sān fén wǔ diǎn zhī shuō, jiǔ liú bǎi shì zhī yán, bìng lǐ zài rén qū, ér yì jiān tiān wài. zhì yú yī chéng èr dì zhī yuán, sān míng liù tōng zhī zhǐ, xī yù bèi xiáng, dōng tǔ mí jì. zì xiàng rì gǎn mèng, mǎn yuè liú guāng, yáng mén shì háo méi zhī xiàng, yè tái tú gàn fā zhī xíng, ěr lái bēn jìng, qí fēng suì guǎng. zhì yú jìn shì yǒng jiā, wéi yǒu sì sì shí èr suǒ. dǎi huáng wèi shòu tú, guāng zhái sōng luò, dǔ xìn mí fán, fǎ jiào yù shèng. wáng hóu guì chén, qì xiàng mǎ rú tuō xǐ, shù shì háo jiā, shě zī cái ruò yí jī. yú shì zhāo tí zhì bǐ, bǎo tǎ pián luó, zhēng xiě tiān shàng zhī zī, jìng mó shān zhōng zhī yǐng jīn shā yǔ líng tái bǐ gāo, guǎng diàn gòng ē páng děng zhuàng. qǐ zhí mù yī tí xiù, tǔ bèi zhū zǐ ér yǐ zāi! jì yǒng xī duō nàn, huáng yú qiān yè, zhū sì sēng ní, yì yǔ shí xǐ. zhì wǔ dìng wǔ nián, suì zài dīng mǎo, yú yīn xíng yì, zhòng lǎn luò yáng. chéng guō bēng huǐ, gōng shì qīng fù, sì guàn huī jìn, miào tǎ qiū xū. qiáng bèi hāo ài, xiàng luó jīng jí. yě shòu xué yú huāng jiē, shān niǎo cháo yú tíng shù. yóu ér mù shù, zhí zhú yú jiǔ kuí nóng fū gēng lǎo, yì shǔ yú shuāng quē. mài xiù zhī gǎn, fēi dú yīn xū shǔ lí zhī bēi, xìn zāi zhōu shì! jīng chéng biǎo lǐ, fán yǒu yī qiān yú sì, jīn rì liáo kuò, zhōng shēng hǎn wén. kǒng hòu shì wú chuán, gù zhuàn sī jì. rán sì shù zuì duō, bù kě biàn xiě, jīn zhī suǒ lù, zhǐ dà qié lán. qí zhōng xiǎo zhě, qǔ qí xiáng yì, shì dì sú shì, yīn ér chū zhī. xiān yǐ chéng nèi wèi shǐ, cì jí chéng wài, biǎo liè mén míng, yǐ jì yuǎn jìn, fán wèi wǔ piān. yú cái fēi zhù shù, duō yǒu yí lòu, hòu zhī jūn zǐ, xiáng qí quē yān.
三坟五典之说，九流百氏之言，并理在人区，而义兼天外。至於一乘二谛之原，三明六通之旨，西域备详，东土靡记。自项日感梦，满月流光，阳门饰豪眉之象，夜台图绀发之形，迩来奔竞，其风遂广。至於晋室永嘉，唯有寺四十二所。逮皇魏受图，光宅嵩洛，笃信弥繁，法教愈盛。王侯贵臣，弃象马如脱屣，庶士豪家，舍资财若遗迹。於是招提栉比，宝塔骈罗，争写天上之姿，竞摹山中之影；金刹与灵台比高，广殿共阿房等壮。岂直木衣绨绣，土被朱紫而已哉！暨永熙多难，皇舆迁邺，诸寺僧尼，亦与时徙。至武定五年，岁在丁卯，余因行役，重览洛阳。城郭崩毁，宫室倾覆，寺观灰烬，庙塔丘墟。墙被蒿艾，巷罗荆棘。野兽穴於荒阶，山鸟巢於庭树。游儿牧竖，踯躅於九逵；农夫耕老，艺黍於双阙。麦秀之感，非独殷墟；黍离之悲，信哉周室！京城表里，凡有一千馀寺，今日寥廓，钟声罕闻。恐后世无传，故撰斯记。然寺数最多，不可遍写，今之所录，止大伽蓝。其中小者，取其详异，世谛俗事，因而出之。先以城内为始，次及城外，表列门名，以记远近，凡为五篇。余才非著述，多有遗漏，后之君子，详其阙焉。
tài hé shí qī nián, gāo zǔ qiān dū luò yáng, zhào sī kōng gōng mù liàng yíng zào gōng shì, luò yáng chéng mén yī wèi jìn jiù míng.
太和十七年，高祖迁都洛阳，诏司空公穆亮营造宫室，洛阳城门依魏晋旧名。
dōng miàn yǒu sān mén:
东面有三门：
běi tóu dì yī mén, yuē" jiàn chūn mén".
北头第一门，曰“建春门”。
hàn yuē" shàng dōng mén". ruǎn jí shī yuē:" bù chū shàng dōng mén", shì yě. wèi jìn yuē" jiàn chūn mén", gāo zǔ yīn ér bù gǎi.
汉曰“上东门”。阮籍诗曰：“步出上东门”，是也。魏、晋曰“建春门”，高祖因而不改。
cì nán yuē" dōng yáng mén".
次南曰“东阳门”。
hàn yuē" zhōng dōng mén". wèi jìn yuē" dōng yáng mén", gāo zǔ yīn ér bù gǎi.
汉曰“中东门”。魏晋曰“东阳门”，高祖因而不改。
cì nán yuē" qīng yáng mén".
