ěr shí, fú gào dà huì pú sà mó hē sà yán:" jīn dāng wèi rǔ shuō yì chéng shēn chā bié xiāng. dì tīng! dì tīng! shàn sī niàn zhī."
尔时,佛告大慧菩萨摩诃萨言:“今当为汝说意成身差别相。谛听!谛听!善思念之。”
dà huì yán:" wéi."
大慧言:“唯。”
fú yán:" dà huì, yì chéng shēn yǒu sān zhǒng. hé zhě wèi sān? wèi rù sān mèi lè yì chéng shēn jué fǎ zì xìng yì chéng shēn zhǒng lèi jù shēng wú zuò xíng yì chéng shēn. zhū xiū xíng zhě rù chū dì yǐ, jiàn cì zhèng dé.
佛言:“大慧,意成身有三种。何者为三?谓入三昧乐意成身、觉法自性意成身、种类俱生无作行意成身。诸修行者入初地已,渐次证得。
" dà huì, yún hé rù sān mèi lè yì chéng shēn? wèi sān sì wǔ dì rù yú sān mèi, lí zhǒng zhǒng xīn jì rán bù dòng, xīn hǎi bù qǐ zhuǎn shí bō làng, le jìng xīn xiàn jiē wú suǒ yǒu, shì míng rù sān mèi lè yì chéng shēn.
“大慧,云何入三昧乐意成身?谓三、四、五地入于三昧,离种种心寂然不动,心海不起转识波浪,了境心现皆无所有,是名入三昧乐意成身。
" yún hé jué fǎ zì xìng yì chéng shēn? wèi bā dì zhōng, le fǎ rú huàn jiē wú yǒu xiāng, xīn zhuǎn suǒ yī, zhù rú huàn dìng jí yú sān mèi néng xiàn wú liàng zì zài shén tōng, rú huá kāi fū sù jí rú yì, rú huàn rú mèng rú yǐng rú xiàng, fēi sì dà zào yǔ zào xiāng sì, yī qiè sè xiàng jù zú zhuāng yán, pǔ rù fú shā le zhū fǎ xìng, shì míng jué fǎ zì xìng yì chéng shēn.
“云何觉法自性意成身?谓八地中,了法如幻皆无有相,心转所依,住如幻定及余三昧;能现无量自在神通,如华开敷速疾如意,如幻、如梦、如影、如像,非四大造与造相似,一切色相具足庄严,普入佛刹了诸法性,是名觉法自性意成身。
" yún hé zhǒng lèi jù shēng wú zuò xíng yì chéng shēn? wèi le dá zhū fú zì zhèng fǎ xiāng, shì míng zhǒng lèi jù shēng wú zuò xíng yì chéng shēn.
“云何种类俱生无作行意成身?谓了达诸佛自证法相,是名种类俱生无作行意成身。
" dà huì, sān zhǒng shēn xiāng, dāng qín guān chá."
“大慧,三种身相,当勤观察。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" wǒ dà chéng fēi chéng, fēi shēng yì fēi zì,
“我大乘非乘, 非声亦非字,
fēi dì fēi jiě tuō, yì fēi wú xiāng jìng.
非谛非解脱, 亦非无相境。
rán chéng mó hē yǎn, sān mó tí zì zài,
然乘摩诃衍, 三摩提自在,
zhǒng zhǒng yì chéng shēn, zì zài huá zhuāng yán."
种种意成身, 自在华庄严。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, rú shì zūn shuō wǔ wú jiàn yè. hé zhě wèi wǔ, ruò rén zuò yǐ duò ā bí yù?"
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,如世尊说五无间业。何者为五,若人作已堕阿鼻狱?”
fú yán:" dì tīng! dāng wèi rǔ shuō."
佛言:“谛听!当为汝说。”
dà huì yán:" wéi."
大慧言:“唯。”
fú gào dà huì:" wǔ wú jiàn zhě, suǒ wèi shā mǔ shā fù shā ā luó hàn pò hé hé sēng huái è nì xīn chū fú shēn xuè.
佛告大慧:“五无间者,所谓杀母、杀父、杀阿罗汉、破和合僧、怀恶逆心出佛身血。
" dà huì, hé zhě wèi zhòng shēng mǔ? wèi yǐn shēng ài, yǔ tān xǐ jù, rú mǔ yǎng yù. hé zhě wèi fù? suǒ wèi wú míng, lìng shēng liù chù jù luò zhōng gù. duàn èr gēn běn, míng shā fù mǔ. yún hé shā ā luó hàn? wèi suí mián wèi yuàn rú shǔ dú fā, jiū jìng duàn bǐ, shì gù shuō míng shā ā luó hàn. yún hé pò hé hé sēng? wèi zhū yùn yì xiāng hè hé jī jù, jiū jìng duàn bǐ, míng wéi pò sēng. yún hé ě xīn chū fú shēn xuè? wèi bā shí shēn wàng shēng sī jué, jiàn zì xīn wài zì xiāng gòng xiāng, yǐ sān jiě tuō wú lòu ě xīn, jiū jìng duàn bǐ bā shí shēn fú, míng wéi ě xīn chū fú shēn xuè. dà huì, shì wèi nèi wǔ wú jiàn. ruò yǒu zuò zhě, wú jiàn jí dé xiàn zhèng shí fǎ.
“大慧,何者为众生母?谓引生爱,与贪喜俱,如母养育。何者为父?所谓无明,令生六处聚落中故。断二根本,名杀父、母。云何杀阿罗汉?谓随眠为怨如鼠毒发,究竟断彼,是故说名杀阿罗汉。云何破和合僧?谓诸蕴异相和合积聚,究竟断彼,名为破僧。云何恶心出佛身血?谓八识身妄生思觉,见自心外自相共相,以三解脱无漏恶心,究竟断彼八识身佛,名为恶心出佛身血。大慧,是为内五无间。若有作者,无间即得现证实法。
" fù cì, dà huì, jīn wèi rǔ shuō wài wǔ wú jiàn, lìng rǔ jí yú pú sà wén shì yì yǐ, yú wèi lái shì bù shēng yí huò. yún hé wài wǔ wú jiàn? wèi yú jiào zhōng suǒ shuō wú jiàn. ruò yǒu zuò zhě, yú sān jiě tuō bù néng xiàn zhèng. wéi chú rú lái zhū dà pú sà jí dà shēng wén, jiàn qí yǒu zào wú jiàn yè zhě, wèi yù quàn fā lìng qí gǎi guò, yǐ shén tōng lì shì tóng qí shì, xún jí huǐ chú zhèng yú jiě tuō. cǐ jiē huà xiàn, fēi shì shí zào. ruò yǒu shí zào wú jiàn yè zhě, zhōng wú xiàn shēn ér dé jiě tuō. wéi chú jué le zì xīn suǒ xiàn shēn zī suǒ zhù, lí wǒ wǒ suǒ fēn bié zhí jiàn, huò yú lái shì yú chǔ shòu shēng, yù shàn zhī shí, lí fēn bié guò, fāng zhèng jiě tuō."
“复次,大慧,今为汝说外五无间,令汝及余菩萨闻是义已,于未来世不生疑惑。云何外五无间?谓余教中所说无间。若有作者,于三解脱不能现证。唯除如来、诸大菩萨及大声闻,见其有造无间业者,为欲劝发令其改过,以神通力示同其事,寻即悔除证于解脱。此皆化现,非是实造。若有实造无间业者,终无现身而得解脱。唯除觉了自心所现身资所住,离我、我所分别执见,或于来世余处受生,遇善知识,离分别过,方证解脱。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" tān ài míng wéi mǔ, wú míng zé shì fù,
“贪爱名为母, 无明则是父,
shí le yú jìng jiè, cǐ zé míng wéi fú,
识了于境界, 此则名为佛,
suí mián ā luó hàn, yùn jù hé hé sēng,
随眠阿罗汉, 蕴聚和合僧,
duàn bǐ wú yú jiān, shì míng wú jiàn yè."
断彼无余间, 是名无间业。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, yuàn wèi wǒ shuō zhū fú tǐ xìng."
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,愿为我说诸佛体性。”
fú yán:" dà huì, jué èr wú wǒ, chú èr zhǒng zhàng, lí èr zhǒng sǐ, duàn èr fán nǎo, shì fú tǐ xìng. dà huì, shēng wén yuán jué de cǐ fǎ yǐ, yì míng wéi fú. wǒ yǐ shì yì, dàn shuō yī chéng."
佛言:“大慧,觉二无我,除二种障,离二种死,断二烦恼,是佛体性。大慧,声闻、缘觉得此法已,亦名为佛。我以是义,但说一乘。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" shàn zhī èr wú wǒ, chú èr zhàng èr nǎo,
“善知二无我, 除二障二恼,
jí bù sī yì sǐ, shì gù míng rú lái."
及不思议死, 是故名如来。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, rú lái yǐ hé mì yì, yú dà zhòng zhōng chàng rú shì yán:' wǒ shì guò qù yī qiè zhū fú'? jí shuō bǎi qiān běn shēng zhī shì:' wǒ yú ěr shí zuò dǐng shēng wáng dà xiàng yīng wǔ yuè guāng miào yǎn', rú shì děng?"
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,如来以何密意,于大众中唱如是言:‘我是过去一切诸佛’?及说百千本生之事:‘我于尔时作顶生王、大象、鹦鹉、月光、妙眼’,如是等?”
fú yán:" dà huì, rú lái yīng zhèng děng jué, yī sì píng děng mì mì yì gù, yú dà zhòng zhōng zuò rú shì yán:' wǒ yú xī shí zuò jū liú sūn fú jū nà hán mù ní fú jiā yè fú.'
佛言:“大慧,如来应正等觉,依四平等秘密意故,于大众中作如是言:‘我于昔时作拘留孙佛、拘那含牟尼佛、迦葉佛。’
" yún hé wéi sì? suǒ wèi zì píng děng yǔ píng děng shēn píng děng fǎ píng děng.
“云何为四?所谓字平等、语平等、身平等、法平等。
" yún hé zì píng děng? wèi wǒ míng fú, yī qiè rú lái yì míng wéi fú, fú míng wú bié, shì wèi zì děng.
“云何字平等?谓我名佛,一切如来亦名为佛,佛名无别,是谓字等。
" yún hé yǔ píng děng? wèi wǒ zuò liù shí sì zhǒng fàn yīn shēng yǔ, yī qiè rú lái yì zuò cǐ yǔ, jiā líng pín jiā fàn yīn shēng xìng, bù zēng bù jiǎn, wú yǒu chā bié, shì míng yǔ děng.
“云何语平等?谓我作六十四种梵音声语,一切如来亦作此语,迦陵频伽梵音声性,不增不减,无有差别,是名语等。
" yún hé shēn píng děng? wèi wǒ yǔ zhū fú, fǎ shēn sè xiàng jí suí xíng hǎo děng wú chā bié, chú wèi diào fú zhǒng zhǒng zhòng shēng xiàn suí lèi shēn, shì wèi shēn děng.
“云何身平等?谓我与诸佛,法身、色相及随形好等无差别,除为调伏种种众生现随类身,是谓身等。
" yún hé fǎ píng děng? wèi wǒ yǔ zhū fú jiē tóng zhèng dé sān shí qī zhǒng pú tí fēn fǎ, shì wèi fǎ děng.
“云何法平等?谓我与诸佛皆同证得三十七种菩提分法,是谓法等。
" shì gù rú lái yīng zhèng děng jué, yú dà zhòng zhōng zuò rú shì shuō."
“是故如来应正等觉,于大众中作如是说。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" jiā yè jū liú sūn, jū nà hán shì wǒ,
“迦葉拘留孙, 拘那含是我,
yī sì píng děng gù, wèi zhū fó zǐ shuō."
