àn: xíng fǎ zhì xù, yuán běn què yì.
案:《刑法志序》,原本闕佚。
liáng tài zǔ kāi píng sān nián shí yī yuè, zhào tài cháng qīng lǐ yàn yù shǐ xiāo qǐng zhōng shū shè rén zhāng yǎn hù bù shì láng cuī yí dà lǐ qīng wáng shàn xíng bù láng zhōng cuī gào, gòng shān dìng lǜ lìng gé shì. sì nián shí èr yuè, zǎi chén xuē yí jǔ zòu: tài cháng qīng lǐ yàn děng zhòng kān dìng lǜ lìng sān shí juǎn, shì èr shí juǎn, gé yī shí juǎn, mù lù yī shí sān juǎn, lǜ shū sān shí juǎn, fán wǔ bù yī shí zhì, gòng yī bǎi sān juǎn. chì zhōng shū shè rén lǐ rén jiǎn yì gé mén fèng jìn, fú qǐng mù wèi dà liáng xīn dìng gé shì lǜ lìng, réng bān xià shī xíng. cóng zhī. yuán zhù: shì shí, dà lǐ qīng lǐ bǎo yīn jìn suǒ zhuàn xíng lǜ zǒng yào shí èr juǎn.
梁太祖開平三年十一月,詔太常卿李燕、御史蕭頃、中書舍人張兗、戶部侍郎 崔沂、大理卿王鄯、刑部郎中崔誥,共刪定律令格式。四年十二月,宰臣薛貽矩奏: 「太常卿李燕等重刊定律令三十卷,式二十卷,格一十卷,目錄一十三卷,律疏三 十卷,凡五部一十帙,共一百三卷。敕中書舍人李仁儉詣閣門奉進,伏請目為《大 梁新定格式律令》,仍頒下施行。」從之。原註:是時,大理卿李保殷進所撰《刑 律總要》十二卷。
táng zhuāng zōng tóng guāng yuán nián shí èr yuè, yù shǐ tái zòu: dāng sī xíng bù dà lǐ sì běn cháo fǎ shū, zì zhū wēn jiàn nì, shān gǎi shì tiáo, huò zhòng huò cái, qīng rù rén mìng, huò zì xún wǎng guò, làn jiā xíng fá. jīn jiàn zài sān sī shōu zhù xíng shū, bìng shì wěi tíng shān gǎi zhě, jiān wěi tíng xiān xià zhū dào zhuī qǔ běn cháo fǎ shū fén huǐ, huò jīng bīng huǒ suǒ yí, jiē wú jiù běn jié mù. zhǐ dìng zhōu chì kù yǒu běn cháo fǎ shū jù zài, qǐng chì dìng zhōu jié dù shǐ sù xiě fù běn jìn nà, shù xíng fǎ lìng shì, bìng hé běn cháo jiù zhì. cóng zhī. wèi jǐ, dìng zhōu wáng dōu jìn nà táng cháo gé shì lǜ lìng, fán èr bǎi bā shí liù juǎn. èr nián èr yuè, xíng bù shàng shū lú jià zòu, zuǎn jí tóng guāng xíng lǜ tǒng lèi fán yī shí sān juǎn, shàng zhī.
唐莊宗同光元年十二月,御史台奏:「當司刑部、大理寺本朝法書,自硃溫僭 逆,刪改事條,或重貨財,輕入人命,或自循枉過,濫加刑罰。今見在三司收貯刑 書,並是偽廷刪改者,兼偽廷先下諸道追取本朝法書焚毀,或經兵火所遺,皆無舊 本節目。只定州敕庫有本朝法書具在,請敕定州節度使速寫副本進納,庶刑法令式, 併合本朝舊制。」從之。未幾,定州王都進納唐朝格式律令,凡二百八十六卷。二 年二月,刑部尚書盧價奏,纂集《同光刑律統類》凡一十三卷,上之。
zhōu tài zǔ guǎng shùn yuán nián liù yuè, chì shì yù shǐ lú yì xíng bù yuán wài láng cáo fěi gōng dà lǐ zhèng duàn tāo tóng yì dìng zhòng xiě fǎ shū yī bǎi sì shí bā juǎn. xiān shì, hàn yǐn dì mò, yīn bīng luàn fǎ shū wáng shī, zhì shì dà lǐ zòu zhòng xiě lǜ lìng gé shì tǒng lèi biān chì, fán gǎi diǎn huà jí yì lǐ zhī wù zì èr bǎi yī shí yǒu sì, yǐ jìn hàn jí guó chū shì guān xíng fǎ chì tiáo, fán èr shí liù jiàn, fēn wèi èr juǎn, fù yú biān chì, mù wèi dà zhōu xù biān chì, mìng shěng sì xíng yòng yān. sòng shǐ: lú yì, zhōu chū wèi shì yù shǐ, hàn mò bīng luàn, fǎ shū wáng shī, zhì shì dà lǐ zòu zhòng xiě lǜ lìng gé shì tǒng lèi biān chì, nǎi zhào yì yǔ xíng bù yuán wài cáo fěi gōng dà lǐ zhèng duàn tāo tóng jiā yì dìng jiù běn, yǐ jīng zhào fǔ gǎi tóng wǔ fǔ, kāi fēng dà míng fǔ gǎi tóng hé nán fǔ, zhǎng ān wàn nián gǎi wèi cì chì xiàn, kāi fēng jùn yí dà míng yuán chéng gǎi wèi chì xiàn, yòu dìng dōng jīng zhū mén xūn fēng děng wèi jīng chéng mén, míng dé děng wèi huáng chéng mén, qǐ yùn děng wèi gōng chéng mén, shēng lóng děng wèi gōng mén, chóng yuán děng wèi diàn mén, miào huì shū bù chéng zì, fán gǎi diǎn huà jí yì lǐ zhī wù zì èr bǎi yī shí yǒu sì. yòu yǐ jìn hàn jí zhōu chū shì guān xíng fǎ chì tiáo zhě, fēn wèi èr juǎn, fù biān chì, mù wèi dà zhōu xù biān chì. zhào xíng zhī.
周太祖廣順元年六月,敕侍御史盧億、刑部員外郎曹匪躬、大理正段濤同議定 重寫法書一百四十八卷。先是,漢隱帝末,因兵亂法書亡失,至是大理奏重寫律令 格式、統類編敕,凡改點畫及義理之誤字二百一十有四,以晉、漢及國初事關刑法 敕條,凡二十六件,分為二卷,附於編敕,目為《大周續編敕》,命省、寺行用焉。 《宋史》:盧億,周初為侍御史,漢末兵亂,法書亡失,至是大理奏重寫律令格式、 統類編敕,乃詔億與刑部員外曹匪躬、大理正段濤同加議定舊本,以京兆府改同五 府,開封、大名府改同河南府,長安、萬年改為次赤縣,開封、浚儀、大名、元城 改為赤縣,又定東京諸門薰風等為京城門,明德等為皇城門,啟運等為宮城門,升 龍等為宮門,崇元等為殿門,廟諱書不成字,凡改點畫及義理之誤字二百一十有四。 又以晉、漢及周初事關刑法敕條者,分為二卷,附編敕,目為《大周續編敕》。詔 行之。
èr nián èr yuè, zhōng shū mén xià zòu: zhǔn yuán nián zhēng yuè wǔ rì shè shū, jīn hòu yīng fàn qiè dào zāng jí hé jiān zhě, bìng yī jìn tiān fú yuán nián yǐ qián tiáo zhì shī xíng. zhū chù fàn zuì rén děng, chú fǎn nì zuì wài, qí yú zuì bìng bù jí méi jiā chǎn zhū jí gǔ ròu, yī yī gé lìng chù fēn zhě. qǐng zài xià míng chì, bān shì tiān xià. nǎi xià zhào yuē: shè shū jié wén, míng yǒu lí gé, qiè lǜ biān chéng yuǎn jùn, wèi dé shěn xiáng, yí gèng shēn míng, miǎn zhì chà wù. qí dào zéi, ruò shì qiáng dào, bìng zhǔn zì lái gé tiáo duàn qiǎn qí fàn qiè dào zhě, jì zāng juàn mǎn sān pǐ yǐ shàng zhě, bìng jí zhòng jué shā, qí juàn yǐ běn chù shàng gū jià wèi dìng, bù mǎn sān pǐ zhě, děng dì jué duàn. yīng yǒu fū fù rén bèi qiáng jiān zhě, nán zǐ zuò shā, fù rén bù zuò qí fàn hé jiān zhě, bìng zhǔn lǜ kē duàn, zuì bù zhì sǐ. qí yú jiān sī zuì fàn, zhǔn gé lǜ chù fēn. yīng zhū sè zuì rén, chú móu fǎn dà nì wài, qí yú bìng bù dé zhū shā gǔ ròu jí méi jiā chǎn. xiān shì, jìn tiān fú zhōng chì, fán hé jiān zhě, nán zǐ fù rén bìng chù jí fǎ, zhì shì shǐ gǎi cóng lǜ wén yān.
