ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà yǔ mó dì pú sà, jù yóu yī qiè zhū fú guó tǔ, chéng fú shén lì, cóng zuò ér qǐ, piān tǎn yòu jiān, yòu xī zhe dì, xiàng fú hé zhǎng, qū gōng gōng jìng, ér shuō sòng yán:
爾時，大慧菩薩摩訶薩與摩帝菩薩，俱游一切諸佛國土，承佛神力，從座而起，偏袒右肩，右膝著地，向佛合掌，曲躬恭敬，而說頌言：
shì jiān lí shēng miè, pì rú xū kōng huá,
「世間離生滅， 譬如虛空華，
zhì bù dé yǒu wú, ér xìng dà bēi xīn.
智不得有無， 而興大悲心。
yī qiè fǎ rú huàn, yuǎn lí yú xīn shí,
一切法如幻， 遠離於心識，
zhì bù dé yǒu wú, ér xìng dà bēi xīn.
智不得有無， 而興大悲心。
shì jiān héng rú mèng, yuǎn lí yú duàn cháng,
世間恆如夢， 遠離於斷常，
zhì bù dé yǒu wú, ér xìng dà bēi xīn.
智不得有無， 而興大悲心。
zhī rén fǎ wú wǒ, fán nǎo jí ěr yàn,
知人法無我， 煩惱及爾焰，
cháng qīng jìng wú xiāng, ér xìng dà bēi xīn.
常清淨無相， 而興大悲心。
fú bú zhù niè pán, niè pán bú zhù fú,
佛不住涅槃， 涅槃不住佛，
yuǎn lí jué bù jué, ruò yǒu ruò fēi yǒu.
遠離覺不覺， 若有若非有。
fǎ shēn rú huàn mèng, yún hé kě chēng zàn?
法身如幻夢， 云何可稱讚？
zhī wú xìng wú shēng, nǎi míng chēng zàn fú.
知無性無生， 乃名稱讚佛。
fú wú gēn jìng xiāng, bù jiàn míng jiàn fú,
佛無根境相， 不見名見佛，
yún hé yú mù ní, ér néng yǒu zàn huǐ?
云何於牟尼， 而能有贊毀？
ruò jiàn yú mù ní, jì jìng yuǎn lí shēng,
若見於牟尼， 寂靜遠離生，
shì rén jīn hòu shì, lí zhe wú suǒ jiàn.
是人今後世， 離著無所見。」
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, jì zàn fú yǐ, zì shuō xìng míng:
爾時，大慧菩薩摩訶薩，偈贊佛已，自說姓名：
wǒ míng wèi dà huì, tōng dá yú dà chéng,
「我名為大慧， 通達於大乘，
jīn yǐ bǎi bā yì, yǎng zī zūn zhōng shàng.
今以百八義， 仰咨尊中上。」
shí, shì jiān jiě wén shì yǔ yǐ, pǔ guān zhòng huì ér shuō shì yán:
時，世間解聞是語已，普觀眾會而說是言：
rǔ děng zhū fó zǐ, jīn jiē zì suǒ wèn,
「汝等諸佛子， 今皆恣所問，
wǒ dāng wèi rǔ shuō, zì zhèng zhī jìng jiè.
我當為汝說， 自證之境界。」
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, méng fú xǔ yǐ, dǐng lǐ fú zú, yǐ sòng wèn yuē:
爾時，大慧菩薩摩訶薩，蒙佛許已，頂禮佛足，以頌問曰：
yún hé qǐ jì dù? yún hé jìng jì dù?
「云何起計度？ 云何淨計度？
yún hé qǐ mí huò? yún hé jìng mí huò?
云何起迷惑？ 云何淨迷惑？
yún hé míng fó zǐ? jí wú yǐng cì dì?
云何名佛子？ 及無影次第？
yún hé shā tǔ huà, xiāng jí zhū wài dào?
云何剎土化， 相及諸外道？
jiě tuō zhì hé suǒ? shuí fù shuí néng jiě?
解脫至何所？ 誰縛誰能解？
yún hé chán jìng jiè? hé gù yǒu sān shèng?
云何禪境界？ 何故有三乘？
bǐ yǐ hé yuán shēng? hé zuò hé néng zuò?
彼以何緣生？ 何作何能作？
shuí shuō èr jù yì? yún hé zhū yǒu qǐ?
誰說二俱異？ 云何諸有起？
yún hé wú sè dìng, jí yǔ miè jǐn dìng?
云何無色定， 及與滅盡定？
yún hé wèi xiǎng miè? yún hé cóng dìng jué?
云何為想滅？ 云何從定覺？
yún hé suǒ zuò shēng, jìn qù jí chí shēn?
云何所作生， 進去及持身？
yún hé jiàn zhū wù? yún hé rù zhū dì?
云何見諸物？ 云何入諸地？
yún hé yǒu fó zǐ? shuí néng pò sān yǒu?
云何有佛子？ 誰能破三有？
hé chù shēn yún hé? shēng fù zhù hé chù?
何處身云何？ 生復住何處？
yún hé de shén tōng, zì zài jí sān mèi?
云何得神通， 自在及三昧？
sān mèi xīn hé xiāng? yuàn fú wèi wǒ shuō.
三昧心何相？ 願佛為我說。
yún hé míng cáng shí? yún hé míng yì shí?
云何名藏識？ 云何名意識？
yún hé qǐ zhū jiàn? yún hé tuì zhū jiàn?
云何起諸見？ 云何退諸見？
yún hé xìng fēi xìng? yún hé wéi shì xīn?
云何姓非姓？ 云何唯是心？
hé yīn jiàn lì xiāng? yún hé chéng wú wǒ?
