ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, yuàn wèi wǒ shuō yán shuō fēn bié xiāng xīn fǎ mén. wǒ jí zhū pú sà mó hē sà shàn zhī cǐ gù, tōng dá néng shuō suǒ shuō èr yì, jí dé ā nòu duō luó sān miǎo sān pú tí, lìng yī qiè zhòng shēng yú èr yì zhōng ér dé qīng jìng."
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,愿为我说言说分别相心法门。我及诸菩萨摩诃萨善知此故,通达能说、所说二义,疾得阿耨多罗三藐三菩提,令一切众生于二义中而得清净。”
fú yán:" dà huì, yǒu sì zhǒng yán shuō fēn bié xiāng, suǒ wèi xiāng yán shuō mèng yán shuō jì zhe guò è yán shuō wú shǐ wàng xiǎng yán shuō. dà huì, xiāng yán shuō zhě, suǒ wèi zhí zhuó zì fēn bié sè xiàng shēng mèng yán shuō zhě, wèi mèng xiān suǒ jīng jìng jiè, jué yǐ yì niàn, yī bù shí jìng shēng jì zhe guò è yán shuō zhě, wèi yì niàn yuàn chóu xiān suǒ zuò yè shēng wú shǐ wàng xiǎng yán shuō zhě, yǐ wú shǐ xì lùn wàng zhí xí qì shēng. shì wèi sì."
佛言:“大慧,有四种言说分别相,所谓相言说、梦言说、计著过恶言说、无始妄想言说。大慧,相言说者,所谓执著自分别色相生;梦言说者,谓梦先所经境界,觉已忆念,依不实境生;计著过恶言说者,谓忆念怨仇先所作业生;无始妄想言说者,以无始戏论妄执习气生。是为四。”
dà huì fù yán:" shì zūn, yuàn gèng wéi shuō yán yǔ fēn bié suǒ xíng zhī xiāng, hé chǔ hé yīn yún hé ér qǐ?"
大慧复言:“世尊,愿更为说言语分别所行之相,何处、何因、云何而起?”
fú yán:" dà huì, yī tóu xiōng hóu bí chún è chǐ shé hé hé ér qǐ."
佛言:“大慧,依头、胸、喉、鼻、唇、齶、齿舌和合而起。”
dà huì fù yán:" shì zūn, yán yǔ fēn bié, wèi yì bù yì?"
大慧复言:“世尊,言语、分别,为异、不异?”
fú yán:" dà huì, fēi yì fēi bù yì. hé yǐ gù? fēn bié wèi yīn, qǐ yán yǔ gù. ruò yì zhě, fēn bié bù yīng wèi yīn ruò bù yì zhě, yǔ yán bù yīng xiǎn yì. shì gù fēi yì, yì fēi bù yì."
佛言:“大慧,非异、非不异。何以故?分别为因,起言语故。若异者,分别不应为因;若不异者,语言不应显义。是故非异,亦非不异。”
dà huì fù yán:" shì zūn, wèi yán yǔ shì dì yī yì? wèi suǒ shuō shì dì yī yì?"
大慧复言:“世尊,为言语是第一义?为所说是第一义?”
fú gào dà huì:" fēi yán yǔ shì, yì fēi suǒ shuō. hé yǐ gù? dì yī yì zhě, shì shèng lè chù, yīn yán ér rù, fēi jí shì yán. dì yī yì zhě, shì shèng zhì nèi zì zhèng jìng, fēi yán yǔ fēn bié zhì jìng, yán yǔ fēn bié bù néng xiǎn shì. dà huì, yán yǔ zhě, qǐ miè dòng yáo zhǎn zhuǎn yīn yuán shēng ruò zhǎn zhuǎn yuán shēng, yú dì yī yì bù néng xiǎn shì. dì yī yì zhě, wú zì tā xiāng yán yǔ yǒu xiāng, bù néng xiǎn shì. dì yī yì zhě, dàn wéi zì xīn, zhǒng zhǒng wài xiǎng xī jiē wú yǒu, yán yǔ fēn bié bù néng xiǎn shì. shì gù, dà huì, yīng dāng yuǎn lí yán yǔ fēn bié."
佛告大慧:“非言语是,亦非所说。何以故?第一义者,是圣乐处,因言而入,非即是言。第一义者,是圣智内自证境,非言语分别智境,言语分别不能显示。大慧,言语者,起灭、动摇展转因缘生;若展转缘生,于第一义不能显示。第一义者,无自他相;言语有相,不能显示。第一义者,但唯自心,种种外想悉皆无有,言语分别不能显示。是故,大慧,应当远离言语分别。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" zhū fǎ wú zì xìng, yì fù wú yán shuō,
“诸法无自性, 亦复无言说,
bú jiàn kōng kōng yì, yú fū gù liú zhuǎn.
不见空空义, 愚夫故流转。
yī qiè fǎ wú xìng, lí yǔ yán fēn bié,
一切法无性, 离语言分别,
zhū yǒu rú mèng huà, fēi shēng sǐ niè pán.
诸有如梦化, 非生死涅槃。
rú wáng jí zhǎng zhě, wèi lìng zhū zǐ xǐ,
如王及长者, 为令诸子喜,
xiān shì xiāng sì wù, hòu cì zhēn shí zhě.
先示相似物, 后赐真实者。
wǒ jīn yì fù rán, xiān shuō xiāng sì fǎ,
我今亦复然, 先说相似法,
hòu nǎi wèi qí yǎn, zì zhèng shí jì fǎ."
后乃为其演, 自证实际法。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, yuàn wèi wǒ shuō lí yī yì jù bù jù yǒu wú fēi yǒu wú cháng wú cháng děng, yī qiè wài dào suǒ bù néng xíng, zì zhèng shèng zhì suǒ xíng jìng jiè, yuǎn lí wàng jì zì xiāng gòng xiāng, rù yú zhēn shí dì yī yì jìng, jiàn jìng zhū dì rù rú lái wèi, yǐ wú gōng yòng běn yuàn lì gù, rú rú yì bǎo pǔ xiàn yī qiè wú biān jìng jiè, yī qiè zhū fǎ jiē shì zì xīn suǒ jiàn chā bié. lìng wǒ jí yú zhū pú sà děng yú rú shì děng fǎ, lí wàng jì zì xìng zì gòng xiāng jiàn, sù zhèng ā nòu duō luó sān miǎo sān pú tí, pǔ lìng zhòng shēng jù zú yuán mǎn yī qiè gōng dé."
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,愿为我说离一异、俱不俱、有无非有无、常无常等,一切外道所不能行,自证圣智所行境界,远离妄计自相共相,入于真实第一义境,渐净诸地入如来位,以无功用本愿力故,如如意宝普现一切无边境界,一切诸法皆是自心所见差别。令我及余诸菩萨等于如是等法,离妄计自性、自共相见,速证阿耨多罗三藐三菩提,普令众生具足圆满一切功德。”
fú yán:" dà huì, shàn zāi! shàn zāi! rǔ āi mǐn shì jiān, qǐng wǒ cǐ yì, duō suǒ lì yì, duō suǒ ān lè. dà huì, fán fū wú zhì bù zhī xīn liàng, wàng xí wèi yīn, zhí zhuó wài wù, fēn bié yī yì jù bù jù yǒu wú fēi yǒu wú cháng wú cháng děng yī qiè zì xìng.
佛言:“大慧,善哉!善哉!汝哀愍世间,请我此义,多所利益,多所安乐。大慧,凡夫无智不知心量,妄习为因,执著外物,分别一异、俱不俱、有无非有无、常无常等一切自性。
" dà huì, pì rú qún shòu wèi kě suǒ bī, yú rè shí yàn ér shēng shuǐ xiǎng, mí huò chí qù, bù zhī fēi shuǐ yú chī fán fū yì fù rú shì, wú shǐ xì lùn fēn bié suǒ xūn, sān dú shāo xīn, lè sè jìng jiè, jiàn shēng zhù miè, qǔ nèi wài fǎ, duò yī yì děng zhí zhuó zhī zhōng.
“大慧,譬如群兽为渴所逼,于热时焰而生水想,迷惑驰趣,不知非水;愚痴凡夫亦复如是,无始戏论分别所熏,三毒烧心,乐色境界,见生住灭,取内外法,堕一异等执著之中。
" dà huì, rú gān tà pó chéng fēi chéng fēi fēi chéng, wú zhì zhī rén wú shǐ shí lái, zhí zhuó chéng zhǒng wàng xí xūn gù, ér zuò chéng xiǎng wài dào yì ěr, yǐ wú shǐ lái wàng xí xūn gù, bù néng le dá zì xīn suǒ xiàn, zhe yī yì děng zhǒng zhǒng yán shuō.
“大慧,如乾闼婆城非城非非城,无智之人无始时来,执著城种妄习熏故,而作城想;外道亦尔,以无始来妄习熏故,不能了达自心所现,著一异等种种言说。
" dà huì, pì rú yǒu rén mèng jiàn nán nǚ xiàng mǎ chē bù chéng yì yuán lín zhǒng zhǒng yán shì, jué yǐ yì niàn bǐ bù shí shì. dà huì, rǔ yì yún hé? rú shì zhī rén, shì xiá huì bù?"
“大慧,譬如有人梦见男女、象马、车步、城邑、园林种种严饰,觉已忆念彼不实事。大慧,汝意云何?如是之人,是黠慧不?”
dá yán:" bù yě."
答言:“不也。”
" dà huì, wài dào yì ěr, è jiàn suǒ shì, bù liǎo wéi xīn, zhí zhuó yī yì yǒu wú děng jiàn.
“大慧,外道亦尔,恶见所噬,不了唯心,执著一异、有无等见。
" dà huì, pì rú huà xiàng wú gāo wú xià, yú fū wàng jiàn zuò gāo xià xiǎng wèi lái wài dào yì fù rú shì, è jiàn xūn xí, wàng xīn zēng zhǎng, zhí yī yì děng zì huài huài tā. yú lí yǒu wú wú shēng zhī lùn yì shuō wèi wú, cǐ bàng yīn guǒ, bá shàn gēn běn, yīng zhī cǐ rén fēn bié yǒu wú qǐ zì tā jiàn, dāng duò dì yù. yù qiú shèng fǎ, yí sù yuǎn lí.
“大慧,譬如画像无高无下,愚夫妄见作高下想;未来外道亦复如是,恶见熏习,妄心增长,执一异等自坏坏他。于离有无无生之论亦说为无,此谤因果,拔善根本,应知此人分别有无起自他见,当堕地狱。欲求胜法,宜速远离。
" dà huì, pì rú yì mù jiàn yǒu máo lún, hù xiāng wèi yán cǐ shì xī yǒu, ér cǐ máo lún fēi yǒu fēi wú, jiàn bú jiàn gù wài dào yì ěr, è jiàn fēn bié, zhí zhuó yī yì jù bù jù děng, fěi bàng zhèng fǎ, zì xiàn xiàn tā.
“大慧,譬如翳目见有毛轮,互相谓言此事希有,而此毛轮非有非无,见不见故;外道亦尔,恶见分别,执著一异、俱不俱等,诽谤正法,自陷陷他。
" dà huì, pì rú huǒ lún shí fēi shì lún, yú fū qǔ zhe, fēi zhū zhì zhě wài dào yì ěr, è jiàn lè yù, zhí zhuó yī yì jù bù jù děng, yī qiè fǎ shēng.
“大慧,譬如火轮实非是轮,愚夫取著,非诸智者;外道亦尔,恶见乐欲,执著一异、俱不俱等,一切法生。
" dà huì, pì rú shuǐ pào shì bō lí zhū, yú fū zhí shí, bēn chí ér qǔ, rán bǐ shuǐ pào fēi zhū fēi fēi zhū, qǔ bù qǔ gù wài dào yì ěr, è jiàn fēn bié, xí qì suǒ xūn, shuō fēi yǒu wéi shēng, huài yú yuán yǒu.
