wèi cì gōng zi zhū
○衛次公 子洙
zhèng yīn zi zhī dé zhī dé zi hào
鄭絪 子祗德 祗德子顥
wéi chù hòu cuī qún lù suí fù mì
韋處厚 崔群 路隨 父泌
wèi cì gōng, zì cóng zhōu, hé dōng rén. qì yùn hé yǎ, ruò guàn jǔ jìn shì. lǐ bù shì láng pān yán mù wèi guó qì, zhuó jū shàng dì. cān xuǎn diào lǐ bù shì láng lú hàn jiā qí cái, bǔ chóng wén guǎn xiào shū láng, gǎi wèi nán wèi. cì gōng shàn gǔ qín, jīng zhào yǐn lǐ qí yùn shǐ qí zi jiāo huān, yì yù cì gōng shòu zhī qín. cì gōng jù zhī, yóu shì zhōng shēn wèi cháng cāo xián.
衛次公,字從周,河東人。器韻和雅,弱冠舉進士。禮部侍郎潘炎目為國器, 擢居上第。參選調禮部侍郎盧翰嘉其才,補崇文館校書郎,改渭南尉。次公善鼓琴, 京兆尹李齊運使其子交歡,意欲次公授之琴。次公拒之,由是終身未嘗操弦。
yán zhèn zhī zhèn xìng yuán, pì wèi cóng shì, shòu jiān chá, zhuǎn diàn zhōng shì yù shǐ. zhēn yuán bā nián, zhēng wèi zuǒ bǔ què, xún jiān hàn lín xué shì. èr shí yī nián zhēng yuè, dé zōng shēng xiá, shí dōng gōng jí yàng fāng shén, cāng zú zhào xué shì zhèng yīn děng zhì jīn luán diàn. zhōng rén huò yún: nèi zhōng shāng liáng, suǒ lì wèi dìng. zhòng rén wèi duì. cì gōng jù yán yuē: huáng tài zǐ suī yǒu jí, dì jū zhǒng dí, nèi wài xì xīn. bì bù dé yǐ, dāng lì guǎng líng wáng. ruò yǒu yì tú, huò nán wèi yǐ. yīn děng suí ér chàng zhī, zhòng yì fāng dìng.
嚴震之鎮興元,闢為從事,授監察,轉殿中侍御史。貞元八年,征為左補闕, 尋兼翰林學士。二十一年正月,德宗升遐,時東宮疾恙方甚,倉卒召學士鄭絪等至 金鑾殿。中人或云:「內中商量,所立未定。」眾人未對。次公遽言曰:「皇太子 雖有疾,地居冢嫡,內外繫心。必不得已,當立廣陵王。若有異圖,禍難未已。」 絪等隨而唱之,眾議方定。
jí shùn zōng zài liàng àn, wài yǒu wáng shū wén bèi cāo quán shù dǎng, wú fù jīng zhì. cì gōng yǔ zhèng yīn tóng chù nèi tíng, duō suǒ kuāng zhèng.
及順宗在諒闇,外有王叔文輩操權樹黨,無復經制。次公與鄭絪同處內廷,多 所匡正。
zhuǎn sī xūn yuán wài láng. jiǔ zhī, yǐ běn guān zhī zhì gào, cì zǐ jīn yú dài, réng wèi xué shì, quán zhī zhōng shū shè rén. xún zhī lǐ bù gòng jǔ, chì fú huá, jìn zhēn shí, bù wèi shí lì suǒ yáo. zhēn bài zhōng shū shè rén, réng chōng shǐ guǎn xiū zhuàn, qiān bīng bù shì láng zhī zhì gào, fù jiān hàn lín xué shì. yǔ zhèng yīn shàn, huì zhèng yīn bà xiāng, cì gōng zuǒ shòu tài zǐ bīn kè, gǎi shàng shū yòu chéng, jiān pàn hù bù shì, bài shǎn guó děng zhōu dōu fáng yù guān chá chù zhì děng shǐ. qǐng juān qián sān bǎi wàn, rén dé sū xī, zhèng wén yú cháo. zhēng wèi bīng bù shì láng. xuǎn rén lǐ jī xú yǒu gōng zhī sūn, míng zài chù zhōng, cì gōng zhào ér wèi zhī yuē: zi zhī zǔ xiān, xūn zài wáng fǔ, qǐ xiàn cháng gé. bìng yōu zhì ér qiǎn zhī. gǎi shàng shū zuǒ chéng, ēn gù pō hòu. shàng fāng mìng wèi xiāng, yǐ mìng hàn lín xué shì wáng yá cǎo zhào. shí huái yí sù bīng suì jiǔ, cì gōng lèi shū qǐng bà. huì yǒu jié shū zhì, xiāng zhào fāng chū, xiàn zōng lìng zhuī zhī. suì chū wèi huái nán jié dù shǐ jiǎn xiào gōng bù shàng shū, jiān yáng zhōu dà dū du fǔ zhǎng shǐ yù shǐ dài fū.
轉司勛員外郎。久之,以本官知制誥,賜紫金魚袋,仍為學士,權知中書舍人。 尋知禮部貢舉,斥浮華,進貞實,不為時力所搖。真拜中書舍人,仍充史館修撰, 遷兵部侍郎、知制誥,復兼翰林學士。與鄭絪善,會鄭絪罷相,次公左授太子賓客, 改尚書右丞,兼判戶部事,拜陝、虢等州都防禦觀察處置等使。請蠲錢三百萬,人 得蘇息,政聞於朝。征為兵部侍郎。選人李勣、徐有功之孫,名在黜中,次公召而 謂之曰:「子之祖先,勛在王府,豈限常格。」並優秩而遣之。改尚書左丞,恩顧 頗厚。上方命為相,已命翰林學士王涯草詔。時淮夷宿兵歲久,次公累疏請罷。會 有捷書至,相詔方出,憲宗令追之。遂出為淮南節度使、檢校工部尚書,兼揚州大 都督府長史、御史大夫。
yuán hé shí sān nián shí yuè, shòu dài guī cháo, dào cì bìng zú. zèng tài zǐ shǎo bǎo, nián liù shí liù, shì yuē jìng. cì gōng zì shǎo rù shì, lì dà liáo, jié cāo qū shàng, shǐ zhōng rú yī, wèi zhòng tuī zhòng.
元和十三年十月,受代歸朝,道次病卒。贈太子少保,年六十六,諡曰敬。次 公自少入仕,歷大寮,節操趨尚,始終如一,為眾推重。
zi zhū, dēng jìn shì dì, shàng xiàn zōng nǚ lín zhēn gōng zhǔ. lèi guān zhì gěi shì zhōng fù mǎ dū wèi gōng bù shì láng.
子洙,登進士第,尚憲宗女臨真公主。累官至給事中、駙馬都尉、工部侍郎。
zhèng yīn, zì wén míng. fù xiàn, chí zhōu cì shǐ. yīn shǎo yǒu qí zhì, hǎo xué, shàn shǔ wén. dà lì zhōng, yǒu rú xué gāo míng rú zhāng cān jiǎng yì yáng wǎn cháng gǔn, jiē xiāng zhī zhòng. yīn zhuó jìn shì dì, dēng hóng cí kē, shòu mì shū shěng xiào shū láng hù xiàn wèi. zhāng yán shǎng zhèn xī chuān, pì wèi shū jì, rù chú bǔ què qǐ jū láng, jiān shǐ zhí. wú jǐ, zhuó wèi hàn lín, zhuǎn sī xūn yuán wài láng zhī zhì gào. dé zōng cháo, zài nèi zhí shí sān nián, xiǎo xīn jīng qiān, shàng yù zhī pō hòu.
鄭絪,字文明。父羨,池州刺史。絪少有奇志,好學,善屬文。大曆中,有儒 學高名如張參、蔣乂、楊綰、常袞,皆相知重。絪擢進士第,登宏詞科,授秘書省 校書郎、鄠縣尉。張延賞鎮西川,闢為書記,入除補闕、起居郎,兼史職。無幾, 擢為翰林,轉司勛員外郎、知制誥。德宗朝,在內職十三年,小心兢謙,上遇之頗 厚。
zhēn yuán mò, dé zōng yàn jià, shùn zōng chū jí wèi, yí zhào bù shí xuān xià. yīn yǔ tóng liè wèi cì gōng mì shēn zhèng lùn, zhōng rén bù gǎn wéi. jí wáng pī wáng shū wén péng dǎng shàn quán zhī jì, yīn yòu néng shǒu dào zhōng lì. xiàn zōng jiān guó, qiān zhōng shū shè rén, yī qián xué shì. é bài zhōng shū shì láng píng zhāng shì, jiā jí xián diàn dà xué shì, zhuǎn mén xià shì láng hóng wén guǎn dà xué shì.