二年二月,中書門下奏:「准元年正月五日赦書,今後應犯竊盜贓及和姦者, 並依晉天福元年已前條制施行。諸處犯罪人等,除反逆罪外,其餘罪並不籍沒家產、 誅及骨肉,一依格令處分者。請再下明敕,頒示天下。」乃下詔曰:「赦書節文, 明有釐革,切慮邊城遠郡,未得審詳,宜更申明,免至差誤。其盜賊,若是強盜, 並准自來格條斷遣;其犯竊盜者,計贓絹滿三匹已上者,並集眾決殺,其絹以本處 上估價為定,不滿三匹者,等第決斷。應有夫婦人被強姦者,男子坐殺,婦人不坐; 其犯和姦者,並准律科斷,罪不至死。其餘奸私罪犯,准格律處分。應諸色罪人, 除謀反大逆外,其餘並不得誅殺骨肉、籍沒家產。」先是,晉天福中敕,凡和姦者, 男子婦人並處極法,至是始改從律文焉。
shì zōng xiǎn dé sì nián wǔ yuè, zhōng shū mén xià zòu: zhǔn xuān, fǎ shū xíng yòng duō shí, wén yì gǔ zhì, tiáo mù fán xì, shǐ rén nán huì, jiān qián hòu chì gé, hù huàn zhòng dié, yì nán xiáng dìng. yí lìng zhōng shū mén xià bìng zhòng shān dìng, wù cóng jié yào, suǒ guì tiān xià yì wèi xiáng jiū zhě. fú yǐ xíng fǎ zhě yù rén zhī xián lēi, jiù bì zhī fǔ jīn, gù biān pū bù kě yī rì chí zhī yú jiā, xíng fǎ bù kě yī rì fèi zhī yú guó, suī yáo shùn chún gǔ zhī dài, yì bù néng shě cǐ ér zhì lǐ yǐ. jīn fèng zhì zhǐ shān dìng lǜ lìng, yǒu yǐ jiàn shèng jūn qīn xù míng fá chì fǎ zhī yì yě. qiè yǐ lǜ lìng zhī shū, zhèng lǐ zhī běn, jīng shèng xián zhī sǔn yì, wèi gǔ jīn zhī zhāng chéng, lì dài yǐ lái, wèi zhī yí diǎn. jīn zhāo tíng zhī suǒ xíng yòng zhě lǜ yī shí èr juǎn lǜ shū sān shí juǎn shì èr shí juǎn lìng sān shí juǎn kāi chéng gé yī shí juǎn dà zhōng tǒng lèi yī shí èr juǎn hòu táng yǐ lái zhì hàn mò biān chì sān shí èr juǎn jí huáng cháo zhì chì děng. zhé yù dìng xíng, wú chū yú cǐ. lǜ lìng zé wén cí gǔ zhì, kàn lǎn zhě nán yǐ xiáng míng gé chì zé tiáo mù fán duō, jiǎn yuè zhě huò yǒu yí wù. jiā zhī biān yuǎn zhī dì, tān huá zhī tú, yuán cǐ wèi jiān, jìn yǐ chéng bì. fāng shǔ shèng míng zhī yùn, yí shēn huà yī zhī guī, suǒ jì mín bù xiàn xíng, lì zhī suǒ shǒu. chén děng shāng liáng, wàng zhǔn shèng zhǐ shī xíng, réng chà shì yù shǐ zhī zá shì zhāng shí tài zǐ yòu shù zǐ jù kě jiǔ diàn zhōng shì yù shǐ shuài tīng zhí fāng láng zhōng dèng shǒu zhōng cāng bù láng zhōng wáng yíng sī fēng yuán wài láng jiǎ pín tài cháng bó shì zhào lì guó zi bó shì lǐ guāng zàn dà lǐ zhèng sū xiǎo tài zǐ zhōng yǔn wáng shēn děng yī shí rén, biān jí xīn gé, lēi chéng bù zhì. lǜ lìng zhī yǒu nán jiě zhě, jiù wén xùn shì gé chì zhī yǒu fán zá zhě, suí shì shān chú. zhǐ yào xié lǐ shěng wén, jiān qiě zhí shū yì huì. qí zhōng yǒu qīng zhòng wèi dāng, biàn yú gǔ ér bù biàn yú jīn, máo dùn xiāng wéi, kě yú cǐ ér bù kě yú bǐ, jǐn yí gǎi zhèng, wú huò qiān jū. hòu biān jí bì rì, wěi yù shǐ tái shàng shū shěng sì pǐn yǐ shàng jí liǎng shěng wǔ pǐn yǐ shàng guān cān xiáng kě fǒu, sòng zhōng shū mén xià yì dìng, zòu qǔ jìn zhǐ. zhào cóng zhī. zì shì shí děng yú dōu shěng jí yì shān dìng, réng lìng dà guān gōng shàn.
