十矣。以讨华轶功, 封余不亭侯。愉尝行经余不亭,见笼龟于路者,愉买而放之溪中,龟中流左顾者数 四。及是,铸侯印,而印龟左顾,三铸如初。印工以告,愉乃悟,遂佩焉。
dì wèi jìn wáng, shǐ zhǎng jiān zhōng shū láng. yú shí diāo xié liú kuí yòng shì, wáng dǎo pō jiàn shū yuǎn. yú chén dǎo zhōng xián, yǒu zuǒ mìng zhī xūn, wèi shì wú dà xiǎo jiē yí zī fǎng. yóu shì bù hé zhǐ, chū wèi sī tú zuǒ zhǎng shǐ, lèi qiān wú xīng tài shǒu. shěn chōng fǎn, yú qì guān hái jīng shī, bài yù shǐ zhōng chéng, qiān shì zhōng tài cháng. jí sū jùn fǎn, yú cháo fú shǒu zōng miào. chū, yú wèi sī tú zhǎng shǐ, yǐ píng nán jiāng jūn wēn jiào mǔ wáng zāo luàn bù zàng, nǎi bù guò qí pǐn. zhì shì, jùn píng, ér jiào yǒu zhòng gōng, yú wǎng shí tou yì jiào, jiào zhí yú shǒu ér liú tì yuē:" tiān xià sāng luàn, zhōng xiào dào fèi. néng chí gǔ rén zhī jié, suì hán bù diāo zhě, wéi jūn yī rén ěr." shí rén xián chēng jiào jū gōng ér zhòng yú zhī shǒu zhèng. xún xǐ dà shàng shū, qiān ān nán jiāng jūn jiāng zhōu cì shǐ, bù xíng. zhuǎn shàng shū yòu pú yè, lǐng dōng hǎi wáng shī. xún qiān zuǒ pú yè.
帝为晋王,使长兼中书郎。于时刁协、刘隗用事,王导颇见疏远。愉陈导忠贤, 有佐命之勋,谓事无大小皆宜谘访。由是不合旨,出为司徒左长史,累迁吴兴太守。 沈充反,愉弃官还京师,拜御史中丞,迁侍中、太常。及苏峻反,愉朝服守宗庙。 初,愉为司徒长史,以平南将军温峤母亡遭乱不葬,乃不过其品。至是,峻平,而 峤有重功,愉往石头诣峤,峤执愉手而流涕曰:“天下丧乱,忠孝道废。能持古人 之节,岁寒不凋者,唯君一人耳。”时人咸称峤居公而重愉之守正。寻徙大尚书, 迁安南将军、江州刺史,不行。转尚书右仆射,领东海王师。寻迁左仆射。
xián hé bā nián, zhào yuē:" shàng shū lìng wán zuǒ pú yè yú bìng kè jū guān cì, lù bù dài gēng. duān yòu rèn zhòng, xiān cháo suǒ chóng, qí gěi wán qīn xìn sān shí rén, yú èr shí rén, bǐng cì." yú shàng shū gù ràng, yōu zhào bù xǔ. zhòng biǎo yuē:" chén yǐ xiǔ àn, tiǎn cè cháo yòu, ér yǐ duò liè, wú yì pí zuǒ. fāng jīn qiáng kòu wèi tiǎn, jiāng chǎng rì hài, zhèng fán yì zhòng, bǎi xìng kùn kǔ, jiān lì shàn wēi, bào rén sì nüè. dà bì zhī hòu, cāng kù kōng xū, gōng láo zhī shì, shǎng bào bù zú, kùn cuì zhī yú, wèi jiàn zhěng xù, hū jiē zhī yuàn, rén guǐ gǎn dòng. yí bìng guān shěng zhí, biǎn shí jié yòng, qín fǔ qí rén, yǐ jì qí jiān. chén děng bù néng zàn yáng dà huà, jiū míng xíng zhèng, ér tōu ān gāo wèi, héng shòu chǒng gěi, wú dé ér lù, yāng bì jí zhī, bù gǎn héng shòu shū shī, yǐ zhòng zuì lì." cóng zhī. wáng dǎo wén ér fēi zhī, yú dū zuò wèi yú yuē: " jūn yán jiān lì shàn wēi, bào rén sì nüè, wéi huàn shì shuí?" yú yù dà lùn cháo tíng dé shī, lù wán yì zhī nǎi zhǐ. hòu dǎo jiāng yǐ zhào yìn wèi hù jūn, yú wèi dǎo yuē:" zhōng xīng yǐ lái, chù cǐ guān zhě, zhōu bó rén yīng sī yuǎn ěr. jīn chéng fá cái, qǐ yí yǐ zhào yìn jū zhī xié!" dǎo bù cóng. qí shǒu zhèng rú cǐ. yóu shì wèi dǎo suǒ xián.
咸和八年,诏曰:“尚书令玩、左仆射愉并恪居官次,禄不代耕。端右任重, 先朝所崇,其给玩亲信三十人,愉二十人,禀赐。”愉上疏固让,优诏不许。重表 曰:“臣以朽暗,忝厕朝右,而以惰劣,无益毗佐。方今强寇未殄,疆场日骇,政 烦役重,百姓困苦,奸吏擅威,暴人肆虐。大弊之后,仓库空虚,功劳之士,赏报 不足,困悴之余,未见拯恤,呼嗟之怨,人鬼感动。宜并官省职,贬食节用,勤抚 其人,以济其艰。臣等不能赞扬大化,纠明刑政,而偷安高位,横受宠给,无德而 禄,殃必及之,不敢横受殊施,以重罪戾。”从之。王导闻而非之,于都坐谓愉曰: “君言奸吏擅威,暴人肆虐,为患是谁?”愉欲大论朝廷得失,陆玩抑之乃止。后 导将以赵胤为护军,愉谓导曰:“中兴以来,处此官者,周伯仁、应思远耳。今诚 乏才,岂宜以赵胤居之邪!”导不从。其守正如此。由是为导所衔。
hòu shěng zuǒ yòu pú yè, yǐ yú wèi shàng shū pú yè. yú nián zài xuán chē, lèi qǐ hái gǔ, bù xǔ, zhuǎn hù jūn jiāng jūn, jiā sàn qí cháng shì. fù xǐ lǐng jūn jiāng jūn, jiā jīn zǐ guāng lù dài fu, lǐng guó zǐ jì jiǔ. qǐng zhī, chū wèi zhèn jūn jiāng jūn kuài jī nèi shǐ, jiā sàn qí cháng shì. jù zhāng xiàn yǒu hàn shí jiù bēi, huǐ fèi shù bǎi nián. yú zì xún xíng, xiū fù gù yàn, gài tián èr bǎi yú qǐng, jiē chéng liáng yè. zài jùn sān nián, nǎi yíng shān yīn hú nán hóu shān xià shù mǔ dì wèi zhái, cǎo wū shù jiān, biàn qì guān jū zhī. sòng zī shù bǎi wàn, xī wú suǒ qǔ. bìng dǔ, yí lìng liǎn yǐ shí fú, xiāng yì yì fèng, yī bù dé shòu. nián qī shí wǔ, xián kāng bā nián zú. zèng chē qí jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī, shì yuē zhēn.
后省左右仆射,以愉为尚书仆射。愉年在悬车,累乞骸骨,不许,转护军将军, 加散骑常侍。复徙领军将军,加金紫光禄大夫,领国子祭酒。顷之,出为镇军将军、 会稽内史,加散骑常侍。句章县有汉时旧陂,毁废数百年。愉自巡行,修复故堰, 溉田二百余顷,皆成良业。在郡三年,乃营山阴湖南侯山下数亩地为宅,草屋数间, 便弃官居之。送资数百万,悉无所取。病笃,遗令敛以时服,乡邑义赗,一不得受。 年七十五,咸康八年卒。赠车骑将军、开府仪同三司,谥曰贞。
sān zi: yín wāng ān guó. yín sì jué, wèi zhì jiàn ān tài shǒu. yín zi jìng, zì jì gōng, zài wèi kuài jī nèi shǐ, lèi qiān shàng shū zuǒ pú yè, jiā hòu jiāng jūn.
三子:訚、汪、安国。訚嗣爵,位至建安太守。訚子静,字季恭,再为会稽内 史,累迁尚书左仆射,加后将军。
wāng zì dé zé, hào xué yǒu zhì xíng, xiào wǔ dì shí wèi zhì shì zhōng. shí rú qiān qiū yǐ nìng mèi jiàn xìng yú kuài jī wáng dào zi, wāng lǚ yán zhī yú dì, dì bù nà. qiān shàng shū tài cháng qīng, yǐ bù hé yì, qiú chū. wèi jiǎ jié dū du jiāo guǎng èr zhōu zhū jūn shì zhēng lǔ jiāng jūn píng yuè zhōng láng jiàng guǎng zhōu cì shǐ, shén yǒu zhèng jī, wèi lǐng biǎo suǒ chēng. tài yuán shí qī nián zú.
