tiān fú sān nián zhēng yuè wù shēn shuò, dì yù chóng yuán diàn shòu cháo hè, zhàng wèi rú shì. jǐ yǒu, bǎi guān shǒu sī, yǐ tài shǐ xiān zòu rì shí gù yě. zhì shì bù kuī, nèi wài chēng hè. rén xū, shì yè yǐ shàng yuán zhāng dēng yú jīng chéng, zòng dōu rén yóu lè, dì yù dà níng gōng mén lóu guān zhī. bǐng yín, duān míng diàn xué shì lǐ bù shì láng hé níng jiān pàn dù zhī gōng bù shì láng pàn dù zhī wáng sōng gǎi shàng shū xíng bù shì láng hù bù láng zhōng gāo yán shǎng gǎi zuǒ jiàn yì dài fū, chōng zhū dào yán tiě zhuǎn yùn fù shǐ. rén shēn, yǐ qián yòu jiàn yì dài fū xuē róng wèi zuǒ jiàn yì dài fū. qián xìng yuán jié dù shǐ zhāng yún zú yú xī jīng, chuò shì cháo yī rì. wǔ dài huì yào: tài cháng lǐ yuàn shēn: zhǔn gù shì, qián jié dù shǐ wú lì chuò cháo. chì: yí tè chuò yī rì cháo cān.
天福三年正月戊申朔，帝御崇元殿受朝賀，仗衛如式。己酉，百官守司，以太 史先奏日蝕故也。至是不虧，內外稱賀。壬戌，是夜以上元張燈於京城，縱都人游 樂，帝御大寧宮門樓觀之。丙寅，端明殿學士、禮部侍郎和凝兼判度支；工部侍郎、 判度支王松改尚書刑部侍郎；戶部郎中高延賞改左諫議大夫，充諸道鹽鐵轉運副使。 壬申，以前右諫議大夫薛融為左諫議大夫。前興元節度使張筠卒於西京，輟視朝一 日。《五代會要》：太常禮院申：「准故事，前節度使無例輟朝。」敕：「宜特輟 一日朝參。」

èr yuè gēng chén, zuǒ sàn qí cháng shì zhāng yǔn jìn bó shè lùn. dì lǎn ér jiā zhī, jiàng zhào jiǎng shì, réng fù shǐ guǎn. jiǎ shēn, jīng nán jié dù shǐ gāo cóng huì jiā shí yì shí fēng. wù zǐ, hàn lín xué shì lǐ huàn cì fēi yú dài. yǐ shàng shū tún tián yuán wài láng zhī zhì gào wú chéng fàn wèi kù bù yuán wài láng, chōng shū mì yuàn zhí xué shì. yǐ wèi, yù zhá yuē: céng yǒu xuān shì bǎi guān, lìng jìn fēng shì, jīn jù dào zhě wèi jí shí rén. zhèn suī wú dé, zì xíng chì hòu yǐ shì shù yuè, zhì yú jiǎ shǒu yú rén, yě hé gè yǒu yī jiàn shì fū zòu. shí lù yú cháo, qǐ dāng rú shì! yán ér bù yòng, zhèn suǒ gān xīn yòng ér bù yán, shuí zhī zé yě. bǐng shēn, zhì wǔ qīng jūn jié dù shǐ mǎ xī è gǎi wēi wǔ jūn jié dù shǐ. xīn chǒu, zhōng shū shàng yán: lǐ jīng yún: lǐ bù huì xián míng, èr míng bù piān huì. zhù yún: xián míng, wèi yīn shēng xiāng jìn, ruò yǔ yǔ yǔ qiū yǔ qū yě. èr míng bù piān huì, wèi kǒng zǐ zhī mǔ míng zhēng zài, yán zài bù chēng zhēng, yán zhēng bù chēng zài. cǐ gǔ lǐ yě. táng tài zōng èr míng bìng huì, míng huáng èr míng yì tóng rén xìng yǔ guó huì yīn shēng xiāng jìn shì xián míng zhě, yì gǎi xìng shì, yǔ gǔ lǐ yǒu yì. miào huì píng shēng zì, jí bù huì yú sān shēng huì cè shēng, jí bù huì píng shēng zì. suǒ huì zì zhèng wén jí piān páng què diǎn huà, wàng yī lìng shì shī xíng. zhào yuē: cháo tíng zhī zhì, jīn gǔ xiāng yán, dào zài rén hóng, lǐ fēi tiān jiàng. fāng kāi lì shù, qián fèng zǔ zōng, suī yú kǒng zǐ zhī wén, wèi shuǎng zhōu gōng zhī xùn. suǒ wèi èr míng jí xián míng shì, yí yī táng lǐ shī xíng. àn: tài yuán xiàn yǒu shǐ kuāng hàn bēi, lì yú tiān fú bā nián. kuāng hàn, jiàn táng zhī zǐ yě. bēi yú táng zì kōng wén yǐ bì huì, ér jiàn táng fù jìng sī, réng shū jìng zì, gài dāng shí bì huì zhī tǐ rú cǐ. yǐ sì, tiān hé jié, yàn jìn chén yú guǎng zhèng diàn.
