strong yǔ è zhǐ jiǔ biǎn yí dí strong
禹恶旨酒贬仪狄
què shuō yǔ wáng zì huì zhū hóu huí cháo, yī rì shēng diàn, qún chén cháo bì. yǒu yī chén xìng yí míng dí, shēng de tóu piān miàn lòu, bí gōu ěr báo, zhuān yī hǎo chén miǎn liú lián zhī lè, chū bān zòu yuē:" chén sī rǔ jiāng wèi jiǔ, wèi gān ér qì sāo, fēi suǒ yǐ diàn shén míng yǎng shèng zhì zhě. chén yú zhū lè zhōng, qǔ qí nuǎn rè gān kǔ zhě wèi wèi zuò qū, niàng jiǔ. yǐ mǐ rè chuī hé qū, jué qì wèi xiāng fēn, kě yǐ tōng hé xuè mài, chàng kuài jī fū, yōu kě yǐ wéi xǐ, lè kě yǐ wàng jī." wáng mìng qǔ lái cháng zhī, fàng yú lóng shū àn shàng, wén qí xiāng wèi, suì lián yǐn shù bēi, bù jué mǐng dǐng dà zuì, shì chén fú rù qǐn gōng. qún chén jiē sàn, jù dào yí dí fǔ qiú yǐn. yí dí chū jiǔ, zhòng chén yǐn bì, jiē yuē:" cǐ jiǔ kě yǐ rùn pí fū, xíng qì xuè, zhē fēng hán, kě wèi qiān gǔ zhī bǎo." gè qiú jiǔ fāng qù fǎng zào.
却说禹王自会诸侯回朝,一日升殿,群臣朝毕。有一臣姓仪名狄,生得头偏面陋,鼻勾耳薄,专一好沉湎留连之乐,出班奏曰:“臣思乳浆为酒,味甘而气臊,非所以奠神明养圣志者。臣于诸乐中,取其暖热甘苦者为未作麯,酿酒。以米热炊和麯,觉气味香芬,可以通和血脉,畅快肌肤,忧可以为喜,乐可以忘饥。”王命取来尝之,放于龙书案上,闻其香味,遂连饮数杯,不觉酩酊大醉,侍臣扶入寝宫。群臣皆散,俱到仪狄府求饮。仪狄出酒,众臣饮毕,皆曰:“此酒可以润皮肤,行气血,遮风寒,可为千古之宝。”各求酒方去仿造。
què shuō wáng shuì zhì sì gēng, xǐng lái dà jīng, jí chū shè cháo, jù wén wǔ duō guān, bài wǔ bì, wáng xuān yí dí, wèi zhī yuē:" qīng zuó jìn jiǔ, guǒ shèng rǔ jiāng, shǎo yǐn zé xuè qì tōng, duō yǐn zé xīn xìng luàn, kǒng hòu shì rén shì qí gān xiāng, yǐn zhī bù jié, bì yǒu yīn jiǔ ér wáng guó sāng jiā zhě. sù yí miè zhī, wù chuán tiān xià, yǐ hài hòu rén." jí dāng ōu biǎn yí dí wèi shù mín, jìn zhǐ bù xǔ zào yǐn. qǐ zhī gé yī bì, xìng yī bì. zhǐ zhī biǎn dí wèi mín, zěn zhī dí huí jiā, àn zào fā mài. zhòng chén dé jiǔ fāng, yì jiē zài zì jiā zào yǐn. wáng bù zhī zhī yě. sú yún, jiā jiā zào sī jiǔ, bù fàn shì gāo shǒu. xìn yǒu zhī hū.