“大慧,譬如水泡似玻瓈珠,愚夫执实,奔驰而取,然彼水泡非珠非非珠,取不取故;外道亦尔,恶见分别,习气所熏,说非有为生,坏于缘有。
" fù cì, dà huì, lì sān zhǒng liàng yǐ, yú shèng zhì nèi zhèng, lí èr zì xìng fǎ, qǐ yǒu xìng fēn bié. dà huì, zhū xiū xíng zhě, zhuǎn xīn yì shí, lí néng suǒ qǔ, zhù rú lái dì zì zhèng shèng fǎ, yú yǒu jí wú, bù qǐ yú xiǎng. dà huì, zhū xiū xíng zhě, ruò yú jìng jiè qǐ yǒu wú zhí, zé zhe wǒ rén zhòng shēng shòu zhě.
“复次,大慧,立三种量已,于圣智内证,离二自性法,起有性分别。大慧,诸修行者,转心意识,离能所取,住如来地自证圣法,于有及无,不起于想。大慧,诸修行者,若于境界起有无执,则著我、人、众生、寿者。
" dà huì, yī qiè zhū fǎ zì xiāng gòng xiāng, shì huà fó shuō, fēi fǎ fó shuō. dà huì, huà fó shuō fǎ, dàn shùn yú fū suǒ qǐ zhī jiàn, bù wéi xiǎn shì zì zhèng shèng zhì sān mèi lè jìng.
“大慧,一切诸法自相共相,是化佛说,非法佛说。大慧,化佛说法,但顺愚夫所起之见,不为显示自证圣智三昧乐境。
" dà huì, pì rú shuǐ zhōng yǒu shù yǐng xiàn, bǐ fēi yǐng fēi fēi yǐng fēi shù xíng fēi fēi shù xíng wài dào yì ěr, zhū jiàn suǒ xūn bù liǎo zì xīn, yú yī yì děng ér shēng fēn bié.
“大慧,譬如水中有树影现,彼非影非非影、非树形非非树形;外道亦尔,诸见所熏不了自心,于一异等而生分别。
" dà huì, pì rú míng jìng wú yǒu fèn bié, suí shùn zhòng yuán xiàn zhū sè xiàng, bǐ fēi xiàng fēi fēi xiàng ér jiàn xiàng fēi xiàng, yú fū fēn bié ér zuò xiàng xiǎng wài dào yì ěr, yú zì xīn suǒ xiàn zhǒng zhǒng xíng xiàng, ér zhí yī yì jù bù jù xiāng.
“大慧,譬如明镜无有分别,随顺众缘现诸色像,彼非像非非像而见像非像,愚夫分别而作像想;外道亦尔,于自心所现种种形像,而执一异、俱不俱相。
" dà huì, pì rú gǔ xiǎng, yī yú fēng shuǐ rén děng yīn shēng hé hé ér qǐ, bǐ fēi yǒu fēi wú, yǐ wén shēng fēi shēng gù wài dào yì ěr, zì xīn fēn bié xūn xí lì gù, qǐ yú yī yì jù bù jù jiàn.
“大慧,譬如谷响,依于风、水、人等音声和合而起,彼非有非无,以闻声非声故;外道亦尔,自心分别熏习力故,起于一异、俱不俱见。
" dà huì, pì rú dà dì wú cǎo mù chù, rì guāng zhào chù yàn shuǐ bō dòng, bǐ fēi yǒu fēi wú, yǐ dǎo xiǎng fēi xiǎng gù yú chī fán fū yì fù rú shì, wú shǐ xì lùn è xí suǒ xūn, yú shèng zhì zì zhèng fǎ xìng mén zhōng, jiàn shēng zhù miè yī yì yǒu wú jù bù jù xìng.
“大慧,譬如大地无草木处,日光照触焰水波动,彼非有非无,以倒想非想故;愚痴凡夫亦复如是,无始戏论恶习所熏,于圣智自证法性门中,见生住灭、一异、有无、俱不俱性。
" dà huì, pì rú mù rén jí yǐ qǐ shī, yǐ pí shě dū jī guān lì gù, dòng yáo yùn zhuàn yún wéi bù jué, wú zhì zhī rén qǔ yǐ wéi shí yú chī fán fū yì fù rú shì, suí zhú wài dào qǐ zhū è jiàn, zhe yī yì děng xū wàng yán shuō.
“大慧,譬如木人及以起尸,以毗舍阇机关力故,动摇运转云为不绝,无智之人取以为实;愚痴凡夫亦复如是,随逐外道起诸恶见,著一异等虚妄言说。
" shì gù, dà huì, dāng yú shèng zhì suǒ zhèng fǎ zhōng, lí shēng zhù miè yī yì yǒu wú jù bù jù děng yī qiē fēn bié."
“是故,大慧,当于圣智所证法中,离生住灭、一异、有无、俱不俱等一切分别。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" zhū shí yùn yǒu wǔ, yóu rú shuǐ shù yǐng,
“诸识蕴有五, 犹如水树影,
suǒ jiàn rú huàn mèng, bù yīng wàng fēn bié.
所见如幻梦, 不应妄分别。
sān yǒu rú yáng yàn, huàn mèng jí máo lún,
三有如阳焰, 幻梦及毛轮,
ruò néng rú shì guān, jiū jìng dé jiě tuō.
若能如是观, 究竟得解脱。
pì rú rè shí yàn, dòng zhuǎn mí luàn xīn,
譬如热时焰, 动转迷乱心,
kě shòu qǔ wèi shuǐ, ér shí wú shuǐ shì.
渴兽取为水, 而实无水事。
rú shì shí zhǒng zi, dòng zhuǎn jiàn jìng jiè,
如是识种子, 动转见境界,
rú yì zhě suǒ jiàn, yú fū shēng zhí zhuó.
如翳者所见, 愚夫生执著。
wú shǐ shēng sǐ zhōng, zhí zhuó suǒ yuán fù,
无始生死中, 执著所缘覆,
tuì shě lìng chū lí, rú yīn xiè chū xiè.
退舍令出离, 如因榍出榍。
huàn zhòu jī suǒ zuò, fú yún mèng diàn guāng,
幻咒机所作, 浮云梦电光,
guān shì héng rú shì, yǒng duàn sān xiāng xù.
观世恒如是, 永断三相续。
cǐ zhōng wú suǒ yǒu, rú kōng zhōng yáng yàn,
此中无所有, 如空中阳焰,
rú shì zhī zhū fǎ, zé wèi wú suǒ zhī.
如是知诸法, 则为无所知。
zhū yùn rú máo lún, yú zhōng wàng fēn bié,
诸蕴如毛轮, 于中妄分别,
wéi jiǎ shī shè míng, qiú xiāng bù kě dé.
唯假施设名, 求相不可得。
rú huà chuí fā huàn, mèng gān tà pó chéng,
如画垂发幻, 梦乾闼婆城,
huǒ lún rè shí yàn, shí wú ér jiàn yǒu.
火轮热时焰, 实无而见有。
rú shì cháng wú cháng, yī yì jù bù jù,
如是常无常, 一异俱不俱,
wú shǐ xì fù gù, yú fū wàng fēn bié.
无始系缚故, 愚夫妄分别。
míng jìng shuǐ jìng yǎn, mó ní miào bǎo zhū,
明镜水净眼, 摩尼妙宝珠,
yú zhōng xiàn sè xiàng, ér shí wú suǒ yǒu.
于中现色像, 而实无所有。
xīn shí yì rú shì, pǔ xiàn zhòng sè xiàng,
心识亦如是, 普现众色相,
rú mèng kōng zhōng yàn, yì rú shí nǚ ér.
如梦空中焰, 亦如石女儿。
" fù cì, dà huì, zhū fó shuō fǎ lí yú sì jù, wèi lí yī yì jù bù jù jí yǒu wú děng jiàn lì fěi bàng. dà huì, zhū fó shuō fǎ, yǐ dì yuán qǐ miè dào jiě tuō ér wèi qí shǒu, fēi yǔ shèng xìng zì zài sù zuò zì rán shí wēi chén děng ér gòng xiāng yìng. dà huì, zhū fó shuō fǎ, wèi jìng huò zhì èr zhǒng zhàng gù, cì dì lìng zhù yī bǎi bā jù wú xiāng fǎ zhōng, ér shàn fēn bié zhū chéng dì xiāng, yóu rú shāng zhǔ shàn dǎo zhòng rén.
“复次,大慧,诸佛说法离于四句,谓离一异、俱不俱及有无等建立诽谤。大慧,诸佛说法,以谛、缘起、灭道、解脱而为其首,非与胜性、自在、宿作、自然、时、微尘等而共相应。大慧,诸佛说法,为净惑、智二种障故,次第令住一百八句无相法中,而善分别诸乘地相,犹如商主善导众人。
" fù cì, dà huì, yǒu sì zhǒng chán. hé děng wéi sì? wèi yú fū suǒ xíng chán guān chá yì chán pān yuán zhēn rú chán zhū rú lái chán.
“复次,大慧,有四种禅。何等为四?谓愚夫所行禅、观察义禅、攀缘真如禅、诸如来禅。
" dà huì, yún hé yú fū suǒ xíng chán? wèi shēng wén yuán jué zhū xiū xíng zhě, zhī rén wú wǒ, jiàn zì tā shēn gǔ suǒ xiāng lián, jiē shì wú cháng kǔ bù jìng xiàng rú shì guān chá jiān zhe bù shě, jiàn cì zēng shèng zhì wú xiǎng miè dìng, shì míng yú fū suǒ xíng chán.
“大慧,云何愚夫所行禅?谓声闻、缘觉诸修行者,知人无我,见自他身骨锁相连,皆是无常、苦、不净相;如是观察坚著不舍,渐次增胜至无想灭定,是名愚夫所行禅。
" yún hé guān chá yì chán? wèi zhī zì gòng xiāng rén wú wǒ yǐ, yì lí wài dào zì tā jù zuò, yú fǎ wú wǒ zhū dì xiāng yì suí shùn guān chá, shì míng guān chá yì chán.
“云何观察义禅?谓知自共相人无我已,亦离外道自他俱作,于法无我诸地相义随顺观察,是名观察义禅。
" yún hé pān yuán zhēn rú chán? wèi ruò fēn bié wú wǒ yǒu èr shì xū wàng niàn, ruò rú shí zhī, bǐ niàn bù qǐ, shì míng pān yuán zhēn rú chán.
“云何攀缘真如禅?谓若分别无我有二是虚妄念,若如实知,彼念不起,是名攀缘真如禅。
" yún hé zhū rú lái chán? wèi rù fú dì, zhù zì zhèng shèng zhì sān zhǒng lè, wèi zhū zhòng shēng zuò bù sī yì shì, shì míng zhū rú lái chán."
“云何诸如来禅?谓入佛地,住自证圣智三种乐,为诸众生作不思议事,是名诸如来禅。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" yú fū suǒ xíng chán, guān chá yì xiāng chán,
“愚夫所行禅, 观察义相禅,
pān yuán zhēn rú chán, rú lái qīng jìng chán.
攀缘真如禅, 如来清净禅。
xiū xíng zhě zài dìng, guān jiàn rì yuè xíng,
修行者在定, 观见日月形,
bō tóu mó shēn xiǎn, xū kōng huǒ jí huà,
波头摩深险, 虚空火及画,
rú shì zhǒng zhǒng xiāng, duò yú wài dào fǎ,
如是种种相, 堕于外道法,
yì duò yú shēng wén, pì zhī fó jìng jiè.