汪字德泽,好学有志行,孝武帝时位至侍中。时茹千秋以佞媚见幸于会稽王道 子,汪屡言之于帝,帝不纳。迁尚书太常卿,以不合意,求出。为假节、都督交广 二州诸军事、征虏将军、平越中郎将、广州刺史,甚有政绩,为岭表所称。太元十 七年卒。
ān guó zì ān guó, nián xiǎo zhū xiōng sān shí yú suì. qún cóng zhū xiōng bìng fá cái míng, yǐ fù qiáng zì lì, wéi ān guó yǔ wāng shǎo lì gū pín zhī cāo. wāng jì yǐ zhí liàng chēng, ān guó yì yǐ rú sù xiǎn. xiào wǔ dì shí shén méng lǐ yù, shì lì shì zhōng tài cháng. jí dì bēng, ān guó xíng sù yíng shòu, fú shuāi dié, tì sì jìng rì, jiàn zhě yǐ wéi zhēn xiào, zài wèi kuài jī nèi shǐ lǐng jūn jiāng jūn. ān dì lóng ān zhōng xià zhào yuē:" lǐng jūn jiāng jūn kǒng ān guó zhēn shèn qīng zhèng, chū nèi bō yù, kě yǐ běn guān lǐng dōng hǎi wáng shī, bì néng dǎo dá jīn liáng, yī rén yóu yì." hòu lì shàng shū zuǒ yòu pú yè. yì xī sì nián zú, zèng zuǒ guāng lù dài fu.
安国字安国,年小诸兄三十余岁。群从诸兄并乏才名,以富强自立,唯安国与 汪少厉孤贫之操。汪既以直亮称,安国亦以儒素显。孝武帝时甚蒙礼遇,仕历侍中、 太常。及帝崩,安国形素赢瘦,服衰绖,涕泗竟日,见者以为真孝,再为会稽内史、 领军将军。安帝隆安中下诏曰:“领军将军孔安国贞慎清正,出内播誉,可以本官 领东海王师,必能导达津梁,依仁游艺。”后历尚书左右仆射。义熙四年卒,赠左 光禄大夫。
zhī zì chéng zǔ. tài shǒu zhōu zhá mìng wèi gōng cáo shǐ. zhá wèi shěn chōng suǒ hài, gù rén bīn lì mò gǎn jìn zhě. zhī mào rèn hào kū, qīn xíng bìn lǐ, sòng sàng hái yì xīng, shí rén yì zhī.
祗字承祖。太守周札命为功曹史。札为沈充所害,故人宾吏莫敢近者。祗冒刃 号哭,亲行殡礼,送丧还义兴,时人义之。
tǎn zì jūn píng. zǔ chōng, dān yáng tài shǒu. fù kǎn, dà sī nóng. tǎn shǎo fāng zhí, yǒu yǎ wàng, tōng zuǒ shì chuán, jiě zhǔ wén. wán dì wèi jìn wáng, yǐ tǎn wèi shì zǐ wén xué. dōng gōng jiàn, bǔ tài zǐ shè rén, qiān shàng shū láng. shí tái láng chū dào, pǔ jiā cè shì, dì shǒu cè wèn yuē:" wú xīng xú fù wèi zéi, shā jùn jiāng, jùn jīn yìng jǔ xiào lián bù?" tǎn duì yuē:" sì zuì bù xiāng jí, jí gǔn ér xìng yǔ. xú fù wèi nì, hé fáng yī jùn zhī xián!" yòu wèn:" jiān chén zéi zi shì jūn, wū gōng zhū zhái, mò dà zhī è yě. xiāng jiù fèi sì kē zhī xuǎn, jīn hé suǒ yī?" tǎn yuē:" jì píng zi zhú lǔ zhāo gōng, qǐ kě yǐ fèi zhòng ní yě!" jìng bù néng qū
坦字君平。祖冲,丹阳太守。父侃,大司农。坦少方直,有雅望,通《左氏传》, 解属文。完帝为晋王,以坦为世子文学。东宫建,补太子舍人,迁尚书郎。时台郎 初到,普加策试,帝手策问曰:“吴兴徐馥为贼,杀郡将,郡今应举孝廉不?”坦 对曰:“四罪不相及,殛鲧而兴禹。徐馥为逆,何妨一郡之贤!”又问:“奸臣贼 子弑君,污宫潴宅,莫大之恶也。乡旧废四科之选,今何所依?”坦曰:“季平子 逐鲁昭公,岂可以废仲尼也!”竟不能屈
xiān shì, yǐ bīng luàn zhī hòu, wù cún wèi yuè, yuǎn fāng xiù xiào dào, bù cè shì, pǔ jiē chú shǔ. zhì shì, dì shēn míng jiù zhì, jiē lìng shì jīng, yǒu bù zhōng kē, cì shǐ tài shǒu miǎn guān. tài xìng sān nián, xiù xiào duō bù gǎn xíng, qí yǒu dào zhě, bìng tuō jí. dì yù chú shǔ xiào lián, ér xiù cái rú qián zhì. tǎn zòu yì yuē:
先是,以兵乱之后,务存慰悦,远方秀孝到,不策试,普皆除署。至是,帝申 明旧制,皆令试《经》,有不中科,刺史、太守免官。太兴三年,秀孝多不敢行, 其有到者,并托疾。帝欲除署孝廉,而秀才如前制。坦奏议曰:
chén wén jīng bāng jiàn guó, jiào xué wèi xiān, yí fēng chóng huà, mò shàng sī yǐ. gǔ zhě qiě gēng qiě xué, sān nián ér tōng yī jīng, yǐ píng kāng zhī shì, yóu jiǎ jiàn zì, jī yǐ rì yuè. zì sāng luàn yǐ lái, shí yǒu yú nián, yú gē zài yáng, zǔ dòu lǐ jí, jiā fèi jiǎng sòng, guó quē xiáng xù, lǜ ěr zé shì, qiè yǐ wéi yí. rán xuān xià yǐ lái, shè lì sān zài, lèi yù qìng huì, suì wèi yī shì. yáng zhōu zhū jùn, jiē jìn jīng dū, jù lěi jí jūn fù, duō bù gǎn xíng. qí yuǎn zhōu biān jùn, yǎn wū cháo tíng, jì yú bù shì, mào mèi lái fù, jì dào shěn shì, suì bù gǎn huì. chén yú yǐ bú huì yǔ bù xíng, qí wèi quē yě tóng. ruò dāng piān jiā chú shǔ, shì wèi sù fǎ fèng xiàn zhě shī fēn, jiǎo xìng tóu shè zhě dé guān, tuí fēng shāng jiào, jù yú shì shǐ.
臣闻经邦建国,教学为先,移风崇化,莫尚斯矣。古者且耕且学,三年而通一 经,以平康之世,犹假渐渍,积以日月。自丧乱以来,十有余年,于戈载扬,俎豆 礼戢,家废讲诵,国阙庠序,率尔责试,窃以为疑。然宣下以来,涉历三载,累遇 庆会,遂未一试。扬州诸郡,接近京都,惧累及君父,多不敢行。其远州边郡,掩 诬朝廷,冀于不试,冒昧来赴,既到审试,遂不敢会。臣愚以不会与不行,其为阙 也同。若当偏加除署,是为肃法奉宪者失分,侥幸投射者得官,颓风伤教,惧于是 始。
fū wáng yán rú sī, qí chū rú lún, lín shì gǎi zhì, shì duǎn tiān xià, rén tīng yǒu huò, chén qiè xī zhī. yú yǐ wáng mìng wú èr, xiàn zhì yí xìn. qù nián chá jǔ, yī jiē cè shì. rú bù néng shì, kě bù jū dào, qiǎn guī bù shǔ. yòu xiù cái suī yǐ shì cè, yì sì wèn jīng yì, gǒu suǒ wèi xué, shí nán àn tōng, bù zú fù qū suì chuí lì, wéi jiù zào yì. wèi yí yīn qí bú huì, xú gèng gé zhì. kě shēn míng qián xià, chóng xiū xué xiào, pǔ yán wǔ nián, yǐ zhǎn jiǎng xí, jūn fǎ qí xùn, shì rén guǐ zé. fū xìn zhī yǔ fǎ, wéi zhèng zhī gāng, shī zhī jiā shì, yóu fú kě èr, kuàng jīng guó zhī diǎn ér kě wán dú hū!
夫王言如丝,其出如纶,临事改制,示短天下,人听有惑,臣窃惜之。愚以王 命无贰,宪制宜信。去年察举,一皆策试。如不能试,可不拘到,遣归不署。又秀 才虽以事策,亦汜问经义,苟所未学,实难暗通,不足复曲碎垂例,违旧造异。谓 宜因其不会,徐更革制。可申明前下,崇修学校,普延五年,以展讲习,钧法齐训, 示人轨则。夫信之与法,为政之纲,施之家室,犹弗可贰,况经国之典而可玩黩乎!
dì nà yān. tīng xiào lián shēn zhì qī nián, xiù cái rú gù.