貞元末,德宗晏駕,順宗初即位,遺詔不時宣下。絪與同列衛次公密申正論, 中人不敢違。及王伾、王叔文朋黨擅權之際,絪又能守道中立。憲宗監國,遷中書 舍人,依前學士。俄拜中書侍郎、平章事,加集賢殿大學士,轉門下侍郎、弘文館 大學士。
xiàn zōng chū, lì jīng qiú lǐ, yīn yǔ dù huáng shang tóng dāng guó bǐng. huáng shang duō suǒ guān jué, shǒu jiàn yì zhū huì lín zhǎn liú pì jí tā zhì zhì. yīn qiān mò duō wú suǒ shì, yóu shì biǎn zhì wèi tài zǐ bīn kè. chū wèi lǐng nán jié dù guān chá děng shǐ guǎng zhōu cì shǐ jiǎn xiào lǐ bù shàng shū. yǐ lián zhèng chēng. wèi gōng bù shàng shū, zhuǎn tài cháng qīng, yòu wèi tóng zhōu cì shǐ zhǎng chūn gōng shǐ, gǎi dōng dōu liú shǒu. rù lì bīng bù shàng shū, xuán wèi hé zhōng jié dù shǐ. tài hé èr nián, rù wèi yù shǐ dài fū jiǎn xiào zuǒ pú shè jiān tài zǐ shǎo bǎo.
憲宗初,勵精求理,絪與杜黃裳同當國柄。黃裳多所關決,首建議誅惠琳、斬 劉辟及他制置。絪謙默多無所事,由是貶秩為太子賓客。出為嶺南節度觀察等使、 廣州刺史、檢校禮部尚書。以廉政稱。為工部尚書,轉太常卿,又為同州刺史、長 春宮使,改東都留守。入歷兵部尚書,旋為河中節度使。太和二年,入為御史大夫、 檢校左僕射、兼太子少保。
yīn yǐ wén xué jìn, tián dàn, jiàn lì huá xiǎn, chū rù zhōng wài zhě yú sì shí nián. suǒ jū suī wú hè yì zhī chēng, ér shǒu dào dūn dǔ, dān yuè fén diǎn, yǔ dāng shí bó wén hào gǔ zhī shì, wèi jiǎng lùn míng lǐ zhī yóu, shí rén jiē yǎng qí qí dé yān. jí wén zōng jí wèi, yǐ nián lì shuāi mào, lèi biǎo chén qǐ, suì yǐ tài zǐ tài fù zhì shì. sān nián shí yuè zú, nián qī shí bā, zèng sī kōng, shì yuē xuān. zi zhī dé.
絪以文學進,恬淡,踐歷華顯,出入中外者逾四十年。所居雖無赫奕之稱,而 守道敦篤,耽悅墳典,與當時博聞好古之士,為講論名理之游,時人皆仰其耆德焉。 及文宗即位,以年力衰耄,累表陳乞,遂以太子太傅致仕。三年十月卒,年七十八, 贈司空,諡曰宣。子祗德。
zhī dé zi hào, dēng jìn shì dì, shǐ shòu hóng wén guǎn xiào shū. qiān yòu shí yí nèi gòng fèng, zhào shòu yín qīng guāng lù dà fū, qiān qǐ jū láng. shàng xuān zōng nǚ wàn shòu gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi. lì shàng shū láng gěi shì zhōng lǐ bù shì láng. diǎn gòng shì èr nián, zhèn bá zhì cái, zhì jīn chēng zhī. qiān xíng bù lì bù shì láng. dà zhōng shí sān nián, jiǎn xiào lǐ bù shàng shū hé nán yǐn.
祗德子顥,登進士第,始綬弘文館校書。遷右拾遺、內供奉,詔授銀青光祿大 夫,遷起居郎。尚宣宗女萬壽公主,拜駙馬都尉。歷尚書郎、給事中、禮部侍郎。 典貢士二年,振拔滯才,至今稱之。遷刑部、吏部侍郎。大中十三年,檢校禮部尚 書、河南尹。
hào jū qī lǐ, yǒu qì dù. dà zhōng shí, ēn zé wú duì. jí xuān zōng qì dài, zhuī gǎn ēn yù, cháng wèi shī xù yuē: qù nián shòu chāng jié, fù lín dé diàn shàng shòu, huí qì yú zhǎng xìng lǐ dì. hūn rán zhòu qǐn, mèng yǔ shí shù rén nà liáng yú bié guǎn. guǎn yǔ xiāo sǎ, xiāng yǔ lián jù. yǔ wèi shù lián, tóng yóu shén chēng shǎng. jì wù, bù quán jì zhū lián, wéi shěng shí zì yún shí mén wù lòu bái, yù diàn méi tái qīng, nǎi shū zhī yú yíng. sī guài yǔ bù xiáng, bù gǎn yán yú rén. bù shù rì, xuān zōng bù yù, fèi cháo huì, jí gōng chē shàng xiān, fāng wù qí shì. zhuī wéi gù yù, xù shí mén zhī jù wèi shí yùn yún: jiān suì liú hóng jié, guī xuān chū jìn jiōng. bēn bō táo wèi jǐng, xiāo sǎ mèng shū tíng. jìng xiàng fēi céng dào, chóng yán xī wèi jīng. rì chē wū liǎn yì, fēng dòng hè piāo líng. yì yuàn rén zhēng jí, liáng tái bǐ bù tíng. shí mén wù lòu bái, yù diàn méi tái qīng. ruò fěi zāi xiān zhào, hé dāng sī rù míng. yù lǜ xū zhàng mǎ, huá gài fù yún tíng. bái rì chéng qiān gǔ, jīn téng bì jiǔ líng. xiǎo chén āi jué bǐ, hú shàng qì qīng píng. wèi jǐ, hào yì zú.
顥居戚里,有器度。大中時,恩澤無對。及宣宗棄代,追感恩遇,嘗為詩序曰: 「去年壽昌節,赴麟德殿上壽,回憩於長興里第。昏然晝寢,夢與十數人納涼於別 館。館宇蕭灑,相與聯句。予為數聯,同游甚稱賞。既寤,不全記諸聯,唯省十字 雲『石門霧露白,玉殿莓苔青』,乃書之於楹。私怪語不祥,不敢言於人。不數日, 宣宗不豫,廢朝會,及宮車上仙,方悟其事。追惟顧遇,續石門之句為十韻云: 『間歲流虹節,歸軒出禁扃。奔波陶畏景,蕭灑夢殊庭。境象非曾到,崇嚴昔未經。 日車烏斂翼,風動鶴飄翎。異苑人爭集,涼台筆不停。石門霧露白,玉殿莓苔青。 若匪災先兆,何當思入冥。御鑢虛仗馬,華蓋負雲亭。白日成千古,金滕閟九齡。 小臣哀絕筆,湖上泣青萍。』」未幾,顥亦卒。
wéi chù hòu, zì dé zài, jīng zhào rén. fù wàn, jiān chá yù shǐ, wèi jīng nán jié dù cān móu. chù hòu běn míng chún, bì xiàn zōng huì, gǎi míng chù hòu. yòu yǒu zhì xìng, shì jì mǔ yǐ xiào wén. jū fù mǔ yōu, lú yú mù cì. jì miǎn sàng, yóu zhǎng ān. tōng wǔ jīng, bó lǎn shǐ jí, ér wén sī shàn yì.
韋處厚,字德載,京兆人。父萬,監察御史,為荊南節度參謀。處厚本名淳, 避憲宗諱,改名處厚。幼有至性,事繼母以孝聞。居父母憂,廬於墓次。既免喪, 游長安。通《五經》,博覽史籍,而文思贍逸。
yuán hé chū, dēng jìn shì dì, yīng xián liáng fāng zhèng, zhuó jū yì děng, shòu mì shū shěng xiào shū láng. péi jì yǐ zǎi xiàng jiān xiū guó shǐ, zòu yǐ běn guān chōng zhí guǎn, gǎi xián yáng xiàn wèi, qiān yòu shí yí, bìng jiān shǐ zhí. xiū dé zōng shí lù wǔ shí juǎn shàng zhī, shí chēng xìn shǐ. zhuǎn zuǒ bǔ què lǐ bù kǎo gōng èr yuán wài. zǎo wèi zǎi xiàng wéi guàn zhī suǒ zhòng, shí guàn zhī yǐ yì bīng bù hé zhǐ chū guān, chù hòu zuò yǒu shàn, chū wèi kāi zhōu cì shǐ. rù bài hù bù láng zhōng, é yǐ běn guān zhī zhì gào. mù zōng yǐ qí xué yǒu shī fǎ, zhào rù hàn lín, wèi shì jiǎng xué shì, huàn jiàn yì dài fū, gǎi zhōng shū shè rén, shì jiǎng rú gù.
