sūn huì, zì dé shī, wú guó fù yáng rén, wú yù zhāng tài shǒu bì céng sūn yě. fù zǔ bìng shì wú. huì kǒu nè, hǎo xué yǒu cái shí, zhōu pì bù jiù, yù jū xiāo pèi zhī jiān. yǒng níng chū, fù qí wáng jiǒng yì, tǎo zhào wáng lún, yǐ gōng fēng jìn xìng xiàn hóu, pì dà sī mǎ hù cáo yuàn, zhuǎn dōng cáo shǔ. jiǒng jiāo jīn jiàn chǐ, tiān xià shī wàng. huì xiàn yán yú jiǒng, fěng yǐ wǔ nán sì bù kě, quàn lìng guī fān, cí shén qiē zhì. jiǒng bù nà. huì jù zuì, cí jí qù. qǐng zhī, jiǒng guǒ bài. chéng dū wáng yǐng jiàn huì wèi dà jiāng jūn cān jūn lǐng fèn wēi jiāng jūn bái shā dū. shì shí, yǐng jiāng zhēng zhǎng shā wáng yì, yǐ lù jī wèi qián fēng dū du. huì yǔ jī tóng xiāng lǐ, yōu qí zhì huò, quàn jī ràng dū du yú wáng cuì. jí jī xiōng dì bèi lù, huì shén shāng hèn zhī. shí huì yòu shàn shā yǐng yá mén jiāng liáng jùn, jù zuì, yīn gǎi xìng míng yǐ dùn.
孫惠,字德施,吳國富陽人,吳豫章太守賁曾孫也。父祖並仕吳。惠口訥,好 學有才識,州辟不就,寓居蕭沛之間。永寧初,赴齊王冏義,討趙王倫,以功封晉 興縣侯,辟大司馬戶曹掾,轉東曹屬。冏驕矜僭侈,天下失望。惠獻言於冏,諷以 五難、四不可,勸令歸籓,辭甚切至。冏不納。惠懼罪,辭疾去。頃之,冏果敗。 成都王穎薦惠為大將軍參軍、領奮威將軍、白沙督。是時,穎將征長沙王乂,以陸 機為前鋒都督。惠與機同鄉里,憂其致禍,勸機讓都督於王粹。及機兄弟被戮,惠 甚傷恨之。時惠又擅殺穎牙門將梁俊,懼罪,因改姓名以遁。
hòu dōng hǎi wáng yuè jǔ bīng xià pī, huì nǎi guǐ chēng nán yuè yì shì qín mì zhī, yǐ shū gàn yuè yuē:
後東海王越舉兵下邳,惠乃詭稱南嶽逸士秦秘之,以書干越曰:
tiān huò jìn guó, gòu zī è yùn. lì guān wēi wáng, qí méng yǒu jiàn, zhī yè xiān líng, gēn zhū nǎi bì. fú wéi míng gōng zī ruì zhé zhī cái, yīng shén wǔ zhī lüè, chéng shuāi luàn zhī yú, dāng qīng xiǎn zhī yùn, cè shēn hūn chán zhī sú, jú jí xiōng chǎn zhī jiān. zhí yí zhèng lì, zé qǔ jí jiān nìng bào zhōng huái zhí, zé jiàn hài zéi chén. bù zāo fēi shèng xìng suǒ kān, gǒu miǎn fēi yīng xióng zhī jié, shì yǐ gǎn jī yú shì, fā fèn wàng shēn. kàng cí jīn mén, zé jiǎn è zhī yán xiǎn fú yì huáng jiā, zé kuāng zhǔ zhī gōng zhe. shì suī wèi jí, dà mìng yǒu zài. fū yǐ hàn zǔ zhī xián, yóu yǒu péng chéng zhī chǐ wèi wǔ zhī néng, yì yǒu pú yáng zhī shī. mèng míng sān tuì, zhōng yú zhì guǒ gōu jiàn sàng zhòng, qī yú qín wú. jīn míng gōng míng zhù tiān xià, shēng zhèn jiǔ yù, gōng zú guī měi, wàn guó zōng xián. jiā yǐ sì wáng qí shèng, rén míng dǔ yǒu, jí nán zhī gǎn, tóng jiǎng wáng shì, gǔ gōng zhǎo yá, zú xiāng wéi chí. huáng qióng wú qīn, wéi dé shì fǔ, è yíng fú qiān, guǐ shén suǒ zàn. yǐ míng gōng dá cún wáng zhī fú, chá chéng bài zhī biàn, shěn suǒ lǚ zhī yùn, sī tiān rén zhī gōng, wǔ shì dōng xià zhī fān, lóng yuè hǎi yú zhī yě. xī zī hé jiān, nán jié zhēng zhèn, dōng mìng jìn wú ruì zú zhī fù, běi yǒu yōu bìng lǜ yì zhī lǚ, xuān yù qīng xú, qǐ shì qún wáng, páng shōu xióng jùn, guǎng yán xiù jié, jiū hé xié èr, míng qí shǎng xìn. yǎng wéi tiān zǐ méng chén yè gōng, wài jiǎo zhào mìng, shàn zhū wú gū, chái láng cuàn shì, qí shì wú yuǎn. fū xīn huǒ qīng yí, sàng luàn kě bì, tài bái héng liú, bīng jiā yōu zhàng, suì zhèn suǒ qù, tiān yàn qí dé. xuán xiàng zhe míng, zhé qiǎn zhāng jiàn. wéi tiān bù xiáng, fèng shí bì kè. míng gōng sī ān wēi rén shén zhī yīng, lǜ huò bài qián hòu zhī zhēng, hóng láo qiān rì zè zhī dé, gōng tǔ wò qiú xián zhī yì, qīng fǔ jié kù yǐ zhèn pín fá, jiāng yǒu jì shì zhī cái, wèi bīn zhī shì, hán qí mó yú zhū chún, wò shén cè yú yù zhǎng, xiāo yáo chuān yuè zhī shàng, yǐ qí zhēn rén zhī qiú. mù xiǎng bù shì zhī zuǒ, ěr tīng fēi cháng zhī fǔ, jǔ ér rèn zhī, zé yuán xūn jiàn yǐ.
天禍晉國,遘茲厄運。歷觀危亡,其萌有漸,枝葉先零,根株乃斃。伏惟明公 資睿哲之才,應神武之略,承衰亂之餘,當傾險之運,側身昏讒之俗,跼蹐凶諂之 間。執夷正立,則取疾奸佞;抱忠懷直,則見害賊臣。餔糟非聖性所堪,苟免非英 雄之節,是以感激於世,發憤忘身。抗辭金門,則謇諤之言顯;扶翼皇家,則匡主 之功著。事雖未集,大命有在。夫以漢祖之賢,猶有彭城之恥;魏武之能,亦有濮 陽之失。孟明三退,終於致果;勾踐喪眾,期於擒吳。今明公名著天下,聲振九域, 公族歸美,萬國宗賢。加以四王齊聖,仁明篤友,急難之感,同獎王室,股肱爪牙, 足相維持。皇穹無親,惟德是輔,惡盈福謙,鬼神所贊。以明公達存亡之符,察成 敗之變,審所履之運,思天人之功,武視東夏之籓,龍躍海嵎之野。西諮河間,南 結征鎮,東命勁吳銳卒之富,北有幽并率義之旅,宣喻青徐,啟示群王,旁收雄俊, 廣延秀傑,糾合攜貳,明其賞信。仰惟天子蒙塵鄴宮,外矯詔命,擅誅無辜,豺狼 篡噬,其事無遠。夫心火傾移,喪亂可必,太白橫流,兵家攸杖,歲鎮所去,天厭 其德。玄象著明,謫譴彰見。違天不祥,奉時必克。明公思安危人神之應,慮禍敗 前後之徵,弘勞謙日昃之德,躬吐握求賢之義,傾府竭庫以振貧乏,將有濟世之才, 渭濱之士,含奇謨於硃脣,握神策於玉掌,逍遙川岳之上,以俟真人之求。目想不 世之佐,耳聽非常之輔,舉而任之,則元勛建矣。
mì zhī bù tiān, zhí cǐ shuāi yùn, qiè mù mò dí shēn bāo zhī chéng, bá shè jīng jí, zhòng jiǎn ér zhì, zhì fēng mù yǔ, lái chéng huò nán. sī yǐ guǎn xué pí zuǒ dà yóu, dào xiǎn shí lìn, wèi gǎn zì xiǎn. fú zài chuān ní, xì qíng chén jí, jǐn xiān bái jiān, yǐ qǐ tiān lǜ. ruò yóu shěn yín jì huì, pái huái èr duān, jiǎo xìng zài xiǎn, qǐng cóng shù yòu zhī lì.
