chéng xī
◎城西
chōng jué sì, tài fù qīng hé wáng yì shě zhái suǒ lì yě, zài xī míng mén wài yī lǐ yù dào běi.
冲觉寺,太傅清河王怿舍宅所立也,在西明门外一里御道北。
yì, qīn wáng zhī zhōng, zuì yǒu míng xíng, shì zōng ài zhī, tè lóng zhū dì. yán chāng sì nián shì zōng bēng, yì yǔ gāo yáng wáng yōng guǎng píng wáng huái bìng shòu yí zhào, fǔ yì xiào míng. shí dì shǐ nián liù suì, tài hòu dài zǒng wàn jǐ, yǐ yì míng dé mào qīn, tǐ dào jū zhèng, shì wú dà xiǎo, duō zī xún zhī. shì yǐ xī píng shén guī zhī jì, shì qīng rén zhǔ, dì zhái fēng dà, yú yú gāo yáng. xī běi yǒu lóu, chū líng yún tái, fǔ lín cháo shì, mù jí jīng shī, gǔ shī suǒ wèi:" xī běi yǒu gāo lóu, shàng yǔ fú yún qí" zhě yě. lóu xià yǒu rú lín guǎn yán bīn táng, xíng zhì bìng rú qīng shǔ diàn. tǔ shān diào chí, guān yú dāng shì. xié fēng rù yǒu, qū zhǎo huán táng, shù xiǎng fēi yīng, jiē cóng huā yào. yì ài bīn kè, chóng wén zǎo, hǎi nèi cái zǐ, mò bù fú còu. fǔ liáo chén zuǒ, bìng xuǎn juàn mín. zhì yú qīng chén míng jǐng, chěng wàng nán tái, zhēn xiū jù shè, qín shēng bìng zòu, fāng lǐ yíng léi, jiā bīn mǎn xí. shǐ liáng wáng kuì tù yuán zhī yóu, chén sī cán què tái zhī yàn.
怿,亲王之中,最有名行,世宗爱之,特隆诸弟。延昌四年世宗崩,怿与高阳王雍、广平王怀并受遗诏,辅翼孝明。时帝始年六岁,太后代摠万几,以怿明德茂亲,体道居正,事无大小,多谘询之。是以熙平、神龟之际,势倾人主,第宅丰大,逾於高阳。西北有楼,出凌云台,俯临朝市,目极京师,古诗所谓:"西北有高楼,上与浮云齐"者也。楼下有儒林馆、延宾堂,形制并如清暑殿。土山钓池,冠於当世。斜峰入牖,曲沼环堂,树响飞嘤,阶丛花药。怿爱宾客,重文藻,海内才子,莫不辐辏。府僚臣佐,并选雋民。至於清晨明景,骋望南台,珍羞具设,琴笙并奏,芳醴盈罍,佳宾满席。使梁王愧兔园之游,陈思惭雀台之燕。
zhèng guāng chū, yuán yì bǐng quán, bì tài hòu yú hòu gōng, hōng yì yú xià shěng. xiào chāng yuán nián, tài hòu hái zǒng wàn jī, zhuī zèng yì tài zǐ tài shī dà jiàng jūn dū du zhōng wài zhū jūn shì jià huáng yuè. gěi jiǔ liú luán lù huáng wū zuǒ dào wēn liáng chē, qián hòu bù yǔ bǎo gǔ chuī, hǔ bēn bān jiàn bǎi rén, wǎn gē èr bù, zàng lǐ yī jìn ān píng wáng fú gù shì. shì yuē wén xiàn. tú yì xiàng yú jiàn shǐ diàn. bá qīng hé guó láng zhōng lìng hán zi xī wèi huáng mén shì láng, xǐ wáng guó sān qīng wèi zhí jǐ zhě, jìn dài suǒ wú yě.
正光初,元乂秉权,闭太后於后宫,薨怿於下省。孝昌元年,太后还总万机,追赠怿太子太师、大将军、都督中外诸军事、假黄钺。给九旒、鸾辂、黄屋、左纛、辒辌车,前后部羽葆鼓吹,虎贲班剑百人,挽歌二部,葬礼依晋安平王孚故事。谥曰文献。图怿像於建始殿。拔清河国郎中令韩子熙为黄门侍郎,徙王国三卿为执戟者,近代所无也。
wéi wén xiàn zhuī fú, jiàn wǔ céng fú tú yī suǒ, gōng zuò yǔ yáo guāng sì xiāng sì yě.
为文献追福,建五层浮图一所,工作与瑶光寺相似也。
xuān zhōng sì, shì zhōng sī zhōu mù chéng yáng wáng huī suǒ lì yě, zài xī yáng mén wài yī lǐ yù dào nán.
宣忠寺,侍中司州牧城阳王徽所立也,在西阳门外一里御道南。
yǒng ān zhōng, běi hǎi rù luò, zhuāng dì běi xún, zì yú zhū wáng, gè huái èr wàng, wéi huī dú cóng zhuāng dì zhì zhǎng zǐ chéng. dà bīng zǔ hé, cí xióng wèi jué, huī yuàn rù luò yáng, shě zhái wèi sì. jí běi hǎi bài sàn, guó dào zhòng huī, suì shě zhái yān.
永安中,北海入洛,庄帝北巡,自馀诸王,各怀二望,惟徽独从庄帝至长子城。大兵阻河,雌雄未决,徽愿入洛阳,舍宅为寺。及北海败散,国道重晖,遂舍宅焉。
yǒng ān mò, zhuāng dì móu shā ěr zhū róng, kǒng shì bù guǒ, qǐng jì yú huī. huī yuē:" yǐ shēng tài zǐ wèi cí, róng bì rù cháo, yīn yǐ bì zhī." zhuāng dì yuē:" hòu huái yùn wèi shí yuè, jīn shǐ jiǔ yuè, kě ěr yǐ bù?" huī yuē:" fù shēng chǎn zǐ, yǒu yán yuè zhě, yǒu shǎo yuè zhě, bù zú wéi guài." dì nà qí móu, suì chàng shēng tài zǐ, qiǎn huī tè zhì tài yuán wáng dì, gào yún huáng chǔ dàn yù. zhí róng yǔ shàng dǎng wáng tiān mù bó xì, huī tuō róng mào, huān wǔ pán xuán. huī sù dà dù liàng, xǐ nù bù xíng yú sè, rào diàn nèi wài huān jiào, róng suì xìn zhī, yǔ mù bìng rù cháo. zhuāng dì wén róng lái, bù jué shī sè. zhōng shū shè rén wēn zi shēng yuē:" bì xià sè biàn." dì lián suǒ jiǔ yǐn zhī, rán hòu xíng shì. róng mù jì zhū, bài huī tài shī sī mǎ, yú guān rú gù, diǎn tǒng jìn bīng, piān bèi wěi rèn. jí ěr zhū zhào qín zhuāng dì, huī tóu qián luò yáng lìng kòu zǔ rén. zǔ rén yī mén cì shǐ, jiē shì huī zhī jiàng xiào, yǐ yǒu jiù ēn, gù wǎng tóu zhī. zǔ rén wèi zǐ dì děng yuē:" shí wén ěr zhū zhào mù chéng yáng wáng shén zhòng, qín huò zhě qiān hù hóu. jīn rì fù guì zhì yǐ!" suì zhǎn sòng zhī. huī chū tóu zǔ rén jiā, jī jīn yī bǎi jīn mǎ wǔ shí pǐ, zǔ rén lì qí cái huò, gù xíng cǐ shì. suǒ de jīn mǎ, sī qīn zhī nèi jūn fēn zhī. suǒ wèi" pǐ fū wú zuì, huái bì qí zuì", xìn yǐ. zhào dé huī shǒu, yì bù xūn shǎng zǔ rén. zhào hū mèng huī yún:" wǒ yǒu huáng jīn èr bǎi jīn mǎ yī bǎi pǐ, zài zǔ rén jiā, qīng kě qǔ zhī." zhào wù jué, jí zì sī liang: chéng yáng lù wèi lóng zhòng, wèi wén qīng pín, cháng zì rù qí jiā cǎi lüè, běn wú jīn yín, cǐ mèng huò zhēn. zhì xiǎo yǎn zǔ rén, zhēng qí jīn mǎ. zǔ rén wèi rén mì gào, wàng fēng kuǎn fú, yún:" shí dé jīn yī bǎi jīn, mǎ wǔ shí pǐ." zhào yí qí cáng yǐn, yī mèng zhēng zhī. zǔ rén zhū fáng sù yǒu jīn sān shí jīn, mǎ sān shí pǐ, jǐn sòng zhì zhào, yóu bù chōng shù. zhào nǎi fā nù zhuō zǔ rén, xuán shǒu gāo shù, dà shí zhuì zú, biān chuí zhī, yǐ jí yú sǐ. shí rén yǐ wéi jiāo bào.
