dì yī. míng qí gǔ
第一。明旗鼓
gè guān bīng, ěr zhǐ tīng jīn gǔ zhī shēng, mù zhǐ kàn qí zhì zhī sè. bù jū hé xiàng rén yuán, kǒu lái fēn fù, jué bù xǔ tīng zhī. rú gǔ shēng bù jué. biàn qián miàn shì shuǐ huǒ, yě xū tiào rù. rú míng jīn gāi zhǐ, jiù qián miàn bèi cái duàn bó hǎo mǎ pǐ, yì bù xǔ yī huí gù. yīng chá lìng qí lìng jiàn lìng piào zhě, biàn shì zhǔ jiàng zì lái, sān jiàn wù nèi bì yǒu yī jiàn fāng fàng, wú yì bù zhǔn fàng.
各官兵,耳只听金鼓之声,目只看旗帜之色。不拘何项人员,口来分付,决不许听之。如鼓声不绝。便前面是水火,也须跳入。如鸣金该止,就前面贝财缎帛好马匹,亦不许一回顾。应查令旗、令箭、令票者,便是主将自来,三件物内必有一件方放,无亦不准放。
dì èr. míng dí hào
第二。明笛号
chuī suǒ nà wèi zhī zhǎng hào dí. yào jù gè guān qí tóu mù, fā fàng jūn wù, bì xū chuī dé dào qí fāng zhǐ.
吹唢呐谓之掌号笛。要聚各官旗头目,发放军务,必须吹得到齐方止。
dì sān. míng lǎ bā
第三。明喇叭
dà xiǎo jiàng lǐng mén qián, jí jiào chǎng nèi háng yíng chù, chuī lǎ bā shì zhǎng hào. dì yī cì shì tóu hào, yào rén shōu shí xíng lǐ, zuò fàn shí. zài chí bàn gè shí chén, yòu chuī dì èr cì lǎ bā, yào rén chī fàn, shōu shí chū mén, xún wèn zhā yíng dì fāng qǔ qí. chuī dì sān cì lǎ bā, shì yào qǐ shēn. zhǔ jiàng zì běn yá mén chū, dào gè bīng zhā yíng dì fāng, lìng nǐ xiàng wǎng. qí zài yíng zhōng, huò zài jiào chǎng, huò zhèng xíng zhèng cāo zhī chù, jí gè rén fàn yǐ chī guò, jù yǐ chū mén, zhǐ zhǎng yī hào. biàn tīng lìng xíng yíng huò yǎn cāo, bù bì réng yòng èr hào sān hào yě. fán lǎ bā chuī zhǎng shēng yī shēng, wèi zhī tiān é shēng, shì yào gè bīng qí nà hǎn. fán lǎ bā chuī bǎi duì wǔ shēng, shì yào chē bù qí sān bīng, jiù yú jiǎo xià āi yíng bǎi duì wǔ yě. fán chuī zhǎng shēng lǎ bā, fàng chòng yí gè, mó qí, shì yào zhuǎn shēn, gè bīng jù kàn qí suǒ zhǐ chù, jù xiàng mǒu chù zhuǎn shēn zhuǎn chē. fán bǎi duì yǐ wán, lǎ bā shāo xiē, fù yòu chuī bǎi wǔ zhě, shì yào chē bù qí sān bīng yī zì liè kāi chéng zhèn bèi zhàn yě.
大小将领门前,及教场内行营处,吹喇叭是掌号。第一次是头号,要人收拾行李,做饭食。再迟半个时辰,又吹第二次喇叭,要人吃饭,收拾出门,询问劄营地方取齐。吹第三次喇叭,是要起身。主将自本衙门出,到各兵劄营地方,另拟向往。其在营中,或在教场,或正行正操之处,及各人饭已吃过,俱已出门,只掌一号。便听令行营或演操,不必仍用二号三号也。凡喇叭吹长声一声,谓之天鹅声,是要各兵齐呐喊。凡喇叭吹摆队伍声,是要车、步、骑三兵,就于脚下挨营摆队伍也。凡吹长声喇叭,放铳一个,磨旗,是要转身,各兵俱看旗所指处,俱向某处转身转车。凡摆队已完,喇叭稍歇,复又吹摆伍者,是要车、步、骑三兵一字列开成阵备战也。
dì sì. míng bō luō
第四。明哱啰
fán chuī bō luō, shì yào gè bīng qǐ shēn. zài chuī yī cì, shì yào mǎ bīng shàng mǎ, chē bīng fù chē, bù bīng zhí qì xiè lì qí.
