lóng zhī qián yě, qìng yún wèi fù, zé yǔ yú biē wèi lín jì zhī fú yě, sūn yáng wèi shǎng, bì yǔ nú tái tóng lì shì zhī yì yě, zhī jǐ wèi gù, yì yǔ yōng liú zá chù. zì fēi dòng míng, mò néng fēn yě.
龍之潛也,慶雲未附,則與魚鱉為鄰;驥之伏也,孫陽未賞,必與駑駘同櫪;士之翳也,知己未顧,亦與傭流雜處。自非洞明,莫能分也。
gù míng zhé zhī xiàng shì, tīng zhī yú wèi wén, chá zhī yú wèi xíng, ér jiàn qí shén zhì, shí qí cái néng, kě wèi zhī rén yǐ. ruò gōng chéng shì suì rán hòu zhī zhī zhě, hé yì ěr wén léi tíng ér chēng wèi cōng, mù jiàn rì yuè ér wèi zhī míng hū?
故明哲之相士,聽之於未聞,察之於未形,而鑒其神智,識其才能,可謂知人矣。若功成事遂然後知之者,何異耳聞雷霆而稱為聰,目見日月而謂之明乎?
gù kǒng fāng yīn zhī xiāng mǎ yě, suī wèi zhuī fēng zhú diàn, jué chén miè yǐng, ér xùn zú zhī shì, gù yǐ jiàn yǐ. xuē zhú zhī shǎng jiàn yě, suī wèi lù zhǎn xuán xī, shuǐ jié qīng yǔ, ér ruì rěn zhī zī, yì yǐ lù yǐ!
故孔方諲之相馬也,雖未追風逐電,絕塵滅影,而迅足之勢,固已見矣。薛燭之賞劍也,雖未陸斬玄犀,水截輕羽,而銳忍之資,亦已露矣!
gù fàn lǐ fèi yú quǎn dòu, wén zhǒng wén ér bài zhī, bào lóng guì shí ér yín, zhòng ní wèi zhī xià chē yáo zhī zhī shùn, bù wéi sāng yīn wén wáng zhī zhī lǚ wàng, bù yǐ yǒng rì. méi jié zhī wēi, ér xíng yú sè yīn shēng zhī miào, ér dòng yú xīn. xián shèng guān chá, bù dài chéng gōng ér zhī zhī yě.
故范蠡吠於犬竇,文種聞而拜之,鮑龍跪石而吟,仲尼為之下車;堯之知舜,不違桑陰;文王之知呂望,不以永日。眉睫之微,而形於色;音聲之妙,而動於心。賢聖觀察,不待成功而知之也。
chén píng zhī qì chǔ guī hàn, wèi wú zhī shí qí shàn móu hán xìn zhī wáng yú hēi shuǐ, xiāo hé zhī qí néng jiāng, qǐ dài tǔ liù qí ér hòu míng, pò zhào wèi ér fāng shí zāi? ruò yú lín jī néng móu ér zhī qí zhì, fàn nán shè wēi nǎi jiàn qí yǒng, shì fán fū zhī shí, fēi míng zhé zhī jiàn.
陳平之棄楚歸漢,魏無知識其善謀;韓信之亡於黑水,蕭何知其能將,豈待吐六奇而後明,破趙魏而方識哉?若於臨機能謀而知其智,犯難涉危乃見其勇,是凡夫之識,非明哲之鑑。
gōng shū zhī kè fèng yě, guān jù wèi chéng, cuì yǔ shù, rén jiàn qí shēn zhě, wèi zhī lóng zhī, jiàn qí shǒu zhě, míng rì wū zé, jiē zī qí chǒu, ér xiào qí zhuō. jí fèng zhī chéng, cuì guān yún sǒng, zhū jù diàn yáo, jǐn shēn xiá sàn, qǐ hé yàn fā, huì rán yī zhù, fān xiáng yún dòng, sān rì ér bù jí, rán hòu zàn qí qí ér chēng qí qiǎo.
公輸之刻鳳也,冠距未成,翠羽樹,人見其身者,謂之鸗鵄,見其首者,名日鴮鸅,皆訾其丑,而笑其拙。及鳳之成,翠冠雲聳,朱距電搖,錦身霞散,綺翮焱發,翽然一翥,翻翔雲棟,三日而不集,然後贊其奇而稱其巧。
yáo zāo hóng shuǐ, hào hào tāo tiān, dàng dàng huái shān, xià mín hūn diàn. yǔ wèi pǐ fū, wèi yǒu gōng míng, yáo shēn zhì zhī, shǐ zhì shuǐ yān, nǎi záo lóng mén, zhǎn jīng shān, dǎo xióng ěr, tōng niǎo shǔ, zhì bēn fēng, lín zhòu yǔ, miàn mù lí qián, shǒu zú pián zhī, kòu dié bù xiá qǔ, jīng mén bù jí guò, shǐ bǎi chuān dōng zhù yú hǎi, xī bèi yú liú shā, shēng rén miǎn wèi yú biē zhī huàn. yú shì zhòng rén xián gē yǒng, shǐ zhī qí xián.
堯遭洪水,浩浩滔天,蕩蕩懷山,下民昏墊。禹為匹夫,未有功名,堯深知之,使治水焉,乃鑿龍門,斬荊山,導熊耳,通鳥鼠,櫛奔風,淋驟雨,面目黧黚,手足胼胝,冦絰不暇取,經門不及過,使百川東注於海,西被於流沙,生人免為魚鱉之患。於是眾人咸歌詠,始知其賢。
gù jiàn qí pǔ ér zhī qí qiǎo zhě, shì wáng ěr zhī zhī gōng shū yě fèng chéng ér zhī qí qiǎo zhě, shì zhòng rén zhī zhī gōng shū yě wèi yǒu gōng ér zhī qí xián zhě, shì yáo zhī zhī yǔ yě yǒu gōng ér zhī qí xián zhě, shì zhòng rén zhī zhī yǔ yě. gù zhī rén zhī jūn wèi yì yù yě.
故見其朴而知其巧者,是王爾之知公輸也;鳳成而知其巧者,是眾人之知公輸也;未有功而知其賢者,是堯之知禹也;有功而知其賢者,是眾人之知禹也。故知人之君未易遇也。
hóu shēng, yí mén bào guān zhī lì, jiàn zhī yú wú jì yù zi, fàn zhōng xíng zhī wáng lǔ, méng yì yú zhì bó, míng zūn ér shēn xiǎn, róng mǎn yú dāng shì, suī fù wěn jǐng wèi tíng, qī shēn zhào dì, chuǎi qíng chóu dé, wèi bào zhī jǐ xū zuǒ zhī gù, guó shì zhī yù yě. shì zhī liè shì yuàn wèi jūn zhě shòu mìng, yóu gǔ zhě zhī sī shì, bì zhě zhī xiǎng xíng, ér mù zhōng bù dé kāi, zú zhōng bù dé shēn, tú zì bēi fū!
侯生,夷門抱關之吏,見知於無忌;豫子,范中行之亡虜,蒙異於智伯,名尊而身顯,榮滿於當世,雖復刎頸魏庭,漆身趙地,揣情酬德,未報知己虛左之顧,國士之遇也。世之烈士願為君者授命,猶瞽者之思視,躄者之想行,而目終不得開,足終不得伸,徒自悲夫!