永安末,庄帝谋杀尔朱荣,恐事不果,请计於徽。徽曰:"以生太子为辞,荣必入朝,因以毙之。"庄帝曰:"后怀孕未十月,今始九月,可尔已不?"徽曰:"妇生产子,有延月者,有少月者,不足为怪。"帝纳其谋,遂唱生太子,遣徽特至太原王第,告云皇储诞育。值荣与上党王天穆博戏,徽脱荣帽,懽舞盘旋。徽素大度量,喜怒不形於色,绕殿内外懽叫,荣遂信之,与穆并入朝。庄帝闻荣来,不觉失色。中书舍人温子升曰:"陛下色变。"帝连索酒饮之,然后行事。荣、穆既诛,拜徽太师司马,馀官如故,典统禁兵,偏被委任。及尔朱兆擒庄帝,徽投前洛阳令寇祖仁。祖仁一门刺史,皆是徽之将校,以有旧恩,故往投之。祖仁谓子弟等曰:"时闻尔朱兆募城阳王甚重,擒获者千户侯。今日富贵至矣!"遂斩送之。徽初投祖仁家,赍金一百斤、马五十疋,祖仁利其财货,故行此事。所得金马,緦亲之内均分之。所谓"匹夫无罪,怀璧其罪",信矣。兆得徽首,亦不勋赏祖仁。兆忽梦徽云:"我有黄金二百斤、马一百疋,在祖仁家,卿可取之。"兆悟觉,即自思量:城阳禄位隆重,未闻清贫,常自入其家采掠,本无金银,此梦或真。至晓掩祖仁,徵其金马。祖仁谓人密告,望风款服,云:"实得金一百斤,马五十疋。"兆疑其藏隐,依梦徵之。祖仁诸房素有金三十斤,马三十疋,尽送致兆,犹不充数。兆乃发怒捉祖仁,悬首高树,大石坠足,鞭捶之,以及於死。时人以为交报。
yáng xuàn zhī yún:" chóng shàn zhī jiā, bì yǒu yú qìng jī huò zhī mén, yāng suǒ bì jí. zǔ rén fù ēn fǎn shì, tān huò shā huī, huī jí tuō mèng zēng jīn mǎ, jiǎ shǒu yú zhào, hái yǐ bì zhī. shǐ zǔ rén bèi jīng chǔ tà, qióng qí tú tàn, suī wèi hóu zhī chī tián fén, qín zhǔ zhī cì yáo cháng, yǐ cǐ lùn zhī, bù néng jiā yě."
杨衒之云:"崇善之家,必有馀庆;积祸之门,殃所毕集。祖仁负恩反噬,贪货杀徽,徽即讬梦增金马,假手於兆,还以毙之。使祖仁备经楚挞,穷其涂炭,虽魏侯之笞田蚡,秦主之刺姚苌,以此论之,不能加也。"
xuān zhōng sì dōng wáng diǎn yù sì, yān guān wáng táo tāng suǒ lì yě.
宣忠寺东王典御寺,阉官王桃汤所立也。
shí yān guān qié lán jiē wèi ní sì, wéi táo tāng dú zào sēng sì, shì rén chēng zhī yīng xióng.
时阉官伽蓝皆为尼寺,唯桃汤独造僧寺,世人称之英雄。
mén yǒu sān céng fú tú yī suǒ, gōng yú zhāo yì. huàn zhě zhāo tí, zuì wéi rù shì. zhì yú liù zhāi, cháng jī gǔ gē wǔ yě.
门有三层浮屠一所,工逾昭义。宦者招提,最为入室。至於六斋,常击鼓歌舞也。
bái mǎ sì, hàn míng dì suǒ lì yě.
白马寺,汉明帝所立也。
fó jiào rù zhōng guó zhī shǐ.
佛教入中国之始。
sì zài xī yáng mén wài sān lǐ yù dào nán. dì mèng jīn shén, zhǎng zhàng liù, xiàng bèi rì yuè guāng míng. hú shén hào yuē fú, qiǎn shǐ xiàng xī yù qiú zhī, nǎi dé jīng xiàng yān. shí yǐ bái mǎ fù jīng ér lái, yīn yǐ wéi míng.
寺在西阳门外三里御道南。帝梦金神,长丈六,项背日月光明。胡神号曰佛,遣使向西域求之,乃得经像焉。时以白马负经而来,因以为名。
míng dì bēng, qǐ zhī huán yú líng shàng. zì cǐ yǐ hòu, bǎi xìng zhǒng shàng huò zuò fú tú yān.
明帝崩,起祗洹於陵上。自此以后,百姓冢上或作浮图焉。
sì shàng jīng hán, zhì jīn yóu cún. cháng shāo xiāng gōng yǎng zhī, jīng hán shí fàng guāng míng, yào yú táng yǔ, shì yǐ dào sú lǐ jìng zhī, rú yǎng zhēn róng.
寺上经函,至今犹存。常烧香供养之,经函时放光明,耀於堂宇,是以道俗礼敬之,如仰真容。
fú tú qián, tú lín pú táo yì yú yú chù, zhī yè fán yǎn, zǐ shí shén dà. tú lín shí zhòng qī jīn, pú táo shí wěi yú zǎo, wèi bìng shū měi, guān yú zhōng jīng. dì zhì shú shí, cháng yì qǔ zhī. huò fù cì gōng rén, gōng rén dé zhī, zhuǎn xiǎng qīn qī, yǐ wéi qí wèi. dé zhě bù gǎn zhé shí, nǎi lì shǔ jiā. jīng shī yǔ yuē:" bái mǎ tián liú, yī shí zhí niú."
浮屠前,荼林蒲萄异於馀处,枝叶繁衍,子实甚大。荼林实重七斤,蒲萄实伟於枣,味并殊美,冠於中京。帝至熟时,常诣取之。或复赐宫人,宫人得之,转饷亲戚,以为奇味。得者不敢辄食,乃历数家。京师语曰:"白马甜榴,一实直牛。"
yǒu shā mén bǎo gōng zhě, bù zhī hé chǔ rén yě, xíng mào chǒu lòu, xīn jī tōng dá, guò qù wèi lái, yù dǔ sān shì. fā yán shì chèn, bù kě dé jiě, shì guò zhī hòu, shǐ yàn qí shí. hú tài hòu wén zhī, wèn yǐ shì shì. bǎo gōng yuē:" bǎ sù yǔ jī hū zhū zhū." shí rén mò zhī néng jiě. jiàn yì yuán nián, hòu wèi ěr zhū róng suǒ hài, shǐ yàn qí yán. shí yì yǒu luò yáng rén zhào fǎ hé qǐng zhàn zǎo wǎn dāng yǒu jué fǒu. bǎo gōng yuē:" dà zhú jiàn, bù xū yǔ. dōng xiāng wū, jí shǒu zuò." shí bù xiǎo qí yì. jīng shí yú rì, fǎ hé fù sāng. dà zhú jiàn zhě, jū zhàng dōng xiāng wū zhě, yǐ lú. zào shí èr chén gē, zhōng qí yán yě.
