lè yún hè xià píng zi èr rén, shǎo tóng lǐ, zhǎng tóng zhāi, xiāng jiāo mò nì. xià shǎo huì, shí suì zhī míng. lè xū xīn shì zhī. xià xiāng guī bù juàn lè wén sī rì jìn, yóu shì míng bìng zhe. ér liáo dǎo chǎng wū, zhàn zhé běi. wú hé, xià gòu yì ér zú, jiā pín bù néng zàng, lè ruì shēn zì rèn zhī. yí qiǎng bǎo zi jí wèi wáng rén, lè yǐ shí xù zhū qí jiā, měi dé shēng dǒu bì xī ér èr zhī, xià qī zǐ lài yǐ huó. yú shì shì dài fū yì xián lè. lè héng chǎn wú duō, yòu dài xià shēng yōu nèi gù, jiā jì rì cù. nǎi tàn yuē: wén rú píng zi shàng lù lù yǐ méi, ér kuàng yú wǒ? rén shēng fù guì xū jí shí, qī qī zhōng suì, kǒng xiān gǒu mǎ tián gōu hè, fù cǐ shēng yǐ, bù rú zǎo gǎi tú yě. yú shì qù dú ér jiǎ. cāo yè bàn nián, jiā zī xiǎo tài.
樂雲鶴、夏平子二人,少同里,長同齋,相交莫逆。夏少慧,十歲知名。樂虛心事之。夏相規不倦;樂文思日進,由是名並著。而潦倒場屋,戰輒北。無何,夏遘疫而卒,家貧不能葬,樂銳身自任之。遺襁褓子及未亡人,樂以時恤諸其家,每得升斗必析而二之,夏妻子賴以活。於是士大夫益賢樂。樂恆產無多,又代夏生憂內顧,家計日蹙。乃嘆曰:「文如平子尚碌碌以沒,而況於我?人生富貴須及時,戚戚終歲,恐先狗馬填溝壑,負此生矣,不如早改圖也。」於是去讀而賈。操業半年,家資小泰。
yī rì kè jīn líng, xiū yú lǚ shè, jiàn yī rén qí rán ér zhǎng, jīn gǔ lóng qǐ, páng huáng zuò cè, sè àn dàn yǒu qī róng. lè wèn: yù de shí yé? qí rén yì bù yǔ. lè tuī shí shí zhī, zé yǐ shǒu jū dàn, qǐng kè yǐ jǐn lè yòu yì yǐ jiān rén zhī zhuàn, shí fù jǐn. suì mìng zhǔ rén gē tún xié, duī yǐ zhēng bǐng, yòu jǐn shù rén zhī cān. shǐ guǒ fù ér xiè yuē: sān nián yǐ lái wèi cháng rú cǐ yù bǎo. lè yuē: jūn gù zhuàng shì, hé piāo pō ruò cǐ? yuē: zuì yīng tiān qiǎn, bù kě shuō yě. wèn qí lǐ jū, yuē: lù wú wū, shuǐ wú zhōu, cháo cūn ér mù guō yě. lè zhěng zhuāng yù xíng, qí rén xiāng cóng, liàn liàn bù qù. lè cí zhī, gào yuē: jūn yǒu dà nán, wú bù rěn wàng yī fàn zhī dé. lè yì zhī, suì yǔ xié xíng. tú zhōng yè yǔ tóng cān, cí yuē: wǒ zhōng suì jǐn shù cān ěr. yì qí zhī. cì rì dù jiāng, fēng tāo bào zuò, gū zhōu jǐn fù, lè yǔ qí rén xī méi jiāng zhōng. é fēng dìng, qí rén fù lè tà bō chū, dēng kè zhōu, yòu pò làng qù. shǎo shí wǎn yī zhōu zhì, fú lè rù, zhǔ lè wò shǒu, fù yuè rù jiāng, yǐ liǎng bì jiā huò chū, zhì zhōu zhōng, yòu rù zhī shù rù shù chū, liè huò mǎn zhōu. lè xiè yuē: jūn shēng wǒ yì liáng zú yǐ, gǎn wàng zhū hái zāi! jiǎn shì huò cái, bìng wú wáng shī. yì xǐ, jīng wèi shén rén, fàng zhōu yù xíng, qí rén gào tuì, lè kǔ liú zhī, suì yǔ gòng jì. lè xiào yún: cǐ yī è yě, zhǐ shī yī jīn zān ěr. qí rén yù fù xún zhī. lè fāng quàn zhǐ, yǐ tóu shuǐ zhōng ér méi. jīng è liáng jiǔ, hū jiàn hán xiào ér chū, yǐ zān shòu lè yuē: xìng bù rǔ mìng. jiāng shàng rén wǎng bù hài yì.