元和初,登進士第,應賢良方正,擢居異等,授秘書省校書郎。裴垍以宰相監 修國史,奏以本官充直館,改咸陽縣尉,遷右拾遺,併兼史職。修《德宗實錄》五 十卷上之,時稱信史。轉左補闕、禮部考功二員外。早為宰相韋貫之所重,時貫之 以議兵不合旨出官,處厚坐友善,出為開州刺史。入拜戶部郎中,俄以本官知制誥。 穆宗以其學有師法,召入翰林,為侍講學士,換諫議大夫,改中書舍人,侍講如故。
shí zhāng píng shū yǐ biàn nìng huī xié, tā mén jié jìn, zì jīng zhào shǎo yǐn wèi hóng lú qīng pàn dù zhī, bù shù yuè, xuān shòu hù bù shì láng. píng shū yǐ zhēng lì zhōng mù zōng yì, yù xī dà rèn. yǐ què yán jiù fǎ, wèi bì nián shēn, yù guān zì tiào yán, kě fù guó qiáng bīng, quàn nóng jī huò, shū lì hài shí bā tiáo. zhào xià qí zòu, lìng gōng qīng yì. chù hòu kàng lùn bù kě, yǐ píng shū tiáo zòu bù zhōu, jīng lǜ wèi jǐn, yǐ wèi lì zhě fǎn hài, wèi jiǎn zhě zhì fán, nǎi qǔ qí tiáo mù yóu bù kě zhě, fā shí nán yǐ jié zhī. shí píng shū qīng qiǎo yǒu ēn, zì wèi yán wú bù yǔn. jí chù hòu tiáo jiàn bó zòu, mù zōng chēng shàn, lìng shì píng shū. píng shū cí qū wú yǐ dá, qí shì suì qǐn.
時張平叔以便佞詼諧,他門捷進,自京兆少尹為鴻臚卿、判度支,不數月,宣 授戶部侍郎。平叔以征利中穆宗意,欲希大任。以榷鹽舊法,為弊年深,欲官自糶 鹽,可富國強兵,勸農積貨,疏利害十八條。詔下其奏,令公卿議。處厚抗論不可, 以平叔條奏不周,經慮未盡,以為利者返害,為簡者至煩,乃取其條目尤不可者, 發十難以詰之。時平叔傾巧有恩,自謂言無不允。及處厚條件駁奏,穆宗稱善,令 示平叔。平叔詞屈無以答,其事遂寢。
chù hòu yǐ yòu zhǔ huāng dài, bù qīn zhèng wù, jì jū nà huì zhī dì, yí yǒu yǐ qǐ dǎo xìng líng, nǎi quán zé jīng yì yǎ yán, yǐ lèi xiāng cóng, wèi èr shí juǎn, wèi zhī liù jīng fǎ yán, xiàn zhī. xī yǐ zēng bó yín qì, réng cì jīn zǐ. yǐ xiàn zōng shí lù wèi chéng, zhào chù hòu yǔ lù suí jiān chōng shǐ guǎn xiū zhuàn. shí lù wèi chéng, xǔ èr rén fēn rì rù nèi, réng fàng cháng cān. chù hòu é yòu quán bīng bù shì láng.
處厚以幼主荒怠,不親政務,既居納誨之地,宜有以啟導性靈,乃銓擇經義雅 言,以類相從,為二十卷,謂之《六經法言》,獻之。錫以繒帛銀器,仍賜金紫。 以《憲宗實錄》未成,詔處厚與路隨兼充史館修撰。實錄未成,許二人分日入內, 仍放常參。處厚俄又權兵部侍郎。
jìng zōng sì wèi, lǐ féng jí yòng shì, sù è lǐ shēn, nǎi gòu chéng qí zuì, huò jiāng bù cè. chù hòu yǔ shēn jiē yǐ gū jìn, tóng nián jìn shì, xīn pō shāng zhī, nǎi shàng shū yuē:
敬宗嗣位,李逢吉用事,素惡李紳,乃構成其罪,禍將不測。處厚與紳皆以孤 進,同年進士,心頗傷之,乃上疏曰:
chén qiè wén péng dǎng yì lùn, yǐ lǐ shēn biǎn chù shàng qīng. chén shòu ēn zhì shēn, zhí bèi gù wèn, shì guān shèng dé, bù hé bù yán. shēn xiān cháo jiǎng yòng, zhuó zài hàn lín, wú guò kě shū, wú zuì kě lù. jīn qún dǎng dé zhì, chán jí dà xìng. xún yú rén qíng, jiē shén tàn hài. shī yún: qī xī fēi xī, chéng shì bèi jǐn. bǐ zèn rén zhě, yì yǐ tài shèn. yòu yuē: chán yán wǎng jí, jiāo luàn sì guó. zì gǔ dì wáng, wèi yǒu yuǎn jūn zǐ jìn xiǎo rén ér zhì tài píng zhě. gǔ rén yún: sān nián wú gǎi yú fù zhī dào, kě wèi xiào yǐ. lǐ shēn shì qián cháo rèn shǐ, zòng yǒu zuì qiān, yóu yí xǐ xìn dí xiá, niàn jiù wàng guò, yǐ chéng wú gǎi zhī měi. jīn féng jí mén xià gù lì, biàn mǎn cháo xíng, qīn huǐ jiā wū, hé cí bù yǒu? suǒ biǎn rú cǐ, yóu wèi tài qīng. gài céng cān yǒu tóu zhù zhī yí, xiān shī yǒu shí chén zhī jiè. fú wàng bì xià duàn zì shèng lǜ, bù huò jiān xié, zé tiān xià xìng shèn! jiàn zhōng zhī chū, shān dōng xiàng huà, zhǐ yuán zǎi xiàng péng dǎng, shàng fù cháo tíng. yáng yán wèi yuán zài fù chóu, lú qǐ wèi liú yàn bào yuàn, bīng lián huò jié, tiān xià bù píng. fú qǐ shèng míng, chá chén yú kěn.
臣竊聞朋黨議論,以李紳貶黜尚輕。臣受恩至深,職備顧問,事關聖德,不合 不言。紳先朝獎用,擢在翰林,無過可書,無罪可戮。今群黨得志,讒嫉大興。詢 於人情,皆甚嘆駭。《詩》云:「萋兮菲兮,成是貝錦。彼譖人者,亦已太甚。」 又曰:「讒言罔極,交亂四國。」自古帝王,未有遠君子近小人而致太平者。古人 云:「三年無改於父之道,可謂孝矣。」李紳是前朝任使,縱有罪愆,猶宜洗釁滌 瑕,念舊忘過,以成無改之美。今逢吉門下故吏,遍滿朝行,侵毀加誣,何詞不有? 所貶如此,猶為太輕。蓋曾參有投杼之疑,先師有拾塵之戒。伏望陛下斷自聖慮, 不惑奸邪,則天下幸甚!建中之初,山東向化,只緣宰相朋黨,上負朝廷。楊炎為 元載復讎,盧杞為劉晏報怨,兵連禍結,天下不平。伏乞聖明,察臣愚懇。
dì wù qí shì, shēn dé jiǎn sǐ, biǎn duān zhōu sī mǎ.
帝悟其事,紳得減死,貶端州司馬。
chù hòu zhèng bài bīng bù shì láng, xiè ēn yú sāi zhèng diàn. shí zhāo mǐn kuáng zì, lǚ chū tián yóu. měi yuè zuò cháo bù sān sì rì. chù hòu yīn xiè, cóng róng zòu yuē: chén yǒu dà zuì, fú qǐ miàn shǒu. dì yuē: hé yě? chù hòu duì yuē: chén qián wèi jiàn guān, bù néng xiān cháo sǐ jiàn, zòng xiān shèng hǎo tián jí sè, yǐ zhì bù shòu, chén hé dāng zhū. rán suǒ yǐ bù sǐ jiàn zhě, yì wèi bì xià cǐ shí zài chūn gōng, nián yǐ shí wǔ. jīn zé bì xià huáng zǐ shǐ yī suì yǐ, chén ān dé gèng bì sǐ wáng zhī zhū? shàng shēn gǎn wù qí yì, cì jǐn cǎi yī bǎi pǐ yín qì sì shì.
處厚正拜兵部侍郎,謝恩于思政殿。時昭愍狂恣,屢出畋游。每月坐朝不三四 日。處厚因謝,從容奏曰:「臣有大罪,伏乞面首。」帝曰:「何也?」處厚對曰: 「臣前為諫官,不能先朝死諫,縱先聖好畋及色,以至不壽,臣合當誅。然所以不 死諫者,亦為陛下此時在春宮,年已十五。今則陛下皇子始一歲矣,臣安得更避死 亡之誅?」上深感悟其意,賜錦彩一百匹、銀器四事。
bǎo lì yuán nián sì yuè, qún chén shàng zūn hào, yù diàn shòu cè sì shè. lǐ féng jí yǐ lǐ shēn zhī gù, suǒ zhuàn shè wén dàn yún zuǒ jiàng guān yǐ jīng liàng yí zhě yǔ liàng yí, bù yán wèi liàng yí zhě, gài yù shēn bù shòu ēn lì. chù hòu shàng shū yuē: fú jiàn shè wén jié mù zhōng, zuǒ jiàng guān yǒu bù gāi ēn zé zhě. zài yòu zhī tǐ, yǒu suǒ wèi hóng. chén wén wù yì jiē yán féng jí kǒng lǐ shēn liàng yí, gù yǒu cǐ jié. ruò rú cǐ, zé yīng shì jìn nián liú biǎn guān, yīn lǐ shēn yī rén jiē bù dé liàng yí. shì tǐ zhì dà, qǐ gǎn bù yán? lǐ shēn xiān cháo jiǎng rèn, céng zài nèi tíng, zì jīng biǎn guān, wèi méng ēn yòu. gǔ rén yún: rén jūn dāng jì rén zhī gōng, wàng rén zhī guò. guǎn zhòng jū qiú, qí huán jǔ wèi guó xiāng yě zhǎng léi xiè, zhòng ní xuǎn wèi mì qīn. yǒu zuì yóu yí dí dàng, wú gū qǐ kě zhōng lèi? kuàng hóng míng dà hào, cè lǐ zhòng yí, tiān dì bǎi líng zhī suǒ jiàn lín, yì zhào bā hóng zhī suǒ zhān dài. ēn zé bù guǎng, shí fēi suǒ yí. chén yǔ féng jí sù wú chóu xián, yǔ lǐ shēn běn fēi qīn dǎng, suǒ lùn zhě quán dà tǐ, suǒ chén zhě zài zhì gōng, fú qǐ shèng cí chá chén gān dǎn. tǎng méng yǔn xǔ, réng wàng xuān fù zǎi chén, yīng jìn nián zuǒ jiàng guān, bìng biān rù shè tiáo, lìng zhǔn jiù lì, dé liàng yí jìn chù. dì lǎn zòu qí shì, nǎi zhuī gǎi shè wén, shēn fāng zhān ēn lì. chù hòu wèi hàn lín chéng zhǐ xué shì, měi lì shì cǎo, qiè huì shèng zhǐ. cháng fèng jí mìng yú xuān zhōu zhēng yīng zhì jí yáng yì liǎng zhè suǒ qí wén líng jǐn, jiē kàng shū bù fèng mìng, qiě yǐn qián shí shè shū wèi zhèng, dì jiē kě qí zòu.