亦堕于声闻, 辟支佛境界。
shě lí cǐ yī qiè, zhù yú wú suǒ yuán,
舍离此一切, 住于无所缘,
shì zé néng suí rù, rú rú zhēn shí xiàng.
是则能随入, 如如真实相。
shí fāng zhū guó tǔ, suǒ yǒu wú liàng fú,
十方诸国土, 所有无量佛,
xī yǐn guāng míng shǒu, ér mó shì rén dǐng."
悉引光明手, 而摩是人顶。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, zhū fú rú lái suǒ shuō niè pán, shuō hé děng fǎ míng wéi niè pán?"
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,诸佛如来所说涅槃,说何等法名为涅槃?”
fú gào dà huì:" yī qiè shí zì xìng xí qì, jí cáng shí yì yì shí jiàn xí zhuǎn yǐ, wǒ jí zhū fó shuō míng niè pán, jí shì zhū fǎ xìng kōng jìng jiè.
佛告大慧:“一切识自性习气,及藏识意、意识见习转已,我及诸佛说名涅槃,即是诸法性空境界。
" fù cì, dà huì, niè pán zhě, zì zhèng shèng zhì suǒ xíng jìng jiè, yuǎn lí duàn cháng jí yǐ yǒu wú. yún hé fēi cháng? wèi lí zì xiāng gòng xiāng zhū fēn bié gù. yún hé fēi duàn? wèi qù lái xiàn zài yī qiè shèng zhě zì zhèng zhì suǒ xíng gù.
“复次,大慧,涅槃者,自证圣智所行境界,远离断常及以有无。云何非常?谓离自相共相诸分别故。云何非断?谓去来现在一切圣者自证智所行故。
" fù cì, dà huì, dà bān niè pán bù huài bù sǐ. ruò sǐ zhě, yīng gèng shòu shēng ruò huài zhě, yìng shì yǒu wéi. shì gù niè pán bù huài bù sǐ, zhū xiū xíng zhě zhī suǒ guī qù.
“复次,大慧,大般涅槃不坏不死。若死者,应更受生;若坏者,应是有为。是故涅槃不坏不死,诸修行者之所归趣。
" fù cì, dà huì, wú shě wú de gù, fēi duàn fēi cháng gù, bù yī bù yì gù, shuō míng niè pán.
“复次,大慧,无舍无得故,非断非常故,不一不异故,说名涅槃。
" fù cì, dà huì, shēng wén yuán jué zhī zì gòng xiāng, shě lí kuì nào, bù shēng diān dǎo, bù qǐ fēn bié, bǐ yú qí zhōng shēng niè pán xiǎng.
“复次,大慧,声闻、缘觉知自共相,舍离愦闹,不生颠倒,不起分别,彼于其中生涅槃想。
" fù cì, dà huì, yǒu èr zhǒng zì xìng xiāng. hé zhě wèi èr? wèi zhí zhuó yán shuō zì xìng xiāng zhí zhuó zhū fǎ zì xìng xiāng. zhí zhuó yán shuō zì xìng xiāng zhě, yǐ wú shǐ xì lùn zhí zhuó yán shuō xí qì gù qǐ zhí zhuó zhū fǎ zì xìng xiāng zhe, yǐ bù jué zì xīn suǒ xiàn gù qǐ.
“复次,大慧,有二种自性相。何者为二?谓执著言说自性相、执著诸法自性相。执著言说自性相者,以无始戏论执著言说习气故起;执著诸法自性相著,以不觉自心所现故起。
" fù cì, dà huì, zhū fú yǒu èr zhǒng jiā chí chí zhū pú sà, lìng dǐng lǐ fó zú, qǐng wèn zhòng yì. yún hé wéi èr? wèi lìng rù sān mèi, jí shēn xiàn qí qián, shǒu guàn qí dǐng. dà huì, chū dì pú sà mó hē sà méng zhū fú chí lì gù, rù pú sà dà chéng guāng míng dìng rù yǐ, shí fāng zhū fú pǔ xiàn qí qián shēn yǔ jiā chí, rú jīn gāng cáng jí yú chéng jiù rú shì gōng dé xiāng pú sà mó hē sà zhě shì. dà huì, cǐ pú sà mó hē sà méng fú chí lì rù sān mèi yǐ, yú bǎi qiān jié jí zhū shàn gēn, jiàn rù zhū dì, shàn néng tōng dá zhì suǒ zhì xiāng zhì fǎ yún dì, chù dà lián huá wēi miào gōng diàn, zuò yú bǎo zuò, tóng lèi pú sà suǒ gòng wéi rào, shǒu dài bǎo guān, shēn rú huáng jīn zhān pú, huá sè rú chéng mǎn yuè, fàng dà guāng míng shí fāng zhū fú shū lián huá shǒu, yú qí zuò shàng ér guàn qí dǐng, rú zhuàn lún wáng tài zǐ shòu guàn dǐng yǐ ér dé zì zài. cǐ zhū pú sà yì fù rú shì, shì míng wéi èr. zhū pú sà mó hē sà wèi èr zhǒng chí zhī suǒ chí gù, jí néng qīn jiàn yī qiè zhū fú, yì zé bù néng.
“复次,大慧,诸佛有二种加持持诸菩萨,令顶礼佛足,请问众义。云何为二?谓令入三昧,及身现其前,手灌其顶。大慧,初地菩萨摩诃萨蒙诸佛持力故,入菩萨大乘光明定;入已,十方诸佛普现其前身语加持,如金刚藏及余成就如是功德相菩萨摩诃萨者是。大慧,此菩萨摩诃萨蒙佛持力入三昧已,于百千劫集诸善根,渐入诸地,善能通达治所治相;至法云地,处大莲华微妙宫殿,坐于宝座,同类菩萨所共围绕,首戴宝冠,身如黄金瞻葡,华色如盛满月,放大光明;十方诸佛舒莲华手,于其座上而灌其顶,如转轮王太子受灌顶已而得自在。此诸菩萨亦复如是,是名为二。诸菩萨摩诃萨为二种持之所持故,即能亲见一切诸佛,异则不能。
" fù cì, dà huì, zhū pú sà mó hē sà, rù yú sān mèi xiàn tōng shuō fǎ, rú shì yī qiè jiē yóu zhū fú èr zhǒng chí lì. dà huì, ruò zhū pú sà lí fú jiā chí néng shuō fǎ zhě, zé zhū fán fū yì yīng néng shuō. dà huì, shān lín cǎo shù chéng guō gōng diàn jí zhū yuè qì rú lái zhì chù, yǐ fú chí lì shàng yǎn fǎ yīn, kuàng yǒu xīn zhě! lóng máng yīn yǎ, lí kǔ jiě tuō. dà huì, rú lái chí lì yǒu rú shì děng guǎng dà zuò yòng."
“复次,大慧,诸菩萨摩诃萨,入于三昧现通说法,如是一切皆由诸佛二种持力。大慧,若诸菩萨离佛加持能说法者,则诸凡夫亦应能说。大慧,山林草树、城郭宫殿及诸乐器如来至处,以佛持力尚演法音,况有心者!聋盲喑哑,离苦解脱。大慧,如来持力有如是等广大作用。”
dà huì pú sà fù bái fó yán:" hé gù rú lái yǐ qí chí lì, lìng zhū pú sà rù yú sān mèi, jí shū shèng dì zhōng shǒu guàn qí dǐng?"
大慧菩萨复白佛言:“何故如来以其持力,令诸菩萨入于三昧,及殊胜地中手灌其顶?”
fú yán:" dà huì, wèi yù lìng qí yuǎn lí mó yè zhū fán nǎo gù, wèi lìng bù duò shēng wén dì gù, wèi lìng sù rù rú lái dì gù, lìng suǒ de fǎ bèi zēng zhǎng gù, shì gù zhū fú yǐ jiā chí lì chí zhū pú sà. dà huì, ruò bù rú shì, bǐ pú sà biàn duò wài dào jí yǐ shēng wén mó jìng zhī zhōng, zé bù néng dé wú shàng pú tí, shì gù rú lái yǐ jiā chí lì shè zhū pú sà."
佛言:“大慧,为欲令其远离魔业诸烦恼故,为令不堕声闻地故,为令速入如来地故,令所得法倍增长故,是故诸佛以加持力持诸菩萨。大慧,若不如是,彼菩萨便堕外道及以声闻、魔境之中,则不能得无上菩提,是故如来以加持力摄诸菩萨。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" shì zūn qīng jìng yuàn, yǒu dà jiā chí lì,
“世尊清净愿, 有大加持力,
chū dì shí dì zhōng, sān mèi jí guàn dǐng."
初地十地中, 三昧及灌顶。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, fó shuō yuán qǐ, shì yóu zuò qǐ, fēi zì tǐ qǐ wài dào yì shuō:' shèng xìng zì zài shí wǒ wēi chén, shēng yú zhū fǎ.' jīn fú shì zūn, dàn yǐ yì míng shuō zuò yuán qǐ, fēi yì yǒu bié. shì zūn, wài dào yì shuō:' yǐ zuò zhě gù, cóng wú shēng yǒu.' shì zūn yì shuō:' yǐ yīn yuán gù, yī qiè zhū fǎ běn wú ér shēng, shēng yǐ guī miè.' rú fú suǒ shuō:' wú míng yuán xíng, nǎi zhì lǎo sǐ.' cǐ shuō wú yīn, fēi shuō yǒu yīn. shì zūn shuō yán:' cǐ yǒu gù bǐ yǒu.' ruò yī shí jiàn lì, fēi cì dì xiāng dài zhě, qí yì bù chéng. shì gù wài dào shuō shèng, fēi rú lái yě. hé yǐ gù? wài dào shuō yīn, bù cóng yuán shēng ér yǒu suǒ shēng shì zūn suǒ shuō, guǒ dài yú yīn, yīn fù dài yīn, rú shì zhǎn zhuǎn chéng wú qióng guò. yòu cǐ yǒu gù bǐ yǒu zhě, zé wú yǒu yīn."
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,佛说缘起,是由作起,非自体起;外道亦说:‘胜性、自在、时、我、微尘,生于诸法。’今佛世尊,但以异名说作缘起,非义有别。世尊,外道亦说:‘以作者故,从无生有。’世尊亦说:‘以因缘故,一切诸法本无而生,生已归灭。’如佛所说:‘无明缘行,乃至老死。’此说无因,非说有因。世尊说言:‘此有故彼有。’若一时建立,非次第相待者,其义不成。是故外道说胜,非如来也。何以故?外道说因,不从缘生而有所生;世尊所说,果待于因,因复待因,如是展转成无穷过。又此有故彼有者,则无有因。”
fú yán:" dà huì, wǒ le zhū fǎ wéi xīn suǒ xiàn, wú néng qǔ suǒ qǔ, shuō cǐ yǒu gù bǐ yǒu, fēi shì wú yīn jí yīn yuán guò shī. dà huì, ruò bù liǎo zhū fǎ wéi xīn suǒ xiàn, jì yǒu néng qǔ jí yǐ suǒ qǔ, zhí zhuó wài jìng ruò yǒu ruò wú, bǐ yǒu shì guò, fēi wǒ suǒ shuō."
佛言:“大慧,我了诸法唯心所现,无能取所取,说此有故彼有,非是无因及因缘过失。大慧,若不了诸法唯心所现,计有能取及以所取,执著外境若有若无,彼有是过,非我所说。”
dà huì pú sà fù bái fó yán:" shì zūn, yǒu yán shuō gù, bì yǒu zhū fǎ. ruò wú zhū fǎ, yán yī hé qǐ?"