何因建立相？ 云何成無我？
yún hé wú zhòng shēng? yún hé suí sú shuō?
云何無眾生？ 云何隨俗說？
yún hé dé bù qǐ, cháng jiàn jí duàn jiàn?
云何得不起， 常見及斷見？
yún hé fú wài dào, qí xiāng bù xiāng wéi?
云何佛外道， 其相不相違？
hé gù dāng lái shì, zhǒng zhǒng zhū yì bù?
何故當來世， 種種諸異部？
yún hé wèi xìng kōng? yún hé shā nà miè?
云何為性空？ 云何剎那滅？
tāi cáng yún hé qǐ? yún hé shì bù dòng?
胎藏云何起？ 云何世不動？
yún hé zhū shì jiān, rú huàn yì rú mèng,
云何諸世間， 如幻亦如夢，
gān chéng jí yáng yàn, nǎi zhì shuǐ zhōng yuè?
乾城及陽焰， 乃至水中月？
yún hé pú tí fēn? jué fēn cóng hé qǐ?
云何菩提分？ 覺分從何起？
yún hé guó tǔ luàn? hé gù jiàn zhū yǒu?
云何國土亂？ 何故見諸有？
yún hé zhī shì fǎ? yún hé lí wén zì?
云何知世法？ 云何離文字？
yún hé rú kōng huá, bù shēng yì bù miè?
云何如空華， 不生亦不滅？
zhēn rú yǒu jǐ zhǒng? zhū dù xīn yǒu jǐ?
真如有幾種？ 諸度心有幾？
yún hé rú xū kōng? yún hé lí fēn bié?
云何如虛空？ 云何離分別？
yún hé dì cì dì? yún hé dé wú yǐng?
云何地次第？ 云何得無影？
hé zhě èr wú wǒ? yún hé suǒ zhī jìng?
何者二無我？ 云何所知淨？
shèng zhì yǒu jǐ zhǒng, jiè zhòng shēng yì rán?
聖智有幾種， 戒眾生亦然？
mó ní děng zhū bǎo, sī bìng yún hé chū?
摩尼等諸寶， 斯並云何出？
shuí qǐ yú yǔ yán, zhòng shēng jí zhū wù?
誰起於語言， 眾生及諸物？
míng chù yǔ jì shù, shuí zhī suǒ xiǎn shì?
明處與伎術， 誰之所顯示？
jiā tā yǒu jǐ zhǒng, zhǎng xíng jù yì rán?
伽他有幾種， 長行句亦然？
dào lǐ jǐ bù tóng? jiě shì jǐ chà bié?
道理幾不同？ 解釋幾差別？
yǐn shí shì shuí zuò? ài yù yún hé qǐ?
飲食是誰作？ 愛欲云何起？
yún hé zhuǎn lún wáng, jí yǐ zhū xiǎo wáng?
云何轉輪王， 及以諸小王？
yún hé wáng shǒu hù? tiān zhòng jǐ zhǒng bié?
云何王守護？ 天眾幾種別？
dì rì yuè xīng xiù, sī děng bìng shì hé?
地日月星宿， 斯等並是何？
jiě tuō yǒu jǐ zhǒng? xiū xíng shī fù jǐ?
解脫有幾種？ 修行師復幾？
yún hé ā dū lí? dì zǐ jǐ chà bié?
云何阿闍梨？ 弟子幾差別？
rú lái yǒu jǐ zhǒng, běn shēng shì yì rán?
如來有幾種， 本生事亦然？
zhòng mó jí yì xué, rú shì gè yǒu jǐ?
眾魔及異學， 如是各有幾？
zì xìng jǐ zhǒng yì? xīn yǒu jǐ zhǒng bié?
自性幾種異？ 心有幾種別？
yún hé wéi jiǎ shè? yuàn fú wèi kāi yǎn.
云何唯假設？ 願佛為開演。
yún hé wèi fēng yún? niàn zhì hé yīn yǒu?
云何為風雲？ 念智何因有？
téng shù děng háng liè, cǐ bìng shuí néng zuò?
藤樹等行列， 此並誰能作？
yún hé xiàng mǎ shòu? hé yīn ér bǔ qǔ?
云何象馬獸？ 何因而捕取？
yún hé bēi lòu rén? cǐ bìng shuí néng zuò?
云何卑陋人？ 此並誰能作？
yún hé liù shí shè? yún hé yī chǎn tí?
云何六時攝？ 云何一闡提？
nǚ nán jí bù nán, cǐ bìng yún hé shēng?
女男及不男， 此並云何生？
yún hé xiū xíng jìn? yún hé xiū xíng tuì?
云何修行進？ 云何修行退？
yú jiā shī yǒu jǐ, lìng rén zhù qí zhōng?
瑜伽師有幾， 令人住其中？
zhòng shēng shēng zhū qù, hé xíng hé sè xiàng?
眾生生諸趣， 何形何色相？
fù ráo dà zì zài, cǐ fù hé yīn dé?
富饒大自在， 此復何因得？
yún hé shì jiā zhǒng? yún hé gān zhè zhǒng?
云何釋迦種？ 云何甘蔗種？
xiān rén zhǎng kǔ xíng, shì shuí zhī jiào shòu?
仙人長苦行， 是誰之教授？
hé yīn fú shì zūn, yī qiè shā zhōng xiàn,
何因佛世尊， 一切剎中現，
yì míng zhū sè lèi, fó zǐ zhòng wéi rào?
異名諸色類， 佛子眾圍繞？
hé yīn bù shí ròu? hé yīn lìng duàn ròu?