一日客金陵,休於旅舍,見一人頎然而長,筋骨隆起,彷徨坐側,色黯淡有戚容。樂問:「欲得食耶?」其人亦不語。樂推食食之,則以手掬啖,頃刻已盡;樂又益以兼人之饌,食復盡。遂命主人割豚脅,堆以蒸餅,又盡數人之餐。始果腹而謝曰:「三年以來未嘗如此飫飽。」樂曰:「君固壯士,何飄泊若此?」曰:「罪嬰天譴,不可說也。」問其里居,曰:「陸無屋,水無舟,朝村而暮郭也。」樂整裝欲行,其人相從,戀戀不去。樂辭之,告曰:「君有大難,吾不忍忘一飯之德。」樂異之,遂與偕行。途中曳與同餐,辭曰:「我終歲僅數餐耳。」益奇之。次日渡江,風濤暴作,估舟盡覆,樂與其人悉沒江中。俄風定,其人負樂踏波出,登客舟,又破浪去。少時挽一舟至,扶樂入,囑樂臥守,復躍入江,以兩臂夾貨出,擲舟中,又入之;數入數出,列貨滿舟。樂謝曰:「君生我亦良足矣,敢望珠還哉!」檢視貨財,並無亡失。益喜,驚為神人,放舟欲行,其人告退,樂苦留之,遂與共濟。樂笑云:「此一厄也,止失一金簪耳。」其人慾復尋之。樂方勸止,已投水中而沒。驚愕良久,忽見含笑而出,以簪授樂曰:「幸不辱命。」江上人罔不駭異。
lè yǔ guī, qǐn chù gòng zhī, měi shí shù rì shǐ yī shí, shí zé dàn jué wú suàn. yī rì yòu yán bié, lè gù wǎn zhī. shì zhòu huì yù yǔ, wén léi shēng. lè yuē: yún jiān bù zhī hé zhuàng? léi yòu shì hé wù? ān dé zhì tiān shàng shì zhī, cǐ yí nǎi kě jiě. qí rén xiào yuē: jūn yù zuò yún zhōng yóu yé? shǎo shí lè juàn shén, fú tà jiǎ mèi. jì xǐng, jué shēn yáo yáo rán bù shì tà shàng, kāi mù zé zài yún qì zhōng, zhōu shēn rú xù. jīng ér qǐ, yūn rú zhōu shàng, tà zhī ruǎn wú dì. yǎng shì xīng dǒu, zài méi mù jiān. suì yí shì mèng. xì shì xīng qiàn tiān shàng rú lián shí zhī zài péng yě, dà zhě rú wèng, cì rú bù, xiǎo rú àng yú. yǐ shǒu hàn zhī, dà zhě jiān bù kě dòng, xiǎo xīng yáo dòng shì kě zhāi ér xià zhě suì zhāi qí yī cáng xiù zhōng. bō yún xià shì, zé yín hé cāng máng, jiàn chéng guō rú dòu. è rán zì niàn: shè yī tuō zú, cǐ shēn hé kě fù xiàng? é jiàn èr lóng yāo jiǎo, jià màn chē lái, wěi yī diào, rú míng niú biān. chē shàng yǒu qì, wéi jiē shù zhàng, zhù shuǐ mǎn zhī. yǒu shù shí rén, yǐ qì jū shuǐ, biàn sǎ yún jiān. hū jiàn lè, gòng guài zhī. lè shěn suǒ yǔ zhuàng shì zài yān, yǔ zhòng yún: shì wú yǒu yě. yīn qǔ yī qì shòu lè lìng sǎ. shí kǔ hàn, lè jiē qì pái yún, yáo wàng gù xiāng, jǐn qíng qīng zhù. wèi jǐ wèi lè yuē: wǒ běn léi cáo, qián wù xíng yǔ, fá zhé sān zài. jīn tiān xiàn yǐ mǎn, qǐng cóng cǐ bié. nǎi yǐ jià chē zhī shéng wàn zhàng zhì qián, shǐ wò duān zhuì xià. lè wēi zhī qí rén xiào yán: bù fáng. lè rú qí yán, liú liú rán shùn xī jí dì. shì zhī, zé duò lì cūn wài, shéng jiàn shōu rù yún zhōng, bù kě jiàn yǐ.
