strong hèn pín qióng yuē kè shāng mì shì zǒu jiāng hú bèi piàn kū gōng táng strong
恨貧窮約客商密室 走江湖被騙哭公堂
cí yuē:
詞曰:
rén shēng qiān gǔ shāng xīn shì, bèi piàn zuì kān jiē. zhǐ hèn mù wú xián fǒu, dùn chéng liǔ xù yáng huā.
人生千古傷心事,被騙最堪嗟。只恨目無賢否,頓成柳絮楊花。
rén míng tài shǒu, yán jī lèi rì, zhǔ lìng huí jiā. kān xiào mù hóu guān pò, kōng yú lèi jǐn cán xiá.
仁明太守,嚴緝累日,囑令回家。堪笑沐猴冠破,空餘淚盡殘霞。
yòu diào cháo zhōng cuò.
——右調《朝中措》。
huà shuō lěng yú bīng zhèn jì le liáng zhōu yī fǔ de bǎi xìng, xià le lǒng shān, yán tú jiù rén jí kǔ, màn màn de xiàng shān dōng lù shàng xíng lái, yào huì hé chéng bì bù huàn èr rén. zhè huà bù biǎo.
話說冷於冰賑濟了涼州一府的百姓,下了隴山,沿途救人疾苦,慢慢的向山東路上行來,要會合城璧不換二人。這話不表。
qiě shuō wēn rú yù zì cóng fèi le wàn jīn yín liǎng, chū le tài ān zhōu jiān, guǒ rán ān fèn shǒu jǐ, děng xián lián dà mén yě bù chū. bù dàn bù zuò piáo dǔ de shì, lián piáo dǔ de huà yě jué kǒu bù tí. zhǐ shì běn chéng qù le zhè liǎng chù shēng yì, rì yòng yín qián dōu dé zì jǐ dǎ suàn, jiù shì yǔ jiā xià nán nǚ, fēn jǐ pǐ suō bù chuān yòng. lí le xiàn yín qián, biàn jué hū yīng bù líng. tā de jiù huǒ jì dōu yǔ xīn cái dōng zuò le shēng yì, rú yù qǔ diǎn wù shì, yě hái zhī yīng, wèi miǎn kǒu jué jiān jiù yǒu xiē tuī diào de huà chuán lái. jí huò yǔ xiē huò wù, lǜ jiē shì píng cháng dōng xī, dào hái tā shí, yī wén yě bù néng duǎn shǎo, fǎn bǐ bié jiā jià qián duō yào xiē.
且說溫如玉自從費了萬金銀兩,出了泰安州監,果然安分守己,等閒連大門也不出。不但不做嫖賭的事,連嫖賭的話也絕口不題。只是本城去了這兩處生意,日用銀錢都得自己打算,就是與家下男女,分幾匹梭布穿用。離了現銀錢,便覺呼應不靈。他的舊夥計都與新財東做了生意,如玉取點物事,也還支應,未免口角間就有些推調的話傳來。即或與些貨物,率皆是平常東西,到還他時,一文也不能短少,反比別家價錢多要些。
yīn cǐ rú yù fù qì. zǒng cùn sī chǐ lǚ, jīn jiǔ kuài ròu, dōu yòng xiàn qián mǎi bàn. guò le bàn nián yǒu yú, shén dǎng fèi lì. zì zāo pàn àn hòu, jiāng xiàn yín jù jǐn, zhǐ cún le xiē tǔ dì. shǐ yòng guò dà qián de rén, xīn shàng shèn shì suǒ rán, zhú rì jiā méi tóu bù zhǎn, yào xiǎng yī gè shēng cái de fǎ zǐ, fù hái yuán běn, zuò tǔ qì yáng méi dì bù. péng yǒu men suī zhī tā xiàn chéng yín zi jù wú, dì tǔ hái fēn háo wèi dòng, dào dǐ yào suàn yī bǎ féi dǔ shǒu, réng shì shí lái tán xiào, yǐn tā rù jú, bǐ xī shí gèng jìng tā jǐ fēn. tā què dòng le yī fān yí xīn, kàn de rén jìng tā, shì xíng róng tā méi qián de yì sī. yuán cǐ móu cái zhī xīn yuè fā zhòng le, zhǐ shì xiǎng bù chū gè fā cái de dào lù lái.