世宗顯德四年五月,中書門下奏:「准宣,法書行用多時,文意古質,條目繁 細,使人難會,兼前後敕格,互換重疊,亦難詳定。宜令中書門下並重刪定,務從 節要,所貴天下易為詳究者。伏以刑法者御人之銜勒,救弊之斧斤,故鞭撲不可一 日弛之於家,刑法不可一日廢之於國,雖堯、舜淳古之代,亦不能舍此而致理矣。 今奉制旨刪定律令,有以見聖君欽恤明罰敕法之意也。竊以律令之書,政理之本, 經聖賢之損益,為古今之章程,歷代以來,謂之彝典。今朝廷之所行用者律一十二 卷、律疏三十卷、式二十卷、令三十卷、《開成格》一十卷、《大中統類》一十二 卷、後唐以來至漢末編敕三十二卷及皇朝制敕等。折獄定刑,無出於此。律令則文 辭古質,看覽者難以詳明;格敕則條目繁多,檢閱者或有疑誤。加之邊遠之地,貪 猾之徒,緣此為奸,浸以成弊。方屬盛明之運,宜申畫一之規,所冀民不陷刑,吏 知所守。臣等商量,望准聖旨施行,仍差侍御史知雜事張湜、太子右庶子劇可久、 殿中侍御史帥汀、職方郎中鄧守中、倉部郎中王瑩、司封員外郎賈玭、太常博士趙 礪、國子博士李光贊、大理正蘇曉、太子中允王伸等一十人,編集新格,勒成部帙。 律令之有難解者,就文訓釋;格敕之有繁雜者,隨事刪除。止要諧理省文,兼且直 書易會。其中有輕重未當,便於古而不便於今,矛盾相違,可於此而不可於彼,盡 宜改正,無或牽拘。候編集畢日,委御史台、尚書省四品以上及兩省五品以上官參 詳可否,送中書門下議定,奏取進止。」詔從之。自是湜等於都省集議刪定,仍令 大官供膳。
wǔ nián qī yuè, zhōng shū mén xià zòu: shì yù shǐ zhī zá shì zhāng shí děng jiǔ rén, fèng zhào biān jí xíng shū, xī yǒu tiáo guàn, bīng bù shàng shū zhāng zhāo děng yī shí rén, cān xiáng zhǐ yào, gèng jiā sǔn yì. chén zhì chén pǔ jù wén píng yì, bèi jiàn jīng shěn. qí suǒ biān jí zhě, yòng lǜ wèi zhèng cí zhǐ zhī yǒu nán jiě zhě, shì yǐ shū yì yì lǐ zhī yǒu yì le zhě, lüè qí shū wén. shì lìng zhī yǒu fù jìn zhě cì zhī, gé chì zhī yǒu fèi zhì zhě yòu cì zhī. shì yǒu bù biàn yǔ gāi shuō wèi jǐn zhě, bié lì xīn tiáo yú běn tiáo zhī xià qí yǒu wén lǐ shēn gǔ lǜ rén yí huò zhě, bié yǐ zhū zì xùn shì. zhì yú cháo tíng zhī jìn lìng, zhōu xiàn zhī cháng kē, gè yǐ lèi fēn, xī lìng biān fù. suǒ jì fā hán zhǎn juǎn, gāng mù wú yí, jiū běn tǎo yuán, xíng zhèng xián zài. qí suǒ biān jí, lēi chéng yī bù, bié yǒu mù lù, fán èr shí yī juàn. xíng míng zhī yào, jǐn tǒng yú zī, mù zhī wèi dà zhōu xíng tǒng, yù qǐng bān xíng tiān xià, yǔ lǜ shū lìng shì tōng xíng. qí xíng fǎ tǒng lèi kāi chéng gé biān chì děng, cǎi duō jì jǐn, bù zài fǎ sī xíng shǐ zhī xiàn, zì lái yǒu xuān mìng zhǐ huī gōng shì jí sān sī lín shí tiáo fǎ, zhōu xiàn jiàn jīn shī xíng, bù zài biān jí zhī shù. yīng gāi jīng bǎi sī gōng shì, zhú sī gè yǒu jiàn xíng tiáo jiàn, wàng lìng běn sī shān jí, sòng zhōng shū mén xià xiáng yì wén zòu. chì yí yī, réng bān xíng tiān xià. nǎi cì shì yù shǐ zhī zá shì zhāng shí děng jiǔ rén gè yín qì èr shí liǎng, zá cǎi sān shí pǐ, shǎng shān dìng xíng tǒng zhī láo yě.
五年七月,中書門下奏:「侍御史知雜事張湜等九人,奉詔編集刑書,悉有條 貫,兵部尚書張昭等一十人,參詳旨要,更加損益。臣質、臣溥據文評議,備見精 審。其所編集者,用律為正;辭旨之有難解者,釋以疏意;義理之有易了者,略其 疏文。式令之有附近者次之,格敕之有廢置者又次之。事有不便與該說未盡者,別 立新條於本條之下;其有文理深古、慮人疑惑者,別以硃字訓釋。至於朝廷之禁令, 州縣之常科,各以類分,悉令編附。所冀發函展卷,綱目無遺,究本討源,刑政咸 在。其所編集,勒成一部,別有目錄,凡二十一卷。刑名之要,盡統於茲,目之為 《大周刑統》,欲請頒行天下,與律疏令式通行。其《刑法統類》、《開成格》、 編敕等,采掇既盡,不在法司行使之限,自來有宣命指揮公事及三司臨時條法,州 縣見今施行,不在編集之數。應該京百司公事,逐司各有見行條件,望令本司刪集, 送中書門下詳議聞奏。」敕宜依,仍頒行天下。乃賜侍御史知雜事張湜等九人各銀 器二十兩,雜彩三十匹,賞刪定《刑統》之勞也。
táng tóng guāng èr nián liù yuè jǐ sì, chì: yīng yù shǐ tái hé nán fǔ xíng tái mǎ bù sī zuǒ yòu jūn xún yuàn, jiàn jìn qiú tú, jù zuì qīng zhòng, xiàn shí rì nèi bìng xū jué qiǎn shēn zòu. réng wěi sì jīng zhū dào zhōu fǔ, jiàn jìn qiú tú, sù yí shū jué, bù dé yān tíng, jiān kǒng nèi wài xíng shì guān yuán sī shì jì jìn, qiè yào zhǐ jué, bǐ wú yuān zhì. sān nián wǔ yuè jǐ wèi, chì: sān jīng zhū dào zhōu fǔ, suǒ jìn zuì rén, rú wú dà guò, sù lìng shū jué, bù dé yān zhì. liù yuè jiǎ yín, chì: xíng yǐ qiū dōng, suī guān cè yǐn, zuì duō lián lèi, fān lǜ zhì yān. ruò huò shí rén zhī zhōng, zhǐ wèi yī fū dǐ sǐ, qǐ kě yǐ qīng fù zhòng, jìn gù yú shí. yán niàn āi jīn, yòu nán quán fèi. qí zhū sī qiú tú, zuì wú qīng zhòng, bìng yí gè wěi běn sī, jù zuì xiáng duàn shēn zòu, qīng zhě jí shí shū lǐ, zhòng zhě hòu guò lì chūn, zhì qiū fēn rán hòu xíng fǎ. rú shì shì xì jūn jī, xū xíng yán lìng, huò móu è nì, huò chù jiān xié, huò xíng jié shā rén, nán yú liú zhì, bìng bù zài cǐ xiàn.
唐同光二年六月己巳,敕:「應御史台河南府行台馬步司左右軍巡院,見禁囚 徒,據罪輕重,限十日內並須決遣申奏。仍委四京、諸道州府,見禁囚徒,速宜疏 決,不得淹停,兼恐內外形勢官員私事寄禁,切要止絕,俾無冤滯。」三年五月己 未,敕:「三京、諸道州府,所禁罪人,如無大過,速令疏決,不得淹滯。」六月 甲寅,敕:「刑以秋冬,雖關惻隱,罪多連累,翻慮滯淹。若或十人之中,止為一 夫抵死,豈可以輕附重,禁錮逾時。言念哀矜,又難全廢。其諸司囚徒,罪無輕重, 並宜各委本司,據罪詳斷申奏,輕者即時疏理,重者候過立春,至秋分然後行法。 如是事系軍機,須行嚴令,或謀惡逆,或畜奸邪,或行劫殺人,難於留滯,並不在 此限。」
tiān chéng yuán nián shí yī yuè gēng shēn, chì: yīng tiān xià zhōu shǐ xì qiú, chú dà pì zuì yǐ shàng, wěi suǒ zài zhǎng lì, sù tuī kān jué duàn, bù dé bàng zhuī zhèng duì, jīng guò shí sù zhī dì, chú dāng sǐ xíng wài, bìng yǎng shì fàng, jiān bù xǔ chéng zhì. èr nián chūn. zuǒ shí yí lǐ tóng shàng yán: tiān xià xì qiú, qǐng wěi zhǎng lì zhú xún qīn zì yǐn wèn, zhì qí zuì zhuàng zhēn xū, rán hòu lùn zhī yǐ fǎ, shù wú wǎng làn. cóng zhī. liù yuè, dà lǐ shǎo qīng wáng yù shàng yán: fán jué jí xíng, hé sān fù zòu, jìn nián yǐ lái, quán bù shǒu cǐ. fú qǐ jīn hòu qián yī rì lìng gè yī fù zòu. fèng chì yí yī. bā yuè, xī jīng zòu: fèng jìn chì, zài jīng fàn jí xíng zhě, lìng jué qián yī rì gè yī fù zòu, yuán dāng fǔ dì yuǎn, cǐ hòu fán yǒu jí xíng, bù shěn zhǔn tiáo shū fù zòu. fèng chì zhǐ: zuó liù yuè èr shí rì suǒ jiàng chì wén, zhǐ wèi yīng zài luò jīng yǒu fàn jí xíng zhě fù zòu, qí zhū dào yǐ jiàng zhǐ mìng, zhǔn jiù lì shī xíng. jīn xiáng xī jīng suǒ zòu, shàng wèi míng jìn chì, jiān lǜ zhū dào yǒu cǐ yí huò, gù lìng xiǎo yù. shí yuè xīn chǒu, dé yīn: wèi zhèng zhī yào, qiè zài wú sī tīng sòng zhī fāng, wéi qī bù làn. tiān xià zhū zhōu fǔ guān yuán, rú yǒu shàn tuī yí yù jí céng xuě yuān làn jiān yǒu yì zhèng zhě, dāng jù xìng míng wén zòu, bié jiā zhēn jiǎng.
