wáng zǐ fú, jǔ zhī luó diàn rén, zǎo gū, jué huì, shí sì rù pàn. mǔ zuì ài zhī, xún cháng bù lìng yóu jiāo yě. pìn xiāo shì, wèi jià ér yāo, gù qiú huáng wèi jiù yě.
王子服,莒之羅店人,早孤,絕慧,十四入泮。母最愛之,尋常不令游郊野。聘蕭氏,未嫁而夭,故求凰未就也。
huì shàng yuán, yǒu jiù shì zi wú shēng yāo tóng tiào zhǔ, fāng zhì cūn wài, jiù jiā pú lái zhāo wú qù. shēng jiàn yóu nǚ rú yún, chéng xìng dú yóu. yǒu nǚ láng xié bì, niān méi huā yī zhī, róng huá jué dài, xiào róng kě jū. shēng zhù mù bù yí, jìng wàng gù jì. nǚ guò qù shù wǔ, gù bì zǐ xiào yuē: gè ér láng mù zhuó zhuó shì zéi! yí huā dì shàng, xiào yǔ zì qù. shēng shí huā chàng rán, shén hún sàng shī, yàng yàng suì fǎn. zhì jiā, cáng huā zhěn dǐ, chuí tóu ér shuì, bù yǔ yì bù shí. mǔ yōu zhī, jiào ráng yì jù, jī gé ruì jiǎn. yī shī zhěn shì, tóu jì fā biǎo, hū hū ruò mí. mǔ fǔ wèn suǒ yóu, mò rán bù dá. shì wú shēng lái, zhǔ mì jié zhī. wú zhì tà qián, shēng jiàn zhī lèi xià, wú jiù tà wèi jiě, jiàn zhì yán jié, shēng jù tǔ qí shí, qiě qiú móu huà. wú xiào yuē: jūn yì yì chī! cǐ yuàn yǒu hé nán suì? dāng dài fǎng zhī. tú bù yú yě, bì fēi shì jiā, rú qí wèi zì, shì gù xié yǐ, bù rán, pàn yǐ zhòng lù, jì bì yǔn suì. dàn dé quán chōu, chéng shì zài wǒ. shēng wén zhī bù jué jiě yí. wú chū gào mǔ, wù sè nǚ zǐ jū lǐ. ér tàn fǎng jì qióng, bìng wú zōng jī. mǔ dà yōu, wú suǒ wèi jì. rán zì wú qù hòu, yán dùn kāi, shí yì lüè jìn. shù rì wú fù lái, shēng wèn suǒ móu. wú dài zhī yuē: yǐ dé zhī yǐ. wǒ yǐ wèi shuí hé rén, nǎi wǒ gū zhī nǚ, jí jūn yí mèi, jīn shàng dài pìn. suī nèi qī yǒu hūn yīn zhī xián, shí gào zhī wú bù xié zhě. shēng xǐ yì méi yǔ, wèn: jū hé lǐ? wú guǐ yuē: xī nán shān zhōng, qù cǐ kě sān shí yú lǐ. shēng yòu zhǔ zài sì, wú ruì shēn zì rèn ér qù.
會上元,有舅氏子吳生邀同眺矚,方至村外,舅家僕來招吳去。生見游女如雲,乘興獨游。有女郎攜婢,拈梅花一枝,容華絕代,笑容可掬。生注目不移,竟忘顧忌。女過去數武,顧婢子笑曰:「個兒郎目灼灼似賊!」遺花地上,笑語自去。生拾花悵然,神魂喪失,怏怏遂返。至家,藏花枕底,垂頭而睡,不語亦不食。母憂之,醮禳益劇,肌革銳減。醫師診視,投劑發表,忽忽若迷。母撫問所由,默然不答。適吳生來,囑秘詰之。吳至榻前,生見之淚下,吳就榻慰解,漸致研詰,生具吐其實,且求謀畫。吳笑曰:「君意亦痴!此願有何難遂?當代訪之。徒步於野,必非世家,如其未字,事固諧矣,不然,拚以重賂,計必允遂。但得痊瘳,成事在我。」生聞之不覺解頤。吳出告母,物色女子居里。而探訪既窮,並無蹤跡。母大憂,無所為計。然自吳去後,顏頓開,食亦略進。數日吳復來,生問所謀。吳紿之曰:「已得之矣。我以為誰何人,乃我姑之女,即君姨妹,今尚待聘。雖內戚有婚姻之嫌,實告之無不諧者。」生喜溢眉宇,問:「居何里?」吳詭曰:「西南山中,去此可三十餘里。」生又囑再四,吳銳身自任而去。
shēng yóu shì yǐn shí jiàn jiā, rì jiù píng fù. tàn shì zhěn dǐ, huā suī kū, wèi biàn diāo luò, níng sī bǎ wán, rú jiàn qí rén. guài wú bù zhì, zhé jiǎn zhāo zhī, wú zhī tuō bù kěn fù zhāo. shēng huì nù, yì yì bù huān. mǔ lǜ qí fù bìng, jí wèi yì yīn, lüè yǔ shāng què, zhé yáo shǒu bù yuàn, wéi rì pàn wú. wú qì wú hào, yì yuàn hèn zhī. zhuǎn sī sān shí lǐ fēi yáo, hé bì yǎng xī tā rén? huái méi xiù zhōng, fù qì zì wǎng, ér jiā rén bù zhī yě. líng dīng dú bù, wú kě wèn chéng, dàn wàng nán