二月庚辰，左散騎常侍張允進《駁赦論》。帝覽而嘉之，降詔獎飾，仍付史館。 甲申，荊南節度使高從誨加食邑實封。戊子，翰林學士李浣賜緋魚袋。以尚書屯田 員外郎、知制誥吳承范為庫部員外郎，充樞密院直學士。乙未，御札曰：「曾有宣 示百官，令進封事，今據到者未及十人。朕雖無德，自行敕後已是數月，至於假手 於人，也合各有一件事敷奏。食祿於朝，豈當如是！言而不用，朕所甘心；用而不 言，誰之責也。」丙申，制武清軍節度使馬希萼改威武軍節度使。辛丑，中書上言： 「《禮經》云：『禮不諱嫌名，二名不偏諱。』注云：「『嫌名，謂音聲相近，若 禹與雨、邱與區也。二名不偏諱，謂孔子之母名徵在，言在不稱徵，言徵不稱在。』 此古禮也。唐太宗二名並諱，明皇二名亦同；人姓與國諱音聲相近是嫌名者，亦改 姓氏，與古禮有異。廟諱平聲字，即不諱餘三聲；諱側聲，即不諱平聲字。所諱字 正文及偏旁闕點畫，望依令式施行。」詔曰：「朝廷之制，今古相沿，道在人宏， 禮非天降。方開歷數，虔奉祖宗，雖逾孔子之文，未爽周公之訓。所為二名及嫌名 事，宜依唐禮施行。」案：太原縣有史匡翰碑，立於天福八年。匡翰，建瑭之子也。 碑於「瑭」字空文以避諱，而建瑭父敬思，仍書「敬」字，蓋當時避諱之體如此。 乙巳，天和節，宴近臣於廣政殿。

sān yuè wù wǔ, hóng lú qīng liú qí zú, zèng tài zǐ bīn kè. rén xū, dōng shàng gé mén shǐ qián sī nóng qīng sū jì yán gǎi hóng lú qīng chōng zhí. huí gú kè hán wáng rén měi jìn yě mǎ dú fēng tuó yù tuán gāng shā děng fāng wù. jiǎ xū, yǒng shòu zhǎng gōng zhǔ hōng, chuò cháo yī rì. gù jīng zhōu jié dù guān chá liú hòu lú shùn mì zèng yòu xiāo wèi shàng jiāng jūn. dīng chǒu, zhào jìn zhǐ sī xià dǎ zào zhù xiè tóng qì.
三月戊午，鴻臚卿劉頎卒，贈太子賓客。壬戌，東上閣門使、前司農卿蘇繼顏 改鴻臚卿充職。回鶻可汗王仁美進野馬、獨峰駝、玉團、岡砂等方物。甲戌，永 壽長公主薨，輟朝一日。故涇州節度觀察留後盧順密贈右驍衛上將軍。丁丑，詔禁 止私下打造鑄瀉銅器。

sì yuè dīng hài, yǐ shàng shū lì bù shì láng lú zhān wèi shàng shū zuǒ chéng. zhōng shū shè rén lǐ xiáng shàng shū: qǐng shā tài zài cháo wén wǔ chén liáo, yǐ jiǎn rǒng shí. réng tiáo guàn fān hóu jùn shǒu, fán yù pǔ ēn, bù dé duō zòu yá qián zhí yuán, wàng yāo ēn zé. shū zòu, jiā zhī. wù zǐ, xuān wǔ jūn jié dù shì wèi qīn jūn mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ guǎng jìn fǔ xíng yíng dōu zhāo tǎo shǐ yáng guāng yuǎn jiā jiān zhōng shū lìng. zhāo yì jié dù shǐ shì wèi mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ guǎng jìn fǔ xíng yíng dōu pái zhèn shǐ dù zhòng wēi, hé yáng jié dù shǐ jiān fèng guó zuǒ yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ guǎng jìn fǔ xíng yíng mǎ bù dōu yú hòu hóu yì, bìng jiā jiǎn xiào tài fù. fèng xiáng jié dù shǐ jiǎn xiào tài shī jiān zhōng shū lìng qí wáng lǐ cóng yán jìn fēng qín wáng, píng lú jūn jié dù shǐ jiǎn xiào tài wèi jiān zhōng shū lìng lín zī wáng wáng jiàn lì jìn fēng dōng píng wáng. jiǎ wǔ, tài níng jūn jié dù shǐ lǐ cóng wēn xī jīng liú shǒu jīng zhào yǐn lǐ zhōu guī dé jūn jié dù shǐ zhào zài lǐ, bìng jiā jiān shì zhōng. shì yuè, zhū dào fān hóu jùn shǒu jiē děng dì jiā ēn. gǎi yōng xī lóu wèi zhāng hé lóu, bì miào huì yě.
四月丁亥，以尚書吏部侍郎盧詹為尚書左丞。中書舍人李詳上疏：「請沙汰在 朝文武臣僚，以減冗食。仍條貫籓侯郡守，凡遇溥恩，不得多奏衙前職員，妄邀恩 澤。」疏奏，嘉之。戊子，宣武軍節度、侍衛親軍馬步軍都指揮使、廣晉府行營都 招討使楊光遠加兼中書令。昭義節度使、侍衛馬軍都指揮使、廣晉府行營都排陣使 杜重威，河陽節度使兼奉國左右廂都指揮使、廣晉府行營馬步都虞候侯益，並加檢 校太傅。鳳翔節度使、檢校太師、兼中書令、岐王李從嚴進封秦王，平盧軍節度 使、檢校太尉、兼中書令、臨淄王王建立進封東平王。甲午，泰寧軍節度使李從溫、 西京留守京兆尹李周、歸德軍節度使趙在禮，並加兼侍中。是月，諸道籓侯郡守皆 等第加恩。改雍熙樓為章和樓，避廟諱也。

wǔ yuè dīng wèi shuò, dì yù chóng yuán diàn shòu cháo, zhàng wèi rú shì. dīng sì, zhào yīng zhū zhōu xiàn míng fàn miào huì zhě bìng gǎi zhī. gēng shēn, yǐ yáng guāng yuǎn nán chéng zuò wèi jiǎn xiào gōng bù shàng shū zuǒ wēi wèi jiāng jūn fù mǎ dū wèi. dīng mǎo, wèi fǔ xíng yíng bù jūn dōu zhǐ huī shǐ jiǎn xiào sī tú yòu shén wǔ tǒng jūn wáng zhōu jiā jiǎn xiào tài bǎo. wù chén, gù zhèn wǔ jié dù shǐ lǐ sì běn zèng tài wèi. jǐ sì, zhào: zhōng wài chén liáo, dài píng zhāng shì shì zhōng zhōng shū lìng jí zhū dào jié dù shǐ, bìng xǔ sī mén lì jǐ, réng bìng guān gěi jí jù guān pǐn yī lìng shì chù fēn.