依四平等故, 为诸佛子说。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, rú shì zūn shuō:' wǒ yú mǒu yè chéng zuì zhèng jué, nǎi zhì mǒu yè dāng rù niè pán, yú qí zhōng jiān bù shuō yī zì, yì bù yǐ shuō, yì bù dàng shuō,' bù shuō shì fó shuō. shì zūn, yī hé mì yì zuò rú shì yǔ?"
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,如世尊说:‘我于某夜成最正觉,乃至某夜当入涅槃,于其中间不说一字,亦不已说,亦不当说,’不说是佛说。世尊,依何密意作如是语?”
fú yán:" dà huì, yī èr mì fǎ gù zuò rú shì shuō. yún hé èr fǎ? wèi zì zhèng fǎ, jí běn zhù fǎ.
佛言:“大慧,依二密法故作如是说。云何二法?谓自证法,及本住法。
" yún hé zì zhèng fǎ? wèi zhū fú suǒ zhèng, wǒ yì tóng zhèng, bù zēng bù jiǎn zhèng zhì suǒ xíng, lí yán shuō xiāng, lí fēn bié xiāng, lí míng zì xiāng.
“云何自证法?谓诸佛所证,我亦同证,不增不减;证智所行,离言说相,离分别相,离名字相。
" yún hé běn zhù fǎ? wèi fǎ běn xìng, rú jīn děng zài kuàng, ruò fó chū shì ruò bù chū shì, fǎ zhù fǎ wèi fǎ jiè fǎ xìng jiē xī cháng zhù. dà huì, pì rú yǒu rén xíng kuàng yě zhōng, jiàn xiàng gǔ chéng píng tǎn jiù dào, jí biàn suí rù zhǐ xī yóu xì. dà huì, yú rǔ yì yún hé? bǐ zuò shì dào jí yǐ chéng zhōng zhǒng zhǒng wù yé?"
“云何本住法?谓法本性,如金等在矿,若佛出世、若不出世,法住、法位、法界、法性皆悉常住。大慧,譬如有人行旷野中,见向古城平坦旧道,即便随入止息游戏。大慧,于汝意云何?彼作是道及以城中种种物耶?”
bái yán:" bù yě."
白言:“不也。”
fú yán:" dà huì, wǒ jí zhū fú suǒ zhèng zhēn rú, cháng zhù fǎ xìng yì fù rú shì. shì gù shuō yán:' shǐ cóng chéng fó nǎi zhì niè pán, yú qí zhōng jiān bù shuō yī zì, yì bù yǐ shuō, yì bù dàng shuō.'"
佛言:“大慧,我及诸佛所证真如,常住法性亦复如是。是故说言:‘始从成佛乃至涅槃,于其中间不说一字,亦不已说,亦不当说。’”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" mǒu yè chéng zhèng jué, mǒu yè bān niè pán,
“某夜成正觉, 某夜般涅槃,
yú cǐ èr zhōng jiān, wǒ dōu wú suǒ shuō.
于此二中间, 我都无所说。
zì zhèng běn zhù fǎ, gù zuò shì mì yǔ,
自证本住法, 故作是密语,
wǒ jí zhū rú lái, wú yǒu shǎo chā bié."
我及诸如来, 无有少差别。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, yuàn shuō yī qiè fǎ yǒu wú xiāng. lìng wǒ jí zhū pú sà mó hē sà lí cǐ xiāng, jí dé ā nòu duō luó sān miǎo sān pú tí."
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,愿说一切法有无相。令我及诸菩萨摩诃萨离此相,疾得阿耨多罗三藐三菩提。”
fú yán:" dì tīng! dāng wèi rǔ shuō."
佛言:“谛听!当为汝说。”
dà huì yán:" wéi."
大慧言:“唯。”
fú yán:" dà huì, shì jiān zhòng shēng duō duò èr jiàn, wèi yǒu jiàn wú jiàn duò èr jiàn gù, fēi chū chū xiǎng.
佛言:“大慧,世间众生多堕二见,谓有见、无见;堕二见故,非出出想。
" yún hé yǒu jiàn? wèi shí yǒu yīn yuán ér shēng zhū fǎ, fēi bù shí yǒu shí yǒu zhū fǎ cóng yīn yuán shēng, fēi wú fǎ shēng. dà huì, rú shì shuō zhě, zé shuō wú yīn.
“云何有见?谓实有因缘而生诸法,非不实有;实有诸法从因缘生,非无法生。大慧,如是说者,则说无因。
" yún hé wú jiàn? wèi zhī shòu tān chēn chī yǐ, ér wàng jì yán wú. dà huì, jí bǐ fēn bié yǒu xiāng, ér bù shòu zhū fǎ yǒu fù yǒu zhī zhū rú lái shēng wén yuán jué wú tān chēn chī xìng, ér jì wèi fēi yǒu. cǐ zhōng shuí wèi huài zhě?"
“云何无见?谓知受贪瞋痴已,而妄计言无。大慧,及彼分别有相,而不受诸法有;复有知诸如来、声闻、缘觉无贪瞋痴性,而计为非有。此中谁为坏者?”
dà huì bái yán:" wèi yǒu tān chēn chī xìng, hòu qǔ yú wú, míng wéi huài zhě."
大慧白言:“谓有贪瞋痴性,后取于无,名为坏者。”
fú yán:" shàn zāi! rǔ jiě wǒ wèn. cǐ rén fēi zhǐ wú tān chēn chī míng wéi huài zhě, yì huài rú lái shēng wén yuán jué. hé yǐ gù? fán nǎo nèi wài bù kě dé gù, tǐ xìng fēi yì fēi bù yì gù. dà huì, tān chēn chī xìng, ruò nèi ruò wài jiē bù kě dé, wú tǐ xìng gù, wú kě qǔ gù shēng wén yuán jué jí yǐ rú lái běn xìng jiě tuō, wú yǒu néng fù jí fù yīn gù. dà huì, ruò yǒu néng fù jí yǐ fù yīn, zé yǒu suǒ fù zuò rú shì shuō, míng wéi huài zhě. shì wèi wú yǒu xiāng.
佛言:“善哉!汝解我问。此人非止无贪瞋痴名为坏者,亦坏如来、声闻、缘觉。何以故?烦恼内外不可得故,体性非异非不异故。大慧,贪瞋痴性,若内若外皆不可得,无体性故,无可取故;声闻、缘觉及以如来本性解脱,无有能缚及缚因故。大慧,若有能缚及以缚因,则有所缚;作如是说,名为坏者。是为无有相。
" wǒ yī cǐ yì mì yì ér shuō: níng qǐ wǒ jiàn rú xū mí shān, bù qǐ kōng jiàn huái zēng shàng màn. ruò qǐ cǐ jiàn míng wéi huài zhě, duò zì gòng jiàn lè yù zhī zhōng, bù liǎo zhū fǎ wéi xīn suǒ xiàn, yǐ bù liǎo gù jiàn yǒu wài fǎ chà nà wú cháng zhǎn zhuǎn chā bié yùn jiè chù xiāng, xiāng xù liú zhuǎn qǐ yǐ hái miè, xū wàng fēn bié lí wén zì xiāng, yì chéng huài zhě."
“我依此义密意而说:宁起我见如须弥山,不起空见怀增上慢。若起此见名为坏者,堕自共见乐欲之中,不了诸法唯心所现,以不了故见有外法刹那无常展转差别蕴界处相,相续流转起已还灭,虚妄分别离文字相,亦成坏者。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" yǒu wú shì èr biān, nǎi zhì xīn suǒ xíng,
“有无是二边, 乃至心所行,
jìng chú bǐ suǒ xíng, píng děng xīn jì miè.
净除彼所行, 平等心寂灭。
bù qǔ yú jìng jiè, fēi miè wú suǒ yǒu,
不取于境界, 非灭无所有,
yǒu zhēn rú miào wù, rú zhū shèng suǒ xíng.
有真如妙物, 如诸圣所行。
běn wú ér yǒu shēng, shēng yǐ ér fù miè,
本无而有生, 生已而复灭,
yīn yuán yǒu jí wú, bǐ fēi zhù wǒ fǎ.
因缘有及无, 彼非住我法。
fēi wài dào fēi fú, fēi wǒ fēi yú zhòng,
非外道非佛, 非我非余众,
néng yǐ yuán chéng yǒu, yún hé ér dé wú?
能以缘成有, 云何而得无?
shuí yǐ yuán chéng yǒu, ér fù dé yán wú?
谁以缘成有, 而复得言无?
è jiàn shuō wéi shēng, wàng xiǎng jì yǒu wú.
恶见说为生, 妄想计有无。
ruò zhī wú suǒ shēng, yì fù wú suǒ miè,
若知无所生, 亦复无所灭,
guān shì xī kōng jì, yǒu wú èr jù lí."
观世悉空寂, 有无二俱离。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù qǐng fú yán:" shì zūn, wéi yuàn wèi shuō zōng qù zhī xiāng. lìng wǒ jí zhū pú sà mó hē sà shàn dá cǐ yì, bù suí yī qiè zhòng xié wàng jiě, jí dé ā nòu duō luó sān miǎo sān pú tí."
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复请佛言:“世尊,惟愿为说宗趣之相。令我及诸菩萨摩诃萨善达此义,不随一切众邪妄解,疾得阿耨多罗三藐三菩提。”
fú yán:" dì tīng! dāng wèi rǔ shuō."
佛言:“谛听!当为汝说。”
dà huì yán:" wéi."
大慧言:“唯。”
fú yán:" dà huì, yī qiè èr chéng jí zhū pú sà, yǒu èr zhǒng zōng fǎ xiāng. hé děng wéi èr? wèi zōng qù fǎ xiāng yán shuō fǎ xiāng.
佛言:“大慧,一切二乘及诸菩萨,有二种宗法相。何等为二?谓宗趣法相、言说法相。
" zōng qù fǎ xiāng zhě, wèi zì suǒ zhèng shū shèng zhī xiāng, lí yú wén zì yǔ yán fēn bié, rù wú lòu jiè chéng zì dì xíng, chāo guò yī qiè bù zhèng sī jué, fú mó wài dào, shēng zhì huì guāng, shì míng zōng qù fǎ xiāng.
“宗趣法相者,谓自所证殊胜之相,离于文字语言分别,入无漏界成自地行,超过一切不正思觉,伏魔外道,生智慧光,是名宗趣法相。
" yán shuō fǎ xiāng zhě, wèi shuō jiǔ bù zhǒng zhǒng jiào fǎ, lí yú yī yì yǒu wú děng xiāng, yǐ qiǎo fāng biàn suí zhòng shēng xīn lìng rù cǐ fǎ, shì míng yán shuō fǎ xiāng.
“言说法相者,谓说九部种种教法,离于一异、有无等相,以巧方便随众生心令入此法,是名言说法相。
" rǔ jí zhū pú sà, dāng qín xiū xué."
“汝及诸菩萨,当勤修学。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" zōng qù yǔ yán shuō, zì zhèng jí jiào fǎ,
“宗趣与言说, 自证及教法,
ruò néng shàn zhī jiàn, bù suí tā wàng jiě.
若能善知见, 不随他妄解。
rú yú suǒ fēn bié, fēi shì zhēn shí xiàng,
如愚所分别, 非是真实相,
bǐ qǐ bù qiú dù, wú fǎ ér kě dé!
彼岂不求度, 无法而可得!
guān chá zhū yǒu wéi, shēng miè děng xiāng xù,
观察诸有为, 生灭等相续,
zēng cháng yú èr jiàn, diān dǎo wú suǒ zhī.