shān xíng qù. yuē sān shí yú lǐ, luàn shān hé dá, kōng cuì shuǎng jī jì wú rén xíng, zhǐ yǒu niǎo dào. yáo wàng gǔ dǐ cóng huā luàn shù zhōng, yǐn yǐn yǒu xiǎo lǐ luò. xià shān rù cūn, jiàn shě yǔ wú duō, jiē máo wū, ér yì shén xiū yǎ. běi xiàng yī jiā, mén qián jiē sī liǔ, qiáng nèi táo xìng yóu fán, jiān yǐ xiū zhú, yě niǎo gé zhé qí zhōng. yì qí yuán tíng, bù gǎn jù rù. huí gù duì hù, yǒu jù shí huá jié, yīn zuò shǎo qì. é wén qiáng nèi yǒu nǚ zǐ zhǎng hū: xiǎo róng! qí shēng jiāo xì. fāng zhù tīng jiān, yī nǚ láng yóu dōng ér xī, zhí xìng huā yī duǒ, fǔ shǒu zì zān jǔ tóu jiàn shēng, suì bù fù zān, hán xiào niān huā ér rù. shěn shì zhī, jí shàng yuán tú zhōng suǒ yù yě. xīn zhòu xǐ, dàn niàn wú yǐ jiē jìn. yù hū yí shì, gù cóng wú hái wǎng, jù yǒu é wù. mén nèi wú rén kě wèn, zuò wò pái huái, zì cháo zhì yú rì zè, yíng yíng wàng duàn, bìng wàng jī kě. shí jiàn nǚ zǐ lù bàn miàn lái kuī, shì yà qí bù qù zhě. hū yī lǎo ǎo fú zhàng chū, gù shēng yuē: hé chù láng jūn, wén zì chén kè lái, yǐ zhì yú jīn. yì jiāng hé wèi? dé wù jī yě? shēng jí qǐ yī zhī, dá yún: jiāng yǐ tàn qīn. ǎo lóng kuì bù wén. yòu dà yán zhī. nǎi wèn: guì qī hé xìng? shēng bù néng dá. ǎo xiào yuē: qí zāi! xìng míng shàng zì bù zhī, hé qīn kě tàn? wǒ shì láng jūn yì shū chī ěr. bù rú cóng wǒ lái, dàn yǐ cū lì, jiā yǒu duǎn tà kě wò. dài míng cháo guī, xún zhī xìng shì, zài lái tàn fǎng. shēng fāng fù něi sī dàn, yòu cóng cǐ jiàn jìn lì rén, dà xǐ. cóng ǎo rù, jiàn mén nèi bái shí qì lù, jiā dào hóng huā piàn piàn zhuì jiē shàng, qū zhé ér xī, yòu qǐ yī guān, dòu péng huā jià mǎn tíng zhōng. sù kè rù shě, fěn bì guāng rú míng jìng, chuāng wài hǎi táng zhī duǒ, tàn rù shì zhōng, yīn jí jǐ tà, wǎng bù jié zé. fǔ zuò, jí yǒu rén zì chuāng wài yǐn yuē xiāng kuī. ǎo huàn: xiǎo róng! kě sù zuò shǔ. wài yǒu bì zǐ áo shēng ér yīng. zuò cì, jù zhǎn zōng fá. ǎo yuē: láng jūn wài zǔ, mò xìng wú fǒu? yuē: rán. ǎo jīng yuē: shì wú shēng yě! zūn táng, wǒ mèi zǐ. nián lái yǐ jiā lǚ pín, yòu wú sān chǐ zhī nán, suì zhì yīn wèn gěng sè. shēng zhǎng chéng rú xǔ, shàng bù xiāng shí. shēng yuē: cǐ lái jí wèi yí yě, cōng jù suì wàng xìng shì. ǎo yuē: lǎo shēn qín xìng, bìng wú dàn yù, ruò xī yì wèi shù chǎn. qú mǔ gǎi jiào, yí wǒ jū yǎng. pō yì bù dùn, dàn shǎo jiào xùn, xī bù zhī chóu. shǎo qǐng, shǐ lái bài shí. wèi jǐ bì zǐ jù fàn, chú wěi yíng wò. ǎo quàn cān yǐ, bì lái liǎn jù. ǎo yuē: huàn níng gū lái. bì yīng qù. liáng jiǔ, wén hù wài yǐn yǒu xiào shēng. ǎo yòu huàn yuē: yīng níng, rǔ yí xiōng zài cǐ. hù wài chī chī xiào bù yǐ. bì tuī zhī yǐ rù, yóu yǎn qí kǒu, xiào bù kě è. ǎo bū mù yuē: yǒu kè zài, zhà zhà chì chì, shì hé jǐng xiàng? nǚ rěn xiào ér