因此如玉負氣。總寸絲尺縷,斤酒塊肉,都用現錢買辦。過了半年有餘,甚黨費力。自遭叛案後,將現銀俱盡,止存了些土地。使用過大錢的人,心上甚是索然,逐日家眉頭不展,要想一個生財的法子,復還原本,做吐氣揚眉地步。朋友們雖知他現成銀子俱無,地土還分毫未動,到底要算一把肥賭手,仍是時來談笑,引他入局,比昔時更敬他幾分。他卻動了一番疑心,看的人敬他,是形容他沒錢的意思。緣此謀財之心越發重了,只是想不出個發財的道路來。
yī rì, hū xiǎng qǐ běn chéng yī gè péng yǒu, jiào zuò yóu kuí, shì gè cōng míng jué shì jí yǒu kǒu cái de rén, ruò qǐng tā lái xiāng shāng, bì yǒu qí móu. qián fān zài jiān zhōng, tā yě kàn wàng guò jǐ cì, hái wèi xiè xiè tā. suí zhe jiā zhōng rén zuò le jiǔ xí, chāi rén cì zǎo qù qǐng. dào xià wǔ shí hòu, yóu kuí dào lái. dàn jiàn:
一日,忽想起本城一個朋友,叫做尤魁,是個聰明絕世、極有口才的人,若請他來相商,必有奇謀。前番在監中,他也看望過幾次,還未謝謝他。隨着家中人做了酒席,差人次早去請。到下午時候,尤魁到來。但見:
suī bào sū zhāng zhī cái, xìng wú cāo zhuō zhī dǎn. yòu xíng xiǎo huì, qiè háo xiá zhī xū míng lǎo xué quán jiān, qī chún liáng zhī nuò shì. hé guāng hùn sú, wéi zhī lì yù shì qián suí fāng zhú yuán, bù yǐ lián chǐ wèi zhòng. gōng míng cèng dèng, zhàng fū zhī qì yǐ huī jiā yè diāo líng, fù rén zhī tài shí lù. yòng yín qián wú fēn rén jǐ, dài dì xiōng bù rú yǒu péng. miáo shén huà wěn, cháng tán xiāng dǎng guī kǔn qì zhǎng jiù duǎn, lǚ fá gǔ ròu yīn sī. rén lái bì xiào zài yán xiān, hún shì shì tú zhōng qiān guāng jūn zǐ kè qù jí mà wén bèi hòu, zhēn shì qíng lǐ wài yì yàng xiǎo rén.
雖抱蘇張之才,幸無操卓之膽。幼行小惠,竊豪俠之虛名;老學權奸,欺純良之懦士。和光混俗,惟知利慾是前;隨方逐圓,不以廉恥為重。功名蹭蹬,丈夫之氣已灰;家業凋零,婦人之態時露。用銀錢無分人己,待弟兄不如友朋。描神畫吻,常談鄉黨閨閫;棄長就短,屢伐骨肉陰私。人來必笑在言先,渾是世途中謙光君子;客去即罵聞背後,真是情理外異樣小人。
rú yù jiàn yóu kuí lái, xīn shàng shén xǐ, liǎng rén xié shǒu rù fáng, gè xíng lǐ zuò xià.
如玉見尤魁來,心上甚喜,兩人攜手入房,各行禮坐下。
yóu kuí jǔ shǒu dào: lǎo zhǎng xiōng zhēn fú dé jiān quán zhī rén yě! gāo ér bù wēi, diān ér bù fù, chù xuè ròu lín lí zhī shì, tán xiào jiě tuō, fēi yǒu tōng tiān chè dì de shǒu duàn, ān néng lǚ xiǎn ruò píng! ruò shì méi yǒu dān dāng de rén, yù cǐ pàn àn, wéi yǒu tì qì zì jǐn yǐ ěr. rú hé bù jiào rén fú shā.