寶曆元年四月,群臣上尊號,御殿受冊肆赦。李逢吉以李紳之故,所撰赦文但 雲左降官已經量移者與量移,不言未量移者,蓋欲紳不受恩例。處厚上疏曰:「伏 見赦文節目中,左降官有不該恩澤者。在宥之體,有所未弘。臣聞物議皆言逢吉恐 李紳量移,故有此節。若如此,則應是近年流貶官,因李紳一人皆不得量移。事體 至大,豈敢不言?李紳先朝獎任,曾在內廷,自經貶官,未蒙恩宥。古人云:『人 君當記人之功,忘人之過。』管仲拘囚,齊桓舉為國相;冶長縲紲,仲尼選為密親。 有罪猶宜滌盪,無辜豈可終累?況鴻名大號,冊禮重儀,天地百靈之所鑒臨,億兆 八紘之所瞻戴。恩澤不廣,實非所宜。臣與逢吉素無讎嫌,與李紳本非親黨,所論 者全大體,所陳者在至公,伏乞聖慈察臣肝膽。倘蒙允許,仍望宣付宰臣,應近年 左降官,並編入赦條,令准舊例,得量移近處。」帝覽奏其事,乃追改赦文,紳方 沾恩例。處厚為翰林承旨學士,每立視草,愜會聖旨。常奉急命於宣州征鷹鷙及楊、 益、兩浙索奇文綾錦,皆抗疏不奉命,且引前時赦書為證,帝皆可其奏。
bǎo lì jì nián, jí biàn zhōng qǐ. wén zōng dǐ suī nèi nán, zhào mìng jiāng jiàng, wèi yǒu suǒ dìng. chù hòu wén nán bēn fù, chāng yán yuē: chūn qiū zhī fǎ, dà yì miè qīn, nèi è bì shū, yǐ míng nì shùn. zhèng míng tǎo zuì, yú yì hé xián? ān kě yī wéi, yǒu suǒ bì huì! suì fèng fān jiào xíng yān. shì xī, zhào mìng zhì zhì jí jiàn zuò lǐ yí, bù xiá zé suǒ sī, jiē chū yú chù hòu zhī yì. jí lǐ xíng zhī hòu, jiē yè jiù zhāng. yǐ zuǒ mìng gōng, xuán bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì jiān xiū guó shǐ, jiā yín qīng guāng lù dài fū, jìn jué líng chāng jùn gōng. chù hòu zài xiàng wèi, wù zài jì shí, bù wèi shēn jì. zhōng wài bǔ shòu, xián dé qí yí.
寶曆季年,急變中起。文宗底綏內難,詔命將降,未有所定。處厚聞難奔赴, 昌言曰:「《春秋》之法,大義滅親,內惡必書,以明逆順。正名討罪,於義何嫌? 安可依違,有所避諱!」遂奉籓教行焉。是夕,詔命制置及踐祚禮儀,不暇責所司, 皆出於處厚之議。及禮行之後,皆葉舊章。以佐命功,旋拜中書侍郎、同中書門下 平章事、監修國史,加銀青光祿大夫,進爵靈昌郡公。處厚在相位,務在濟時,不 為身計。中外補授,鹹得其宜。
chū, zhēn yuán zhōng, zǎi xiàng qí kàng zòu jiǎn rǒng yuán, bà zhū zhōu bié jià, qí zài jīng bǎi sī, dāng rù bié jià zhě, duō chù zhī cháo liè. yuán hé yǐ lái, liǎng hé yòng bīng, piān bì lì gōng zhě, wǎng wǎng zhuó zài zhōu xíng. lǜ yǐ chǔ cǎi wáng guān zá bǔ zhī, jiē shèng fú qū cháo, zhū zǐ tián yōng. jiǔ cì dāng jìn, jí shòu dài xián jū zhě, cháng shù shí rén, qū zhōng shū jí zǎi xiàng sī dì, mó jiān hòu yè, fán yú cí yǔ. jí chù hòu bǐng zhèng, fù zòu zhì liù xióng shí wàng shí jǐn sān shí sì zhōu bié jià yǐ chù zhī. ér qīng liú bù zá, cháo zhèng qīng sù.
初,貞元中,宰相齊抗奏減冗員,罷諸州別駕,其在京百司,當入別駕者,多 處之朝列。元和以來,兩河用兵,偏裨立功者,往往擢在周行。率以儲采王官雜補 之,皆盛服趨朝,硃紫填擁。久次當進,及受代閒居者,常數十人,趨中書及宰相 私第,摩肩候謁,繁於辭語。及處厚秉政,復奏置六雄、十望、十緊、三十四州別 駕以處之。而清流不雜,朝政清肅。
wén zōng qín yú tīng zhèng, rán fú yú jué duàn, zǎi xiàng zòu shì dé qǐng, wǎng wǎng zhōng biàn. chù hòu cháng dú lùn zòu yuē: bì xià bù yǐ chén děng bù xiào, yòng wèi zǎi xiàng, cān yì dà zhèng. fán yǒu zòu qǐng, chū méng tīng nà, xún yì shèng huái. ruò chū zì chén zhōng, jí shì chén děng bù xìn ruò chū yú héng yì, chén děng hé míng dǐng sī? qiě péi dù yuán xūn sù dé, lì fǔ sì cháo, zī zī jié chéng, rén wàng suǒ shǔ, bì xià gù yí qīn zhòng. dòu yì zhí liáng hòu, zhōng shì xiān cháo, bì xià gù dāng wěi xìn. wēi chén cái báo, shǒu méng bì xià zhuó yòng, fēi chū tā mén, yán jì bù cóng, chén yí xiān tuì. jí qū xià zài bài chén qǐ. shàng jué rán yuē: hé zhì cǐ yé! qīng zhī zhì yè, zhèn sù zì zhī, dēng yōng zuò fǔ, bǎi zhí sī jǔ. zòng zhèn yǒu suǒ shī, ān kě jù cí, yǐ zhāng wú báo dé? chù hòu xiè zhī ér qù, chū yán yīng mén, fù lìng zhào hái. wèi yuē: fán qīng suǒ yù yán, bìng yí qǐ lùn. chù hòu yīn duì zhāng shàn dān è, guī zhī fǎ zhì, fán shù bǎi yán. yòu péi dù xūn gāo wàng zhòng, wèi rén jǐn xīn qiè zhí, yí jiǔ rèn, kě zhuàng guó wēi. dì jiē tīng nà. zì shì zǎi chén fū zòu, rén bù gǎn héng yì.
