kāi pì yǎn yì zhě, gǔ wèi yǒu shì shū, jīn kè xíng zhī yǐ gōng yǔ nèi. míng zhī kāi pì zhě hé? pì yù yún ěr. rú pán gǔ shì zhě, shǒu kāi pì yě tiān dì rén sān huáng cì kāi pì yě fú xī shén nóng huáng dì yáo shùn yòu kāi pì yě xià yǔ jì wǔ dì ér wáng, yòu yī kāi pì yě shāng tāng fàng jié miè xià, yòu yī kāi pì yě zhōu wén sān fēn tiān xià yǒu qí èr, yǐ fú shi yīn, wǔ wáng kè zhòu, fá zuì diào mín, zé yǒu liè guó zhì, shì yòu yī kāi pì yě hàn gāo dìng qín chǔ zhī luàn, guāng wǔ miè mǎng zhōng xīng, zé yǒu xī dōng hàn chuán, shì yòu yī kāi pì yě yòu yǒu sān guó zhì, liǎng jìn chuán, nán běi shǐ, suí yáng jiān hùn yī nán běi, táng tài zōng píng suí zhī luàn, zé yǒu suí táng chuán, shì yòu yī kāi pì yě sòng zǔ dìng wǔ dài zhī luàn, zé yǒu běi nán sòng chuán, shì yòu yī kāi pì yě. qí jiān yòu yǒu shuǐ hǔ zhuàn yuè wáng chuán wǒ tài zǔ tǒng yī huá xià, zé yǒu yīng liè chuán, shì yòu yī dà kāi pì yě. zì gǔ tiān shēng shèng jūn lì dài dì wáng chuàng yè, ér yǒu yī dài kāi pì zhī jūn, bì yǒu yī dài kāi pì zhī chén, rú fú xī zhī yǒu cāng jié, huáng dì zhī yǒu fēng hòu, yáo yǒu shùn zuǒ, shùn yǒu chén wǔ rén ér tiān xià zhì, yǔ qì qì gāo yáo bó yì, yòu yǒu bā yuán bā kǎi, yǔ yǒu zhì shuǐ zhī gōng ér xìng xià, tāng yǐ yī yǐn ér zuò shāng, wǔ dīng zhī yú fù shuō, wén wáng zhī yú lǚ wàng, hàn yǒu sān jié, shǔ yǒu kǒng míng, jìn yǒu wáng xiè, táng yǒu fáng dù, sòng yǒu hán fàn shì yě. zhì yú cuàn nì luàn chén zéi zǐ, zhōng zhēn xián míng jié xiào, xī cǎi zài zhī chuán zhōng, jīn rén dé ér guān zhī, qǐ wú shuǎng xīn ér yǒu hào rán zhī qì zhě? chéng měi yǐ! rán wèi yǒu kāi tiān pì dì, sān huáng wǔ dì, xià shāng zhōu zhū dài shì jī, yīn mín fù xiāng é chuán, liáo liáo wú shí, wéi kàn jiàn shì zǐ yì zhǐ shí qí dà lüè, gèng yǒu bù gàn zhèng shì zhě, wèi rù jiàn zhōng, shī lù shén duō. jīn sōu jí gè shū, ruò gè chuán shì, àn jiàn cān yǎn, bǔ rù yí quē. dàn shàng gǔ wèi yǒu wén fǎ, gù jiē lǎo chéng pǔ shí yán yǔ, zì pán gǔ shì fēn tiān dì qǐ, zhì wǔ wáng fá zhòu zhǐ, jiāng tiān xiàng rì yuè shān chuān cǎo mù qín shòu, jí mín yòng qì wù, hūn pèi yǐn shí, yào shí lǐ fǎ, shèng zhǔ xián chén, xiào zǐ jié fù, yī yī zài dé míng bái, zhī yǒu chū chù. ér shí kāi pì zhì jīn yǒu suǒ kǎo, shǐ mín bù zhì yú hù xiāng é chuán yǐ. gù míng yuē kāi pì yǎn yì yún.
开辟衍绎者,古未有是书,今刻行之以公宇内。名之开辟者何?譬喻云尔。如盘古氏者,首开辟也;天地人三皇次开辟也;伏羲神农黄帝尧舜又开辟也;夏禹继五帝而王,又一开辟也;商汤放桀灭夏,又一开辟也;周文三分天下有其二,以服事殷,武王克纣,伐罪吊民,则有列国志,是又一开辟也;汉高定秦楚之乱,光武灭莽中兴,则有西东汉传,是又一开辟也;又有三国志,两晋传,南北史,隋杨坚混一南北,唐太宗平隋之乱,则有隋唐传,是又一开辟也;宋祖定五代之乱,则有北南宋传,是又一开辟也。其间又有水浒传岳王传;我太祖统一华夏,则有英烈传,是又一大开辟也。自古天生圣君历代帝王创业,而有一代开辟之君,必有一代开辟之臣,如伏羲之有苍颉,黄帝之有风后,尧有舜佐,舜有臣五人而天下治,禹弃契、皋陶、伯益,又有八元八凯,禹有治水之功而兴夏,汤以伊尹而祚商,武丁之于傅说,文王之于吕望,汉有三杰,蜀有孔明,晋有王谢,唐有房杜,宋有韩范是也。至于篡逆乱臣贼子,忠贞贤明节孝,悉采载之传中,今人得而观之,岂无爽心而有浩然之气者?诚美矣!然未有开天辟地,三皇五帝,夏商周诸代事迹,因民附相讹传,寥寥无实,惟看鉴士子亦只识其大略,更有不干正事者,未入鉴中,失录甚多。今搜辑各书,若各传式,按鉴参演,补入遗阙。但上古未有文法,故皆老成朴实言语,自盘古氏分天地起,至武王伐纣止,将天象日月山川草木禽兽,及民用器物,婚配饮食,药石礼法,圣主贤臣,孝子节妇,一一载得明白,知有出处。而识开辟至今有所考,使民不至于互相讹传矣。故名曰开辟衍绎云。
chóng zhēn suì zài zhān méng dà yuān xiàn chūn wáng zhēng yuè rén rì
崇祯岁在旃蒙大渊献春王正月人日
jìng zhú jū wáng hóng zi chéng fù shū yú liǔ làng xuān
靖竹居王黉子承父书于柳浪轩