何因不食肉？ 何因令斷肉？
shí ròu zhū zhòng shēng, yǐ hé yīn gù shí?
食肉諸眾生， 以何因故食？
hé gù zhū guó tǔ, yóu rú rì yuè xíng,
何故諸國土， 猶如日月形，
xū mí jí lián huá, wàn zì shī zi xiàng?
須彌及蓮華， 卍字師子像？
hé gù zhū guó tǔ, rú yīn tuó luó wǎng,
何故諸國土， 如因陀羅網，
fù zhù huò cè zhù, yī qiè bǎo suǒ chéng?
覆住或側住， 一切寶所成？
hé gù zhū guó tǔ, wú gòu rì yuè guāng,
何故諸國土， 無垢日月光，
huò rú huá guǒ xíng, kōng hóu xì yāo gǔ?
或如華果形， 箜篌細腰鼓？
yún hé biàn huà fú? yún hé wèi bào fú?
云何變化佛？ 云何為報佛？
zhēn rú zhì huì fú, yuàn jiē wèi wǒ shuō.
真如智慧佛， 願皆為我說。
yún hé yú yù jiè, bù chéng děng zhèng jué?
云何於欲界， 不成等正覺？
hé gù sè jiū jìng, lí rǎn dé pú tí?
何故色究竟， 離染得菩提？
rú lái miè dù hòu, shuí dāng chí zhèng fǎ?
如來滅度後， 誰當持正法？
shì zūn zhù jiǔ rú? zhèng fǎ jǐ shí zhù?
世尊住久如？ 正法幾時住？
xī tán yǒu jǐ zhǒng? zhū jiàn fù yǒu jǐ?
悉檀有幾種？ 諸見復有幾？
hé gù lì pí ní, jí yǐ zhū bǐ qiū,
何故立毗尼， 及以諸比丘，
yī qiè zhū fó zǐ, dú jué jí shēng wén?
一切諸佛子， 獨覺及聲聞？
yún hé zhuǎn suǒ yī? yún hé dé wú xiāng?
云何轉所依？ 云何得無相？
yún hé dé shì tōng? yún hé dé chū shì?
云何得世通？ 云何得出世？
fù yǐ hé yīn yuán, xīn zhù qī dì zhōng?
復以何因緣， 心住七地中？
sēng jiā yǒu jǐ zhǒng? yún hé chéng pò sēng?
僧伽有幾種？ 云何成破僧？
yún hé wèi zhòng shēng, guǎng shuō yī fāng lùn?
云何為眾生， 廣說醫方論？
hé gù dà mù ní, chàng shuō rú shì yán,
何故大牟尼， 唱說如是言，
jiā yè jū liú sūn, jū nà hán shì wǒ?
迦葉拘留孫， 拘那含是我？
hé gù shuō duàn cháng, jí yǔ wǒ wú wǒ?
何故說斷常， 及與我無我？
hé bù héng shuō shí, yī qiè wéi shì xīn?
何不恆說實， 一切唯是心？
yún hé nán nǚ lín, hē lí ān mó luó,
云何男女林， 訶梨庵摩羅，
jī luó suō lún wéi, jí yǐ jīn gāng shān,
雞羅娑輪圍， 及以金剛山，
rú shì chù zhōng jiān, wú liàng bǎo zhuāng yán,
如是處中間， 無量寶莊嚴，
xiān rén gān tà pó, yī qiè jiē chōng mǎn,
仙人乾闥婆， 一切皆充滿，
cǐ jiē hé yīn yuán? yuàn zūn wèi wǒ shuō.
此皆何因緣？ 願尊為我說。」
ěr shí, shì zūn wén qí suǒ qǐng dà chéng wēi miào zhū fú zhī xīn zuì shàng fǎ mén, jí gào zhī yán: shàn zāi! dà huì, dì tīng! dì tīng! rú rǔ suǒ wèn, dāng cì dì shuō. jí shuō sòng yán:
爾時，世尊聞其所請大乘微妙諸佛之心最上法門，即告之言：「善哉！大慧，諦聽！諦聽！如汝所問，當次第說。」即說頌言：
ruò shēng ruò bù shēng, niè pán jí kōng xiāng,
「若生若不生， 涅槃及空相，
liú zhuǎn wú zì xìng, bō luó mì fó zǐ,
流轉無自性， 波羅蜜佛子，
shēng wén pì zhī fó, wài dào wú sè xíng.
聲聞辟支佛， 外道無色行。
xū mí jù hǎi shān, zhōu zhǔ shā tǔ dì,
須彌巨海山， 洲渚剎土地，
xīng xiù yǔ rì yuè, tiān zhòng ā xiū luó.
星宿與日月， 天眾阿修羅。
jiě tuō zì zài tōng, lì chán zhū sān mèi,
解脫自在通， 力禪諸三昧，
miè jí rú yì zú, pú tí fēn jí dào,
滅及如意足， 菩提分及道，
chán dìng yǔ wú liàng, zhū yùn jí wǎng lái,
禪定與無量， 諸蘊及往來，
nǎi zhì miè jǐn dìng, xīn shēng qǐ yán shuō.
乃至滅盡定， 心生起言說。
xīn yì shí wú wǒ, wǔ fǎ jí zì xìng,
心意識無我， 五法及自性，
fēn bié suǒ fēn bié, néng suǒ èr zhǒng jiàn.
分別所分別， 能所二種見。
zhū chéng zhǒng xìng chù, jīn mó ní zhēn zhū,
諸乘種性處， 金摩尼真珠，
yī chǎn tí dà zhǒng, huāng luàn jí yī fú.