lì, shēng yī zhī. ǎo yuē: cǐ wáng láng, rǔ yí zi. yī jiā shàng bù xiāng shí, kě xiào rén yě. shēng wèn: mèi zǐ nián jǐ hé yǐ? ǎo wèi néng jiě shēng yòu yán zhī. nǚ fù xiào, bù kě yǎng shì. ǎo wèi shēng yuē: wǒ yán shǎo jiào huì, cǐ kě jiàn yǐ. nián yǐ shí liù, dāi chī rú yīng ér. shēng yuē: xiǎo yú shēng yī suì. yuē: ā shēng yǐ shí qī yǐ, dé fēi gēng wǔ shǔ mǎ zhě yé? shēng shǒu yīng zhī. yòu wèn: shēng fù ā shuí? dá yuē: wú zhī. yuē: rú shēng cái mào, hé shí qī suì yóu wèi pìn? yīng níng yì wú gū jiā, jí xiāng pǐ dí. xī yǒu nèi qīn zhī xián. shēng wú yǔ, mù zhù yīng níng, bù huáng tā shùn. bì xiàng nǚ xiǎo yǔ yún: mù zhuó zhuó zéi qiāng wèi gǎi! nǚ yòu dà xiào, gù bì yuē: shì bì táo kāi wèi? jù qǐ, yǐ xiù yǎn kǒu, xì suì lián bù ér chū. zhì mén wài, xiào shēng shǐ zòng. ǎo yì qǐ, huàn bì fú bèi, wèi shēng ān zhì. yuē: ā shēng lái bù yì, yí liú sān wǔ rì, chí chí sòng rǔ guī. rú xián yōu mèn, shě hòu yǒu xiǎo yuán, kě gōng xiāo qiǎn yǒu shū kě dú. cì rì zhì shě hòu, guǒ yǒu yuán bàn mǔ, xì cǎo pù zhān, yáng huā sǎn jìng. yǒu cǎo shè sān yíng, huā mù sì hé qí suǒ. chuān huā xiǎo bù, wén shù tóu sū sū yǒu shēng, yǎng shì, zé yīng níng zài shàng, jiàn shēng lái, kuáng xiào yù duò. shēng yuē: wù ěr, duò yǐ! nǚ qiě xià qiě xiào, bù néng zì zhǐ. fāng jiāng jí dì, shī shǒu ér duò, xiào nǎi zhǐ. shēng fú zhī, yīn zùn qí wàn. nǚ xiào yòu zuò, yǐ shù bù néng xíng, liáng jiǔ nǎi bà. shēng qí qí xiào xiē, nǎi chū xiù zhōng huā shì zhī. nǚ jiē zhī, yuē: kū yǐ! hé liú zhī? yuē: cǐ shàng yuán mèi zǐ suǒ yí, gù cún zhī. wèn: cún zhī hé yì? yuē: yǐ shì xiāng ài bù wàng. zì shàng yuán xiāng yù, níng sī chéng bìng, zì fēn huà wèi yì wù bù tú dé jiàn yán sè, xìng chuí lián mǐn. nǚ yuē: cǐ dà xì shì, zhì qī hé suǒ jìn xī? dài láng xíng shí, yuán zhōng huā, dāng huàn lǎo nú lái, zhé yī jù kǔn fù sòng zhī. shēng yuē: mèi zǐ chī yé? nǚ yuē: hé biàn shì chī? shēng yuē: wǒ fēi ài huā, ài niān huā zhī rén ěr. nǚ yuē: jiā fú zhī qíng, ài hé dài yán. shēng yuē: wǒ suǒ wèi ài, fēi guā gé zhī ài, nǎi fū qī zhī ài. nǚ yuē: yǒu yǐ yì hū? yuē: yè gòng zhěn xí ěr. nǚ fǔ shǒu sī liáng jiǔ, yuē: wǒ bù guàn yǔ shēng rén shuì. yǔ wèi yǐ, bì qián zhì, shēng huáng kǒng dùn qù. shǎo shí huì mǔ suǒ, mǔ wèn: hé wǎng? nǚ dá yǐ yuán zhōng gòng huà. ǎo yuē: fàn shú yǐ jiǔ, yǒu hé zhǎng yán, zhōu zhē nǎi ěr. nǚ yuē: dà gē yù wǒ gòng qǐn. yán wèi yǐ, shēng dà jiǒng, jí mù dèng zhī. nǚ wēi xiào ér zhǐ. xìng ǎo bù wén, yóu xù xù jiū jié. shēng jí yǐ tā cí yǎn zhī, yīn xiǎo yǔ zé nǚ. nǚ yuē: shì cǐ yǔ bù yīng shuō yé? shēng yuē: cǐ bèi rén yǔ. nǚ yuē: bèi tā rén, qǐ dé bèi lǎo mǔ? qiě qǐn chù yì cháng shì, hé huì zhī? shēng hèn qí chī, wú shù kě wù zhī.