五月丁未朔，帝御崇元殿受朝，仗衛如式。丁巳，詔應諸州縣名犯廟諱者並改 之。庚申，以楊光遠男承祚為檢校工部尚書、左威衛將軍、駙馬都尉。丁卯，魏府 行營步軍都指揮使、檢校司徒、右神武統軍王周加檢校太保。戊辰，故振武節度使 李嗣本贈太尉。己巳，詔：「中外臣僚，帶平章事、侍中、中書令及諸道節度使， 並許私門立戟，仍並官給及據官品依令式處分。」

liù yuè dīng chǒu, yòu jiān mén wèi shàng jiāng jūn wáng yàn lín zú. jiǎ shēn, yǐ tài zǐ zhān shì wáng jū jìng zhì zhì ān yì jiě xiàn liǎng chí què yán shì. zuǒ jiàn yì dài fū xuē róng shàng shū, qǐng tíng xiū luò jīng dà nèi. yōu zhào bāo zhī, xún bà yíng zào. gēng yín, hàn lín xué shì shàng shū gōng bù láng zhōng zhī zhì gào dòu zhēn gù gǎi zhōng shū shè rén chōng zhí. hù bù shàng shū zhì shì xiāo qú zú, zèng yòu pú shè. zhào gòng jǔ yí quán tíng yī nián, yǐ yuán què shǎo ér xuǎn rén duō, cháng diào yǒu yān zhì gù yě. dīng yǒu, zhào: shàng shū sī mén yīng guǎn zhū què lìng chéng děng, yí zhǔn táng tiān chéng sì nián sì yuè sì rì chì, běn sī bù dé chà bǔ, zhǐ wěi què zhèn shǐ qián xiá, jiàn chà bǔ zhě, bìng huà shí lēi tíng qì zòu wén. yīng cháng dài shǐ xiāng jié dù shǐ, zì yáng guāng yuǎn yǐ xià fán qī rén, bìng gǎi xiāng lǐ míng hào.
六月丁丑，右監門衛上將軍王彥璘卒。甲申，以太子詹事王居敬制置安邑、解 縣兩池榷鹽事。左諫議大夫薛融上疏，請停修洛京大內。優詔褒之，尋罷營造。庚 寅，翰林學士、尚書工部郎中、知制誥竇貞固改中書舍人充職。戶部尚書致仕蕭蘧 卒，贈右僕射。詔貢舉宜權停一年，以員闕少而選人多，常調有淹滯故也。丁酉， 詔：「尚書司門應管諸闕令丞等，宜准唐天成四年四月四日敕，本司不得差補，只 委闕鎮使鈐轄，見差補者，並畫時勒停訖奏聞。應常帶使相節度使，自楊光遠已下 凡七人，並改鄉里名號。」

qī yuè bǐng wǔ shuò, chà zuǒ jiàn yì dài fū xuē róng mì shū jiān lǚ qí jià bù yuán wài láng jiān shì yù shǐ zhī zá shì liú hào xíng bù láng zhōng sī tú xǔ dà lǐ zhèng zhāng rén tuàn, tóng gòng xiáng dìng táng míng zōng cháo biān chì. gēng xū, yù shǐ zhōng chéng wáng yán gǎi shàng shū yòu chéng, shàng shū yòu chéng lú dǎo gǎi shàng shū lì bù shì láng, yǐ zuǒ jiàn yì dài fū xuē róng wèi yù shǐ zhōng chéng. xīn yǒu, zhì huáng dì shòu mìng bǎo, yǐ shòu tiān míng mìng, wéi dé yǔn chāng wèi wén. jù liù diǎn, shòu mìng bǎo zhě, tiān zǐ xiū fēng chán lǐ shén qí zé yòng zhī, qí shǐ jiē pò huáng yè qián yǐ zhì zhī. huáng yè zhě, fān dǐ zhǔ shì zhī suǒ yǒu yě. wǔ dài huì yào: tiān fú sān nián liù yuè, zhōng shū mén xià zòu: zhǔn chì, zhì huáng dì shòu mìng bǎo. jīn àn táng zhēn guān shí liù nián, tài zōng wén huáng dì suǒ kè zhī xǐ, bái yù wèi chī shǒu, qí wén yuē huáng dì jǐng mìng, yǒu dé zhě chāng. chì: yí yǐ shòu tiān míng mìng, wéi dé yǔn chāng wèi wén kè zhī. rén xū, yú bù láng zhōng zhī zhì gào yú gòu gǎi zhōng shū shè rén. zǎi chén zhào yíng sāng wéi hàn lǐ sōng gè gǎi xiāng lǐ míng hào. jīng nán jié dù shǐ gāo cóng huì běn guàn biàn zhōu jùn yí xiàn wáng jī xiāng biǎo jié dōng fāng, gǎi wèi yōng jīng xiāng yù fèng lǐ.
七月丙午朔，差左諫議大夫薛融、秘書監呂琦、駕部員外郎兼侍御史知雜事劉 皞、刑部郎中司徒詡、大理正張仁彖，同共詳定唐明宗朝編敕。庚戌，御史中丞 王延改尚書右丞，尚書右丞盧導改尚書吏部侍郎，以左諫議大夫薛融為御史中丞。 辛酉，制皇帝受命寶，以「受天明命，惟德允昌」為文。據《六典》，受命寶者， 天子修封禪、禮神祇則用之，其始皆破皇業錢以制之。皇業者，籓邸主事之所有也。 《五代會要》：天福三年六月，中書門下奏：「准敕，制皇帝受命寶。今按唐貞觀 十六年，太宗文皇帝所刻之璽，白玉為螭首，其文曰『皇帝景命，有德者昌』。」 敕：「宜以『受天明命，惟德允昌』為文刻之。」壬戌，虞部郎中、知制誥於遘改 中書舍人。宰臣趙瑩、桑維翰、李崧各改鄉里名號。荊南節度使高從誨本貫汴州浚 儀縣王畿鄉表節東坊，改為擁旌鄉浴鳳里。