一闡提大種， 荒亂及一佛。
zhì suǒ zhì jiào dé, zhòng shēng yǒu wú yǒu?
智所智教得， 眾生有無有？
xiàng mǎ shòu hé yīn? yún hé ér bǔ qǔ?
象馬獸何因？ 云何而捕取？
yún hé yīn pì yù, xiāng yīng chéng xī tán?
云何因譬喻， 相應成悉檀？
suǒ zuò jí néng zuò, zhòng lín yǔ mí huò.
所作及能作， 眾林與迷惑。
rú shì zhēn shí lǐ, wéi xīn wú jìng jiè,
如是真實理， 唯心無境界，
zhū dì wú cì dì, wú xiāng zhuǎn suǒ yī.
諸地無次第， 無相轉所依。
yī fāng gōng qiǎo lùn, jì shù zhū míng chù,
醫方工巧論， 伎術諸明處，
xū mí zhū shān dì, jù hǎi rì yuè liàng.
須彌諸山地， 巨海日月量。
shàng zhōng xià zhòng shēng, shēn gè jǐ wēi chén?
上中下眾生， 身各幾微塵？
yī yī shā jǐ chén? yī yī gōng jǐ zhǒu?
一一剎幾塵？ 一一弓幾肘？
jǐ gōng jù lú shě? bàn yóu xún yóu xún,
幾弓俱廬舍？ 半由旬由旬，
tù háo yǔ xì yóu, jǐ yáng máo kuàng mài,
兔毫與隙游， 蟣羊毛䵃麥，
bàn shēng yǔ yī shēng, shì gè jǐ kuàng mài?
半升與一升， 是各幾䵃麥？
yī hú jí shí hú, shí wàn jì qiān yì,
一斛及十斛， 十萬暨千億，
nǎi zhì pín pó luó, shì děng gè jǐ shù?
乃至頻婆羅， 是等各幾數？
jǐ chén chéng jiè zǐ? jǐ jiè chéng cǎo zi?
幾塵成芥子？ 幾芥成草子？
fù yǐ jǐ cǎo zi, ér chéng yú yī dòu?
復以幾草子， 而成於一豆？
jǐ dòu chéng yī zhū? jǐ zhū chéng yī liǎng?
幾豆成一銖？ 幾銖成一兩？
jǐ liǎng chéng yī jīn? jǐ jīn chéng xū mí?
幾兩成一斤？ 幾斤成須彌？
cǐ děng suǒ yīng qǐng, hé yīn wèn yú shì?
此等所應請， 何因問餘事？
shēng wén pì zhī fó, zhū fú jí fó zǐ,
聲聞辟支佛， 諸佛及佛子，
rú shì děng shēn liàng, gè yǒu jǐ wēi chén?
如是等身量， 各有幾微塵？
huǒ fēng gè jǐ chén? yī yī gēn yǒu jǐ?
火風各幾塵？ 一一根有幾？
méi jí zhū máo kǒng, fù gè jǐ chén chéng?
眉及諸毛孔， 復各幾塵成？
rú shì děng zhū shì, yún hé bù wèn wǒ?
如是等諸事， 云何不問我？
yún hé dé cái fù? yún hé zhuǎn lún wáng?
云何得財富？ 云何轉輪王？
yún hé wáng shǒu hù? yún hé dé jiě tuō?
云何王守護？ 云何得解脫？
yún hé zhǎng xíng jù, yín yù jí yǐn shí?
云何長行句， 淫慾及飲食？
yún hé nán nǚ lín, jīn gāng děng zhū shān?
云何男女林， 金剛等諸山？
huàn mèng kě ài pì, zhū yún cóng hé qǐ?
幻夢渴愛譬， 諸雲從何起？
shí jié yún hé yǒu? hé yīn zhǒng zhǒng wèi?
時節云何有？ 何因種種味？
nǚ nán jí bù nán? fú pú sà yán shì?
女男及不男？ 佛菩薩嚴飾？
yún hé zhū miào shān, xiān tà pó zhuāng yán?
云何諸妙山， 仙闥婆莊嚴？
jiě tuō zhì hé suǒ? shuí fù shuí jiě tuō?
解脫至何所？ 誰縛誰解脫？
yún hé chán jìng jiè, biàn huà jí wài dào?
云何禪境界， 變化及外道？
yún hé wú yīn zuò? yún hé yǒu yīn zuò?
云何無因作？ 云何有因作？
yún hé zhuǎn zhū jiàn? yún hé qǐ jì dù?
云何轉諸見？ 云何起計度？
yún hé jìng jì dù? suǒ zuò yún hé qǐ?
云何淨計度？ 所作云何起？
yún hé ér zhuǎn qù? yún hé duàn zhū xiǎng?
云何而轉去？ 云何斷諸想？
yún hé qǐ sān mèi? pò sān yǒu zhě shuí?
云何起三昧？ 破三有者誰？
hé chù shēn yún hé? yún hé wú yǒu wǒ?
何處身云何？ 云何無有我？
yún hé suí sú shuō? rǔ wèn xiāng yún hé,
云何隨俗說？ 汝問相云何，
jí suǒ wèn fēi wǒ? yún hé wèi tāi cáng,
及所問非我？ 云何為胎藏，
jí yǐ yú zhī fēn? yún hé duàn cháng jiàn?
及以余支分？ 云何斷常見？
yún hé xīn yī jìng? yún hé yán shuō zhì?
云何心一境？ 云何言說智？
jiè zhǒng xìng fó zǐ, yún hé chēng lǐ shì?
戒種性佛子， 云何稱理釋？
yún hé shī dì zǐ, zhòng shēng zhǒng xìng bié
云何師弟子， 眾生種性別
yǐn shí jí xū kōng, cōng míng mó shī shè?
