wáng zǐ ān, dōng chāng míng shì, kùn yú chǎng wū. rù wéi hòu qī wàng shén qiè. jìn fàng bǎng shí, tòng yǐn dà zuì, guī wò nèi shì. hū yǒu rén bái: bào mǎ lái. wáng liáng qiāng qǐ yuē: shǎng qián shí qiān! jiā rén yīn qí zuì, kuáng ér ān zhī yuē: dàn qǐng shuì, yǐ shǎng yǐ. wáng nǎi mián. é yòu yǒu rù zhě yuē: rǔ zhōng jìn shì yǐ! wáng zì yán: shàng wèi fù dōu, hé dé jí dì? qí rén yuē: rǔ wàng zhī yé? sān chǎng bì yǐ. wáng dà xǐ, qǐ ér hū yuē: shǎng qián shí qiān! jiā rén yòu kuáng zhī rú qián. yòu yí shí, yī rén jí rù yuē rǔ diàn shì hàn lín, zhǎng bān zài cǐ. guǒ jiàn èr rén bài chuáng xià, yì guān xiū jié. wáng hū cì jiǔ shí, jiā rén yòu dài zhī, àn xiào qí zuì ér yǐ. jiǔ zhī, wáng zì niàn bù kě bù chū yào xiāng lǐ, dà hū zhǎng bān, fán shù shí hū wú yīng zhě. jiā rén xiào yuē: zàn wò hòu, xún tā qù. yòu jiǔ zhī, zhǎng bān guǒ fù lái. wáng chuí chuáng dùn zú, dà mà: dùn nú yān wǎng! zhǎng bān nù yuē: cuò dà wú lài! xiàng yǔ ěr xì ěr, ér zhēn mà yé? wáng nù, zhòu qǐ pū zhī, luò qí mào. wáng yì qīng diē.
王子安,東昌名士,困於場屋。入闈後期望甚切。近放榜時,痛飲大醉,歸臥內室。忽有人白:「報馬來。」王踉蹌起曰:「賞錢十千!」家人因其醉,誑而安之曰:「但請睡,已賞矣。」王乃眠。俄又有入者曰:「汝中進士矣!」王自言:「尚未赴都,何得及第?」其人曰:「汝忘之耶?三場畢矣。」王大喜,起而呼曰:「賞錢十千!」家人又誑之如前。又移時,一人急入曰「汝殿試翰林,長班在此。」果見二人拜床下,衣冠修潔。王呼賜酒食,家人又紿之,暗笑其醉而已。久之,王自念不可不出耀鄉里,大呼長班,凡數十呼無應者。家人笑曰:「暫臥候,尋他去。」又久之,長班果復來。王捶床頓足,大罵:「鈍奴焉往!」長班怒曰:「措大無賴!向與爾戲耳,而真罵耶?」王怒,驟起撲之,落其帽。王亦傾跌。
qī rù, fú zhī yuē: hé zuì zhì cǐ! wáng yuē: zhǎng bān kě è, wǒ gù chéng zhī, hé zuì yě? qī xiào yuē: jiā zhōng zhǐ yǒu yī ǎo, zhòu wèi rǔ chuī, yè wèi rǔ wēn zú ěr. hé chù zhǎng bān, cì rǔ qióng gǔ? zǐ nǚ jiē xiào. wáng zuì yì shāo jiě, hū rú mèng xǐng, shǐ zhī qián cǐ zhī wàng. rán yóu jì zhǎng bān mào luò. xún zhì mén hòu, dé yī yīng mào rú zhǎn dà, gòng yí zhī. zì xiào yuē: xī rén wèi guǐ yé yú, wú jīn wèi hú xī luò yǐ.