大慧菩萨复白佛言:“世尊,有言说故,必有诸法。若无诸法,言依何起?”
fú yán:" dà huì, suī wú zhū fǎ, yì yǒu yán shuō. qǐ bù xiàn jiàn guī máo tù jiǎo shí nǚ ér děng, shì rén yú zhōng jiē qǐ yán shuō! dà huì, bǐ fēi yǒu fēi fēi yǒu, ér yǒu yán shuō ěr! dà huì, rú rǔ suǒ shuō, yǒu yán shuō gù yǒu zhū fǎ zhě, cǐ lùn zé huài.
佛言:“大慧,虽无诸法,亦有言说。岂不现见龟毛、兔角、石女儿等,世人于中皆起言说!大慧,彼非有非非有,而有言说耳!大慧,如汝所说,有言说故有诸法者,此论则坏。
" dà huì, fēi yī qiè fó tǔ jiē yǒu yán shuō. yán shuō zhě, jiǎ ān lì ěr! dà huì, huò yǒu fó tǔ dèng shì xiǎn fǎ, huò xiàn yì xiāng, huò fù yáng méi, huò dòng mù jīng, huò shì wēi xiào pín shēn qìng kài yì niàn dòng yáo, yǐ rú shì děng ér xiǎn yú fǎ. dà huì, rú bù shùn shì jiè miào xiāng shì jiè jí pǔ xián rú lái fó tǔ zhī zhōng, dàn dèng shì bù shùn, lìng zhū pú sà huò wú shēng fǎ rěn, jí zhū shèng sān mèi.
“大慧,非一切佛土皆有言说。言说者,假安立耳!大慧,或有佛土瞪视显法,或现异相,或复扬眉,或动目睛,或示微笑、嚬呻、謦欬、忆念、动摇,以如是等而显于法。大慧,如不瞬世界、妙香世界及普贤如来佛土之中,但瞪视不瞬,令诸菩萨获无生法忍,及诸胜三昧。
" dà huì, fēi yóu yán shuō ér yǒu zhū fǎ. cǐ shì jiè zhōng yíng yǐ děng chóng, suī wú yán shuō, chéng zì shì gù."
“大慧,非由言说而有诸法。此世界中蝇蚁等虫,虽无言说,成自事故。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" rú xū kōng tù jiǎo, jí yǔ shí nǚ ér,
“如虚空兔角, 及与石女儿,
wú ér yǒu yán shuō, wàng jì fǎ rú shì.
无而有言说, 妄计法如是。
yīn yuán hé hé zhōng, yú fū wàng wèi shēng,
因缘和合中, 愚夫妄谓生,
bù néng rú shí jiě, liú zhuǎn yú sān yǒu."
不能如实解, 流转于三有。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, suǒ shuō cháng shēng, yī hé chǔ shuō?"
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,所说常声,依何处说?”
fú yán:" dà huì, yī wàng fǎ shuō yǐ zhū wàng fǎ, shèng rén yì xiàn, rán bù diān dǎo. dà huì, pì rú yáng yàn huǒ lún chuí fā gān tà pó chéng mèng huàn jìng xiàng, shì wú zhì zhě shēng diān dǎo jiě, yǒu zhì bù rán, rán fēi bù xiàn. dà huì, wàng fǎ xiàn shí, wú liàng chā bié, rán fēi wú cháng. hé yǐ gù? lí yǒu wú gù. yún hé lí yǒu wú? yī qiè yú fū zhǒng zhǒng jiě gù. rú héng hé shuǐ yǒu jiàn bú jiàn, è guǐ bú jiàn, bù kě yán yǒu yú suǒ jiàn gù, bù kě yán wú. shèng yú wàng fǎ, lí diān dǎo jiàn. dà huì, wàng fǎ shì cháng, xiāng bù yì gù. fēi zhū wàng fǎ yǒu chā bié xiāng, yǐ fēn bié gù ér yǒu bié yì, shì gù wàng fǎ qí tǐ shì cháng. dà huì, yún hé ér dé wàng fǎ zhēn shí? wèi zhū shèng zhě, yú wàng fǎ zhōng bù qǐ diān dǎo, fēi diān dǎo jué. ruò yú wàng fǎ yǒu shǎo fēn xiǎng, zé fēi shèng zhì yǒu shǎo xiǎng zhě, dāng zhī zé shì yú fū xì lùn, fēi shèng yán shuō.
佛言:“大慧,依妄法说;以诸妄法,圣人亦现,然不颠倒。大慧,譬如阳焰、火轮、垂发、乾闼婆城、梦幻、镜像,世无智者生颠倒解,有智不然,然非不现。大慧,妄法现时,无量差别,然非无常。何以故?离有无故。云何离有无?一切愚夫种种解故。如恒河水有见不见,饿鬼不见,不可言有;余所见故,不可言无。圣于妄法,离颠倒见。大慧,妄法是常,相不异故。非诸妄法有差别相,以分别故而有别异,是故妄法其体是常。大慧,云何而得妄法真实?谓诸圣者,于妄法中不起颠倒,非颠倒觉。若于妄法有少分想,则非圣智;有少想者,当知则是愚夫戏论,非圣言说。
" dà huì, ruò fēn bié wàng fǎ shì dào fēi dào, bǐ zé chéng jiù èr zhǒng zhǒng xìng, wèi shèng zhǒng xìng fán fū zhǒng xìng. dà huì, shèng zhǒng xìng zhě, bǐ fù sān zhǒng, wèi shēng wén yuán jué fú chéng bié gù. dà huì, yún hé yú fū fēn bié wàng fǎ shēng shēng wén chéng zhǒng xìng? suǒ wèi jì zhe zì xiāng gòng xiāng. dà huì, hé wèi fù yǒu yú fū fēn bié wàng fǎ chéng yuán jué chéng zhǒng xìng? wèi jí zhí zhuó zì gòng xiāng shí, lí yú kuì nào. dà huì, hé wèi zhì rén fēn bié wàng fǎ ér dé chéng jiù fú chéng zhǒng xìng? suǒ wèi le dá yī qiè wéi shì zì xīn fēn bié suǒ jiàn, wú yǒu wài fǎ. dà huì, yǒu zhū yú fū fēn bié wàng fǎ zhǒng zhǒng shì wù, jué dìng rú shì, jué dìng bù yì, cǐ zé chéng jiù shēng sǐ chéng xìng. dà huì, bǐ wàng fǎ zhōng zhǒng zhǒng shì wù, fēi jí shì wù, yì fēi fēi wù.
“大慧,若分别妄法是倒非倒,彼则成就二种种性,谓圣种性、凡夫种性。大慧,圣种性者,彼复三种,谓声闻、缘觉、佛乘别故。大慧,云何愚夫分别妄法生声闻乘种性?所谓计著自相共相。大慧,何谓复有愚夫分别妄法成缘觉乘种性?谓即执著自共相时,离于愦闹。大慧,何谓智人分别妄法而得成就佛乘种性?所谓了达一切唯是自心分别所见,无有外法。大慧,有诸愚夫分别妄法种种事物,决定如是,决定不异,此则成就生死乘性。大慧,彼妄法中种种事物,非即是物,亦非非物。
" dà huì, jí bǐ wàng fǎ, zhū shèng zhì zhě xīn yì yì shí zhū è xí qì zì xìng fǎ zhuǎn yī gù, jí shuō cǐ wàng míng wéi zhēn rú. shì gù zhēn rú lí yú xīn shí, wǒ jīn míng liǎo xiǎn shì cǐ jù. lí fēn bié zhě, xī lí yī qiè zhū fēn bié gù."
“大慧,即彼妄法,诸圣智者心意意识、诸恶习气、自性法转依故,即说此妄名为真如。是故真如离于心识,我今明了显示此句。离分别者,悉离一切诸分别故。”
dà huì pú sà bái yán:" shì zūn, suǒ shuō wàng fǎ wèi yǒu wéi wú?"
大慧菩萨白言:“世尊,所说妄法为有、为无?”
fú yán:" rú huàn, wú zhí zhuó xiāng gù. ruò zhí zhuó xiāng tǐ shì yǒu zhě, yīng bù kě zhuǎn, zé zhū yuán qǐ yīng rú wài dào shuō zuò zhě shēng."
佛言:“如幻,无执著相故。若执著相体是有者,应不可转,则诸缘起应如外道说作者生。”
dà huì yòu yán:" ruò zhū wàng fǎ tóng yú huàn zhě, cǐ zé dāng yǔ yú wàng zuò yīn."
大慧又言:“若诸妄法同于幻者,此则当与余妄作因。”
fú yán:" dà huì, fēi zhū huàn shì wèi wàng huò yīn, yǐ huàn bù shēng zhū guò è gù, yǐ zhū huàn shì wú fēn bié gù. dà huì, fū huàn shì zhě, cóng tā míng zhòu ér dé shēng qǐ, fēi zì fēn bié guò xí lì qǐ, shì gù huàn shì bù shēng guò è. dà huì, cǐ wàng huò fǎ, wéi shì yú fū xīn suǒ zhí zhuó, fēi zhū shèng zhě."
佛言:“大慧,非诸幻事为妄惑因,以幻不生诸过恶故,以诸幻事无分别故。大慧,夫幻事者,从他明咒而得生起,非自分别过习力起,是故幻事不生过恶。大慧,此妄惑法,唯是愚夫心所执著,非诸圣者。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" shèng bú jiàn wàng fǎ, zhōng jiān yì fēi shí,
“圣不见妄法, 中间亦非实,
yǐ wàng jí zhēn gù, zhōng jiān yì zhēn shí.
以妄即真故, 中间亦真实。
ruò lí yú wàng fǎ, ér yǒu xiāng shēng zhě,
若离于妄法, 而有相生者,
cǐ hái jí shì wàng, rú yì wèi qīng jìng.
此还即是妄, 如翳未清净。
" fù cì, dà huì, jiàn zhū fǎ fēi huàn wú yǒu xiāng sì, gù shuō yī qiè fǎ rú huàn."
“复次,大慧,见诸法非幻无有相似,故说一切法如幻。”
dà huì yán:" shì zūn, wèi yī zhí zhuó zhǒng zhǒng huàn xiāng, yán yī qiè fǎ yóu rú huàn yé? wèi yì yī cǐ zhí zhuó diān dǎo xiāng yé? ruò yī zhí zhuó zhǒng zhǒng huàn xiāng, yán yī qiè fǎ yóu rú huàn zhě, shì zūn, fēi yī qiè fǎ xī jiē rú huàn. hé yǐ gù? jiàn zhǒng zhǒng sè xiàng bù wú yīn gù. shì zūn, dōu wú yǒu yīn lìng zhǒng zhǒng sè xiàng xiǎn xiàn, rú huàn. shì gù, shì zūn, bù kě shuō yán yī yú zhí zhuó zhǒng zhǒng huàn xiāng, yán yī qiè fǎ yǔ huàn xiāng sì."
大慧言:“世尊,为依执著种种幻相,言一切法犹如幻耶?为异依此执著颠倒相耶?若依执著种种幻相,言一切法犹如幻者,世尊,非一切法悉皆如幻。何以故?见种种色相不无因故。世尊,都无有因令种种色相显现,如幻。是故,世尊,不可说言依于执著种种幻相,言一切法与幻相似。”
fú yán:" dà huì, bù yī zhí zhuó zhǒng zhǒng huàn xiāng, yán yī qiè fǎ rú huàn. dà huì, yǐ yī qiè fǎ bù shí, sù miè rú diàn, gù shuō rú huàn. dà huì, pì rú diàn guāng, jiàn yǐ jí miè shì jiān fán yú xī jiē xiàn jiàn yī qiè zhū fǎ, yī zì fēn bié zì gòng xiāng xiàn yì fù rú shì, yǐ bù néng guān chá wú suǒ yǒu gù, ér wàng jì zhe zhǒng zhǒng sè xiàng."