凡吹哱啰,是要各兵起身。再吹一次,是要马兵上马,车兵附车,步兵执器械立齐。
dì wǔ. míng tóng luó
第五。明铜锣
fán dǎ luó, shì yào gè mǎ bīng xià mǎ, chē bīng xià chē. zài dǎ tóng luó, shì yào gè xiàng bīng jù zuò dì xiū xī, qí zhì jù yǎn wò.
凡打锣,是要各马兵下马,车兵下车。再打铜锣,是要各项兵俱坐地休息,旗帜俱偃卧。
dì liù. míng jié gǔ
第六。明羯鼓
fán diǎn gǔ, shì xíng yíng diǎn gǔ yī shēng, yuē xíng èr shí bù. diǎn jǐn gǔ yī shēng, xíng yī bù, zé jiāng léi gǔ jiāo fēng yǐ. dàn wén léi gǔ shì jiāo fēng, yào gè bīng xiàng qián yǔ zéi sī shā.
凡点鼓,是行营点鼓一声,约行二十步。点紧鼓一声,行一步,则将擂鼓交锋矣。但闻擂鼓是交锋,要各兵向前与贼厮杀。
dì qī. míng huáng qí
第七。明黄旗
xià yíng dìng, fàng chòng yí gè, jiān huáng qí léi gǔ, shì fàng gè bīng chū yíng jí shuǐ qǔ chái fàng mǎ.
下营定,放铳一个,坚黄旗擂鼓,是放各兵出营汲水取柴放马。
dì bā. míng shuāi bó
第八。明摔钹
fán shuāi bó míng, shì yào gè bīng shōu duì. zài míng chéng dà duì, qí zhì tōng huí zhōng jūn.
凡摔钹鸣,是要各兵收队。再鸣成大队,旗帜通回中军。
dì jiǔ. míng pào hào
第九。明炮号
měi yào xīn qǐ yī hào lìng, bì fàng pào yí gè, shǐ rén yǒu ěr zhě xiān gòng wén zhī, rán hòu fāng yòng qí zhì hào tóu děng xiàng shì xíng. fán guān jūn dàn kāi pào xiǎng hòu, qí yǐ qián xíng guò hào lìng jìn zhǐ jù xiē, zhuān yī kàn yǒu hé qí zhì gēng biàn, yǒu hé hào tóu zhī shēng, jí sù zūn zhào, shù bù wù shì.
每要新起一号令,必放炮一个,使人有耳者先共闻之,然后方用旗帜号头等项示行。凡官军但开炮响后,其已前行过号令进止俱歇,专一看有何旗帜更变,有何号头之声,即速遵照,庶不误事。
yī. yòng pào fēn shù:
一。用炮分数:
shēng zhàng pào sān jǔ, jí míng jīn dà chuī dǎ
升帐炮(三举,即鸣金大吹打);
shēng qí pào yī jǔ, jí léi gǔ, míng luó shēng zhàng
升旗炮(一举,即擂鼓,鸣锣升帐);
jìng pào fā fàng hòu sān jǔ, yíng zhōng sù jìng hòu lìng
静炮(发放后三举,营中肃静候令);
nà hǎn pào yī jǔ, lǎ bā chuī tiān é shēng, nà hǎn yī shēng, sān jǔ zhǐ
呐喊炮(一举,喇叭吹天鹅声,呐喊一声,三举止);
kāi yíng pào yī jǔ, jí tīng diǎn gǔ, kāi biàn yíng xíng
开营炮(一举,即听点鼓,开便营行);
fēn hé pào yī yíng yī jǔ, yù fēn jǐ yíng jǐ lù, wèi jǐ jǔ wú dìng shù, jǔ bì, kàn qí zhì zhào qí sè yī shù fēn zhī, hé yíng tóng
分合炮(一营一举,欲分几营几路,为几举无定数,举毕,看旗帜照旗色依数分之,合营同);
bì yíng pào yī jǔ, jí dà chuī dǎ, bì yíng mén
闭营炮(一举,即大吹打,闭营门);
dìng gēng pào yù yè léi gǔ bì, yī jǔ, lǎ bā chuī tiān é shēng
定更炮(遇夜擂鼓毕,一举,喇叭吹天鹅声);
biàn lìng pào fán hào lìng zhèng xíng zhī jiān, yù bié gèng hào lìng, rén zhòng gé yuǎn, yī shí gēng biàn, kǒng rén bù zhī, shī yú yǎn shì, gù xiān jǔ pào shēng, yī kāi pào, qián lìng jí zhǐ, zhuān xīn cè ěr, tīng xīn qǐ hé lìng zhào xíng.