却说王睡至四更,醒来大惊,急出设朝,聚文武多官,拜舞毕,王宣仪狄,谓之曰:“卿昨进酒,果胜乳浆,少饮则血气通,多饮则心性乱,恐后世人嗜其甘香,饮之不节,必有因酒而亡国丧家者。速宜灭之,勿传天下,以害后人。”即当殴贬仪狄为庶民,禁止不许造饮。岂知革一弊,兴一弊。只知贬狄为民,怎知狄回家,暗造发卖。众臣得酒方,亦皆在自家造饮。王不之知也。俗云,家家造私酒,不犯是高手。信有之乎。
qiě shuō wáng yī rì dēng diàn, yù huì dōng xī liǎng lù zhū hóu yú kuài jī, mìng yì lǐng zhǐ qián qù. yì cí wáng xiān xíng, huì dōng xī èr lù zhū hóu. èr shí jiǔ wèi, nǎi fú xī shén nóng huáng dì yáo shùn cháo fēng lì zhě, bù zhī xìng míng shì shuí, qiě kàn kāi liè yú zuǒ:
且说王一日登殿,欲会东西两路诸侯于会稽,命益领旨前去。益辞王先行,会东西二路诸侯。二十九位,乃伏羲、神农、黄帝、尧、舜朝封立者,不知姓名是谁,且看开列于左:
nǚ huáng hóu shǐ huáng hóu bǎi huáng hóu wú huái hóu hào yīng hóu chén fàng hóu yīn kāng hóu
女皇侯史皇侯柏皇侯无怀侯昊英侯辰放侯阴康侯
gé bó hóu hè xū hóu zūn lú hóu lì lù hóu lín kuí hóu dì chéng hóu dì míng hóu
葛伯侯赫胥侯尊卢侯栗陆侯临魁侯帝承侯帝明侯
dì lái hóu dì lǐ hóu dì yí hóu chéng dì hóu yú wǎng hóu yǒu hù hóu chá xiāng hòu
帝来侯帝里侯帝宜侯成帝侯榆罔侯有扈侯茶乡侯
yōng chéng hóu zhēng lí hóu sān wēi hóu xiǎo yīng hóu zhèng dì hóu qǐ tǒng hóu dìng rì hóu fáng fēng hóu
庸成侯征黎侯三危侯小英侯正地侯启统侯定日侯防风侯
wáng mìng pái jià, tóng qún chén bù shù rì dào le kuài jī. zhū hóu qí liè yíng jià, gè dài wén wǔ yú kuài jī sì hòu.
王命排驾,同群臣不数日到了会稽。诸侯齐列迎驾,各带文武于会稽俟候。
cì rì wáng dēng tán, zhòng hóu cháo cān, shān hū bài wǔ bì, yì chū bān zòu yuē:" méng zhǔ shàng zhǐ yì, zhào dōng xī èr shí jiǔ lù zhū hóu jù dào, wéi fáng fēng hóu yí lù huāng yín tān cái, bù zūn wáng mìng, zhì jīn wèi dào." wáng wén zòu, dà nù yuē:" guǎ rén zhì tiān xià, sì yí bīn fú, fáng fēng hóu hé gù wéi mìng!" chéng zhí guān zòu dào:" fáng fēng hóu jiàn zài hòu zhǐ." wáng yuē:" xuān lái." hóu suí xuān zhì tán, bài fú yú dì. wáng wèn yuē:" guǎ rén xíng zhào mìng yǐ jiǔ, zhòng zhū hóu zhǐ zhì, rǔ hé chí yán? shēn wéi guó zhǔ, ér tān cái hào sè, biàn máo wáng cháo, cháo tíng sān chǐ, qǐ sī qīng!" fáng fēng hóu zòu yuē:" yīn dào lù qí qū, hóng shuǐ shòu shī, gù cǐ lái chí." wáng gù zhòng hóu yuē:" qīng děng jù zì běn guó lái cǐ, yǒu hóng shuǐ shī dào lù fǒu?" zhòng hóu qí zòu yuē:" zì wǒ zhǔ zhì shuǐ zhī hòu, bìng wèi yù shuǐ zhī hài, chén děng bù gǎn wàng zòu." wáng tīng bà dà nù, mà yuē:" pǐ fū wèi sī jǐ lái chí, gǎn chū cǐ luàn yán. guǎ rén zhì hóng shuǐ, sì fāng jiē píng, hé dú rǔ xíng biàn féng shī jìn, xiǎng bì yí lù sāo rǎo mín cái, gù lái chí yě!" mìng yì yú bǐ jūn zhōng sōu zhī, guǒ sōu chū jīn bó shí bā chē, měi nǚ jiǔ rén. yì bù gǎn yǐn huì, dāng wáng zhí zòu. wáng dà nù, mìng qiān chū yú méng tán xià, zhǎn shǒu hào lìng.