帝纳焉。听孝廉申至七年,秀才如故。
shí diǎn kè lìng wàn mò lǐng zhū hú, hú rén xiāng wū, cháo tíng yí mò yǒu suǒ piān zhù, jiāng jiā dà pì. tǎn dú bù shǔ, yóu shì bèi qiǎn, suì qì guān guī kuài jī. jiǔ zhī, chú lǐng jūn sī mǎ, wèi fù zhào. huì wáng dūn fǎn, yǔ yòu wèi jiāng jūn yú tán jù zài kuài jī qǐ yì, ér tǎo shěn chōng. shì píng, shǐ jiù zhí. yáng zhōu cì shǐ wáng dǎo qǐng wèi bié jià.
时典客令万默领诸胡,胡人相诬,朝廷疑默有所偏助,将加大辟。坦独不署, 由是被谴,遂弃官归会稽。久之,除领军司马,未赴召。会王敦反,与右卫将军虞 潭俱在会稽起义,而讨沈充。事平,始就职。扬州刺史王导请为别驾。
xián hé chū, qiān shàng shū zuǒ chéng, shēn wèi tái zhōng zhī suǒ jìng dàn. xún shǔ sū jùn fǎn, tǎn yǔ sī tú sī mǎ táo huí bái wáng dǎo yuē:" jí jùn wèi zhì, yí jí duàn fù líng zhī jiè, shǒu jiāng xī dāng lì zhū kǒu, bǐ shǎo wǒ zhòng, yī zhàn jué yǐ. ruò jùn wèi zhì, kě wǎng bī qí chéng. jīn bù xiān wǎng, jùn bì xiān zhì. xiān rén yǒu duó rén zhī gōng, shí bù kě shī." dǎo rán zhī. yǔ liàng yǐ wéi jùn tuō jìng lái, shì xí cháo tíng xū yě, gù jì bù xíng. jùn suì pò gū shú, qǔ yán mǐ, liàng fāng huǐ zhī. tǎn wèi rén yuē:" guān jùn zhī shì, bì pò tái chéng. zì fēi zhàn shì, bù xū róng fú." jì ér tái chéng xiàn, róng fú zhě duō sǐ, bái yī zhě wú tā, shí rén chēng qí xiān jiàn. jí jùn xié tiān zǐ xìng shí tou, tǎn bēn táo kǎn, kǎn yǐn wèi zhǎng shǐ. shí kǎn děng yè zhù bái shí lěi, zhì xiǎo ér chéng. wén jùn jūn yán shēng, xián jù lái gōng. tǎn yuē:" bù rán. ruò jùn gōng lěi, bì xū dōng běi fēng jí, lìng wǒ shuǐ jūn bù dé wǎng jiù. jīn tiān qīng jìng, zéi bì bù dòng, jué qiǎn jūn chū jiāng chéng, lüè jīng kǒu yǐ dōng yǐ." guǒ rú suǒ chóu. shí xī jiàn zhèn jīng kǒu, kǎn děng gè yǐ bīng huì. jì zhì, tǎn yì yǐ wéi běn bù yīng xū zhào xī gōng, suì shǐ dōng mén wú xiàn. jīn yí qiǎn hái, suī wǎn, yóu shèng bù yě. kǎn děng yóu yí, tǎn gù zhēng shén qiè, shǐ lìng jiàn hái jù jīng kǒu, qiǎn guō mò tún dà yè, yòu lìng xiāo jiàng lǐ hóng cáo tǒng zhōu guāng yǔ mò bìng lì, zéi suì shì fēn, zú rú tǎn jì.
咸和初,迁尚书左丞,深为台中之所敬惮。寻属苏峻反,坦与司徒司马陶回白 王导曰:“及峻未至,宜急断阜陵之界,守江西当利诸口,彼少我众,一战决矣。 若峻未至,可往逼其城。今不先往,峻必先至。先人有夺人之功,时不可失。”导 然之。庾亮以为峻脱径来,是袭朝廷虚也,故计不行。峻遂破姑熟,取盐米,亮方 悔之。坦谓人曰:“观峻之势,必破台城。自非战士,不须戎服。”既而台城陷, 戎服者多死,白衣者无他,时人称其先见。及峻挟天子幸石头,坦奔陶侃,侃引为 长史。时侃等夜筑白石垒,至晓而成。闻峻军严声,咸惧来攻。坦曰:“不然。若 峻攻垒,必须东北风急,令我水军不得往救。今天清静,贼必不动,决遣军出江乘, 掠京口以东矣。”果如所筹。时郗鉴镇京口,侃等各以兵会。既至,坦议以为本不 应须召郗公,遂使东门无限。今宜遣还,虽晚,犹胜不也。侃等犹疑,坦固争甚切, 始令鉴还据京口,遣郭默屯大业,又令骁将李闳、曹统、周光与默并力,贼遂势分, 卒如坦计。
jí jùn píng, yǐ tǎn wèi wú jùn tài shǒu. zì chén wú duō xián háo, ér tǎn nián shào, wèi yí lín zhī. wáng dǎo yǔ liàng bìng yù yòng tǎn wèi dān yáng yǐn. shí luàn lí zhī hòu, bǎi xìng diāo bì, tǎn gù cí zhī. dǎo děng yóu wèi zhī xǔ. tǎn kǎi rán yuē: " xī sù zǔ lín bēng, zhū jūn qīn jù yù chuáng, gòng fèng yí zhào. kǒng tǎn shū jiàn, bù zài gù mìng zhī xiàn. jì yǒu jiān nán, zé yǐ wēi chén wèi xiān. jīn yóu zǔ shàng ròu, rèn rén kuài jié ěr!" nǎi fú yī ér qù. dǎo děng yì zhǐ. yú shì qiān wú xīng nèi shǐ, fēng jìn líng nán, jiā jiàn wēi jiāng jūn. yǐ suì jī, yùn jiā mǐ yǐ zhèn qióng fá, bǎi xìng lài zhī. shí shǐ tǎn mù jiāng huái liú rén wéi jūn, yǒu diàn zhōng bīng, yīn luàn dōng hái, lái yīng tǎn mù, tǎn bù zhī ér nà zhī. huò fěng cháo tíng, yǐ tǎn cáng tái pàn bīng, suì zuò miǎn. xún bài shì zhōng.
及峻平,以坦为吴郡太守。自陈吴多贤豪,而坦年少,未宜临之。王导、庾亮 并欲用坦为丹阳尹。时乱离之后,百姓凋弊,坦固辞之。导等犹未之许。坦慨然曰: “昔肃祖临崩,诸君亲据御床,共奉遗诏。孔坦疏贱,不在顾命之限。既有艰难, 则以微臣为先。今由俎上肉,任人脍截耳!”乃拂衣而去。导等亦止。于是迁吴兴 内史,封晋陵男,加建威将军。以岁饥,运家米以振穷乏,百姓赖之。时使坦募江 淮流人为军,有殿中兵,因乱东还,来应坦募,坦不知而纳之。或讽朝廷,以坦藏 台叛兵,遂坐免。寻拜侍中。
sān kāng yuán nián, shí cōng kòu lì yáng, wáng dǎo wèi dà sī mǎ, tǎo zhī, qǐng tǎn wèi sī mǎ. huì shí lè xīn sǐ, jì lóng zhuān zì, shí cōng jí qiáo jùn tài shǒu péng biāo děng gè qiǎn shǐ qǐng xiáng. tǎn yǔ cōng shū yuē:
三康元年,石聪寇历阳,王导为大司马,讨之,请坦为司马。会石勒新死,季 龙专恣,石聪及谯郡太守彭彪等各遣使请降。坦与聪书曰:
huá dí dào guāi, nán běi huí miǎo, zhān hé qǐ sòng, měi huái jī kě. shù huì yáng jiǔ, tiān huò jìn guó, jiān xiōng huá xià, chéng xìn sì nüè. wǒ dé suī shuāi, tiān mìng wèi gǎi. gān fú qǐ zài jí zhī qìng, zhōng xīng yīng líng qī zhī huì, bǎi liù zhī jiān jì guò, wéi xīn zhī měi rì lóng. ér shén zhōu zhèn dàng, yí máng bō sàn, shì mìng róng dí zhī shǒu, jú jí chái láng zhī xué, cháo tíng měi lín mèi yǒng tàn, tòng xīn jí shǒu. tiān fá jì jí, zuì rén sī yǔn, wáng lǚ wèi jiā, zì xiāng yú ròu. qǐ fēi rén yuàn shén nù, tiān jiàng qí zāi! lán ài tóng fén, xián yú suǒ tàn, āi jīn wù xǐ, wǒ hòu zhī rén, dà shè kuàng kuò, wéi jì lóng shì tǎo. péng qiáo shǐ zhì, cū jù dòng jìng, zhī jiāng jūn fèn jí chǒu lèi, fān rán tóng jǔ. chéng wèn xīn yù, qìng ruò zài jǐ. hé zhī jǐ zhī xiān jué, jiè shí zhī yì wù zāi! yǐn lǐng lái yí, guài wú shēng xī.