bā yuè wù yín, yǐ zuǒ pú shè liú xù wèi qì dān cè lǐ shǐ, zuǒ sàn qí cháng shì wéi xūn fù zhī, gěi shì zhōng lú zhòng wèi qì dān huáng tài hòu cè lǐ shǐ. rén wǔ, wèi fǔ jūn qián zòu, qián chán zhōu cì shǐ féng huī zì nì chéng lái guī. dìng zhōu zòu, jìng nèi hàn, mín duō liú sàn. zhào yuē: zhèn zì lín huán yǔ, měi niàn shēng mín, wù qiè fǔ suī, qī yú fù shù, shǔ gān gē zhī wèi jí, lǜ yáo yì zhī huò fán. wéi bǐ zhōng shān, ǒu jīng xià hàn, yīn zī jí kǔ, jù zhì liú yí, dá wǒ tīng wén, shēn huái mǐn cè. yīng dìng zhōu suǒ chà jūn qián fū yì táo hù xià qiū shuì bìng fàng. jiǎ shēn, xiāng zhōu zòu, hàn jiāng shuǐ zhǎng yī zhàng yī chǐ. jǐ chǒu, yǐ qián chán zhōu cì shǐ féng huī wèi jiǎn xiào tài bǎo, chōng yì chéng jūn jié dù shǐ. zhào: hé fǔ tóng zhōu jiàng zhōu děng sān chù zāi hàn, táo yí rén hù xià suǒ qiàn lěi nián cán shuì, bìng jīn nián xià shuì chà kē, jí mài miáo zǐ yán zhēng zhū sè qián wù děng bìng fàng. qí táo hù xià qiū miáo, jù jiàn jiǎn dào shù bù jì shì yuán é jí chū shèng qǐng mǔ, bìng fàng yī bàn. wěi guān chá shǐ sàn xíng xiǎo yù, zhuān qiè zhāo xié. yīng guī yè hù rén, réng zhǐ huī zhú xiàn qiè jiā ān fǔ. bǐng shēn, hàn lín xué shì zhōng shū shè rén dòu zhēn gù shàng yán: qǐng lìng wén wǔ bǎi liáo, zhú sī zhī nèi, gè zòu jǔ yī rén, shù qí rén yǒu mǒu néng, kān wèi mǒu guān mǒu zhí. jù suǒ jiàn cáng fǒu, dìng jǔ zhǔ chù zhì. sòng shǐ dòu zhēn gù chuán zài cǐ shū, lüè yún: wèi guó zhī yào, jìn xián shì xiān. bì xià fāng shù pī jī, yí qiú duō shì. qǐ xiáng zhào bǎi liáo, lìng gè sī yì dìng yī rén, yǒu hé néng shí, kān hé zhí guān, cháo tíng yī zòu yòng zhī. ruò néng fú jiàn yǐn, guǒ wèi dāng cái, suǒ zòu zhī guān, wàng jiā jiǎng shǎng. rú guāi qí jǔ, huò shè xùn sī, suǒ zòu zhī guān, yí jiā chù fá. zì rán guān yóu dé xù, wèi yǐ cái shēng. sān rén tóng háng, shàng wén zé shàn shí mù suǒ shì, bì bù làn zhī. chén zhí zài lùn sī, gǎn chén kuáng juàn. shū zòu, jiā zhī. réng lìng wén wǔ bǎi guān yú jìn shēn zhī nèi cǎo zé zhī zhōng, zhī zhuó rán yǒu cái qì zhě, liè míng yǐ zòu. yàn qì dān cè lǐ shǐ yú guǎng zhèng diàn. wù xū, yùn zhōu zòu, yáng gǔ xiàn jiè hé jué. qīng zhōu wáng jiàn lì zòu, gāo lì guó sù wèi zhì zi wáng rén dí qǐ fàng guī xiāng lǐ. cóng zhī. xīn chǒu, zhèn xíng dìng sān zhōu zòu, fèng zhào gòng chà lè guān liù shí qī rén wǎng qì dān. zhào: wèi fǔ chéng xià, zì tún jūn yǐ lái, fén mù duō jīng shǔ dāo jué. suī yǐ chāi rén shōu yǎn, jīn gèng qiǎn tài pú qīng xíng dé zhāo wǎng shēn jì diàn.
八月戊寅，以左僕射劉昫為契丹冊禮使，左散騎常侍韋勛副之，給事中盧重為 契丹皇太后冊禮使。壬午，魏府軍前奏，前澶州刺史馮暉自逆城來歸。定州奏，境 內旱，民多流散。詔曰：「朕自臨寰宇，每念生民，務切撫綏，期於富庶，屬干戈 之未戢，慮徭役之或煩。惟彼中山，偶經夏旱，因茲疾苦，遽至流移，達我聽聞， 深懷憫惻。應定州所差軍前夫役逃戶夏秋稅並放。」甲申，襄州奏，漢江水漲一丈 一尺。己丑，以前澶州刺史馮暉為檢校太保，充義成軍節度使。詔：「河府、同州、 絳州等三處災旱，逃移人戶下所欠累年殘稅，並今年夏稅差科，及麥苗子沿征諸色 錢物等並放。其逃戶下秋苗，據見檢到數不計是元額及出剩頃畝，並放一半。委觀 察使散行曉諭，專切招攜。應歸業戶人，仍指揮逐縣切加安撫。」丙申，翰林學士、 中書舍人竇貞固上言：「請令文武百僚，逐司之內，各奏舉一人，述其人有某能， 堪為某官某職。據所薦藏否，定舉主黜陟。」《宋史·竇貞固傳》載此疏，略云： 為國之要，進賢是先。陛下方樹丕基，宜求多士。乞降詔百僚，令各司議定一人， 有何能識，堪何職官，朝廷依奏用之。若能符薦引，果謂當才，所奏之官，望加獎 賞。如乖其舉，或涉徇私，所奏之官，宜加黜罰。自然官由德序，位以才升。三人 同行，尚聞擇善；十目所視，必不濫知。臣職在論思，敢陳狂狷。疏奏，嘉之。仍 令文武百官於搢紳之內、草澤之中，知灼然有才器者，列名以奏。宴契丹冊禮使於 廣政殿。戊戌，鄆州奏，陽穀縣界河決。青州王建立奏，高麗國宿衛質子王仁翟乞 放歸鄉里。從之。辛丑，鎮、邢、定三州奏，奉詔共差樂官六十七人往契丹。詔： 「魏府城下，自屯軍已來，墳墓多經屬刂掘。雖已差人收掩，今更遣太僕卿邢德昭 往伸祭奠。」