尤魁舉手道:「老長兄真福德兼全之人也!高而不危,顛而不覆,處血肉淋漓之事,談笑解脫,非有通天徹地的手段,安能履險若平!若是沒有擔當的人,遇此叛案,惟有涕泣自盡已耳。如何不教人服殺。」
rú yù dào: bù guò shì qián shén yǒu líng, kǒng fāng chī kǔ, yú dì hé néng zhī yǒu!
如玉道:「不過是錢神有靈,孔方吃苦,於弟何能之有!」
yóu kuí dào: shén me huà, rén jiā hái yǒu ná zhe jīn shān xún bù zháo ān fàng de dì fāng lī.
尤魁道:「什麼話,人家還有拿着金山尋不着安放的地方哩。」
jiā rén men xiàn shàng chá lái. chī bì, yóu kuí yòu dào: zì zhǎng xiōng chū líng yǔ hòu, xiǎo dì jí yù qū fǔ, tīng hòu qǐ jū, wú rú jiàn nèi jiǎo shàng shēng yī dà jū, āi hào zhī shēng, yè yǐ jì rì. yán yī diào zhì, dào hào qù xǔ duō yín qián. nǐ wǒ zhī jǐ, bì bù yǐ kàn chí jiè huái.
家人們獻上茶來。吃畢,尤魁又道:「自長兄出囹圄後,小弟急欲趨府,聽候起居,無如賤內腳上生一大疽,哀號之聲,夜以繼日。延醫調治,到耗去許多銀錢。你我知己,必不以看遲介懷。」
rú yù dào: sǎo fū rén yù tǐ wéi hé, xiǎo dì zhe shí quē lǐ zhī zhì, jìn lái quán yù fǒu?
如玉道:「嫂夫人玉體違和,小弟着實缺禮之至,近來全愈否?」
yóu kuí dào: tuō bì hǎo xiē le.
尤魁道:「託庇好些了。」
rú yù dào: chéng xiāng jiān gé, bù huò shí kè jù shǒu tán xīn, wèi xiáng lǎo gē nián lái, zuò hé qīng gāo shì?
如玉道:「城鄉間隔,不獲時刻聚首談心,未詳老哥年來,做何清高事?」
yóu kuí dào: xiǎo dì jìn nián jìng chéng le gè máng zhōng jí xián, xián zhōng jí máng zhī rén, zì jǐ yě xíng róng bù lái. zhǐ yǒu yī gè zì jiāng rén hài sǐ.
尤魁道:「小弟近年竟成了個忙中極閒,閒中極忙之人,自己也形容不來。止有一個字將人害死。」
rú yù dào: shì shèn me zì?
如玉道:「是甚麼字?」
yóu kuí dào: qióng.
尤魁道:「窮。」
rú yù dào: wǒ yǔ lǎo gē, zhēn shì tóng bìng.
如玉道:「我與老哥,真是同病。」
yóu kuí dà xiào dào: zhè jiù bú shì nǐ wǒ zhī jǐ huà le. xiǎo dì jǐn yī shēn fū fā, bù néng dǐ xiōng zhī yī máo, tóng bìng èr zì, hái bú shì zhè yàng gè yòng fǎ.
尤魁大笑道:「這就不是你我知己話了。小弟盡一身膚發,不能抵兄之一毛,同病二字,還不是這樣個用法。」
rú yù dào: xiǎo dì dào bú shì suí kǒu xū cí, zì xiān jūn qù shì, jiā zhōng shàng yǒu sān wàn yú jīn, nián lái hú hùn le yī wàn liù qī, cǐ fān yīn pàn àn, yòu shì yī wàn yú liǎng, zhǐ yǒu liǎng chù shēng yì, yī zhāo jǐn fèi, jīn jǐn cún bó tián shí shù qǐng. jiā zhōng rén kǒu zhòng duō, yǒu chū lù ér wú rén lù, qǐ bú shì tóng bìng me?