文宗勤於聽政,然浮於決斷,宰相奏事得請,往往中變。處厚常獨論奏曰: 「陛下不以臣等不肖,用為宰相,參議大政。凡有奏請,初蒙聽納,尋易聖懷。若 出自宸衷,即示臣等不信;若出於橫議,臣等何名鼎司?且裴度元勛宿德,歷輔四 朝,孜孜竭誠,人望所屬,陛下固宜親重。竇易直良厚,忠事先朝,陛下固當委信。 微臣才薄,首蒙陛下擢用,非出他門,言既不從,臣宜先退。」即趨下再拜陳乞。 上矍然曰:「何至此耶!卿之志業,朕素自知,登庸作輔,百職斯舉。縱朕有所失, 安可遽辭,以彰吾薄德?」處厚謝之而去,出延英門,復令召還。謂曰:「凡卿所 欲言,並宜啟論。」處厚因對彰善癉惡,歸之法制,凡數百言。又裴度勛高望重, 為人盡心切直,宜久任,可壯國威。帝皆聽納。自是宰臣敷奏,人不敢橫議。
é ér cāng zhōu lǐ tóng jié pàn, cháo tíng jiā bīng. wèi bó shǐ xiàn chéng, zhōng huái xiàng bèi, péi dù yǐ sù jiù zì rèn, dài xiàn chéng yú bù yí. cháng qiǎn qīn lì qǐng shì zhì zhōng shū. chù hòu wèi yuē: jìn gōng yǐ bǎi kǒu yú shàng qián bǎo ěr shǐ zhǔ, chù hòu zé bù rán, dàn yǎng qí suǒ wèi, zì yǒu zhāo diǎn ěr. xiàn chéng wén zhī dà jù, zì cǐ shū jié, jìng yǒu gōng yú cāng zhōu. yòu cháng yǐ lǐ cái zhì yòng wèi guó zhī běn, zhuàn tài hé guó jì èr shí juǎn yǐ xiàn. lǐ zài yì lèi pò cāng zhèn liǎng jūn, bīng shì měi yǒu fú zhí, duō qiǎn kū tī. chù hòu yǐ shū yù zhī, zài yì shēn rán qí zhǐ. zì cǐ cāng zhèn suǒ huò shēng kǒu, pèi lì yuǎn dì, qián hòu quán huó shù bǎi qiān rén.
俄而滄州李同捷叛,朝廷加兵。魏博史憲誠,中懷向背,裴度以宿舊自任,待 憲誠於不疑。嘗遣親吏請事至中書。處厚謂曰:「晉公以百口於上前保爾使主,處 厚則不然,但仰俟所為,自有朝典耳。」憲誠聞之大懼,自此輸竭,竟有功於滄州。 又嘗以理財制用為國之本,撰《太和國計》二十卷以獻。李載義累破滄、鎮兩軍, 兵士每有俘執,多遣刳剔。處厚以書喻之,載義深然其旨。自此滄、鎮所獲生口, 配隸遠地,前後全活數百千人。
chù hòu jū jiā xún yì, rú bù kè rèn. zhì yú tíng zhèng fū qǐ, jí yù xiá dài xū lì, jìn què yí rán bù kě duó. zhì zhuàng fēi kuí wěi, rú shén nuò zhě ér shù liáo qǐng shì, wèi tì xiāng gù, suī yǔ yǔ yí guǐ, bù gǎn sī yè. jí yú yòng cái, kù shì wén xué. cháng bìng qián gǔ yǒu yǐ fú yì zuò fèi zhě, gù tuī zé qún cái, wǎng wǎng qì xiá lù yòng, yì wèi shí suǒ jī. yǎ xìn shì shì yīn guǒ, wǎn nián yóu shén. jù shū yú wàn juǎn, duō shǒu zì kān xiào. fèng zhào xiū yuán hé shí lù, wèi jué bǐ, qí tǒng lì qǔ shě, jiē chù hòu chuàng qǐ yān. tài hé èr nián shí èr yuè, yīn yán yīng zòu duì, zào xī zhī jì, hū zòu chén bìng zuò, jù tuì. wén zōng mìng zhòng guān fú chū, guī dì yī xī ér zú, nián wǔ shí liù, zèng sī kōng.
處厚居家循易,如不克任。至於廷諍敷啟,及馭轄待胥吏,勁確嶷然不可奪。 質狀非魁偉,如甚懦者;而庶僚請事,畏惕相顧,雖與語移晷,不敢私謁。急於用 才,酷嗜文學。嘗病前古有以浮議坐廢者,故推擇群材,往往棄瑕錄用,亦為時所 譏。雅信釋氏因果,晚年尤甚。聚書逾萬卷,多手自刊校。奉詔修《元和實錄》, 未絕筆,其統例取捨,皆處厚創起焉。太和二年十二月,因延英奏對,造膝之際, 忽奏「臣病作」,遽退。文宗命中官扶出,歸第一夕而卒,年五十六,贈司空。
chù hòu dāng guó bǐng èr zhōu suì, qǐ wò zhī móu, pō xié shí yù, xián gòng xī zhī.
處厚當國柄二周歲,啟沃之謀,頗協時譽,咸共惜之。
cuī qún, zì dūn shī, qīng hé wǔ chéng rén, shān dōng zhe xìng. shí jiǔ dēng jìn shì dì, yòu zhì cè dēng kē, shòu mì shū shěng xiào shū láng, lèi qiān yòu bǔ què. yuán hé chū, zhào wèi hàn lín xué shì, lì zhōng shū shè rén. qún zài nèi zhí, cháng yǐ dǎng yán zhèng lùn wén yú shí. xiàn zōng jiā shǎng, jiàng xuān zhǐ yún: zì jīn hòu xué shì jìn zhuàng, bìng qǔ cuī qún lián shǔ, rán hòu jìn lái. qún yǐ jìn mì zhī sī, dòng wèi gù shì, zì ěr xué shì huò è zhí chǒu zhèng, zé qí xià xué shì wú yóu shàng yán. qún jiān bù fèng zhào, sān shū lùn zòu fāng yǔn.
崔群,字敦詩,清河武城人,山東著姓。十九登進士第,又制策登科,授秘書 省校書郎,累遷右補闕。元和初,召為翰林學士,歷中書舍人。群在內職,常以讜 言正論聞於時。憲宗嘉賞,降宣旨云:「自今後學士進狀,並取崔群連署,然後進 來。」群以禁密之司,動為故事,自爾學士或惡直醜正,則其下學士無由上言。群 堅不奉詔,三疏論奏方允。
yuán hé qī nián, huì zhāo tài zǐ hōng, mù zōng shí wèi suì wáng, xiàn zōng yǐ lǐ wáng jū zhǎng, yòu duō nèi zhù, jiāng jiàn chǔ èr, mìng qún yǔ lǐ wáng zuò ràng biǎo. qún shàng yán yuē: dà fán jǐ hé dāng zhī, zé yǒu chén ràng zhī yí jǐ bù hé dāng, yīn hé jù yǒu ràng biǎo? jīn suì wáng dí zhǎng, suǒ yí zhèng wèi qīng gōng. jìng cóng qí zòu. shí wèi bó jié dù shǐ tián jì ān jìn juàn wǔ qiān pǐ, chōng zhù xiū kāi yè sì. qún yǐ wèi shì shí wú míng, tǐ yóu bù kě, qǐng zhǐ qí suǒ jìn. qún qián hòu suǒ lùn duō qiè zhǐ, wú bù tīng nà. qiān lǐ bù shì láng, xuǎn bá cái xíng, xián wèi gōng dāng. zhuǎn hù bù shì láng.
元和七年,惠昭太子薨,穆宗時為遂王,憲宗以澧王居長,又多內助,將建儲 貳,命群與澧王作讓表。群上言曰:「大凡己合當之,則有陳讓之儀;己不合當, 因何遽有讓表?今遂王嫡長,所宜正位青宮。」竟從其奏。時魏博節度使田季安進 絹五千匹,充助修開業寺。群以為事實無名,體尤不可,請止其所進。群前後所論 多愜旨,無不聽納。遷禮部侍郎,選拔才行,咸為公當。轉戶部侍郎。
èr nián qī yuè, bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. shí sì nián, zhū lǐ shī dào, shàng gù wèi zǎi chén yuē: lǐ shī gǔ suī zì xí zǔ fù, rán cháo tíng dài zhī shǐ zhōng. qí qī yú shī dào jí sǎo shū yě, suī yún nì zú, ruò liàng zuì qīng zhòng, yì yí jiàng děng. yòu lǐ zōng shì suī dǐ yán xiàn, qí qíng bǐ zhī dà nì, yì yǒu bù tóng. qí qī shì zú yě, jīn qí zǐ nǚ jù zài yē tíng, yú fǎ jiē shì shāo shēn. qīng děng liú yì fǒu? qún duì yuē: shèng qíng rén cè, zuì zhǐ yuán xiōng. qí qī jìn shǔ, tǎng huò kuān yòu, shí hé hóng xù zhī dào. yú shì shī gǔ qī péi shì nǚ yí niáng, zhào chū yú dèng zhōu ān zhì. zōng shì qī wéi shì jí nán nǚ, xiān méi yē tíng, bìng shì fàng qí nú bì zī huò jiē fù cì zhī. yòu yán tiě fú jiàn yuàn guān quán zhǎng rú zuò zāng, zhào fù jīng zhào fǔ jué shā. zhǎng rú mǔ liú shì qiú āi yú zǎi xiàng, qún yīn rù duì yán zhī. xiàn zōng mǐn qí mǔ mào nián, nǎi yuē: zhèn jiāng qū fǎ shè zhǎng rú hé rú? qún yuē: bì xià rén cè jí shè zhī, dāng sù lìng zhōng shǐ xuān yù. rú dài zhèng chì, jí wú jí yě. zhǎng rú jìng dé miǎn sǐ zhǎng liú. qún zhī qǐ zòu píng shù, duō cǐ lèi yě.