jiǔ yuè jǐ yǒu, gōng yuàn shǐ jiāo jì xūn zì jūn qián yā fàn yán guāng yá jiāng mǎ è jī guī mìng qǐng zuì biǎo dào què. rén zǐ, yán guāng lǐng bù xià jiāng shì sù fú yú běn fǔ mén qí mìng, yǒu zhào shì zuì. yǐ mǎo, zhào sī kōng jiān mén xià shì láng píng zhāng shì féng dào guān yī pǐn, gěi mén jǐ shí liù zhī, zhōng shū shì láng píng zhāng shì sāng wéi hàn lǐ sōng gěi mén jǐ shí èr zhī. jǐ wèi, xuān qiǎn jìng biān guān liú shǒu wēi zuǒ jīn wú zhàng kān qì guān wáng yīng sī tiān tāi jī jiào xué shēng shāng huī děng bìng fù qì dān. gēng shēn, qì dān shǐ rén wǎng luò jīng bān qǔ zhào shì gōng zhǔ. sòng shǐ zhào zàn chuán: dé jūn fù zǐ jiàng jìn, qì dān jǐn gù zhī běi qù, zàn dú yǔ mǔ gōng zhǔ liú xī luò. tiān fú sān nián, jìn zǔ mìng zàn fèng mǔ guī jì mén. xiāng zhōu zòu, hàn jiāng shuǐ zhǎng sān zhàng, chū àn hài jià. dōng dōu zòu, luò yáng shuǐ zhǎng yī zhàng wǔ chǐ, huài xià fú qiáo. yǐ chǒu, yú tián guó wáng yáng rén měi qiǎn shǐ gòng fāng wù. huí gú kè hán qiǎn shǐ gòng tuó mǎ. bǐng yín, zhào yán shòu jìn mǎ xiè ēn, fàng yàn guó zhǎng gōng zhǔ guī yōu zhōu. fàn yán guāng chà jié dù fù shǐ lǐ shì dào què, fèng biǎo shǒu zuì, jiān jìn yù dài yī tiáo. qiǎn xuān huī nán yuàn shǐ liú chù ràng quán zhī wèi fǔ jūn fǔ shì. jǐ sì, fù fàn yán guāng guān jué, qí zhì lüè yuē: qǐng zhèn shǐ dēng dà bǎo, wèi jìng zhōng yuán, liù fēi cái jí yú jīng shī, qiān lǐ wèi tōng yú huái bào. chǔ wáng qiú jiù, fāng zài yí zān zēng zǐ chuán yí, hū chéng tóu zhù. xún wén quān huǐ, jù lù jiān huí, gān gē é zhì yú jīng shí, léi yǔ yīn sī yú zuò jiě. guǒ chí bīn jiè, dié gòng biǎo zhāng, xiàng dān què yǐ qīng xīn, lì sù chéng ér xiào shùn. ér kuàng bǎo quán lí shù, wán zhěng jiǎ bīng, nà kuǎn sī lái, qí gōng fēi xì. dé bù tè bān tiě qì, chóng jiàn yá zhāng, fēng běn jùn zhī tǔ máo, yí lè jiāo zhī jīng yuè. zhì yú jiāng lì, xián jiàng sī lún. yú xì! shàng qióng zhī yùn sì shí, bù qiān zhě xìn dà dào zhī chóng sān bǎo, suǒ zhòng zhě cí. huó wàn hù zhī shāng yí, xī liù shī zhī láo cuì. suì yǔ rén mǐn, jīng ěr biàn tōng. yǒng yí zi sūn, zhǎng shǒu fù guì, jìng pèi guāng chǒng, kě bù měi yú! kě fù tuī chéng fèng yì zuǒ yùn zhì lǐ gōng chén tiān xióng jūn jié dù guǎn nèi guān chá chù zhì děng shǐ kāi fǔ yí tóng sān sī shǒu tài fù jiān zhōng shū lìng guǎng jìn yǐn shàng zhù guó lín qīng wáng, shí yì yī wàn hù, shí shí fēng yī qiān hù, gǎi shòu yùn zhōu cì shǐ tiān píng jūn jié dù yùn qí yuán běn què yī zì. děng zhōu guān chá chù zhì děng shǐ, cì tiě quàn, gǎi fēng gāo píng jùn wáng, réng lìng zé rì bèi lǐ cè mìng. yǐ tiān xióng jūn jié dù fù shǐ jiǎn xiào xíng bù shàng shū lǐ shì jiǎn xiào shàng shū yòu pú shè, chōng bó zhōu tuán liàn shǐ yǐ bèi zhōu cì shǐ sūn hàn wēi wèi jiǎn xiào tài bǎo lǒng zhōu fáng yù shǐ yǐ tiān xióng jūn sān chéng dōu xún jiǎn shǐ xuē bà wèi jiǎn xiào sī kōng wèi zhōu cì shǐ yǐ tiān xióng jūn mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ wǔ jiàn wèi jiǎn xiào sī kōng guó zhōu cì shǐ yǐ tiān xióng jūn nèi wài mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ yào yuán fú wèi jiǎn xiào sī kōng shēn zhōu cì shǐ yǐ tiān xióng jūn nèi wài bù jūn dōu zhǐ huī shǐ ān yuán bà wèi jiǎn xiào sī kōng suí zhōu cì shǐ yǐ tiān xióng jūn dōu jiān qián hé yáng xíng jūn sī mǎ lǐ yàn xún wèi jiǎn xiào sī kōng fāng zhōu cì shǐ. lǐ shì, yán guāng zhī jiù liáo yě, qí yú jiē yán guāng zhī jiāng zuǒ yě, gù yǒu shì mìng. gēng wǔ, qiǎn kè shěng shǐ lǐ shǒu zhēn yā qì bì cì wèi fǔ lì gōng jiāng xiào. xīn wèi, yǐ wèi fǔ zhāo tǎo shǐ yáng guāng yuǎn jiǎn xiào tài shī jiān zhōng shū lìng, xíng guǎng jìn yǐn, chōng tiān xióng jūn jié dù shǐ.