飲食及虛空， 聰明魔施設？
yún hé shù xíng bù? shì rǔ zhī suǒ wèn.
云何樹行布？ 是汝之所問。
hé yīn yī qiè shā, zhǒng zhǒng xiāng bù tóng?
何因一切剎， 種種相不同？
huò yǒu rú kōng hóu, yāo gǔ jí zhòng huá
或有如箜篌， 腰鼓及眾華；
huò yǒu lí guāng míng, xiān rén zhǎng kǔ xíng
或有離光明， 仙人長苦行；
huò yǒu hǎo zú xìng, lìng zhòng shēng zūn zhòng
或有好族姓， 令眾生尊重；
huò yǒu tǐ bēi lòu, wèi rén suǒ qīng jiàn.
或有體卑陋， 為人所輕賤。
yún hé yù jiè zhōng, xiū xíng bù chéng fó,
云何欲界中， 修行不成佛，
ér yú sè jiū jìng, nǎi shēng děng zhèng jué?
而於色究竟， 乃升等正覺？
yún hé shì jiān rén, ér néng huò shén tōng?
云何世間人， 而能獲神通？
hé yīn chēng bǐ qiū? hé gù míng sēng jiā?
何因稱比丘？ 何故名僧伽？
yún hé huà jí bào, zhēn rú zhì huì fú?
云何化及報， 真如智慧佛？
yún hé shǐ qí xīn, dé zhù qī dì zhōng?
云何使其心， 得住七地中？
cǐ jí yú yú yì, rǔ jīn xián wèn wǒ.
此及於余義， 汝今咸問我。
rú xiān fú suǒ shuō, yī bǎi bā zhǒng jù,
「如先佛所說， 一百八種句，
yī yī xiāng xiāng yīng, yuǎn lí zhū jiàn guò,
一一相相應， 遠離諸見過，
yì lí yú shì sú, yán yǔ suǒ chéng fǎ.
亦離於世俗， 言語所成法。
wǒ dāng wèi rǔ shuō, fó zǐ yīng tīng shòu.
我當為汝說， 佛子應聽受。」
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà bái fó yán: shì zūn, hé zhě shì yī bǎi bā jù?
爾時，大慧菩薩摩訶薩白佛言：「世尊，何者是一百八句？」
fú yán dà huì: suǒ wèi shēng jù fēi shēng jù, cháng jù fēi cháng jù, xiāng jù fēi xiāng jù, zhù yì jù fēi zhù yì jù, shā nà jù fēi shā nà jù, zì xìng jù fēi zì xìng jù, kōng jù fēi kōng jù, duàn jù fēi duàn jù, xīn jù fēi xīn jù, zhōng jù fēi zhōng jù, yuán jù fēi yuán jù, yīn jù fēi yīn jù, fán nǎo jù fēi fán nǎo jù, ài jù fēi ài jù, fāng biàn jù fēi fāng biàn jù, shàn qiǎo jù fēi shàn qiǎo jù, qīng jìng jù fēi qīng jìng jù, xiāng yīng jù fēi xiāng yīng jù, pì yù jù fēi pì yù jù, dì zǐ jù fēi dì zǐ jù, shī jù fēi shī jù, zhǒng xìng jù fēi zhǒng xìng jù, sān shèng jù fēi sān shèng jù, wú yǐng xiàng jù fēi wú yǐng xiàng jù, yuàn jù fēi yuàn jù, sān lún jù fēi sān lún jù, biāo xiāng jù fēi biāo xiāng jù, yǒu jù fēi yǒu jù, wú jù fēi wú jù, jù jù fēi jù jù, zì zhèng shèng zhì jù fēi zì zhèng shèng zhì jù, xiàn fǎ lè jù fēi xiàn fǎ lè jù, shā jù fēi shā jù, chén jù fēi chén jù, shuǐ jù fēi shuǐ jù, gōng jù fēi gōng jù, dà zhǒng jù fēi dà zhǒng jù, suàn shù jù fēi suàn shù jù, shén tōng jù fēi shén tōng jù, xū kōng jù fēi xū kōng jù, yún jù fēi yún jù, qiǎo míng jù fēi qiǎo míng jù, jì shù jù fēi jì shù jù, fēng jù fēi fēng jù, dì jù fēi dì jù, xīn jù fēi xīn jù, jiǎ lì jù fēi jiǎ lì jù, tǐ xìng jù fēi tǐ xìng jù, yùn jù fēi yùn jù, zhòng shēng jù fēi zhòng shēng jù, jué jù fēi jué jù, niè pán jù fēi niè pán jù, suǒ zhī jù fēi suǒ zhī jù, wài dào jù fēi wài dào jù, huāng luàn jù fēi huāng luàn jù, huàn jù fēi huàn jù, mèng jù fēi mèng jù, yáng yàn jù fēi yáng yàn jù, yǐng xiàng jù fēi yǐng xiàng jù, huǒ lún jù fēi huǒ lún jù, gān tà pó jù fēi gān tà pó jù, tiān jù fēi tiān jù, yǐn shí jù fēi yǐn shí jù, yín yù jù fēi yín yù jù, jiàn jù fēi jiàn jù, bō luó mì jù fēi bō luó mì jù, jiè jù fēi jiè jù, rì yuè xīng xiù jù fēi rì yuè xīng xiù jù, dì jù fēi dì jù, guǒ jù fēi guǒ jù, miè jù fēi miè jù, miè qǐ jù fēi miè qǐ jù, yī fāng jù fēi yī fāng jù, xiāng jù fēi xiāng jù, zhī fēn jù fēi zhī fēn jù, chán jù fēi chán jù, mí jù fēi mí jù, xiàn jù fēi xiàn jù, hù jù fēi hù jù, zhǒng zú jù fēi zhǒng zú jù, xiān jù fēi xiān jù, wáng jù fēi wáng jù, shè shòu jù fēi shè shòu jù, bǎo jù fēi bǎo jù, jì jù fēi jì jù, yī chǎn tí jù fēi yī chǎn tí jù, nǚ nán bù nán jù fēi nǚ nán bù nán jù, wèi jù fēi wèi jù, zuò jù fēi zuò jù, shēn jù fēi shēn jù, jì dù jù fēi jì dù jù, dòng jù fēi dòng jù, gēn jù fēi gēn jù, yǒu wèi jù fēi yǒu wèi jù, yīn guǒ jù fēi yīn guǒ jù, sè jiū jìng jù fēi sè jiū jìng jù, shí jié jù fēi shí jié jù, shù téng jù fēi shù téng jù, zhǒng zhǒng jù fēi zhǒng zhǒng jù, yǎn shuō jù fēi yǎn shuō jù, jué dìng jù fēi jué dìng jù, pí ní jù fēi pí ní jù, bǐ qiū jù fēi bǐ qiū jù, zhù chí jù fēi zhù chí jù, wén zì jù fēi wén zì jù.