华狄道乖,南北回邈,瞻河企宋,每怀饥渴。数会阳九,天祸晋国,奸凶猾夏, 乘衅肆虐。我德虽衰,天命未改。乾符启再集之庆,中兴应灵期之会,百六之艰既 过,惟新之美日隆。而神州振荡,遗氓波散,誓命戎狄之手,局蹐豺狼之穴,朝廷 每临寐永叹,痛心疾首。天罚既集,罪人斯陨,王旅未加,自相鱼肉。岂非人怨神 怒,天降其灾!兰艾同焚,贤愚所叹,哀矜勿喜,我后之仁,大赦旷廓,唯季龙是 讨。彭谯使至,粗具动静,知将军忿疾丑类,翻然同举。承问欣豫,庆若在己。何 知几之先觉,砎石之易悟哉!引领来仪,怪无声息。
jiāng jūn chū zì míng zú, dàn yù hóng zhòu. zāo shì duō gù, guó qīng jiā fù, shēng lí qīn shǔ, jiǎ yǎng yì lèi. suī bī wěi chǒng, jiāng yì hé lài! wén zhī zhě yóu huò yǒu dào, kuàng shēn yīng zhī, néng bù fèn kǎi zāi! fēi wǒ zú lèi, qí xīn bì yì, chéng fǎn zú guī zhèng zhī qiū, tú yì jiàn gōng zhī rì yě. ruò jiāng jūn yù nà wǎng yán, xuān zhī tóng méng, lǜ guān yòu zhī zhòng, fǔ hé nán zhī zú, shēn wēi zhào wèi, wèi guó qián qū, suī dòu róng zhī bǎo xī hé, qíng bù zhī qù xiàng yǔ, bǐ zhū gǔ jīn, wèi zú wèi yù. shèng shàng kuān míng, zǎi fǔ hóng nà, suī shè gōu zhī xì, shǎng zhī gù xíng, yōng chǐ zhī hèn, hóu zhī liè guó. kuàng èr sān zi wú nǎng rén zhī xián, ér yù tiān qǐ zhī huì, dāng rú yǐng xiǎng, yǒu hé chí yí!
将军出自名族,诞育洪胄。遭世多故,国倾家覆,生离亲属,假养异类。虽逼 伪宠,将亦何赖!闻之者犹或有悼,况身婴之,能不愤慨哉!非我族类,其心必异, 诚反族归正之秋,图义建功之日也。若将军喻纳往言,宣之同盟,率关右之众,辅 河南之卒,申威赵魏,为国前驱,虽窦融之保西河,黥布之去项羽,比诸古今,未 足为喻。圣上宽明,宰辅弘纳,虽射钩之隙,赏之故行,雍齿之恨,侯之列国。况 二三子无曩人之嫌,而遇天启之会,当如影响,有何迟疑!
jīn liù jūn jiè yán, shuǐ lù qí jǔ, xióng pí yǒng yuè, hé shì zhēng xiān, fēng dí yī jiāo, yù shí tóng suì, suī fù hòu huǐ, hé jiē jí yǐ! pū yǐ bù cái, shì hé guó chǒng, suī shí bù mǐn, chéng wèi xíng lǐ zhī zhǔ, qū qū zhī qíng, hái xìn suǒ jù. fū jī shì bù xiān, xiān bù hòu huǐ, zì qiú duō fú, wéi jiāng jūn tú zhī.
今六军诫严,水陆齐举,熊罴踊跃,龁噬争先,锋镝一交,玉石同碎,虽复后 悔,何嗟及矣!仆以不才,世荷国宠,虽实不敏,诚为行李之主,区区之情,还信 所具。夫机事不先,鲜不后悔,自求多福,唯将军图之。
cháo tíng suì bù guǒ běi fá, rén jiē huái hèn.
朝廷遂不果北伐,人皆怀恨。
tǎn zài zhí shù nián, qiān shì zhōng. shí chéng dì měi xìng chéng xiàng wáng dǎo fǔ, bài dǎo qī cáo shì, yǒu tóng jiā rén, tǎn měi qiè jiàn. shí dì kè rì nà hòu, ér shàng shū zuǒ pú yè wáng bīn zú, yì zhě yǐ wéi yù què qī. tǎn yuē:" hūn lǐ zhī zhòng, zhòng yú jiù rì shí. jiù rì shí, yǒu hòu zhī sàng, tài zǐ duò jǐng, zé zhǐ. nà hòu shèng lǐ, qǐ kě yǐ chén sàng ér fèi!" cóng zhī. jí dì jì jiā yuán fú, yóu wěi zhèng wáng dǎo, tǎn měi fā fèn, yǐ guó shì wèi jǐ yōu, cháng cóng róng yán yú dì yuē: " bì xià chūn qiū yǐ zhǎng, shèng jìng rì jī, yí bó nà cháo chén, zī zōu shàn dào." yóu shì wǔ dǎo, chū wèi tíng wèi, yàng yàng bù yuè, yǐ jí qù zhí. jiā sàn qí cháng shì, qiān shàng shū, wèi bài.
坦在职数年,迁侍中。时成帝每幸丞相王导府,拜导妻曹氏,有同家人,坦每 切谏。时帝刻日纳后,而尚书左仆射王彬卒,议者以为欲却期。坦曰:“婚礼之重, 重于救日蚀。救日蚀,有后之丧,太子堕井,则止。纳后盛礼,岂可以臣丧而废!” 从之。及帝既加元服,犹委政王导,坦每发愤,以国事为己忧,尝从容言于帝曰: “陛下春秋以长,圣敬日跻,宜博纳朝臣,谘诹善道。”由是忤导,出为廷尉,怏 怏不悦,以疾去职。加散骑常侍,迁尚书,未拜。
jí dǔ, yǔ bīng shěng zhī, nǎi liú tì. tǎn kǎi rán yuē:" dà zhàng fū jiāng zhōng bù wèn ān guó níng jiā zhī shù, nǎi zuò ér nǚ zǐ xiāng wèn xié!" bīng shēn xiè yān. lín zhōng, yǔ yǔ liàng shū yuē:" bù wèi jí kǔ, suì zhì dùn bì, zì xǐng mián mián, yǎn hū wú rì. xiū duǎn mìng yě, jiāng hé suǒ bēi! dàn yǐ shēn wǎng míng méi, cháo ēn bù bào, suǒ huái wèi xù, jí mìng duō hèn ěr! zú xià yǐ bó jiù zhī zūn, jū fāng bó zhī zhòng, kàng wēi gù miǎn, míng zhèn tiān xià, cuī chuán zhī zuǒ, cháng yuàn xià fēng. shǐ jiǔ fú shì xù, sì hǎi yī tǒng, fēng jīng guān yú zhōng yuán, fǎn zǐ jí yú huá rǎng, shì sù xī zhī wèi yǒng, kāng kǎi zhī běn chéng yǐ. jīn zhōng dào ér bì, qǐ bù xī zāi! ruò sǐ ér yǒu líng, qián tīng fēng liè." é zú, shí nián wǔ shí yī. zhuī zèng guāng lù xūn, shì yuē jiǎn. liàng bào shū yuē:" tíng wèi kǒng jūn, shén yóu tǐ lí, wū hū āi zāi! dé bā yuè shí wǔ rì shū, zhī jí huàn zhuǎn dǔ, suì bù qǐ jì, bēi hèn shāng chǔ, bù néng zì shèng. zú xià fāng zài zhōng nián, sù shǎo jí huàn, suī tiān mìng yǒu zài, yì huò chū bù tú. qiě zú xià cái jīng yú shì, shì cháng xū cái, kuàng yú jīn rì, bèi xiāng tòng xī. wú yǐ guǎ fá, tiǎn dāng dà rèn, guó chǐ wèi xuě, sù yè yōu fèn. cháng yù zú xià tóng zài wài fān, lù lì shí shì. cǐ qíng wèi guǒ, lái shū yǎn zhì. shēn xún wǎng fù, bù jué tì yǔn. shēn míng zú xià kāng kǎi zhī huái, shēn tòng zú xià bù suí zhī zhì. miǎo rán yǒng gé, fū fù hé yán! jǐn qiǎn bào dá, bìng zhì báo jì, wàng zú xià jiàng shén xiǎng zhī." zi hùn sì.