九月己酉，宮苑使焦繼勛自軍前押范延光牙將馬諤齎歸命請罪表到闕。壬子， 延光領部下將士素服於本府門俟命，有詔釋罪。乙卯，詔司空兼門下侍郎、平章事 馮道官一品，給門戟十六枝，中書侍郎平章事桑維翰、李崧給門戟十二枝。己未， 宣遣靜鞭官劉守威、左金吾仗勘契官王英、司天台雞叫學生商暉等並赴契丹。庚申， 契丹使人往洛京般取趙氏公主。《宋史·趙贊傳》：德鈞父子降晉，契丹盡錮之北 去，贊獨與母公主留西洛。天福三年，晉祖命贊奉母歸薊門。襄州奏，漢江水漲三 丈，出岸害稼。東都奏，洛陽水漲一丈五尺，壞下浮橋。乙丑，于闐國王楊仁美遣 使貢方物。回鶻可汗遣使貢駝馬。丙寅，趙延壽進馬謝恩，放燕國長公主歸幽州。 范延光差節度副使李式到闕，奉表首罪，兼進玉帶一條。遣宣徽南院使劉處讓權知 魏府軍府事。己巳，復范延光官爵，其制略曰：「頃朕始登大寶，未靜中原，六飛 才及於京師，千里未通於懷抱。楚王求舊，方在遺簪；曾子傳疑，忽成投杼。尋聞 悛悔，遽戮奸回，干戈俄至於經時，雷雨因思於作解。果馳賓介，疊貢表章，向丹 闕以傾心，瀝素誠而效順。而況保全黎庶，完整甲兵，納款斯來，其功非細。得不 特頒鐵契，重建牙章，封本郡之土茅，移樂郊之旌鉞。至於將吏，咸降絲綸。於戲！ 上穹之運四時，不愆者信；大道之崇三寶，所重者慈。活萬戶之傷夷，息六師之勞 瘁。遂予仁憫，旌爾變通。永貽子孫，長守富貴，敬佩光寵，可不美歟！可復推誠 奉義佐運致理功臣、天雄軍節度、管內觀察處置等使、開府儀同三司、守太傅、兼 中書令、廣晉尹、上柱國、臨清王，食邑一萬戶，食實封一千戶，改授鄆州刺史、 天平軍節度、鄆齊原本闕一字。等州觀察處置等使，賜鐵券，改封高平郡王，仍令 擇日備禮冊命。」以天雄軍節度副使、檢校刑部尚書李式檢校尚書右僕射，充亳州 團練使；以貝州刺史孫漢威為檢校太保、隴州防禦使；以天雄軍三城都巡檢使薛霸 為檢校司空、衛州刺史；以天雄軍馬步軍都指揮使五建為檢校司空、虢州刺史；以 天雄軍內外馬軍都指揮使藥元福為檢校司空、深州刺史；以天雄軍內外步軍都指揮 使安元霸為檢校司空、隨州刺史；以天雄軍都監、前河陽行軍司馬李彥珣為檢校司 空、坊州刺史。李式，延光之舊僚也，其餘皆延光之將佐也，故有是命。庚午，遣 客省使李守貞押器幣賜魏府立功將校。辛未，以魏府招討使楊光遠檢校太師、兼中 書令，行廣晉尹，充天雄軍節度使。

shí yuè yǐ hài, fú jiàn jié dù shǐ wáng jì gōng qiǎn shǐ gòng fāng wù. wù yín, qì dān mìng shǐ yǐ bǎo cè shàng dì huī hào yuē yīng wǔ míng yì huáng dì. ōu yáng shǐ zuò qì dān shǐ zhōng shū lìng hán pín lái fèng cè. shì rì, zuǒ yòu jīn wú liù jūn yí zhàng tài cháng gǔ chuī děng bìng chū chéng yíng yǐn zhì chóng yuán diàn qián, chén liè rú yí. yùn zhōu fàn yán guāng zòu dào rèn nèi. gēng chén, yù zhá yuē: wèi guó zhī guī, zài yú mǐn zhèng jiàn dū zhī fǎ, wù yào lì mín. lì kǎo qián jīng, lǎng rán tōng lùn, gù wéi liáng dé, huò qǐ pī jī. dāng shù cháo zhàn fá zhī yú, shì zhào shù shāng cán zhī hòu, chē tú jì guǎng, tǎng lǐn xián xū. jīng nián zhī wǎn sù fēi chú, jì rì ér láo mín dòng zhòng, cháng fán cáo yùn, bù gěi gōng xū. jīn biàn zhōu shuǐ lù yào chōng, shān hé xíng shèng, nǎi wàn yǔ qiān xiāng zhī dì, shì sì tòng bā dá zhī jiāo. yuán zì àn xún, yì guān yí biàn, bǐ shēng dū yì, yǐ lì bīng mín. biàn zhōu yí shēng wèi dōng jīng, zhì kāi fēng fǔ. réng shēng kāi fēng jùn yí liǎng xiàn wèi chì xiàn, qí yú shēng wèi jī xiàn. yīng jiù zhì kāi fēng fǔ shí suǒ guǎn shǔ xiàn, bìng kě réng jiù gē shǔ shōu guǎn, yì shēng wèi jī xiàn. qí luò jīng gǎi wèi xī jīng qí yōng jīng gǎi wèi jìn chāng jūn, liú shǒu gǎi wèi jié dù guān chá shǐ, yī jiù wèi jīng zhào fǔ, liè zài qī fǔ zhī shàng qí cáo zhōu gǎi wèi fáng yù zhōu. qí yú zhì zhì, bìng wěi zhōng shū mén xià shāng liáng shī xíng. bǐng xū, yǐ hù shèng zuǒ xiāng dōu zhǐ huī shǐ cáo zhōu cì shǐ zhāng yàn zé wèi zhèn guó jūn jié dù shǐ, yǐ gōng bù shàng shū péi hào wèi shàng shū yòu pú shè zhì shì. shì rì, zhào gǎi dà níng gōng mén wèi míng dé mén. yòu gǎi jīng chéng zhū mén míng é, nán mén wèi shì yǐ xūn fēng wèi míng, xī èr mén zhèng mén liáng mén yǐ jīn yì qián míng wèi míng, běi èr mén suān zǎo mén fēng qiū mén yǐ yuán huà xuān yáng wèi míng, dōng èr mén cáo mén sòng mén yǐ yíng chūn rén hé wèi míng. wù zǐ, yǐ yòu jīn wú dà jiāng jūn mǎ cóng bīn wèi qì dān guó xìn shǐ, kǎo gōng láng zhōng liú zhī xīn fù zhī. yǐ qián tiān píng jūn jié dù shǐ jiǎn xiào tài wèi tóng píng zhāng shì ān shěn qí wèi jìn chāng jūn jié dù shǐ, xíng jīng zhào yǐn. xiāng zhōu zòu, jiāng shuǐ zhǎng hài jià. rén chén, yǐ shū mì shǐ zhōng shū shì láng píng zhāng shì jí xián diàn dà xué shì sāng wéi hàn jiān bīng bù shàng shū, jiē bà shū mì shǐ. àn: yǐ shàng yí yǒu què wén. jù tōng jiàn kǎo yì yǐn jìn gāo zǔ shí lù, wéi hàn yǔ lǐ sōng bìng bà shū mì shǐ. wù xū, dà shè tiān xià, yǐ wèi fǔ chū píng gù yě. gēng zǐ, yáng guāng yuǎn cháo jìn dào què, duì yú biàn diàn, xī jī shén hòu. yú tián guó wáng lǐ shèng tiān cè fēng wèi dà bǎo yú tián guó wáng. yǐ háng zhōu jiā xìng xiàn wèi xiù zhōu, cóng qián yuán guàn zhī zòu yě.