秘之不天,值此衰運,竊慕墨翟、申包之誠,跋涉荊棘,重繭而至,櫛風沐雨, 來承禍難。思以管穴毗佐大猷,道險時吝,未敢自顯。伏在川泥,系情宸極,謹先 白箋,以啟天慮。若猶沈吟際會,徘徊二端,徼幸在險,請從恕宥之例。
míng gōng jīn xuán zhěn chén zǐ zhī bāng, wǎn zhuǎn míng yì zhī guó, zhǐ huī zé wǔ yuè kě qīng, hū xī zé jiāng hú kě jié. kuàng lǚ shùn tǎo nì, zhí zhèng fá xié, shì wū huò cuī bīng, bì yù lā xiǔ, měng shòu tūn hú, tài shān yā luǎn, yīn fēng liáo yuán, wèi zú fāng yě. jīn shí zhì yùn jí, tiān yǔ shén zhù, fù bù néng què qǐ yú qìng mìng zhī huì, bá jiàn yú shí zāi zhī jī, kǒng liú làn zhī huò bù zài yī rén. zì xiān dì gōng wáng, hǎi nèi míng shì, jìn zhě sǐ wáng, jiē rú chóng shòu, shī yuán yè yú fèn huài, xíng hái juān yú gōu jiàn, fēi qí kǒu wú zhōng zhēn zhī cí, xīn wú yì zhèng zhī jié, jiē xī mù xià zhī xiǎo shēng ér huò zhōng yān zhī dà sǐ. fán rén zhī yǒu, yóu yǒu wěn jǐng zhī bào, cháo tíng zhī nèi, ér wú sǐ mìng zhī chén. fēi dú mì zhī suǒ chǐ, xī hū jìn shì zhī wú rén jiǔ yǐ. jīn tiān xià yóng yóng, sì hǎi zhù mù. shè jì wēi ér fù ān, zōng miào tì ér fù shào, wéi míng gōng xiōng dì néng hóng jì huáng yóu. guó zhī cún wáng, zài sī jǔ yǐ.
明公今旋軫臣子之邦,宛轉名義之國,指麾則五嶽可傾,呼噏則江湖可竭。況 履順討逆,執正伐邪,是烏獲摧冰,賁育拉朽,猛獸吞狐,泰山壓卵,因風燎原, 未足方也。今時至運集,天與神助,復不能鵲起於慶命之會,拔劍於時哉之機,恐 流濫之禍不在一人。自先帝公王,海內名士,近者死亡,皆如蟲獸,屍元曳於糞壞, 形骸捐於溝澗,非其口無忠貞之辭,心無義正之節,皆希目下之小生而惑終焉之大 死。凡人知友,猶有刎頸之報,朝廷之內,而無死命之臣。非獨秘之所恥,惜乎晉 世之無人久矣。今天下喁喁,四海注目。社稷危而復安,宗廟替而復紹,惟明公兄 弟能弘濟皇猷。國之存亡,在斯舉矣。
mì zhī yǐ xià cái zhī zī, ér zhí wēi luàn zhī yùn, jié qí gǒu mǎ zhī jié, jiā zhī zhōng zhēn zhī xīn, zuǒ shǔ píng luàn zhī jiān, yòu wò miè nì zhī shǐ, kòng mǎ hú lì, jì rì qí mìng. shí nán huò ér yì shī, jī sù biàn ér chéng huò, jiè rú shí yān, shí wú zhōng rì, zì qiú duō fú, wéi jūn cái zhī!
秘之以下才之姿,而值危亂之運,竭其狗馬之節,加之忠貞之心,左屬平亂之 鞬,右握滅逆之矢,控馬鵠立,計日俟命。時難獲而易失,機速變而成禍,介如石 焉,實無終日,自求多福,惟君裁之!
yuè shěng shū, bǎng dào yǐ qiú zhī, huì nǎi chū jiàn. yuè jí yǐ wèi jì shì cān jūn, zhuān zhí wén shū, yù cān móu yì. chú sàn qí láng tài zǐ zhōng shù zǐ, fù qǐng bǔ sī kōng cóng shì zhōng láng. yuè zhū zhōu mù děng, yè zhào cān jūn wáng yì zào biǎo, yì zhàn jù, huài shù zhǐ bù chéng. shí huì bù zài, yuè tàn yuē: sūn zhōng láng zài, biǎo jiǔ jiù yǐ. yuè qiān tài fù, yǐ huì wèi jūn zī jì jiǔ, shù zī fǎng dé shī. měi zào shū xí, yuè huò yì mǎ cuī zhī, yīng mìng lì chéng, jiē yǒu wén cǎi. chú mì shū jiān, bù bài. zhuǎn péng chéng nèi shǐ guǎng líng xiāng, qiān guǎng wǔ jiāng jūn ān fēng nèi shǐ. yǐ yíng dà jià zhī gōng, fēng lín xiāng xiàn gōng.
越省書,榜道以求之,惠乃出見。越即以為記室參軍,專職文疏,豫參謀議。 除散騎郎、太子中庶子,復請補司空從事中郎。越誅周穆等,夜召參軍王廙造表, 廙戰懼,壞數紙不成。時惠不在,越嘆曰:「孫中郎在,表久就矣。」越遷太傅, 以惠為軍諮祭酒,數諮訪得失。每造書檄,越或驛馬催之,應命立成,皆有文采。 除秘書監,不拜。轉彭城內史、廣陵相,遷廣武將軍、安豐內史。以迎大駕之功, 封臨湘縣公。
yuán dì qiǎn gān zhuō tǎo zhōu fù yú shòu yáng, huì nǎi lǜ zhòng yīng zhuō, fù bài zǒu. lú jiāng hé ruì wèi ān fēng tài shǒu, huì quán liú jùn jìng. ruì yǐ tā shì shōu huì xià rén tuī zhī, huì jì fēi nán cháo suǒ shòu, cháng lǜ chán jiān, yīn cǐ dà jù, suì gōng shā ruì, bēn rù mán zhōng. xún bìng zú, shí nián sì shí qī. sàng hái xiāng lǐ, cháo tíng míng qí běn xīn, zhuī jiā diào fù.
元帝遣甘卓討周馥於壽陽,惠乃率眾應卓,馥敗走。廬江何銳為安豐太守,惠 權留郡境。銳以他事收惠下人推之,惠既非南朝所授,常慮讒間,因此大懼,遂攻 殺銳,奔入蠻中。尋病卒,時年四十七。喪還鄉里,朝廷明其本心,追加吊賻。
xióng yuǎn, zì xiào wén, yù zhāng nán chāng rén yě. zǔ qiào, cháng wèi shí chóng cāng tóu, ér xìng lián zhí, yǒu shì fēng. huáng mén láng pān yuè jiàn ér chēng yì, quàn chóng miǎn zhī, nǎi hái xiāng lǐ. yuǎn yǒu zhì shàng, xiàn zhào wèi gōng cáo, bù qǐ, qiáng yǔ yī zé, fú zhī shǐ yè. shí yú rì jiàn yú jùn, yóu shì pì wèi wén xué yuàn. yuǎn yuē: cí dà bù cí xiǎo yě. gù qǐng liú xiàn. tài shǒu chá yuǎn xiào lián. shǔ tài shǒu tǎo dī qiāng, yuǎn suì bù xíng, sòng zhì lǒng yòu ér hái. hòu tài shǒu huì jī xià jìng pì wèi gōng cáo. jí jìng qù zhí, yuǎn sòng zhì huì jī yǐ guī. zhōu pì zhǔ bù bié jià, jǔ xiù cái, chú jiān jūn huá yì sī mǎ lǐng wǔ chāng tài shǒu níng yuǎn hù jūn.
熊遠,字孝文,豫章南昌人也。祖翹,嘗為石崇蒼頭,而性廉直,有士風。黃 門郎潘岳見而稱異,勸崇免之,乃還鄉里。遠有志尚,縣召為功曹,不起,強與衣 幘,扶之使謁。十餘日薦於郡,由是闢為文學掾。遠曰:「辭大不辭小也。」固請 留縣。太守察遠孝廉。屬太守討氐羌,遠遂不行,送至隴右而還。後太守會稽夏靜 闢為功曹。及靜去職,遠送至會稽以歸。州辟主簿、別駕,舉秀才,除監軍華軼司 馬、領武昌太守、寧遠護軍。
yuán dì zuò xiāng, yǐn wèi zhǔ bù. shí chuán běi líng bèi fā, dì jiāng jǔ āi, yuǎn shàng shū yuē: yuán líng jì bù qīn xíng, chéng chuán yán zhī zhě wèi kě wèi dìng. qiě yuán líng fēi yī, ér zhí yán qīn fàn, yuǎn jìn diào wèn, dá zhī yí dāng yǒu zhǔ. wèi yīng gèng qiǎn shǐ shè hé nán yǐn àn xíng, dé shěn wèn, rán hòu kě fā āi. jí yí mìng jiāng zhì luò, xiū fù yuán líng, tǎo chú nì lèi. xī sòng shā wú wèi, zhuāng wáng fèn mèi ér qǐ, yì guān xiāng zhuī yú dào, jūn chéng sòng chéng zhī xià. kuàng cǐ kù rǔ zhī dà chǐ, chén zi bēn chí zhī rì! fū xiū yuán líng, zhì xiào yě tǎo nì pàn, zhì shùn yě jiù shè jì, zhì yì yě xù yí lí, zhì rén yě. ruò xiū cǐ sì dào, zé tiān xià xiǎng yīng, wú sī bù fú yǐ. xī xiàng yǔ shā yì dì yǐ wèi zuì, hàn zǔ kū zhī yǐ wèi yì, liú xiàng cún wáng, zài cǐ yī jǔ. qún zéi chái láng, ruò yú wǎng rì è nì zhī shén, zhòng yú qiū shān. dà jìn shòu mìng, wèi gǎi yú shàng zhào shù ōu yín, sī dé yú xià. jīn shùn tiān xià zhī xīn, mìng pí xiū zhī shì, míng xí qián qū, dà jūn hòu zhì, wēi fēng hè rán, shēng zhèn shuò yě, zé shàng fù xī tǔ yì shì zhī qíng, xià yǔn hǎi nèi yán jǐng zhī wàng yǐ. shǔ yǒu dù tāo zhī nán, bù néng cóng.