佛言大慧：「所謂生句非生句，常句非常句，相句非相句，住異句非住異句，剎那句非剎那句，自性句非自性句，空句非空句，斷句非斷句，心句非心句，中句非中句，緣句非緣句，因句非因句，煩惱句非煩惱句，愛句非愛句，方便句非方便句，善巧句非善巧句，清淨句非清淨句，相應句非相應句，譬喻句非譬喻句，弟子句非弟子句，師句非師句，種性句非種性句，三乘句非三乘句，無影像句非無影像句，願句非願句，三輪句非三輪句，摽相句非摽相句，有句非有句，無句非無句，俱句非俱句，自證聖智句非自證聖智句，現法樂句非現法樂句，剎句非剎句，塵句非塵句，水句非水句，弓句非弓句，大種句非大種句，算數句非算數句，神通句非神通句，虛空句非虛空句，雲句非雲句，巧明句非巧明句，伎術句非伎術句，風句非風句，地句非地句，心句非心句，假立句非假立句，體性句非體性句，蘊句非蘊句，眾生句非眾生句，覺句非覺句，涅槃句非涅槃句，所知句非所知句，外道句非外道句，荒亂句非荒亂句，幻句非幻句，夢句非夢句，陽焰句非陽焰句，影像句非影像句，火輪句非火輪句，乾闥婆句非乾闥婆句，天句非天句，飲食句非飲食句，淫慾句非淫慾句，見句非見句，波羅蜜句非波羅蜜句，戒句非戒句，日月星宿句非日月星宿句，諦句非諦句，果句非果句，滅句非滅句，滅起句非滅起句，醫方句非醫方句，相句非相句，支分句非支分句，禪句非禪句，迷句非迷句，現句非現句，護句非護句，種族句非種族句，仙句非仙句，王句非王句，攝受句非攝受句，寶句非寶句，記句非記句，一闡提句非一闡提句，女男不男句非女男不男句，味句非味句，作句非作句，身句非身句，計度句非計度句，動句非動句，根句非根句，有為句非有為句，因果句非因果句，色究竟句非色究竟句，時節句非時節句，樹藤句非樹藤句，種種句非種種句，演說句非演說句，決定句非決定句，毗尼句非毗尼句，比丘句非比丘句，住持句非住持句，文字句非文字句。
dà huì, cǐ bǎi bā jù, jiē shì guò qù zhū fú suǒ shuō.
「大慧，此百八句，皆是過去諸佛所說。」
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán: shì zūn, zhū shí yǒu jǐ zhǒng shēng zhù miè?
爾時，大慧菩薩摩訶薩，復白佛言：「世尊，諸識有幾種生、住、滅？」
fú yán: dà huì, zhū shí yǒu èr zhǒng shēng zhù miè, fēi yì duó zhě zhī suǒ néng zhī, suǒ wèi xiāng xù shēng jí xiāng shēng, xiāng xù zhù jí xiāng zhù, xiāng xù miè jí xiāng miè. zhū shí yǒu sān xiāng, wèi zhuǎn xiāng yè xiāng zhēn xiàng.
佛言：「大慧，諸識有二種生、住、滅，非臆度者之所能知，所謂相續生及相生，相續住及相住，相續滅及相滅。諸識有三相，謂轉相、業相、真相。
dà huì, shí guǎng shuō yǒu bā lüè zé wéi èr, wèi xiàn shí jí fēn bié shì shí. dà huì, rú míng jìng zhōng xiàn zhū sè xiàng, xiàn shí yì ěr. dà huì, xiàn shí yǔ fēn bié shì shí, cǐ èr shí wú yì, xiāng hù wèi yīn. dà huì, xiàn shí, yǐ bù sī yì xūn biàn wèi yīn fēn bié shì shí, yǐ fēn bié jìng jiè jí wú shǐ xì lùn xí qì wèi yīn.