生由是飲食漸加,日就平復。探視枕底,花雖枯,未便雕落,凝思把玩,如見其人。怪吳不至,折柬招之,吳支托不肯赴招。生恚怒,悒悒不歡。母慮其復病,急為議姻,略與商榷,輒搖首不願,惟日盼吳。吳迄無耗,益怨恨之。轉思三十里非遙,何必仰息他人?懷梅袖中,負氣自往,而家人不知也。伶仃獨步,無可問程,但望南山行去。約三十餘里,亂山合沓,空翠爽肌、寂無人行,止有鳥道。遙望谷底叢花亂樹中,隱隱有小里落。下山入村,見舍宇無多,皆茅屋,而意甚修雅。北向一家,門前皆絲柳,牆內桃杏尤繁,間以修竹,野鳥格磔其中。意其園亭,不敢遽入。回顧對戶,有巨石滑潔,因坐少憩。俄聞牆內有女子長呼:「小榮!」其聲嬌細。方佇聽間,一女郎由東而西,執杏花一朵,俯首自簪;舉頭見生,遂不復簪,含笑拈花而入。審視之,即上元途中所遇也。心驟喜,但念無以階進。欲呼姨氏,顧從無還往,懼有訛誤。門內無人可問,坐臥徘徊,自朝至於日昃,盈盈望斷,並忘饑渴。時見女子露半面來窺,似訝其不去者。忽一老媼扶杖出,顧生曰:「何處郎君,聞自辰刻來,以至於今。意將何為?得勿飢也?」生急起揖之,答云:「將以探親。」媼聾聵不聞。又大言之。乃問:「貴戚何姓?」生不能答。媼笑曰:「奇哉!姓名尚自不知,何親可探?我視郎君亦書痴耳。不如從我來,啖以粗糲,家有短榻可臥。待明朝歸,詢知姓氏,再來探訪。」生方腹餒思啖,又從此漸近麗人,大喜。從媼入,見門內白石砌路,夾道紅花片片墜階上,曲折而西,又啟一關,豆棚花架滿庭中。肅客入舍,粉壁光如明鏡,窗外海棠枝朵,探入室中,裀藉几榻,罔不潔澤。甫坐,即有人自窗外隱約相窺。媼喚:「小榮!可速作黍。」外有婢子嗷聲而應。坐次,具展宗閥。媼曰:「郎君外祖,莫姓吳否?」曰:「然。」媼驚曰:「是吾甥也!尊堂,我妹子。年來以家屢貧,又無三尺之男,遂至音問梗塞。甥長成如許,尚不相識。」生曰:「此來即為姨也,匆遽遂忘姓氏。」媼曰:「老身秦姓,並無誕育,弱息亦為庶產。渠母改醮,遺我鞠養。頗亦不鈍,但少教訓,嬉不知愁。少頃,使來拜識。」未幾婢子具飯,雛尾盈握。媼勸餐已,婢來斂具。媼曰:「喚寧姑來。」婢應去。良久,聞戶外隱有笑聲。媼又喚曰:「嬰寧,汝姨兄在此。」戶外嗤嗤笑不已。婢推之以入,猶掩其口,笑不可遏。媼逋目曰:「有客在,咤咤叱叱,是何景象?」女忍笑而立,生揖之。媼曰:「此王郎,汝姨子。一家尚不相識,可笑人也。」生問:「妹子年幾何矣?」媼未能解;生又言之。女復笑,不可仰視。媼謂生曰:「我言少教誨,此可見矣。年已十六,呆痴如嬰兒。」生曰:「小於甥一歲。」曰:「阿甥已十七矣,得非庚午屬馬者耶?」生首應之。又問:「甥婦阿誰?」答曰:「無之。」曰:「如甥才貌,何十七歲猶未聘?嬰寧亦無姑家,極相匹敵。惜有內親之嫌。」生無語,目注嬰寧,不遑他瞬。婢向女小語云:「目灼灼賊腔未改!」女又大笑,顧婢曰:「視碧桃開未?」遽起,以袖掩口,細碎連步而出。至門外,笑聲始縱。媼亦起,喚婢襆被,為生安置。曰:「阿甥來不易,宜留三五日,遲遲送汝歸。如嫌幽悶,舍後有小園,可供消遣;有書可讀。」次日至舍後,果有園半畝,細草鋪氈,楊花糝徑。