元帝作相,引為主簿。時傳北陵被發,帝將舉哀,遠上疏曰:「園陵既不親行, 承傳言之者未可為定。且園陵非一,而直言侵犯,遠近弔問,答之宜當有主。謂應 更遣使攝河南尹案行,得審問,然後可發哀。即宜命將至洛,修復園陵,討除逆類。 昔宋殺無畏,莊王奮袂而起,衣冠相追於道,軍成宋城之下。況此酷辱之大恥,臣 子奔馳之日!夫修園陵,至孝也;討逆叛,至順也;救社稷,至義也;恤遺黎,至 仁也。若修此四道,則天下響應,無思不服矣。昔項羽殺義帝以為罪,漢祖哭之以 為義,劉項存亡,在此一舉。群賊豺狼,弱於往日;惡逆之甚,重於丘山。大晉受 命,未改於上;兆庶謳吟,思德於下。今順天下之心,命貔貅之士,鳴檄前驅,大 軍後至,威風赫然,聲振朔野,則上副西土義士之情,下允海內延頸之望矣。」屬 有杜弢之難,不能從。
shí jiāng dōng cǎo chuàng, nóng sāng chí fèi, yuǎn jiàn yì yuē: lì chūn zhī rì, tiān zǐ qí gǔ yú shàng dì, nǎi zé yuán chén, zài lěi sì, shuài sān gōng jiǔ qīng zhū hóu dài fū, gōng gēng dì jí, yǐ quàn nóng gōng. shī yún: fú gōng fú qīn, shù rén bù xìn. zì sàng luàn yǐ lái, nóng sāng bù xiū, yóu shí zhě duō, jiē yóu qù běn zhú mò gù yě. shí yì měi zhī.
時江東草創,農桑弛廢,遠建議曰:「立春之日,天子祈谷於上帝,乃擇元辰, 載耒耜,帥三公、九卿、諸侯、大夫,躬耕帝藉,以勸農功。《詩》云:『弗躬弗 親,庶人不信。』自喪亂以來,農桑不修,游食者多,皆由去本逐末故也。」時議 美之。
jiàn xìng chū, zhēng dàn jiāng zuò lè, yuǎn jiàn yuē jǐn àn shàng shū, yáo bēng, sì hǎi è mì bā yīn. lǐ yún, xiōng nián, tiān zǐ chè lè jiǎn shàn. xiào huái huáng dì zǐ gōng wèi fǎn, chái láng dāng tú, rén shén tóng fèn. gōng míng dé mào qīn, shè jì shì lài. jīn dù tāo yǐ jù xiāng chuān, bǐ suì zhēng xíng, bǎi xìng pí bì, gù shǐ yì zhòng fèng yíng wèi jǔ. lǚ duān yuán rì, zhèng shǐ zhī chū, gòng shì lín cuì, nán běi yún jí, yǒu shí zhī shì yú shì guān lǐ. gōng yǔ guó tóng tǐ, yōu róng wèi xiē. xī qí huán guàn zé zhī huì, yǒu yōu zhōng guó zhī xīn, bù zhào ér zhì zhě shù guó. jí kuí qiū zì jīn, pàn zhě jiǔ guó. rén xīn suǒ guī, wéi dào yǔ yì. jiāng shào huáng gāng yú jì wǎng, huī bà yè yú lái jīn, biǎo dào dé zhī guǐ, chǎn zhōng xiào zhī yí, míng rén yì zhī tǒng, hóng lǐ lè zhī běn, shǐ sì fāng zhī shì tuì huái jiā zé. jīn róng ěr mù zhī guān, chóng xì nòng zhī hǎo, jù wéi yún sháo yǎ sòng zhī měi, fēi nà guǐ wù, yǒu chén dà jiào. wèi yí shè zhuàn yǐ cì qún xià ér yǐ. yuán dì nà zhī.
建興初,正旦將作樂,遠諫曰;「謹案《尚書》,堯崩,四海遏密八音。《禮》 雲,凶年,天子撤樂減膳。孝懷皇帝梓宮未反,豺狼當途,人神同忿。公明德茂親, 社稷是賴。今杜弢蟻聚湘川,比歲征行,百姓疲弊,故使義眾奉迎未舉。履端元日, 正始之初,貢士鱗萃,南北雲集,有識之士於是觀禮。公與國同體,憂容未歇。昔 齊桓貫澤之會,有憂中國之心,不召而至者數國。及葵丘自矜,叛者九國。人心所 歸,惟道與義。將紹皇綱於既往,恢霸業於來今,表道德之軌,闡忠孝之儀,明仁 義之統,弘禮樂之本,使四方之士退懷嘉則。今榮耳目之觀,崇戲弄之好,懼違 《雲》、《韶》、《雅》、《頌》之美,非納軌物,有塵大教。謂宜設饌以賜群下 而已。」元帝納之。
zhuǎn chéng xiàng cān jūn. shì shí láng yá guó shì láng wáng jiàn quàn dì qīn zhēng dù tāo, yuǎn yòu shàng shū yuē: huáng gāng shī tǒng, zhōng xià duō gù, shèng zhǔ zhào zuò, yuǎn fèng xī dōu. zǐ gōng wài cì, wèi fǎn yuán líng, nì kòu yóu hún, guó zéi wèi yí. míng gōng yōu láo, nǎi xīn wáng shì, fú dú shèng jiào, rén huái kāng kǎi. dù tāo xiǎo shù, kòu chāo xiāng chuān, bǐ nián zhēng tǎo, jīng zài bù yí. xī gāo zōng fá guǐ fāng, sān nián nǎi kè, yòng bīng zhī nán, fēi dú zài jīn. fú yǐ gǔ jīn zhī bà wáng zāo shí jiān nán, yì yǒu qīn zhēng yǐ lóng dà xūn, yì yǒu qiǎn jiāng yǐ píng xiǎo kòu. jīn gōng qīn zhēng, wén wǔ jiāng lì dù zhī chóu liàng zhōu yú qì xiè suǒ chū ruò zú yòng zhě, rán hòu kě zhēng. yú wèi yí rú qián qiǎn wǔ qiān rén, jìng yǔ shuǐ jūn jìn zhēng, jì kě dé sù, bì bù hòu shí. xī qí yòng ráng jū, yàn jìn tuì jūn qín yòng wáng jiǎn, kè píng nán jīng. bì shǐ dū hù dé cái, jí zéi bù zú lǜ yě. huì tāo yǐ píng, zhuǎn cóng shì zhōng láng, lèi qiān tài zǐ zhōng shù zǐ shàng shū zuǒ chéng sàn qí cháng shì. dì měi tàn qí zhōng gōng, wèi yuē: qīng zài cháo zhèng sè, bù rú róu tǔ gāng, zhōng liàng zhì dào, kě wèi wáng chén yě. wú suǒ xīn lài, qīng qí miǎn zhī!
轉丞相參軍。是時琅邪國侍郎王鑑勸帝親征杜弢,遠又上疏曰:「皇綱失統, 中夏多故,聖主肇祚,遠奉西都。梓宮外次,未反園陵,逆寇遊魂,國賊未夷。明 公憂勞,乃心王室,伏讀聖教,人懷慷慨。杜弢小豎,寇抄湘川,比年征討,經載 不夷。昔高宗伐鬼方,三年乃克,用兵之難,非獨在今。伏以古今之霸王遭時艱難, 亦有親征以隆大勛,亦有遣將以平小寇。今公親征,文武將吏、度支籌量、舟輿器 械所出若足用者,然後可征。愚謂宜如前遣五千人,徑與水軍進征,既可得速,必 不後時。昔齊用穰苴,燕晉退軍;秦用王翦,克平南荊。必使督護得才,即賊不足 慮也。」會弢已平,轉從事中郎,累遷太子中庶子、尚書左丞、散騎常侍。帝每嘆 其忠公,謂曰:「卿在朝正色,不茹柔吐剛,忠亮至到,可為王臣也。吾所欣賴, 卿其勉之!」
jí zhōng xìng jiàn, dì yù cì zhū lì tóu cì quàn jìn zhě jiā wèi yī děng, bǎi xìng tóu cì zhě cì sī tú lì, fán èr shí yú wàn. yuǎn yǐ wèi qín hàn yīn shè cì jué, fēi zhǎng zhì yě. jīn àn tóu cì zhě bù dú jìn zhě qíng zhòng, yuǎn zhě qíng qīng, kě yī hàn fǎ lì, cì tiān xià jué, yú ēn wèi pǔ, wú piān pō zhī shī. kě yǐ xī jiǎn hé zhī fán, sāi qiǎo wěi zhī duān. dì bù cóng.