次日王登坛,众侯朝参,山呼拜舞毕,益出班奏曰:“蒙主上旨意,召东西二十九路诸侯俱到,惟防风侯一路荒淫贪财,不遵王命,至今未到。”王闻奏,大怒曰:“寡人治天下,四夷宾服,防风侯何故违命!”承直官奏道:“防风侯见在候旨。”王曰:“宣来。”侯随宣至坛,拜伏于地。王问曰:“寡人行召命已久,众诸侯旨至,汝何迟延?身为国主,而贪财好色,弁髦王朝,朝廷三尺,岂私卿!”防风侯奏曰:“因道路崎岖,洪水涭湿,故此来迟。”王顾众侯曰:“卿等俱自本国来此,有洪水湿道路否?”众侯齐奏曰:“自我主治水之后,并未遇水之害,臣等不敢妄奏。”王听罢大怒,骂曰:“匹夫为私己来迟,敢出此乱言。寡人治洪水,四方皆平,何独汝行便逢湿浸,想必一路搔扰民财,故来迟也!”命益于彼军中搜之,果搜出金帛十八车,美女九人。益不敢隐讳,当王直奏。王大怒,命牵出于盟坛下,斩首号令。
wáng mìng xuān qí zi wèi fáng fēng hóu. zhòng chén zòu qí wú zi. mìng qù qí guó hào, yǐ dì tǔ fēn lín guó zhì zhī. měi nǚ fā huí yuán jí, jīn bó fēn shǎng zhòng hóu wén wǔ. mìng pái yàn kuǎn dài zhòng hóu, zhǐ yǐn lǐ lào, jìn zhǐ yí dí zhī niàng. zhòng hóu qún chén jiē yī cì xù, yàn chì liè zuò bì, jiǔ xíng sān xún, yáo guò wǔ wèi, zòu dà xià zhī lè. cǐ yàn shí fēn qí zhěng, jūn chén huān chàng. wáng dà yuè, mìng zhǐ lè, yǔ zhòng hóu yuē:" qián zhě yí dí suǒ jìn zhī jiǔ, wén zhī xiāng měi, yǐn zhī hūn zuì, luàn xìng zhī méi, fēi cǐ ér shuí! rén xìng jì luàn, zhōng bì yín dàng fèi duò, jì gāng shì jǐ, bù zhì yú cóng cuǒ ér bù zhǐ zhě. kuàng rén fēi yáo shùn, ān néng zǎo zhú qí jǐ, bù wéi suǒ nì zāi? zhèn suǒ yǐ shū yí dí ér jué zhǐ jiǔ, wú fēi wéi shì jiè dù què huò gēn. qīng děng dāng yǐ zhèn zhī yán wéi rán, wú xuàn huò yí dí kě yě." zhòng hóu jiē wěi wěi tīng mìng. yàn bà, wáng yòu yǔ zhòng zhū hóu yuē:" qīng děng huí guó, dāng yǐ chì zǐ shì mín, guǎng shī rén zhèng, wú rú fáng fēng hóu zì qǔ zuì lù." zhòng hóu kòu xiè ér tuì. cì rì wáng dēng tán, zhòng hóu cháo bài cí wáng, gè huí běn guó. wáng dēng chē jià huí cháo, zhòng hóu yuǎn sòng, gè bié ér qù. zì cǐ tiān xià dà zhì, sì yí cháo gòng, wàn mín ān yè.
王命宣其子为防风侯。众臣奏其无子。命去其国号,以地土分邻国治之。美女发回原籍,金帛分赏众侯文武。命排宴款待众侯,只饮醴酪,禁止仪狄之酿。众侯群臣皆依次序,燕翅列坐毕,酒行三巡,肴过五味,奏大夏之乐。此宴十分齐整,君臣欢畅。王大悦,命止乐,语众侯曰:“前者仪狄所进之酒,闻之香美,饮之昏醉,乱性之媒,非此而谁!人性既乱,终必淫荡废堕,纪纲事几,不至于丛脞而不止者。况人非尧舜,安能早烛其几,不为所溺哉?朕所以疏仪狄而绝旨酒,无非为世界杜却祸根。卿等当以朕之言为然,毋眩惑仪狄可也。”众侯皆唯唯听命。宴罢,王又与众诸侯曰:“卿等回国,当以赤子视民,广施仁政,无如防风侯自取罪僇。”众侯叩谢而退。次日王登坛,众侯朝拜辞王,各回本国。王登车驾回朝,众侯远送,各别而去。自此天下大治,四夷朝贡,万民安业。
hū yī rì, rì zhuǎn xī nán, yún shēng dōng běi, shàng tiān yù jīn sān rì yè, diàn jiē jù mǎn. wáng shēng diàn, wén wǔ cháo hè shān hū lǐ bì, wáng mìng shì chén bān yùn, shù jì yī bǎi bā shí jiǔ wàn líng. wáng mìng zhòng chén fēn jūn shí fēn, jiāng yī fēn rù kù, yī fēn fēn shǎng zhòng chén, bā fēn fēn jiě tiān xià zhū hóu, shī jì gū hán pín kǔ zhī mín, wú dé xū yìng gù shì, wù zhān shí huì. zhòng chén chēng yáng shèng dé, cháo sàn bù tí.