有沙门宝公者,不知何处人也,形貌丑陋,心机通达,过去未来,预睹三世。发言似谶,不可得解,事过之后,始验其实。胡太后闻之,问以世事。宝公曰:"把粟与鸡呼朱朱。"时人莫之能解。建义元年,后为尔朱荣所害,始验其言。时亦有洛阳人赵法和请占早晚当有爵否。宝公曰:"大竹箭,不须羽。东厢屋,急手作。"时不晓其意。经十馀日,法和父丧。大竹箭者,苴杖;东厢屋者,倚庐。造《十二辰歌》,终其言也。
bǎo guāng sì, zài xī yáng mén wài yù dào běi. yǒu sān céng fú tú yī suǒ, yǐ shí wèi jī, xíng zhì shén gǔ, huà gōng diāo kè.
宝光寺,在西阳门外御道北。有三层浮图一所,以石为基,形制甚古,画工雕刻。
yǐn shì zhào yì jiàn ér tàn yuē:" jìn cháo shí tǎ sì, jīn wèi bǎo guāng sì yě!" rén wèn qí gù, yì yuē:" jìn cháo sān shí èr sì jìn jiē yān miè, wéi cǐ sì dú cún." zhǐ yuán zhōng yī chù, yuē:" cǐ shì yù táng, qián wǔ bù, yīng yǒu yī jǐng." zhòng sēng jué zhī, guǒ dé wū jí jǐng yān. jǐng suī tián sāi, zhuān kǒu rú chū, yù táng xià yóu yǒu shí shù shí méi. dāng shí yuán dì píng yǎn, guǒ cài cōng qīng, mò bù tàn xī yān.
隐士赵逸见而叹曰:"晋朝石塔寺,今为宝光寺也!"人问其故,逸曰:"晋朝三十二寺尽皆湮灭,唯此寺独存。"指园中一处,曰:"此是浴堂,前五步,应有一井。"众僧掘之,果得屋及井焉。井虽填塞,砖口如初,浴堂下犹有石数十枚。当时园地平衍,果菜葱青,莫不叹息焉。
yuán zhōng yǒu yī hǎi, hào" xián chí". jiā tǎn bèi àn, líng hé fù shuǐ, qīng sōng cuì zhú, luó shēng qí páng. jīng yì shì zǐ, zhì yú liáng chén měi rì, xiū mù gào guī, zhēng yǒu mìng péng, lái yóu cǐ sì. léi chē jiē zhěn, yǔ gài chéng yīn. huò zhì jiǔ lín quán, tí shī huā pǔ, zhé ǒu fú guā, yǐ wéi xìng shì.
园中有一海,号"咸池"。葭菼被岸,菱荷覆水,青松翠竹,罗生其旁。京邑士子,至於良辰美日,休沐告归,徵友命朋,来游此寺。雷车接轸,羽盖成阴。或置酒林泉,题诗花圃,折藕浮瓜,以为兴適。
pǔ tài mò, yōng zhōu cì shǐ lǒng xī wáng ěr zhū tiān guāng zǒng shì mǎ yú cǐ sì. sì mén wú hé dōu bēng, tiān guāng jiàn ér è zhī. qí nián tiān guāng zhàn bài, zhǎn yú dōng shì yě.
普泰末,雍州刺史陇西王尔朱天光摠士马於此寺。寺门无何都崩,天光见而恶之。其年天光战败,斩於东市也。
fǎ yún sì, xī yù wū chǎng guó hú shā mén tán mó luó suǒ lì yě. zài bǎo guāng sì xī, gé qiáng bìng mén.
法云寺,西域乌场国胡沙门昙摩罗所立也。在宝光寺西,隔墙并门。
mó luó cōng huì lì gēn, xué qióng shì shì. zhì zhōng guó, jí xiǎo wèi yán lì shū, fán wén jiàn, wú bù tōng jiě, shì yǐ dào sú guì jiàn, tóng guī yǎng zhī. zuò zhī huán sì yī suǒ, gōng zhì shén jīng.
摩罗聪慧利根,学穷释氏。至中国,即晓魏言隶书,凡闻见,无不通解,是以道俗贵贱,同归仰之。作祗洹寺一所,工制甚精。
fó diàn sēng fáng, jiē wèi hú shì. dān sù xuàn cǎi, jīn yù chuí huī, mó xiě zhēn róng, shì zhàng liù zhī jiàn lù yuàn shén guāng zhuàng lì, ruò jīn gāng zhī zài shuāng lín. qié lán zhī nèi, huā guǒ wèi mào, fāng cǎo màn hé, jiā mù bèi tíng. jīng shī shā mén hǎo hú fǎ zhě, jiē jiù mó luó shòu chí zhī. jiè xíng zhēn kǔ, nán kě yú yáng. mì zhòu shén yàn, yán fú suǒ wú. zhòu kū shù néng shēng zhī yè, zhòu rén biàn wéi lǘ mǎ, jiàn zhī mò bù xīn bù. xī yù suǒ jī shè lì gǔ jí fó yá jīng xiàng jiē zài cǐ sì.
佛殿僧房,皆为胡饰。丹素炫彩,金玉垂辉,摹写真容,似丈六之见鹿苑;神光壮丽,若金刚之在双林。伽蓝之内,花果蔚茂,芳草蔓合,嘉木被庭。京师沙门好胡法者,皆就摩罗受持之。戒行真苦,难可揄扬。秘咒神验,阎浮所无。咒枯树能生枝叶,咒人变为驴马,见之莫不忻怖。西域所赍舍利骨及佛牙经像皆在此寺。
sì běi yǒu shì zhōng shàng shū lìng lín huái wáng yù zhái.
寺北有侍中尚书令临淮王彧宅。
yù bó tōng diǎn jí, biàn huì qīng wù, fēng yí xiáng shěn, róng zhǐ kě guān. zhì sān yuán zhào qìng, wàn guó qí zhēn, jīn chán yào shǒu, bǎo yù míng yāo, fù hè zhí hù, wēi yí fù dào, guān zhě wàng pí, mò bù tàn fú. yù xìng ài lín quán, yòu zhòng bīn kè. zhì yú chūn fēng shàn yáng, huā shù rú jǐn, chén shí nán guǎn, yè yóu hòu yuán, liáo cǎi chéng qún, jùn mín mǎn xí. sī tóng fā xiǎng, yǔ shāng liú xíng, shī fù bìng chén, qīng yán zhà qǐ, mò bù yǐn qí xuán ào, wàng qí biǎn qiè yān. shì yǐ rù yù shì zhě, wèi dēng xiān yě. jīng zhōu xiù cái zhāng fěi cháng wèi wǔ yán, yǒu qīng bá zhī jù yún:" yì lín huā gòng sè, bié shù niǎo tóng shēng." yù yǐ jiāo lóng jǐn cì zhī, yì yǒu de chóu líng zhě. wéi hé dōng péi zǐ míng wèi shī bù gōng, fá jiǔ yī shí. zǐ míng bā dǒu ér zuì mián, shí rén pì zhī shān tāo. jí ěr zhū zhào rù jīng shī, yù wèi luàn bīng suǒ hài, cháo yě tòng xī yān.
彧博通典籍,辨慧清悟,风仪详审,容止可观。至三元肇庆,万国齐臻,金蝉曜首,宝玉鸣腰,负荷执笏,逶迤复道,观者忘疲,莫不叹服。彧性爱林泉,又重宾客。至於春风扇扬,花树如锦,晨食南馆,夜游后园,僚寀成群,俊民满席。丝桐发响,羽觞流行,诗赋并陈,清言乍起,莫不饮其玄奥,忘其褊郄焉。是以入彧室者,谓登仙也。荆州秀才张斐常为五言,有清拔之句云:"异林花共色,别树鸟同声。"彧以蛟龙锦赐之,亦有得紬绫者。唯河东裴子明为诗不工,罚酒一石。子明八斗而醉眠,时人譬之山涛。及尔朱兆入京师,彧为乱兵所害,朝野痛惜焉。
chū xī yáng mén wài sì lǐ yù dào nán, yǒu luò yáng dà shì, zhōu huí bā lǐ. shì nán yǒu huáng nǚ tái, hàn dà jiàng jūn liáng jì suǒ zào, yóu gāo wǔ zhàng yú. jǐng míng zhōng bǐ qiū dào héng lì líng xiān sì yú qí shàng. tái xī yǒu hé yáng xiàn, tái dōng yǒu shì zhōng hòu gāng zhái. shì xī běi yǒu tǔ shān yú chí, yì jì zhī suǒ zào.