佛言:“大慧,不依执著种种幻相,言一切法如幻。大慧,以一切法不实,速灭如电,故说如幻。大慧,譬如电光,见已即灭;世间凡愚悉皆现见一切诸法,依自分别自共相现亦复如是,以不能观察无所有故,而妄计著种种色相。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" fēi huàn wú xiāng sì, yì fēi yǒu zhū fǎ,
“非幻无相似, 亦非有诸法,
bù shí sù rú diàn, rú huàn yīng dāng zhī."
不实速如电, 如幻应当知。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, rú fú xiān shuō, yī qiè zhū fǎ jiē xī wú shēng, yòu yán rú huàn, jiāng fēi suǒ shuō qián hòu xiāng wéi?"
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,如佛先说,一切诸法皆悉无生,又言如幻,将非所说前后相违?”
fú yán:" dà huì, wú yǒu xiāng wéi. hé yǐ gù? wǒ le yú shēng jí shì wú shēng, wéi shì zì xīn zhī suǒ jiàn gù ruò yǒu ruò wú yī qiè wài fǎ, jiàn qí wú xìng běn bù shēng gù. dà huì, wèi lí wài dào yīn shēng yì gù, wǒ shuō zhū fǎ jiē xī bù shēng. dà huì, wài dào qún jù gòng xìng è jiàn, yán cóng yǒu wú shēng yī qiè fǎ, fēi zì zhí zhuó fēn bié wèi yuán. dà huì, wǒ shuō zhū fǎ fēi yǒu wú shēng, gù míng wú shēng.
佛言:“大慧,无有相违。何以故?我了于生即是无生,唯是自心之所见故;若有、若无一切外法,见其无性本不生故。大慧,为离外道因生义故,我说诸法皆悉不生。大慧,外道群聚共兴恶见,言从有无生一切法,非自执著分别为缘。大慧,我说诸法非有无生,故名无生。
" dà huì, shuō zhū fǎ zhě, wèi lìng dì zǐ zhī yī zhū yè shè shòu shēng sǐ, zhē qí wú yǒu duàn miè jiàn gù. dà huì, shuō zhū fǎ xiāng yóu rú huàn zhě, lìng lí zhū fǎ zì xìng xiāng gù. wèi zhū fán yú duò è jiàn yù, bù zhī zhū fǎ wéi xīn suǒ xiàn, wèi lìng yuǎn lí zhí zhuó yīn yuán shēng qǐ zhī xiāng, shuō yī qiè fǎ rú huàn rú mèng. bǐ zhū yú fū zhí zhuó è jiàn qī kuáng zì tā, bù néng míng jiàn yī qiè zhū fǎ rú shí zhù chù.
“大慧,说诸法者,为令弟子知依诸业摄受生死,遮其无有断灭见故。大慧,说诸法相犹如幻者,令离诸法自性相故。为诸凡愚堕恶见欲,不知诸法唯心所现,为令远离执著因缘生起之相,说一切法如幻如梦。彼诸愚夫执著恶见欺诳自他,不能明见一切诸法如实住处。
" dà huì, jiàn yī qiè fǎ rú shí chù zhě, wèi néng le dá wéi xīn suǒ xiàn."
“大慧,见一切法如实处者,谓能了达唯心所现。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" wú zuò gù wú shēng, yǒu fǎ shè shēng sǐ,
“无作故无生, 有法摄生死,
le dá rú huàn děng, yú xiāng bù fēn bié.
了达如幻等, 于相不分别。
" fù cì, dà huì, wǒ dāng shuō míng jù wén shēn xiāng. zhū pú sà mó hē sà shàn guān cǐ xiāng, le dá qí yì, jí dé ā nòu duō luó sān miǎo sān pú tí, fù néng kāi wù yī qiè zhòng shēng.
“复次,大慧,我当说名、句、文身相。诸菩萨摩诃萨善观此相,了达其义,疾得阿耨多罗三藐三菩提,复能开悟一切众生。
" dà huì, míng shēn zhě, wèi yī shì lì míng, míng jí shì shēn, shì míng míng shēn. jù shēn zhě, wèi néng xiǎn yì jué dìng jiū jìng, shì míng jù shēn. wén shēn zhě, wèi yóu yú cǐ néng chéng míng jù, shì míng wén shēn. fù cì, dà huì, jù shēn zhě, wèi jù shì jiū jìng. míng shēn zhě, wèi zhū zì míng gè gè chā bié, rú cóng ā zì nǎi zhì ā zì. wén shēn zhě, wèi cháng duǎn gāo xià. fù cì, jù shēn zhě, rú zú jī, rú qú xiàng zhōng rén chù děng jī míng wèi fēi sè sì yùn, yǐ míng shuō gù wén wèi míng zhī zì xiāng, yóu wén xiǎn gù. shì míng míng jù wén shēn. cǐ míng jù wén shēn xiāng, rǔ yīng xiū xué."
“大慧,名身者,谓依事立名,名即是身,是名名身。句身者,谓能显义决定究竟,是名句身。文身者,谓由于此能成名句,是名文身。复次,大慧,句身者,谓句事究竟。名身者,谓诸字名各各差别,如从阿字乃至呵字。文身者,谓长短高下。复次,句身者,如足迹,如衢巷中人畜等迹;名谓非色四蕴,以名说故;文谓名之自相,由文显故。是名名、句、文身。此名、句、文身相,汝应修学。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" míng shēn yǔ jù shēn, jí zì shēn chā bié,
“名身与句身, 及字身差别,
fán yú suǒ jì zhe, rú xiàng nì shēn ní.
凡愚所计著, 如象溺深泥。
" fù cì, dà huì, wèi lái shì zhōng yǒu zhū xié zhì è sī jué zhě, lí rú shí fǎ, yǐ jiàn yī yì jù bù jù xiāng, wèn zhū zhì zhě. bǐ jí dá yán:' cǐ fēi zhèng wèn.' wèi sè yǔ wú cháng, wèi yì wèi bù yì rú shì niè pán zhū xíng, xiāng suǒ xiāng yī suǒ yī zào suǒ zào jiàn suǒ jiàn dì yǔ wēi chén zhì yǔ zhì zhě, wèi yì wèi bù yì, rú shì děng bù kě jì shì cì dì ér wèn. shì zūn shuō cǐ dāng zhǐ jì dá. yú fū wú zhì fēi suǒ néng zhī, fú yù lìng qí lí jīng bù chù, bù wéi jì shuō. dà huì, bù jì shuō zhě, yù lìng wài dào yǒng dé chū lí zuò zhě jiàn gù.
“复次,大慧,未来世中有诸邪智恶思觉者,离如实法,以见一异、俱不俱相,问诸智者。彼即答言:‘此非正问。’谓色与无常,为异为不异;如是涅槃诸行,相所相、依所依、造所造、见所见、地与微尘、智与智者,为异为不异,如是等不可记事次第而问。世尊说此当止记答。愚夫无智非所能知,佛欲令其离惊怖处,不为记说。大慧,不记说者,欲令外道永得出离作者见故。
" dà huì, zhū wài dào zhòng jì yǒu zuò zhě, zuò rú shì shuō:' mìng jí shì shēn, mìng yì shēn yì.' rú shì děng shuō míng wú jì lùn. dà huì, wài dào chī huò shuō wú jì lùn, fēi wǒ jiào zhōng shuō lí néng suǒ qǔ bù qǐ fēn bié. yún hé kě zhǐ? dà huì, ruò yǒu zhí zhuó néng qǔ suǒ qǔ, bù liǎo wéi shì zì xīn suǒ jiàn, bǐ yīng kě zhǐ. dà huì, zhū fú rú lái yǐ sì zhǒng jì lùn wèi zhòng shēng shuō fǎ. dà huì, zhǐ jì lùn zhě, wǒ bié shí shuō, yǐ gēn wèi shú qiě zhǐ shuō gù.
“大慧,诸外道众计有作者,作如是说:‘命即是身,命异身异。’如是等说名无记论。大慧,外道痴惑说无记论,非我教中说离能所取不起分别。云何可止?大慧,若有执著能取所取,不了唯是自心所见,彼应可止。大慧,诸佛如来以四种记论为众生说法。大慧,止记论者,我别时说,以根未熟且止说故。
" fù cì, dà huì, hé gù yī qiè fǎ bù shēng? yǐ lí néng zuò suǒ zuò, wú zuò zhě gù. hé yǐ yī qiè fǎ wú zì xìng? yǐ zhèng zhì guān zì xiāng gòng xiāng bù kě dé gù. hé gù yī qiè fǎ wú lái qù? yǐ zì gòng xiāng lái wú suǒ cóng qù wú suǒ zhì gù. hé gù yī qiè fǎ bù miè? wèi yī qiè fǎ wú xìng xiāng gù, bù kě dé gù. hé gù yī qiè fǎ wú cháng? wèi zhū xiàng qǐ wú cháng xìng gù. hé gù yī qiè fǎ cháng? wèi zhū xiàng qǐ jí shì bù qǐ, wú suǒ yǒu gù, wú cháng xìng cháng, shì gù wǒ shuō yī qiè fǎ cháng."
“复次,大慧,何故一切法不生?以离能作所作,无作者故。何以一切法无自性?以证智观自相共相不可得故。何故一切法无来去?以自共相来无所从、去无所至故。何故一切法不灭?谓一切法无性相故,不可得故。何故一切法无常?谓诸相起无常性故。何故一切法常?谓诸相起即是不起,无所有故,无常性常,是故我说一切法常。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" yī xiàng jí fǎn wèn, fēn bié yǔ zhì dá,
“一向及返问, 分别与置答,
rú shì sì zhǒng shuō, cuī fú zhū wài dào.
如是四种说, 摧伏诸外道。
shù lùn yǔ shèng lùn, yán yǒu fēi yǒu shēng,
数论与胜论, 言有非有生,
rú shì děng zhū shuō, yī qiè jiē wú jì.
如是等诸说, 一切皆无记。
yǐ zhì guān chá shí, tǐ xìng bù kě dé,
以智观察时, 体性不可得,
yǐ bǐ wú kě shuō, gù shuō wú zì xìng."
以彼无可说, 故说无自性。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, yuàn wèi wǒ shuō zhū xū tuó huán xū tuó huán guǒ xíng chā bié xiāng. wǒ jí zhū pú sà mó hē sà wén shì yì gù, yú xū tuó huán sī tuó hán ā nà hán ā luó hàn fāng biàn xiāng, jiē dé shàn qiǎo, rú shì ér wèi zhòng shēng yǎn shuō, lìng qí zhèng dé èr wú wǒ fǎ, jìng chú èr zhàng, yú zhū dì xiāng jiàn cì tōng dá, huò yú rú lái bù kě sī yì zhì huì jìng jiè rú zhòng sè mó ní, pǔ lìng zhòng shēng xī dé ráo yì."
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,愿为我说诸须陀洹、须陀洹果行差别相。我及诸菩萨摩诃萨闻是义故,于须陀洹、斯陀含、阿那含、阿罗汉方便相,皆得善巧,如是而为众生演说,令其证得二无我法,净除二障,于诸地相渐次通达,获于如来不可思议智慧境界;如众色摩尼,普令众生悉得饶益。”
fú yán:" dì tīng! dāng wèi rǔ shuō."
佛言:“谛听!当为汝说。”
dà huì yán:" wéi."