疾笃,庾冰省之,乃流涕。坦慨然曰:“大丈夫将终不问安国宁家之术,乃作 兒女子相问邪!”冰深谢焉。临终,与庾亮书曰:“不谓疾苦,遂至顿弊,自省绵 绵,奄忽无日。修短命也,将何所悲!但以身往名没,朝恩不报,所怀未叙,即命 多恨耳!足下以伯舅之尊,居方伯之重,抗威顾眄,名震天下,榱椽之佐,常愿下 风。使九服式序,四海一统,封京观于中原,反紫极于华壤,是宿昔之味咏,慷慨 之本诚矣。今中道而毙,岂不惜哉!若死而有灵,潜听风烈。”俄卒,时年五十一。 追赠光禄勋,谥曰简。亮报书曰:“廷尉孔君,神游体离,呜呼哀哉!得八月十五 日书,知疾患转笃,遂不起济,悲恨伤楚,不能自胜。足下方在中年,素少疾患, 虽天命有在,亦祸出不图。且足下才经于世,世常须才,况于今日,倍相痛惜。吾 以寡乏,忝当大任,国耻未雪,夙夜忧愤。常欲足下同在外籓,戮力时事。此情未 果,来书奄至。申寻往复,不觉涕陨。深明足下慷慨之怀,深痛足下不遂之志。邈 然永隔,夫复何言!谨遣报答,并致薄祭,望足下降神飨之。”子混嗣。
yán zì péng zǔ. zǔ fù yì, quán jiāo lìng, míng chá guò rén. shí yǒu yí qí jiǔ zhě, shǐ tí rù mén, yì yáo ā zhī yuē:" rén xiǎng wú liǎng yīng jiǔ, qí yī hé gù fēi yě?" jiǎn shì zhī, yī yīng guǒ shì shuǐ. huò wèn yì hé yǐ zhī zhī, xiào yuē:" jiǔ zhòng shuǐ qīng, tí jiǔ zhě shǒu yǒu qīng zhòng zhī yì gù ěr." zài guān yǒu huì huà, jí zú, shì rén ruò sàng cí qīn yān. fù lún, huáng mén láng. yán shǎo shì zhōu jùn, lì sī tú yuàn shàng shū diàn zhōng láng. yīn hào lín yáng zhōu, qǐng wèi bié jià. qiān shàng shū zuǒ chéng. shí cháo tíng chóng shù hào, yǐ kàng nǐ huán wēn, wēn shēn yǐ bù píng. hào yòu yǐn jiē huāng rén, móu lì gōng yú kǔn wài. yán yán yú hào yuē:" dāng jīn shí shì jiān nán, kě wèi bǎi liù zhī yùn, shǐ jūn qū jǐ yīng wù, shǔ dāng qí huì. shèng huái suǒ yǐ rì zè fěi xiè, lín cháo jīn jīn, měi yù shēn gēn gù běn, jìng biān níng guó ěr, yì qǐ zhì sī zāi! ér chù rèn zhě suǒ zhì bù tóng, suǒ jiàn gè yì, rén kǒu yún yún, wú suǒ bù zhì. qǐng lái tiān shí rén qíng, liáng kě hán xīn. gǔ rén wéi zhèng, fáng rén zhī kǒu shèn yú fáng chuān. jiàn rì shì zuò, yì yǐ cū shēn suǒ huái, bù shěn jìng dāng hé yǐ zhèn zhī? lǎo zi yún' fū wéi bù zhēng, zé wàn wù bù nán yǔ zhī zhēng', cǐ yán bù kě bù chá yě. yú yì gù wèi cháo tíng yí gèng míng shòu rèn zhī fāng, hán péng kě zhuān zhēng fá, xiāo cáo shǒu guǎn yuè, nèi wài zhī rèn, gè yǒu yōu sī. shēn sī lián lìn qū shēn zhī dào, píng bó xiāng hè zhī yì, lìng wǎn rán tōng shùn, rén wú jiàn yán, rán hòu nǎi kě bǎo dà dìng gōng, píng jì tiān xià yě. yòu guān qǐng rì jiàng fù zhī tú, jiē rén miàn shòu xīn, tān ér wú qīn, nán yǐ yì gǎn. ér jù zhe dū yì, zá chǔ rén jiān, shǐ jūn cháng pí shèng tǐ yǐ jiē zhī, xū fǔ kù yǐ zhěng zhī, zú yǐ yí huò shì tīng ěr." hào shēn nà zhī.
严字彭祖。祖父奕,全椒令,明察过人。时有遗其酒者,始提入门,奕遥呵之 曰:“人饷吾两罂酒,其一何故非也?”检视之,一罂果是水。或问奕何以知之, 笑曰:“酒重水轻,提酒者手有轻重之异故耳。”在官有惠化,及卒,市人若丧慈 亲焉。父伦,黄门郎。严少仕州郡,历司徒掾、尚书殿中郎。殷浩临扬州,请为别 驾。迁尚书左丞。时朝廷崇树浩,以抗拟桓温,温深以不平。浩又引接荒人,谋立 功于阃外。严言于浩曰:“当今时事艰难,可谓百六之运,使君屈己应务,属当其 会。圣怀所以日昃匪懈,临朝斤斤,每欲深根固本,静边宁国耳,亦岂至私哉!而 处任者所志不同,所见各异,人口云云,无所不至。顷来天时人情,良可寒心。古 人为政,防人之口甚于防川。间日侍座,亦已粗申所怀,不审竟当何以镇之?《老 子》云‘夫唯不争,则万物不难与之争’,此言不可不察也。愚意故谓朝廷宜更明 授任之方,韩彭可专征伐,萧曹守管籥,内外之任,各有攸司。深思廉蔺屈申之道, 平勃相和之义,令婉然通顺,人无间言,然后乃可保大定功,平济天下也。又观顷 日降附之徒,皆人面兽心,贪而无亲,难以义感。而聚著都邑,杂处人间,使君常 疲圣体以接之,虚府库以拯之,足以疑惑视听耳。”浩深纳之。
jí āi dì jiàn zuò, yì suǒ chéng tǒng, shí duō yì yì. yán yǔ dān yáng yǐn yǔ hé yì yuē:" shùn běn jū zhèng, qīn qīn bù kě duó, yí jì chéng huáng dì." zhū rú xián yǐ yán yì wèi zhǎng, jìng cóng zhī.
及哀帝践阼,议所承统,时多异议。严与丹阳尹庾和议曰:“顺本居正,亲亲 不可夺,宜继成皇帝。”诸儒咸以严议为长,竟从之。
lóng hé yuán nián, zhào yuē:" tiān wén shī dù, tài shǐ suī yǒu ráng qí zhī shì, yóu xìn shěng lǚ zhāng. jīn yù yī hóng sì zhī zhì, yú tài jí diàn qián tíng qīn zhí qián sù." yán jiàn yuē:" hóng sì suī chū shàng shū dà chuán, xiān rú suǒ bù jiù, lì dài mò zhī xìng, chéng tiān jiē shén, qǐ kě yǐ yí dài xíng shì hū! tiān dào wú qīn, wéi dé shì fǔ, bì xià zhī shùn gōng jìng, liú xīn zhào shù, kě yǐ xiāo zāi fù yì. jiē yǐ dǎo ér xíng zhī, dé hé shén míng, qiū dǎo jiǔ yǐ, qǐ xū qū wàn shèng zhī zūn, xiū zá sì zhī shì! jūn jǔ bì shū, kě bù shèn yú!" dì jiā zhī ér zhǐ. yǐ wéi yáng zhōu dà zhōng zhèng, yán bù jiù. yǒu sī zòu miǎn, zhào tè yǐ hóu lǐng shàng shū
隆和元年,诏曰:“天文失度,太史虽有禳祈之事,犹衅眚屡彰。今欲依鸿祀 之制,于太极殿前庭亲执虔肃。”严谏曰:“鸿祀虽出《尚书大传》,先儒所不究, 历代莫之兴,承天接神,岂可以疑殆行事乎!天道无亲,唯德是辅,陛下祗顺恭敬, 留心兆庶,可以消灾复异。皆已蹈而行之,德合神明,丘祷久矣,岂须屈万乘之尊, 修杂祀之事!君举必书,可不慎欤!”帝嘉之而止。以为扬州大中正,严不就。有 司奏免,诏特以侯领尚书
shí dōng hǎi wáng yì qiú hǎi yán qián táng yǐ shuǐ niú qiān dài shuì qǔ qián zhí, dì chū cóng zhī, yán jiàn nǎi zhǐ. chū, dì huò shī sī ēn, yǐ qián bó cì zuǒ yòu. yán yòu qǐ zhū suǒ bié cì jí gěi chú shí, jiē yīng jiǎn shěng. dì yuē:" zuǒ yòu duō kùn fá, gù yǒu suǒ cì, jīn tōng duàn zhī. yòu chú shàn yí yǒu jiǎn chè, sī xiáng jù wén." yán duō suǒ kuāng yì.