出西阳门外四里御道南,有洛阳大市,周回八里。市南有皇女台,汉大将军梁冀所造,犹高五丈馀。景明中比丘道恒立灵仙寺於其上。台西有河阳县,台东有侍中侯刚宅。市西北有土山鱼池,亦冀之所造。
jí hàn shū suǒ wèi:" cǎi tǔ zhù shān, shí lǐ jiǔ bǎn, yǐ xiàng èr xiáo" zhě.
即汉书所谓:"采土筑山,十里九阪,以象二崤"者。
shì dōng yǒu tōng shāng dá huò èr lǐ. lǐ nèi zhī rén jìn jiē gōng qiǎo tú fàn wéi shēng, zī cái jù wàn.
市东有通商、达货二里。里内之人尽皆工巧屠贩为生,资财巨万。
yǒu liú bǎo zhě, zuì wéi fù shì. zhōu jùn dōu huì zhī chù jiē lì yī zhái, gè yǎng mǎ shí pǐ, zhì yú yán sù guì jiàn, shì jià gāo xià, suǒ zài yī lì. zhōu chē suǒ tōng, zú jī suǒ lǚ, mò bù shāng fàn yān. shì yǐ hǎi nèi zhī huò, xián cuì qí tíng, chǎn pǐ tóng shān, jiā cáng jīn xué. zhái yǔ yú zhì, lóu guān chū yún, chē mǎ fú shì nǐ yú wáng zhě.
有刘宝者,最为富室。州郡都会之处皆立一宅,各养马十疋,至於盐粟贵贱,市价高下,所在一例。舟车所通,足迹所履,莫不商贩焉。是以海内之货,咸萃其庭,产匹铜山,家藏金穴。宅宇逾制,楼观出云,车马服饰拟於王者。
shì nán yǒu tiáo yīn yuè lǜ èr lǐ. lǐ nèi zhī rén, sī zhú ōu gē, tiān xià miào jì chū yān.
市南有调音、乐律二里。里内之人,丝竹讴歌,天下妙伎出焉。
yǒu tián sēng chāo zhě, shàn chuī jiā, néng wéi zhuàng shì gē xiàng yǔ yín, zhēng xī jiāng jūn cuī yán bó shén ài zhī. zhèng guāng mò, gāo píng shī jù, hǔ lì chōng chì. zéi shuài mò qí chǒu nú kòu bào jīng qí zhī jiān, cháo tíng wèi gàn shí, zhào yán bó zǒng bù qí wǔ wàn tǎo zhī. yán bó chū shī yú luò yáng chéng xī zhāng fāng qiáo, jí hàn zhī xī yáng tíng yě. shí gōng qīng zǔ dào, chē qí chéng liè. yán bó wēi guān cháng jiàn yào wǔ yú qián, sēng chāo chuī zhuàng shì dí qū yú hòu, wén zhī zhě nuò fū chéng yǒng, jiàn kè sī fèn. yán bó dǎn lüè bù qún, wēi míng zǎo zhe, wèi guó zhǎn lì, èr shí yú nián, gōng wú quán chéng, zhàn wú héng chén, shì yǐ cháo tíng qīng xīn sòng zhī. yán bó měi lín zhèn lìng sēng chāo wèi zhuàng shì shēng, jiǎ zhòu zhī shì mò bù yǒng yuè. yán bó dān mǎ rù zhèn, páng ruò wú rén, yǒng guàn sān jūn, wēi zhèn róng shù. èr nián zhī jiān, xiàn jié xiāng jì. chǒu nú mù shàn shè zhě shè sēng chāo, wáng, yán bó bēi xī āi tòng, zuǒ yòu wèi bó yá zhī shī zhōng zǐ qī bù néng guò yě. hòu yán bó wèi liú shǐ suǒ zhōng, zú yú jūn zhōng. yú shì wǔ wàn zhī shī, yī shí kuì sàn.
有田僧超者,善吹笳,能为《壮士歌》、《项羽吟》,征西将军崔延伯甚爱之。正光末,高平失据,虎吏充斥。贼帅万俟丑奴寇暴泾岐之间,朝廷为旰食,诏延伯总步骑五万讨之。延伯出师於洛阳城西张方桥,即汉之夕阳亭也。时公卿祖道,车骑成列。延伯危冠长剑耀武於前,僧超吹《壮士笛曲》於后,闻之者懦夫成勇,剑客思奋。延伯胆略不群,威名早著,为国展力,二十馀年,攻无全城,战无横陈,是以朝廷倾心送之。延伯每临阵令僧超为《壮士声》,甲胄之士莫不踊跃。延伯单马入阵,旁若无人,勇冠三军,威镇戎竖。二年之间,献捷相继。丑奴募善射者射僧超,亡,延伯悲惜哀恸,左右谓伯牙之失钟子期不能过也。后延伯为流矢所中,卒於军中。於是五万之师,一时溃散。
shì xī yǒu yán gū zhì shāng èr lǐ. lǐ nèi zhī rén duō yùn jiǔ wèi yè.
市西有延酤、治觞二里。里内之人多酝酒为业。
hé dōng rén liú bái duò shàn néng niàng jiǔ. jì xià liù yuè, shí shǔ hè xī, yǐ yīng zhù jiǔ, bào yú rì zhōng, jīng yī xún, qí jiǔ bù dòng. yǐn zhī xiāng měi ér zuì, jīng yuè bù xǐng. jīng shī cháo guì duō chū jùn dēng fān, yuǎn xiāng xiǎng kuì, yú yú qiān lǐ, yǐ qí yuǎn zhì, hào yuē" hè shāng", yì míng" qí lǘ jiǔ". yǒng xī nián zhōng nán qīng zhōu cì shǐ máo hóng bīn jī jiǔ zhī fān, lù féng zéi dào, yǐn zhī jí zuì, jiē bèi qín huò, yīn fù mìng" qín jiān jiǔ". yóu xiá yǔ yuē: bù wèi zhāng gōng bá dāo, wéi wèi bái duò chūn láo.
河东人刘白堕善能酿酒。季夏六月,时暑赫晞,以甖贮酒,暴於日中,经一旬,其酒不动。饮之香美而醉,经月不醒。京师朝贵多出郡登藩,远相饷馈,逾于千里,以其远至,号曰"鹤觞",亦名"骑驴酒"。永熙年中南青州刺史毛鸿宾赍酒之蕃,路逢贼盗,饮之即醉,皆被擒获,因复命"擒奸酒"。游侠语曰:不畏张弓拔刀,唯畏白堕春醪。
shì běi cí xiào fèng zhōng èr lǐ. lǐ nèi zhī rén yǐ mài guān guǒ wèi yè, lìn ér chē wèi shì.
市北慈孝、奉终二里。里内之人以卖棺椁为业,赁輀车为事。
yǒu wǎn gē sūn yán, qǔ qī sān nián, bù tuō yī ér wò. yán yīn guài zhī, cì qí shuì, yīn jiě qí yī, yǒu máo zhǎng sān chǐ, shì yě hú wěi. yán jù ér chū zhī. qī lín qù, jiāng dāo jié yán fā ér zǒu, lín rén zhú zhī, biàn chéng yī hú, zhuī zhī bù dé. qí hòu jīng yì bèi jié fā zhě, yī bǎi sān shí yú rén. chū biàn fù rén, yī fú jìng zhuāng, xíng yú dào lù, rén jiàn ér yuè jìn zhī, jiē bèi jié fā. dāng shí yǒu fù rén zhe cǎi yī zhě, rén jiē zhǐ wèi hú mèi. xī píng èr nián sì yuè yǒu cǐ, zhì qiū nǎi zhǐ.