如玉道:「小弟到不是隨口虛辭,自先君去世,家中尚有三萬餘金,年來胡混了一萬六七,此番因叛案,又是一萬餘兩,止有兩處生意,一朝盡廢,今僅存薄田十數頃。家中人口眾多,有出路而無人路,豈不是同病麼?」
yóu kuí dào: ròu yuán shēng yú gǔ, wú gǔ ér yù zhǎng ròu, shì bù néng yě, tǔ dì jí zhǎng ròu zhī gǔ. yǐ dì chǎn shí shù qǐng zhī duō, réng shì pái shān dǎo hǎi zhī shì, shǎo wèi wò xuán, hé chóu bù chéng guō jiā jīn xué! ruò zuò chī sǐ shǒu, kǒng yì bù néng shēng sè.
尤魁道:「肉原生於骨,無骨而欲長肉,勢不能也,土地即長肉之骨。以地產十數頃之多,仍是排山倒海之勢,少為斡旋,何愁不成郭家金穴!若坐吃死守,恐亦不能生色。」
rú yù dào: xiǎo dì zhèng shì wèi cǐ, qǐng xiōng lái shī yī liáng móu, wèi cái yòng héng zú zhī jì.
如玉道:「小弟正是為此,請兄來施一良謀,為財用恆足之計。」
yóu kuí dào: móu cái bì xiān yào gē tòng, tòng bù gē ér yù shēng cái, shì wú yì ér sī fēi yě. yǐ xiǎo dì yú jiàn, mò ruò xué sòng kòu lái gōng chán yuān zhī zhàn, shù kě shōu yī bó jí fǎn zhī gōng.
尤魁道:「謀財必先要割痛,痛不割而欲生財,是無翼而思飛也。以小弟愚見,莫若學宋寇萊公澶淵之戰,庶可收一搏即反之功。」
rú yù dào: yuàn lǎo gē míng yǐ jiào wǒ.
如玉道:「願老哥明以教我。」
yóu kuí dào: xiǎo dì yì jiàn, nǎi gū zhù zhī shuō yě. tiǎn shǔ zhì hǎo, lǐ hé zhí yán. wèi jīn jì mò ruò fàn mài huò wù, rán fàn mài bì xū zī běn yíng yú. lǎo zhǎng xiōng tián dì shù qǐng, ruò jǐn shù biàn mài, zhì jiā zhě bù guò mài sān sì qiān jīn, yǐ sān sì qiān jīn mào yì, yǔ shì jǐng rén hé shū? bù dàn lǎo xiōng bù xiè yú jīng yíng, jí xiāng dǎng yì tiān xiào yì. bì xū dà qǐ xī rì huàn náng, còu zú yī wàn liǎng fāng kě. jìn nián běi fāng sī shuǐ dà zhǎng, kě dào sū zhōu, huò nán jīng, mǎi bàn chóu duàn shā luó, zài jì nán lì yī fā jú, zài bù rán yùn zhì dōu zhōng yì kě. gài běn dà zé lì yì zì kuān, qì sǐ wù ér fāng néng biàn wèi huó wù. shēng cái zhī dào, mò shàn yú cǐ. dào qí jiān, huò qiǎn xīn fù rén bàn lǐ, huò yòng xiǎo dì shǎo xiào wēi láo, bù guò zhōu zhuǎn yī liǎng cì, zé cái yòng chōng zú yī èr nián jiān, dì bāo guǎn zhǎng xiōng běn lì xiāng duì. rán hòu yīn shí chèn biàn, kāi cái yuán, jié cái liú, zé wù zhī jiàn zhě ér jū zhī, zé liú yàn chí chóu, táo zhū zhì fù, yòu bù zú dào yǐ. kuàng zūn fǔ zān yīng shì zhòu, wèi yī jùn wàng zú, jīn réng zāo shì biàn, zhì lìng sāng zǐ yǒu pén fǔ yī kōng zhī qiào, wú shén wèi zhǎng xiōng chǐ zhī. rú bì bāo cáng zhū wáng, shǐ zhī tián xiāng yā guì, zhēn yú zhī zhì yě. ruò wèi gēng zhǒng dì tǔ, kě wàng yíng shì yíng cāng, cǐ tián shè wēng yǔ kān jiā nú shì yè, fēi kè qín kè jiǎn jī lèi èr sān shí nián, bù yì de yě. yū fǔ zhī jiàn, tǒng tīng gāo míng zhǔ cái.