增长于二见, 颠倒无所知。
niè pán lí xīn yì, wéi cǐ yī fǎ shí,
涅槃离心意, 唯此一法实,
guān shì xī xū wàng, rú huàn mèng bā jiāo.
观世悉虚妄, 如幻梦芭蕉。
wú yǒu tān huì chī, yì fù wú yǒu rén,
无有贪恚痴, 亦复无有人,
cóng ài shēng zhū yùn, rú mèng zhī suǒ jiàn."
从爱生诸蕴, 如梦之所见。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, yuàn wèi wǒ shuō xū wàng fēn bié xiāng. cǐ xū wàng fēn bié, yún hé ér shēng? shì hé ér shēng? yīn hé ér shēng? shuí zhī suǒ shēng? hé gù míng wéi xū wàng fēn bié?"
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,愿为我说虚妄分别相。此虚妄分别,云何而生?是何而生?因何而生?谁之所生?何故名为虚妄分别?”
fú yán:" dà huì, shàn zāi! shàn zāi! rǔ wèi āi mǐn shì jiān tiān rén ér wèn cǐ yì, duō suǒ lì yì, duō suǒ ān lè. dì tīng! dì tīng! shàn sī niàn zhī, dāng wèi rǔ shuō."
佛言:“大慧,善哉!善哉!汝为哀愍世间天人而问此义,多所利益,多所安乐。谛听!谛听!善思念之,当为汝说。”
dà huì yán:" wéi."
大慧言:“唯。”
fú yán:" dà huì, yī qiè zhòng shēng yú zhǒng zhǒng jìng, bù néng le dá zì xīn suǒ xiàn, jì néng suǒ qǔ xū wàng zhí zhuó, qǐ zhū fēn bié duò yǒu wú jiàn, zēng zhǎng wài dào wàng jiàn xí qì, xīn xīn suǒ fǎ xiāng yìng qǐ shí, zhí yǒu wài yì zhǒng zhǒng kě dé, jì zhe yú wǒ jí yǐ wǒ suǒ, shì gù míng wéi xū wàng fēn bié."
佛言:“大慧,一切众生于种种境,不能了达自心所现,计能所取虚妄执著,起诸分别堕有无见,增长外道妄见习气,心心所法相应起时,执有外义种种可得,计著于我及以我所,是故名为虚妄分别。”
dà huì bái yán:" ruò rú shì zhě, wài zhǒng zhǒng yì, xìng lí yǒu wú, qǐ zhū jiàn xiāng. shì zūn, dì yī yì dì yì fù rú shì, lí zhū gēn liàng zōng yīn pì yù. shì zūn, hé gù yú zhǒng zhǒng yì yán qǐ fēn bié, dì yī yì zhōng bù yán qǐ yé? jiāng wú shì zūn suǒ yán guāi lǐ, yī chù yán qǐ, yī bù yán gù? shì zūn yòu shuō xū wàng fēn bié duò yǒu wú jiàn. pì rú huàn shì zhǒng zhǒng fēi shí, fēn bié yì ěr yǒu wú xiāng lí, yún hé ér shuō duò èr jiàn yé? cǐ shuō qǐ bù duò yú shì jiàn?"
大慧白言:“若如是者,外种种义,性离有无,起诸见相。世尊,第一义谛亦复如是,离诸根量宗因譬喻。世尊,何故于种种义言起分别,第一义中不言起耶?将无世尊所言乖理,一处言起,一不言故?世尊又说虚妄分别堕有无见。譬如幻事种种非实,分别亦尔有无相离,云何而说堕二见耶?此说岂不堕于世见?”
fú yán:" dà huì, fēn bié bù shēng bù miè. hé yǐ gù? bù qǐ yǒu wú fēn bié xiāng gù, suǒ jiàn wài fǎ jiē wú yǒu gù, le wéi zì xīn zhī suǒ xiàn gù. dàn yǐ yú fū fēn bié zì xīn zhǒng zhǒng zhū fǎ, zhe zhǒng zhǒng xiāng, ér zuò shì shuō. lìng zhī suǒ jiàn jiē shì zì xīn, duàn wǒ wǒ suǒ yī qiè jiàn zhe, lí zuò suǒ zuò zhū è yīn yuán, jué wéi xīn gù zhuǎn qí yì lè, shàn míng zhū dì, rù fú jìng jiè, shě wǔ fǎ zì xìng zhū fēn bié jiàn. shì gù wǒ shuō xū wàng fēn bié, zhí zhuó zhǒng zhǒng zì xīn suǒ xiàn, zhū jìng jiè shēng rú shí le zhī, zé dé jiě tuō."
佛言:“大慧,分别不生不灭。何以故?不起有无分别相故,所见外法皆无有故,了唯自心之所现故。但以愚夫分别自心种种诸法,著种种相,而作是说。令知所见皆是自心,断我、我所一切见著,离作所作诸恶因缘,觉唯心故转其意乐,善明诸地,入佛境界,舍五法、自性诸分别见。是故我说虚妄分别,执著种种自心所现,诸境界生;如实了知,则得解脱。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" zhū yīn jí yǔ yuán, cóng cǐ shēng shì jiān,
“诸因及与缘, 从此生世间,
yǔ sì jù xiāng yìng, bù zhī yú wǒ fǎ.
与四句相应, 不知于我法。
shì fēi yǒu wú shēng, yì fēi jù bù jù,
世非有无生, 亦非俱不俱,
yún hé zhū yú fū, fēn bié yīn yuán qǐ?
云何诸愚夫, 分别因缘起?
fēi yǒu yì fēi wú, yì fù fēi yǒu wú,
非有亦非无, 亦复非有无,
rú shì guān shì jiān, xīn zhuǎn zhèng wú wǒ.
如是观世间, 心转证无我。
yī qiè fǎ bù shēng, yǐ cóng yuán shēng gù,
一切法不生, 以从缘生故,
zhū yuán zhī suǒ zuò, suǒ zuò fǎ fēi shēng.
诸缘之所作, 所作法非生。
guǒ bù zì shēng guǒ, yǒu èr guǒ shī gù,
果不自生果, 有二果失故,
wú yǒu èr guǒ gù, fēi yǒu xìng kě dé.
无有二果故, 非有性可得。
guān zhū yǒu wéi fǎ, lí néng yuán suǒ yuán,
观诸有为法, 离能缘所缘,
jué dìng wéi shì xīn, gù wǒ shuō xīn liàng.
决定唯是心, 故我说心量。
liàng zhī zì xìng chù, yuán fǎ èr jù lí,
量之自性处, 缘法二俱离,
jiū jìng miào jìng shì, wǒ shuō míng xīn liàng.
究竟妙净事, 我说名心量。
shī shè jiǎ míng wǒ, ér shí bù kě dé,
施设假名我, 而实不可得,
zhū yùn yùn jiǎ míng, yì jiē wú shí shì.
诸蕴蕴假名, 亦皆无实事。
yǒu sì zhǒng píng děng, xiāng yīn jí suǒ shēng,
有四种平等, 相因及所生,
wú wǒ wèi dì sì, xiū xíng zhě guān chá.
无我为第四, 修行者观察。
lí yī qiè zhū jiàn, jí néng suǒ fēn bié,
离一切诸见, 及能所分别,
wú de yì wú shēng, wǒ shuō shì xīn liàng.
无得亦无生, 我说是心量。
fēi yǒu yì fēi wú, yǒu wú èr jù lí,
非有亦非无, 有无二俱离,
rú shì xīn yì lí, wǒ shuō shì xīn liàng.
如是心亦离, 我说是心量。
zhēn rú kōng shí jì, niè pán jí fǎ jiè,
真如空实际, 涅槃及法界,
zhǒng zhǒng yì chéng shēn, wǒ shuō shì xīn liàng.
种种意成身, 我说是心量。
wàng xiǎng xí qì fù, zhǒng zhǒng cóng xīn shēng,
妄想习气缚, 种种从心生,
zhòng shēng jiàn wèi wài, wǒ shuō shì xīn liàng.
众生见为外, 我说是心量。
wài suǒ jiàn fēi yǒu, ér xīn zhǒng zhǒng xiàn,
外所见非有, 而心种种现,
shēn zī jí suǒ zhù, wǒ shuō shì xīn liàng."
身资及所住, 我说是心量。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, rú lái shuō yán:' rú wǒ suǒ shuō, rǔ jí zhū pú sà, bù yīng yī yǔ ér qǔ qí yì.' shì zūn, hé gù bù yīng yī yǔ qǔ yì? yún hé wéi yǔ? yún hé wéi yì?"
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,如来说言:‘如我所说,汝及诸菩萨,不应依语而取其义。’世尊,何故不应依语取义?云何为语?云何为义?”
fú yán:" dì tīng! dāng wèi rǔ shuō."
佛言:“谛听!当为汝说。”
dà huì yán:" wéi."
大慧言:“唯。”
fú yán:" dà huì, yǔ zhě, suǒ wèi fēn bié xí qì ér wèi qí yīn, yī yú hóu shé chún è chǐ fǔ ér chū zhǒng zhǒng yīn shēng wén zì, xiāng duì tán shuō, shì míng wéi yǔ.
佛言:“大慧,语者,所谓分别习气而为其因,依于喉、舌、唇、齶、齿、辅而出种种音声文字,相对谈说,是名为语。
" yún hé wéi yì? pú sà mó hē sà zhù dú yī jìng chù, yǐ wén sī xiū huì, sī wéi guān chá xiàng niè pán dào zì zhì jìng jiè, zhuǎn zhū xí qì, xíng yú zhū dì zhǒng zhǒng xíng xiāng, shì míng wéi yì.
“云何为义?菩萨摩诃萨住独一静处,以闻思修慧,思惟观察向涅槃道自智境界,转诸习气,行于诸地种种行相,是名为义。
" fù cì, dà huì, pú sà mó hē sà shàn yú yǔ yì, zhī yǔ yǔ yì bù yī bù yì, yì zhī yǔ yǔ yì fù rú shì. ruò yì yì yǔ, zé bù yīng yīn yǔ ér xiǎn yú yì ér yīn yǔ jiàn yì, rú dēng zhào sè. dà huì, pì rú yǒu rén chí dēng zhào wù, zhī cǐ wù rú shì, zài rú shì chù pú sà mó hē sà yì fù rú shì, yīn yǔ yán dēng, rù lí yán shuō zì zhèng jìng jiè.
“复次,大慧,菩萨摩诃萨善于语义,知语与义不一不异,义之与语亦复如是。若义异语,则不应因语而显于义;而因语见义,如灯照色。大慧,譬如有人持灯照物,知此物如是,在如是处;菩萨摩诃萨亦复如是,因语言灯,入离言说自证境界。
" fù cì, dà huì, ruò yǒu yú bù shēng bù miè zì xìng niè pán, sān shèng yī chéng, wǔ fǎ zhū xīn zì xìng děng zhōng, rú yán qǔ yì, zé duò jiàn lì jí fěi bàng jiàn, yǐ yì yú bǐ qǐ fēn bié gù. rú jiàn huàn shì jì yǐ wéi shí, shì yú fū jiàn, fēi xián shèng yě."
“复次,大慧,若有于不生不灭、自性涅槃,三乘、一乘,五法、诸心自性等中,如言取义,则堕建立及诽谤见,以异于彼起分别故。如见幻事计以为实,是愚夫见,非贤圣也。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" ruò suí yán qǔ yì, jiàn lì yú zhū fǎ,
“若随言取义, 建立于诸法,
yǐ bǐ jiàn lì gù, sǐ duò dì yù zhōng.
以彼建立故, 死堕地狱中。
yùn zhōng wú yǒu wǒ, fēi yùn jí shì wǒ,
蕴中无有我, 非蕴即是我,
bù rú bǐ fēn bié, yì fù fēi wú yǒu.