有草舍三楹,花木四合其所。穿花小步,聞樹頭蘇蘇有聲,仰視,則嬰寧在上,見生來,狂笑欲墮。生曰:「勿爾,墮矣!」女且下且笑,不能自止。方將及地,失手而墮,笑乃止。生扶之,陰捘其腕。女笑又作,倚樹不能行,良久乃罷。生俟其笑歇,乃出袖中花示之。女接之,曰:「枯矣!何留之?」曰:「此上元妹子所遺,故存之。」問:「存之何益?」曰:「以示相愛不忘。自上元相遇,凝思成病,自分化為異物;不圖得見顏色,幸垂憐憫。」女曰:「此大細事,至戚何所靳惜?待郎行時,園中花,當喚老奴來,折一巨捆負送之。」生曰:「妹子痴耶?」女曰:「何便是痴?」生曰:「我非愛花,愛拈花之人耳。」女曰:「葭莩之情,愛何待言。」生曰:「我所為愛,非瓜葛之愛,乃夫妻之愛。」女曰:「有以異乎?」曰:「夜共枕席耳。」女俯首思良久,曰:「我不慣與生人睡。」語未已,婢潛至,生惶恐遁去。少時會母所,母問:「何往?」女答以園中共話。媼曰:「飯熟已久,有何長言,周遮乃爾。」女曰:「大哥欲我共寢。」言未已,生大窘,急目瞪之。女微笑而止。幸媼不聞,猶絮絮究詰。生急以他詞掩之,因小語責女。女曰:「適此語不應說耶?」生曰:「此背人語。」女曰:「背他人,豈得背老母?且寢處亦常事,何諱之?」生恨其痴,無術可悟之。
shí fāng jìng, jiā rén zhuō shuāng wèi lái xún shēng. xiān shì, mǔ dài shēng jiǔ bù guī, shǐ yí. cūn zhōng sōu mì yǐ biàn, jìng wú zōng zhào, yīn wǎng xún wú. wú yì nǎng yán, yīn jiào yú xī nán shān cūn xún mì. fán lì shù cūn, shǐ zhì yú cǐ. shēng chū mén, shì xiāng zhí, biàn rù gào ǎo, qiě qǐng xié nǚ tóng guī. ǎo xǐ yuē: wǒ yǒu zhì, fěi yí zhāo xī. dàn cán qū bù néng yuǎn shè, dé shēng xié mèi zǐ qù, shí rèn ā yí, dà hǎo! hū yīng níng, níng xiào zhì. ǎo yuē: dà gē yù tóng rǔ qù, kě zhuāng shù. yòu xiǎng jiā rén jiǔ shí, shǐ sòng zhī chū, yuē: yí jiā tián chǎn fēng yù, néng yǎng rǒng rén. dào bǐ qiě wù guī, xiǎo xué shī lǐ, yì hǎo shì wēng gū. jí fán ā yí zé yī liáng pǐ yǔ rǔ. èr rén suì fā. zhì shān ào huí gù, yóu yī xī jiàn ǎo yǐ mén běi wàng yě.