时东海王奕求海盐、钱塘以水牛牵埭税取钱直,帝初从之,严谏乃止。初,帝 或施私恩,以钱帛赐左右。严又启诸所别赐及给厨食,皆应减省。帝曰:“左右多 困乏,故有所赐,今通断之。又厨膳宜有减撤,思详具闻。”严多所匡益。
tài hé zhōng, bài wú xīng tài shǒu, jiā zhì zhōng èr qiān dàn. shàn yú zǎi mù, shén dé rén hé. yú háng fù rén jīng nián huāng, mài qí zi yǐ huó fū zhī xiōng zi. wǔ kāng yǒu xiōng dì èr rén, qī gè yǒu yùn, dì yuǎn xíng wèi fǎn, yù huāng suì, bù néng liǎng quán, qì qí zi ér huó dì zǐ. yán bìng bāo jiàn zhī. yòu zhēn shǎng cái néng zhī shì, lùn zhě měi yān. wǔ nián, yǐ jí qù zhí, zú yú jiā.
太和中,拜吴兴太守,加秩中二千石。善于宰牧,甚得人和。余杭妇人经年荒, 卖其子以活夫之兄子。武康有兄弟二人,妻各有孕,弟远行未反,遇荒岁,不能两 全,弃其子而活弟子。严并褒荐之。又甄赏才能之士,论者美焉。五年,以疾去职, 卒于家。
sān zi: dào mín, xuān chéng nèi shǐ jìng mín, sàn qí shì láng fú mín, tài zǐ xiǎn mǎ, jiē wèi sūn ēn suǒ hài.
三子:道民,宣城内史;静民,散骑侍郎;福民,太子洗马,皆为孙恩所害。
qún zì jìng lín, yán shū fù yě. yǒu zhì jú, zhì shàng bù jī. sū jùn rù shí tou, shí kuāng shù yǒu chǒng yú jùn, bīn cóng shén shèng. qún yǔ cóng xiōng yú tóng háng yú héng táng, yù zhī, yú zhǐ yǔ yǔ, ér qún chū bù shì shù. shù nù, yù rèn zhī. yú xià chē bào shù yuē:" wú dì fā kuáng, qīng wèi wǒ yòu zhī." nǎi huò miǎn. hòu jùn píng, wáng dǎo bǎo cún shù, cháng yīn zhòng zuò, lìng shù quàn qún jiǔ, yǐ shì héng táng zhī hàn. qún dá yuē:" qún fēi kǒng zǐ, è tóng kuāng rén. suī yáng hé bù qì, yīng huà wéi jiū, zhì yú shí zhě, yóu zēng qí mù." dǎo yǒu kuì sè. shì lì zhōng chéng. xìng shì jiǔ, dǎo cháng jiè zhī yuē: " qīng héng yǐn, bú jiàn jiǔ jiā fù bù bù, rì yuè jiǔ mí làn xié?" dá yuē:" gōng bú jiàn ròu zāo yān gèng kān jiǔ xié?" cháng yǔ qīn yǒu shū yún:" jīn nián tián dé qī bǎi shí shú mǐ, bù zú le qū niè shì." qí dān miǎn rú cǐ. zú yú guān. sì zǐ chén.
群字敬林,严叔父也。有智局,志尚不羁。苏峻入石头,时匡术有宠于峻,宾 从甚盛。群与从兄愉同行于横塘,遇之,愉止与语,而群初不视术。术怒,欲刃之。 愉下车抱术曰:“吾弟发狂,卿为我宥之。”乃获免。后峻平,王导保存术,尝因 众坐,令术劝群酒,以释横塘之憾。群答曰:“群非孔子,厄同匡人。虽阳和布气, 鹰化为鸠,至于识者,犹憎其目。”导有愧色。仕历中丞。性嗜酒,导尝戒之曰: “卿恆饮,不见酒家覆瓿布,日月久糜烂邪?”答曰:“公不见肉糟淹更堪久邪?” 尝与亲友书云:“今年田得七百石秫米,不足了曲糵事。”其耽湎如此。卒于官。 嗣子沉。
chén zì dé dù, yǒu měi míng. hé chōng jiàn chén yú wáng dǎo yuē:" wén sī tōng mǐn, yí dēng zǎi mén." pì chéng xiàng sī tú yuàn láng yá wáng wén xué, bìng bù jiù. cóng xiōng tǎn yǐ qiú yí zhī, cí bù shòu. tǎn yuē:" yàn píng zhòng jiǎn, sì qí xiān rén, tún jiān bù yǎn dòu, yóu hú qiú shù shí nián, qīng fù hé cí!" yú shì shòu ér fú zhī. shì shí chén yǔ wèi yǐ yú qiú yú cún xiè fèng bìng wèi sì zú zhī jùn.
沉字德度,有美名。何充荐沉于王导曰:“文思通敏,宜登宰门。”辟丞相司 徒掾、琅邪王文学,并不就。从兄坦以裘遗之,辞不受。坦曰:“晏平仲俭,祀其 先人,豚肩不掩豆,犹狐裘数十年,卿复何辞!”于是受而服之。是时沉与魏顗、 虞球、虞存、谢奉并为四族之俊。
chén zi xīn, wèi zhì wú xīng tài shǒu tíng wèi. xīn zi lín zhī, yǐ cǎo shū shàn míng, yòu wèi wú xīng tài shǒu, shì zhōng.
沉子廞,位至吴兴太守、廷尉。廞子琳之,以草书擅名,又为吴兴太守,侍中。
dīng tán, zì shì kāng, kuài jī shān yīn rén yě. zǔ gù, wú sī tú. fù mí, liáng zhōu cì shǐ. tán chū wèi jùn gōng cáo, chá xiào lián, chú láng zhōng, shāo qiān chéng xiàng xī gé jì jiǔ. shí yuán dì chēng zhì, shǐ gè chén shí shì sǔn yì, tán shàng shū yuē:
丁潭,字世康,会稽山阴人也。祖固,吴司徒。父弥,梁州刺史。潭初为郡功 曹,察孝廉,除郎中,稍迁丞相西阁祭酒。时元帝称制,使各陈时事损益,潭上书 曰:
wèi guó zhě shì rén xū cái, gài èr qiān dàn zhǎng lì shì yě. ān kě bù míng jiǎn qí cái, shǐ bì yǔn dàng. jì rán dé qí rén, shǐ jiǔ yú qí zhí, zài guān zhě wú gǒu qiě, jū xià zhě yǒu héng xīn, cǐ wéi zhèng zhī jiào yě. jīn zhī zhǎng lì, qiān zhuǎn jì shù, yǒu sòng yíng zhī fèi. gǔ rén sān zài kǎo jī, sān kǎo chù zhì, zhōng cái chù jú, gù nán yǐ sù chéng yǐ.
为国者恃人须才,盖二千石长吏是也。安可不明简其才,使必允当。既然得其 人,使久于其职,在官者无苟且,居下者有恆心,此为政之较也。今之长吏,迁转 既数,有送迎之费。古人三载考绩,三考黜陟,中才处局,故难以速成矣。
fū bīng suǒ yǐ fáng yù wèi rán, zhèn yā jiān xiōng, zhōu suī sān shèng, gōng chéng yóu wǔ. jīn róng zhàn zhī shì, yì yí liú xīn, jiǎn xuǎn jīng ruì, yǐ bèi bù yú. wú shì zé yōu qí shēn, yǒu nán zé zé qí lì. qiè wén jīn zhī bīng shì, huò sī yǒu yì shǐ, ér yíng chén bù chōng. fū wèi guó zhě, yóu wèi jiā yě. jì cái lì zhī suǒ rèn, shěn qū shě zhī jǔ dòng, bù yíng nán chéng zhī gōng, sǔn qì fèn wài zhī yì. jīn bīng rén wèi qiáng, dāng shěn qí yí, jīng tú yuǎn jǔ, wèi xiàn dà jié, gèng shǐ lì dān cái jǐn ér wēi wàng cuò ruò yě.