变令炮(凡号令正行之间,欲别更号令,人众隔远,一时更变,恐人不知,失于眼视,故先举炮声,一开炮,前令即止,专心侧耳,听新起何令照行)。
dì shí. míng gāng hào
第十。明釭号
fán jūn shì yī qiè gǔ yuè, yǒu yīn rú hào dí bō luō lǎ bā gǔ bó děng lèi, měi yù zhǐ, bì míng jīn yī shēng. qí yǐ jǔ zhě, kāi jīn jí zhǐ. tīng gèng lìng hòu, jí rú suǒ gèng zhī lìng xíng. dǎ jīn sān shēng, shì yào tuì bīng. jí zhǐ chuī dǎ, dǎ jīn èr shēng, shì dà chuī dǎ. jí tuì bīng, xià fāng yíng shí míng jīn biān, shì fā wǔ fāng qí, zhāo chū yíng lì biǎo. lì biǎo yíng nèi, suǒ yǐ fēn bié mén jiǎo, yǐ biàn chū rù shí rèn. lì biǎo yíng wài, suǒ yǐ fēn bié yíng pán, fáng shǒu jiè xiàn. zéi lái jǔ zhī, yǐ yīng yuǎn jìn huǎn jí.
凡军士一切鼓乐,有音如号笛哱啰喇叭鼓钹等类,每欲止,必鸣金一声。其已举者,开金即止。听更令后,即如所更之令行。打金三声,是要退兵。及止吹打,打金二声,是大吹打。及退兵,下方营时鸣金边,是发五方旗,招出营立表。立表营内,所以分别门角,以便出入识认。立表营外,所以分别营盘,防守界限。贼来举之,以应远近缓急。
dì shí yī. míng qí cì
第十一。明旗次
gè yíng duì zǒng kàn běn qí zǒng suǒ zhí qí, qí zǒng kàn běn bǎi zǒng suǒ zhí qí, bǎi zǒng kàn běn bǎ zǒng hào qí, bǎ zǒng kàn běn qiān zǒng hào qí, qiān zǒng kàn běn shào jiāng hào qí, shào jiāng kàn zhǔ jiàng hào qí. ruò zhǔ jiàng wǔ fāng qí zhāo, jù qǐ lì diǎn, dòng zé wǔ fāng zhī yíng jù zhào qí ér dòng. rú zhǐ yú yī qí lì diǎn, zé gāi yìng zhī qí jù lì diǎn, bié qí zhào cháng. ruò zhǔ jiàng wǔ fāng qí zhāo jù yǎn, zé wǔ fāng zhī yíng jù zhào qí yǎn zhǐ. ruò zhǐ yī qí yǎn, zé gāi yìng qí jù yǎn, bié qí zhào cháng. mǒu qí mó zé gāi yìng qí jù mó, bié qí zhào cháng. mǒu qí xiàng mǒu fāng diǎn zhǐ, gāi yìng qí jù xiàng mǒu fāng, gè bīng suí qí ér wǎng.
各营队总看本旗总所执旗,旗总看本百总所执旗,百总看本把总号旗,把总看本千总号旗,千总看本哨将号旗,哨将看主将号旗。若主将五方旗招,俱起立点,动则五方之营俱照旗而动。如止于一旗立点,则该应之旗俱立点,别旗照常。若主将五方旗招俱偃,则五方之营俱照旗偃止。若只一旗偃,则该应旗俱偃,别旗照常。某旗磨则该应旗俱磨,别旗照常。某旗向某方点指,该应旗俱向某方,各兵随旗而往。
dì shí èr. míng qí yīng
第十二。明旗应
fán zhǔ jiàng qí jǔ shí, xiān shào jiāng yīng zhī, qiān zǒng bù xǔ xiān yīng. shào jiāng qí jǔ, xiān qiān zǒng yīng zhī, bǎ zǒng bù xǔ xiān yīng. qiān zǒng qí jǔ, xiān bǎ zǒng yīng zhī, bǎi zǒng bù xǔ xiān yīng. bǎ zǒng qí jǔ, xiān bǎi zǒng yīng zhī, qí zǒng bù xǔ xiān yīng, bǎi zǒng qí jǔ, xiān qí zǒng yīng zhī, duì zǒng bù xǔ xiān yīng. qí zǒng yǐ xià, kǒu chuán shēn lǜ, bù yòng qí gǔ hào lìng, gèng yǔ qí gǔ lìng tóng, chā cuò yǐ jūn fǎ zhì zhī.