食方竟,家人捉雙衛來尋生。先是,母待生久不歸,始疑。村中搜覓已遍,竟無蹤兆,因往尋吳。吳憶曩言,因教於西南山村尋覓。凡歷數村,始至於此。生出門,適相值,便入告媼,且請偕女同歸。媼喜曰:「我有志,匪伊朝夕。但殘軀不能遠涉,得甥攜妹子去,識認阿姨,大好!」呼嬰寧,寧笑至。媼曰:「大哥欲同汝去,可裝束。」又餉家人酒食,始送之出,曰:「姨家田產豐裕,能養冗人。到彼且勿歸,小學詩禮,亦好事翁姑。即煩阿姨擇一良匹與汝。」二人遂發。至山坳回顧,猶依稀見媼倚門北望也。
dǐ jiā, mǔ dǔ shū lì, jīng wèn wèi shuí. shēng yǐ yí mèi duì. mǔ yuē: qián wú láng yǔ ér yán zhě, zhà yě. wǒ wèi yǒu zǐ, hé yǐ dé shēng? wèn nǚ, nǚ yuē: wǒ fēi mǔ chū. fù wèi qín shì, méi shí ér zài bǎo zhōng, bù néng jì yì. mǔ yuē: wǒ yī zǐ shì qín shì liáng què. rán cú xiè yǐ jiǔ, nà de fù cún? yīn shěn jié miàn páng zhì zhuì, yī yī fú hé. yòu yí yuē: shì yǐ! rán wáng yǐ duō nián, hé dé fù cún? yí lǜ jiān, wú shēng zhì, nǚ bì rù shì. wú xún dé gù, wǎng rán jiǔ zhī, hū yuē: cǐ nǚ míng yīng níng yé? shēng rán zhī. wú jí chēng guài shì. wèn suǒ zì zhī, wú yuē: qín jiā gū qù shì hòu, gū zhàng guān jū, suì yú hú, bìng jí sǐ. hú shēng nǚ míng yīng níng, běng wò chuáng shàng, jiā rén jiē jiàn zhī. gū zhàng méi, hú yóu shí lái. hòu qiú tiān shī fú zhān bì shàng, hú suì xié nǚ qù. jiāng wù cǐ yé? bǐ cǐ yí cān, dàn wén shì zhōng chī chī, jiē yīng níng xiào shēng. mǔ yuē: cǐ nǚ yì tài hān. wú shēng qǐng miàn zhī. mǔ rù shì, nǚ yóu nóng xiào bù gù. mǔ cù lìng chū, shǐ jí lì rěn xiào, yòu miàn bì yí shí fāng chū. cái yī zhǎn bài. fān rán jù rù, fàng shēng dà xiào. mǎn shì fù nǚ, wèi zhī càn rán.
抵家,母睹姝麗,驚問為誰。生以姨妹對。母曰:「前吳郎與兒言者,詐也。我未有姊,何以得甥?」問女,女曰:「我非母出。父為秦氏,沒時兒在褓中,不能記憶。」母曰:「我一姊適秦氏良確。然殂謝已久,那得復存?」因審詰面龐、志贅,一一符合。又疑曰:「是矣!然亡已多年,何得復存?」疑慮間,吳生至,女避入室。吳詢得故,惘然久之,忽曰:「此女名嬰寧耶?」生然之。吳極稱怪事。問所自知,吳曰:「秦家姑去世後,姑丈鰥居,祟於狐,病瘠死。狐生女名嬰寧,繃臥床上,家人皆見之。姑丈沒,狐猶時來。後求天師符粘壁上,狐遂攜女去。將勿此耶?」彼此疑參,但聞室中嗤嗤,皆嬰寧笑聲。母曰:「此女亦太憨。」吳生請面之。母入室,女猶濃笑不顧。母促令出,始極力忍笑,又面壁移時方出。才一展拜。翻然遽入,放聲大笑。滿室婦女,為之粲然。
wú qǐng wǎng chān qí yì, jiù biàn zhí kē. xún zhì cūn suǒ, lú shě quán wú, shān huā líng luò ér yǐ. wú yì zàng chù fǎng fú bù yuǎn, rán fén lǒng yān méi, mò kě biàn shí, chà tàn ér fǎn. mǔ yí qí wèi guǐ, rù gào wú yán, nǚ lüè wú hài yì. yòu diào qí wú jiā, yì shū wú bēi yì, zī zī hān xiào ér yǐ. zhòng mò zhī cè, mǔ lìng yǔ shào nǚ tóng qǐn zhǐ, mèi shuǎng jí lái shěng wèn, cāo nǚ hóng táng qiǎo jué lún. dàn shàn xiào, jìn zhī yì bù kě zhǐ. rán xiào chù yān rán, kuáng ér bù sǔn qí mèi, rén jiē lè zhī. lín nǚ shǎo fù, zhēng chéng yíng zhī. mǔ zé jí wèi zhī hé jǐn, ér zhōng kǒng wèi guǐ wù, qiè yú rì zhōng kuī zhī, xíng yǐng shū wú shǎo yì.