二年七月,拜中書侍郎、同中書門下平章事。十四年,誅李師道,上顧謂宰臣 曰:「李師古雖自襲祖父,然朝廷待之始終。其妻於師道即嫂叔也,雖雲逆族,若 量罪輕重,亦宜降等。又李宗奭雖抵嚴憲,其情比之大逆,亦有不同。其妻士族也, 今其子女俱在掖廷,於法皆似稍深。卿等留意否?」群對曰:「聖情仁惻,罪止元 凶。其妻近屬,倘獲寬宥,實合弘煦之道。」於是師古妻裴氏、女宜娘,詔出於鄧 州安置。宗奭妻韋氏及男女,先沒掖廷,並釋放;其奴婢、資貨皆復賜之。又鹽鐵 福建院官權長孺坐贓,詔付京兆府決殺。長孺母劉氏求哀於宰相,群因入對言之。 憲宗愍其母耄年,乃曰:「朕將屈法赦長孺何如?」群曰:「陛下仁惻即赦之,當 速令中使宣諭。如待正敕,即無及也。」長孺竟得免死長流。群之啟奏平恕,多此 類也。
shí xiàn zōng jí yú dàng kòu, pō jiǎng jù liǎn zhī chén. gù fān fǔ yóu shì xī zhǐ, wǎng wǎng jùn shí, mù wèi jìn fèng. chù zhōu cì shǐ miáo jì jìn xiàn yú qián qī qiān guàn, qún yì yǐ wèi wéi zhào, shòu zhī zé shī xìn yú tiān xià, qǐng què cì běn zhōu, dài pín xià zū shuì. shí lùn měi zhī.
時憲宗急於蕩寇,頗獎聚斂之臣。故籓府由是希旨,往往捃拾,目為進奉。處 州刺史苗稷進羨餘錢七千貫,群議以為違詔,受之則失信於天下,請卻賜本州,代 貧下租稅。時論美之。
dù zhī shǐ huáng fǔ bó yīn jié quán xìng, yǐ qiú zǎi xiàng, qún lèi shū qí jiān xié. cháng yīn duì miàn lùn, yǔ jí tiān bǎo kāi yuán zhōng shì, qún yuē: ān wēi zài chū lìng, cún wáng xì suǒ rèn. xuán zōng yòng yáo chóng sòng jǐng zhāng jiǔ líng hán xiū lǐ yuán hóng dù xiān zé lǐ yòng lín fǔ yáng guó zhōng zé luàn. rén jiē yǐ tiān bǎo shí wǔ nián lù shān zì fàn yáng qǐ bīng, shì lǐ luàn fēn shí, chén yǐ wèi kāi yuán èr shí nián bà xián xiāng zhāng jiǔ líng, zhuān rèn jiān chén lǐ lín fǔ, lǐ luàn zì cǐ yǐ fēn yǐ. yòng rén dé shī, suǒ xì fēi xiǎo. cí yì jī qiè, zuǒ yòu wèi zhī gǎn dòng. bó shēn hèn zhī. ér xiàn zōng zhōng yòng bó wèi zǎi xiāng. wú hé, qún chén yì shàng zūn hào, huáng fǔ bó yù jiā xiào dé liǎng zì, qún yuē: yǒu ruì shèng, zé xiào dé zài qí zhōng yǐ. jìng wèi bó suǒ gòu. xiàn zōng bù lè, chū wèi hú nán guān chá dōu tuán liàn shǐ.
度支使皇甫鎛陰結權幸,以求宰相,群累疏其奸邪。嘗因對面論,語及天寶、 開元中事,群曰:「安危在出令,存亡系所任。玄宗用姚崇、宋璟、張九齡、韓休、 李元紘、杜暹則理;用林甫、楊國忠則亂。人皆以天寶十五年祿山自范陽起兵,是 理亂分時,臣以為開元二十年罷賢相張九齡,專任奸臣李林甫,理亂自此已分矣。 用人得失,所系非小。」詞意激切,左右為之感動。鎛深恨之。而憲宗終用鎛為宰 相。無何,群臣議上尊號,皇甫鎛欲加「孝德」兩字,群曰:「有睿聖,則孝德在 其中矣。」竟為鎛所構。憲宗不樂,出為湖南觀察都團練使。
mù zōng jí wèi, zhēng bài lì bù shì láng, zhào jiàn bié diàn, wèi qún yuē: wǒ shēng chǔ wèi, zhī qīng wèi yǔ yì. qún yuē: xiān dì zhī yì, yuán zài bì xià. qǐng zhě shòu bì xià huái xī jié dù shǐ, chén fèng mìng cǎo zhì, qiě yuē: néng biàn nán yáng zhī dú, yǔn fú dōng hǎi zhī guì. ruò bù zhī xiān dì shēn zhǐ, chén qǐ gǎn qīng yán? shù rì, bài yù shǐ zhōng chéng. jiā xún, shòu jiǎn xiào bīng bù shàng shū, jiān xú zhōu cì shǐ wǔ níng jūn jié dù xú sì háo guān chá děng shǐ.
穆宗即位,征拜吏部侍郎,召見別殿,謂群曰:「我升儲位,知卿為羽翼。」 群曰:「先帝之意,元在陛下。頃者授陛下淮西節度使,臣奉命草制,且曰:『能 辨南陽之牘,允符東海之貴。』若不知先帝深旨,臣豈敢輕言?」數日,拜御史中 丞。浹旬,授檢校兵部尚書,兼徐州刺史、武寧軍節度、徐泗濠觀察等使。
chū, yōu zhèn nì mìng, zhào shòu yí zhōu cì shǐ wáng zhì xìng wèi wǔ níng jūn jié dù fù shǐ, lǐng xú zhōu bīng tǎo fá. qún yǐ zhì xìng zǎo dé shì xīn, biǎo qǐng yīn shòu zhì xìng máo yuè, jìng qǐn bù bào. zhì xìng zì hé běi huí gē, chéng nèi jiē shì fù xiōng, kāi guān yán rù, qún wèi zhì xìng suǒ zhú. cháo tíng zuò qí shī shǒu, shòu mì shū jiān, fēn sī dōng dōu. wèi jǐ, gǎi huá zhōu cì shǐ jiān yù shǐ dài fū. fù gǎi xuān zhōu cì shǐ shè chí děng zhōu dōu tuán liàn guān chá děng shǐ, zhēng bài bīng bù shàng shū. jiǔ zhī, gǎi jiǎn xiào lì bù shàng shū jiāng líng yǐn jīng nán jié dù guān chá shǐ. yú suì, gǎi jiǎn xiào yòu pú shè, jiān tài cháng qīng. tài hé wǔ nián, bài jiǎn xiào zuǒ pú shè, jiān lì bù shàng shū. liù nián bā yuè zú, nián liù shí yī, cè zèng sī kōng.
初,幽、鎮逆命,詔授沂州刺史王智興為武寧軍節度副使,領徐州兵討伐。群 以智興早得士心,表請因授智興旄鉞,竟寢不報。智興自河北回戈,城內皆是父兄, 開關延入,群為智興所逐。朝廷坐其失守,授秘書監,分司東都。未幾,改華州刺 史、兼御史大夫。復改宣州刺史、歙池等州都團練觀察等使,征拜兵部尚書。久之, 改檢校吏部尚書、江陵尹、荊南節度觀察使。逾歲,改檢校右僕射,兼太常卿。太 和五年,拜檢校左僕射,兼吏部尚書。六年八月卒,年六十一,冊贈司空。
qún yǒu chōng shí jīng cái, wèi shí xián xiāng. qīng yì yǐ jiǎn sù zhī jié, qí zhōng bù jí jué chū. qún nián wèi guān jǔ jìn shì, lù zhì zhī jǔ, fǎng yú liáng sù, yì qí dēng dì yǒu cái xíng zhě, sù yuē: cuī qún suī shào nián, tā rì bì zhì gōng fǔ. guǒ rú qí yán.
群有沖識精裁,為時賢相。清議以儉素之節,其終不及厥初。群年未冠舉進士, 陸贄知舉,訪於梁肅,議其登第有才行者,肅曰:「崔群雖少年,他日必至公輔。」 果如其言。
qún dì yú, dēng jìn shì, guān zhì láng shǔ, yǒu lìng míng.
群弟於,登進士,官至郎署,有令名。
zi chōng, yì yǐ wén xué jìn, lì sān shǔ, zhōng dōng dōu liú shǒu.
子充,亦以文學進,歷三署,終東都留守。
lù suí, zì nán shì, qí xiān yáng píng rén. gāo zǔ jié, gāo zōng cháo wèi yuè wáng fǔ dōng gé jì jiǔ. zēng zǔ wéi shù, guān zhì mù zhōu cì shǐ. zǔ jùn zhī, shì zhōng tài zǐ tōng shì shè rén.
