fāng jì
◎方技

zhí lǔ gǔ wáng bái wèi lín yē lǜ dí lǔ yē lǜ yǐ bù gē
○直魯古 王白 魏璘 耶律敵魯 耶律乙不哥

kǒng zǐ chēng xiǎo dào bì yǒu kě guān, yī bo shì yǐ. yī yǐ jì yāo zhá, bo yǐ jué yóu yù, jiē yǒu bǔ yú guó, yǒu huì yú mín. qián shǐ lù ér bù yí, gù chuán.
孔子稱「小道必有可觀」，醫卜是已。醫以濟夭札，卜以決猶豫，皆有補於國，有惠於民。前史錄而不遺，故傳。

zhí lǔ gǔ, tǔ gǔ hún rén. chū, tài zǔ pò tǔ gǔ hún, yī qí shì qì tuó fǎn shè, bù zhōng ér qù. jí zhuī bīng kāi tuó shì zhī, zhōng de yī yīng ér, jí zhí lǔ gǔ yě. yīn suǒ fú zhě wèn qí gù, nǎi zhī shè tuó zhě yīng zhī fù yě. shì shàn yī, suī mǎ shàng shì jí, yì zhī biāo běn. yì bù yù zi wèi rén suǒ de, yù shā zhī ěr. yóu shì jìn yú tài zǔ, chún qīn huáng hòu shōu yǎng zhī. zhǎng yì néng yī, zhuān shì zhēn jiǔ. tài zōng shí, yǐ tài yī gěi shì. cháng zhuàn mài jué zhēn jiǔ shū, xíng yú shì. nián jiǔ shí zú.
直魯古，吐谷渾人。初，太祖破吐谷渾，一騎士棄橐反射，不中而去。及追兵開橐視之，中得一嬰兒，即直魯古也。因所俘者問其故，乃知射橐者嬰之父也。世善醫，雖馬上視疾，亦知標本。意不欲子為人所得，欲殺之耳。由是進於太祖，淳欽皇后收養之。長亦能醫，專事針灸。太宗時，以太醫給侍。嘗撰《脈訣》、《針灸書》，行於世。年九十卒。

wáng bái, jì zhōu rén, míng tiān wén, shàn bǔ shì, jìn sī tiān shǎo jiān, tài zōng rù biàn dé zhī. yīng lì shí jiǔ nián, wáng zǐ zhǐ méi yǐ shì xià yù, qí mǔ qiú bo, bái yuē: cǐ rén dāng wáng, wèi néng shā yě, wú guò yōu. jǐng zōng jí wèi, shì qí zuì, fēng níng wáng, jìng rú qí yán. fán jué huò fú duō cǐ lèi. bǎo níng zhōng, lì zhāng wǔ xìng guó èr jūn jié dù shǐ. zhuàn bǎi zhòng gē xíng yú shì.
王白，冀州人，明天文，善卜筮，晉司天少監，太宗入汴得之。應歷十九年，王子只沒以事下獄，其母求卜，白曰：「此人當王，未能殺也，毋過憂。」景宗即位，釋其罪，封寧王，竟如其言。凡決禍福多此類。保寧中，歷彰武、興國二軍節度使。撰《百中歌》行於世。

wèi lín, bù zhī hé jùn rén, yǐ bo míng shì, tài zōng dé yú biàn. tiān lù yuán nián, shàng mìng chí mǎ jiào chí jí, yǐ wèi shèng fù. wèn wáng bái jí lín shú shèng, bái zòu yuē: chì zhě shèng. lín yuē: chén suǒ jiàn, cōng mǎ dāng shèng. jì chí, jìng rú lín yán. shàng yì ér wèn zhī, bái yuē: jīn rì huǒ wáng, gù zhī chì zhě shèng. lín yuē: bù rán, huǒ suī wáng, ér shàng yǒu yān. yǐ yān chá zhī, qīng zhě bì shèng. shàng jiā zhī. wǔ nián, chá gē móu nì, sī bo yú lín. lín shǐ bo, wèi yuē: dài wáng zhī shù, dé yī rì yǐ, yí shèn zhī! jí luàn, guǒ bài. yīng lì zhōng, zhōu bīng fàn yàn, shàng yǐ shèng bài wèn lín. lín yuē: zhōu xìng chái yě, yàn fēn huǒ yě. chái rù huǒ, bì fén. qí yán guǒ yàn. lín cháng wèi tài píng wáng yǎn sā gé bo tiě lì shì, shàng wén zhī, miǎn sǐ, liú wū gǔ bù. yī rì, jié dù shǐ zhào lín, shì yǒu xiàn shuāng lǐ zhě, xì yuē: jūn bo cǐ yú hé shí dé shí? lín liáng jiǔ dá yuē: gōng yǔ pū bù chū jīn rì, yǒu bù cè huò, xī xiá shí yú? jí mìng pēng zhī. wèi jí shí, kòu zhì, jù yù hài.
魏璘，不知何郡人，以卜名世，太宗得於汴。天祿元年，上命馳馬較遲疾，以為勝負。問王白及璘孰勝，白奏曰：「赤者勝。」璘曰：「臣所見，驄馬當勝。」既馳，竟如璘言。上異而問之，白曰：「今日火王，故知赤者勝。」璘曰：「不然，火雖王，而上有煙。以煙察之，青者必勝。」上嘉之。五年，察割謀逆，私卜於璘。璘始卜，謂曰：「大王之數，得一日矣，宜慎之！」及亂，果敗。應歷中，周兵犯燕，上以勝敗問璘。璘曰：「周姓柴也，燕分火也。柴入火，必焚。」其言果驗。璘嘗為太平王罨撒葛卜僣立事，上聞之，免死，流烏古部。一日，節度使召璘，適有獻雙鯉者，戲曰：「君卜此魚何時得食？」璘良久答曰：「公與仆不出今日，有不測禍，奚暇食魚？」亟命烹之。未及食，寇至，俱遇害。