妻入,扶之曰:「何醉至此!」王曰:「長班可惡,我故懲之,何醉也?」妻笑曰:「家中止有一媼,晝為汝炊,夜為汝溫足耳。何處長班,伺汝窮骨?」子女皆笑。王醉亦稍解,忽如夢醒,始知前此之妄。然猶記長班帽落。尋至門後,得一纓帽如盞大,共疑之。自笑曰:「昔人為鬼揶揄,吾今為狐奚落矣。」
yì shǐ shì yuē: xiù cái rù wéi, yǒu qī shì yān: chū rù shí, bái zú tí lán shì gài. chàng míng shí, guān ā lì mà shì qiú. qí guī hào shě yě, kǒng kǒng shēn tóu, fáng fáng lù jiǎo, shì qiū mò zhī lěng fēng. qí chū chǎng yě, shén qíng chǎng huǎng, tiān dì yì sè, shì chū lóng zhī bìng niǎo. dài wàng bào yě, cǎo mù jiē jīng, mèng xiǎng yì huàn. shí zuò yī de zhì xiǎng, zé qǐng kè ér lóu gé jù chéng zuò yī shī zhì xiǎng, zé shùn xī ér hái gǔ yǐ xiǔ. cǐ jì xíng zuò nán ān, zé shì bèi zhí zhī náo. hū rán ér fēi qí chuán rén, bào tiáo wú wǒ, cǐ shí shén sè cù biàn, tà rán ruò sǐ, zé shì ěr dú zhī yíng, nòng zhī yì bù jué yě. chū shī zhì xīn huī yì bài, dà mà sī héng wú mù, bǐ mò wú líng, shì bì jǔ àn tóu wù ér jǐn jù zhī jù zhī bù yǐ, ér suì tà zhī tà zhī bù yǐ, ér tóu zhī zhuó liú. cóng cǐ pī fà rù shān, miàn xiàng shí bì, zài yǒu yǐ qiě fú cháng wèi zhī wén jìn wǒ zhě, dìng dāng cāo gē zhú zhī. wú hé rì jiàn yuǎn, qì jiàn píng, jì yòu jiàn yǎng, suì shì pò luǎn zhī jiū, zhǐ de xián mù yíng cháo, cóng xīn lìng bào yǐ. rú cǐ qíng kuàng, dāng jú zhě tòng kū yù sǐ, ér zì páng guān zhě shì zhī, qí kě xiào shú shén yān. wáng zǐ ān fāng cùn zhī zhōng, qǐng kè wàn xù, xiǎng guǐ hú qiè xiào yǐ jiǔ, gù chéng qí zuì ér wán nòng zhī. chuáng tóu rén xǐng, níng bù yǎ rán shī xiào zāi? gù dé zhì zhī kuàng wèi, bù guò xū yú cí lín zhū gōng, bù guò jīng liǎng sān xū yú ěr, zǐ ān yī zhāo ér jǐn cháng zhī, zé hú zhī ēn yǔ jiàn shī děng.
異史氏曰:「秀才入闈,有七似焉:初入時,白足提籃似丐。唱名時,官呵隸罵似囚。其歸號舍也,孔孔伸頭,房房露腳,似秋末之冷蜂。其出場也,神情惝怳,天地異色,似出籠之病鳥。迨望報也,草木皆驚,夢想亦幻。時作一得志想,則頃刻而樓閣俱成;作一失志想,則瞬息而骸骨已朽。此際行坐難安,則似被縶之猱。忽然而飛騎傳人,報條無我,此時神色猝變,嗒然若死,則似餌毒之蠅,弄之亦不覺也。初失志心灰意敗,大罵司衡無目,筆墨無靈,勢必舉案頭物而盡炬之;炬之不已,而碎踏之;踏之不已,而投之濁流。從此披髮入山,面向石壁,再有以『且夫』、『嘗謂』之文進我者,定當操戈逐之。無何日漸遠,氣漸平,技又漸癢,遂似破卵之鳩,只得銜木營巢,從新另抱矣。如此情況,當局者痛哭欲死,而自旁觀者視之,其可笑孰甚焉。王子安方寸之中,頃刻萬緒,想鬼狐竊笑已久,故乘其醉而玩弄之。床頭人醒,寧不啞然失笑哉?顧得志之況味,不過須臾;詞林諸公,不過經兩三須臾耳,子安一朝而盡嘗之,則狐之恩與薦師等。」