有挽歌孙岩,娶妻三年,不脱衣而卧。岩因怪之,伺其睡,阴解其衣,有毛长三尺,似野狐尾。岩惧而出之。妻临去,将刀截岩发而走,邻人逐之,变成一狐,追之不得。其后京邑被截发者,一百三十馀人。初变妇人,衣服靓妆,行于道路,人见而悦近之,皆被截发。当时有妇人着彩衣者,人皆指为狐魅。熙平二年四月有此,至秋乃止。
bié yǒu fù cái jīn sì èr lǐ, fù rén zài yān. fán cǐ shí lǐ, duō zhū gōng shāng huò zhí zhī mín, qiān jīn bǐ wū, céng lóu duì chū, zhòng mén qǐ shàn, gé dào jiāo tōng, dié xiāng lín wàng. jīn yín jǐn xiù, nú bì tí yī, wǔ wèi bā zhēn, pū lì bì kǒu. shén guī nián zhōng, yǐ gōng shāng shàng tiě, yì bù tīng jīn yín jǐn xiù. suī lì cǐ zhì, jìng bù shī xíng.
别有阜财、金肆二里,富人在焉。凡此十里,多诸工商货殖之民,千金比屋,层楼对出,重门启扇,阁道交通,迭相临望。金银锦绣,奴婢缇衣,五味八珍,仆隶毕口。神龟年中,以工商上僣,议不听金银锦绣。虽立此制,竟不施行。
fù cái lǐ nèi yǒu kāi shàn sì, jīng zhào rén wéi yīng zhái yě. yīng zǎo zú, qí qī liáng shì bù zhì sāng ér jià, gèng nà hé nèi rén xiàng zǐ jí wèi fū, suī yún gǎi jià, réng jū yīng zhái. yīng wén liáng shì jià, bái rì lái guī, chéng mǎ jiāng shù rén zhì yú tíng qián, hū yuē:" ā liáng! qīng wàng wǒ yě?" zǐ jí jīng bù, zhāng gōng shè zhī, yìng xián ér dǎo, jí biàn wéi táo rén. suǒ qí zhī mǎ yì biàn wéi máo mǎ, cóng zhě shù rén jǐn huà wéi pú rén. liáng shì huáng jù, shě zhái wèi sì.
阜财里内有开善寺,京兆人韦英宅也。英早卒,其妻梁氏不治丧而嫁,更纳河内人向子集为夫,虽云改嫁,仍居英宅。英闻梁氏嫁,白日来归,乘马将数人至於庭前,呼曰:"阿梁!卿忘我也?"子集惊怖,张弓射之,应弦而倒,即变为桃人。所骑之马亦变为茅马,从者数人尽化为蒲人。梁氏惶惧,舍宅为寺。
nán yáng rén hóu qìng yǒu tóng xiàng yī qū, kě gāo zhàng yú. qìng yǒu niú yī tóu, nǐ huò wèi jīn sè, yù jí shì, suì yǐ niú tā yòng zhī. jīng èr nián, qìng qī mǎ shì hū mèng cǐ xiàng wèi zhī yuē:" qīng fū fù fù wǒ jīn sè jiǔ ér bù cháng, jīn qǔ qīng ér chǒu duō yǐ cháng jīn sè yān." mǎ shì wù jué, xīn bù huáng ān. zhì xiǎo, chǒu duō de bìng ér wáng. qìng nián wǔ shí, wéi yǒu yī zi, bēi āi zhī shēng, gǎn yú xíng lù. chǒu duō wáng rì, xiàng zì rán jīn sè, guāng zhào sì lín. yī lǐ zhī nèi, xián wén xiāng qì. sēng sú cháng yòu, jiē lái guān dǔ. shàng shū yòu pú yè yuán zhěn wén lǐ nèi pín yǒu guài yì, suì gǎi fù cái lǐ wèi qí xié lǐ yě.
南阳人侯庆有铜像一躯,可高丈馀。庆有牛一头,拟货为金色,遇急事,遂以牛他用之。经二年,庆妻马氏忽梦此像谓之曰:"卿夫妇负我金色久而不偿,今取卿儿丑多以偿金色焉。"马氏悟觉,心不遑安。至晓,丑多得病而亡。庆年五十,唯有一子,悲哀之声,感於行路。丑多亡日,像自然金色,光照四邻。一里之内,咸闻香气。僧俗长幼,皆来观睹。尚书右仆射元稹闻里内频有怪异,遂改阜财里为齐谐里也。
zì yán gū yǐ xī, zhāng fāng gōu yǐ dōng, nán lín luò shuǐ, běi dá máng shān, qí jiān dōng xī èr lǐ, nán běi shí wǔ lǐ, bìng míng wéi shòu qiū lǐ, huáng zōng suǒ jū yě. mín jiān hào wèi wáng zǐ fāng.
自延酤以西,张方沟以东,南临洛水,北达芒山,其间东西二里,南北十五里,并名为寿丘里,皇宗所居也。民间号为王子坊。
dāng shí sì hǎi yàn qīng, bā huāng lǜ zhí, piǎo náng jì qìng, yù zhú diào chén, bǎi xìng yīn fù, nián dēng sú yuè. guān guǎ bù wén quǎn shǐ zhī shí, qióng dú bú jiàn niú mǎ zhī yī. yú shì dì zú wáng hóu wài qī gōng zhǔ, shàn shān hǎi zhī fù, jū chuān lín zhī ráo. zhēng xiū yuán zhái, hù xiāng kuā jìng. chóng mén fēng shì, dòng hù lián fáng, fēi guǎn shēng fēng, chóng lóu qǐ wù. gāo tái fāng xiè, jiā jiā ér zhù huā lín qǔ chí, yuán yuán ér yǒu. mò bù táo lǐ xià lǜ, zhú bǎi dōng qīng. ér hé jiān wáng chēn zuì wéi háo shǒu. cháng yǔ gāo yáng zhēng héng, zào wén bǎi táng, xíng rú huī yīn diàn. zhì yù jǐng jīn guàn, yǐ wǔ sè huì wèi shéng. jì nǚ sān bǎi rén, jìn jiē guó sè. yǒu bì zhāo yún, shàn chuī chí, néng wéi tuán shàn gē lǒng shǎng shēng. chēn wèi qín zhōu cì shǐ, zhū qiāng wài pàn, lǚ tǎo zhī, bù jiàng. chēn lìng zhāo yún jiǎ wèi pín yù, chuī chí ér qǐ. zhū qiāng wén zhī, xī jiē liú tì. dié xiāng wèi yuē:" hé wéi qì fén jǐng, zài shān gǔ wèi kòu yě?" jí xiāng shuài guī xiáng. qín mín yǔ yuē:" kuài mǎ jiàn ér, bù rú lǎo yù chuī chí." chēn zài qín zhōu, duō wú zhèng jī, qiǎn shǐ xiàng xī yù qiú míng mǎ, yuǎn zhì bō sī guó, dé qiān lǐ mǎ, hào yuē" zhuī fēng chì jì". cì yǒu qī bǎi lǐ zhě shí yú pǐ, jiē yǒu míng zì. yǐ yín wèi cáo, jīn wèi suǒ huán, zhū wáng fú qí háo fù. chēn cháng yǔ rén yún:" jìn shì shí chóng, nǎi shì shù xìng, yóu néng zhì tóu hú yè, huà luǎn diāo xīn, kuàng wǒ dà wèi tiān wáng, bù wéi huá chǐ?" zào yíng fēng guǎn yú hòu yuán, chuāng hù zhī shàng, liè qián qīng suǒ, yù fèng xián líng, jīn lóng tǔ pèi. sù nài zhū lǐ, zhī tiáo rù yán, jì nǚ lóu shàng, zuò ér zhāi shí. chēn cháng huì zōng shì, chén zhū bǎo qì. jīn píng yín wèng bǎi yú kǒu, ōu qíng pán hé chēng shì. zì yú jiǔ qì, yǒu shuǐ jīng bō mǎ nǎo bēi liú lí wǎn chì yù zhī shù shí méi, zuò gōng qí miào, zhōng tǔ suǒ wú, jiē cóng xī yù ér lái. yòu chén nǚ lè jí zhū míng mǎ, fù yǐn zhū wáng àn xíng fǔ kù, jǐn jì zhū jī, bīng luó wù hú, chōng jī qí nèi, xiù xié líng sī cǎi yuè gé qián juàn děng, bù kě shǔ jì. chēn hū wèi zhāng wǔ wáng róng yuē:" bù hèn wǒ bú jiàn shí chóng, hèn shí chóng bú jiàn wǒ!" róng lì xìng tān bào, zhì yù wú xiàn, jiàn zhī wǎn tàn, bù jué shēng jí, huán jiā wò sān rì bù qǐ. jiāng yáng wáng jì lái shěng jí, wèi yuē:" qīng zhī cái chǎn, yīng de kàng héng, hé wéi tàn xiàn, yǐ zhì yú cǐ?" róng yuē:" cháng wèi gāo yáng yī rén, bǎo huò duō yú róng, shéi zhī hé jiān, zhān zhī zài qián." jì xiào yuē:" qīng yù zuò yuán shù zhī zài huái nán, bù zhī shì jiān fù yǒu liú bèi yě?" róng nǎi jué qǐ, zhì jiǔ zuò yuè.