及中興建,帝欲賜諸吏投刺勸進者加位一等,百姓投刺者賜司徒吏,凡二十餘 萬。遠以為「秦漢因赦賜爵,非長制也。今案投刺者不獨近者情重,遠者情輕,可 依漢法例,賜天下爵,於恩為普,無偏頗之失。可以息檢核之煩,塞巧偽之端。」 帝不從。
zhuǎn yù shǐ zhōng chéng. shí shàng shū diāo xié yòng shì, zhòng jiē dàn zhī. shàng shū láng lú chēn jiāng rù zhí, yù xié yú dà sī mǎ mén wài. xié zuì, shǐ chēn bì zhī, chēn bù huí. xié lìng wēi yí qiān zuó chēn duò mǎ, zhì xié chē qián ér hòu shì. yuǎn zòu miǎn xié guān.
轉御史中丞。時尚書刁協用事,眾皆憚之。尚書郎盧綝將入直,遇協於大司馬 門外。協醉,使綝避之,綝不回。協令威儀牽捽綝墮馬,至協車前而後釋。遠奏免 協官。
shí dōng léi diàn, qiě dà yǔ, dì xià shū zé gōng yǐn guò, yuǎn fù shàng shū yuē:
時冬雷電,且大雨,帝下書責躬引過,遠復上疏曰:
bèi gēng wǔ zhào shū, yǐ léi diàn zhèn, bào yǔ fēi shí, shēn zì kè zé. suī yǔ tāng zuì jǐ, wèi zú yǐ yù. chén àn yú tiān dào, qiè yǐ rén shì lùn zhī. bì xià jié jiǎn dūn pǔ, kǎi tì liú huì, ér wáng huà wèi xìng zhě, jiē qún gōng qīng shì bù néng sù yè zài gōng, yǐ yì dà huà, sù cān fù chéng, bǐ huì míng shí zhī zé yě.
被庚午詔書,以雷電震,暴雨非時,深自克責。雖禹湯罪己,未足以喻。臣暗 於天道,竊以人事論之。陛下節儉敦樸,愷悌流惠,而王化未興者,皆群公卿士不 能夙夜在公,以益大化,素餐負乘,秕穢明時之責也。
jīn nì zéi huá xià, bào nüè zī shén, èr dì yōu bìn, zǐ gōng wèi fǎn, sì hǎi yán jǐng, mò bù dōng wàng. ér wèi néng qiǎn jūn běi tǎo, chóu zéi wèi bào, cǐ yī shī yě. xī qí hóu jì bài, qī nián bù yǐn jiǔ shí ròu, kuàng cǐ chǐ yóu dà. chén zi zhī zé, yí zài zhěn gē wèi wáng qián qū. ruò cǐ zhì wèi guǒ zhě, dāng shàng xià kè jiǎn, xù rén yǎng shì, chè lè jiǎn shàn, wéi xiū róng shì. bì xià yōu láo yú shàng, ér qún guān wèi tóng qī róng yú xià, měi yǒu huì tóng, wù zài diào xì jiǔ shí ér yǐ, cǐ èr shī yě. xuǎn guān yòng rén, bù liào shí dé, wéi zài bái wàng, bù qiú cái gàn, xiāng jǔ dào fèi, qǐng tuō jiāo xíng. yǒu dé ér wú lì zhě tuì, xiū wàng ér yǒu zhù zhě jìn chēng zhí yǐ wéi sú jiàn jī, xū zī yǐ cóng róng jiàn guì. shì gù gōng zhèng dào kuī, sī tú rì kāi, qiáng ruò xiāng líng, yuān wǎng bù lǐ. jīn dāng guān zhě yǐ lǐ shì wèi sú lì, fèng fǎ wèi kē kè, jǐn lǐ wèi chǎn yú, cóng róng wèi gāo miào, fàng dàng wèi dá shì, jiāo jiǎn wèi jiǎn yǎ, cǐ sān shī yě.
今逆賊猾夏,暴虐滋甚,二帝幽殯,梓宮未反,四海延頸,莫不東望。而未能 遣軍北討,仇賊未報,此一失也。昔齊侯既敗,七年不飲酒食肉,況此恥尤大。臣 子之責,宜在枕戈為王前驅。若此志未果者,當上下克儉,恤人養士,撤樂減膳, 惟修戎事。陛下憂勞於上,而群官未同戚容於下,每有會同,務在調戲酒食而已, 此二失也。選官用人,不料實德,惟在白望,不求才幹,鄉舉道廢,請託交行。有 德而無力者退,修望而有助者進;稱職以違俗見譏,虛資以從容見貴。是故公正道 虧,私途日開,強弱相陵,冤枉不理。今當官者以理事為俗吏,奉法為苛刻,盡禮 為諂諛,從容為高妙,放蕩為達士,驕蹇為簡雅,此三失也。
shì suǒ wèi sān shī zhě, gōng fǎ jiā qí shēn sī yì biǎn qí fēi zhuǎn jiàn pái tuì, lù shěn ní zǐ. shí suǒ wèi sān shàn zhě, wáng fǎ suǒ bù jiā qīng lùn měi qí xián jiàn xiāng dēng jìn, shì bù chuò guān, pān lóng fù fèng, áo xiáng yún xiāo. suì shǐ shì rén xuē fāng wèi yuán, náo zhí wèi qū, qǐ dài gù dào dé zhī qīng tú, jiàn rén yì zhī qū yù hū! shì yǐ wàn jī wèi zhěng, fēng sú wěi báo, jiē cǐ zhī yóu. bù míng qí chù zhì, yǐ shěn néng fǒu, cǐ zé sú wèi kě dé ér biàn yě.
世所謂三失者,公法加其身;私議貶其非;轉見排退,陸沈泥滓。時所謂三善 者,王法所不加;清論美其賢;漸相登進,仕不輟官,攀龍附鳳,翱翔雲霄。遂使 世人削方為圓,撓直為曲,豈待顧道德之清塗,踐仁義之區域乎!是以萬機未整, 風俗偽薄,皆此之由。不明其黜陟,以審能否,此則俗未可得而變也。
jīn zhāo tíng qún sī yǐ cóng shùn wèi shàn, xiāng wéi jiàn biǎn, bù fù lùn cái zhī qū zhí, yán zhī dé shī yě. shí yǒu yán zhě, huò bù jiàn yòng, shì yǐ cháo shǎo biàn zhēng zhī chén, shì yǒu lù shì zhī zhì yān. guō yì shàng shū, wǔ dì zhuó wèi tún liú lìng, yòu zhì jiàn guān, suǒ yǐ róng shòu zhí yán, yòu jìn jiāng lái, gù rén dé zì jǐn, yán wú yǐn huì. rèn guān rán hòu jué zhī, wèi dìng rán hòu lù zhī. fū zòu yǐ yán, míng shì yǐ gōng, chē fú yǐ yōng. shùn yóu lì shì zhū nán, ér jīn xiān lù bù shì, shén wéi gǔ yì, luàn zhī suǒ yóu yě. qiú cái jí yú shū jiàn, yòng xíng xiān yú qīn guì, rán hòu lìng xíng jìn zhǐ, yě wú yí zhì. yáo qǔ shùn yú zè lòu, shùn bá xián yú yán xué, jī gōng bù qū shéng yú tiān lún, shū xiàng bù kuī fǎ yú kǒng huái. jīn zhāo tíng fǎ lì duō chū yú hán jiàn, shì yǐ zhāng shū rì zòu ér bù zú yǐ chéng wù, guān rén xuǎn cái ér bù zú yǐ jì shì. yí zhāo xián liáng yú tú diào, pìn gěng jiè yú qiū yuán. ruò cǐ dào bù gǎi, suī bìng guān shěng zhí, wú jiù bì luàn yě. néng zhé ér huì, hé yōu hū huān dōu, hé qiān hū yǒu miáo, hé wèi hū qiǎo yán lìng sè kǒng rén! cǐ guān dé qí rén zhī yì yě.
今朝廷群司以從順為善,相違見貶,不復論才之曲直,言之得失也。時有言者, 或不見用,是以朝少辯爭之臣,士有祿仕之志焉。郭翼上書,武帝擢為屯留令,又 置諫官,所以容受直言,誘進將來,故人得自盡,言無隱諱。任官然後爵之,位定 然後祿之。敷奏以言,明試以功,車服以庸。舜猶歷試諸難,而今先祿不試,甚違 古義,亂之所由也。求才急於疏賤,用刑先於親貴,然後令行禁止,野無遺滯。堯 取舜於仄陋,舜拔賢於岩穴,姬公不曲繩於天倫,叔向不虧法於孔懷。今朝廷法吏 多出於寒賤,是以章書日奏而不足以懲物,官人選才而不足以濟事。宜招賢良於屠 釣,聘耿介於丘園。若此道不改,雖並官省職,無救弊亂也。能哲而惠,何憂乎歡 兜,何遷乎有苗,何畏乎巧言令色孔壬!此官得其人之益也。
lèi qiān shì zhōng, chū bǔ huì jī nèi shǐ. shí wáng dūn zuò nì, shěn chōng jǔ bīng yīng zhī, jiā yuǎn jiāng jūn, jù ér bù shòu, bù shū jūn zī yú chōng, bǎo jìng ān zhòng wèi wù. dūn zhì shí tóu, fěng cháo tíng zhēng yuǎn, nǎi bài tài cháng qīng, jiā sàn qí cháng shì. dūn shēn dàn qí zhèng ér yǒu móu, yǐn wèi zhǎng shǐ. shù yuè bìng zú.