不如彼分别, 亦复非无有。
rú yú suǒ fēn bié, yī qiè jiē yǒu xìng,
如愚所分别, 一切皆有性,
ruò rú bǐ suǒ jiàn, jiē yīng jiàn zhēn shí.
若如彼所见, 皆应见真实。
yī qiè rǎn jìng fǎ, xī jiē wú tǐ xìng,
一切染净法, 悉皆无体性,
bù rú bǐ suǒ jiàn, yì fēi wú suǒ yǒu.
不如彼所见, 亦非无所有。
" fù cì, dà huì, wǒ dāng wèi rǔ shuō zhì shí xiāng. rǔ jí zhū pú sà mó hē sà, ruò shàn le zhī zhì shí zhī xiāng, zé néng jí dé ā nòu duō luó sān miǎo sān pú tí.
“复次,大慧,我当为汝说智、识相。汝及诸菩萨摩诃萨,若善了知智、识之相,则能疾得阿耨多罗三藐三菩提。
" dà huì, zhì yǒu sān zhǒng, wèi shì jiān zhì chū shì jiān zhì chū shì jiān shàng shàng zhì. yún hé shì jiān zhì? wèi yī qiè wài dào fán yú jì yǒu wú fǎ. yún hé chū shì jiān zhì? wèi yī qiè èr chéng zhe zì gòng xiāng. yún hé chū shì jiān shàng shàng zhì? wèi zhū fú pú sà guān yī qiè fǎ jiē wú yǒu xiāng, bù shēng bù miè, fēi yǒu fēi wú, zhèng fǎ wú wǒ, rù rú lái dì.
“大慧,智有三种,谓世间智、出世间智、出世间上上智。云何世间智?谓一切外道凡愚计有无法。云何出世间智?谓一切二乘著自共相。云何出世间上上智?谓诸佛、菩萨观一切法皆无有相,不生不灭,非有非无,证法无我,入如来地。
" dà huì, fù yǒu sān zhǒng zhì, wèi zhī zì xiāng gòng xiāng zhì zhī shēng miè zhì zhī bù shēng bù miè zhì. fù cì, dà huì, shēng miè shì shí, bù shēng miè shì zhì duò xiāng wú xiāng jí yǐ yǒu wú zhǒng zhǒng xiāng yīn shì shí, lí xiāng wú xiāng jí yǒu wú yīn shì zhì yǒu jī jí xiāng shì shí, wú jī jí xiāng shì zhì zhe jìng jiè xiāng shì shí, bù zhe jìng jiè xiāng shì zhì sān hé hé xiāng yìng shēng shì shí, wú ài xiāng yìng zì xìng xiāng shì zhì yǒu de xiāng shì shí, wú de xiāng shì zhì. zhèng zì shèng zhì suǒ xíng jìng jiè, rú shuǐ zhōng yuè, bù rù bù chū gù."
“大慧,复有三种智,谓知自相共相智、知生灭智、知不生不灭智。复次,大慧,生灭是识,不生灭是智;堕相无相及以有无种种相因是识,离相无相及有无因是智;有积集相是识,无积集相是智;著境界相是识,不著境界相是智;三和合相应生是识,无碍相应自性相是智;有得相是识,无得相是智。证自圣智所行境界,如水中月,不入不出故。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" cǎi jí yè wèi xīn, guān chá fǎ wèi zhì,
“采集业为心, 观察法为智,
huì néng zhèng wú xiāng, dǎi zì zài wēi guāng.
慧能证无相, 逮自在威光。
jìng jiè fù wèi xīn, jué xiǎng shēng wèi zhì,
境界缚为心, 觉想生为智,
wú xiāng jí zēng shèng, zhì huì yú zhōng qǐ.
无相及增胜, 智慧于中起。
xīn yì jí yǔ shí, lí zhū fēn bié xiǎng,
心意及与识, 离诸分别想,
dé wú fēn bié fǎ, fó zǐ fēi shēng wén.
得无分别法, 佛子非声闻。
jì miè shū shèng rěn, rú lái qīng jìng zhì,
寂灭殊胜忍, 如来清净智,
shēng yú shàn shèng yì, yuǎn lí zhū suǒ xíng.
生于善胜义, 远离诸所行。
wǒ yǒu sān zhǒng zhì, shèng zhě néng míng zhào,
我有三种智, 圣者能明照,
fēn bié yú zhū xiàng, kāi shì yī qiè fǎ.
分别于诸相, 开示一切法。
wǒ zhì lí zhū xiàng, chāo guò yú èr chéng,
我智离诸相, 超过于二乘,
yǐ zhū shēng wén děng, zhí zhuó zhū fǎ yǒu.
以诸声闻等, 执著诸法有。
rú lái zhì wú gòu, le dá wéi xīn gù."
如来智无垢, 了达唯心故。”
" fù cì, dà huì, zhū wài dào yǒu jiǔ zhǒng zhuǎn biàn jiàn, suǒ wèi xíng zhuǎn biàn xiàng zhuǎn biàn yīn zhuǎn biàn xiàng yīng zhuǎn biàn jiàn zhuǎn biàn shēng zhuǎn biàn wù zhuǎn biàn yuán míng liǎo zhuǎn biàn suǒ zuò míng liǎo zhuǎn biàn, shì wèi jiǔ. yī qiè wài dào yīn shì jiàn gù, qǐ yǒu wú zhuǎn biàn lùn. cǐ zhōng xíng zhuǎn biàn zhě, wèi xíng bié yì jiàn. pì rú yǐ jīn zuò zhuāng yán jù, huán chuàn yīng luò zhǒng zhǒng bù tóng, xíng zhuàng yǒu shū, jīn tǐ wú yì yī qiè fǎ biàn yì fù rú shì. zhū yú wài dào zhǒng zhǒng jì zhe, jiē fēi rú shì yì fēi bié yì, dàn fēn bié gù. yī qiè zhuǎn biàn rú shì yīng zhī, pì rú rǔ lào jiǔ guǒ děng shú. wài dào yán cǐ jiē yǒu zhuǎn biàn, ér shí wú yǒu. ruò yǒu ruò wú, zì xīn suǒ jiàn, wú wài wù gù. rú cǐ jiē shì yú mí fán fū, cóng zì fēn bié xí qì ér qǐ, shí wú yī fǎ ruò shēng ruò miè rú yīn huàn mèng suǒ jiàn zhū sè, rú shí nǚ ér shuō yǒu shēng sǐ."
“复次,大慧,诸外道有九种转变见,所谓形转变、相转变、因转变、相应转变、见转变、生转变、物转变、缘明了转变、所作明了转变,是为九。一切外道因是见故,起有无转变论。此中形转变者,谓形别异见。譬如以金作庄严具,环钏璎珞种种不同,形状有殊,金体无易;一切法变亦复如是。诸余外道种种计著,皆非如是亦非别异,但分别故。一切转变如是应知,譬如乳酪酒果等熟。外道言此皆有转变,而实无有。若有若无,自心所见,无外物故。如此皆是愚迷凡夫,从自分别习气而起,实无一法若生若灭;如因幻梦所见诸色,如石女儿说有生死。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" xíng chù shí zhuǎn biàn, dà zhǒng jí zhū gēn,
“形处时转变, 大种及诸根,
zhōng yǒu jiàn cì shēng, wàng xiǎng fēi míng zhì.
中有渐次生, 妄想非明智。
zhū fú bù fēn bié, yuán qǐ jí shì jiān,
诸佛不分别, 缘起及世间,
dàn zhū yuán shì jiān, rú gān tà pó chéng."
但诸缘世间, 如乾闼婆城。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, wéi yuàn rú lái, wèi wǒ jiě shuō yú yī qiè fǎ shēn mì yì jí jiě yì xiāng. lìng wǒ jí zhū pú sà mó hē sà shàn zhī cǐ fǎ, bù duò rú yán qǔ yì shēn mì zhí zhuó, lí wén zì yǔ yán xū wàng fēn bié pǔ rù yī qiè zhū fó guó tǔ, lì tōng zì zài, zǒng chí suǒ yìn, jué huì shàn zhù shí wú jìn yuàn, yǐ wú gōng yòng zhǒng zhǒng biàn xiàn, guāng míng zhào yào. rú rì yuè mó ní dì shuǐ huǒ fēng, zhù yú zhū dì lí fēn bié jiàn, zhī yī qiè fǎ rú huàn rú mèng, rù rú lái wèi pǔ huà zhòng shēng, lìng zhī zhū fǎ xū wàng bù shí, lí yǒu wú pǐn, duàn shēng miè zhí, bù zhe yán shuō, lìng zhuǎn suǒ yī."
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,惟愿如来,为我解说于一切法深密义及解义相。令我及诸菩萨摩诃萨善知此法,不堕如言取义深密执著,离文字语言虚妄分别;普入一切诸佛国土,力通自在,总持所印,觉慧善住十无尽愿,以无功用种种变现,光明照曜。如日月、摩尼、地水火风,住于诸地离分别见,知一切法如幻如梦,入如来位;普化众生,令知诸法虚妄不实,离有无品,断生灭执,不著言说,令转所依。”
fú yán:" dì tīng! dāng wèi rǔ shuō. dà huì, yú yī qiè fǎ, rú yán qǔ yì, zhí zhuó shēn mì, qí shù wú liàng. suǒ wèi xiāng zhí zhuó yuán zhí zhuó yǒu fēi yǒu zhí zhuó shēng fēi shēng zhí zhuó miè fēi miè zhí zhuó chéng fēi chéng zhí zhuó wèi wú wéi zhí zhuó dì dì zì xiāng zhí zhuó zì fēn bié xiàn zhèng zhí zhuó wài dào zōng yǒu wú pǐn zhí zhuó sān shèng yī chéng zhí zhuó.
佛言:“谛听!当为汝说。大慧,于一切法,如言取义,执著深密,其数无量。所谓相执著、缘执著、有非有执著、生非生执著、灭非灭执著、乘非乘执著、为无为执著、地地自相执著、自分别现证执著、外道宗有无品执著、三乘一乘执著。
" dà huì, cǐ děng mì zhí yǒu wú liàng zhǒng, jiē shì fán yú zì fēn bié zhí ér mì zhí zhuó. cǐ zhū fēn bié rú cán zuò jiǎn, yǐ wàng xiǎng sī zì chán chán tā, zhí zhuó yǒu wú yù lè jiān mì. dà huì, cǐ zhōng shí wú mì fēi mì xiāng. yǐ pú sà mó hē sà jiàn yī qiè fǎ zhù jì jìng gù, wú fēn bié gù. ruò le zhū fǎ wéi xīn suǒ jiàn, wú yǒu wài wù, jiē tóng wú xiāng suí shùn guān chá, yú ruò yǒu ruò wú fēn bié mì zhí xī jiàn jì jìng, shì gù wú yǒu mì fēi mì xiāng. dà huì, cǐ zhōng wú fù, yì wú yǒu jiě bù liǎo shí zhě, jiàn fù jiě ěr! hé yǐ gù? yī qiè zhū fǎ ruò yǒu ruò wú, qiú qí tǐ xìng bù kě dé gù.
“大慧,此等密执有无量种,皆是凡愚自分别执而密执著。此诸分别如蚕作茧,以妄想丝自缠缠他,执著有无欲乐坚密。大慧,此中实无密非密相。以菩萨摩诃萨见一切法住寂静故,无分别故。若了诸法唯心所见,无有外物,皆同无相;随顺观察,于若有若无分别密执悉见寂静,是故无有密非密相。大慧,此中无缚,亦无有解;不了实者,见缚解耳!何以故?一切诸法若有若无,求其体性不可得故。
" fù cì, dà huì, yú chī fán fū yǒu sān zhǒng mì fù, wèi tān huì chī, jí ài lái shēng, yǔ tān xǐ jù. yǐ cǐ mì fù, lìng zhū zhòng shēng xù shēng wǔ qù mì fù ruò duàn, shì zé wú yǒu mì fēi mì xiāng.