大慧言:“唯。”
fú yán:" dà huì, zhū xū tuó huán xū tuó huán guǒ chā bié yǒu sān, wèi xià zhōng shàng. dà huì, xià zhě, yú zhū yǒu zhōng jí qī fǎn shēng zhōng zhě, sān shēng wǔ shēng shàng zhě, jí yú cǐ shēng ér rù niè pán. dà huì, cǐ sān zhǒng rén duàn sān zhǒng jié, wèi shēn jiàn yí jiè jìn qǔ, shàng shàng shèng jìn dé ā luó hàn guǒ.
佛言:“大慧,诸须陀洹、须陀洹果差别有三,谓下、中、上。大慧,下者,于诸有中极七返生;中者,三生、五生;上者,即于此生而入涅槃。大慧,此三种人断三种结,谓身见、疑、戒禁取,上上胜进得阿罗汉果。
" dà huì, shēn jiàn yǒu èr zhǒng, wèi jù shēng jí fēn bié, rú yī yuán qǐ yǒu wàng jì xìng. dà huì, pì rú yī zhǐ yuán qǐ xìng gù, zhǒng zhǒng wàng jì zhí zhuó xìng shēng. bǐ fǎ dàn shì wàng fēn bié xiāng, fēi yǒu fēi wú, fēi yì yǒu yì wú. fán fū yú chī ér héng zhí zhuó, yóu rú kě shòu wàng shēng shuǐ xiǎng. cǐ fēn bié shēn jiàn, wú zhì huì gù jiǔ yuǎn xiāng yìng, jiàn rén wú wǒ jí shí shě lí. dà huì, jù shēng shēn jiàn, yǐ pǔ guān chá zì tā zhī shēn, shòu děng sì yùn wú sè xiàng gù, sè yóu dà zhǒng ér dé shēng gù, shì zhū dà zhǒng hù xiāng yīn gù, sè bù jí gù. rú shì guān yǐ, míng jiàn yǒu wú jí shí shě lí shě shēn jiàn gù, tān zé bù shēng. shì míng shēn jiàn xiāng.
“大慧,身见有二种,谓俱生及分别,如依缘起有妄计性。大慧,譬如依止缘起性故,种种妄计执著性生。彼法但是妄分别相,非有非无,非亦有亦无。凡夫愚痴而横执著,犹如渴兽妄生水想。此分别身见,无智慧故久远相应,见人无我即时舍离。大慧,俱生身见,以普观察自他之身,受等四蕴无色相故,色由大种而得生故,是诸大种互相因故,色不集故。如是观已,明见有无即时舍离;舍身见故,贪则不生。是名身见相。
" dà huì, yí xiāng zhě, yú suǒ zhèng fǎ shàn jiàn xiāng gù, jí xiān èr zhǒng shēn jiàn fēn bié duàn gù, yú zhū fǎ zhōng yí bù dé shēng, yì bù yú yú shēng dà shī xiǎng, wèi jìng bù jìng, shì míng yí xiāng.
“大慧,疑相者,于所证法善见相故,及先二种身见分别断故,于诸法中疑不得生,亦不于余生大师想,为净不净,是名疑相。
" dà huì, hé gù xū tuó huán bù qǔ jiè jìn? wèi yǐ míng jiàn shēng chù kǔ xiāng, shì gù bù qǔ. fū qí qǔ zhě, wèi zhū fán yú yú zhū yǒu zhōng tān zhe shì lè, kǔ xíng chí jiè yuàn shēng yú bǐ. xū tuó huán rén bù qǔ shì xiāng, wéi qiú suǒ zhèng zuì shèng wú lòu wú fēn bié fǎ, xiū xíng jiè pǐn. shì míng jiè jìn qǔ xiāng.
“大慧,何故须陀洹不取戒禁?谓以明见生处苦相,是故不取。夫其取者,谓诸凡愚于诸有中贪著世乐,苦行持戒愿生于彼。须陀洹人不取是相,唯求所证最胜无漏无分别法,修行戒品。是名戒禁取相。
" dà huì, xū tuó huán rén shě sān jié gù, lí tān chēn chī."
“大慧,须陀洹人舍三结故,离贪瞋痴。”
dà huì bái yán:" tān yǒu duō zhǒng, shě hé děng tān?"
大慧白言:“贪有多种,舍何等贪?”
fú yán:" dà huì, shě yú nǚ sè chán mián tān yù, jiàn cǐ xiàn lè shēng lái kǔ gù, yòu dé sān mèi shū shèng lè gù, shì gù shě bǐ fēi niè pán tān.
佛言:“大慧,舍于女色缠绵贪欲,见此现乐生来苦故,又得三昧殊胜乐故,是故舍彼非涅槃贪。
" dà huì, yún hé sī tuó hán guǒ? wèi bù liǎo sè xiàng qǐ sè fēn bié, yī wǎng lái yǐ, shàn xiū chán xíng, jǐn kǔ biān jì ér bān niè pán, shì míng sī tuó hán.
“大慧,云何斯陀含果?谓不了色相起色分别,一往来已,善修禅行,尽苦边际而般涅槃,是名斯陀含。
" dà huì, yún hé ā nà hán guǒ? wèi yú guò wèi xiàn zài sè xiàng, qǐ yǒu wú jiàn, fēn bié guò è, suí mián bù qǐ, yǒng shě zhū jié, gèng bù hái lái, shì míng ā nà hán.
“大慧,云何阿那含果?谓于过未现在色相,起有无见,分别过恶,随眠不起,永舍诸结,更不还来,是名阿那含。
" dà huì, ā luó hàn zhě, wèi zhū chán sān mèi jiě tuō lì tōng xī yǐ chéng jiù, fán nǎo zhū kǔ fēn bié yǒng jǐn, shì míng ā luó hàn."
“大慧,阿罗汉者,谓诸禅三昧解脱力通悉已成就,烦恼诸苦分别永尽,是名阿罗汉。”
dà huì yán:" shì zūn, ā luó hàn yǒu sān zhǒng, wèi yī xiàng qù jì tuì pú tí yuàn fú suǒ biàn huà, cǐ shuō hé zhě?"
大慧言:“世尊,阿罗汉有三种,谓一向趣寂、退菩提愿、佛所变化,此说何者?”
fú yán:" dà huì, cǐ shuō qù jì, fēi shì qí yú. dà huì, yú èr zhǒng rén, wèi yǐ céng fā qiǎo fāng biàn yuàn, jí wèi zhuāng yán zhū fú zhòng huì, yú bǐ shì shēng. dà huì, yú xū wàng chù shuō zhǒng zhǒng fǎ, suǒ wèi zhèng guǒ chán zhě jí chán jiē xìng lí gù, zì xīn suǒ jiàn de guǒ xiāng gù. dà huì, ruò xū tuó huán zuò rú shì niàn' wǒ lí zhū jié' zé yǒu èr guò, wèi duò wǒ jiàn jí zhū jié bù duàn.
佛言:“大慧,此说趣寂,非是其余。大慧,余二种人,谓已曾发巧方便愿,及为庄严诸佛众会,于彼示生。大慧,于虚妄处说种种法,所谓证果、禅者及禅皆性离故,自心所见得果相故。大慧,若须陀洹作如是念‘我离诸结’则有二过,谓堕我见及诸结不断。
" fù cì, dà huì, ruò yù chāo guò zhū chán wú liàng wú sè jiè zhě, yīng lí zì xīn suǒ jiàn zhū xiàng. dà huì, xiǎng shòu miè sān mèi, chāo zì xīn suǒ jiàn jìng zhě, bù rán! bù lí xīn gù."
“复次,大慧,若欲超过诸禅、无量、无色界者,应离自心所见诸相。大慧,想受灭三昧,超自心所见境者,不然!不离心故。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" zhū chán yǔ wú liàng, wú sè sì mó tí,
“诸禅与无量, 无色四摩提,
jí yǐ xiǎng shòu miè, wéi xīn bù kě dé.
及以想受灭, 唯心不可得。
yù liú yī lái guǒ, bù hái ā luó hàn,
预流一来果, 不还阿罗汉,
rú shì zhū shèng rén, xī yī xīn wàng yǒu.
如是诸圣人, 悉依心妄有。
chán zhě chán suǒ yuán, duàn huò jiàn zhēn dì,
禅者禅所缘, 断惑见真谛,
cǐ jiē shì wàng xiǎng, le zhī jí jiě tuō.
此皆是妄想, 了知即解脱。
" fù cì, dà huì, yǒu èr zhǒng jué zhì, wèi guān chá zhì, jí qǔ xiāng fēn bié zhí zhuó jiàn lì zhì. guān chá zhì zhě, wèi guān yī qiè fǎ, lí sì jù bù kě dé. sì jù zhě, wèi yī yì jù bù jù yǒu fēi yǒu cháng wú cháng děng. wǒ yǐ zhū fǎ lí cǐ sì jù, shì gù shuō yán yī qiè fǎ lí. dà huì, rú shì guān fǎ, rǔ yīng xiū xué. yún hé qǔ xiāng fēn bié zhí zhuó jiàn lì zhì? wèi yú jiān shī nuǎn dòng zhū dà zhǒng xìng, qǔ xiāng zhí zhuó xū wàng fēn bié, yǐ zōng yīn yù ér wàng jiàn lì, shì míng qǔ xiāng fēn bié zhí zhuó jiàn lì zhì. shì míng èr zhǒng jué zhì xiāng. pú sà mó hē sà zhī cǐ zhì xiāng, jí néng tōng dá rén fǎ wú wǒ, yǐ wú xiāng zhì yú jiě xíng dì shàn qiǎo guān chá, rù yú chū dì, dé bǎi sān mèi, yǐ shèng sān mèi lì jiàn bǎi fú bǎi pú sà, zhī qián hòu jì gè bǎi jié shì, guāng míng zhào yào bǎi fú shì jiè shàn néng le zhī shàng shàng dì xiāng, yǐ shèng yuàn lì biàn xiàn zì zài, zhì fǎ yún dì ér shòu guàn dǐng, rù yú fú dì shí wú jìn yuàn chéng jiù zhòng shēng, zhǒng zhǒng yīng xiàn wú yǒu xiū xī, ér héng ān zhù zì jué jìng jiè sān mèi shèng lè.
“复次,大慧,有二种觉智,谓观察智,及取相分别执著建立智。观察智者,谓观一切法,离四句不可得。四句者,谓一异、俱不俱、有非有、常无常等。我以诸法离此四句,是故说言一切法离。大慧,如是观法,汝应修学。云何取相分别执著建立智?谓于坚湿暖动诸大种性,取相执著虚妄分别,以宗、因、喻而妄建立,是名取相分别执著建立智。是名二种觉智相。菩萨摩诃萨知此智相,即能通达人法无我,以无相智于解行地善巧观察,入于初地,得百三昧,以胜三昧力见百佛、百菩萨,知前后际各百劫事,光明照曜百佛世界;善能了知上上地相,以胜愿力变现自在,至法云地而受灌顶,入于佛地;十无尽愿成就众生,种种应现无有休息,而恒安住自觉境界三昧胜乐。
" fù cì, dà huì, pú sà mó hē sà dāng shàn le zhī dà zhǒng zào sè. yún hé le zhī? dà huì, pú sà mó hē sà yīng rú shì guān, bǐ zhū dà zhǒng, zhēn shí bù shēng yǐ zhū sān jiè dàn shì fēn bié, wéi xīn suǒ xiàn, wú yǒu wài wù. rú shì guān shí, dà zhǒng suǒ zào xī jiē xìng lí, chāo guò sì jù, wú wǒ wǒ suǒ, zhù rú shí chù, chéng wú shēng xiàng.