累遷侍中,出補會稽內史。時王敦作逆,沈充舉兵應之,加遠將軍,距而不受, 不輸軍資於充,保境安眾為務。敦至石頭,諷朝廷征遠,乃拜太常卿,加散騎常侍。 敦深憚其正而有謀,引為長史。數月病卒。
yuǎn dì jìn, míng yà yú yuǎn, wèi wáng dūn zhǔ bù, zhōng yú pó yáng tài shǒu. jìn zi míng hú, wèi zhì wǔ chāng tài shǒu.
遠弟縉,名亞於遠,為王敦主簿,終於鄱陽太守。縉子鳴鵠,位至武昌太守。
wáng jiàn, zì mào gāo, táng yì rén yě. fù jùn, yù shǐ zhōng chéng. jiàn shǎo yǐ wén bǐ zhe chēng, chū wèi yuán dì láng yá guó shì láng. shí dù tāo zuò nì, jiāng xiāng liú bì, wáng dūn bù néng zhì, cháo tíng shēn yǐ wèi yōu. jiàn shàng shū quàn dì zhēng zhī, yuē:
王鑑,字茂高,堂邑人也。父濬,御史中丞。鑒少以文筆著稱,初為元帝琅邪 國侍郎。時杜弢作逆,江湘流弊,王敦不能制,朝廷深以為憂。鑒上疏勸帝征之, 曰:
tiān huò jìn shì, sì hǎi diān fù, sàng luàn zhī jí, kāi pì wèi yǒu. míng gōng zāo lì yùn zhī è, dāng yáng jiǔ zhī huì, shèng gōng fù yī zhōu zhī zhòng, cháo tíng yán kuāng hé zhī wàng. fāng jiāng zhèn zhǎng pèi ér yù bā huāng, sǎo hé hàn ér qīng tiān tú. suǒ jí zhī zī, jiāng nán zhī dì, gài jiǔ zhōu zhī yú jiǎo, chuí jǐn zhī yú rén ěr. ér bǎi yuè chī shì yú wǔ lǐng, mán shǔ láng gù yú xiāng hàn, jiāng zhōu xiāo tiáo, bái gǔ tú dì, yù zhāng yī jùn, shí cán qí bā. jì yǐ huāng nián, gōng sī xū guì, cāng kù wú xún yuè zhī chǔ, sān jūn yǒu jué fá zhī sè. fù liǎn sōu duó, zhōu ér fù shǐ, zú sǎn rén liú, xiāng wàng yú dào. cán ruò zhī yuán rì shēn, quán shèng zhī shì wèi jǔ. jiàn jù yún qí fǎn pèi, yuán róng kǎi rù, wèi zài dàn xī yě. xī qí lǚ wèi qī ér shēn hóu jù qí lǎo, kuàng bào jiǎ sān nián, jiè zhòu shēng jǐ shī, ér kě bù shēn lǜ zhě zāi! jiāng yáng běn liù jùn zhī dì, yī zhōu fēng yù ěr. ruò bīng bù shí jí, rén bù kān mìng, sān jiāng shòu dí, péng lí zhèn yáo, shì zéi yú wǒ yuán qiáng zhī nèi, kuī wǒ shì jiā zhī hǎo. dú wǔ zhī zhòng yì dòng, jīng gōng zhī niǎo nán ān, jiàn zhī suǒ shén jù yě. qù nián yǐ lái, lèi sàng piān jiāng, jūn shī lǚ shī, sòng sǐ zhī kòu, bīng yàn bèn mìng, zéi liàng wǒ lì yǐ. suī jì qiǎn piān bì, jù wèi zú chéng gōng yě. yú wèi zūn jià yí qīn xìng jiāng zhōu, rán hòu fāng zhào zhī chén, qí lì kě dé ér xuān xióng pí zhī shì, qí ruì kě dé ér fèn. jìn zuǒ jūn yú wǔ chāng, wèi táo kǎn zhī chóng jiàn míng jiāng yú ān chéng, lián gān zhuō zhī lěi. nán wàng jiāo guǎng, xī fǔ mán yí. yào hài zhī dì, lēi jìn zú yǐ bǎo zhī shēn gōu jiān bì, àn jīng jiǎ ér shǒu zhī. liù jūn jì shàn, zhàn shì sī fèn, ěr nǎi chéng xì chěng qí, rǎo qí kū xué, xiǎn shì dà xìn, kāi yǐ shēng tú, dù tāo zhī jǐng gù yǐ suǒ yú huī xià yǐ.
天禍晉室,四海顛覆,喪亂之極,開闢未有。明公遭歷運之厄,當陽九之會, 聖躬負伊周之重,朝廷延匡合之望。方將振長轡而御八荒,掃河漢而清天途。所藉 之資,江南之地,蓋九州之隅角,垂盡之餘人耳。而百越鴟視於五嶺,蠻蜀狼顧於 湘漢,江州蕭條,白骨塗地,豫章一郡,十殘其八。繼以荒年,公私虛匱,倉庫無 旬月之儲,三軍有絕乏之色。賦斂搜奪,周而復始,卒散人流,相望於道。殘弱之 源日深,全勝之勢未舉。鑒懼雲旗反旆,元戎凱入,未在旦夕也。昔齊旅未期而申 侯懼其老,況暴甲三年,介冑生蟣虱,而可不深慮者哉!江揚本六郡之地,一州封 域耳。若兵不時戢,人不堪命,三江受敵,彭蠡振搖,是賊逾我垣牆之內,窺我室 家之好。黷武之眾易動,驚弓之鳥難安,鑒之所甚懼也。去年已來,累喪偏將,軍 師屢失,送死之寇,兵厭奔命,賊量我力矣。雖繼遣偏裨,懼未足成功也。愚謂尊 駕宜親幸江州,然後方召之臣,其力可得而宣;熊羆之士,其銳可得而奮。進左軍 於武昌,為陶侃之重;建名將於安成,連甘卓之壘。南望交廣,西撫蠻夷。要害之 地,勒勁卒以保之;深溝堅壁,按精甲而守之。六軍既贍,戰士思奮,爾乃乘隙騁 奇,擾其窟穴,顯示大信,開以生途,杜弢之頸固已鎖於麾下矣。
yì zhě jiāng yǐ dà jǔ yì zhòng, rén bù kě rǎo. jiàn wèi zàn rǎo yǐ zhì dí, yù yú fàng dí ér cháng rǎo yě. fū sì tǐ zhě, rén zhī suǒ shén ài, gǒu yí fá bìng, zé xuē jī guā gǔ yǐ. rán shǒu bù kě xū, jiàn wèi wáng dǎo kě wěi yǐ xiāo hé zhī rèn. huò yǐ xiǎo zéi fāng bì, bù zú dòng qiān shèng zhī zhòng. jiàn jiàn wáng mí zhī chū, yì xiǎo kòu yě, guān jūn bù zhòng qí wēi, jiǎo nì dé sì qí biàn, zú lìng wēn huái bù shǒu, sān hé qīng fù, zhì yǒu jīn rì zhī bì, cǐ yǐ rán zhī míng yàn yě. màn cǎo yóu bù kě zhǎng, kuàng láng sì zhī kòu hū! dāng wǔ bà zhī shì, jiāng fēi bù liáng, shì fēi bù yǒng, zhēng fá zhī yì, jūn bì qīn zhī, gù qí huán miǎn zhòu yú shào líng, jìn wén huàn jiǎ yú chéng pú. xī hàn gāo guāng wǔ èr dì, zhēng wú yuǎn jìn, dí wú dà xiǎo, bì shǒu zhèn jīn gǔ, shēn dāng shǐ shí, zhì fēng mù yǔ, hú jiāng bù shàn, chí wù sì fāng, fěi huáng níng chù, rán hòu huáng jī kè gòu, yuán xūn yǐ róng. jīn dà bì zhī jí, jù yú nǎng dài, chóng tì zhī mìng, xì wǒ ér yǐ. yù shǐ luán qí wú yě cì zhī yì, shèng gōng yuǎn fēng chén zhī láo, ér dà gōng zuò jiù, jiàn wèi jiàn qí yì yě. wèi wǔ jì dìng zhōng guó, qīn zhēng liǔ chéng, yáng jīng lú lóng zhī lǐng, dùn pèi zhòng sāi zhī biǎo, fēi yǒu dāng shí fēng suì zhī yú, gài yī rì zòng dí, zhōng jǐ zhī huàn, suī róng lüè méng xiǎn, bù yǐ wèi láo, kuàng jí yú cǐ zhě hū! liú xuán dé gōng dēng hàn shān, ér xià hóu zhī fēng cuī wú wěi zǔ qīn shui chì zhǎng jiāng, ér guān yǔ zhī shǒu xuán yuán shào yóu yù hòu jī, cuò nǜ sān fēn zhī shì liú biǎo wò shǒu qí zhòng, zú wáng quán chǔ zhī dì. lì guān gǔ jīn bō luàn zhī zhǔ, suī shèng xián, wèi yǒu gāo gǒng xián jū bù láo ér jì zhě yě. qián jiàn bù yuǎn, kě wèi shī guī.