十月乙亥，福建節度使王繼恭遣使貢方物。戊寅，契丹命使以寶冊上帝徽號曰 英武明義皇帝。《歐陽史》作契丹使中書令韓頻來奉冊。是日，左右金吾、六軍儀 仗、太常鼓吹等並出城迎引至崇元殿前，陳列如儀。鄆州范延光奏到任內。庚辰， 御札曰：「為國之規，在于敏政；建都之法，務要利民。歷考前經，朗然通論，顧 惟涼德，獲啟丕基。當數朝戰伐之餘，是兆庶傷殘之後，車徒既廣，帑廩咸虛。經 年之輓粟飛芻，繼日而勞民動眾，常煩漕運，不給供須。今汴州水陸要衝，山河形 勝，乃萬庾千箱之地，是四通八達之郊。爰自按巡，益觀宜便，俾升都邑，以利兵 民。汴州宜升為東京，置開封府。仍升開封、浚儀兩縣為赤縣，其餘升為畿縣。應 舊置開封府時所管屬縣，並可仍舊割屬收管，亦升為畿縣。其洛京改為西京；其雍 京改為晉昌軍，留守改為節度觀察使，依舊為京兆府，列在七府之上；其曹州改為 防禦州。其餘制置，並委中書門下商量施行。」丙戌，以護聖左廂都指揮使、曹州 刺史張彥澤為鎮國軍節度使，以工部尚書裴皞為尚書右僕射致仕。是日，詔改大寧 宮門為明德門。又改京城諸門名額，南門尉氏以薰風為名，西二門鄭門、梁門以金 義、乾明為名，北二門酸棗門、封丘門以元化、宣陽為名，東二門曹門、宋門以迎 春、仁和為名。戊子，以右金吾大將軍馬從斌為契丹國信使，考功郎中劉知新副之。 以前天平軍節度使、檢校太尉、同平章事安審琦為晉昌軍節度使，行京兆尹。襄州 奏，江水漲害稼。壬辰，以樞密使、中書侍郎平章事、集賢殿大學士桑維翰兼兵部 尚書，皆罷樞密使。案：以上疑有闕文。據《通鑑考異》引《晉高祖實錄》，維翰 與李崧並罷樞密使。戊戌，大赦天下，以魏府初平故也。庚子，楊光遠朝覲到闕， 對於便殿，錫齎甚厚。于闐國王李聖天冊封為大寶于闐國王。以杭州嘉興縣為秀州， 從錢元瓘之奏也。

shí yī yuè jiǎ chén, shū mì zhí xué shì cí bù yuán wài láng wú juān jìn jīn bù láng zhōng zhī zhì gào, shū mì zhí xué shì kù bù yuán wài láng wú chéng fàn jìn cí bù láng zhōng zhī zhì gào. yǐ sì, yùn zhōu fàn yán guāng lái cháo. bǐng wǔ, fēng mǐn wáng chǎng wèi mǐn guó wáng, jiā shí yì yī wàn wǔ qiān hù. yòu yǐ zhōng wú jiàn wǔ děng jūn jié dù shǐ jiǎn xiào tài shī jiān zhōng shū lìng sū zhōu chéng zhōu cì shǐ qián yuán liáo wèi tài fù, yǐ qīng hǎi jūn jié dù shǐ guǎng zhōu cì shǐ qián yuán shú wèi jiǎn xiào tài wèi jiān zhōng shū lìng, réng gǎi míng yuán yì. yīng yǒu wèi fǔ xíng yíng jiāng xiào jí liù jūn zhū dào běn chéng jiāng xiào děng, bìng yǔ jiā ēn. wù shēn, yǐ mén xià shì láng píng zhāng shì jiān xiū guó shǐ pàn hù bù zhào yíng jiān lì bù shàng shū. yǐ wēi wǔ jūn jié dù fú jiàn guǎn nèi guān chá chù zhì děng shǐ wáng jì gōng wèi tè jìn jiǎn xiào tài fù, réng fēng lín hǎi jùn wáng. yǐ wèi bó jié dù shǐ yáng guāng yuǎn wèi shǒu tài wèi luò jīng liú shǒu, jiān hé yáng jié dù shǐ, pàn liù jūn zhū wèi shì. duān míng diàn xué shì shàng shū lǐ bù shì láng pàn dù zhī hé níng gǎi shàng shū hù bù shì láng chōng zhí. gēng xū, yùn zhōu fàn yán guāng shàng biǎo qǐ xiū tuì, zhào bù yǔn. xīn hài, shēng guǎng jìn fǔ wèi yè dōu, zhì liú shǒu. shēng guǎng jìn yuán chéng liǎng xiàn wèi chì xiàn, shǔ fǔ zhū xiàn shēng wèi jī xiàn. shēng xiāng zhōu wèi zhāng dé jūn, zhì jié dù guān chá shǐ, yǐ chán wèi èr zhōu wèi shǔ jùn, qí chán zhōu réng shēng wèi fáng yù zhōu, yí yú dé shèng kǒu wèi zhì suǒ. shēng bèi zhōu wèi yǒng qīng jūn, zhì jié dù guān chá shǐ, yǐ bó jì èr zhōu wèi shǔ jùn. yǐ xī jīng liú shǒu gāo xíng zhōu wèi guǎng jìn yǐn yè dōu liú shǒu guǎng jìn fǔ xíng yíng zhōng jūn shǐ bèi zhōu fáng yù shǐ wáng tíng yǔn jiā jiǎn xiào tài fù, chōng xiāng zhōu zhāng dé jūn jié dù shǐ guǎng jìn fǔ xíng yíng bù jūn dōu zhǐ huī shǐ yòu shén wǔ tǒng jūn wáng zhōu wèi bèi zhōu yǒng qīng jūn jié dù shǐ. jiǎ yín, yǐ fàn yán guāng wèi tài zǐ tài shī zhì shì. bǐng chén, yǐ mì shū jiān lǚ qí wèi lǐ bù shì láng, guī dé jūn jié dù shǐ zhào zài lǐ gǎi tiān píng jūn jié dù shǐ, zhāo yì jūn jié dù shǐ jiān shì wèi qīn jūn mǎ bù jūn dōu yú hòu dù zhòng wēi gǎi zhōng wǔ jūn jié dù shǐ, zhōng wǔ jūn jié dù shǐ shì wèi qīn jūn mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ liú zhī yuǎn gǎi guī dé jūn jié dù shǐ, qián hé yáng jié dù shǐ jiān fèng guó zuǒ yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ hóu yì gǎi zhāo yì jūn jié dù shǐ. guǐ hài, gē pú zhōu pú yáng xiàn dì chán zhōu. zhào xǔ tiān xià sī zhù qián, yǐ tiān fú yuán bǎo wèi wén. bǐng yín dōng zhì, dì yù chóng yuán diàn shòu cháo hè, zhàng wèi rú shì.