当时四海晏清,八荒率职,缥囊纪庆,玉烛调辰,百姓殷阜,年登俗乐。鳏寡不闻犬豕之食,茕独不见牛马之衣。於是帝族王侯、外戚公主,擅山海之富,居川林之饶。争修园宅,互相夸竞。崇门丰室,洞户连房,飞馆生风,重楼起雾。高台芳榭,家家而筑;花林曲池,园园而有。莫不桃李夏绿,竹柏冬青。而河间王琛最为豪首。常与高阳争衡,造文柏堂,形如徽音殿。置玉井金罐,以五色缋为绳。妓女三百人,尽皆国色。有婢朝云,善吹篪,能为团扇歌、陇上声。琛为秦州刺史,诸羌外叛,屡讨之,不降。琛令朝云假为贫妪,吹篪而乞。诸羌闻之,悉皆流涕。迭相谓曰:"何为弃坟井,在山谷为寇也?"即相率归降。秦民语曰:"快马健儿,不如老妪吹篪。"琛在秦州,多无政绩,遣使向西域求名马,远至波斯国,得千里马,号曰"追风赤骥"。次有七百里者十馀匹,皆有名字。以银为槽,金为锁环,诸王服其豪富。琛常语人云:"晋室石崇,乃是庶姓,犹能雉头狐腋,画卵雕薪,况我大魏天王,不为华侈?"造迎风馆於后园,窗户之上,列钱青琐,玉凤衔铃,金龙吐佩。素柰朱李,枝条入檐,伎女楼上,坐而摘食。琛常会宗室,陈诸宝器。金瓶银瓮百馀口,瓯、檠、盘、盒称是。自馀酒器,有水晶钵、玛瑙杯、琉璃碗、赤玉卮数十枚,作工奇妙,中土所无,皆从西域而来。又陈女乐及诸名马,复引诸王按行府库,锦罽珠玑,冰罗雾縠,充积其内,绣缬、绫、丝彩、越葛、钱绢等,不可数计。琛忽谓章武王融曰:"不恨我不见石崇,恨石崇不见我!"融立性贪暴,志欲无限,见之惋叹,不觉生疾,还家卧三日不起。江阳王继来省疾,谓曰:"卿之财产,应得抗衡,何为叹羡,以至於此?"融曰:"常谓高阳一人,宝货多於融,谁知河间,瞻之在前。"继笑曰:"卿欲作袁术之在淮南,不知世间复有刘备也?"融乃蹶起,置酒作乐。
yú shí guó jiā yīn fù, kù cáng yíng yì, qián juàn lù jī yú láng zhě, bù kě jiào shù. jí tài hòu cì bǎi guān fù juàn, rèn yì zì qǔ, cháo chén mò bù chēng lì ér qù. wéi róng yǔ chén liú hóu lǐ chóng fù juàn guò rèn, jué dào shāng huái. tài hòu jí bù yǔ zhī, lìng qí kōng chū, shí rén xiào yān. shì zhōng cuī guāng zhǐ qǔ liǎng pǐ, tài hòu wèn:" shì zhōng hé shǎo?" duì yuē:" chén yǒu liǎng shǒu, wéi kān liǎng pǐ, suǒ huò duō yǐ." cháo guì fú qí qīng lián.
于时国家殷富,库藏盈溢,钱绢露积於廊者,不可较数。及太后赐百官负绢,任意自取,朝臣莫不称力而去。唯融与陈留侯李崇负绢过任,蹶倒伤踝。(太后即不与之,令其空出,时人笑焉。)侍中崔光止取两匹,太后问:"侍中何少?"对曰:"臣有两手,唯堪两疋,所获多矣。"朝贵服其清廉。
jīng hé yīn zhī yì, zhū yuán jiān jǐn, wáng hóu dì zhái, duō tí wèi sì. shòu qiū lǐ lǘ, liè shā xiāng wàng, zhī huán yù qǐ, bǎo tǎ gāo líng. sì yuè chū bā rì, jīng shī shì nǚ duō zhì hé jiān sì. guān qí láng wǔ qǐ lì, wú bù tàn xī, yǐ wéi péng lái xiān shì yì bú shì guò. rù qí hòu yuán, jiàn gōu dú jiǎn chǎn, shí dèng jiāo yáo, zhū hé chū chí, lǜ píng fú shuǐ, fēi liáng kuà gé, gāo shù chū yún, xián jiē jī jī, suī liáng wáng tù yuàn xiǎng zhī bù rú yě.
经河阴之役,诸元歼尽,王侯第宅,多题为寺。寿丘里闾,列刹相望,祗洹郁起,宝塔高凌。四月初八日,京师士女多至河间寺。观其廊庑绮丽,无不叹息,以为蓬莱仙室亦不是过。入其后园,见沟渎蹇产,石磴嶕峣,朱荷出池,绿萍浮水,飞梁跨阁,高树出云,咸皆唧唧,虽梁王兔苑想之不如也。
zhuī xiān sì, shì zhōng shàng shū lìng dōng píng wáng lüè zhī zhái yě.
追先寺,侍中尚书令东平王略之宅也。
lüè shēng ér qí yí, yòu zé lǎo chéng. bó qià qún shū, hǎo dào bù juàn. shén guī zhōng wèi huáng mén shì láng. yuán yì zhuān zhèng, nüè jiā zǎi fǔ. lüè mì yǔ qí xiōng xiāng zhōu cì shǐ zhōng shān wáng xī yù qǐ yì bīng, wèn zuì jūn cè, xióng guī bù jiù, xìn qǐ tóng móu. lüè xiōng dì sì rén, bìng lí tú tàn. wéi lüè yī shēn táo mìng jiāng zuǒ. xiāo yǎn sù wén lüè míng, jiàn qí qì dù kuān yǎ, wén xué yōu shàn, shén jìng zhòng zhī. wèi yuē:" luò zhōng rú wáng zhě jǐ rén?" lüè duì yuē:" chén zài běn cháo zhī rì, chéng fá shè guān. zhì yú zōng miào zhī měi, bǎi guān zhī fù, yuān luán jiē yì, qǐ zǐ chéng yīn, rú chén zhī bǐ, zhào zī suǒ yún: chē zài dǒu liáng, bù kě shǔ jǐn." yǎn dà xiào, nǎi fēng lüè wéi zhōng shān wáng, shí yì qiān hù, yí bǐ wáng zǐ. yòu chú xuān chéng tài shǒu, gěi gǔ chuī yī bù, jiàn zú qiān rén. lüè wéi zhèng qīng sù, shén yǒu zhì shēng. jiāng dōng cháo guì, chǐ yú jīn shàng, jiàn lüè rù cháo, mò bù dàn qí jìn zhǐ. xún qiān xìn wǔ jiàng jūn, héng zhōu cì shǐ. xiào chāng yuán nián, míng dì yòu wú rén jiāng gé, qǐng lüè guī guó. jiāng gé zhě, xiāo yǎn zhī dà jiàng yě. xiāo yǎn wèi yuē:" zhèn níng shī jiāng gé, bù dé wú wáng." lüè yuē:" chén zāo jiā huò nán, bái gǔ wèi shōu. qǐ huán běn cháo, xù lù cún méi." yīn jí bēi qì, yǎn āi ér qiǎn zhī. nǎi cì qián wǔ bǎi wàn, jīn èr bǎi jīn, yín wǔ bǎi jīn, jǐn xiù bǎo wán zhī wù, bù kě chēng shù. qīn shuài bǎi guān sòng yú jiāng shàng, zuò wǔ yán shī zèng zhě bǎi yú rén. fán jiàn lǐ jìng rú cǐ bǐ. lüè shǐ jì huái, míng dì bài lüè shì zhōng, yì yáng wáng, shí yì qiān hù. lüè zhì quē, zhào yuē:" xī liú cāng hǎo shàn, lì jiàn dōng píng, cáo zhí néng wén, dà qǐ chén guó, shì yòng shēng biāo pán shí, yì yù wéi chéng. shì zhōng yì yáng wáng lüè tǐ zì fān huá, mén xūn sù zhe, nèi rùn wài lǎng, xiōng dì wěi rú. jì jiàn yì wàng jiā, juān shēng xùn guó, yǒng yán zhōng liè, hé rì wàng zhī? wǎng suī chí dān wèi liáng, jīn biàn yán xuán què xià, yǒu zhì yǒu jié, néng shǐ néng zhōng, fāng chuán měi dān qīng, xuán zhū rì yuè. lüè qián wèi zhì zhī rì, jí xīn lì chēng, gù fēng yì yáng. rán guó jì biān dì, yù shí tā yì, qiú zhī èr sān, wèi wèi jǐn shàn, yí bǐ dé jūn fēng, zhuī fāng nǎng liè. kě gǎi fēng dōng píng wáng, hù shù rú qián." xún jìn shàng shū lìng yí tóng sān sī, lǐng guó zǐ jì jiǔ, shì zhōng rú gù. lüè cóng róng xián yǎ, běn zì tiān zī, chū nán rù běi, zhuǎn fù gāo mài. yán lùn dòng zhǐ, cháo yě shī mó. jiàn yì yuán nián hōng yú hé yīn, zèng tài bǎo, shì yuē " wén zhēn". sì wáng jǐng shì shě zhái wèi cǐ sì.