天成元年十一月庚申,敕:「應天下州使繫囚,除大辟罪以上,委所在長吏, 速推勘決斷,不得傍追證對,經過食宿之地,除當死刑外,並仰釋放,兼不許懲治。」 二年春。左拾遺李同上言:「天下繫囚,請委長吏逐旬親自引問,質其罪狀真虛, 然後論之以法,庶無枉濫。」從之。六月,大理少卿王郁上言:「凡決極刑,合三 覆奏,近年以來,全不守此。伏乞今後前一日令各一覆奏。」奉敕宜依。八月,西 京奏:「奉近敕,在京犯極刑者,令決前一日各一覆奏,緣當府地遠,此後凡有極 刑,不審准條疏覆奏。」奉敕旨:「昨六月二十日所降敕文,只為應在洛京有犯極 刑者覆奏,其諸道已降旨命,准舊例施行。今詳西京所奏,尚未明近敕,兼慮諸道 有此疑惑,故令曉諭。」十月辛丑,德音:「為政之要,切在無私;聽訟之方,惟 期不濫。天下諸州府官員,如有善推疑獄及曾雪冤濫兼有異政者,當具姓名聞奏, 別加甄獎。」
zhǎng xìng yuán nián èr yuè, zhì yuē: yù tōng hé qì, bì zài shēn yuān jiāng shè gōng fāng, shí zī jiǎng shàn. zhōu xiàn guān liáo néng xuě yuān yù huó rén shēng mìng zhě, xǔ fēi shí xuǎn, réng jiā jiē chāo zī zhù guān, yǔ zhuǎn fú sè, yǐ zhe fēi zhě yǔ zhuǎn jiān guān. èr nián èr yuè xīn hài, chì: zhèn wěi yǐ miǎo gōng, jiàn chéng hóng yè, niàn bǐ pí zhài, láo yú mèi xìng. huò lǜ guān bù dé rén, yīn chéng wěn luàn huò lǜ xíng fēi qí zuì, suì zhì yuàn jiē. wáng huà suǒ xìng, yù sòng wèi běn, gǒu wú xùn lì, bì yǒu zhì yān. jìn rì zhū dào bǎi xìng, huò zhū duō wéi fàn, huò xiǎo kě dòu zhēng. guān lì qū zòng xū tú, qiǎo qiú xiá xìn. chū zé zī zhāng jié mù, zuò fǎ jū qiú zhōng zé zhū bō huò cái, shì ēn chū bá. wài píng gōng dào, nèi xún sī qíng, wú lǐ zhě zhuǎn wù qiān yán, yǒu lǐ zhě què sī tuì suō. jī chéng é bì, jiàn shī jì gāng. zì jīn hòu qiè wěi zhú chù guān lì zhōu mù xiàn zǎi děng, shēn tǐ yú huái, gè jǔ ěr zhí. fán guān tuī jiū, sù yǔ tuán cái. rú gǎn gǒu zòng yī wéi, suì chéng wǎng làn, huò jīng tái sù qū, huò tóu guǐ shēn yuān, kān wèn bù xū, qí yuán tuī guān diǎn bìng dāng zé fá, qí zhú chù guān chá shǐ cì shǐ, bié yì cháo diǎn. yí lìng zhū dào zhōu fǔ, gè yī cǐ chù fēn, suǒ guǎn shǔ jùn, wěi běn dào yán qiè zhǐ huī. bā yuè dīng mǎo, chì: sān jīng zhū dào zhōu fǔ xíng yù, jìn rì fǎng wén, yī qián jìn xì rén, duō bù xuán jué, zhū dào yí lìng suǒ zài gè wěi zhǎng lì, zhuān qiè tuī qióng, bù dé fù yǒu zhì yān.
長興元年二月,制曰:「欲通和氣,必在伸冤;將設公方,實資獎善。州縣官 僚能雪冤獄活人生命者,許非時選,仍加階超資注官,與轉服色,已著緋者與轉兼 官。」二年二月辛亥,敕:「朕猥以眇躬,薦承鴻業,念彼疲瘵,勞於寐興。或慮 官不得人,因成紊亂;或慮刑非其罪,遂至怨嗟。王化所興,獄訟為本,苟無訓勵, 必有滯淹。近日諸道百姓,或諸多違犯,或小可鬥爭。官吏曲縱胥徒,巧求瑕釁。 初則滋張節目,作法拘囚;終則誅剝貨財,市恩出拔。外憑公道,內循私情,無理 者轉務遷延,有理者卻思退縮。積成訛弊,漸失紀綱。自今後切委逐處官吏州牧縣 宰等,深體余懷,各舉爾職。凡關推究,速與剸裁。如敢苟縱依違,遂成枉濫,或 經台訴屈,或投匭申冤,勘問不虛,其元推官典並當責罰,其逐處觀察使、刺史, 別議朝典。宜令諸道州府,各依此處分,所管屬郡,委本道嚴切指揮。」八月丁卯, 敕:「三京、諸道州府刑獄,近日訪聞,依前禁系人,多不旋決,諸道宜令所在各 委長吏,專切推窮,不得復有滯淹。」
sì yuè, qián pú zhōu lù shì cān jūn cuī cóng shàng yán: zhū dào yù qiú, kǒng bù yī fǎ kǎo lüè, huò bù shèng kǔ zhì bì, fān yǐ bìng wén, qǐng zhì bìng qiú yuàn, jiān jiā yī yào. zhōng shū fù yún: yǒu zuì dāng xíng, yǎng tiān wú hèn wú bìng zhì bì, méi dì xián yuān. rán sǐ huī ér bì zài zhì rén, zhào fù pén ér xū zī yì jiàn. shū zhe qīn zāi zhī zhǐ, lǐ biāo xíng yě zhī wén, yīn zhāng shàn yú qì gū, gèng tuī ēn yú shàn yē. suǒ qǐng zhì bìng qiú yuàn, wàng yī, réng gè wěi zhǎng lì, zhuān qiè jīng xīn. huò yǒu bìng qiú, dāng shí qiǎn yī rén zhěn hòu, zhì liáo hòu, jù suǒ fàn qīng zhòng jué duàn. rú gǎn gù wéi, zhì bìng qiú fù qū shēn wáng, běn chù guān lì, bìng jiā yán duàn. jiān měi jí xià zhì, wǔ rì yí dù, chāi rén xǐ shuā jiā xiá.