「大慧，識廣說有八；略則唯二，謂現識及分別事識。大慧，如明鏡中現諸色像，現識亦爾。大慧，現識與分別事識，此二識無異，相互為因。大慧，現識，以不思議熏變為因；分別事識，以分別境界及無始戲論習氣為因。
dà huì, ā lài yé shí xū wàng fēn bié zhǒng zhǒng xí qì miè, jí yī qiè gēn shí miè, shì míng xiāng miè. dà huì, xiāng xù miè zhě, wèi suǒ yī yīn miè jí suǒ yuán miè, jí xiāng xù miè. suǒ yī yīn zhě, wèi wú shǐ xì lùn xū wàng xí qì suǒ yuán zhě, wèi zì xīn suǒ jiàn fēn bié jìng jiè.
「大慧，阿賴耶識虛妄分別種種習氣滅，即一切根識滅，是名相滅。大慧，相續滅者，謂所依因滅及所緣滅，即相續滅。所依因者，謂無始戲論虛妄習氣；所緣者，謂自心所見分別境界。
dà huì, pì rú ní tuán yǔ wēi chén, fēi yì fēi bù yì jīn yǔ zhuāng yán jù yì rú shì. dà huì, ruò ní tuán yǔ wēi chén yì zhě, yīng fēi bǐ chéng, ér shí bǐ chéng, shì gù bù yì ruò bù yì zhě, ní tuán wēi chén yīng wú fēn bié. dà huì, zhuǎn shí cáng shí ruò yì zhě, cáng shí fēi bǐ yīn ruò bù yì zhě, zhuǎn shí miè, cáng shí yì yīng miè, rán bǐ zhēn xiàng bù miè. dà huì, shí zhēn xiàng bù miè, dàn yè xiāng miè. ruò zhēn xiàng miè zhě, cáng shí yīng miè ruò cáng shí miè zhě, jí bù yì wài dào duàn miè lùn.
「大慧，譬如泥團與微塵，非異、非不異；金與莊嚴具亦如是。大慧，若泥團與微塵異者，應非彼成，而實彼成，是故不異；若不異者，泥團、微塵應無分別。大慧，轉識、藏識若異者，藏識非彼因；若不異者，轉識滅，藏識亦應滅，然彼真相不滅。大慧，識真相不滅，但業相滅。若真相滅者，藏識應滅；若藏識滅者，即不異外道斷滅論。
dà huì, bǐ zhū wài dào zuò rú shì shuō, qǔ jìng jiè xiāng xù shí miè, jí wú shǐ xiāng xù shí miè. dà huì, bǐ zhū wài dào shuō, xiāng xù shí cóng zuò zhě shēng, bù shuō yǎn shí yī sè guāng míng hé hé ér shēng, wéi shuō zuò zhě wèi shēng yīn gù. zuò zhě shì hé? bǐ jì shèng xìng zhàng fū zì zài shí jí wēi chén, wèi néng zuò zhě.
「大慧，彼諸外道作如是說，取境界相續識滅，即無始相續識滅。大慧，彼諸外道說，相續識從作者生，不說眼識依色、光明和合而生，唯說作者為生因故。作者是何？彼計勝性、丈夫、自在、時及微塵，為能作者。
fù cì, dà huì, yǒu qī zhǒng zì xìng, suǒ wèi jí zì xìng xìng zì xìng xiāng zì xìng dà zhǒng zì xìng yīn zì xìng yuán zì xìng chéng zì xìng.
「複次，大慧，有七種自性，所謂集自性、性自性、相自性、大種自性、因自性、緣自性、成自性。
fù cì, dà huì, yǒu qī zhǒng dì yī yì, suǒ wèi xīn suǒ xíng zhì suǒ xíng èr jiàn suǒ xíng chāo èr jiàn suǒ xíng chāo zi dì suǒ xíng rú lái suǒ xíng rú lái zì zhèng shèng zhì suǒ xíng.
「複次，大慧，有七種第一義，所謂心所行、智所行、二見所行、超二見所行、超子地所行、如來所行、如來自證聖智所行。
dà huì, cǐ shì guò qù wèi lái xiàn zài yī qiè rú lái yīng zhèng děng jué, fǎ zì xìng dì yī yì xīn. yǐ cǐ xīn chéng jiù rú lái shì jiān chū shì jiān zuì shàng fǎ. yǐ shèng huì yǎn, rù zì gòng xiāng zhǒng zhǒng ān lì qí suǒ ān lì, bù yǔ wài dào è jiàn gòng. dà huì, yún hé wèi wài dào è jiàn? wèi bù zhī jìng jiè zì fēn bié xiàn, yú zì xìng dì yī yì, jiàn yǒu jiàn wú ér qǐ yán shuō.
「大慧，此是過去、未來、現在一切如來應正等覺，法自性第一義心。以此心成就如來世間、出世間最上法。以聖慧眼，入自共相種種安立；其所安立，不與外道惡見共。大慧，云何為外道惡見？謂不知境界自分別現，於自性第一義，見有、見無而起言說。
dà huì, wǒ jīn dāng shuō, ruò le jìng rú huàn, zì xīn suǒ xiàn, zé miè wàng xiǎng sān yǒu kǔ jí wú zhī ài yè yuán. dà huì, yǒu zhū shā mén pó luó mén, wàng jì fēi yǒu jí yǒu, yú yīn guǒ wài xiǎn xiàn zhū wù yī shí ér zhù, huò jì yùn jiè chù yī yuán shēng zhù, yǒu yǐ jí miè. dà huì, bǐ yú ruò xiāng xù ruò zuò yòng ruò shēng ruò miè ruò zhū yǒu ruò niè pán ruò dào ruò yè ruò guǒ ruò dì, shì pò huài duàn miè lùn. hé yǐ gù? bù dé xiàn fǎ gù, bù jiàn gēn běn gù.