議者將以大舉役重,人不可擾。鑒謂暫擾以制敵,愈於放敵而常擾也。夫四體 者,人之所甚愛,苟宜伐病,則削肌刮骨矣。然守不可虛,鑒謂王導可委以蕭何之 任。或以小賊方斃,不足動千乘之重。鑒見王彌之初,亦小寇也,官軍不重其威, 狡逆得肆其變,卒令溫懷不守,三河傾覆,致有今日之弊,此已然之明驗也。蔓草 猶不可長,況狼兕之寇乎!當五霸之世,將非不良,士非不勇,征伐之役,君必親 之,故齊桓免胄於邵陵,晉文擐甲於城濮。昔漢高、光武二帝,征無遠近,敵無大 小,必手振金鼓,身當矢石,櫛風沐雨,壺漿不贍,馳騖四方,匪遑寧處,然後皇 基克構,元勛以融。今大弊之極,劇於曩代,崇替之命,系我而已。欲使鑾旂無野 次之役,聖躬遠風塵之勞,而大功坐就,鑒未見其易也。魏武既定中國,親征柳城, 揚旍盧龍之嶺,頓轡重塞之表,非有當時烽燧之虞,蓋一日縱敵,終己之患,雖戎 略蒙險,不以為勞,況急於此者乎!劉玄德躬登漢山,而夏侯之鋒摧;吳偽祖親氵 斥長江,而關羽之首懸;袁紹猶豫後機,挫衄三分之勢;劉表臥守其眾,卒亡全楚 之地。歷觀古今撥亂之主,雖聖賢,未有高拱閒居不勞而濟者也。前鑒不遠,可謂 蓍龜。
yì zhě huò yǐ dāng jīn shǔ xià, fēi chū jūn zhī shí. jiàn wèi jīn yí yán jiè, xū qiū ér dòng. gāo fēng qǐ tú, lóng zhōu diàn jǔ, céng bù shí rì, kě dào yù zhāng. yù zhāng qù zéi shàng yǒu qiān lǐ zhī xiàn, dàn lín zhī yǐ wēi líng, zé bǎi shèng zhī lǐ jì yǐ. jì sǎo qīng xiāng yě, dí dàng chǔ yǐng, rán hòu bān jué xù gōng, chóu jiāng shì zhī láo juǎn jiǎ tāo qí, guǎng nóng sāng zhī wù, bō kǎi tì zhī huì, chú fán kē zhī fù. bǐ jí shù nián, guó fù bīng qiáng, lóng xiāng hǔ bù, yǐ wēi tiān xià, hé sī ér bù fú, hé wǎng ér bù jì, huán wén zhī gōng bù nán mào yě. jīn xī yī jǔ zhī láo, ér huǎn chuí sǐ zhī kòu, chéng guó jiā zhī dà chǐ, chén zǐ zhī shēn yōu yě.
議者或以當今暑夏,非出軍之時。鑒謂今宜嚴戒,須秋而動。高風啟途,龍舟 電舉,曾不十日,可到豫章。豫章去賊尚有千里之限,但臨之以威靈,則百勝之理 濟矣。既掃清湘野,滌盪楚郢,然後班爵序功,酬將士之勞;卷甲韜旗,廣農桑之 務,播愷悌之惠,除煩苛之賦。比及數年,國富兵強,龍驤虎步,以威天下,何思 而不服,何往而不濟,桓文之功不難懋也。今惜一舉之勞,而緩垂死之寇,誠國家 之大恥,臣子之深憂也。
jiàn yǐ fán suǒ, miù méng jiǎng yù, sī jié yù zhōng yǐ bǔ wàn yī. chú ráo zhī yán, shèng wáng bù qì, shù zú zhī móu, xiān hòu cǎi zhī. qǐ liú shén jiàn, sī qí suǒ chén.
鑒以凡瑣,謬蒙獎育,思竭遇忠以補萬一。芻蕘之言,聖王不棄,戍卒之謀, 先後采之。乞留神鑒,思其所陳。
shū zòu, dì shēn nà zhī, jí mìng zhòng wài jiè yán, jiāng zì zhēng tāo. huì tāo yǐ píng, gù zhǐ.
疏奏,帝深納之,即命中外戒嚴,將自征弢。會弢已平,故止。
zhōng xìng jiàn, bài fù mǎ dū wèi fèng cháo qǐng, chū bǔ yǒng xìng lìng. dà jiāng jūn wáng dūn qǐng wèi jì shì cān jūn, wèi jiù ér zú, shí nián sì shí yī. wén jí chuán yú shì.
中興建,拜駙馬都尉、奉朝請,出補永興令。大將軍王敦請為記室參軍,未就 而卒,時年四十一。文集傳於世。
jiàn dì tāo jí dì zǐ, bìng yǒu cái bǐ. tāo zì mào lüè, lì zhù zuò láng wú xī lìng. zì tíng jiān, yì wèi zhù zuò. bìng zǎo zú.
鑒弟濤及弟子ρ,並有才筆。濤字茂略,歷著作郎、無錫令。ρ字庭堅,亦為 著作。並早卒。
chén yūn, zì yán sī, chén guó kǔ rén yě. shǎo hǎo xué, yǒu wén yì. fù lì zhái qǐ mén, yūn yuē: dāng shǐ róng mǎ chē. xiào ér cóng zhī. shì wèi jùn dū yóu, jiǎn huò yǐn nì zhě sān qiān rén, wèi yī zhōu yóu zuì. tài shǒu liú xiǎng bá wèi zhǔ bù, zhōu pì bù cóng shì, chéng mǎ chē hái jiā, zōng dǎng róng zhī.
陳頵,字延思,陳國苦人也。少好學,有文義。父立宅起門,頵曰:「當使 容馬車。」笑而從之。仕為郡督郵,檢獲隱匿者三千人,為一州尤最。太守劉享 拔為主簿,州辟部從事,乘馬車還家,宗黨榮之。
hé àn pèi wáng tāo yù, wèi jìng, huì jiě jié dài yáng zhǔn wèi cì shǐ, tāo yīn hé jiān wáng yóng shǔ jié. jié zhì dà huì, wèn zhǔ bù shǐ fèng yuē: pèi wáng guì fān, zhōu jù hé fǎ ér shàn jū xié? shí yūn zài zuò, duì yuē: jiǎ wǔ zhào shū, cì shǐ xián mìng, guó zhī wài tái, qí fēi suǒ bù ér zài jìng zhě, cì shǐ bìng jiū. shì zhēng wén mò, qián hòu liè shàng, qī bèi zhào shū. rú zhōu suǒ hé, wú yǒu wéi miù. jié yuē: zhòng rén zhī yán bù kě wàng tīng, yí yī fǎ qióng jìng. yòu wèn liáo zuǒ yuē: hé běi bái rǎng gāo liáng, hé gù shǎo rén shì, měi yǐ sān pǐn wèi zhōng zhèng? dá yuē: shī chēng wéi yuè jiàng shén, shēng fǔ jí shēn. fū yīng wěi dà xián duō chū yú shān zé, hé běi tǔ píng qì jūn, péng hāo cái gāo sān chǐ, bù zú chéng lín gù yě. jié yuē: zhāng yàn zhēn yǐ wèi rǔ yǐng qiǎo biàn, kǒng bù jí qīng xú rú yǎ yě. yūn yuē: yàn zhēn yǔ yuán lǐ bù xié, gù shè guò yán. lǎo zi zhuāng zhōu shēng chén liáng, fú xī fù shuō shī kuàng dà xiàng chū yáng xià, hàn wèi èr zǔ qǐ yú pèi qiào, zhǔn zhī zhòng zhōu, mò zhī yǔ bǐ. jié shén yì zhī, yuē: yù zhōu rén shì cháng bàn tiān xià, cǐ yán fēi xū. huì jié qiān shàng shū, jié hèn bù dé jǐn qí cái yòng.
劾案沛王韜獄,未竟,會解結代楊准為刺史,韜因河間王顒屬結。結至大會, 問主簿史鳳曰:「沛王貴籓,州據何法而擅拘邪?」時頵在坐,對曰:「甲午詔書, 刺史銜命,國之外台,其非所部而在境者,刺史並糾。事徵文墨,前後列上,七被 詔書。如州所劾,無有違謬。」結曰:「眾人之言不可妄聽,宜依法窮竟。」又問 僚佐曰:「河北白壤膏粱,何故少人士,每以三品為中正?」答曰:「《詩》稱 『維岳降神,生甫及申』。夫英偉大賢多出於山澤,河北土平氣均,蓬蒿裁高三尺, 不足成林故也。」結曰:「張彥真以為汝潁巧辯,恐不及青徐儒雅也。」頵曰: 「彥真與元禮不協,故設過言。老子、莊周生陳梁,伏羲、傅說、師曠、大項出陽 夏,漢魏二祖起於沛譙,准之眾州,莫之與比。」結甚異之,曰:「豫州人士常半 天下,此言非虛。」會結遷尚書,結恨不得盡其才用。
yuán kāng zhōng, jǔ xiào lián, ér zhōu jiāng liú zhī. yūn jiàn tóng xiàn jiāo bǎo yuē: bǎo chū zì hán sù, bǐng zhì qīng chōng, ruò dé cān jiā mìng, bì néng guāng zàn dà yóu, yǔn qīng cháo wàng, shǐ huáng xiàn zhī tú bù fá yú yù tǔ, lìng yūn shù miǎn zāng wén zhī zé. zhōu nǎi pì bǎo.