“复次,大慧,愚痴凡夫有三种密缚,谓贪恚痴,及爱来生,与贪喜俱。以此密缚,令诸众生续生五趣;密缚若断,是则无有密非密相。
" fù cì, dà huì, ruò yǒu zhí zhuó sān hé hé yuán, zhū shí mì fù cì dì ér qǐ, yǒu zhí zhuó gù zé yǒu mì fù. ruò jiàn sān jiě tuō, lí sān hé hé shí, yī qiè zhū mì jiē xī bù shēng."
“复次,大慧,若有执著三和合缘,诸识密缚次第而起,有执著故则有密缚。若见三解脱,离三和合识,一切诸密皆悉不生。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" bù shí wàng fēn bié, shì míng wéi mì xiāng,
“不实妄分别, 是名为密相,
ruò néng rú shí zhī, zhū mì wǎng jiē duàn.
若能如实知, 诸密网皆断。
fán yú bù néng le, suí yán ér qǔ yì,
凡愚不能了, 随言而取义,
pì rú cán chù jiǎn, wàng xiǎng zì chán fù."
譬如蚕处茧, 妄想自缠缚。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, rú shì zūn shuō:' yóu zhǒng zhǒng xīn fēn bié zhū fǎ, fēi zhū fǎ yǒu zì xìng, cǐ dàn wàng jì ěr!' shì zūn, ruò dàn wàng jì, wú zhū fǎ zhě, rǎn jìng zhū fǎ jiāng wú xī huài?"
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,如世尊说:‘由种种心分别诸法,非诸法有自性,此但妄计耳!’世尊,若但妄计,无诸法者,染净诸法将无悉坏?”
fú yán:" dà huì, rú shì, rú shì, rú rǔ suǒ shuō. yī qiè fán yú fēn bié zhū fǎ, ér zhū fǎ xìng fēi rú shì yǒu, cǐ dàn wàng zhí wú yǒu xìng xiāng. rán zhū shèng zhě yǐ shèng huì yǎn, rú shí zhī jiàn yǒu zhū fǎ zì xìng."
佛言:“大慧,如是,如是,如汝所说。一切凡愚分别诸法,而诸法性非如是有,此但妄执无有性相。然诸圣者以圣慧眼,如实知见有诸法自性。”
dà huì bái yán:" ruò zhū shèng rén yǐ shèng huì yǎn jiàn yǒu zhū fǎ xìng, fēi tiān yǎn ròu yǎn, bù tóng fán yú zhī suǒ fēn bié. yún hé fán yú dé lí fēn bié, bù néng jué le zhū shèng fǎ gù? shì zūn, bǐ fēi diān dǎo fēi bù diān dǎo. hé yǐ gù? bú jiàn shèng rén suǒ jiàn fǎ gù, shèng jiàn yuǎn lí yǒu wú xiāng gù, shèng yì bù rú fán suǒ fēn bié rú shì de gù, fēi zì suǒ xíng jìng jiè xiāng gù, bǐ yì jiàn yǒu zhū fǎ xìng xiàng rú wàng zhí xìng ér xiǎn xiàn gù, bù shuō yǒu yīn jí wú yīn gù, duò yú zhū fǎ xìng xiāng jiàn gù. shì zūn, qí yú jìng jiè jì bù tóng cǐ, rú shì zé chéng wú qióng zhī shī, shú néng yú fǎ le zhī xìng xiāng? shì zūn, zhū fǎ xìng xiāng bù yīn fēn bié, yún hé ér yán yǐ fēn bié gù ér yǒu zhū fǎ? shì zūn, fēn bié xiāng yì, zhū fǎ xiāng yì, yīn bù xiāng sì, yún hé zhū fǎ ér yóu fēn bié? fù yǐ hé gù fán yú fēn bié bù rú shì yǒu, ér zuò shì yán' wèi lìng zhòng shēng shě fēn bié gù, shuō rú fēn bié suǒ jiàn fǎ xiāng, wú rú shì fǎ'? shì zūn, hé gù lìng zhū zhòng shēng lí yǒu wú jiàn suǒ zhí zhuó fǎ, ér fù zhí zhuó shèng zhì jìng jiè duò yú yǒu jiàn? hé yǐ gù bù shuō jì jìng kōng wú zhī fǎ, ér shuō shèng zhì zì xìng shì gù?"
大慧白言:“若诸圣人以圣慧眼见有诸法性,非天眼、肉眼,不同凡愚之所分别。云何凡愚得离分别,不能觉了诸圣法故?世尊,彼非颠倒、非不颠倒。何以故?不见圣人所见法故,圣见远离有无相故,圣亦不如凡所分别如是得故,非自所行境界相故,彼亦见有诸法性相如妄执性而显现故,不说有因及无因故,堕于诸法性相见故。世尊,其余境界既不同此,如是则成无穷之失,孰能于法了知性相?世尊,诸法性相不因分别,云何而言以分别故而有诸法?世尊,分别相异,诸法相异,因不相似,云何诸法而由分别?复以何故凡愚分别不如是有,而作是言‘为令众生舍分别故,说如分别所见法相,无如是法’?世尊,何故令诸众生离有无见所执著法,而复执著圣智境界堕于有见?何以故不说寂静空无之法,而说圣智自性事故?”
fú yán:" dà huì, wǒ fēi bù shuō jì jìng kōng fǎ, duò yú yǒu jiàn. hé yǐ gù? yǐ shuō shèng zhì zì xìng shì gù. wǒ wèi zhòng shēng wú shǐ shí lái jì zhe yú yǒu, yú jì jìng fǎ yǐ shèng shì shuō, jīn qí wén yǐ bù shēng kǒng bù, néng rú shí zhèng jì jìng kōng fǎ, lí huò luàn xiāng, rù wéi shí lǐ, zhī qí suǒ jiàn wú yǒu wài fǎ, wù sān tuō mén, huò rú shí yìn, jiàn fǎ zì xìng, le shèng jìng jiè, yuǎn lí yǒu wú yī qiè zhū zhe.
佛言:“大慧,我非不说寂静空法,堕于有见。何以故?已说圣智自性事故。我为众生无始时来计著于有,于寂静法以圣事说,今其闻已不生恐怖,能如实证寂静空法,离惑乱相,入唯识理,知其所见无有外法,悟三脱门,获如实印,见法自性,了圣境界,远离有无一切诸著。
" fù cì, dà huì, pú sà mó hē sà bù yīng chéng lì yī qiè zhū fǎ jiē xī bù shēng. hé yǐ gù? yī qiè fǎ běn wú yǒu gù, jí bǐ zōng yīn shēng xiàng gù. fù cì, dà huì, yī qiè fǎ bù shēng, cǐ yán zì huài. hé yǐ gù? bǐ zōng yǒu dài ér shēng gù. yòu bǐ zōng jí rù yī qiè fǎ zhōng, bù shēng xiàng yì bù shēng gù. yòu bǐ zōng zhū fēn ér chéng gù. yòu bǐ zōng yǒu wú fǎ jiē bù shēng, cǐ zōng jí rù yī qiè fǎ zhōng, yǒu wú xiāng yì bù shēng gù. shì gù yī qiè fǎ bù shēng, cǐ zōng zì huài. bù yīng rú shì lì, zhū fēn duō guò gù, zhǎn zhuǎn yīn yì xiāng gù. rú bù shēng, yī qiè fǎ kōng wú zì xìng yì rú shì.
“复次,大慧,菩萨摩诃萨不应成立一切诸法皆悉不生。何以故?一切法本无有故,及彼宗因生相故。复次,大慧,一切法不生,此言自坏。何以故?彼宗有待而生故。又彼宗即入一切法中,不生相亦不生故。又彼宗诸分而成故。又彼宗有无法皆不生,此宗即入一切法中,有无相亦不生故。是故一切法不生,此宗自坏。不应如是立,诸分多过故,展转因异相故。如不生,一切法空、无自性亦如是。
" dà huì, pú sà mó hē sà yīng shuō yī qiè fǎ rú huàn rú mèng, jiàn bú jiàn gù, yī qiè jiē shì huò luàn xiāng gù, chú wèi yú fū ér shēng kǒng bù. dà huì, fán fū yú chī duò yǒu wú jiàn, mò lìng yú bǐ ér shēng jīng kǒng, yuǎn lí dà chéng."
“大慧,菩萨摩诃萨应说一切法如幻如梦,见不见故,一切皆是惑乱相故,除为愚夫而生恐怖。大慧,凡夫愚痴堕有无见,莫令于彼而生惊恐,远离大乘。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" wú zì xìng wú shuō, wú shì wú yī chù,
“无自性无说, 无事无依处,
fán yú wàng fēn bié, è jué rú sǐ shī.
凡愚妄分别, 恶觉如死尸。
yī qiè fǎ bù shēng, wài dào suǒ chéng lì,
一切法不生, 外道所成立,
yǐ bǐ suǒ yǒu shēng, fēi yuán suǒ chéng gù.
以彼所有生, 非缘所成故。
yī qiè fǎ bù shēng, zhì zhě bù fēn bié,
一切法不生, 智者不分别,
bǐ zōng yīn shēng gù, cǐ jué zé biàn huài.
彼宗因生故, 此觉则便坏。
pì rú mù yǒu yì, wàng xiǎng jiàn máo lún,
譬如目有翳, 妄想见毛轮,
zhū fǎ yì rú shì, fán yú wàng fēn bié.
诸法亦如是, 凡愚妄分别。
sān yǒu wéi jiǎ míng, wú yǒu shí fǎ tǐ,
三有唯假名, 无有实法体,
yóu cǐ jiǎ shī shè, fēn bié wàng jì dù.
由此假施设, 分别妄计度。
jiǎ míng zhū shì xiāng, dòng luàn yú xīn shí,
假名诸事相, 动乱于心识,
fó zǐ xī chāo guò, yóu xíng wú fēn bié.
佛子悉超过, 游行无分别。
wú shuǐ qǔ shuǐ xiàng, sī yóu kě ài qǐ,
无水取水相, 斯由渴爱起,
fán yú jiàn fǎ ěr, zhū shèng zé bù rán.
凡愚见法尔, 诸圣则不然。
shèng rén jiàn qīng jìng, shēng yú sān jiě tuō,
圣人见清净, 生于三解脱,
yuǎn lí yú shēng miè, cháng xíng wú xiāng jìng.
远离于生灭, 常行无相境。
xiū xíng wú xiāng jìng, yì fù wú yǒu wú,
修行无相境, 亦复无有无,
yǒu wú xī píng děng, shì gù shēng shèng guǒ.
有无悉平等, 是故生圣果。
yún hé fǎ yǒu wú? yún hé chéng píng děng?
云何法有无? 云何成平等?
ruò xīn bù liǎo fǎ, nèi wài sī dòng luàn,
若心不了法, 内外斯动乱,
le yǐ zé píng děng, luàn xiāng ěr shí miè."