凡主将旗举时,先哨将应之,千总不许先应。哨将旗举,先千总应之,把总不许先应。千总旗举,先把总应之,百总不许先应。把总旗举,先百总应之,旗总不许先应,百总旗举,先旗总应之,队总不许先应。旗总以下,口传身率,不用旗鼓号令,更与旗鼓令同,差错以军法治之。
dì shí sān. míng qí sè
第十三。明旗色
huáng qí shǔ tǔ, zhōng yíng zhōng jūn suǒ yòng. dàn jiàn huáng qí, jí zhī wèi mǒu zhōng yíng mǒu zhōng jūn yě. zài wǔ yíng, zé wèi wǔ yíng zhī zhōng. zài yī yíng, zé wèi yī yíng zhī zhōng. zài yī qiān, zé wèi yī qiān zhī zhōng. shǎo zhì wǔ rén, zé wèi wǔ rén zhī zhōng. fán rén miàn xiàng zhě wèi qián, hóng qí shǔ qián, fán yíng lěi suǒ zài xiàng qián zhě, zé yòng hóng qí. dàn jiàn hóng qí, jù xiǎng xiàng qián. fán rén jiù běn shēn zhī zuǒ shǒu wèi zuǒ, lán qí shǔ zuǒ, fán xiàng zuǒ zhě zé yòng lán qí. dàn jiàn lán qí, jù xiǎng xiàng zuǒ. fán rén jiù běn shēn zhī yòu shǒu wèi yòu, bái qí shǔ yòu, fán xiàng yòu zhě zé yòng bái qí. dàn jiàn bái qí, jù xiǎng xiàng yòu. fán rén jiù běn shēn zhī bèi wèi hòu, hēi qí shǔ hòu, fán xiàng hòu zhě zé yòng hēi qí. dàn jiàn hēi qí, jù xiǎng zhuǎn shēn xiàng hòu. shì gù kuàng yě, zhòng rén ruò shuō dōng xī nán běi rèn biàn bù zhēn, fán rén gāi yǒu zuǒ yòu shǒu miàn xiàng bèi hòu, gù jí yǐ qí yì zhī zhě jiào zhī. rén rén zhǐ yǐ dà yíng zhōng jūn fēn zuǒ yòu qián hòu, yòu yǐ běn shēn qián hòu zuǒ yòu wèi xiàng, zài bù bì lùn dōng xī nán běi yě.
黄旗属土,中营中军所用。但见黄旗,即知为某中营、某中军也。在五营,则为五营之中。在一营,则为一营之中。在一千,则为一千之中。少至五人,则为五人之中。凡人面向者为前,红旗属前,凡营垒所在向前者,则用红旗。但见红旗,俱想向前。凡人就本身之左手为左,蓝旗属左,凡向左者则用蓝旗。但见蓝旗,俱想向左。凡人就本身之右手为右,白旗属右,凡向右者则用白旗。但见白旗,俱想向右。凡人就本身之背为后,黑旗属后,凡向后者则用黑旗。但见黑旗,俱想转身向后。是故旷野,众人若说东西南北认辨不真,凡人该有左右手面向背后,故即以其易知者教之。人人只以大营中军分左右前后,又以本身前后左右为向,再不必论东西南北也。
dì shí sì. míng wàng qí
第十四。明望旗
fán cháng cāo jí fā bīng, yú zhǔ jiàng wèi dào chǎng zhī shí, xiān jiāng wàng gān shéng suǒ děng xiàng shōu zhǎo tíng dāng. hóu zhǔ jiàng shēng zhàng, bǐng shēng qí, jí fàng pào léi gǔ shēng qí, qí zhèng zháo jiǎ zhí bái qí yī miàn shàng dòu tīng zhōng jūn hào lìng. fán zhǎng bō luō bīng lì zé qí lì, fán dǎ luó bīng zuò zé qí shōu. qí xiàng qián diǎn, guān jūn jù xiàng qián xíng xiàng zuǒ diǎn, jù xiàng zuǒ xíng xiàng yòu diǎn, jù xiàng yòu xíng xiàng hòu diǎn, jù xiàng hòu xíng. chē bù qí dà xiǎo jiàng guān qí zǒng chē zhèng, jù shì cǐ qí xiàng wǎng. rú yuǎn xíng, qí zhǎng tóu hào bì, bǐng qí pào léi gǔ, jiāng wàng gān mián xíng. yù bào yǒu jǐng, léi gǔ, zài lì wàng gān. zéi cóng zuǒ lái, zé qí xiàng zuǒ mó zéi cóng yòu lái, zé qí xiàng