路隨,字南式,其先陽平人。高祖節,高宗朝為越王府東閣祭酒。曾祖惟恕, 官至睦州刺史。祖俊之,仕終太子通事舍人。
fù mì, zì ān qī, shǎo hǎo xué, tōng wǔ jīng, yóu shì shī yì zuǒ shì chūn qiū, néng fěng qí zhāng jù, jiē jiū shēn zhǐ. bó shè shǐ chuán, gōng wǔ yán shī. xìng duān liàng guǎ yán, yǐ xiào tì wén yú zōng zú. jiàn zhōng mò, yǐ zhǎng ān wèi cóng diào, jǔ lǐ yì wéi shòu děng shū pàn tóng jū gāo dì, mì shòu chéng mén láng. shǔ dé zōng wéi nán fèng tiān, mì shí zài jīng shī, qì qī zǐ qián yì xíng zài suǒ. yòu cóng xìng liáng zhōu, pái kuì jūn ér chū, zài wèi liú shǐ suǒ zhōng, liè shang rú xuè. yǐ cè shuō hún jiān, jiān shēn zhòng zhī, pì wèi cóng shì. jiān tǎo huái guāng, lèi zòu wèi fù yuán shuài pàn guān jiǎn xiào hù bù láng zhōng jiān yù shǐ zhōng chéng. hé zhōng píng, suí jiān yǔ tǔ bō huì méng yú píng liáng, yīn jié méng xiàn fān. zài jué yù lěi nián, qī xīn yú shì shì zhī jiào, wèi zàn pǔ suǒ zhòng, dài yǐ bīn lǐ, zú yú róng lù.
父泌,字安期,少好學,通《五經》,尤嗜《詩》、《易》、《左氏春秋》, 能諷其章句,皆究深旨。博涉史傳,工五言詩。性端亮寡言,以孝悌聞於宗族。建 中末,以長安尉從調,舉李益、韋綬等書判同居高第,泌授城門郎。屬德宗違難奉 天,泌時在京師,棄妻子潛詣行在所。又從幸梁州,排潰軍而出,再為流矢所中, 裂裳濡血。以策說渾瑊,瑊深重之,闢為從事。瑊討懷光,累奏為副元帥判官、檢 校戶部郎中、兼御史中丞。河中平,隨瑊與吐蕃會盟於平涼,因劫盟陷蕃。在絕域 累年,棲心於釋氏之教,為贊普所重,待以賓禮,卒於戎鹿。
zhēn yuán shí jiǔ nián, tǔ bō yí biān jiāng shū qiú hé. suí āi qì shàng shū, yuàn yǔn qí qǐng. biǎo sān shàng, dé zōng mìng zhòng shǐ yù zhǐ. cháo tíng chéng qí sù zhà, qí gèng yào yú hòu xìn, qì shù suì bù bào. yuán hé zhōng, fān shǐ fù kuǎn sāi, suí fù wǔ xiàn fēng zhāng, qǐng xiū hé hǎo. yòu shàng shū yú zǎi zhí āi sù. péi jì lǐ fān jiē xié lì fū zòu, xiàn zōng kě zhī. mìng cí bù láng zhōng xú fù bào pìn, nǎi tè yú zhào zhōng shū píng liáng xiàn fān zhě míng shì, lìng guī zhōng guó. tǔ bō yīn fù děng hái, qiǎn shǐ lái cháo. suì yǐ mì jí zhèng shū jǔ zhī sàng yǔ míng jí yí lù zhì, cháo yě shāng tàn. xiàn zōng mǐn zhī, zèng jiàng zhōu cì shǐ, cì juàn èr bǎi pǐ. zhì zàng rì, wěi suǒ zài guān gěi sàng shì. mì lèi zèng tài zǐ shǎo bǎo.
貞元十九年,吐蕃遺邊將書求和。隨哀泣上疏,願允其請。表三上,德宗命中 使諭旨。朝廷懲其宿詐,俟更要於後信,訖數歲不報。元和中,蕃使復款塞,隨復 五獻封章,請修和好。又上書於宰執哀訴。裴垍、李籓皆協力敷奏,憲宗可之。命 祠部郎中徐復報聘,乃特於詔中疏平涼陷蕃者名氏,令歸中國。吐蕃因復等還,遣 使來朝。遂以泌及鄭叔矩之喪與銘及遺錄至,朝野傷嘆。憲宗憫之,贈絳州刺史, 賜絹二百匹。至葬日,委所在官給喪事。泌累贈太子少保。
mì xiàn fān zhī suì, suí fāng zài hái tí hòu shāo zhǎng chéng, zhī fù zài fān, nǎi rì yè tí hào, zuò bì xī xiàng, zhuàn bù shí ròu, mǔ shì yán qí xíng mào xiào xiān jūn, suì zhōng shēn bù zhào jìng. hòu yǐ tōng jīng diào shòu rùn zhōu cān jūn, wèi lǐ qí suǒ kùn. shǐ zhī shì shì, suí xiāo rán zuò shì zhōng, yī bù jiè yì. wéi xià qīng wèi dōng dōu liú shǒu, wén ér pì zhī, yóu shì shēng míng rì zhèn. yuán hé wǔ nián, biān lì yǐ fù zhì. suí jū sàng, yì yǐ xiào wén. fú què, zhuó bài zuǒ bǔ què.
泌陷蕃之歲,隨方在孩提;後稍長成,知父在蕃,乃日夜啼號,坐必西向,饌 不食肉,母氏言其形貌肖先君,遂終身不照鏡。後以通經調授潤州參軍,為李錡所 困。使知市事,隨翛然坐市中,一不介意。韋夏卿為東都留守,聞而辟之,由是聲 名日振。元和五年,邊吏以訃至。隨居喪,益以孝聞。服闋,擢拜左補闕。
huì lǐ jiàng fěng shàng nà jiàn, xiàn zōng huáng dì yuē: jiàn guān lù suí wéi chù hòu zhāng shū xiāng jì, zhèn cháng shēn yòng qí yán. zì shì shí zhě jìng fú yān. é qiān qǐ jū láng, zhuǎn sī xūn yuán wài láng. zì bǔ què zhì sī xūn yuán wài, jiē chōng shǐ guǎn xiū zhuàn. mù zōng jí wèi, qiān sī xūn láng zhōng, cì fēi yú dài. yǔ wéi chù hòu tóng rù hàn lín wèi shì jiǎng xué shì. cǎi sān dài huáng wáng xìng shuāi, zhe liù jīng fǎ yán èr shí juǎn zòu zhī. bài jiàn yì dài fū, yī qián shì jiǎng xué shì. jiāng xiū xiàn zōng shí lù, fù mìng jiān chōng shǐ zhí. jìng zōng dēng jí, bài zhōng shū shè rén hàn lín xué shì, réng cì zǐ. yǒu yǐ jīn bó xiè chú zhì zhě, bì chì ér què zhī yuē: wú yǐ gōng shì jiē sī cái yé? zhōng wú suǒ nà. wén zōng jí wèi, wéi chù hòu rù xiàng, suí dài wèi chéng zhǐ, zhuǎn bīng bù shì láng zhī zhì gào. tài hé èr nián, chù hòu hōng, suí dài wèi xiāng, bài zhōng shū shì láng, jiā jiān xiū guó shǐ. chū, hán yù zhuàn shùn zōng shí lù, shuō jìn zhōng shì pō qiè zhí nèi guān è zhī, wǎng wǎng yú shàng qián yán qí bù shí, lèi cháo yǒu zhào gǎi xiū. jí suí jìn xiàn zōng shí lù hòu, wén zōng fù lìng gǎi zhèng yǒng zhēn shí shì, suí zòu yuē:
會李絳諷上納諫,憲宗皇帝曰:「諫官路隨、韋處厚章疏相繼,朕常深用其言。」 自是識者敬伏焉。俄遷起居郎,轉司勛員外郎。自補闕至司勛員外,皆充史館修撰。 穆宗即位,遷司勛郎中,賜緋魚袋。與韋處厚同入翰林為侍講學士。采三代皇王興 衰,著《六經法言》二十卷奏之。拜諫議大夫,依前侍講學士。將修《憲宗實錄》, 復命兼充史職。敬宗登極,拜中書舍人、翰林學士,仍賜紫。有以金帛謝除制者, 必叱而卻之曰:「吾以公事接私財耶?」終無所納。文宗即位,韋處厚入相,隨代 為承旨,轉兵部侍郎、知制誥。太和二年,處厚薨,隨代為相,拜中書侍郎,加監 修國史。初,韓愈撰《順宗實錄》,說禁中事頗切直內官惡之,往往於上前言其不 實,累朝有詔改修。及隨進《憲宗實錄》後,文宗復令改正永貞時事,隨奏曰:
chén zuó miàn fèng shèng zhǐ, yǐ shùn zōng shí lù pō fēi xiáng shí, wěi chén děng zhòng jiā kān zhèng, bì rì wén zòu. chén zì fèng xuān mìng, qǔ shǐ běn yù jiā bǐ xuē. jìn jiàn wèi wèi qīng zhōu jū cháo jiàn yì dài fū wáng yàn wēi gěi shì zhōng lǐ gù yán shǐ guān sū jǐng yìn děng gè shàng zhāng shū, jù chén kān gǎi fēi shén pián yí. yòu wén bān xíng rú cǐ yì lùn pō zhòng. chén fú yǐ shǐ cè zhī zuò, quàn jiè suǒ cún, shì yǒu dāng shū, lǐ yí guī shí. pǐ fū měi è shàng bù kě wū, rén jūn dé shī wú róng xū zài. shèng zhǐ yǐ qián jiàn shí lù jì zhēn yuán mò shù shì, shāo fēi zhí shí, gài chū chuán wén, shěn zhī chà chuǎn, biàn lìng kān zhèng. qǐng yīn zuò rì, lǚ xíng shèng yán, tōng jì qián hòu, zhì yú shù sì. chén jí zōng mǐn sēng rú yì yǐ yǒng zhēn yǐ lái, suì yuè zhì jìn, jìn zhōng xíng shì, zài wài gù nán xiáng zhī. bì xià suǒ yán, jiē shì jiē yú ěr mù. jì wén guāi miù, yīn shù gǔ jīn, yǐn qián shǐ zhí bù yí dào sǎo zhī yán, jí dì wǔ lún wō gōng zhī shuō, jiē duō cǐ bǐ lèi, nán jǐn xìn shū. suǒ jì ruì jiàn xiáng yú tīng yán, shēn gōng shèn yú xíng shì. chí cǐ bǐ lèi, shàng kāi cōng míng, tè méng jiàng chá, shāo shù qián miù. yóu shì jìn chuí xuān mìng, lìng yǒu gǎi xiū.