「大慧，我今當說，若了境如幻，自心所現，則滅妄想三有苦及無知、愛、業緣。大慧，有諸沙門、婆羅門，妄計非有及有，於因果外顯現諸物依時而住，或計蘊界處依緣生住，有已即滅。大慧，彼於若相續、若作用、若生、若滅、若諸有、若涅槃、若道、若業、若果、若諦，是破壞斷滅論。何以故？不得現法故，不見根本故。
dà huì, pì rú píng pò bù zuò píng shì, yòu rú jiāo zhǒng bù néng shēng yá, cǐ yì rú shì. ruò yùn jiè chù fǎ yǐ xiàn dāng miè, yīng zhī cǐ zé wú xiāng xù shēng, yǐ wú yīn gù, dàn shì zì xīn xū wàng suǒ jiàn. fù cì, dà huì, ruò běn wú yǒu shí, sān yuán hé shēng, guī yīng shēng máo, shā yīng chū yóu rǔ zōng zé huài, wéi jué dìng yì, suǒ zuò shì yè xī kōng wú yì. dà huì, sān hé wèi yuán, shì yīn guǒ xìng, kě shuō wèi yǒu guò xiàn wèi lái, cóng wú shēng yǒu cǐ yī zhù jué xiǎng dì zhě, suǒ yǒu lǐ jiào jí zì è jiàn xūn xí yú qì, zuò rú shì shuō. dà huì, yú chī fán fū è jiàn suǒ shì, xié jiàn mí zuì wú zhì, wàng chēng yī qiè zhì shuō.
「大慧，譬如瓶破不作瓶事，又如燋種不能生芽，此亦如是。若蘊界處法已現當滅，應知此則無相續生，以無因故，但是自心虛妄所見。複次，大慧，若本無、有、識，三緣合生，龜應生毛，沙應出油；汝宗則壞，違決定義，所作事業悉空無益。大慧，三合為緣，是因果性，可說為有過、現、未來，從無生有；此依住覺想地者，所有理教及自惡見薰習餘氣，作如是說。大慧，愚痴凡夫惡見所噬，邪見迷醉無智，妄稱一切智說。
dà huì, fù yǒu shā mén pó luó mén, guān yī qiè fǎ jiē wú zì xìng, rú kōng zhōng yún, rú xuán huǒ lún, rú gān tà pó chéng, rú huàn, rú yàn, rú shuǐ zhōng yuè, rú mèng suǒ jiàn, bù lí zì xīn, yóu wú shǐ lái xū wàng jiàn gù qǔ yǐ wèi wài zuò shì guān yǐ, duàn fēn bié yuán, yì lí wàng xīn suǒ qǔ míng yì, zhī shēn jí wù bìng suǒ zhù chù yī qiè jiē shì cáng shí jìng jiè, wú néng suǒ qǔ jí shēng zhù miè, rú shì sī wéi héng zhù bù shě. dà huì, cǐ pú sà mó hē sà bù jiǔ dāng dé shēng sǐ niè pán èr zhǒng píng děng, dà bēi fāng biàn, wú gōng yòng xíng. guān zhòng shēng rú huàn rú yǐng cóng yuán ér qǐ, zhī yī qiè jìng jiè lí xīn wú dé, xíng wú xiāng dào, jiàn shēng zhū dì zhù sān mèi jìng, le dá sān jiè jiē wéi zì xīn, dé rú huàn dìng jué zhòng yǐng xiàng, chéng jiù zhì huì zhèng wú shēng fǎ, rù jīn gāng yù sān mèi, dāng dé fú shēn héng zhù rú rú, qǐ zhū biàn huà lì tōng zì zài. dà huì, fāng biàn yǐ wèi yán shì, yóu zhòng fú guó, lí zhū wài dào jí xīn yì shí, zhuǎn yī cì dì chéng rú lái shēn.
「大慧，復有沙門、婆羅門，觀一切法皆無自性，如空中雲，如旋火輪，如乾闥婆城，如幻，如焰，如水中月，如夢所見，不離自心，由無始來虛妄見故取以為外；作是觀已，斷分別緣，亦離妄心所取名義，知身及物並所住處一切皆是藏識境界，無能所取及生住滅，如是思惟恆住不舍。大慧，此菩薩摩訶薩不久當得生死、涅槃二種平等，大悲方便，無功用行。觀眾生如幻如影從緣而起，知一切境界離心無得，行無相道，漸升諸地住三昧境，了達三界皆唯自心，得如幻定絕眾影像，成就智慧證無生法，入金剛喻三昧，當得佛身恆住如如，起諸變化力通自在。大慧，方便以為嚴飾，游眾佛國，離諸外道及心意識，轉依次第成如來身。
dà huì, pú sà mó hē sà yù de fú shēn, yīng dāng yuǎn lí yùn jiè chù xīn yīn yuán suǒ zuò shēng zhù miè fǎ xì lùn fēn bié dàn zhù xīn liàng, guān chá sān yǒu, wú shǐ shí lái wàng xí suǒ qǐ sī wéi fú dì wú xiāng wú shēng, zì zhèng shèng fǎ dé xīn zì zài, wú gōng yòng xíng, rú rú yì bǎo suí yí xiàn shēn, lìng dá wéi xīn, jiàn rù zhū dì. shì gù, dà huì, pú sà mó hē sà, yú zì xī tán, yīng shàn xiū xué.
「大慧，菩薩摩訶薩欲得佛身，應當遠離蘊界處心、因緣所作、生住滅法戲論分別；但住心量，觀察三有，無始時來妄習所起；思惟佛地無相無生，自證聖法；得心自在，無功用行，如如意寶隨宜現身，令達唯心，漸入諸地。是故，大慧，菩薩摩訶薩，於自悉檀，應善修學。」