yē lǜ dí lǔ, zì sā bù wǎn. qí xiān běn wǔ yuàn zhī zú, shǐ zhì gōng fēn, lì yān. dí lǔ jīng yú yī, chá xíng sè jí zhī bìng yuán. suī bù zhěn hòu, yǒu shí quán gōng. tǒng hé chū, wèi dà chéng xiàng hán dé ràng suǒ jiàn, guān zhì jié dù shǐ. chū, shū mì shǐ yē lǜ xié zhěn qī yǒu chén kē, yì shù yī bù néng zhì. dí lǔ shì zhī yuē: xīn yǒu xù rè, fēi yào shí suǒ jí, dāng yǐ yì liáo. yīn qí kuì, guā zhī shǐ kuáng, yòng xiè qí dú zé kě. yú shì lìng dà jī zhēng gǔ yú qián. yì rì guǒ kuáng, jiào hū nù mà, lì jí ér zhǐ, suì yù. zhì fǎ duō cǐ lèi, rén mò néng cè. nián bā shí zú.
耶律敵魯，字撒不碗。其先本五院之族，始置宮分，隸焉。敵魯精於醫，察形色即知病原。雖不診候，有十全功。統和初，為大丞相韓德讓所薦，官至節度使。初，樞密使耶律斜軫妻有沉疴，易數醫不能治。敵魯視之曰：「心有蓄熱，非藥石所及，當以意療。因其聵，聒之使狂，用泄其毒則可。」於是令大擊鉦鼓於前。翌日果狂，叫呼怒罵，力極而止，遂愈。治法多此類，人莫能測。年八十卒。

yē lǜ yǐ bù gē, zì xí rán, liù yuàn láng jūn niǎo gǔ zhí zhī hòu. yòu hǎo xué, yóu zhǎng yú bǔ shì, bù lè shì jìn. cháng wèi rén zé zàng dì yuē: hòu sān rì, yǒu niú chéng rén zhú niú guò zhě, jí qǐ tǔ. zhì qī, guǒ yī rén fù rǔ dú, yǐn zì niú ér guò. qí rén yuē: suǒ wèi niú chéng rén zhě, cǐ yě. suì qǐ tǔ. jì zàng, jí xiōng jǐn rú qí yán. yòu wèi shī yīng zhě zhàn yuē: yīng zài rǔ jiā dōng běi sān shí lǐ luò xī yú shàng. wǎng qiú zhī, guǒ dé. dāng shí zhàn hòu wú bù yàn.
耶律乙不哥，字習然，六院郎君褭古直之後。幼好學，尤長於卜筮，不樂仕進。嘗為人擇葬地曰：「後三日，有牛乘人逐牛過者，即啟土。」至期，果一人負乳犢，引牸牛而過。其人曰：「所謂『牛乘人』者，此也。」遂啟土。既葬，吉凶盡如其言。又為失鷹者占曰：「鷹在汝家東北三十里濼西榆上。」往求之，果得。當時占候無不驗。

lùn yuē: fāng jì, shù zhě yě. gǒu jīng qí yè ér bù pàn yú dào, jūn zǐ bì qǔ yān. zhí lǔ gǔ wáng bái yē lǜ dí lǔ wú dà dé shī, lù zhī yí yǐ. wèi lín wèi chá gē bo móu nì, wèi yǎn sā gé bo tiě lì, zuì zài bù shì, suī yǒu cùn zhǎng, yì xī zú qǔ zāi. cún ér fú xuē, wèi lái zhě jiè.
論曰：方技，術者也。苟精其業而不畔於道，君子必取焉。直魯古、王白、耶律敵魯無大得失，錄之宜矣。魏璘為察割卜謀逆，為罨撒葛卜僣立，罪在不貰，雖有寸長，亦奚足取哉。存而弗削，為來者戒。