“复次,大慧,菩萨摩诃萨当善了知大种造色。云何了知?大慧,菩萨摩诃萨应如是观,彼诸大种,真实不生;以诸三界但是分别,唯心所现,无有外物。如是观时,大种所造悉皆性离,超过四句,无我、我所,住如实处,成无生相。
" dà huì, bǐ zhū dà zhǒng yún hé zào sè? dà huì, wèi xū wàng fēn bié jīn rùn dà zhǒng, chéng nèi wài shuǐ jiè yàn shèng dà zhǒng, chéng nèi wài huǒ jiè piāo dòng dà zhǒng, chéng nèi wài fēng jiè sè fēn duàn dà zhǒng, chéng nèi wài dì jiè. lí yú xū kōng, yóu zhí zhuó xié dì, wǔ yùn jù jí dà zhǒng zào sè shēng.
“大慧,彼诸大种云何造色?大慧,谓虚妄分别津润大种,成内外水界;焰盛大种,成内外火界;飘动大种,成内外风界;色分段大种,成内外地界。离于虚空,由执著邪谛,五蕴聚集大种造色生。
" dà huì, shí zhě, yǐ zhí zhuó zhǒng zhǒng yán shuō jìng jiè, wèi yīn qǐ gù, yú yú qù zhōng xiāng xù shòu shēng. dà huì, dì děng zào sè yǒu dà zhǒng yīn, fēi sì dà zhǒng wèi dà zhǒng yīn. hé yǐ gù? wèi ruò yǒu fǎ yǒu xíng xiāng zhě, zé shì suǒ zuò fēi wú xíng zhě. dà huì, cǐ dà zhǒng zào sè xiàng, wài dào fēn bié, fēi shì wǒ shuō.
“大慧,识者,以执著种种言说境界,为因起故,于余趣中相续受生。大慧,地等造色有大种因,非四大种为大种因。何以故?谓若有法有形相者,则是所作非无形者。大慧,此大种造色相,外道分别,非是我说。
" fù cì, dà huì, wǒ jīn dāng shuō wǔ yùn tǐ xiāng, wèi sè shòu xiǎng xíng shí. dà huì, sè wèi sì dà jí suǒ zào sè, cǐ gè yì xiāng. shòu děng fēi sè, dà huì, fēi sè zhū yùn, yóu rú xū kōng wú yǒu sì shù. dà huì, pì rú xū kōng chāo guò shù xiāng, rán fēn bié yán cǐ shì xū kōng fēi sè zhū yùn yì fù rú shì, lí zhū shù xiāng, lí yǒu wú děng sì zhǒng jù gù. shù xiāng zhě, yú fū suǒ shuō, fēi zhū shèng zhě. zhū shèng dàn shuō rú huàn suǒ zuò, wéi jiǎ shī shè lí yì bù yì, rú mèng rú xiàng wú bié suǒ yǒu bù liǎo shèng zhì suǒ xíng jìng gù, jiàn yǒu zhū yùn fēn bié xiàn qián. shì míng zhū yùn zì xìng xiāng. dà huì, rú shì fēn bié, rǔ yīng shě lí shě lí cǐ yǐ, shuō jì jìng fǎ, duàn yī qiè shā zhū wài dào jiàn, jìng fǎ wú wǒ rù yuǎn xíng dì, chéng jiù wú liàng zì zài sān mèi, huò yì shēng shēn, rú huàn sān mèi lì tōng zì zài jiē xī jù zú, yóu rú dà dì pǔ yì qún shēng.
“复次,大慧,我今当说五蕴体相,谓色、受、想、行、识。大慧,色谓四大及所造色,此各异相。受等非色,大慧,非色诸蕴,犹如虚空无有四数。大慧,譬如虚空超过数相,然分别言此是虚空;非色诸蕴亦复如是,离诸数相,离有无等四种句故。数相者,愚夫所说,非诸圣者。诸圣但说如幻所作,唯假施设离异不异,如梦如像无别所有;不了圣智所行境故,见有诸蕴分别现前。是名诸蕴自性相。大慧,如是分别,汝应舍离;舍离此已,说寂静法,断一切刹诸外道见,净法无我入远行地,成就无量自在三昧,获意生身,如幻三昧力通自在皆悉具足,犹如大地普益群生。
" fù cì, dà huì, niè pán yǒu sì zhǒng. hé děng wéi sì? wèi zhū fǎ zì xìng wú xìng niè pán zhǒng zhǒng xiāng xìng wú xìng niè pán jué zì xiāng xìng wú xìng niè pán duàn zhū yùn zì gòng xiāng liú zhù niè pán. dà huì, cǐ sì niè pán shì wài dào yì, fēi wǒ suǒ shuō. dà huì, wǒ suǒ shuō zhě, fēn bié ěr yàn shí miè, míng wéi niè pán."
“复次,大慧,涅槃有四种。何等为四?谓诸法自性无性涅槃、种种相性无性涅槃、觉自相性无性涅槃、断诸蕴自共相流注涅槃。大慧,此四涅槃是外道义,非我所说。大慧,我所说者,分别尔焰识灭,名为涅槃。”
dà huì yán:" shì zūn, qǐ bù jiàn lì bā zhǒng shí yé?"
大慧言:“世尊,岂不建立八种识耶?”
fú yán:" jiàn lì."
佛言:“建立。”
dà huì yán:" ruò jiàn lì zhě, yún hé dàn shuō yì shí miè, fēi qī shí miè?"
大慧言:“若建立者,云何但说意识灭,非七识灭?”
fú yán:" dà huì, yǐ bǐ wèi yīn jí suǒ yuán gù, qī shí de shēng. dà huì, yì shí fēn bié jìng jiè qǐ zhí zhuó shí, shēng zhū xí qì, zhǎng yǎng cáng shí, yóu shì yì jù, wǒ wǒ suǒ zhí, sī liang suí zhuǎn wú bié tǐ xiāng, cáng shí wèi yīn wèi suǒ yuán gù, zhí zhuó zì xīn suǒ xiàn jìng jiè, xīn jù shēng qǐ, zhǎn zhuǎn wéi yīn. dà huì, pì rú hǎi làng, zì xīn suǒ xiàn jìng jiè fēng chuī ér yǒu qǐ miè. shì gù yì shí miè shí, qī shí yì miè."
佛言:“大慧,以彼为因及所缘故,七识得生。大慧,意识分别境界起执著时,生诸习气,长养藏识,由是意俱,我、我所执,思量随转;无别体相,藏识为因、为所缘故,执著自心所现境界,心聚生起,展转为因。大慧,譬如海浪,自心所现境界风吹而有起灭。是故意识灭时,七识亦灭。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yuē:
尔时,世尊重说颂曰:
" wǒ bù yǐ zì xìng, jí yǐ yú zuò xiāng,
“我不以自性, 及以于作相,
fēn bié jìng shí miè, rú shì shuō niè pán.
分别境识灭, 如是说涅槃。
yì shí wèi xīn yīn, xīn wèi yì jìng jiè,
意识为心因, 心为意境界,
yīn jí suǒ yuán gù, zhū shí yī zhǐ shēng.
因及所缘故, 诸识依止生。
rú dà bào liú jǐn, bō làng zé bù qǐ,
如大瀑流尽, 波浪则不起,
rú shì yì shí miè, zhǒng zhǒng shí bù shēng.
如是意识灭, 种种识不生。
" fù cì, dà huì, wǒ jīn dāng shuō wàng jì zì xìng chā bié xiāng. lìng rǔ jí zhū pú sà mó hē sà shàn zhī cǐ yì, chāo zhū wàng xiǎng, zhèng shèng zhì jìng zhī wài dào fǎ, yuǎn lí néng qǔ suǒ qǔ fēn bié yú yī tā qǐ zhǒng zhǒng xiāng zhòng, bù gēng qǔ zhe wàng suǒ jì xiāng.
“复次,大慧,我今当说妄计自性差别相。令汝及诸菩萨摩诃萨善知此义,超诸妄想,证圣智境;知外道法,远离能取所取分别;于依他起种种相中,不更取著妄所计相。
" dà huì, yún hé wàng jì zì xìng chā bié xiāng? suǒ wèi yán shuō fēn bié suǒ shuō fēn bié xiāng fēn bié cái fēn bié zì xìng fēn bié yīn fēn bié jiàn fēn bié lǐ fēn bié shēng fēn bié bù shēng fēn bié xiāng shǔ fēn bié fù jiě fēn bié. dà huì, cǐ shì wàng jì zì xìng chā bié xiāng.
“大慧,云何妄计自性差别相?所谓言说分别、所说分别、相分别、财分别、自性分别、因分别、见分别、理分别、生分别、不生分别、相属分别、缚解分别。大慧,此是妄计自性差别相。
" yún hé yán shuō fēn bié? wèi zhí zhuó zhǒng zhǒng měi miào yīn cí, shì míng yán shuō fēn bié.
“云何言说分别?谓执著种种美妙音词,是名言说分别。
" yún hé suǒ shuō fēn bié? wèi zhí yǒu suǒ shuō shì shì shèng zhì suǒ zhèng jìng, yī cǐ qǐ shuō, shì míng suǒ shuō fēn bié.
“云何所说分别?谓执有所说事是圣智所证境,依此起说,是名所说分别。
" yún hé xiāng fēn bié? wèi jí yú bǐ suǒ shuō shì zhōng, rú kě shòu xiǎng, fēn bié zhí zhuó jiān shī nuǎn dòng děng yī qiè zhū xiàng, shì míng xiāng fēn bié.
“云何相分别?谓即于彼所说事中,如渴兽想,分别执著坚湿暖动等一切诸相,是名相分别。
" yún hé cái fēn bié? wèi qǔ zhe zhǒng zhǒng jīn yín děng bǎo, ér qǐ yán shuō, shì míng cái fēn bié.
“云何财分别?谓取著种种金银等宝,而起言说,是名财分别。
" yún hé zì xìng fēn bié? wèi yǐ è jiàn rú shì fēn bié cǐ zì xìng, jué dìng fēi yú, shì míng zì xìng fēn bié.
“云何自性分别?谓以恶见如是分别此自性,决定非余,是名自性分别。
" yún hé yīn fēn bié? wèi yú yīn yuán fèn bié yǒu wú, yǐ cǐ yīn xiāng ér néng shēng gù, shì míng yīn fēn bié.
“云何因分别?谓于因缘分别有无,以此因相而能生故,是名因分别。
" yún hé jiàn fēn bié? wèi zhū wài dào è jiàn, zhí zhuó yǒu wú yī yì jù bù jù děng, shì míng jiàn fēn bié.
“云何见分别?谓诸外道恶见,执著有无、一异、俱不俱等,是名见分别。
" yún hé lǐ fēn bié? wèi yǒu zhí zhuó wǒ wǒ suǒ xiāng, ér qǐ yán shuō, shì míng lǐ fēn bié.
“云何理分别?谓有执著我、我所相,而起言说,是名理分别。
" yún hé shēng fēn bié? wèi jì zhū fǎ ruò yǒu ruò wú, cóng yuán ér shēng, shì míng shēng fēn bié.
“云何生分别?谓计诸法若有若无,从缘而生,是名生分别。
" yún hé bù shēng fēn bié? wèi jì yī qiè fǎ běn lái bù shēng, wèi yǒu zhū yuán ér xiān yǒu tǐ, bù cóng yīn qǐ, shì míng bù shēng fēn bié.
“云何不生分别?谓计一切法本来不生,未有诸缘而先有体,不从因起,是名不生分别。
" yún hé xiāng shǔ fēn bié? wèi cǐ yǔ bǐ dì xiāng xì shǔ, rú zhēn yǔ xiàn, shì míng xiāng shǔ fēn bié.