了已则平等, 乱相尔时灭。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, rú fú suǒ shuō:' ruò zhī jìng jiè dàn shì jiǎ míng, dōu bù kě dé, zé wú suǒ qǔ wú suǒ qǔ gù, yì wú néng qǔ néng qǔ suǒ qǔ èr jù wú gù, bù qǐ fēn bié, shuō míng wéi zhì.' shì zūn, hé gù bǐ zhì bù dé yú jìng? wèi bù néng le yī qiè zhū fǎ zì xiāng gòng xiāng yī yì yì gù, yán bù dé yé? wèi yǐ zhū fǎ zì xiāng gòng xiāng zhǒng zhǒng bù tóng gèng xiāng yǐn bì ér bù dé yé? wèi shān yán shí bì lián màn wéi zhàng zhī suǒ fù gé ér bù dé yé? wèi jí yuǎn jí jìn lǎo xiǎo máng míng zhū gēn bù jù ér bù dé yé? ruò bù liǎo zhū fǎ zì xiāng gòng xiāng yī yì yì gù yán bù dé zhě, cǐ bù míng zhì, yìng shì wú zhì yǐ yǒu jìng jiè ér bù zhī gù. ruò yǐ zhū fǎ zì xiāng gòng xiāng zhǒng zhǒng bù tóng, gèng xiāng yǐn bì ér bù dé zhě, cǐ yì fēi zhì yǐ zhī yú jìng shuō míng wéi zhì, fēi bù zhī gù. ruò shān yán shí bì lián màn wéi zhàng zhī suǒ fù gé, jí yuǎn jí jìn lǎo xiǎo máng míng ér bù zhī zhě, bǐ yì fēi zhì yǐ yǒu jìng jiè, zhì bù jù zú ér bù zhī gù."
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,如佛所说:‘若知境界但是假名,都不可得,则无所取;无所取故,亦无能取;能取、所取二俱无故,不起分别,说名为智。’世尊,何故彼智不得于境?为不能了一切诸法自相共相、一异义故,言不得耶?为以诸法自相共相种种不同更相隐蔽而不得耶?为山岩石壁、帘幔帷障之所覆隔而不得耶?为极远极近、老小盲冥、诸根不具而不得耶?若不了诸法自相共相、一异义故言不得者,此不名智,应是无智;以有境界而不知故。若以诸法自相共相种种不同,更相隐蔽而不得者,此亦非智;以知于境说名为智,非不知故。若山岩石壁、帘幔帷障之所覆隔,极远极近、老小盲冥而不知者,彼亦非智;以有境界,智不具足而不知故。”
fú yán:" dà huì, cǐ shí shì zhì, fēi rú rǔ shuō. wǒ zhī suǒ shuō, fēi yǐn fù shuō. wǒ yán jìng jiè wéi shì jiǎ míng bù kě dé zhě, yǐ le dàn shì zì xīn suǒ jiàn wài fǎ yǒu wú, zhì huì yú zhōng bì jìng wú de yǐ wú de gù, ěr yàn bù qǐ. rù sān tuō mén, zhì tǐ yì wàng. fēi rú yī qiè jué xiǎng fán fū, wú shǐ yǐ lái xì lùn xūn xí, jì zhe wài fǎ ruò yǒu ruò wú zhǒng zhǒng xíng xiàng rú shì ér zhī, míng wéi bù zhī, bù liǎo zhū fǎ wéi xīn suǒ jiàn, zhe wǒ wǒ suǒ fēn bié jìng zhì, bù zhī wài fǎ shì yǒu shì wú, qí xīn zhù yú duàn jiàn zhōng gù. wèi lìng shě lí rú shì fēn bié, shuō yī qiè fǎ wéi xīn jiàn lì."
佛言:“大慧,此实是智,非如汝说。我之所说,非隐覆说。我言境界唯是假名不可得者,以了但是自心所见外法有无,智慧于中毕竟无得;以无得故,尔焰不起。入三脱门,智体亦忘。非如一切觉想凡夫,无始已来戏论熏习,计著外法若有若无种种形相;如是而知,名为不知,不了诸法唯心所见,著我、我所分别境智,不知外法是有是无,其心住于断见中故。为令舍离如是分别,说一切法唯心建立。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" ruò yǒu yú suǒ yuán, zhì huì bù guān jiàn,
“若有于所缘, 智慧不观见,
bǐ wú zhì fēi zhì, shì míng wàng jì zhě.
彼无智非智, 是名妄计者。
wú biān xiāng hù yǐn, zhàng ài jí yuǎn jìn,
无边相互隐, 障碍及远近,
zhì huì bù néng jiàn, shì míng wéi xié zhì.
智慧不能见, 是名为邪智。
lǎo xiǎo zhū gēn míng, ér shí yǒu jìng jiè,
老小诸根冥, 而实有境界,
bù néng shēng zhì huì, shì míng wéi xié zhì.
不能生智慧, 是名为邪智。
" fù cì, dà huì, yú chī fán fū, wú shǐ xū wěi, è xié fēn bié zhī suǒ huàn huò, bù liǎo rú shí jí yán shuō fǎ, jì xīn wài xiāng, zhe fāng biàn shuō, bù néng xiū xí qīng jìng zhēn shí lí sì jù fǎ."
“复次,大慧,愚痴凡夫,无始虚伪,恶邪分别之所幻惑,不了如实及言说法,计心外相,著方便说,不能修习清净真实离四句法。”
dà huì bái yán:" rú shì, rú shì, chéng rú zūn jiào, yuàn wèi wǒ shuō rú shí zhī fǎ jí yán shuō fǎ. lìng wǒ jí zhū pú sà mó hē sà yú cǐ èr fǎ ér dé shàn qiǎo, fēi wài dào èr chéng zhī suǒ néng rù."
大慧白言:“如是,如是,诚如尊教,愿为我说如实之法及言说法。令我及诸菩萨摩诃萨于此二法而得善巧,非外道、二乘之所能入。”
fú yán:" dì tīng! dāng wèi rǔ shuō. dà huì, sān shì rú lái yǒu èr zhǒng fǎ, wèi yán shuō fǎ jí rú shí fǎ. yán shuō fǎ zhě, wèi suí zhòng shēng xīn wèi shuō zhǒng zhǒng zhū fāng biàn jiào. rú shí fǎ zhě, wèi xiū xíng zhě yú xīn suǒ xiàn lí zhū fēn bié, bù duò yī yì jù bù jù pǐn, chāo dù yī qiè xīn yì yì shí, yú zì jué shèng zhì suǒ xíng jìng jiè, lí zhū yīn yuán xiāng yìng jiàn xiāng, yī qiè wài dào shēng wén yuán jué duò èr biān zhě suǒ bù néng zhī, shì míng rú shí fǎ. cǐ èr zhǒng fǎ, rǔ jí zhū pú sà mó hē sà, dāng shàn xiū xué."
佛言:“谛听!当为汝说。大慧,三世如来有二种法,谓言说法及如实法。言说法者,谓随众生心为说种种诸方便教。如实法者,谓修行者于心所现离诸分别,不堕一异、俱不俱品,超度一切心意意识,于自觉圣智所行境界,离诸因缘相应见相,一切外道、声闻、缘觉堕二边者所不能知,是名如实法。此二种法,汝及诸菩萨摩诃萨,当善修学。”
ěr shí, shì zūn fù shuō sòng yán:
尔时,世尊复说颂言:
" wǒ shuō èr zhǒng fǎ, yán jiào jí rú shí,
“我说二种法, 言教及如实,
jiào fǎ shì fán fū, shí wèi xiū xíng zhě."
教法示凡夫, 实为修行者。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, rú lái yī shí shuō:' lú jiā yé tuó zhòu shù cí lùn, dàn néng shè qǔ shì jiān cái lì, bù dé fǎ lì bù dé fǎ lì, bù yīng qīn jìn chéng shì gōng yǎng.' shì zūn hé gù zuò rú shì shuō?"
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,如来一时说:‘卢迦耶陀咒术词论,但能摄取世间财利,不得法利;不得法利,不应亲近承事供养。’世尊何故作如是说?”
fú yán:" dà huì, lú jiā yé tuó suǒ yǒu cí lùn, dàn shì wén jù, kuáng huò fán yú, suí shùn shì jiān xū wàng yán shuō, bù rú yú yì, bù chēng yú lǐ, bù néng zhèng rù zhēn shí jìng jiè, bù néng jué le yī qiè zhū fǎ, héng duò èr biān, zì shī zhèng dào yì lìng tā shī, lún huí zhū qù yǒng bù chū lí. hé yǐ gù? bù liǎo zhū fǎ wéi xīn suǒ jiàn, zhí zhuó wài jìng zēng fēn bié gù. shì gù wǒ shuō shì lùn wén jù, yīn yù zhuāng yán, dàn kuáng yú fū, bù néng jiě tuō shēng lǎo bìng sǐ yōu bēi děng huàn.
佛言:“大慧,卢迦耶陀所有词论,但饰文句,诳惑凡愚,随顺世间虚妄言说,不如于义,不称于理,不能证入真实境界,不能觉了一切诸法,恒堕二边,自失正道亦令他失,轮回诸趣永不出离。何以故?不了诸法唯心所见,执著外境增分别故。是故我说世论文句,因喻庄严,但诳愚夫,不能解脱生老病死忧悲等患。
" dà huì, shì tí huán yīn guǎng jiě zhòng lùn, zì zào zhū lùn. bǐ shì lùn zhě yǒu yī dì zǐ, xiàn zuò lóng shēn, yì shì tiān gōng, ér lì lùn zōng, zuò shì yào yán:' jiāo shī jiā, wǒ gòng rǔ lùn. rǔ ruò bù rú, wǒ dāng pò rǔ qiān fú zhī lún. wǒ ruò bù rú, duàn yī yī tóu yǐ xiè suǒ qū.' shuō shì yǔ yǐ, jí yǐ lùn fǎ cuī fú dì shì, huài qiān fú lún, hái lái rén jiān. dà huì, shì jiān yán lùn, yīn yù zhuāng yán, nǎi zhì néng xiàn lóng xíng, yǐ miào wén cí mí huò zhū tiān jí ā xiū luó, lìng qí zhí zhuó shēng miè děng jiàn, ér kuàng yú rén! shì gù, dà huì, bù yīng qīn jìn chéng shì gōng yǎng, yǐ bǐ néng zuò shēng kǔ yīn gù.
“大慧,释提桓因广解众论,自造诸论。彼世论者有一弟子,现作龙身,诣释天宫,而立论宗,作是要言:‘憍尸迦,我共汝论。汝若不如,我当破汝千辐之轮。我若不如,断一一头以谢所屈。’说是语已,即以论法摧伏帝释,坏千辐轮,还来人间。大慧,世间言论,因喻庄严,乃至能现龙形,以妙文词迷惑诸天及阿修罗,令其执著生灭等见,而况于人!是故,大慧,不应亲近承事供养,以彼能作生苦因故。
" dà huì, shì lùn wéi shuō shēn jué jìng jiè. dà huì, bǐ shì lùn yǒu bǎi qiān zì jù, hòu mò shì zhōng, è jiàn guāi lí, xié zhòng bēng sàn, fēn chéng duō bù gè zhí zì yīn. dà huì, fēi yú wài dào néng lì jiào fǎ, wéi lú jiā yé yǐ bǎi qiān jù, guǎng shuō wú liàng chā bié yīn xiāng, fēi rú shí lǐ, yì bù zì zhī shì huò shì fǎ."
“大慧,世论唯说身觉境界。大慧,彼世论有百千字句,后末世中,恶见乖离,邪众崩散,分成多部各执自因。大慧,非余外道能立教法,唯卢迦耶以百千句,广说无量差别因相,非如实理,亦不自知是惑世法。”
ěr shí, dà huì bái yán:" shì zūn, ruò lú jiā yé suǒ zào zhī lùn, zhǒng zhǒng wén zì yīn yù zhuāng yán, zhí zhuó zì zōng, fēi rú shí fǎ, míng wài dào zhě. shì zūn, yì shuō shì jiān zhī shì, wèi yǐ zhǒng zhǒng wén jù yán cí, guǎng shuō shí fāng yī qiè guó tǔ tiān rén děng zhòng ér lái jí huì, fēi shì zì zhì suǒ zhèng zhī fǎ. shì zūn yì tóng wài dào shuō yé?"