四月,前濮州錄事參軍崔琮上言:「諸道獄囚,恐不依法拷掠,或不勝苦致斃, 翻以病聞,請置病囚院,兼加醫藥。」中書覆云:「有罪當刑,仰天無恨;無病致 斃,沒地銜冤。燃死灰而必在至仁,照覆盆而須資異鑒。《書》著『欽哉』之旨, 『《禮》』標『侀也』之文,因彰善於泣辜,更推恩於扇暍。所請置病囚院,望依, 仍各委長吏,專切經心。或有病囚,當時遣醫人診候,治療後,據所犯輕重決斷。 如敢故違,致病囚負屈身亡,本處官吏,並加嚴斷。兼每及夏至,五日一度,差人 洗刷枷匣。」
yīng shùn yuán nián èr yuè wù wǔ, zhào: yīng sān jīng zhū dào zhōu fǔ xì qiú, jù zuì qīng zhòng, jí sù duàn qiǎn. bǐ lái tíng zhì, xū zòu qǔ cái, bù biàn qū fēn, gù wèi liú zhì. jīn hòu fán yǒu xíng yù, jù lǐ duàn qiǎn. rú yǒu chì tuī àn, lǐ hé zòu wén, bù zài cǐ xiàn.
應順元年二月戊午,詔:「應三京、諸道州府繫囚,據罪輕重,疾速斷遣。比 來停滯,須奏取裁,不便區分,故為留滯。今後凡有刑獄,據理斷遣。如有敕推按, 理合奏聞,不在此限。」
qīng tài yuán nián wǔ yuè dīng chǒu, zhào: zài jīng zhū yù jí tiān xià zhōu fǔ jiàn xì zuì rén, zhèng dāng shǔ dú zhī shí, wèi miǎn jū qiú zhī kǔ, chéng zhī fù zuì, tè zhěn yǔ huái. kǒng fǎ lì shēng qíng, zhì yú jué duàn. zhào zhì, suǒ zài zhǎng lì qīn zì lǜ wèn, jù qīng zhòng jí sù duàn qiǎn, wú yān zhì.
清泰元年五月丁丑,詔:「在京諸獄及天下州府見系罪人,正當暑毒之時,未 免拘囚之苦,誠知負罪,特軫予懷。恐法吏生情,滯於決斷。詔至,所在長吏親自 慮問,據輕重疾速斷遣,無淹滯。」
jìn tiān fú èr nián bā yuè, chì xià xíng bù dà lǐ sì yù shǐ tái jí sān jīng zhū dào zhōu fǔ: jīn hòu huò yǒu xì qiú rǎn jí zhě, bìng lìng zhú chù jūn yī kàn hòu, yú gōng xiè qián nèi liàng zhī yào jià, huò shì qīng zhě, réng xǔ jiā rén kàn hòu. sì nián jiǔ yuè, xiāng zhōu jié dù shǐ sāng wéi hàn zòu: guǎn nèi suǒ huò zéi rén, cóng lái jí méi cái chǎn, yún shì yè dōu jiù lì, gé lǜ wèi jiàn míng wén. chì: jīn hòu fán yǒu zéi rén, zhǔn gé dìng zuì, bù dé méi nà jiā zī. tiān xià zhū zhōu, zhǔn cǐ chù fēn. qí yuè gēng wǔ, xiáng dìng yuàn zòu: qián shǒu hóng dòng xiàn zhǔ bù lú càn jìn cè yún: fú yǐ xíng yù zhì zhòng, cháo tíng suǒ nán, shàng shū shěng fēn zhí liù sī, tiān xià wèi zhī huì fǔ, qiě zhū dào jué yù, ruò guān rén mìng, jí xíng bù bù hé bù zhī. yù qǐng zhōu fǔ fán duàn dà pì zuì rén qì, zhú jì jù yǒu wú shēn bào xíng bù, réng jù lù àn kuǎn shì jié, bìng běn pàn guān mǎ bù dōu yú hòu sī fǎ cān jūn fǎ zhí guān mǎ bù sī pàn guān míng xián shēn wén, suǒ guì huò yǒu àn nèi qíng qū bù yuán, xíng bù kě xíng fù kān. rú cǐ zé tiān xià zūn shǒu fǎ lǜ, bù gǎn qīng yì xíng shū, fēi wéi miǎn yǒu xián yuān, yì yì quàn qí lì zhèng zhě. chén děng cān xiáng, fú yǐ rén mìng zhì zhòng, guó fǎ xū jīng, suī zài jiù zhāng, gèng yí tiáo lǐ, chéng wèi yǔn dāng, wàng cì shī xíng. cóng zhī. shí yuè, zhào yuē: xíng yù zhī nán, gǔ jīn suǒ zhòng, dàn guān rén mìng, shí dòng tiān xīn, huò yǒu yuān hún, zé shāng hé qì. yīng zhū dào zhōu fǔ, fán yǒu qiú tú, jù tuī kān dào àn kuǎn, yī yī jǐn lǐ, zi xì jiǎn lǜ lìng gé chì. qí huò yǒu yí zhě, zhǔn lìng yòu yàn, wèn dà lǐ sì yì yí, shēn shàng shū shěng, shěng sì míng yǒu zhǐ guī, zhōu fǔ rán hòu jué qiǎn.
晉天福二年八月,敕下刑部大理寺御史台及三京、諸道州府:「今後或有繫囚 染疾者,並令逐處軍醫看候,於公廨錢內量支藥價,或事輕者,仍許家人看候。」 四年九月,相州節度使桑維翰奏:「管內所獲賊人,從來籍沒財產,雲是鄴都舊例, 格律未見明文。」敕:「今後凡有賊人,准格定罪,不得沒納家資。天下諸州,准 此處分。」其月庚午,詳定院奏:「前守洪洞縣主簿盧燦進策云:『伏以刑獄至重, 朝廷所難,尚書省分職六司,天下謂之會府,且諸道決獄,若關人命,即刑部不合 不知。欲請州府凡斷大辟罪人訖,逐季具有無申報刑部,仍俱錄案款事節,並本判 官、馬步都虞候、司法參軍、法直官、馬步司判官名銜申聞,所貴或有案內情曲不 圓,刑部可行覆勘。如此則天下遵守法律,不敢輕易刑書,非惟免有銜冤,抑亦勸 其立政者。』臣等參詳,伏以人命至重,國法須精,雖載舊章,更宜條理,誠為允 當,望賜施行。」從之。十月,詔曰:「刑獄之難,古今所重,但關人命,實動天 心,或有冤魂,則傷和氣。應諸道州府,凡有囚徒,據推勘到案款,一一盡理,子 細檢律令格敕。其或有疑者,准令又讞,問大理寺亦疑,申尚書省,省寺明有指歸, 州府然後決遣。」
wǔ nián sān yuè bǐng zǐ, zhào yuē: zì dà zhōng liù nián yǐ lái, lí ěr chēng yuān, jué zhàng liú pèi, sù suī yǒu lǐ, bù zài shēn míng. jīn hòu jù qí suǒ chén, yǔ wèi kān duàn, lí ěr zhī zuì, zhǔn lǜ bié kē. liù nián qiū qī yuè gēng chén, zhào yuē: zhèng jiào suǒ qiè, yù sòng wéi xiān, tuī qióng xū chá yú shì qíng, duàn qiǎn bì zūn yú tiáo fǎ, yòng hóng qīn xù, yǐ zhì hé píng. yīng sān jīng yè dōu jí zhū dào zhōu fǔ, jiàn jìn zhū sè rén děng, yí lìng zhú chù zhǎng lì, cháng qiè tí sī, jí sù jué qiǎn, měi wù gōng dāng, wù shǐ fù yǒu zhì yān. bā nián sì yuè rén shēn, chì: zhèn zì lín huán yǔ, sī zhì hé píng, yǐ sì hǎi wèi jiā, lǜ yǒu yī wù shī suǒ. měi niàn bì láo zhī nèi, huò duō wǎng náo zhī rén, shǔ cǐ yán zhēng, bèi yí zhěn mǐn, jì jué zhì yān zhī tàn, yòng zī qīn xù zhī rén. yīng sān jīng yè dōu jí zhū dào zhōu fǔ jiàn jìn zuì rén děng, yí lìng zhú chù zhǎng lì, yán qiè zhǐ huī běn tuī sī jí wěi běn suǒ pàn guān, jí sù jié jué duàn qiǎn, bù dé yān yán, jí zhì yuān làn, réng fù suǒ sī.
