qí shāng huái nǚ zhě, shāng huái yǎn zhī nǚ yě, míng jìng. jǐng gōng yǒu suǒ ài huái, shǐ rén shǒu zhī, zhí mù xuán zhī, xià lìng yuē: fàn huái zhě xíng, shāng huái zhě sǐ. yú shì yǎn zuì ér shāng huái. jǐng gōng wén zhī yuē: shì xiān fàn wǒ lìng. shǐ lì jū zhī, qiě jiā zuì yān. jìng jù, nǎi zào yú xiāng yàn zǐ zhī mén yuē: jiàn qiè bù shèng qí yù, yuàn dé bèi shù yú xià. yàn zǐ wén zhī, xiào yuē: yīng qí yǒu yín sè hū, hé wèi lǎo ér jiàn bēn? dài yǒu shuō nèi zhī zhì zāi! jì rù mén, yàn zǐ wàng jiàn zhī yuē: guài zāi, yǒu shēn yōu! jìn ér wèn yān, duì yuē: qiè fù yǎn, xìng de chōng chéng guō wèi gōng mín. jiàn yīn yáng bù diào, fēng yǔ bù shí, wǔ gǔ bù zī zhī gù, dǎo cí yú míng shān shén shuǐ. bù shèng qū niè zhī wèi, xiān fàn jūn lìng, zuì zhì yú cǐ, zuì gù dāng sǐ. qiè wén míng jūn zhī lì guó yě, bù sǔn lù ér jiā xíng, yòu bù yǐ sī huì hài gōng fǎ, bù wèi liù chù shāng mín rén, bù wèi yě cǎo shāng hé miáo. xī zhě sòng jǐng gōng zhī shí, dà hàn sān nián bù yǔ, zhào tài bo ér bo zhī yuē: dāng yǐ rén sì zhī. jǐng gōng nǎi jiàng táng běi miàn qǐ shǒu yuē: wú suǒ yǐ qǐng yǔ zhě, nǎi wèi wú mín yě, jīn bì dāng yǐ rén sì, guǎ rén qǐng zì dāng zhī. yán wèi zú, tiān dà yǔ, fāng qiān lǐ. suǒ yǐ rán zhě hé yě? yǐ néng shùn tiān cí mín yě. jīn wú jūn shù huái, lìng fàn zhě sǐ. yù yǐ huái zhī gù shā jìng zhī fù, gū qiè zhī shēn, qiè kǒng shāng zhí zhèng zhī fǎ ér hài míng jūn zhī yì yě. lín guó wén zhī, jiē wèi jūn ài shù ér jiàn rén, qí kě hū! yàn zǐ tì rán ér wù. míng rì, cháo, wèi jǐng gōng yuē: yīng wén zhī, qióng mín cái lì wèi zhī bào chóng wán hǎo, wēi yán lìng wèi zhī nì xíng shā bù zhèng, wèi zhī zéi. fū sān zhě, shǒu guó zhī dà yāng yě. jīn jūn qióng mín cái lì, yǐ měi yǐn shí zhī jù, fán zhōng gǔ zhī lè, jí gōng shì zhī guān, xíng bào zhī dà zhě yě. chóng wán hǎo, wēi yán lìng, shì nì mín zhī míng zhě yě. fàn huái zhě xíng, shāng huái zhě sǐ. xíng shā bù zhèng, zéi mín zhī shēn zhě yě. gōng yuē: guǎ rén jìng shòu mìng. yàn zǐ chū, jǐng gōng shí shí mìng bà shǒu huái zhī yì, bá zhí xuán zhī mù, fèi shāng huái zhī fǎ, chū fàn huái zhī qiú. jūn zǐ yuē: shāng huái nǚ néng yǐ cí miǎn. shī yún: shì jiū shì tú, dǎn qí rán hū! cǐ zhī wèi yě.
齊傷槐女者,傷槐衍之女也,名婧。景公有所愛槐,使人守之,植木懸之,下令曰:「犯槐者刑,傷槐者死。」於是衍醉而傷槐。景公聞之曰:「是先犯我令。」使吏拘之,且加罪焉。婧懼,乃造於相晏子之門曰:「賤妾不勝其欲,願得備數於下。」晏子聞之,笑曰:「嬰其有淫色乎,何為老而見奔?殆有說內之至哉!」既入門,晏子望見之曰:「怪哉,有深憂!」進而問焉,對曰:「妾父衍,幸得充城郭為公民。見陰陽不調,風雨不時,五穀不滋之故,禱祠於名山神水。不勝曲糱之味,先犯君令,醉至於此,罪故當死。妾聞明君之蒞國也,不損祿而加刑,又不以私恚害公法,不為六畜傷民人,不為野草傷禾苗。昔者宋景公之時,大旱三年不雨,召太卜而卜之曰:『當以人祀之。』景公乃降堂北面稽首曰:『吾所以請雨者,乃為吾民也,今必當以人祀,寡人請自當之。』言未卒,天大雨,方千里。所以然者何也?以能順天慈民也。今吾君樹槐,令犯者死。欲以槐之故殺婧之父,孤妾之身,妾恐傷執政之法而害明君之義也。鄰國聞之,皆謂君愛樹而賤人,其可乎!」晏子惕然而悟。明日,朝,謂景公曰:「嬰聞之,窮民財力謂之暴;崇玩好,威嚴令謂之逆;刑殺不正,謂之賊。夫三者,守國之大殃也。今君窮民財力,以美飲食之具,繁鐘鼓之樂,極宮室之觀,行暴之大者也。崇玩好,威嚴令,是逆民之明者也。犯槐者刑,傷槐者死。刑殺不正,賊民之深者也。」公曰:「寡人敬受命。」晏子出,景公實時命罷守槐之役,拔植懸之木,廢傷槐之法,出犯槐之囚。君子曰:「傷槐女能以辭免。」詩云:「是究是圖,亶其然乎!」此之謂也。
sòng yuē: jǐng gōng ài huái, mín zuì zhé shāng, jǐng gōng jiāng shā, qí nǚ dào huáng, bēn gào yàn zǐ, chēng shuō xiān wáng, yàn zǐ wèi yán, suì miǎn fù yāng.
頌曰:景公愛槐,民醉折傷,景公將殺,其女悼惶,奔告晏子,稱說先王,晏子為言,遂免父殃。