尤魁道:「小弟意見,乃孤注之說也。忝屬至好,理合直言。為今計莫若販賣貨物,然販賣必須資本盈餘。老長兄田地數頃,若盡數變賣,至佳者不過賣三四千金,以三四千金貿易,與市井人何殊?不但老兄不屑於經營,即鄉黨亦添笑議。必須大起昔日宦囊,湊足一萬兩方可。近年北方絲水大長,可到蘇州,或南京,買辦綢緞紗羅,在濟南立一發局,再不然運至都中亦可。蓋本大則利益自寬,棄死物而方能變為活物。生財之道,莫善於此。到其間,或遣心腹人辦理,或用小弟少效微勞,不過周轉一兩次,則財用充足;一二年間,弟包管長兄本利相對。然後因時趁便,開財源,節財流,擇物之賤者而居之,則劉晏持籌,陶朱致富,又不足道矣。況尊府簪纓世胄,為一郡望族,今仍遭事變,致令桑梓有盆釜一空之誚,吾甚為長兄恥之。如必包藏珠王,使之填箱壓櫃,真愚之至也。若謂耕種地土,可望盈室盈倉,此田舍翁與看家奴事業,非克勤克儉積累二三十年,不易得也。迂腐之見,統聽高明主裁。」
rú yù dà xǐ dào: xiōng yán guǒ zhōng yào hài, shě cǐ yì zài wú bié fǎ. hán jiā ruò qìng qí suǒ yǒu, hái kě nà còu qī bā qiān liǎng, xiǎo dì dìng qīn qù zǒu zāo, gǎn fán lǎo gē tóng háng. zài dé yī shí huò rén xiāng bāng, zé dà shì jì yǐ.
如玉大喜道:「兄言果中要害,舍此亦再無別法。寒家若罄其所有,還可那湊七八千兩,小弟定親去走遭,敢煩老哥同行。再得一識貨人相幫,則大事濟矣。」
yóu kuí tīng le, xīn zhōng àn xǐ, yòu shuō dào: dāng jīn shí shì, yǒu dào líng tì, níng jǐn qīng sōng sè luò. xiǎo dì yī shēng wèi rén, zhǐ yuàn xué wěn jǐng lián lìn, bù yuàn xué zhāng ěr chén yú. lǎo xiōng dāng quán shèng zhī shí, shì sī xiǎo dì dēng táng jǐ cì, zhǐ yuán pǐn xíng liǎng zì guān xīn, níng gān què yī dòng sǐ, yǔ qū yán fù shì bèi tóng chū rù, dì bù wèi yě. jīn zhǎng xiōng shēn jià, shǎo jiǎn nán jīn, xiǎo dì fāng gǎn yáo chún gǔ shé, jié chéng xiāng gào, shǐ cǎi lán zèng sháo zhī zǐ, zhī yǒu hòu diāo sōng bǎi, dì yuàn jí zú. zhì yán xún mì shí huò rén, dì xīn zhōng yǐ yǒu liǎng gè, jiē zhǎn tóu lì xuè zhī ēn bào dé wàn wú yī shī zhī shì, yī xì guì pù jiù huǒ jì qián zhì, yī xì bì yǒu gǔ dà ēn. dì yú cǐ èr rén zhōng, jiā yì xuǎn zé qí yī, yǐ bèi qū cè, jiāng lái zhǎng xiōng zài kàn hé rú?
尤魁聽了,心中暗喜,又說道:「當今時勢,友道凌替,寧僅青松色落。小弟一生為人,只願學刎頸廉、藺,不願學張耳、陳餘。老兄當全盛之時,試思小弟登堂幾次,只緣品行兩字關心,寧甘卻衣凍死,與趨炎附勢輩同出入,弟不為也。今長兄身價,少減南金,小弟方敢搖唇鼓舌,竭誠相告,使采蘭贈芍之子,知有後凋松柏,弟願即足。至言尋覓識貨人,弟心中已有兩個,皆斬頭瀝血、知恩報德、萬無一失之士,一系貴鋪舊夥計錢智,一系敝友谷大恩。弟於此二人中,加意選擇其一,以備驅策,將來長兄再看何如?」
rú yù dà yuè. jiā rén men ān shè jiǔ xí, liǎng rén fù xíng yī ràng jiù zuò. yóu kuí dào: zhǎng xiōng jǔ shì, zhuó zài hé rì?