略生而岐嶷,幼则老成。博洽群书,好道不倦。神龟中为黄门侍郎。元乂专政,虐加宰辅。略密与其兄相州刺史中山王熙欲起义兵,问罪君侧,雄规不就,衅起同谋。略兄弟四人,并罹涂炭。唯略一身逃命江左。萧衍素闻略名,见其器度宽雅,文学优赡,甚敬重之。谓曰:"洛中如王者几人?"略对曰:"臣在本朝之日,承乏摄官。至於宗庙之美,百官之富,鸳鸾接翼,杞梓成阴,如臣之比,赵咨所云:车载斗量,不可数尽。"衍大笑,乃封略为中山王,食邑千户,仪比王子。又除宣城太守,给鼓吹一部,剑卒千人。略为政清肃,甚有治声。江东朝贵,侈於矜尚,见略入朝,莫不惮其进止。寻迁信武将军,衡州刺史。孝昌元年,明帝宥吴人江革,请略归国。江革者,萧衍之大将也。萧衍谓曰:"朕宁失江革,不得无王。"略曰:"臣遭家祸难,白骨未收。乞还本朝,叙录存没。"因即悲泣,衍哀而遣之。乃赐钱五百万,金二百斤,银五百斤,锦绣宝玩之物,不可称数。亲帅百官送於江上,作五言诗赠者百馀人。凡见礼敬如此比。略始济淮,明帝拜略侍中,义阳王,食邑千户。略至阙,诏曰:"昔刘苍好善,利建东平,曹植能文,大启陈国,是用声彪盘石,义郁维城。侍中义阳王略体自藩华,门勋夙著,内润外朗,兄弟伟如。既见义忘家,捐生殉国,永言忠烈,何日忘之?往虽弛担为梁,今便言旋阙下,有志有节,能始能终,方传美丹青,悬诸日月。略前未至之日,即心立称,故封义阳。然国既边地,寓食他邑,求之二三,未为尽善,宜比德均封,追芳曩烈。可改封东平王,户数如前。"寻进尚书令、仪同三司,领国子祭酒,侍中如故。略从容闲雅,本自天资,出南入北,转复高迈。言论动止,朝野师模。建义元年薨於河阴,赠太保,谥曰 "文贞"。嗣王景式舍宅为此寺。
róng jué sì, qīng hé wén xiàn wáng yì suǒ lì yě, zài chāng hé mén wài yù dào nán. yǒu wǔ céng fú tú yī suǒ, yǔ chōng jué sì qí děng. fó diàn sēng fáng, chōng yì sān lǐ. bǐ qiū tán mó zuì shàn yú chán xué, jiǎng niè pán huá yán, sēng tú qiān rén. tiān zhú guó hú shā mén pú tí liú zhī jiàn ér lǐ zhī, hào wèi pú sà.
融觉寺,清河文献王怿所立也,在阊阖门外御道南。有五层浮图一所,与冲觉寺齐等。佛殿僧房,充溢三里。比丘昙谟最善於禅学,讲《涅槃》、《华严》,僧徒千人。天竺国胡沙门菩提流支见而礼之,号为菩萨。
liú zhī jiě fú yì, zhī míng xī tǔ, zhū yí hào wèi luó hàn, xiǎo wèi yán jí lì shū, fān shí dì léng jiā jí zhū jīng lùn èr shí sān bù. suī shí shì zhī xiě jīn yán, cǎo táng zhī chuán zhēn jiào, bù néng guò yě. liú zhī dú tán mó zuì dà chéng yì zhāng, měi tán zhǐ zàn tàn, chàng yán wēi miào. jí wéi hú shū xiě zhī, chuán zhī yú xī yù, xī yù shā mén cháng dōng xiàng yáo lǐ zhī, hào tán mó zuì wéi dōng fāng shèng rén.
流支解佛义,知名西土,诸夷号为罗汉,晓魏言及隶书,翻十地楞伽及诸经论二十三部。虽石室之写金言,草堂之传真教,不能过也。流支读昙谟最《大乘义章》,每弹指赞叹,唱言微妙。即为胡书写之,传之於西域,西域沙门常东向遥礼之,号昙谟最为东方圣人。
dà jué sì, guǎng píng wáng huái shě zhái lì yě, zài róng jué sì xī yī lǐ xǔ. běi zhān máng lǐng, nán tiào luò ruì, dōng wàng gōng què, xī gù qí tíng, chán gāo xiǎn chǎng, shí wèi shèng dì.
大觉寺,广平王怀舍宅立也,在融觉寺西一里许。北瞻芒岭,南眺洛汭,东望宫阙,西顾旗亭,禅皋显敞,实为胜地。
shì yǐ wēn zi shēng bēi yún:" miàn shuǐ bèi shān, zuǒ cháo yòu shì" shì yě.
是以温子升碑云:"面水背山,左朝右市"是也。
huái suǒ jū zhī táng, shàng zhì qī fó, lín chí fēi gé, bǐ zhī jǐng míng. zhì yú chūn fēng dòng shù, zé lán kāi zǐ yè, qiū shuāng jiàng cǎo, zé jú tǔ huáng huā. míng sēng dà dé, jì yǐ qiǎn fán. yǒng xī nián zhōng, píng yáng wáng jí wèi, zào zhuān fú tú yī suǒ, shì tǔ shí zhī gōng, qióng jīng jí lì, zhào zhōng shū shè rén wēn zi shēng yǐ wéi wén yě.
怀所居之堂,上置七佛,林池飞阁,比之景明。至於春风动树,则兰开紫叶,秋霜降草,则菊吐黄花。名僧大德,寂以遣烦。永熙年中,平阳王即位,造砖浮图一所,是土石之工,穷精极丽,诏中书舍人温子升以为文也。
yǒng míng sì, xuān wǔ huáng dì suǒ lì yě, zài dà jué sì dōng. shí fó fǎ jīng xiàng shèng yú luò yáng, yì guó shā mén, xián lái fú còu, fù xī chí jīng, shì zī lè tǔ. shì zōng gù lì cǐ sì yǐ qì zhī. fáng wǔ lián gèn, yī qiān yú jiān. tíng liè xiū zhú, yán fú gāo sōng, qí huā yì cǎo, pián tián jiē qì. bǎi guó shā mén, sān qiān yú rén.