yòu mó zéi cóng qián lái, zé qí xiàng qián mó zéi cóng hòu lái, zé qí xiàng hòu mó. zéi cóng liǎng miàn lái, xiān mó zéi jìn yī miàn, sān mó sān lì, yòu xiàng yī miàn mó. zéi cóng sì miàn lái, jiāng qí rào gān tóu zhuǎn dì. zéi yuǎn, zé qí tóu xiàng shàng mó zhī. zéi lái jìn, zé qí tóu píng dī mó zhī. zéi jìn bǎi bù lái, zé qí dī chuí xiàng xià mó zhī. zéi tuì, zé lì mǒu fāng. zéi tuì lì zài mǒu fāng, yì rú bào zéi lái shì lì. shì dìng, jiāng qí juǎn qì. ruò jǐn jí zhuī zéi, wú wàng gān chē. cǐ tiáo bù yòng.
凡常操及发兵,于主将未到场之时,先将望杆绳索等项收找停当。侯主将升帐,禀升旗,即放炮擂鼓升旗,旗正着甲执白旗一面上斗听中军号令。凡掌哱啰兵立则旗立,凡打锣兵坐则旗收。旗向前点,官军俱向前行;向左点,俱向左行;向右点,俱向右行;向后点,俱向后行。车、步、骑大小将官旗总、车正,俱视此旗向往。如远行,俟掌头号毕,禀旗炮擂鼓,将望竿眠行。遇报有警,擂鼓,再立望竿。贼从左来,则旗向左磨;贼从右来,则旗向右磨;贼从前来,则旗向前磨;贼从后来,则旗向后磨。贼从两面来,先磨贼近一面,三磨三立,又向一面磨。贼从四面来,将旗绕竿头转递。贼远,则旗头向上磨之。贼来近,则旗头平低磨之。贼近百步来,则旗低垂向下磨之。贼退,则立某方。贼退立在某方,亦如报贼来事例。事定,将旗卷讫。若紧急追贼,无望竿车。此条不用。
dì shí wǔ. dìng fā fàng
第十五。定发放
fán cāo qī qián yī rì, xuán cāo pái gè yíng chuán zhī. cì rì wǔ gēng bù jū shí, dàn tīng zhǔ jiàng mén qián zhǎng hào, gè jiàng guān mén qián jiē zhǎng hào. gè bīng zuò fàn, jiàng guān yì zuò fàn, yǐ fàn shú shí bì wéi qī, nǎi zhǎng èr hào. gè bīng bèi mǎ, shōu shí jūn zhuāng, wǎng jiào chǎng liè chéng háng wǔ, zhǎng sān hào. zhǔ jiàng chū zhì jiào chǎng, zhōng jūn guān bǐng fàng shēng zhàng pào. hǎn táng kāi yuán mén. bǐng shēng qí, wàng qí tóng shēng. zài yě zé shēng wàng qí mù shǔ děng guān xiān xíng cān jiàn huí huán, zhōng jūn guān bǐng zhǎng hào dí, jù guān qí, tīng fā fàng, wàng qí xiàng zuǒ yòu qián hòu mó zhuǎn yī cì. guān qí yòng shǒu qí yǐn yú chǎng qián, zhuǎn shēn xiàng shàng, āi cì xiān qí bīng, cì chē bīng, cì bù bīng. gè tóu mù, zì duì zhǎng yǐ shàng, jiē fù. shì jí zhǐ tóng qí zǒng yǐ shàng duì zhǎng shǒu wǔ zhì tái xià lì dìng. dí zhǐ, zhōng jūn chuán yún:" guān qí guò lái". gè qí yīng yī shēng, yǐ bēi ér zūn, xiān duì zhǎng cì qí zǒng cì chē zhèng cì bǎi zǒng bǎ zǒng qiān zǒng, jù guì. cì yíng jiāng yú tái shàng guì, xiān qǐ, nǎi fā fàng zhòng yuē:" guān qí tīng zhe, ěr tīng jīn gǔ, mù shì jīng qí, shǒu shú jī cì, bù xián jìn zhǐ, mǎ xí chí zhú, jǐn jí cè pèi, chē shú fēn hé, yán chì huǒ qì, wàn rén yī xīn, yǒu jìn wú tuì, jī fǔ zhòng jì, jūn fǎ yǒu cháng." měi yī xiàng rén yuán bān nèi yī rén, xiān zūn xíng, hòu bì xíng. gāo shēng bào yuē:" mǒu guān kòu tóu." mìng qǐ zhì bǎi zǒng zhǐ.