臣昨面奉聖旨,以《順宗實錄》頗非詳實,委臣等重加刊正,畢日聞奏。臣自 奉宣命,取史本欲加筆削。近見衛尉卿周居巢、諫議大夫王彥威、給事中李固言、 史官蘇景胤等各上章疏,具陳刊改非甚便宜。又聞班行如此議論頗眾。臣伏以史冊 之作,勸誡所存,事有當書,理宜歸實。匹夫美惡尚不可誣,人君得失無容虛載。 聖旨以前件《實錄》記貞元末數事,稍非摭實,蓋出傳聞,審知差舛,便令刊正。 頃因坐日,屢形聖言,通計前後,至於數四。臣及宗閔、僧孺亦以永貞已來,歲月 至近,禁中行事,在外固難詳知。陛下所言,皆是接於耳目。既聞乖謬,因述古今, 引前史直不疑盜嫂之言,及第五倫撾公之說,皆多此比類,難盡信書。所冀睿鑒詳 於聽言,深宮慎於行事。持此比類,上開聰明,特蒙降察,稍恕前謬。由是近垂宣 命,令有改修。
chén děng fú yǐ zhēn guān yǐ lái, lèi cháo shí lù yǒu jīng zhòng zhuàn, bù gǎn gù cí. dàn yù cū shān shēn wù, yì gù jǐn cún zhū shuō. zōng mǐn sēng rú xiāng yǔ shāng liáng, yuán cǐ shū chéng yú hán yù, jīn shǐ guān lǐ hàn jiǎng xì jiē yù zhī zǐ xù, ruò qiǎn cān zhuàn, huò zhì sī xián. yǐ chén jì zhí jiān xiū, hé lìng xiáng zhèng, jí jīng zòu qǐng, shì suì shī xíng. jīn zhě shù liáo jìng yán, bù zhī běn qǐ, biǎo zhāng jiāo zòu, shì yǒu tā yí. chén suī zhì mèi, róng fēi zì qǐng. jì pò qún yì, zhé mào shàng wén. zòng chén guǒ huò xiū chéng, bì jù zhōng wèi shí lèi. qiě hán yù suǒ shū, yì fēi jǐ chū, yuán hé zhī hòu, yǐ shì xiāng xún. zòng qí mì qīn, qǐ hài gōng lǐ? shǐ guī běn zhí, shí wèi zhèng míng. qí shí lù fú wàng tiáo shì jiù jì zuì cuò wù zhě, xuān fù shǐ guān, wěi zhī xiū dìng. zé jì shèng zǔ chuí xiū, yǒng wú cán yú chuán xìn. xià chén fēi jù, huò jiǎn lì yú qīn guān. zhāng qīng cháo lì zhèng zhī fāng, biǎo gōng qì bù sī zhī yì. liú yán zì mǐ, shí lùn yōu yí.
臣等伏以貞觀已來,累朝實錄有經重撰,不敢固辭。但欲粗刪深誤,亦固盡存 諸說。宗閔、僧孺相與商量,緣此書成於韓愈,今史官李漢、蔣系皆愈之子婿,若 遣參撰,或致私嫌。以臣既職監修,盍令詳正,及經奏請,事遂施行。今者庶僚競 言,不知本起,表章交奏,似有他疑。臣雖至昧,容非自請。既迫群議,輒冒上聞。 縱臣果獲修成,必懼終為時累。且韓愈所書,亦非己出,元和之後,已是相循。縱 其密親,豈害公理?使歸本職,實謂正名。其《實錄》伏望條示舊記最錯誤者,宣 付史官,委之修定。則冀聖祖垂休,永無慚於傳信。下臣非據,獲減戾於侵官。彰 清朝立政之方,表公器不私之義。流言自弭,時論攸宜。
zhào yuē: qí shí lù zhōng suǒ shū dé zōng shùn zōng cháo jìn zhōng shì, xún fǎng gēn dǐ, gài qǐ miù chuán, liàng fēi xìn shǐ. yí lìng shǐ guān xiáng zhèng kān qù, qí tā bú yào gèng xiū. yú yī suǒ zòu.
詔曰:「其《實錄》中所書德宗、順宗朝禁中事,尋訪根柢,蓋起謬傳,諒非 信史。宜令史官詳正刊去,其他不要更修。余依所奏。」
sì nián, zhuǎn mén xià shì láng, jiā chóng wén guǎn dà xué shì. qī nián, jiān tài zǐ tài shī, bèi lǐ cè bài. biǎo shàng shǐ guān suǒ xiū xiàn zōng mù zōng shí lù. bā nián, cí jí, bù dé xiè. huì lǐ dé yù lián biǎn zhì yuán zhōu zhǎng shǐ, suí bù shǔ zòu zhuàng, shǐ wèi zhèng zhù suǒ jì. jiǔ nián sì yuè, bài jiǎn xiào shàng shū yòu pú shè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, jiān rùn zhōu cì shǐ zhèn hǎi jūn jié dù zhè jiāng xī dào guān chá děng shǐ.
四年,轉門下侍郎,加崇文館大學士。七年,兼太子太師,備禮冊拜。表上史 官所修憲宗穆宗《實錄》。八年,辭疾,不得謝。會李德裕連貶至袁州長史,隨不 署奏狀,始為鄭注所忌。九年四月,拜檢校尚書右僕射、同中書門下平章事,兼潤 州刺史、鎮海軍節度、浙江西道觀察等使。
tài hé jiǔ nián qī yuè, gòu jí yú lù, hōng yú yáng zi jiāng zhī zhōng liú, nián liù shí. cè zèng tài bǎo, shì yuē zhēn.
太和九年七月,遘疾於路,薨於揚子江之中流,年六十。冊贈太保,諡曰貞。
suí yǒu xué xíng dà dù, wèi jiàn guān néng zhí yán, zài nèi tíng kuāng yì. zì bǎo lì chū wèi chéng zhǐ xué shì, jí cān dà zhèng yǐ. hòu shí wǔ nián zài xiàng wèi. zōng mǐn dé yù péng dǎng jiāo xìng, rǎng bì yú qí jiān lǐ xùn zhèng zhù shǐ zhōng jiān zhà, jiē wǔ yú qí hòu. ér suí cáng qì tāo guāng, lóng wū yī zhì, kě wèi dé jūn zǐ zhōng yōng ér cháng jū zhī yě.
隨有學行大度,為諫官能直言,在內廷匡益。自寶曆初為承旨學士,即參大政 矣。後十五年在相位。宗閔、德裕朋黨交興,攘臂於其間;李訓、鄭注始終奸詐, 接武於其後。而隨藏器韜光,隆污一致,可謂得君子中庸而常居之也。
shǐ chén yuē: wèi cì gōng zhèng yīn wéi chù hòu cuī qún lù suí děng, jiē yǐ wén xué shì shēn, zhì wèi chóng jí. jiān zhī zhōng dǎng, chuí míng jiǎn shū, zī shí yǒu zú duō yě. yīn yǒu qí wèi, yǒu qí shí, huái dú shàn zhī móu, huì zhòng jì zhī dào, zuǒ qiān fēi bù xìng yě. cì gōng yīn xiàn jié zhī shū, chuò yǐ chéng zhī zhào, mìng yě fū. chù hòu wēi yán qiè yì, zhèn shì yǒu zhī jí, chēng tóng liè zhī shàn, jūn zǐ zāi!
史臣曰:衛次公、鄭絪、韋處厚、崔群、路隨等,皆以文學飾身,致位崇極。 兼之忠讜,垂名簡書,茲實有足多也。絪有其位,有其時,懷獨善之謀,晦眾濟之 道,左遷非不幸也。次公因獻捷之書,輟已成之詔,命也夫。處厚危言切議,振士 友之急,稱同列之善,君子哉!
zàn yuē: wèi zhèng wéi lù, jiān zhī bó líng. wén xué zhèng shì, wèi shí suǒ chēng.
贊曰:衛、鄭、韋、路,兼之博陵。文學政事,為時所稱。