永明寺,宣武皇帝所立也,在大觉寺东。时佛法经像盛於洛阳,异国沙门,咸来辐辏,负锡持经,適兹乐土。世宗故立此寺以憩之。房庑连亘,一千馀间。庭列脩竹,檐拂高松,奇花异草,骈阗堦砌。百国沙门,三千馀人。
xī yù yuǎn zhě, nǎi zhì dà qín guó. jǐn tiān dì zhī xī chuí, gēng yún jī fǎng, bǎi xìng yě jū, yì wū xiāng wàng, yī fú chē mǎ, nǐ yí zhōng guó.
西域远者,乃至大秦国。尽天地之西垂,耕耘绩纺,百姓野居,邑屋相望,衣服车马,拟仪中国。
nán zhōng yǒu gē yíng guó, qù jīng shī shén yuǎn, fēng tǔ gé jué, shì bù yǔ zhōng guó jiāo tōng, suī èr hàn jí wèi yì wèi zēng zhì yě. jīn shǐ yǒu shā mén pú tí bá tuó zhì yān. zì yún:" běi xíng yī yuè rì, zhì gōu zhì guó. běi xíng shí yī rì, zhì diǎn sūn guó. cóng diǎn sūn guó běi xíng sān shí rì, zhì fú nán guó. fāng wǔ qiān lǐ, nán yí zhī guó, zuì wéi qiáng dà. mín hù yīn duō, chū míng zhū jīn yù jí shuǐ jīng zhēn yì, ráo bīn láng. cóng fú nán guó běi xíng yī yuè, zhì lín yì guó. chū lín yì, rù xiāo yǎn guó." bá tuó zhì yáng zhōu, suì yú, suí yáng zhōu bǐ qiū fǎ róng lái zhì jīng shī. jīng shī shā mén wèn qí nán fāng fēng sú, bá tuó yún:" yǒu gǔ nú diào guó, chéng sì lún mǎ wèi chē. sī diào guó chū huǒ huàn bù, yǐ shù pí wèi zhī, qí shù rù huǒ bù rán. fán nán fāng zhū guó, jiē yīn chéng guō ér jū, duō ráo zhēn lì. mín sú chún shàn, zhì zhí hǎo yì, yì yǔ xī yù dà qín ān xī shēn dú zhū guó jiāo tōng wǎng lái, huò sān fāng sì fāng, fú làng chéng fēng, bǎi rì biàn zhì. lǜ fèng fó jiào, hǎo shēng è shà."
南中有歌营国,去京师甚远,风土隔绝,世不与中国交通,虽二汉及魏亦未曾至也。今始有沙门菩提拔陀至焉。自云:"北行一月日,至勾稚国。北行十一日,至典孙国。从典孙国北行三十日,至扶南国。方五千里,南夷之国,最为强大。民户殷多,出明珠金玉及水精珍异,饶梹榔。从扶南国北行一月,至林邑国。出林邑,入萧衍国。"拔陀至杨州,岁馀,随杨州比丘法融来至京师。京师沙门问其南方风俗,拔陀云:"有古奴调国,乘四轮马为车。斯调国出火浣布,以树皮为之,其树入火不燃。凡南方诸国,皆因城郭而居,多饶珍丽。民俗淳善,质直好义,亦与西域、大秦、安息、身毒诸国交通往来,或三方四方,浮浪乘风,百日便至。率奉佛教,好生恶煞。"
sì xī yǒu yí nián lǐ. lǐ nèi yǒu chén liú wáng jǐng hào shì zhōng ān dìng gōng hú yuán jí děng èr zhái.
寺西有宜年里。里内有陈留王景皓、侍中安定公胡元吉等二宅。
jǐng hào zhě, hé zhōu cì shǐ chén liú zhuāng wáng zuò zhī zǐ. lì xìng xū huō, shǎo yǒu dà dù, ài rén hào shì, dài wù wú yí. sù shàn xuán yán dào jiā zhī yè, suì shě bàn zhái ān zhì fú tú, yǎn chàng dà chéng shù bù. bìng jìn jīng shī dà dé chāo guāng rì yán róng sì fǎ shī, sān zàng hú shā mén pú tí liú zhī děng xián yù qí xí. zhū fāng jì shù zhī shì, mò bù guī fù. shí yǒu fèng cháo qǐng mèng zhòng huī zhě, wǔ chéng rén yě. fù bīn, jīn chéng tài shǒu. huī zhì xìng cōng míng, xué jiān shì shì, sì dì zhī yì, qióng qí zhǐ guī. héng lái zào dì, yǔ shā mén lùn yì, shí hào wèi xuán zōng xiān shēng. huī suì zào rén zhōng jiā zhù xiàng yī qū, xiāng hǎo duān yán, xī shì suǒ yǒu. zhì hào qián tīng, xū yú mí bǎo zuò. yǒng ān èr nián zhōng, cǐ xiàng měi yè xíng rào qí zuò, sì miàn jiǎo jī, yǐn dì chéng wén. yú shì shì shù yì zhī, xián lái guān zhǔ. yóu shì fā xīn zhě, yì fù wú liàng. yǒng xī sān nián qiū, hū rán zì qù, mò zhī suǒ zhī. qí nián dōng, ér jīng shī qiān yè. wǔ dìng wǔ nián, huī wèi luò zhōu kāi fǔ zhǎng shǐ, zhòng jiā cǎi fǎng, liáo wú yǐng jī.
景皓者,河州刺史陈留庄王祚之子。立性虚豁,少有大度,爱人好士,待物无遗。夙善玄言道家之业,遂舍半宅安置佛徒,演唱大乘数部。并进京师大德超、光、〈日延〉、荣四法师,三藏胡沙门菩提流支等咸预其席。诸方伎术之士,莫不归赴。时有奉朝请孟仲晖者,武城人也。父宾,金城太守。晖志性聪明,学兼释氏,四谛之义,穷其旨归。恒来造第,与沙门论议,时号为玄宗先生。晖遂造人中夹纻像一躯,相好端严,希世所有。置皓前厅,须臾弥宝坐。永安二年中,此像每夜行绕其坐,四面脚迹,隐地成文。於是士庶异之,咸来观瞩。由是发心者,亦复无量。永熙三年秋,忽然自去,莫知所之。其年冬,而京师迁邺。武定五年,晖为洛州开府长史,重加采访,寥无影迹。
chū chāng hé mén chéng wài qī lǐ, yǒu zhǎng fēn qiáo.
出阊阖门城外七里,有长分桥。
zhōng cháo shí yǐ gǔ shuǐ jùn jí, zhù yú chéng xià, duō huài mín jiā, lì shí qiáo yǐ xiàn zhī, zhǎng zé fēn liú rù luò, gù míng yuē zhǎng fēn qiáo. huò yún:" jìn hé jiān wáng zài cháng ān, qiǎn zhāng fāng zhēng cháng shā wáng, yíng jūn yú cǐ, yīn míng wéi zhāng fāng qiáo yě." wèi zhī shú shì. jīn mín jiān é yǔ, hào wèi zhāng fū rén qiáo.
中朝时以穀水浚急,注於城下,多坏民家,立石桥以限之,长则分流入洛,故名曰长分桥。或云:"晋河间王在长安,遣张方征长沙王,营军於此,因名为张方桥也。"未知孰是。今民间讹语,号为张夫人桥。
cháo shì sòng yíng, duō zài cǐ chù.
朝士送迎,多在此处。
zhǎng fēn qiáo xī, yǒu qiān jīn yàn.
长分桥西,有千金堰。
jì qí shuǐ lì, rì yì qiān jīn, yīn yǐ wéi míng.
计其水利,日益千金,因以为名。
xī dōu shuǐ shǐ zhě chén xié suǒ zào, lìng bèi fū yī qiān, suì héng xiū zhī.
昔都水使者陈勰所造,令备夫一千,岁恒修之。