夫兵所以防御未然,镇压奸凶,周虽三圣,功成由武。今戎战之世,益宜留心, 简选精锐,以备不虞。无事则优其身,有难则责其力。窃闻今之兵士,或私有役使, 而营陈不充。夫为国者,由为家也。计财力之所任,审趋舍之举动,不营难成之功, 损弃分外之役。今兵人未强,当审其宜,经涂远举,未献大捷,更使力单财尽而威 望挫弱也。
jí dì jiàn zuò, bài fù mǎ dū wèi fèng cháo qǐng shàng shū cí bù láng. shí láng yá wáng póu shǐ shòu fēng, dì yù yǐn cháo xián wèi qí guó shàng qīng, jiāng yòng tán, yǐ wèn zhōng shū lìng hè xún. xún yuē:" láng zhōng lìng zhí wàng qīng zhòng, shí yí shěn shòu. tán qīng chún zhēn cuì, yǎ yǒu yǐn zhèng, shèng míng suǒ jiǎn, cái shí yí zhī." suì wèi láng yá wáng láng zhōng lìng. huì póu hōng, tán shàng shū qiú xíng zhōng sāng lǐ, yuē:" zài sān zhī yì, lǐ yǒu dá zhì, jìn dài yǐ lái, huò suí shí jiàng shā, yí yī kuāng gé, yǐ dūn yú hòu, zhé àn lìng wén, wáng hóu zhī sàng, guān liáo fú zhǎn, jì zàng ér chú. jīn guó wú jì tǒng, sàng tíng wú zhǔ, chén shí lòu jiàn, bù zú dāng zhòng, miù hé shǒu rèn, lǐ yí zhōng sàng." zhào xià bó yì. guó zǐ jì jiǔ dù yí yì:" gǔ zhě liàng àn, sān nián bù yán. xià jí zhōu shì, shuì shuāi xiào mìng. chūn qiū zhī shí, tiān zǐ zhū hóu jì zàng ér chú. cǐ suǒ wèi sān dài sǔn yì, lǐ yǒu bù tóng. gù sān nián zhī sàng, yóu cǐ ér fèi. rán zé hàn wén zhī zhào, hé yú suí shí, fán yǒu guó zhě, jiē yí tóng yě, fēi wéi shī yú dì huáng ér yǐ. àn lǐ, shāng yǔ wú hòu, jiàng yú chéng rén. yǒu hòu, jì zàng ér chú. jīn bù dé yǐ wú hòu zhī gù ér dú bù chú yě. yú yǐ dīng láng zhōng yīng chú shuāi má, zì yí zhǔ jì, yǐ zhōng sān nián." tài cháng hè xún yì:" lǐ, tiān zǐ zhū hóu jù yǐ zhì zūn lín rén, shàng xià zhī yì, qún chén zhī lǐ, zì gǔ yǐ lái, qí lì yī yě. gù lǐ shèng zé bìng quán qí zhòng, lǐ shā zé cóng qí jiàng. chūn qiū zhī shì, tiān zǐ zhū hóu bù xíng sān nián. zhì yú chén wèi jūn fú, yì yí yǐ jūn wèi jié, wèi yǒu jūn chú ér chén fú, jūn fú ér chén chú zhě. jīn fǎ lìng, zhū hóu qīng xiàng guān shǔ wèi jūn zhǎn shuāi, jì zàng ér chú. yǐ lìng wén yán zhī, míng zhū hóu bù yǐ sān nián zhī sàng yǔ tiān zǐ tóng kě zhī yě. jūn ruò suì fú, zé chén zǐ qīng zhòng wú yīng chú zhě yě. ruò dāng jiē chú, wú yī rén dú zhòng zhī wén. lǐ yǒu shè zhǔ ér wú shè zhòng, gù dà gōng zhī qīn zhǔ rén sàng zhě, bì wèi zhī zài jì liàn xiáng, yǐ dà gōng zhī fú, zhǔ rén sān nián sàng zhě yě. gǒu wèi zhū hóu yǔ tiān zǐ tóng zhì, guó yǒu sì wáng, zì bù quán fú, ér rén zhǔ jū sāng, sù fú zhǔ jì, sān nián bù shè jí shì, yǐ zūn lìng zhì. ruò dāng yuǎn jī sān dài, lìng fù jiù diǎn, bù yī fǎ lìng zhě, zé hóu zhī fú guì jiàn yī lì, yì bù dé wéi yī rén lùn." yú shì zhào shǐ chú fú, xīn sàng sān nián.
及帝践阼,拜驸马都尉、奉朝请、尚书祠部郎。时琅邪王裒始受封,帝欲引朝 贤为其国上卿,将用潭,以问中书令贺循。循曰:“郎中令职望清重,实宜审授。 潭清淳贞粹,雅有隐正,圣明所简,才实宜之。”遂为琅邪王郎中令。会裒薨,潭 上疏求行终丧礼,曰:“在三之义,礼有达制,近代已来,或随时降杀,宜一匡革, 以敦于后,辄案令文,王侯之丧,官僚服斩,既葬而除。今国无继统,丧庭无主, 臣实陋贱,不足当重,谬荷首任,礼宜终丧。”诏下博议。国子祭酒杜夷议:“古 者谅闇,三年不言。下及周世,税衰效命。春秋之时,天子诸侯既葬而除。此所谓 三代损益,礼有不同。故三年之丧,由此而废。然则汉文之诏,合于随时,凡有国 者,皆宜同也,非唯施于帝皇而已。案礼,殇与无后,降于成人。有后,既葬而除。 今不得以无后之故而独不除也。愚以丁郎中应除衰麻,自宜主祭,以终三年。”太 常贺循议:“礼,天子诸侯俱以至尊临人,上下之义,群臣之礼,自古以来,其例 一也。故礼盛则并全其重,礼杀则从其降。春秋之事,天子诸侯不行三年。至于臣 为君服,亦宜以君为节,未有君除而臣服,君服而臣除者。今法令,诸侯卿相官属 为君斩衰,既葬而除。以令文言之,明诸侯不以三年之丧与天子同可知也。君若遂 服,则臣子轻重无应除者也。若当皆除,无一人独重之文。礼有摄主而无摄重,故 大功之亲主人丧者,必为之再祭练祥,以大功之服,主人三年丧者也。苟谓诸侯与 天子同制,国有嗣王,自不全服,而人主居丧,素服主祭,三年不摄吉事,以尊令 制。若当远迹三代,令复旧典,不依法令者,则侯之服贵贱一例,亦不得唯一人论。” 于是诏使除服,心丧三年。
tài xìng sān nián, qiān wáng dǎo piào qí sī mǎ, zhuǎn zhōng shū láng, chū wèi guǎng wǔ jiàng jūn dōng yáng tài shǒu, yǐ qīng jié jiàn chēng. zhēng wèi tài zǐ zuǒ wèi lǜ, bù bài. chéng dì jiàn zuò, yǐ wéi sàn qí cháng shì shì zhōng. sū jùn zuò luàn, dì méng chén yú shí tou, wéi tán jí shì zhōng zhōng yǎ liú chāo děng suí cóng bù lí dì cè. jùn zhū, yǐ gōng cì jué yǒng ān bó, qiān dà shàng shū, xǐ tíng wèi, lèi qiān zuǒ guāng lù dài fu lǐng guó zǐ jì jiǔ běn guó dà zhōng zhèng, jiā sàn qí cháng shì.
太兴三年,迁王导骠骑司马,转中书郎,出为广武将军、东阳太守,以清洁见 称。征为太子左卫率,不拜。成帝践阼,以为散骑常侍、侍中。苏峻作乱,帝蒙尘 于石头,唯潭及侍中钟雅、刘超等随从不离帝侧。峻诛,以功赐爵永安伯,迁大尚 书,徙廷尉,累迁左光禄大夫、领国子祭酒、本国大中正,加散骑常侍。
kāng dì jí wèi, lǚ biǎo qǐ hái gǔ. zhào yǐ guāng lù dài fu hái dì, mén shī xíng mǎ, lù zhì yī rú jiù zhì, gěi chuán zhào èr rén, cì qián èr shí wàn, chuáng zhàng rù xí. nián bā shí, zú. zèng shì zhōng, dài fū rú gù, shì yuē jiǎn. wáng dǎo cháng wèi kǒng jìng kāng yǒu gōng cái ér wú gōng wàng, dīng shì kāng yǒu gōng wàng ér wú gōng cái. zi huà, wèi zhì sàn qí shì láng.
康帝即位,屡表乞骸骨。诏以光禄大夫还第,门施行马,禄秩一如旧制,给传 诏二人,赐钱二十万,床帐褥席。年八十,卒。赠侍中,大夫如故,谥曰简。王导 尝谓孔敬康有公才而无公望,丁世康有公望而无公才。子话,位至散骑侍郎。
zhāng mào, zì wěi kāng, shǎo dān pín, yǒu zhì xíng, wèi xiāng lǐ suǒ jìng xìn. chū qǐ yì bīng, tǎo zéi chén bīn, yī jùn yòng quán. yuán dì pì wèi yuàn shǔ. guān yǒu lǎo niú shù shí, jiāng mài zhī, mào yuē:" shā niú yǒu jìn, mǎi zhě bù dé zhé tú, chǐ lì pí lǎo, yòu bù rèn gēng jià, shì yǐ wú yòng zhī wù shōu bǎi xìng lì yě." dì nǎi zhǐ. qiān tài zǐ yòu wèi lǜ, chū bǔ wú xīng nèi shǐ. shěn chōng zhī fǎn yě, mào yǔ sān zi bìng yù hài. mào dì àng, wèi zhōu zhá jiāng jūn, chōng tǎo zhá, àng yòu sǐ zhī. zèng mào tài pú. mào shǎo shí mèng dé dà xiàng, yǐ wèn zhān mèng wàn tuī. tuī yuē:" jūn dāng wèi dà jùn, ér bù shàn yě." wèn qí gù, tuī yuē:" xiàng zhě dà shòu, shòu zhě shǒu yě, gù zhī dāng de dà jùn. rán xiàng yǐ chǐ fén, wéi rén suǒ hài." guǒ rú qí yán.