忽一日,日转西南,云生东北,上天雨金三日夜,殿阶俱满。王升殿,文武朝贺山呼礼毕,王命侍臣搬运,数计一百八十九万零。王命众臣分均十分,将一分入库,一分分赏众臣,八分分解天下诸侯,施济孤寒贫苦之民,毋得虚应故事,务沾实惠。众臣称扬圣德,朝散不题。
zài shuō wáng zì shòu wèi yǐ lái, jiāo láo wàn jǐ, wú gǎn shǎo dài. fēi yǐn shí ér zhì xiào hū guǐ shén, è yī fú ér zhì měi hū fú miǎn, bēi gōng shì ér jìn lì hū gōu xù, tiān xià yīn yǐ tài píng. yī rì zhān jí bù qǐ, zhòng jù rù nèi, wèn ān jìn yào. wáng yuē:" shēng jì sǐ guī, yǒu shēng bì yǒu sǐ, yào qǐ kě liáo rén jí kǔ, qǐ néng yī rén bù sǐ zāi!" zhòng chén jiàn wáng bù kěn fú yào, kòu shǒu yǐ wèn hòu shì. wáng yuē:" zhèn nián bǎi suì, sǐ hé zú lǜ? zhèn guān zhū chén zhōng, néng chéng tiān xià zhě, wéi yì yī rén ěr. zhèn bēng hòu, rǔ zhū chén lì yì wèi wáng, yǐ chéng tiān xià." yán qì ér bēng. wáng zài wèi èr shí liù nián, shòu bǎi suì.
再说王自受位以来,焦劳万几,无敢少怠。菲饮食而致孝乎鬼神,恶衣服而致美乎黻冕,卑宫室而尽力乎沟洫,天下因以太平。一日沾疾不起,众巨入内,问安进药。王曰:“生寄死归,有生必有死,药岂可疗人疾苦,岂能医人不死哉!”众臣见王不肯服药,叩首以问后事。王曰:“朕年百岁,死何足虑?朕观诸臣中,能成天下者,惟益一人耳。朕崩后,汝诸臣立益为王,以承天下。”言讫而崩。王在位二十六年,寿百岁。
yì wén wáng yán, zì zhī wáng zǐ qǐ xián míng, bù gǎn dàng tiān zi zhī wèi, bì yú jī shān. zhòng chén bìn wáng yú tú shān. tiān xià zhū hóu cháo jìn jí ōu gē sòng yù zhě, bù zhī yì ér zhī qǐ, tuī zhī jí wèi. jiē yuē, wú jūn zhī zǐ yě.
益闻王言,自知王子启贤明,不敢当天子之位,避于箕山。众臣殡王于涂山。天下诸侯朝觐及讴歌讼狱者,不知益而知启,推之即位。皆曰,吾君之子也。
bǔ yí: yǔ wáng qǔ tú shān shì zhī nǚ, shēng sān zi: zhǎng yuē qǐ, chéng qí běn xìng xià cì yuē zǎi, wèi gù shì sān yuē hǎn, fēng qìng yú wáng, jí xìng yú shì. tú shān shì néng míng xùn jiào ér zhì qí huà, sān zi jiē xián míng ér zhī wáng shì, dá jūn chén zhī yì, chí yǔ wáng zhī gōng. gù qǐ jì fù shì yǐ yǒu tiān xià. chū yǔ jiàn yì, fēng zhī bǎi lǐ, měi guān qí xián, xíng shì hé dào, yù shòu yǐ dà wèi. yì wén bì zhī. tiān xià zhū hóu tuī qǐ wèi jūn. qǐ yì zhī yì xián míng, jí wèi zhī rì, jí mìng zhào yì wèi fǔ zuǒ, bù yī nián ér yì mò. hòu qǐ jí xiàn xī shēng yǐ jì zhī.
补遗:禹王娶涂山氏之女,生三子:长曰启,承其本姓夏;次曰宰,为顾氏;三曰罕,封庆余王,即姓余氏。涂山氏能明训教而致其化,三子皆贤明而知王事,达君臣之义,持禹王之功。故启继父世以有天下。初禹荐益,封之百里,每观其贤,行事合道,欲授以大位。益闻避之。天下诸侯推启为君。启亦知益贤明,即位之日,即命召益为辅佐,不一年而益殁。后启即献牺牲以祭之。