元康中,舉孝廉,而州將留之。頵薦同縣焦保曰:「保出自寒素,稟質清沖, 若得參嘉命,必能光贊大猷,允清朝望,使黃憲之徒不乏於豫土,令頵庶免臧文之 責。」州乃辟保。
qí wáng jiǒng qǐ yì, zhōu qiǎn yūn jiāng bīng fù zhī, bài fù mǎ dū wèi. zāo zéi bì nán yú jiāng xī. lì yáng nèi shǐ zhū yàn yǐn wèi cān jūn. zhèn dōng cóng shì zhōng láng yuán xiù jiàn yūn yú yuán dì, qiān zhèn dōng xíng cān jūn shì, diǎn fǎ bīng èr cáo. yūn yǔ wáng dǎo shū yuē: zhōng huá suǒ yǐ qīng bì, sì hǎi suǒ yǐ tǔ bēng zhě, zhèng yǐ qǔ cái shī suǒ, xiān bái wàng ér hòu shí shì, fú jìng qū chí, hù xiāng gòng jiàn, yán zhòng zhě xiān xiǎn, yán qīng zhě hòu xù, suì xiāng bō shàn, nǎi zhì líng chí. jiā yǒu zhuāng lǎo zhī sú qīng huò cháo tíng, yǎng wàng zhě wèi hóng yǎ, zhèng shì zhě wèi sú rén, wáng zhí bù xù, fǎ wù zhuì sàng. fū yù zhì yuǎn, xiān yóu jìn shǐ. gù chū qí yán shàn, qiān lǐ yīng zhī. jīn yí gǎi zhāng, míng shǎng xìn fá, bá zhuō mào yú mì xiàn, xiǎn zhū yì yú tóng xiāng, rán hòu dà yè kě jǔ, zhōng xìng kě jì ěr.
齊王冏起義,州遣頵將兵赴之,拜駙馬都尉。遭賊避難於江西。歷陽內史硃彥 引為參軍。鎮東從事中郎袁琇薦頵於元帝,遷鎮東行參軍事,典法兵二曹。頵與王 導書曰:「中華所以傾弊,四海所以土崩者,正以取才失所,先白望而後實事,浮 競驅馳,互相貢薦,言重者先顯,言輕者後敘,遂相波扇,乃至陵遲。加有莊老之 俗傾惑朝廷,養望者為弘雅,政事者為俗人,王職不恤,法物墜喪。夫欲制遠,先 由近始。故出其言善,千里應之。今宜改張,明賞信罰,拔卓茂於密縣,顯硃邑於 桐鄉,然後大業可舉,中興可冀耳。」
jiàn xìng chū zhì, bǎn bǔ lù shì cān jūn. cān zuǒ yuàn shǔ duō shè jiě gù yǐ bì shì rèn. yūn yì: zhū liáo shǔ chéng xī xī tái yǎng wàng yú bì, xiǎo xīn gōng sù, gèng yǐ wèi sú, yǎn jiǎn jù màn, yǐ wèi yōu yǎ. zhì jīn zhāo shì zòng dàn, lín shì yóu xíng, jiàn bì bù gé, yǐ zhì qīng guó. gù bǎi xún zhī wū tū zhí ér liáo fén, qiān lǐ zhī dī yǐ dié ér chuān bài, gǔ rén fáng xiǎo yǐ quán dà, shèn wēi yǐ dù méng. zì jīn lín shǐ chēng jí, xū cuī nǎi xíng zhě, jiē miǎn guān.
建興初制,版補錄事參軍。參佐掾屬多設解故以避事任。頵議:「諸僚屬乘昔 西台養望余弊,小心恭肅,更以為俗,偃蹇倨慢,以為優雅。至今朝士縱誕,臨事 遊行,漸弊不革,以至傾國。故百尋之屋突直而燎焚,千里之堤蟻垤而穿敗,古人 防小以全大,慎微以杜萌。自今臨使稱疾,須催乃行者,皆免官。」
chū, zhào wáng lún cuàn wèi, sān wáng qǐ yì, zhì jǐ hài gé, qí hòu lùn gōng suī xiǎo, yì jiē yī yòng. yūn yì wèi bù yí yǐ wèi cháng shì, bó zhī yuē: shèng wáng xuán jué shǎng gōng, zhì fá jiū wéi, sī dào gǒu míng, rén fù shuǐ huǒ. qiě míng qì zhī shí, bù kě wàng jiǎ, fēi cái wèi zhī zhì kòu, chǒng hòu jiè zài sī wáng. xī sūn xiù kǒu chàng cuàn nì, shǒu nòng tiān jī, huì huáng shī yù, jiǔ fú wú dài. sān wáng jiàn yì, xí juǎn sì hǎi, hé qǐ yì zhī zhòng, jié tiān xià zhī xīn, gù shè jǐ hài yì gé yǐ quán jì nán. cǐ zì yī qiè zhī fǎ, fēi cháng lún zhī gé yě. qí qǐ yì yǐ lái, yī gé zá wěi, zāo rén wèi hóu, huò jiā bīng wǔ, huò chū zào pū, jīn zǐ pèi shì zú zhī shēn, fú cè wěi yōng lì zhī mén, shǐ tiān guān jiàng rǔ, wáng jué dú jiàn, fēi suǒ yǐ zhèng huáng gāng zhòng míng qì zhī wèi yě. qǐng zì jīn yǐ hòu yí tíng zhī. yūn yǐ gū hán, shù yǒu zòu yì, cháo shì duō è zhī, chū chú qiào jùn tài shǒu.
初,趙王倫篡位,三王起義,制《己亥格》,其後論功雖小,亦皆依用。頵意 謂不宜以為常式,駁之曰:「聖王懸爵賞功,制罰糾違,斯道苟明,人赴水火。且 名器之實,不可妄假,非才謂之致寇,寵厚戒在斯亡。昔孫秀口唱篡逆,手弄天機, 惠皇失御,九服無戴。三王建議,席捲四海,合起義之眾,結天下之心,故設《己 亥義格》以權濟難。此自一切之法,非常倫之格也。其起義以來,依格雜猥,遭人 為侯,或加兵伍,或出皁仆,金紫佩士卒之身,符策委庸隸之門,使天官降辱,王 爵黷賤,非所以正皇綱重名器之謂也。請自今以後宜停之。」頵以孤寒,數有奏議, 朝士多惡之,出除譙郡太守。
dà xìng chū, yǐ jí zhēng. jiǔ zhī, bái yī jiān shàng shū, yīn chén shí wù, yǐ wèi xī jiāng wài chū píng, zhōng zhōu huāng luàn, gù gòng jǔ bù shì. yí jiàn xún jiù, sōu yáng yǐn yì, shì yǐ jīng cè. yòu mǎ lóng mèng guān suī chū pín jiàn, xūn jì shén dà, yǐ suǒ bù xí, ér tǒng róng shì, xiān néng yǐ jì. yí kāi jǔ wǔ lüè rèn jiāng lǜ zhě, yán wèn hé shì, jǐn qí suǒ néng, rán hòu suí cái shòu rèn. jǔ shí dé yī, yóu shèng bù jǔ, kuàng huò shí dé èr sān. rì dī jiàng lǔ, qī shì nèi shì yóu yú róng dí, rù wèi qín xiāng. qǐ jí huá zōng zhī zú, jiàn chǐ yú bēn jìng zhī liú hū! yí yǐn yōu zhì zhī juàn, yì huá xiào shí, zé tiān qīng dì píng, rén shén gǎn yīng.
大興初,以疾征。久之,白衣兼尚書,因陳時務,以為「昔江外初平,中州荒 亂,故貢舉不試。宜漸循舊,搜揚隱逸,試以經策。又馬隆、孟觀雖出貧賤,勛濟 甚大,以所不習,而統戎事,鮮能以濟。宜開舉武略任將率者,言問核試,盡其所 能,然後隨才授任。舉十得一,猶勝不舉,況或十得二三。日磾降虜,七世內侍; 由余戎狄,入為秦相。豈藉華宗之族,見齒於奔競之流乎!宜引幽滯之雋,抑華校 實,則天清地平,人神感應。」
hòu bài tiān mén tài shǒu, shū sú ān zhī. xuǎn fù xīn zhī lì wèi jīng zhōu cān jūn, ruò yǒu diào fā, dòng jìng chí bái, gù héng dé sù bàn. táo kǎn zhēng hái, yūn xiān zhì bā líng shàng lǐ. kǎn yǐ wèi néng, biǎo wèi liáng zhōu cì shǐ. suī huái huāng bì, shén yǒu wēi huì. liáng zhōu dà xìng hù xiāng jí dù, shuō yūn nián lǎo ěr lóng, kǎn zhào yūn hái, yǐ xī yáng tài shǒu jiǎng xùn dài zhī. nián liù shí jiǔ zú.
後拜天門太守,殊俗安之。選腹心之吏為荊州參軍,若有調發,動靜馳白,故 恆得宿辦。陶侃征還,頵先至巴陵上禮。侃以為能,表為梁州刺史。綏懷荒弊,甚 有威惠。梁州大姓互相嫉妒,說頵年老耳聾,侃召頵還,以西陽太守蔣巽代之。年 六十九卒。
gāo sōng, zì mào yǎn, guǎng líng rén yě. fù kuī, shǎo gū, shì mǔ yǐ xiào wén. nián shí sān, zhí suì jī, kuī cài shū bù yàn, měi zhì gān féi yú mǔ. fǔ yòu dì yǐ yǒu ài chēng. yù jū jiāng zhōu, cì shǐ huá yì pì wèi xī cáo shū zuǒ. jí yì bài, kuī cáng nì yì zi jīng nián, huì shè nǎi chū. yuán dì jiā ér yòu zhī, yǐ wèi cān jūn, suì lì xiǎn wèi, zhì dān yáng yǐn guāng lù dài fū, fēng jiàn chāng bó.