尔时,大慧白言:“世尊,若卢迦耶所造之论,种种文字因喻庄严,执著自宗,非如实法,名外道者。世尊,亦说世间之事,谓以种种文句言词,广说十方一切国土天人等众而来集会,非是自智所证之法。世尊亦同外道说耶?”
fú yán:" dà huì, wǒ fēi shì shuō, yì wú lái qù wǒ shuō zhū fǎ bù lái bù qù.
佛言:“大慧,我非世说,亦无来去;我说诸法不来不去。
" dà huì, lái zhě, jí shēng qù zhě, huài miè bù lái bù qù, cǐ zé míng wéi bù shēng bù miè. dà huì, wǒ zhī suǒ shuō, bù tóng wài dào duò fēn bié zhōng. hé yǐ gù? wài fǎ yǒu wú wú suǒ zhe gù le wéi zì xīn, bú jiàn èr qǔ, bù xíng xiāng jìng, bù shēng fēn bié, rù kōng wú xiāng wú yuàn zhī mén ér jiě tuō gù.
“大慧,来者,集生;去者,坏灭;不来不去,此则名为不生不灭。大慧,我之所说,不同外道堕分别中。何以故?外法有无无所著故;了唯自心,不见二取,不行相境,不生分别,入空、无相、无愿之门而解脱故。
" dà huì, wǒ yì yǒu shí, yú yī chù zhù. yǒu shì lùn pó luó mén lái zhì wǒ suǒ, jù wèn wǒ yán:' qú tán, yī qiè shì suǒ zuò yé?' wǒ shí bào yán:' pó luó mén, yī qiè suǒ zuò, shì chū shì lùn.' yòu wèn wǒ yán:' yī qiè fēi suǒ zuò yé?' wǒ shí bào yán:' yī qiè fēi suǒ zuò, shì dì èr shì lùn.' bǐ fù wèn yán:' yī qiè cháng yé? yī qiè wú cháng yé? yī qiè shēng yé? yī qiè bù shēng yé?' wǒ shí bào yán:' shì dì liù shì lùn.' bǐ fù wèn yán:' yī qiè yī yé? yī qiè yì yé? yī qiè jù yé? yī qiè bù jù yé? yī qiè jiē yóu zhǒng zhǒng yīn yuán ér shòu shēng yé?' wǒ shí bào yán:' shì dì shí yī shì lùn.' bǐ fù wèn yán:' yī qiè yǒu jì yé? yī qiè wú jì yé? yǒu wǒ yé? wú wǒ yé? yǒu cǐ shì yé? wú cǐ shì yé? yǒu tā shì yé? wú tā shì yé? yǒu jiě tuō yé? wú jiě tuō yé? shì chà nà yé? fēi chà nà yé? xū kōng niè pán jí fēi zé miè, shì suǒ zuò yé? fēi suǒ zuò yé? yǒu zhōng yǒu yé? wú zhōng yǒu yé?' wǒ shí bào yán:' pó luó mén, rú shì jiē shì rǔ zhī shì lùn, fēi wǒ suǒ shuō. pó luó mén, wǒ shuō yīn yú wú shǐ xì lùn zhū è xí qì ér shēng sān yǒu, bù liǎo wéi shì zì xīn suǒ jiàn, ér qǔ wài fǎ, shí wú kě dé. rú wài dào shuō, wǒ jí gēn jìng, sān hé zhī shēng wǒ bù rú shì. wǒ bù shuō yīn, bù shuō wú yīn, wéi yuán wàng xīn shì néng suǒ qǔ ér shuō yuán qǐ, fēi rǔ jí yú qǔ zhe wǒ zhě zhī suǒ néng cè.' dà huì, xū kōng niè pán jí fēi zé miè, dàn yǒu sān shù, běn wú tǐ xìng, hé kuàng ér shuō zuò yǔ fēi zuò?
“大慧,我忆有时,于一处住。有世论婆罗门来至我所,遽问我言:‘瞿昙,一切是所作耶?’我时报言:‘婆罗门,一切所作,是初世论。’又问我言:‘一切非所作耶?’我时报言:‘一切非所作,是第二世论。’彼复问言:‘一切常耶?一切无常耶?一切生耶?一切不生耶?’我时报言:‘是第六世论。’彼复问言:‘一切一耶?一切异耶?一切俱耶?一切不俱耶?一切皆由种种因缘而受生耶?’我时报言:‘是第十一世论。’彼复问言:‘一切有记耶?一切无记耶?有我耶?无我耶?有此世耶?无此世耶?有他世耶?无他世耶?有解脱耶?无解脱耶?是刹那耶?非刹那耶?虚空、涅槃及非择灭,是所作耶?非所作耶?有中有耶?无中有耶?’我时报言:‘婆罗门,如是皆是汝之世论,非我所说。婆罗门,我说因于无始戏论诸恶习气而生三有,不了唯是自心所见,而取外法,实无可得。如外道说,我及根、境,三合知生;我不如是。我不说因,不说无因,唯缘妄心似能所取而说缘起,非汝及余取著我者之所能测。’大慧,虚空、涅槃及非择灭,但有三数,本无体性,何况而说作与非作?
" dà huì, ěr shí shì lùn pó luó mén, fù wèn wǒ yán:' wú míng ài yè wèi yīn yuán gù, yǒu sān yǒu yé? wèi wú yīn yé?' wǒ yán:' cǐ èr yì shì shì lùn.' yòu wèn wǒ yán:' yī qiè zhū fǎ jiē rù zì xiāng jí gòng xiāng yé?' wǒ shí bào yán:' cǐ yì shì lùn. pó luó mén, nǎi zhì shǎo yǒu xīn shí liú dòng fēn bié wài jìng, jiē shì shì lùn.' dà huì, ěr shí bǐ pó luó mén fù wèn wǒ yán:' pō yǒu fēi shì shì lùn zhě bù? yī qiè wài dào suǒ yǒu cí lùn, zhǒng zhǒng wén jù yīn yù zhuāng yán, mò bù jiē cóng wǒ fǎ zhōng chū.' wǒ bào yán:' yǒu. fēi rǔ suǒ xǔ, fēi shì bù xǔ, fēi bù shuō zhǒng zhǒng wén jù yì lǐ xiāng yìng, fēi bù xiāng yìng.' bǐ fù wèn yán:' qǐ yǒu shì xǔ fēi shì lùn yé?' wǒ dá yán:' yǒu. dàn fēi yú rǔ jí yǐ yī qiè wài dào néng zhī. hé yǐ gù? yǐ yú wài fǎ xū wàng fēn bié, shēng zhí zhuó gù. ruò néng le dá yǒu wú děng fǎ, yī qiè jiē shì zì xīn suǒ jiàn, bù shēng fēn bié, bù qǔ wài jìng, yú zì chǔ zhù. zì chǔ zhù zhě, shì bù qǐ yì. bù qǐ yú hé? bù qǐ fēn bié. cǐ shì wǒ fǎ, fēi rǔ yǒu yě. pó luó mén, lüè ér yán zhī, suí hé chǔ zhōng, xīn shí wǎng lái sǐ shēng qiú liàn, ruò shòu ruò jiàn ruò chù ruò zhù, qǔ zhǒng zhǒng xiāng hè hé xiāng xù, yú ài yú yīn ér shēng jì zhe, jiē rǔ shì lùn, fēi shì wǒ fǎ.' dà huì, shì lùn pó luó mén zuò rú shì wèn, wǒ rú shì dá, bù wèn yú wǒ zì zōng shí fǎ, mò rán ér qù, zuò shì niàn yán:' shā mén qú tán wú kě zūn zhòng, shuō yī qiè fǎ wú shēng wú xiāng wú yīn wú yuán, wéi shì zì xīn fēn bié suǒ jiàn, ruò néng le cǐ, fēn bié bù shēng.'
“大慧,尔时世论婆罗门,复问我言:‘无明、爱、业为因缘故,有三有耶?为无因耶?’我言:‘此二亦是世论。’又问我言:‘一切诸法皆入自相及共相耶?’我时报言:‘此亦世论。婆罗门,乃至少有心识流动分别外境,皆是世论。’大慧,尔时彼婆罗门复问我言:‘颇有非是世论者不?一切外道所有词论,种种文句因喻庄严,莫不皆从我法中出。’我报言:‘有。非汝所许,非世不许,非不说种种文句义理相应,非不相应。’彼复问言:‘岂有世许非世论耶?’我答言:‘有。但非于汝及以一切外道能知。何以故?以于外法虚妄分别,生执著故。若能了达有无等法,一切皆是自心所见,不生分别,不取外境,于自处住。自处住者,是不起义。不起于何?不起分别。此是我法,非汝有也。婆罗门,略而言之,随何处中,心识往来死生求恋,若受、若见、若触、若住,取种种相和合相续,于爱于因而生计著,皆汝世论,非是我法。’大慧,世论婆罗门作如是问,我如是答,不问于我自宗实法,默然而去,作是念言:‘沙门瞿昙无可尊重,说一切法无生无相、无因无缘,唯是自心分别所见,若能了此,分别不生。’
" dà huì, rǔ jīn yì fù wèn wǒ shì yì, hé gù qīn jìn zhū shì lùn zhě, wéi dé cái lì, bù dé fǎ lì."
“大慧,汝今亦复问我是义,何故亲近诸世论者,唯得财利,不得法利。”
dà huì bái yán:" suǒ yán cái fǎ, shì hé děng yì?"
大慧白言:“所言财、法,是何等义?”
fú yán:" shàn zāi! rǔ nǎi néng wéi wèi lái zhòng shēng sī wéi shì yì. dì tīng! dì tīng! dāng wèi rǔ shuō.
佛言:“善哉!汝乃能为未来众生思惟是义。谛听!谛听!当为汝说。
" dà huì, suǒ yán cái zhě, kě chù kě shòu kě qǔ kě wèi, lìng zhe wài jìng duò zài èr biān, zēng zhǎng tān ài shēng lǎo bìng sǐ yōu bēi kǔ nǎo wǒ jí zhū fó shuō míng cái lì, qīn jìn shì lùn zhī suǒ huò dé.
“大慧,所言财者,可触、可受、可取、可味,令著外境堕在二边,增长贪爱、生老病死、忧悲苦恼;我及诸佛说名财利,亲近世论之所获得。
" yún hé fǎ lì? wèi le fǎ shì xīn, jiàn èr wú wǒ, bù qǔ yú xiāng, wú yǒu fèn bié, shàn zhī zhū dì, lí xīn yì shí, yī qiè zhū fú suǒ gòng guàn dǐng, jù zú shòu xíng shí wú jìn yuàn, yú yī qiè fǎ xī dé zì zài, shì míng fǎ lì yǐ shì bù duò yī qiè zhū jiàn xì lùn fēn bié cháng duàn èr biān.
“云何法利?谓了法是心,见二无我,不取于相,无有分别,善知诸地,离心意识,一切诸佛所共灌顶,具足受行十无尽愿,于一切法悉得自在,是名法利;以是不堕一切诸见戏论分别常断二边。
" dà huì, wài dào shì lùn, lìng zhū chī rén duò zài èr biān, wèi cháng jí duàn: shòu wú yīn lùn zé qǐ cháng jiàn, yǐ yīn huài miè zé shēng duàn jiàn. wǒ shuō bú jiàn shēng zhù miè zhě, míng dé fǎ lì.