五年三月丙子,詔曰:「自大中六年已來,嫠耳稱冤,決杖流配,訴雖有理, 不在申明。今後據其所陳,與為勘斷,剺耳之罪,准律別科。」六年秋七月庚辰, 詔曰:「政教所切,獄訟惟先,推窮須察於事情,斷遣必遵於條法,用宏欽恤,以 致和平。應三京、鄴都及諸道州府,見禁諸色人等,宜令逐處長吏,常切提撕,疾 速決遣,每務公當,勿使復有滯淹。」八年四月壬申,敕:「朕自臨寰宇,思致和 平,以四海為家,慮有一物失所。每念狴牢之內,或多枉撓之人,屬此炎蒸,倍宜 軫憫,冀絕滯淹之嘆,用資欽恤之人。應三京、鄴都及諸道州府見禁罪人等,宜令 逐處長吏,嚴切指揮本推司及委本所判官,疾速結絕斷遣,不得淹延,及致冤濫, 仍付所司。」
kāi yùn èr nián wǔ yuè rén xū, diàn zhōng chéng sāng jiǎn néng shàng fēng shì yuē: fú yǐ tiān dì yù wàn wù, guǎng bó hòu zhī ēn dì wáng mù lí yuán, xíng kuān dà zhī lìng. shì zhī xù xíng huǎn yù, nǎi wèi zhèng zhī xiān bù dé xíng huì, shí ài mín zhī běn. jīn shèng xià zhī yuè, nóng shì fāng yīn, shì léi fēng zhǎng yǎng zhī shí, nǎi dòng zhí fān wú zhī jì. yí shùn shí lìng, yǐ hóng zhì rén. qiè yǐ zhū dào zhōu fǔ dōu jùn xiàn yīng jiàn jìn zuì rén, huò yǒu jiǔ zài líng yǔ, shāo zhì qū fēn, xū lì wǔ wén, zhī wàn nǎi zhòng. chuí chǔ zhī xià. huò xiàn wú gū léi xiè zhī zhōng, mò néng zì lǐ. gǒu yī rén jū xì, zé shù rén yíng cái, wù yòng jì dān, gōng yè yì bà. ruò cǐ zhī lèi, shí fán yǒu tú, qiè kǒng guān lì yīn xún, jìn chéng sī bì. fú qǐ xiáng zhào zhǐ, lìng jù zài xíng yù, wěi zhǎng lì qīn zì lù wèn, liàng zuì jí sù duàn qiǎn, wù jué yuān làn, wù dé yān liú, shù miǎn xū jìn píng rén, fáng duó nóng lì, jì zhào hé qì, yǐ qìng míng shí. chì yuē: líng yǔ zhī zhōng, léi xiè zhī kǔ, jiān lì gǒu qióng yú zhī wàn, píng rén yòng fèi yú huò cái, yóu zī zhì yān, jiān zhì qū sāi. sāng jiǎn néng tǐ zī zhěn mǐn, zhuān yǒu fū chén, qǐng zhǎng lì gōng qīn, miǎn yù guān yì bī, shēn wèi yǔn dāng, yí zài sòng xíng. yí yī. shí yuè jiǎ zǐ, mì shū shěng zhù zuò láng biān gān shàng fēng shì yuē: chén wén cóng jiàn rú liú, rén jūn zhī lìng fàn jí yán wú yǐn, chén zǐ zhī cháng guī. gài yù biǎo dà guó zhī rèn rén, zhì wàn bāng zhī wú shì, qián wén bèi zài, kě jǔ ér xíng. fú yǐ huáng dì bì xià, dé hé shàng qióng, yùn yīng xià wǔ, gàn shí xiāo yī ér zhěn niàn, hǎo shēng è shā yǐ tuī rén, jǐ cuò diǎn xíng, gù wú yuān wǎng. rán yǐ zhào lín zhī nèi, zhōu jùn yóu duō, ruò bù zài jù jǔ míng, fú kǒng jiàn chéng jiān bì. chén qiè jiàn zhū dào xíng yù, qián cháo céng jiàng chì wén, fán shì jìn xì zuì rén, wǔ rì yí dù lù wèn. dàn yǐ nián yuè shāo yuǎn, jiàn zhì yīn xún. huò zhǎng lì shì fán, bù xiá gōng qīn diǎn jiǎn huò xū tú qǐ xìng, wàng yào zhuī lǐng zhèng míng. lǜ yǒu shè yú yín xíng, jí kǒng shāng yú hé qì. fú qǐ tè jiàng zhào chì. zì jīn hòu zhū dào bìng wěi zhǎng lì wǔ rì yí dù, dāng miàn tóng gòng lù wèn, suǒ jì chù fǎ zhě wú xìng, xián yuān zhě huò shēn. bǐ lìng sì hǎi jiǔ zhōu, xián gē shèng dé wǔ fēng shí yǔ, yǒng zhì chāng qī. chì yuē: rén zhī mìng wú yǐ fù shēng, guó zhī xíng bù kě làn jǔ. suī yī chéng zhī diǎn, wù zài gōng píng ér sān fù qí cí, suǒ yí xiáng shěn. fán jū fǎ lì, hé jiū yù qíng. biān gān jìn zhì zhōu xíng, é chén dǎng yì, gèng zhāng qīn xù, yí yǔn shēn míng.