凡操期前一日,悬操牌各营传知。次日五更不拘时,但听主将门前掌号,各将官门前皆掌号。各兵做饭,将官亦做饭,以饭熟食毕为期,乃掌二号。各兵备马,收拾军装,往教场列成行伍,掌三号。主将出至教场,中军官禀放升帐炮。喊堂开辕门。禀升旗,望旗同升。在野则升望旗幕属等官先行参见回还,中军官禀掌号笛,聚官旗,听发放,望旗向左右前后磨转一次。官旗用手旗引于场前,转身向上,挨次先骑兵,次车兵,次步兵。各头目,自队长以上,皆赴。事急只同旗总以上队长守伍至台下立定。笛止,中军传云:“官旗过来”。各旗应一声,以卑而尊,先队长、次旗总、次车正、次百总、把总、千总,俱跪。次营将于台上跪,先起,乃发放众曰:“官旗听着,耳听金鼓,目视旌旗,手熟击刺,步闲进止,马习驰逐,谨戢策辔,车熟分合,严饬火器,万人一心,有进无退,畿辅重寄,军法有常。”每一项人员班内一人,先尊行,后毕行。高声报曰:“某官叩头。”命起至百总止。
yòu fā fàng yuē:" chē zhèng tīng zhe, fán chē zhèng jìn zhǐ hào lìng, jù chē zhèng zhī zé, lín shí chà wù, zé yǒu suǒ guī." chē zhèng qǐ qù. yòu yuē:" duò gōng tīng zhe, fán zuǒ yòu qián hòu zòng héng qū zhí, jù zhe chē qí tīng mìng chē zhèng, bǎi yíng bù hé, gāo xià shī wù, zé yǒu suǒ guī." cì xún shì nán qí guò liè, tīng fā fàng yuē:" fán rù cāo xuān huá bù sù, xià yíng háng wǔ bù qí, háng wǔ chān qián yuè hòu, lín zhèn jǔ dòng wéi lìng, zhǎn zéi qiáng duó shǒu jí, zhàn bì wàng shā jiàng rén, zhǒng zhǒng zuò jiān fàn kē, jù tīng ěr ná lái chǔ zhì. lín zhèn zhāi pái, dāng zhàn pò ěr, huí bīng chá míng, fēn bié qīng zhòng, yǐ xíng jūn fǎ. ruò gù zòng xū suǒ, zhì ěr zhī zuì." fā fàng bì, fēn fù gè guān qí xià dì fāng dà chuī dǎ dé shèng gǔ yuè, tīng gè huí yíng. gè shào jiāng yī tǐ zhǎng hào dí, yī zhào tái shàng fā fàng, jí shǐ jīn gǔ bān shēng xiāng wén wú fáng yě. shào jiāng fā fàng bì, qiān zǒng yòng qí zhāo bǎ zǒng yǐ xià fā fàng, yì zhào tái shàng. dàn yún fèng tái shàng hào lìng bì, bǎ zǒng zhāo bǎi zǒng yǐ xià fā fàng, zhǐ chuán tái shàng fèn fù qīn kǒu zhī yán, bù yòng ěr tīng jīn gǔ děng wén. yì yún fèng tái shàng hào lìng bì, bǎi zǒng zhāo duì qí zǒng fā fàng, xiān fā fàng suǒ wén bǎ zǒng zhī yán, cì fā fàng yǐ yì bì. qí zǒng jí duì zǒng gè duì bīng shì fā fàng, yì yún fèng tái shàng hào lìng, jiāng jié fèng gè shàng guān huà tóu, yī yī jiǎng shuō fēn míng bì, duì zǒng yì lìng gè bīng guì tīng. fēn fù yuē:" fèng tái shàng hào lìng." fā fàng bì. dàn fán wèi fā fàng, xì fèng tái shàng hào lìng, fán bēi yī děng zhě, bì guì tīng. gǎn yǒu wéi zhě, jí shí xún shì qí ná sòng tái shàng, kǔn dǎ yóu yíng.