“大慧,外道世论,令诸痴人堕在二边,谓常及断:受无因论则起常见,以因坏灭则生断见。我说不见生住灭者,名得法利。
" shì míng cái fǎ èr chā bié xiāng. rǔ jí zhū pú sà mó hē sà, yīng qín guān chá."
“是名财、法二差别相。汝及诸菩萨摩诃萨,应勤观察。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" diào fú shè zhòng shēng, yǐ jiè jiàng zhū è,
“调伏摄众生, 以戒降诸恶,
zhì huì miè zhū jiàn, jiě tuō dé zēng zhǎng.
智慧灭诸见, 解脱得增长。
wài dào xū wàng shuō, jiē shì shì sú lùn,
外道虚妄说, 皆是世俗论,
héng jì zuò suǒ zuò, bù néng zì chéng lì.
横计作所作, 不能自成立。
wéi wǒ yī zì zōng, bù zhe yú néng suǒ,
唯我一自宗, 不著于能所,
wèi zhū dì zǐ shuō, lìng lí yú shì lùn.
为诸弟子说, 令离于世论。
néng qǔ suǒ qǔ fǎ, wéi xīn wú suǒ yǒu,
能取所取法, 唯心无所有,
èr zhǒng jiē xīn xiàn, duàn cháng bù kě dé.
二种皆心现, 断常不可得。
nǎi zhì xīn liú dòng, shì zé wèi shì lùn,
乃至心流动, 是则为世论,
fēn bié bù qǐ zhě, shì rén jiàn zì xīn.
分别不起者, 是人见自心。
lái zhě jiàn shì shēng, qù zhě shì bù xiàn,
来者见事生, 去者事不现,
míng liǎo zhī lái qù, bù qǐ yú fēn bié.
明了知来去, 不起于分别。
yǒu cháng jí wú cháng, suǒ zuò wú suǒ zuò,
有常及无常, 所作无所作,
cǐ shì tā shì děng, jiē shì shì lùn fǎ."
此世他世等, 皆是世论法。”
ěr shí, dà huì pú sà mó hē sà, fù bái fó yán:" shì zūn, fó shuō niè pán, shuō hé děng fǎ yǐ wéi niè pán? ér zhū wài dào zhǒng zhǒng fēn bié!"
尔时,大慧菩萨摩诃萨,复白佛言:“世尊,佛说涅槃,说何等法以为涅槃?而诸外道种种分别!”
fú yán:" dà huì, rú zhū wài dào fēn bié niè pán, jiē bù suí shùn niè pán zhī xiāng. dì tīng! dì tīng! dāng wèi rǔ shuō.
佛言:“大慧,如诸外道分别涅槃,皆不随顺涅槃之相。谛听!谛听!当为汝说。
" dà huì, huò yǒu wài dào yán, jiàn fǎ wú cháng bù tān jìng jiè, yùn jiè chù miè, xīn xīn suǒ fǎ bù xiàn zài qián, bù niàn guò xiàn wèi lái jìng jiè, rú dēng jǐn rú zhǒng bài rú huǒ miè, zhū qǔ bù qǐ, fēn bié bù shēng, qǐ niè pán xiǎng. dà huì, fēi yǐ jiàn huài, míng wéi niè pán. huò wèi zhì fāng míng dé niè pán, jìng jiè xiǎng lí yóu rú fēng zhǐ. huò wèi bú jiàn néng jué suǒ jué, míng wéi niè pán. huò wèi bù qǐ fēn bié cháng wú cháng jiàn, míng dé niè pán. huò yǒu shuō yán, fēn bié zhū xiàng fā shēng yú kǔ, ér bù néng zhī zì xīn suǒ xiàn, yǐ bù zhī gù bù wèi yú xiāng, yǐ qiú wú xiāng, shēn shēng ài lè, zhí wèi niè pán. huò wèi jué zhī nèi wài zhū fǎ, zì xiāng gòng xiāng qù lái xiàn zài, yǒu xìng bù huài, zuò niè pán xiǎng. huò jì wǒ rén zhòng shēng shòu mìng, jí yī qiè fǎ wú yǒu huài miè, zuò niè pán xiǎng. fù yǒu wài dào wú yǒu zhì huì, jì yǒu zì xìng jí yǐ shì fū, qiú nà zhuǎn biàn zuò yī qiè wù, yǐ wéi niè pán. huò yǒu wài dào jì fú fēi fú jǐn, huò jì bù yóu zhì huì zhū fán nǎo jǐn, huò jì zì zài shì shí zuò zhě, yǐ wéi niè pán. huò wèi zhòng shēng zhǎn zhuǎn xiāng shēng, yǐ cǐ wéi yīn, gèng wú yì yīn, bǐ wú zhì gù bù néng jué le, yǐ bù liǎo gù zhí wèi niè pán. huò jì zhèng yú dì dào xū wàng fēn bié, yǐ wéi niè pán. huò jì qiú nà yǔ qiú nà zhě, ér gòng hé hé yī xìng yì xìng jù jí bù jù, zhí wèi niè pán. huò jì zhū wù cóng zì rán shēng, kǒng què wén cǎi jí zhēn xiān lì, shēng bǎo zhī chù chū zhǒng zhǒng bǎo, rú cǐ děng shì shì shuí néng zuò, jí zhí zì rán yǐ wéi niè pán. huò wèi néng jiě èr shí wǔ dì, jí dé niè pán. huò yǒu shuō yán, néng shòu liù fēn shǒu hù zhòng shēng, sī dé niè pán. huò yǒu shuō yán, shí shēng shì jiān, shí jí niè pán. huò zhí yǒu wù yǐ wéi niè pán. huò jì wú wù yǐ wéi niè pán. huò yǒu jì zhe yǒu wù wú wù wèi niè pán zhě. huò jì zhū wù yǔ niè pán wú bié, zuò niè pán xiǎng.
“大慧,或有外道言,见法无常不贪境界,蕴界处灭,心心所法不现在前,不念过现未来境界,如灯尽、如种败、如火灭,诸取不起,分别不生,起涅槃想。大慧,非以见坏,名为涅槃。或谓至方名得涅槃,境界想离犹如风止。或谓不见能觉所觉,名为涅槃。或谓不起分别常无常见,名得涅槃。或有说言,分别诸相发生于苦,而不能知自心所现,以不知故怖畏于相,以求无相,深生爱乐,执为涅槃。或谓觉知内外诸法,自相共相、去来现在,有性不坏,作涅槃想。或计我、人、众生、寿命,及一切法无有坏灭,作涅槃想。复有外道无有智慧,计有自性及以士夫,求那转变作一切物,以为涅槃。或有外道计福非福尽,或计不由智慧诸烦恼尽,或计自在是实作者,以为涅槃。或谓众生展转相生,以此为因,更无异因,彼无智故不能觉了,以不了故执为涅槃。或计证于谛道虚妄分别,以为涅槃。或计求那与求那者,而共和合一性异性、俱及不俱,执为涅槃。或计诸物从自然生,孔雀文彩、棘针铦利,生宝之处出种种宝,如此等事是谁能作,即执自然以为涅槃。或谓能解二十五谛,即得涅槃。或有说言,能受六分守护众生,斯得涅槃。或有说言,时生世间,时即涅槃。或执有物以为涅槃。或计无物以为涅槃。或有计著有物无物为涅槃者。或计诸物与涅槃无别,作涅槃想。
" dà huì, fù yǒu yì bǐ wài dào suǒ shuō, yǐ yī qiè zhì dà shī zi hǒu shuō, néng le dá wéi xīn suǒ xiàn, bù qǔ wài jìng, yuǎn lí sì jù, zhù rú shí jiàn, bù duò èr biān, lí néng suǒ qǔ, bù rù zhū liàng, bù zhe zhēn shí, zhù yú shèng zhì suǒ xiàn zhèng fǎ, wù èr wú wǒ, lí èr fán nǎo, jìng èr zhǒng zhàng, zhuǎn xiū zhū dì rù yú fú dì, dé rú huàn děng zhū dà sān mèi, yǒng chāo xīn yì jí yǐ yì shí, míng dé niè pán.
“大慧,复有异彼外道所说,以一切智大师子吼说,能了达唯心所现,不取外境,远离四句,住如实见,不堕二边,离能所取,不入诸量,不著真实,住于圣智所现证法,悟二无我,离二烦恼,净二种障,转修诸地入于佛地,得如幻等诸大三昧,永超心意及以意识,名得涅槃。
" dà huì, bǐ zhū wài dào xū wàng jì dù, bù rú yú lǐ, zhì zhě suǒ qì, jiē duò èr biān zuò niè pán xiǎng, yú cǐ wú yǒu ruò zhù ruò chū. bǐ zhū wài dào jiē yī zì zōng ér shēng wàng jué, wéi bèi yú lǐ, wú suǒ chéng jiù wéi lìng xīn yì chí sàn wǎng lái, yī qiè wú yǒu de niè pán zhě. rǔ jí zhū pú sà, yí yīng yuǎn lí."
“大慧,彼诸外道虚妄计度,不如于理,智者所弃,皆堕二边作涅槃想,于此无有若住若出。彼诸外道皆依自宗而生妄觉,违背于理,无所成就;唯令心意驰散往来,一切无有得涅槃者。汝及诸菩萨,宜应远离。”
ěr shí, shì zūn zhòng shuō sòng yán:
尔时,世尊重说颂言:
" wài dào niè pán jiàn, gè gè yì fēn bié,
“外道涅槃见, 各各异分别,
bǐ wéi shì wàng xiǎng, wú jiě tuō fāng biàn.
彼唯是妄想, 无解脱方便。
yuǎn lí zhū fāng biàn, bù zhì wú fù chù,
远离诸方便, 不至无缚处,
wàng shēng jiě tuō xiǎng, ér shí wú jiě tuō.
妄生解脱想, 而实无解脱。
wài dào suǒ chéng lì, zhòng zhì gè yì qǔ,
外道所成立, 众智各异取,
bǐ xī wú jiě tuō, yú chī wàng fēn bié.
彼悉无解脱, 愚痴妄分别。
yī qiè chī wài dào, wàng jiàn zuò suǒ zuò,
一切痴外道, 妄见作所作,
xī zhe yǒu wú lùn, shì gù wú jiě tuō.
悉著有无论, 是故无解脱。
fán yú lè fēn bié, bù shēng zhēn shí huì,
凡愚乐分别, 不生真实慧,
yán shuō sān jiè běn, zhēn shí miè kǔ yīn.
言说三界本, 真实灭苦因。
pì rú jìng zhōng xiàng, suī xiàn ér fēi shí,
譬如镜中像, 虽现而非实,
xí qì xīn jìng zhōng, fán yú jiàn yǒu èr.
习气心镜中, 凡愚见有二。
bù liǎo wéi xīn xiàn, gù qǐ èr fēn bié,
不了唯心现, 故起二分别,
ruò zhī dàn shì xīn, fēn bié zé bù shēng.
若知但是心, 分别则不生。
xīn jí shì zhǒng zhǒng, yuǎn lí xiǎng suǒ xiāng,
心即是种种, 远离想所相,
rú yú suǒ fēn bié, suī jiàn ér wú jiàn.
如愚所分别, 虽见而无见。
sān yǒu wéi fēn bié, wài jìng xī wú yǒu,
三有唯分别, 外境悉无有,
wàng xiǎng zhǒng zhǒng xiàn, fán yú bù néng jué.
妄想种种现, 凡愚不能觉。
jīng jīng shuō fēn bié, dàn shì yì míng zì,
经经说分别, 但是异名字,
ruò lí yú yǔ yán, qí yì bù kě dé."
若离于语言, 其义不可得。”