张茂,字伟康,少单贫,有志行,为乡里所敬信。初起义兵,讨贼陈斌,一郡 用全。元帝辟为掾属。官有老牛数十,将卖之,茂曰:“杀牛有禁,买者不得辄屠, 齿力疲老,又不任耕驾,是以无用之物收百姓利也。”帝乃止。迁太子右卫率,出 补吴兴内史。沈充之反也,茂与三子并遇害。茂弟盎,为周札将军,充讨札,盎又 死之。赠茂太仆。茂少时梦得大象,以问占梦万推。推曰:“君当为大郡,而不善 也。”问其故,推曰:“象者大兽,兽者守也,故知当得大郡。然象以齿焚,为人 所害。”果如其言。
táo huí, dān yáng rén yě. zǔ jī, wú jiāo zhōu cì shǐ. fù kàng, tài zǐ zhōng shù zǐ. huí pì sī kōng fǔ zhōng jūn zhǔ bù, bìng bù jiù. dà jiàng jūn wáng dūn mìng wèi cān jūn, zhuǎn zhōu bié jià. dūn sǐ, sī tú wáng dǎo yǐn wèi cóng shì zhōng láng, qiān sī mǎ. sū jùn zhī yì, huí yǔ kǒng tǎn yán yú dǎo, qǐng zǎo chū bīng shǒu jiāng kǒu, yǔ zài tǎn chuán. jùn jiāng zhì, huí fù wèi liàng yuē:" jùn zhī shí tou yǒu zhòng shù, bù gǎn zhí xià, bì xiàng xiǎo dān yáng nán dào bù lái, yí fú bīng yào zhī, kě yī zhàn ér qín." liàng bù cóng. jùn guǒ yóu xiǎo dān yáng jīng mò líng, mí shī dào, féng jùn rén, zhí yǐ wéi xiāng dǎo. shí jùn yè xíng, shén wú bù fèn. liàng wén zhī, shēn huǐ bù cóng huí děng zhī yán. xún wáng shī bài jī, huí huán běn xiàn, shōu hé yì jūn, dé qiān yú rén, bìng wèi bù jūn, yǔ táo kǎn wēn jiào děng bìng lì gōng jùn, yòu bié pò hán cháo, yǐ gōng fēng kāng lè bó.
陶回,丹阳人也。祖基,吴交州刺史。父抗,太子中庶子。回辟司空府中军、 主簿,并不就。大将军王敦命为参军,转州别驾。敦死,司徒王导引为从事中郎, 迁司马。苏峻之役,回与孔坦言于导,请早出兵守江口,语在坦传。峻将至,回复 谓亮曰:“峻知石头有重戍,不敢直下,必向小丹阳南道步来,宜伏兵要之,可一 战而擒。”亮不从。峻果由小丹阳经秣陵,迷失道,逢郡人,执以为乡导。时峻夜 行,甚无部分。亮闻之,深悔不从回等之言。寻王师败绩,回还本县,收合义军, 得千余人,并为步军,与陶侃、温峤等并力攻峻,又别破韩晁,以功封康乐伯。
shí dà zéi xīn píng, gāng wéi chí fèi, sī tú wáng dǎo yǐ huí yǒu qì gàn, zhuó bǔ běi jūn zhōng hòu, é zhuǎn zhōng hù jūn. jiǔ zhī, qiān zhēng lǔ jiāng jūn wú xīng tài shǒu. shí rén jī gǔ guì, sān wú yóu shén. zhào yù tīng xiāng yù mài, yǐ zhěng yī shí zhī jí. huí shàng shū yuē:" dāng jīn tiān xià bù pǔ huāng jiǎn, wéi dú dōng tǔ gǔ jià piān guì, biàn xiāng yù mài, shēng bì yuǎn liú, běi zéi wén zhī, jiāng kuī jiāng chǎng. rú yú chén yì, bù rú kāi cāng lǐn yǐ zhèn zhī." nǎi bù dài bào, zhé biàn kāi cāng, jí gē fǔ jùn jūn zī shù wàn hú mǐ yǐ jiù fá jué, yóu shì yī jìng huò quán. jì ér xià zhào, bìng chì kuài jī wú jùn yī huí zhèn xù, èr jùn lài zhī. zài jùn sì nián, zhēng bài lǐng jūn jiāng jūn, jiā sàn qí cháng shì, zhēng lǔ jiāng jūn rú gù.
时大贼新平,纲维弛废,司徒王导以回有器干,擢补北军中候,俄转中护军。 久之,迁征虏将军、吴兴太守。时人饥谷贵,三吴尤甚。诏欲听相鬻卖,以拯一时 之急。回上疏曰:“当今天下不普荒俭,唯独东土谷价偏贵,便相鬻卖,声必远流, 北贼闻之,将窥疆场。如愚臣意,不如开仓廪以振之。”乃不待报,辄便开仓,及 割府郡军资数万斛米以救乏绝,由是一境获全。既而下诏,并敕会稽、吴郡依回振 恤,二郡赖之。在郡四年,征拜领军将军,加散骑常侍,征虏将军如故。
huí xìng yǎ zhèng, bù dàn qiáng yù. dān yáng yǐn huán jǐng nìng shì wáng dǎo, shèn wéi dǎo suǒ nì. huí cháng kāng kǎi wèi jǐng fēi zhèng rén, bù yí qīn xiá. huì yíng huò shǒu nán dòu jīng xún, dǎo yǔ huí yuē:" nán dòu, yáng zhōu fēn, ér yíng huò shǒu zhī, wú dāng xùn wèi yǐ yàn cǐ zhé." huí dá yuē:" gōng yǐ míng dé zuò xiāng, fǔ bì shèng zhǔ, dāng qīn zhōng zhēn, yuǎn xié nìng, ér yǔ huán jǐng zào xī, yíng huò hé yóu tuì shě!" dǎo shēn kuì zhī xián hé èr nián, yǐ jí cí zhí, dì bù xǔ. xǐ hù jūn jiāng jūn, cháng shì lǐng jūn rú gù, wèi bài, zú, nián wǔ shí yī. shì yuē wēi.
回性雅正,不惮强御。丹阳尹桓景佞事王导,甚为导所昵。回常慷慨谓景非正 人,不宜亲狎。会荧惑守南斗经旬,导语回曰:“南斗,扬州分,而荧惑守之,吾 当逊位以厌此谪。”回答曰:“公以明德作相,辅弼圣主,当亲忠贞,远邪佞,而 与桓景造膝,荧惑何由退舍!”导深愧之咸和二年,以疾辞职,帝不许。徙护军将 军,常侍、领军如故,未拜,卒,年五十一。谥曰威。
sì zǐ: wāng lòu yǐn wú jì. wāng sì jué, wèi zhì fǔ guó jiāng jūn xuān chéng nèi shǐ, lòu guàn jūn jiāng jūn, yǐn shào fǔ, wú jì guāng lù xūn, xiōng dì xián yǒu yú yòng.
四子:汪、陋、隐、无忌。汪嗣爵,位至辅国将军、宣城内史,陋冠军将军, 隐少府,无忌光禄勋,兄弟咸有于用。
shǐ chén yuē: kǒng yú fù zǐ jì dīng tán děng, xián yǐ xiǎo dàng zhī cái, yāo dì gòu zhī yùn, cè míng bà fǔ, chěng zú gāo qú, lì shì qīng jiē, suì dēng xiǎn yào, wài xuān zhèng jī, nèi jǐn móu yóu, qìng xīn lì yǐ zuǒ shí, jié gǔ gōng yǐ wèi zhǔ, bìng néng bǎo quán míng jié, shàn shǐ lìng zhōng. ér yú gāo xiè bǎi wàn zhī zī, cí róng shù mǔ zhī zhái, hóng zhǐ zú zhī fēn, yǒu lián ràng zhī fēng zhě yǐ. táo huí chén xié nìng zhī yí yuǎn, míng yù mài zhī fēi yí, bìng bǔ quē bì wéi, liáng kě chēng yě.
史臣曰:孔愉父子暨丁潭等,咸以筱簜之材,邀缔构之运,策名霸府,骋足高 衢,历试清阶,遂登显要,外宣政绩,内尽谋猷,罄心力以佐时,竭股肱以卫主, 并能保全名节,善始令终。而愉高谢百万之赀,辞荣数亩之宅,弘止足之分,有廉 让之风者矣。陶回陈邪佞之宜远,明鬻卖之非宜,并补阙弼违,良可称也。
zàn yuē: yú jì gōng cái, tán wéi gōng wàng. lǐng jūn rú yǎ, píng yuè zhōng liàng. jūn píng liào dí, péng zǔ hóng yì. mào yǐ xiàng fén, qún yóu kuāng è. táo huí guī guò, yán tóng jīn shí.
赞曰:愉既公才,潭唯公望。领军儒雅,平越忠亮。君平料敌,彭祖弘益。茂 以象焚,群由匡厄。陶回规过,言同金石。