開運二年五月壬戌,殿中丞桑簡能上封事曰:「伏以天地育萬物,廣博厚之恩; 帝王牧黎元,行寬大之令。是知恤刑緩獄,乃為政之先;布德行惠,實愛民之本。 今盛夏之月,農事方殷,是雷風長養之時,乃動植蕃蕪之際。宜順時令,以宏至仁。 竊以諸道州府都郡縣應見禁罪人,或有久在囹圄,稍滯區分,胥吏舞文,枝蔓乃眾。 捶楚之下。或陷無辜;縲紲之中,莫能自理。苟一人拘系,則數人營財,物用既殫, 工業亦罷。若此之類,實繁有徒,切恐官吏因循,浸成斯弊。伏乞降詔旨,令據在 刑獄,委長吏親自錄問,量罪疾速斷遣,務絕冤濫,勿得淹留,庶免虛禁平人,妨 奪農力,冀召和氣,以慶明時。」敕曰:「囹圄之中,縲紲之苦,奸吏苟窮於枝蔓, 平人用費於貨財,由茲滯淹,兼致屈塞。桑簡能體茲軫憫,專有敷陳,請長吏躬親, 免獄官抑逼,深為允當,宜再頌行。宜依。」十月甲子,秘書省著作郎邊玕上封事 曰:「臣聞從諫如流,人君之令范;極言無隱,臣子之常規。蓋欲表大國之任人, 致萬邦之無事,前文備載,可舉而行。伏以皇帝陛下,德合上穹,運膺下武,旰食 宵衣而軫念,好生惡殺以推仁,幾措典刑,固無冤枉。然以照臨之內,州郡尤多, 若不再具舉明,伏恐漸成奸弊。臣竊見諸道刑獄,前朝曾降敕文,凡是禁系罪人, 五日一度錄問。但以年月稍遠,漸致因循。或長吏事煩,不暇躬親點檢;或胥徒啟 幸,妄要追領證明。慮有涉於淫刑,即恐傷於和氣。伏乞特降詔敕。自今後諸道並 委長吏五日一度,當面同共錄問,所冀處法者無幸,銜冤者獲伸。俾令四海九州, 咸歌聖德;五風十雨,永致昌期。」敕曰:「人之命無以復生,國之刑不可濫舉。 雖一成之典,務在公平;而三覆其詞,所宜詳審。凡居法吏,合究獄情。邊玕近陟 周行,俄陳讜議,更彰欽恤,宜允申明。」
sān nián shí yī yuè dīng wèi, zuǒ shí yí dòu yǎn shàng shū yuē: chén fú dǔ míng lì lǜ shū yún: sǐ xíng zhě, gǔ xiān zhé wáng, zé tiān chuí xiàng, běn yù shēng zhī, yì qī zhǐ shā, jiǎo zhǎn zhī zuò, jiē xíng zhī jí yě. yòu zhǔn tiān chéng sān nián rùn bā yuè èr shí sān rì chì, xíng jí fǎ rì, yí bù jǔ lè, jiǎn cháng shàn yòu xíng bù shì, jué zhòng zhàng yī dùn chù sǐ, yǐ dài jí fǎ, sī jiē rén jūn āi jīn bù shě zhī dào yě. qiè yǐ chī yóu wèi wǔ nüè zhī kē, shàng xíng biān pǔ hàn zǔ yuē sān zhāng zhī fǎ, zhǐ yǒu sǐ xíng. jiǎo zhě jīn gǔ xiāng lián, zhǎn zhě tóu jǐng yì chù, dà pì zhī mù, bù chū liǎng duān, yín xíng suǒ xìng, jìn wén shù děng. gài yuán wài dì, bù shǒu tōng guī, sì lǜ qíng xìng, huò yǐ zhǎng dīng guàn cǎn rén shǒu zú, huò yǐ duǎn dāo luán gē rén jī fū, nǎi zhì lèi cháo bàn shēng bàn sǐ, bǐ yuān shēng ér shàng dá, zhì hé qì yǐ yǒu shāng. jiāng hóng shǒu wèi zhī rén, zài jùn wéi xíng zhī lìng, yù qǐ tè xià míng chì, yán jiā jìn duàn zhě. chì yuē: wén wù fāng xìng, xíng fá xū dāng, yǒu zuì yí cóng yú zhèng fǎ, qù xié jiàn qì yú gǔ fēng. dòu yǎn suǒ gòng zòu zhāng, shí bì lǐ dào, yí yī suǒ zòu, zhǔn lǜ lìng shī xíng.
三年十一月丁未,左拾遺竇儼上疏曰:「臣伏睹名例律疏云:死刑者,古先哲 王,則天垂象,本欲生之,義期止殺,絞斬之坐,皆刑之極也。又准天成三年閏八 月二十三日敕,行極法日,宜不舉樂,減常膳;又刑部式,決重杖一頓處死,以代 極法,斯皆人君哀矜不舍之道也。竊以蚩尤為五虐之科,尚行鞭朴;漢祖約三章之 法,止有死刑。絞者筋骨相連,斬者頭頸異處,大辟之目,不出兩端,淫刑所興, 近聞數等。蓋緣外地,不守通規,肆率情性,或以長釘貫篸人手足,或以短刀臠割 人肌膚,乃至累朝半生半死,俾冤聲而上達,致和氣以有傷。將宏守位之仁,在峻 惟行之令,欲乞特下明敕,嚴加禁斷者。」敕曰:「文物方興,刑罰須當,有罪宜 從於正法,去邪漸契於古風。竇儼所貢奏章,實裨理道,宜依所奏,准律令施行。」
hàn gān yòu èr nián zhēng yuè, chì: zhèng guì kuān yì, xíng shàng āi jīn, lǜ zī màn zhī shēng jiān, shí zhěn shāng ér shì niàn. jīn shǔ sān yuán gǎi hòu, sì xù lǚ duān, jiāng jì hé píng, wú rú yù sòng. yīng sān jīng yè dōu zhū dào zhōu fǔ jiàn xì zuì rén, wěi zhú chù zhǎng lì gōng qīn lǜ wèn, qí yú jué duàn, wù zài gōng píng, jù jiàn qí qíng, jí wèi jù yù, wù lìng lǜ yǐn, suì zhì yān tíng, wú zòng wǔ wén, yǒu shāng hé qì. sì yuè jiǎ wǔ, chì yuē yuè jiè zhèng yáng, hòu dāng xiǎo shǔ, nǎi tǐng chóng chū qīng zhī rì, shì xù xíng yì yù zhī chén, yǒu zuì zhě sù jiù kān qióng, báo fá zhě huà shí shū jué, yòng fú shí lìng, wù zòng zhì yān. sān jīng yè dōu zhū dào zhōu fǔ zài yù jiàn xì zuì rén, yí lìng suǒ sī jí sù duàn qiǎn, wú zhì yān zhì wǎng làn. wǔ yuè xīn wèi, chì: zhèng huà suǒ xiān, yù sòng yōu qiè, bù wéi wǎng náo, jiān lǜ zhì yān. shì dāng zhǎng yǎng zhī shí, zhèng shǔ hè zhēng zhī hòu, lèi xíng tiáo guàn, bǐ sù shī xíng, mí bù dīng níng, wèi zēng zòu bào, zài sòng gào yù, wú huò yīn xún. yīng sān jīng yè dōu zhū dào zhōu fǔ, zhào zhì, yí jù shū fàng yǐ xíng wèi xíng shēn zòu, wú zhì dòu liú
漢乾祐二年正月,敕:「政貴寬易,刑尚哀矜,慮滋蔓之生奸,實軫傷而是念。 今屬三元改候,四序履端,將冀和平,無如獄訟。應三京、鄴都、諸道州府見系罪 人,委逐處長吏躬親慮問,其於決斷,務在公平,俱見其情,即為具獄,勿令率引, 遂致淹停,無縱舞文,有傷和氣。」四月甲午,敕曰;「月屆正陽,候當小暑,乃 挺重出輕之日,是恤刑議獄之辰,有罪者速就勘窮,薄罰者畫時疏決,用符時令, 勿縱滯淹。三京、鄴都、諸道州府在獄見系罪人,宜令所司疾速斷遣,無致淹滯枉 濫。」五月辛未,敕:「政化所先,獄訟攸切,不惟枉撓,兼慮滯淹。適當長養之 時,正屬熇蒸之候,累行條貫,俾速施行,靡不丁寧,未曾奏報,再頌告諭,無或 因循。應三京、鄴都、諸道州府,詔至,宜具疏放已行未行申奏,無致逗留」
zhōu guǎng shùn sān nián sì yuè yǐ hài, chì: zhèn yǐ shí dāng huà yù, qì shǔ yán zhēng, nǎi sī léi xiè zhī rén, shì zhěn āi jīn zhī niàn, lǜ qí fēi suǒ, àn jū yān yán, huò wǎng làn qióng qū ér wèi dé shēn xuān, huò jī kě jí bìng ér wú suǒ kòng gào. yǐ zuì dāng xíng zhě, wéi bǐ zì zhào, fǎ bù kě yí fēi lǐ shòu kǔ zhě, wèi shàng bù míng, ān dé wú lǜ. qīn xù zhī dào, sù xiāo mí níng. yīng zhū dào zhōu fǔ jiàn xì zuì rén, yí lìng guān lì jí sù tuī jū, jù qīng duàn qiǎn, bù dé yān zhì. réng lìng yù lì, sǎ sǎo láo yù, dāng lìng xū xiē xǐ dí jiā xiè, wú lìng zǎo shī gōng gěi shuǐ jiāng, wú lìng jī kě. rú yǒu jí huàn, lìng qí jiā rén kàn chéng, qiú rén wú zhǔ, guān chāi yī gōng zhěn hòu, wù zhì bìng wáng. xún diǎn fǎ zhī chéng guī, shùn zhǎng yíng zhī shí lìng, bǐ wú yān zhì, yǐ zhì zhì píng. yòu, cì zhū zhōu zhào yuē: zhèn yǐ fū zhèng zhī qín, wéi xíng shì zhòng, jì wèi néng huà rén yú wú zuì, zé bù kě wèi shàng ér shī xíng. kuàng shí dāng zhǎng yíng, shì guì qīng shì, niàn líng yǔ zhī bì gù, fù zhì gù zhī jū mí, chù yú yán zhēng, hé yì fén zhuó. zài zhōu jí suǒ shǔ xíng yù jiàn xì zuì rén, qīng kě gōng qīn lù wèn, shěng lüè qū fēn. yú rù wù bù xíng zhě, lìng qí wù kāi xì yǒu lǐ xū shēn zhě, sù qī shū jué. bǐ jiē píng yǔn, wú zhì zhì yān. yòu yǐ yù lì chěng rèn qíng zhī jiān, qiú rén bèi fēi fǎ zhī kǔ, yí jiā jiǎn chá, wù zòng qīn qī. cháng lìng jìng sǎo yù fáng, xǐ shuā jiā xiá, zhī qí jī kě, gōng yǔ shuǐ jiāng, yǒu bìng zhě tīng gǔ ròu kàn chéng, wú zhǔ zhě qiǎn yī gōng jiù liáo, wù lìng fēi lǐ zhì bì, yǐ zhì hé qì yǒu shāng. qīng zhōng gàn fēn yōu, rén míng lì shì, bì néng fèng zhào, tǐ wǒ yòng xīn, juàn wěi yú zī, xìng mèi wú yǐ. yú cóng chì mìng chù fēn.