高崧,字茂琰,廣陵人也。父悝,少孤,事母以孝聞。年十三,值歲飢,悝菜 蔬不饜,每致甘肥於母。撫幼弟以友愛稱。寓居江州,刺史華軼闢為西曹書佐。及 軼敗,悝藏匿軼子經年,會赦乃出。元帝嘉而宥之,以為參軍,遂歷顯位,至丹陽 尹、光祿大夫,封建昌伯。
sōng shǎo hǎo xué, shàn shǐ shū. zǒng jiǎo shí, sī kōng hé chōng chēng qí míng huì. chōng wèi yáng zhōu, yǐn sōng wèi zhǔ bù, yì xiāng qīn zhòng. zhuǎn biāo qí zhǔ bù, jǔ zhōu xiù cái, chú tài xué bó shì, fù jiān qù zhí. chū, kuī yǐ nà qiè zhì sòng bèi chù, jí zhōng, sōng nǎi zì xì tíng wèi sòng yuān, suì tíng sàng wǔ nián bù zàng, biǎo shū shù shí shàng. dì āi zhī, nǎi xià zhào yuē: kuī bèi wèi dà chén, wéi xiàn bèi chù, shì yǐ jiǔ pàn. qí zi sōng qiú zhí wú yǐ. jīn tè tīng chuán hóu jué. yóu shì jiàn chēng. bài zhōng shū láng huáng mén shì láng.
崧少好學,善史書。總角時,司空何充稱其明惠。充為揚州,引崧為主簿,益 相欽重。轉驃騎主簿,舉州秀才,除太學博士,父艱去職。初,悝以納妾致訟被黜, 及終,崧乃自系廷尉訟冤,遂停喪五年不葬,表疏數十上。帝哀之,乃下詔曰: 「悝備位大臣,違憲被黜,事已久判。其子崧求直無已。今特聽傳侯爵。」由是見 稱。拜中書郎、黃門侍郎。
jiǎn wén dì fǔ zhèng, yǐn wèi fǔ jūn sī mǎ. shí huán wēn shàn wēi, lǜ zhòng běi fá, jūn cì wǔ chāng, jiǎn wén huàn zhī. sōng yuē: yí zhì shū yù yǐ huò fú, zì dāng fǎn pèi. rú qí bù ěr, biàn liù jūn zhěng jià, nì shùn yú zī pàn yǐ. ruò yǒu yì jì, qǐng xiān xìn gǔ. biàn yú zuò wèi jiǎn wén shū cǎo yuē: kòu nán yí píng, shí huì yí jiē, cǐ shí wèi guó yuǎn tú, jīng lüè dà suàn. néng hóng sī huì, fēi zú xià ér shuí! dàn yǐ cǐ xìng shī dòng zhòng, yào dāng yǐ zī shí wèi běn. yùn zhuǎn zhī jiān, gǔ rén zhī suǒ nán, bù kě yì zhī yú shǐ ér bù shú lǜ, xū suǒ yǐ shēn yòng wéi yí, zài hu cǐ ěr. rán yì cháng zhī jǔ, zhòng zhī suǒ hài, yóu shēng zǔn dá, xiǎng zú xià yì shǎo wén zhī. gǒu huàn shī zhī, wú suǒ bù zhì. huò néng wàng fēng zhèn rǎo, yī shí bēng sàn. rú qí bù rán zhě, zé wàng shí bìng sàng, shè jì zhī shì qù yǐ. jiē yóu wú àn ruò, dé xìn bù zhe, bù néng zhèn jìng qún shù, bǎo gù wéi chéng, suǒ yǐ nèi kuì yú xīn, wài cán liáng yǒu. wú yǔ zú xià suī zhí yǒu nèi wài, ān shè jì, bǎo jiā guó, qí zhì yī yě. tiān xià ān wēi, xì zhī míng dé. xiān cún níng guó, ér hòu tú qí wài, shǐ wáng jī kè lóng, dà yì hóng zhe, suǒ wàng yú zú xià. qū qū chéng huái, qǐ kě fù gù xián ér bù jǐn zāi! wēn dé shū, hái zhèn.
簡文帝輔政,引為撫軍司馬。時桓溫擅威,率眾北伐,軍次武昌,簡文患之。 崧曰:「宜致書喻以禍福,自當反旆。如其不爾,便六軍整駕,逆順於茲判矣。若 有異計,請先釁鼓。」便於坐為簡文書草曰:「寇難宜平,時會宜接,此實為國遠 圖,經略大算。能弘斯會,非足下而誰!但以此興師動眾,要當以資實為本。運轉 之艱,古人之所難,不可易之於始而不熟慮,須所以深用惟疑,在乎此耳。然異常 之舉,眾之所駭,游聲噂沓,想足下亦少聞之。苟患失之,無所不至。或能望風 振擾,一時崩散。如其不然者,則望實並喪,社稷之事去矣。皆由吾暗弱,德信不 著,不能鎮靜群庶,保固維城,所以內愧於心,外慚良友。吾與足下雖職有內外, 安社稷,保家國,其致一也。天下安危,系之明德。先存寧國,而後圖其外,使王 基克隆,大義弘著,所望於足下。區區誠懷,豈可復顧嫌而不盡哉!」溫得書,還 鎮。
sōng lèi qiān shì zhōng. shì shí xiè wàn wèi yù zhōu dū du, pí yú qīn bīn xiāng sòng, fāng wò zài shì. sōng jìng zào zhī, wèi yuē: qīng lìng jiāng lǐ xī fān, hé yǐ wèi zhèng? wàn cū chén qí yì. sōng biàn wèi xù xíng zhèng zhī yào shù bǎi yán. wàn suì qǐ zuò, hū sōng xiǎo zì yuē: ā líng! gù yǒu cái jù xié! āi dì yǎ hǎo fú shí, sōng jiàn yǐ wèi fēi wàn chéng suǒ yí. bì xià cǐ shì, shí rì yuè zhī yī shí yě. hòu yǐ gōng shì miǎn, zú yú jiā. zi qí, guān zhì sàn qí cháng shì.
崧累遷侍中。是時謝萬為豫州都督,疲於親賓相送,方臥在室。崧徑造之,謂 曰:「卿令疆理西籓,何以為政?」萬粗陳其意。崧便為敘刑政之要數百言。萬遂 起坐,呼崧小字曰:「阿酃!故有才具邪!」哀帝雅好服食,崧諫以為「非萬乘所 宜。陛下此事,實日月之一食也」。後以公事免,卒於家。子耆,官至散騎常侍。
shǐ chén yuē: xī zhāng liáng zhuō shuō xiàng shì, qiǎo móu yú pèi gōng sūn huì jǔ jì qí wáng, yào qí yú dōng hǎi, zhōng ér shì gān zhī lǚ yán yùn zài chāng, chēng shòu zhī shī jīn xíng bù jìng. qǐ zāo shí zhī huì sī jiǎn, jiāng móu guó zhī dào wèi tōng? mí yú wěi zhì zhī zhēn, àn yú suǒ xiū zhī lǜ, běn jì diān yǐ, hé yǐ néng zhōng! xióng yuǎn wáng jiàn yǒu pí jì zhī dào, bǐ zhī dà shà, qí cuī jué zhī zuǒ hū! sōng zhī dǐ wēn, yūn zhī jù jié, cuò qí láo yì zhī cè, shēn qí rǔ yǐng zhī lùn, cǎi guō jiā zhī fēng zhǐ, yì zhū yù zhī yú bō, gù huán wēn chuò xǔ yōu zhī móu, jiě jié qīn wáng lǎng zhī jī. jī zhī shí diǎn, yòng cǐ dào yú!
史臣曰:昔張良拙說項氏,巧謀於沛公;孫惠沮計齊王,耀奇於東海,終而誓 甘之旅炎運載昌,稱狩之師金行不競。豈遭時之會斯蹇,將謀國之道未通?迷於委 質之貞,暗於所修之慮,本既顛矣,何以能終!熊遠、王鑑有毗濟之道,比之大廈, 其榱桷之佐乎!崧之詆溫,頵之距結,挫其勞役之策,申其汝潁之論,采郭嘉之風 旨,挹硃育之餘波,故桓溫輟許攸之謀,解結欽王朗之跡。緝之時典,用此道歟!
zàn yuē: lín xiāng yóu yì, cái shí yīng fā. guǐ míng wéi yǐng, chén shū gàn yuè. xiào wén zhōng jiǎn, jiā yán sī jiàn. mào gāo qì jiàn, diāo zhāng yóu shàn. hóu jué sōng chuán, gāo mén yūn xiǎn.
贊曰:臨湘遊藝,才識英發。詭名違穎,陳書干越。孝文忠謇,嘉言斯踐。茂 高器鑒,雕章尤善。侯爵崧傳,高門頵顯。