吳請往覘其異,就便執柯。尋至村所,廬舍全無,山花零落而已。吳憶葬處仿佛不遠,然墳壠湮沒,莫可辨識,詫嘆而返。母疑其為鬼,入告吳言,女略無駭意。又吊其無家,亦殊無悲意,孜孜憨笑而已。眾莫之測,母令與少女同寢止,昧爽即來省問,操女紅糖巧絕倫。但善笑,禁之亦不可止。然笑處嫣然,狂而不損其媚,人皆樂之。鄰女少婦,爭承迎之。母擇吉為之合卺,而終恐為鬼物,竊於日中窺之,形影殊無少異。
zhì rì, shǐ huá zhuāng xíng xīn fù lǐ, nǚ xiào jí bù néng fǔ yǎng, suì bà. shēng yǐ hān chī, kǒng xiè lòu fáng zhōng yǐn shì, ér nǚ shū mì mì, bù kěn dào yī yǔ. měi zhí mǔ yōu nù, nǚ zhì yī xiào jí jiě. nú bì xiǎo guò, kǒng zāo biān chǔ, zhé qiú yì mǔ gòng huà, zuì bì tóu jiàn héng dé miǎn. ér ài huā chéng pǐ, wù sè biàn qī dǎng qiè diǎn jīn chāi, gòu jiā zhǒng, shù yuè, jiē qì fān hùn wú fēi huā zhě. tíng hòu yǒu mù xiāng yī jià, gù lín xī jiā, nǚ měi pān dēng qí shàng, zhāi gōng zān wán. mǔ shí yù jiàn zhé hē zhī, nǚ zú bù gǎi. yī rì xī rén zǐ jiàn zhī, níng zhù qīng dào. nǚ bù bì ér xiào. xī rén zǐ wèi nǚ yì shǔ jǐ, xīn yì dàng. nǚ zhǐ qiáng dǐ xiào ér xià, xī rén zǐ wèi shì yuē chù, dà yuè. jí hūn ér wǎng, nǚ guǒ zài yān, jiù ér yín zhī, zé yīn rú zhuī cì, tòng chè yú xīn, dà hào ér bó. xì shì fēi nǚ, zé yī kū mù wò qiáng biān, suǒ jiē nǎi shuǐ lín qiào yě. lín fù wén shēng, jí bēn yán wèn, shēn ér bù yán qī lái, shǐ yǐ shí gào. ruò huǒ zhú kuī, jiàn zhōng yǒu jù xiē rú xiǎo xiè rán, wēng suì mù, zhuō shā zhī. fù zi zhì jiā, bàn yè xún zú. lín rén sòng shēng, jié fā yīng níng yāo yì. yì zǎi sù yǎng shēng cái, rěn zhī qí dǔ xíng shì, wèi lín wēng sòng wū, jiāng zhàng zé zhī, shēng wèi qǐ miǎn, suì shì ér chū. mǔ wèi nǚ yuē: hān kuáng ěr ěr, zǎo zhī guò xǐ ér fú yōu yě. yì lìng shén míng, xìng bù qiān lèi. shè gú tū guān zǎi, bì dǎi fù nǚ zhì gōng táng, wǒ ér hé yán jiàn qī lǐ? nǚ zhèng sè, shǐ bù fù xiào. mǔ yuē: rén wǎng bù xiào, dàn xū yǒu shí. ér nǚ yóu shì jìng bù fù xiào, suī gù dòu zhī yì zhōng bù xiào, rán jìng rì wèi cháng yǒu qī róng.