周廣順三年四月乙亥,敕:「朕以時當化育,氣屬炎蒸,乃思縲紲之人,是軫 哀矜之念,慮其非所,案鞫淹延,或枉濫窮屈而未得申宣,或饑渴疾病而無所控告。 以罪當刑者,惟彼自召,法不可移;非理受苦者,為上不明,安得無慮。欽恤之道, 夙宵靡寧。應諸道州府見系罪人,宜令官吏疾速推鞫,據輕斷遣,不得淹滯。仍令 獄吏,灑掃牢獄,當令虛歇;洗滌枷械,無令蚤虱;供給水漿,無令饑渴。如有疾 患,令其家人看承,囚人無主,官差醫工診候,勿致病亡。循典法之成規,順長嬴 之時令,俾無淹滯,以致治平。」又,賜諸州詔曰:「朕以敷政之勤,惟刑是重, 既未能化人於無罪,則不可為上而失刑。況時當長嬴,事貴清適,念囹圄之閉固, 復桎梏之拘縻,處於炎蒸,何異焚灼。在州及所屬刑獄見系罪人,卿可躬親錄問, 省略區分。於入務不行者,令俟務開系;有理須伸者,速期疏決。俾皆平允,無至 滯淹。又以獄吏逞任情之奸,囚人被非法之苦,宜加檢察,勿縱侵欺。常令淨掃獄 房,洗刷枷匣,知其饑渴,供與水漿,有病者聽骨肉看承,無主者遣醫工救療,勿 令非理致斃,以致和氣有傷。卿忠干分憂,仁明蒞事,必能奉詔,體我用心,眷委 於茲,興寐無已。余從敕命處分。」
xiǎn dé yuán nián shí yī yuè, dì wèi shì chén yuē: tiān xià suǒ zòu yù sòng, duō zhuī yǐn zhèng, shén zhì yān yán, yǒu jí bǎi yú rì ér wèi jué zhě. qí zhōng yǒu tú dǎng fǎn gào zhě, jié zhǔ chén sù zhě jí wàng zāo qiān yǐn zhě, lǜ yù lì zuò xìng chí liú, zhì shēng rén xiū fèi huó yè, zhèn měi niàn cǐ, mí qiè jiù huái. cǐ hòu yí tiáo guàn suǒ zài fān jùn, lìng xuǎn míng gàn liáo lì, dāng qí sù sòng. rú yù bù zhì liú, rén wú wǎng náo, míng jù wén zòu, liàng yǔ zhēn jiǎng.
顯德元年十一月,帝謂侍臣曰:「天下所奏獄訟,多追引證,甚致淹延,有及 百餘日而未決者。其中有徒黨反告者,劫主陳訴者及妄遭牽引者,慮獄吏作幸遲留, 致生人休廢活業,朕每念此,彌切疚懷。此後宜條貫所在籓郡,令選明干僚吏,當 其訴訟。如獄不滯留,人無枉撓,明具聞奏,量與甄獎。」
nèi wài guān dāng shú zhī fǎ, liáng táng jiē wú dìng zhì, duō shì yōu róng, huò yīn shí fēn qīng zhòng. jìn tiān fú liù nián wǔ yuè, shàng shū xíng bù yuán wài láng lǐ xiàng qǐng: jīn hòu fán shì sàn guān, bù jì gāo dī, ruò fàn zuì bù dé dāng shú, yì bù dé shàng qǐng xiáng dìng yuàn fù zòu. yīng nèi wài wén wǔ guān, yǒu pǐn guān zhě zì cóng pǐn guān fǎ, wú pǐn guān yǒu sàn shì guān zhě, yīng nèi wài dài zhí tíng chén bīn cóng yǒu gōng jiāng xiào děng, bìng qǐng tóng jiǔ pǐn guān lì. qí jīng dū yùn xún shǐ jí zhū dào zhōu fǔ yá qián zhí yuán nèi wài zá rèn zhèn jiāng děng, bìng qǐng zhǔn lǜ, bù dé shàng qǐng dāng shú. qí xún sī mǎ bù sī pàn guān, suī yǒu céng lì pǐn guān zhě, yì qǐng tóng liú wài zhí. zhǔn lǜ. zhàng zuì yǐ xià, yī jué fá lì, tú zuì yǐ shàng, réng yī dāng shú fǎ. zhì zhōu xiǎn dé wǔ nián qī yuè, xīn dìng xíng tǒng: jīn hòu dìng zuì, zhū dào héng jūn sī mǎ jié dù fù shǐ fù liú shǒu, zhǔn cóng wǔ pǐn guān lì zhū dào liǎng shǐ pàn guān fáng yù tuán liàn fù shǐ, zhǔn cóng liù pǐn guān lì jié dù zhǎng shū jì tuán pàn guān liǎng fān yíng tián děng shǐ pàn guān, zhǔn cóng qī pǐn guān lì zhū dào tuī xún jí jūn shì pàn guān, zhǔn cóng bā pǐn guān lì zhū jūn jiāng xiào nèi zhū sī shǐ shǐ fù gòng fèng diàn zhí, lín shí zòu tīng chì zhǐ. yóu shì nèi wài pǐn guān dāng shú zhī fǎ, shǐ yǒu dìng zhì yān.
內外官當贖之法,梁、唐皆無定製,多示優容,或因時分輕重。晉天福六年五 月,尚書刑部員外郎李象請:「今後凡是散官,不計高低,若犯罪不得當贖,亦不 得上請詳定院覆奏。應內外文武官,有品官者自從品官法,無品官有散試官者,應 內外帶職廷臣賓從、有功將校等,並請同九品官例。其京都運巡使及諸道州府衙前 職員、內外雜任鎮將等,並請准律,不得上請當贖。其巡司馬步司判官,雖有曾歷 品官者,亦請同流外職。准律。杖罪以下,依決罰例,徒罪以上,仍依當贖法。」 至周顯德五年七月,新定《刑統》:「今後定罪,諸道行軍司馬、節度副使、副留 守,准從五品官例;諸道兩使判官、防禦團練副使,准從六品官例;節度掌書記、 團判官、兩蕃營田等使判官,准從七品官例;諸道推巡及軍事判官,准從八品官例; 諸軍將校內諸司使、使副、供奉、殿直,臨時奏聽敕旨。」由是內外品官當贖之法, 始有定製焉。