次南曰“青阳门”。
hàn yuē" wàng jīng mén". wèi jìn yuē" qīng míng mén", gāo zǔ gǎi wéi" qīng yáng mén".
汉曰“望京门”。魏晋曰“清明门”，高祖改为“青阳门”。
nán miàn yǒu sì mén.
南面有四门。
dōng tóu dì yī mén, yuē" kāi yáng mén".
东头第一门，曰“开阳门”。
chū, hàn guāng wǔ qiān dū luò yáng, zuò cǐ mén shǐ chéng, ér wèi yǒu míng, hū yè zhōng yǒu zhù zì lái zài lóu shàng. hòu láng yá jùn kāi yáng xiàn shàng yán nán mén yī zhù fēi qù, shǐ lái shì zhī, zé shì yě. suì yǐ" kāi yáng" wéi míng. zì wèi jí jìn, yīn ér bù gǎi, gāo zǔ yì rán.
初，汉光武迁都洛阳，作此门始成，而未有名，忽夜中有柱自来在楼上。后琅琊郡开阳县上言南门一柱飞去，使来视之，则是也。遂以“开阳“为名。自魏及晋，因而不改，高祖亦然。
cì xī yuē" píng chāng mén".
次西曰“平昌门”。
hàn yuē" píng mén". wèi jìn yuē" píng chāng mén", gāo zǔ yīn ér bù gǎi.
汉曰“平门”。魏晋曰“平昌门”，高祖因而不改。
cì xī yuē" xuān yáng mén".
次西曰“宣阳门“。
hàn yuē" xiǎo yuàn mén". wèi jìn yuē" xuān yáng mén", gāo zǔ yīn ér bù gǎi.
汉曰“小苑门”。魏晋曰“宣阳门”，高祖因而不改。
cì xī yuē" jīn yáng mén".
次西曰“津阳门”。
hàn yuē" jīn mén". wèi jìn yuē" jīn yáng mén", gāo zǔ yīn ér bù gǎi.
汉曰“津门”。魏晋曰“津阳门”，高祖因而不改。
xī miàn yǒu sì mén.
西面有四门。
nán tóu dì yī mén, yuē" xī míng mén".
南头第一门，曰“西明门”。
hàn yuē" guǎng yáng mén". wèi jìn yīn ér bù gǎi, gāo zǔ gǎi wéi" xī míng mén".
汉曰“广阳门”。魏晋因而不改，高祖改为“西明门”。
cì běi yuē" xī yáng mén".
次北曰“西阳门”。
hàn yuē" yōng mén". wèi jìn yuē" xī míng mén", gāo zǔ gǎi wéi" xī yáng mén".
汉曰“雍门“。魏晋曰“西明门“，高祖改为“西阳门”。
cì běi yuē" chāng hé mén".
次北曰“阊阖门”。
hàn yuē" shàng xī mén". shàng yǒu tóng xuán jī yù héng, yǐ qí qī zhèng. wèi jìn yuē" chāng hé mén", gāo zǔ yīn ér bù gǎi.
汉曰“上西门”。上有铜璇玑玉衡，以齐七政。魏晋曰“阊阖门”，高祖因而不改。
cì běi yuē" chéng míng mén".
次北曰“承明门”。
chéng míng zhě, gāo zǔ suǒ lì, dāng jīn yōng chéng qián dōng xī dà dào. qiān jīng zhī shǐ, gōng què wèi jiù, gāo zǔ zhù zài jīn yōng chéng, chéng xī yǒu wáng nán sì, gāo zǔ shù yì sì yǔ shā mén lùn yì, gù tōng cǐ mén, ér wèi yǒu míng, shì rén wèi zhī xīn mén. shí wáng gōng qīng shì cháng yíng jià yú xīn mén, gāo zǔ wèi yù shǐ zhōng wèi lǐ biāo yuē:" cáo zhí shī yún: yè dì chéng míng lú. cǐ mén yí yǐ chéng míng wèi chēng." suì míng zhī.
承明者，高祖所立，当金墉城前东西大道。迁京之始，宫阙未就，高祖住在金墉城，城西有王南寺，高祖数诣寺与沙门论议，故通此门，而未有名，世人谓之新门。时王公卿士常迎驾於新门，高祖谓御史中尉李彪曰：“曹植诗云：谒帝承明庐。此门宜以承明为称。”遂名之。
běi miàn yǒu èr mén.
北面有二门。
xī tóu yuē" dà xià mén".
西头曰“大夏门”。
hàn yuē" xià mén", wèi jìn yuē" dà xià mén". gāo zǔ yīn ér bù gǎi. xuān wǔ dì zào sān céng lóu, qù dì èr shí zhàng. luò yáng chéng mén lóu jiē liǎng chóng, qù dì bǎi chǐ, wéi dà xià mén méng dòng gàn yún.
汉曰“夏门”，魏晋曰“大夏门“。高祖因而不改。宣武帝造三层楼，去地二十丈。洛阳城门楼皆两重，去地百尺，惟大夏门甍栋干云。
dōng tóu yuē" guǎng mò mén".
东头曰“广莫门”。
hàn yuē" gǔ mén". wèi jìn yuē" guǎng mò mén", gāo zǔ yīn ér bù gǎi. zì guǎng mò mén yǐ xī, zhì yú dà xià mén, gōng guàn xiāng lián, bèi zhū chéng shàng yě.
汉曰“穀门”。魏晋曰“广莫门”，高祖因而不改。自广莫门以西，至於大夏门，宫观相连，被诸城上也。
yī mén yǒu sān dào, suǒ wèi jiǔ guǐ.
一门有三道，所谓九轨。
