āi gōng wèn yú kǒng zǐ yuē:" dà lǐ hé rú? zi zhī yán lǐ, hé qí zūn yě?" kǒng zǐ duì yuē:" qiū yě bǐ rén, bù zú yǐ zhī dà lǐ yě." gōng yuē:" wú zi yán yān!"
哀公问于孔子曰:“大礼何如?子之言礼,何其尊也?”孔子对曰:“丘也鄙人,不足以知大礼也。”公曰:“吾子言焉!”
kǒng zǐ yuē:" qiū wén zhī, mín zhī suǒ yǐ shēng zhě, lǐ wèi dà. fēi lǐ zé wú yǐ jié shì tiān dì zhī shén yān, fēi lǐ zé wú yǐ biàn jūn chén shàng xià cháng yòu zhī wèi yān, fēi lǐ zé wú yǐ bié nán nǚ fù zǐ xiōng dì hūn yīn qīn zú shū shù zhī jiāo yān. shì gù jūn zǐ cǐ zhī wèi zūn jìng, rán hòu yǐ qí suǒ néng jiào shùn bǎi xìng, bù fèi qí huì jié. jì yǒu chéng shì, ér hòu zhì qí wén zhāng fǔ fú, yǐ bié zūn bēi shàng xià zhī děng. qí shùn zhī yě, ér hòu yán qí sàng jì zhī jì, zōng miào zhī xù. pǐn qí xī shēng, shè qí shǐ là, xiū qí suì shí, yǐ jìng qí jì sì, bié qí qīn shū, xù qí zhāo mù. ér hòu zōng zú huì yàn, jí ān qí jū, yǐ zhuì ēn yì. bēi qí gōng shì, jié qí fú yù, chē bù diāo jī, qì bù yǐng lòu, shí bù èr wèi, xīn bù yín zhì, yǐ yǔ wàn mín tóng lì. gǔ zhī míng wáng xíng lǐ yě rú cǐ."
孔子曰:“丘闻之,民之所以生者,礼为大。非礼则无以节事天地之神焉,非礼则无以辨君臣上下长幼之位焉,非礼则无以别男女父子兄弟婚姻亲族疏数之交焉。是故君子此之为尊敬,然后以其所能教顺百姓,不废其会节。既有成事,而后治其文章黼黻,以别尊卑上下之等。其顺之也,而后言其丧祭之纪,宗庙之序。品其牺牲,设其豕腊,修其岁时,以敬其祭祀,别其亲疏,序其昭穆。而后宗族会燕,即安其居,以缀恩义。卑其宫室,节其服御,车不雕玑,器不影镂,食不二味,心不淫志,以与万民同利。古之明王行礼也如此。”
gōng yuē:" jīn zhī jūn zǐ hú mò zhī xíng yě?"
公曰:“今之君子胡莫之行也?”
kǒng zǐ duì yuē:" jīn zhī jūn zǐ, hǎo lì wú yàn, yín xíng bù juàn, huāng dài màn yóu, gù mín shì jǐn. yǐ suì qí xīn, yǐ yuàn qí zhèng, yǐ wǔ qí zhòng, yǐ fá yǒu dào. qiú dé dàng yù bù yǐ qí suǒ, nüè shā xíng zhū bù yǐ qí zhì. fū xī zhī yòng mín zhě yóu qián, jīn zhī yòng mín zhě yóu hòu. shì jí jīn zhī jūn zǐ mò néng wéi lǐ yě."
孔子对曰:“今之君子,好利无厌,淫行不倦,荒怠慢游,固民是尽。以遂其心,以怨其政,以忤其众,以伐有道。求得当欲不以其所,虐杀刑诛不以其治。夫昔之用民者由前,今之用民者由后。是即今之君子莫能为礼也。”