又发放曰:“车正听着,凡车正进止号令,俱车正之责,临时差误,责有所归。”车正起去。又曰:“舵工听着,凡左右前后纵横曲直,俱着车旗听命车正,摆营不合,高下失误,责有所归。”次巡视南旗过列,听发放曰:“凡入操喧哗不肃,下营行伍不齐,行伍搀前越后,临阵举动违令,斩贼强夺首级,战毕妄杀降人,种种作奸犯科,俱听尔拿来处治。临阵摘牌,当战破耳,回兵查明,分别轻重,以行军法。若故纵需索,治尔之罪。”发放毕,分付各官旗下地方大吹打得胜鼓乐,听各回营。各哨将一体掌号笛,一照台上发放,即使金鼓班声相闻无妨也。哨将发放毕,千总用旗招把总以下发放,亦照台上。但云奉台上号令毕,把总招百总以下发放,只传台上分付亲口之言,不用耳听金鼓等文。亦云奉台上号令毕,百总招队、旗总发放,先发放所闻把总之言,次发放已意毕。旗总集队总各队兵士发放,亦云奉台上号令,将节奉各上官话头,一一讲说分明毕,队总亦令各兵跪听。分付曰:“奉台上号令。”发放毕。但凡谓发放,系奉台上号令,凡卑一等者,必跪听。敢有违者,即时巡视旗拿送台上,捆打游营。
dì shí liù. jī chuán lìng
第十六。稽传令
fán fā fàng guò huà, hòu dà xiǎo jiàng lǐng fā fàng bì, zhǔ jiàng chōu duì xià yī jūn xiàng qián. wèn jīn rì suǒ fā fàng hé shì. ruò néng zhī qí dà lüè zé yǐ, rú quán bù zhī, zé qǔ duì zǒng wèn zhī. duì zǒng néng yán zhī, zé zhì jūn yǐ bù tīng shòu zhī zuì duì zǒng bù néng yán, zé qǔ běn qí zǒng wèn zhī. qí zǒng néng yán zhī, zé zhì duì zǒng yǐ zuì, jūn zé miǎn jiū, shì duì zǒng chuán bù míng yě rú qí zǒng bù néng yán, zé qǔ běn bǎi zǒng wèn zhī. bǎi zǒng néng yán, zé zhì qí zǒng yǐ zuì bǎi zǒng bù néng yán, zé qǔ běn guǎn bǎ zǒng wèn zhī. shàng zhì shào jiāng, yī tǐ jiē rán. měi cì fā fàng guò tīng, shào jiāng yú gè qiān zǒng xià, qǔ yī jūn qiān zǒng, yú gè bǎ zǒng xià, qǔ yī jūn bǎ zǒng yú gè bǎi zǒng xià, qǔ yī jūn bǎi zǒng yú gè qí zǒng xià, qǔ yī jūn wèn zhī. bù míng zhě qiān bǎ zǒng tīng yíng jiàng guān fā luò, bǎi zǒng yǐ xià suǒ chōu wèn zhě, jì guò yī cì. jí réng yú shàng yī děng tóu mù, zài zhào fā fàng zhī fǎ, āi cì shuō yù yī biàn, tōng bì fù tái bào.
凡发放过话,候大小将领发放毕,主将抽队下一军向前。问今日所发放何事。若能知其大略则已,如全不知,则取队总问之。队总能言之,则治军以不听受之罪;队总不能言,则取本旗总问之。旗总能言之,则治队总以罪,军则免究,是队总传不明也;如旗总不能言,则取本百总问之。百总能言,则治旗总以罪;百总不能言,则取本管把总问之。上至哨将,一体皆然。每次发放过听,哨将于各千总下,取一军千总,于各把总下,取一军把总;于各百总下,取一军百总;于各旗总下,取一军问之。不明者千、把总听营将官发落,百总以下所抽问者,记过一次。即仍于上一等头目,再照发放之法,挨次说谕一遍,通毕赴台报。