至日,使華裝行新婦禮,女笑極不能俯仰,遂罷。生以憨痴,恐泄漏房中隱事,而女殊密秘,不肯道一語。每值母憂怒,女至一笑即解。奴婢小過,恐遭鞭楚,輒求詣母共話,罪婢投見恆得免。而愛花成癖,物色遍戚黨;竊典金釵,購佳種,數月,階砌藩溷無非花者。庭後有木香一架,故鄰西家,女每攀登其上,摘供簪玩。母時遇見輒訶之,女卒不改。一日西人子見之,凝注傾倒。女不避而笑。西人子謂女意屬己,心益盪。女指牆底笑而下,西人子謂示約處,大悅。及昏而往,女果在焉,就而淫之,則陰如錐刺,痛徹於心,大號而踣。細視非女,則一枯木臥牆邊,所接乃水淋竅也。鄰父聞聲,急奔研問,呻而不言;妻來,始以實告。爇火燭窺,見中有巨蠍如小蟹然,翁碎木,捉殺之。負子至家,半夜尋卒。鄰人訟生,訐發嬰寧妖異。邑宰素仰生才,稔知其篤行士,謂鄰翁訟誣,將杖責之,生為乞免,遂釋而出。母謂女曰:「憨狂爾爾,早知過喜而伏憂也。邑令神明,幸不牽累。設鶻突官宰,必逮婦女質公堂,我兒何顏見戚里?」女正色,矢不復笑。母曰:「人罔不笑,但須有時。」而女由是竟不復笑,雖故逗之亦終不笑,然竟日未嘗有戚容。
yī xī, duì shēng líng tì. yì zhī. nǚ gěng yè yuē: nǎng yǐ xiāng cóng rì qiǎn, yán zhī kǒng zhì hài guài. jīn rì chá gū jí láng, jiē guò ài wú yǒu yì xīn, zhí gào huò wú fáng hū? qiè běn hú chǎn. mǔ lín qù, yǐ qiè tuō guǐ mǔ, xiāng yī shí yú nián, shǐ yǒu jīn rì. qiè yòu wú xiōng dì, suǒ shì zhě wéi jūn. lǎo mǔ cén jì shān ā, wú rén lián ér hé cuò zhī, jiǔ quán zhé wèi dào hèn. jūn tǎng bù xī fán fèi, shǐ dì xià rén xiāo cǐ yuàn dòng, shù yǎng nǚ zhě bù rěn nì qì. shēng nuò zhī, rán lǜ fén zhǒng mí yú huāng cǎo. nǚ yán wú lǜ. kè rì fū fù yú chèn ér wǎng. nǚ yú huāng yān cuò chǔ zhōng, zhǐ shì mù chù, guǒ dé ǎo shī, fū gé yóu cún. nǚ fǔ kū āi tòng. yú guī, xún qín shì mù hé zàng yān. shì yè shēng mèng ǎo lái chēng xiè, wù ér shù zhī. nǚ yuē: qiè yè jiàn zhī, zhǔ wù jīng láng jūn ěr. shēng hèn bù yāo liú. nǚ yuē: bǐ guǐ yě. shēng rén duō, yáng qì shèng, hé néng jiǔ jū? shēng wèn xiǎo róng, yuē: shì yì hú, zuì xiá. hú mǔ liú yǐ shì qiè, měi shè ěr xiāng bǔ, gù dé zhī cháng bù qù xīn zuó wèn mǔ, yún yǐ jià zhī. yóu shì suì zhí hán shí, fū fù dēng qín mù, bài sǎo wú quē. nǚ yú nián shēng yī zi, zài huái bào zhōng, bù wèi shēng rén, jiàn rén zhé xiào, yì dà yǒu mǔ fēng yún.
一夕,對生零涕。異之。女哽咽曰:「曩以相從日淺,言之恐致駭怪。今日察姑及郎,皆過愛無有異心,直告或無妨乎?妾本狐產。母臨去,以妾托鬼母,相依十餘年,始有今日。妾又無兄弟,所恃者惟君。老母岑寂山阿,無人憐而合厝之,九泉輒為悼恨。君倘不惜煩費,使地下人消此怨恫,庶養女者不忍溺棄。」生諾之,然慮墳冢迷於荒草。女言無慮。刻日夫婦輿櫬而往。女於荒煙錯楚中,指示墓處,果得媼屍,膚革猶存。女撫哭哀痛。舁歸,尋秦氏墓合葬焉。是夜生夢媼來稱謝,寤而述之。女曰:「妾夜見之,囑勿驚郎君耳。」生恨不邀留。女曰:「彼鬼也。生人多,陽氣勝,何能久居?」生問小榮,曰:「是亦狐,最黠。狐母留以視妾,每攝餌相哺,故德之常不去心;昨問母,雲已嫁之。」由是歲值寒食,夫婦登秦墓,拜掃無缺。女逾年生一子,在懷抱中,不畏生人,見人輒笑,亦大有母風雲。
yì shǐ shì yuē: guān qí zī zī hān xiào, shì quán wú xīn gān zhě. ér qiáng xià è zuò jù, qí xiá shú shén yān! zhì qī liàn guǐ mǔ, fǎn xiào wèi kū, wǒ yīng níng hé cháng hān yé. qiè wén shān zhōng yǒu cǎo, míng xiào yǐ hū, xiù zhī zé xiào bù kě zhǐ. fáng zhōng zhí cǐ yī zhǒng, zé hé huān wàng yōu, bìng wú yán sè yǐ. ruò jiě yǔ huā, zhèng xián qí zuò tài ěr.
異史氏曰:「觀其孜孜憨笑,似全無心肝者。而牆下惡作劇,其黠孰甚焉!至淒戀鬼母,反笑為哭,我嬰寧何常憨耶。竊聞山中有草,名『笑矣乎』,嗅之則笑不可止。房中植此一種,則合歡、忘憂,並無顏色矣。若解語花,正嫌其作態耳。」