十一月甲辰，樞密直學士、祠部員外郎吳涓進金部郎中、知制誥，樞密直學士、 庫部員外郎吳承范進祠部郎中、知制誥。乙巳，鄆州范延光來朝。丙午，封閩王昶 為閩國王，加食邑一萬五千戶。又以中吳建武等軍節度使、檢校太師、兼中書令、 蘇州誠州刺史錢元璙為太傅，以清海軍節度使、廣州刺史錢元璹為檢校太尉、兼中 書令，仍改名元懿。應有魏府行營將校及六軍諸道、本城將校等，並與加恩。戊申， 以門下侍郎平章事、監修國史、判戶部趙瑩兼吏部尚書。以威武軍節度、福建管內 觀察處置等使王繼恭為特進、檢校太傅，仍封臨海郡王。以魏博節度使楊光遠為守 太尉、洛京留守，兼河陽節度使，判六軍諸衛事。端明殿學士、尚書禮部侍郎、判 度支和凝改尚書戶部侍郎充職。庚戌，鄆州范延光上表乞休退，詔不允。辛亥，升 廣晉府為鄴都，置留守。升廣晉、元城兩縣為赤縣，屬府諸縣升為畿縣。升相州為 彰德軍，置節度觀察使，以澶、衛二州為屬郡，其澶州仍升為防禦州，移於德勝口 為治所。升貝州為永清軍，置節度觀察使，以博、冀二州為屬郡。以西京留守高行 周為廣晉尹、鄴都留守；廣晉府行營中軍使、貝州防禦使王庭允加檢校太傅，充相 州彰德軍節度使；廣晉府行營步軍都指揮使、右神武統軍王周為貝州永清軍節度使。 甲寅，以范延光為太子太師致仕。丙辰，以秘書監呂琦為禮部侍郎，歸德軍節度使 趙在禮改天平軍節度使，昭義軍節度使兼侍衛親軍馬步軍都虞候杜重威改忠武軍節 度使，忠武軍節度使、侍衛親軍馬步軍都指揮使劉知遠改歸德軍節度使，前河陽節 度使兼奉國左右廂都指揮使侯益改昭義軍節度使。癸亥，割濮州濮陽縣棣澶州。詔 許天下私鑄錢，以「天福元寶」為文。丙寅冬至，帝御崇元殿受朝賀，仗衛如式。

shí èr yuè jiǎ xū shuò, yǐ qián bīng bù shàng shū liáng wén jǔ wèi tài zǐ tài shī, yǐ zhèn zhōu jié dù fù shǐ fú méng wèi yòu jiàn yì dài fū, yǐ lì bù láng zhōng cáo guó zhēn wèi zuǒ jiàn yì dài fū. bǐng zǐ, yǐ qián jīng zhōu zhāng yì jūn jié dù shǐ lǐ dé chōng wèi jìn zhōu jiàn xióng jūn jié dù shǐ, jiā tóng píng zhāng shì. yǐ huáng tài zǐ yòu jīn wú wèi shàng jiāng jūn zhòng guì wèi jiǎn xiào tài fù kāi fēng yǐn, fēng zhèng wáng, jiā shí yì sān qiān hù. wù yín, zhì yǐ yú tián guó jìn fèng shǐ jiǎn xiào tài wèi mǎ jì róng wèi zhèn guó dà jiāng jūn, fù shǐ huáng mén jiāng jūn guó zi shǎo jiān zhāng zài tōng wèi shì wèi wèi qīng, jiān shǐ diàn tóu chéng zhǐ tōng shì shè rén wú shùn guī wèi shì jiāng zuò shǎo jiān. huí gú shǐ dū du lǐ wàn jīn wèi guī yì dà jiāng jūn, jiān shǐ léi dé shùn wèi shùn huà jiāng jūn. shì rì, zhào: yí lìng tiān xià wú wèn gōng sī, yīng yǒu tóng yù zhù qián zhě, yī rèn qǔ biàn zhuó liàng qīng zhòng zhù zào. wù zǐ, yǐ hé yáng qián lóng zhái wèi kāi jìn chán yuàn, xíng zhōu qián lóng jiù zhái wèi guǎng fǎ chán yuàn. lóng wǔ tǒng jūn lǐ cóng chǎng zú, chuò cháo yī rì, zèng tài wèi.
十二月甲戌朔，以前兵部尚書梁文矩為太子太師，以鎮州節度副使符蒙為右諫 議大夫，以吏部郎中曹國珍為左諫議大夫。丙子，以前涇州彰義軍節度使李德珫為 晉州建雄軍節度使，加同平章事。以皇太子右金吾衛上將軍重貴為檢校太傅、開封 尹，封鄭王，加食邑三千戶。戊寅，制以于闐國進奉使、檢校太尉馬繼榮為鎮國大 將軍，副使黃門將軍、國子少監張再通為試衛尉卿，監使殿頭承旨、通事舍人吳順 規為試將作少監。回鶻使都督李萬金為歸義大將軍，監使雷德順為順化將軍。是日， 詔：「宜令天下無問公私，應有銅欲鑄錢者，一任取便酌量輕重鑄造。」戊子，以 河陽潛龍宅為開晉禪院，邢州潛龍舊宅為廣法禪院。龍武統軍李從昶卒，輟朝一日， 贈太尉。