樂與歸,寢處共之,每十數日始一食,食則啖嚼無算。一日又言別,樂固挽之。適晝晦欲雨,聞雷聲。樂曰:「雲間不知何狀?雷又是何物?安得至天上視之,此疑乃可解。」其人笑曰:「君欲作雲中游耶?」少時樂倦甚,伏榻假寐。既醒,覺身搖搖然不似榻上,開目則在雲氣中,周身如絮。驚而起,暈如舟上,踏之軟無地。仰視星斗,在眉目間。遂疑是夢。細視星嵌天上如蓮實之在蓬也,大者如瓮,次如瓿,小如盎盂。以手撼之,大者堅不可動,小星搖動似可摘而下者;遂摘其一藏袖中。撥雲下視,則銀河蒼茫,見城郭如豆。愕然自念:設一脫足,此身何可復向?俄見二龍夭矯,駕縵車來,尾一掉,如鳴牛鞭。車上有器,圍皆數丈,貯水滿之。有數十人,以器掬水,遍灑雲間。忽見樂,共怪之。樂審所與壯士在焉,語眾云:「是吾友也。」因取一器授樂令灑。時苦旱,樂接器排雲,遙望故鄉,盡情傾注。未幾謂樂曰:「我本雷曹,前誤行雨,罰謫三載。今天限已滿,請從此別。」乃以駕車之繩萬丈擲前,使握端縋下。樂危之;其人笑言:「不妨。」樂如其言,飀飀然瞬息及地。視之,則墮立村外,繩漸收入雲中,不可見矣。
shí jiǔ hàn, shí lǐ wài yǔ jǐn yíng zhǐ, dú lè lǐ gōu huì jiē mǎn. guī tàn xiù zhōng, zhāi xīng réng zài. chū zhì àn shàng, àn yǒu rú shí, rù yè zé guāng míng huàn fā, yìng zhào sì bì. yì bǎo zhī, shén xí ér cáng. měi yǒu jiā kè, chū yǐ zhào yǐn. zhèng shì zhī, zé tiáo tiáo shè mù. yī yè qī zuò duì wò fà, hū jiàn xīng guāng jiàn xiǎo rú yíng, liú dòng héng fēi. qī fāng guài zhà, yǐ rù kǒu zhōng, gē zhī bù chū, jìng yǐ xià yàn. è bēn gào lè, lè yì qí zhī. jì qǐn, mèng xià píng zi lái, yuē: wǒ shǎo wēi xīng yě. yīn xiān jūn shī yī dé, cù yú shòu líng. jūn zhī huì hǎo, zài zhōng bù wàng. yòu méng zì shàng tiān xié guī, kě yún yǒu yuán. jīn wèi jūn sì, yǐ bào dà dé. lè sān shí wú zi, dé mèng shén xǐ. zì shì qī guǒ shēn, jí lín rù, guāng huī mǎn shì, rú xīng zài jǐ shàng shí, yīn míng xīng ér. jī jǐng fēi cháng, shí liù suì jí jìn shì dì.
時久旱,十里外雨僅盈指,獨樂里溝澮皆滿。歸探袖中,摘星仍在。出置案上,黯黝如石,入夜則光明煥發,映照四壁。益寶之,什襲而藏。每有佳客,出以照飲。正視之,則條條射目。一夜妻坐對握髮,忽見星光漸小如螢,流動橫飛。妻方怪咤,已入口中,咯之不出,竟已下咽。愕奔告樂,樂亦奇之。既寢,夢夏平子來,曰:「我少微星也。因先君失一德,促余壽齡。君之惠好,在中不忘。又蒙自上天攜歸,可雲有緣。今為君嗣,以報大德」。樂三十無子,得夢甚喜。自是妻果娠,及臨蓐,光輝滿室,如星在几上時,因名「星兒」。機警非常,十六歲及進士第。
yì shǐ shì yuē: lè zi wén zhāng míng yī shì, hū jué cāng cāng zhī wèi zhì wǒ zhě bù zài shì, suì qì máo zhuī rú tuō xǐ, cǐ yǔ yàn hàn tóu bǐ zhě hé yǐ shǎo yì? zhì léi cáo gǎn yī fàn zhī dé, shǎo wēi chóu liáng péng zhī zhī, qǐ shén rén zhī sī bào ēn shī zāi? nǎi zào wù zhī gōng bào xián háo ěr.
異史氏曰:「樂子文章名一世,忽覺蒼蒼之位置我者不在是,遂棄毛錐如脫屣,此與燕頷投筆者何以少異?至雷曹感一飯之德,少微酬良朋之知,豈神人之私報恩施哉?乃造物之公報賢豪耳。」