“云何相属分别?谓此与彼递相系属,如针与线,是名相属分别。
" yún hé fù jiě fēn bié? wèi zhí yīn néng fù ér yǒu suǒ fù, rú rén yǐ shéng fāng biàn lì gù fù yǐ fù jiě, shì míng fù jiě fēn bié.
“云何缚解分别?谓执因能缚而有所缚,如人以绳方便力故缚已复解,是名缚解分别。
" dà huì, cǐ shì wàng jì xìng chā bié xiāng, yī qiè fán yú yú zhōng zhí zhuó ruò yǒu ruò wú. dà huì, yú yuán qǐ zhōng, zhí zhuó zhǒng zhǒng wàng jì zì xìng rú yī yú huàn jiàn zhǒng zhǒng wù, fán yú fēn bié jiàn yì yú huàn. dà huì, huàn yǔ zhǒng zhǒng, fēi yì fēi bù yì. ruò yì zhě, yīng huàn fēi zhǒng zhǒng yīn ruò yī zhě, huàn yǔ zhǒng zhǒng yīng wú chā bié, rán jiàn chā bié. shì gù fēi yì fēi bù yì. dà huì, rǔ jí zhū pú sà mó hē sà, yú huàn yǒu wú, bù yīng shēng zhe."
“大慧,此是妄计性差别相,一切凡愚于中执著若有若无。大慧,于缘起中,执著种种妄计自性;如依于幻见种种物,凡愚分别见异于幻。大慧,幻与种种,非异非不异。若异者,应幻非种种因;若一者,幻与种种应无差别,然见差别。是故非异、非不异。大慧,汝及诸菩萨摩诃萨,于幻有无,不应生著。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" xīn wèi jìng suǒ fù, jué xiǎng zhì suí zhuǎn,
“心为境所缚, 觉想智随转,
wú xiāng zuì shèng chù, píng děng zhì huì shēng.
无相最胜处, 平等智慧生。
zài wàng jì shì yǒu, yú yuán qǐ zé wú,
在妄计是有, 于缘起则无,
wàng jì mí huò qǔ, yuán qǐ lí fēn bié.
妄计迷惑取, 缘起离分别。
zhǒng zhǒng zhī fēn shēng, rú huàn bù chéng jiù,
种种支分生, 如幻不成就,
suī xiàn zhǒng zhǒng xiāng, wàng fēn bié zé wú.
虽现种种相, 妄分别则无。
bǐ xiāng jí shì guò, jiē cóng xīn fù shēng,
彼相即是过, 皆从心缚生,
wàng jì zhě bù liǎo, fēn bié yuán qǐ fǎ.
妄计者不了, 分别缘起法。
cǐ zhū wàng jì xìng, jiē jí shì yuán qǐ,
此诸妄计性, 皆即是缘起,
wàng jì yǒu zhǒng zhǒng, yuán qǐ zhōng fēn bié.
妄计有种种, 缘起中分别。
shì sú dì yī yì, dì sān wú yīn shēng,
世俗第一义, 第三无因生,
wàng jì shì shì sú, duàn zé shèng jìng jiè.
妄计是世俗, 断则圣境界。
rú xiū guān xíng zhě, yú yī zhǒng zhǒng xiàn,
如修观行者, 于一种种现,
yú bǐ wú zhǒng zhǒng, wàng jì xiàng rú shì.
于彼无种种, 妄计相如是。
rú mù zhǒng zhǒng yì, wàng xiǎng jiàn zhòng sè,
如目种种翳, 妄想见众色,
bǐ wú sè fēi sè, bù liǎo yuán qǐ rán.
彼无色非色, 不了缘起然。
rú jīn lí chén gòu, rú shuǐ lí ní zhuó,
如金离尘垢, 如水离泥浊,
rú xū kōng wú yún, wàng xiǎng jìng rú shì.
如虚空无云, 妄想净如是。
wú yǒu wàng jì xìng, ér yǒu yú yuán qǐ,
无有妄计性, 而有于缘起,
jiàn lì jí fěi bàng, sī yóu fēn bié huài.
建立及诽谤, 斯由分别坏。
ruò wú wàng jì xìng, ér yǒu yuán qǐ zhě,
若无妄计性, 而有缘起者,
wú fǎ ér yǒu fǎ, yǒu fǎ cóng wú shēng.
无法而有法, 有法从无生。
yī yīn yú wàng jì, ér dé yǒu yuán qǐ,
依因于妄计, 而得有缘起,
xiāng míng cháng xiāng suí, ér shēng yú wàng jì.
相名常相随, 而生于妄计。
yǐ yuán qǐ yī wàng, jiū jìng bù chéng jiù,
以缘起依妄, 究竟不成就,
shì shí xiàn qīng jìng, míng wéi dì yī yì.
是时现清净, 名为第一义。
wàng jì yǒu shí èr, yuán qǐ yǒu liù zhǒng,
妄计有十二, 缘起有六种,
zì zhèng zhēn rú jìng, bǐ wú yǒu chā bié.
自证真如境, 彼无有差别。
wǔ fǎ wéi zhēn shí, sān zì xìng yì ěr,
五法为真实, 三自性亦尔,
xiū xíng zhě guān cǐ, bù yuè yú zhēn rú.
修行者观此, 不越于真如。
yī yú yuán qǐ xiāng, wàng jì zhǒng zhǒng míng,
依于缘起相, 妄计种种名,
bǐ zhū wàng jì xiāng, jiē yīn yuán qǐ yǒu.
彼诸妄计相, 皆因缘起有。
zhì huì shàn guān chá, wú yuán wú wàng jì,
智慧善观察, 无缘无妄计,
zhēn shí zhōng wú wù, yún hé qǐ fēn bié?
真实中无物, 云何起分别?
yuán chéng ruò shì yǒu, cǐ zé lí yǒu wú,
圆成若是有, 此则离有无,
jì yǐ lí yǒu wú, yún hé yǒu èr xìng?
既已离有无, 云何有二性?
wàng jì yǒu èr xìng, èr xìng shì ān lì,
妄计有二性, 二性是安立,
fēn bié jiàn zhǒng zhǒng, qīng jìng shèng suǒ xíng.
分别见种种, 清净圣所行。
wàng jì zhǒng zhǒng xiāng, yuán qǐ zhōng fēn bié,
妄计种种相, 缘起中分别,
ruò yì cǐ fēn bié, zé duò wài dào lùn.
若异此分别, 则堕外道论。
yǐ zhū wàng jiàn gù, wàng jì yú wàng jì,
以诸妄见故, 妄计于妄计,
lí cǐ èr jì zhě, zé wéi zhēn shí fǎ."
离此二计者, 则为真实法。”
dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, wéi yuàn wèi shuō, zì zhèng shèng zhì xíng xiāng, jí yī chéng xíng xiāng. wǒ jí zhū pú sà mó hē sà dé cǐ shàn qiǎo, yú fó fǎ zhōng bù yóu tā wù."
大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,惟愿为说,自证圣智行相,及一乘行相。我及诸菩萨摩诃萨得此善巧,于佛法中不由他悟。”
fú yán:" dì tīng! dāng wèi rǔ shuō."
佛言:“谛听!当为汝说。”
dà huì yán:" wéi."
大慧言:“唯。”
fú yán:" dà huì, pú sà mó hē sà, yī zhū shèng jiào wú yǒu fèn bié, dú chǔ xián jìng guān chá zì jué, bù yóu tā wù lí fēn bié jiàn, shàng shàng shēng jìn, rù rú lái dì. rú shì xiū xíng, míng zì zhèng shèng zhì xíng xiāng.
佛言:“大慧,菩萨摩诃萨,依诸圣教无有分别,独处闲静观察自觉,不由他悟离分别见,上上升进,入如来地。如是修行,名自证圣智行相。
" yún hé míng yī chéng xíng xiāng? wèi dé zhèng zhī yī chéng dào gù. yún hé míng wéi zhī yī chéng dào? wèi lí néng qǔ suǒ qǔ fēn bié, rú shí ér zhù. dà huì, cǐ yī chéng dào, wéi chú rú lái, fēi wài dào èr chéng fàn tiān wáng děng zhī suǒ néng dé."
“云何名一乘行相?谓得证知一乘道故。云何名为知一乘道?谓离能取、所取分别,如实而住。大慧,此一乘道,唯除如来,非外道、二乘、梵天王等之所能得。”
dà huì bái fó yán:" shì zūn, hé gù shuō yǒu sān shèng, bù shuō yī chéng?"
大慧白佛言:“世尊,何故说有三乘,不说一乘?”
fú yán:" dà huì, shēng wén yuán jué, wú zì bān niè pán fǎ gù, wǒ shuō yī chéng. yǐ bǐ dàn yī rú lái suǒ shuō diào fú yuǎn lí, rú shì xiū xíng ér dé jiě tuō, fēi zì suǒ de yòu bǐ wèi néng chú miè zhì zhàng jí yè xí qì, wèi jué fǎ wú wǒ, wèi míng bù sī yì biàn yì sǐ, shì gù wǒ shuō yǐ wéi sān shèng. ruò bǐ néng chú yī qiè guò xí, jué fǎ wú wǒ, shì shí nǎi lí sān mèi suǒ zuì, yú wú lòu jiè ér dé jué wù yǐ, yú chū shì shàng shàng wú lòu jiè zhōng xiū zhū gōng dé, pǔ shǐ mǎn zú, huò bù sī yì zì zài fǎ shēn."
佛言:“大慧,声闻、缘觉,无自般涅槃法故,我说一乘。以彼但依如来所说调伏远离,如是修行而得解脱,非自所得;又彼未能除灭智障及业习气,未觉法无我,未名不思议变易死,是故我说以为三乘。若彼能除一切过习,觉法无我,是时乃离三昧所醉,于无漏界而得觉悟已,于出世上上无漏界中修诸功德,普使满足,获不思议自在法身。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" tiān chéng jí fàn chéng, shēng wén yuán jué chéng,
“天乘及梵乘, 声闻缘觉乘,
zhū fú rú lái chéng, zhū chéng wǒ suǒ shuō.
诸佛如来乘, 诸乘我所说。
nǎi zhì yǒu xīn qǐ, zhū chéng wèi jiū jìng,
乃至有心起, 诸乘未究竟,
bǐ xīn zhuǎn miè yǐ, wú chéng jí chéng zhě.
彼心转灭已, 无乘及乘者。
wú yǒu chéng jiàn lì, wǒ shuō wèi yī chéng,
无有乘建立, 我说为一乘,
wèi shè yú fū gù, shuō zhū chéng chā bié.
为摄愚夫故, 说诸乘差别。
jiě tuō yǒu sān zhǒng, wèi lí zhū fán nǎo,
解脱有三种, 谓离诸烦恼,
jí yǐ fǎ wú wǒ, píng děng zhì jiě tuō.
及以法无我, 平等智解脱。
pì rú hǎi zhōng mù, cháng suí bō làng zhuǎn,
譬如海中木, 常随波浪转,
shēng wén xīn yì rán, xiāng fēng suǒ piào jī.
声闻心亦然, 相风所漂激。
suī miè qǐ fán nǎo, yóu bèi xí qì fù,
虽灭起烦恼, 犹被习气缚,
sān mèi jiǔ suǒ zuì, zhù yú wú lòu jiè.
三昧酒所醉, 住于无漏界。
bǐ fēi jiū jìng qù, yì fù bù tuì zhuǎn,
彼非究竟趣, 亦复不退转,
yǐ dé sān mèi shēn, nǎi zhì jié bù jué.
以得三昧身, 乃至劫不觉。
pì rú hūn zuì rén, jiǔ xiāo rán hòu wù,
譬如昏醉人, 酒消然后悟,
shēng wén yì rú shì, jué hòu dàng chéng fú."
声闻亦如是, 觉后当成佛。”