如玉大悅。家人們安設酒席,兩人復行揖讓就坐。尤魁道:「長兄舉事,酌在何日?」
rú yù dào: qiú zhū jǐ zhě yì, qiú zhū rén zhě nán, tǒng qí xiǎo dì biàn mài dì tǔ hòu, zài dìng xíng zhǐ. lín cháo zì rán yào qīn yāo lǎo gē tóng háng.
如玉道:「求諸己者易,求諸人者難,統俟小弟變賣地土後,再定行止。臨朝自然要親邀老哥同行。」
shǎo kè, shuǐ lù jù chén, bèi jí fēng shèng. liǎng rén xiào yǔ yóng yóng, shèn shì tóu jī.
少刻,水陸俱陳,備極豐盛。兩人笑語喁喁,甚是投機。
běn rì zuò zhì sān sì gēng tiān, cì rì yòu chī le zǎo fàn, yóu kuí fāng cái bié qù.
本日坐至三四更天,次日又吃了早飯,尤魁方才別去。
rú yù jiāng cǐ yì xiáng xì gào zhī tā mǔ qīn, lí shì jiàn rú yù rì xī chóu mèn, yě pàn tā fā fā cái, yī kāi xiào yán. wèn xùn le yī huì mǎi mài, rú hé zuò fǎ, rú yù yòu gāo gāo xìng xìng de shuō le yī fān. lí shì tīng dé shuō xū yòng yī wàn liǎng, mài jǐn tián chǎn zhǐ hǎo gòu yī bàn, yě méi yòng rú yù kāi kǒu, jiāng jǐ shì jī lèi de jīn zhū shǒu shì zì huà gǔ wán, bìng ér xí hóng shì suǒ yǒu chāi huán zhū yù děng lèi ná chū, jiāo yǔ rú yù biàn jià. zhǔ fù: qǐ shēn shí, wù bì tóng nǐ biǎo xiōng fēi péng qù. rú yù dào: lín qī zài shāng.
如玉將此意詳細告知他母親,黎氏見如玉日夕愁悶,也盼他發發財,一開笑顏。問訊了一會買賣,如何做法,如玉又高高興興的說了一番。黎氏聽得說須用一萬兩,賣盡田產只好夠一半,也沒用如玉開口,將幾世積累的金珠首飾、字畫古玩,並兒媳洪氏所有釵環珠玉等類拿出,交與如玉變價。囑咐:「起身時,務必同你表兄飛鵬去。」如玉道:「臨期再商。」
yòu jiāng jiā zhōng xiē yù dài mǎng yī bìng dì tǔ, zhòu yè fán rén gè chù biàn mài. zhí shí wén zhě, mài bù shàng wǔ liù wén, rú cǐ děng hú luàn dǎ fā, yě nòng le jiǔ qiān èr bǎi yú liǎng. dài mài de rén, yòu luò qù sān qiān liǎng yǒu yú. chāi rén tōng zhī yóu kuí, yóu kuí jiāng gǔ dà ēn yǐn lái. rú yù jiàn tā shuō huà ér líng lì, jiǎng lùn qǐ fàn mài chóu duàn de huà, shì shì tōng xíng, xīn shàng dà xǐ.
又將家中些玉帶蟒衣並地土,晝夜煩人各處變賣。值十文者,賣不上五六文,如此等胡亂打發,也弄了九千二百餘兩。代賣的人,又落去三千兩有餘。差人通知尤魁,尤魁將谷大恩引來。如玉見他說話兒伶俐,講論起販賣綢緞的話,事事通行,心上大喜。
yòu yǔ yóu kuí shāng liáng zǒu shuǐ hàn èr lù, nà yí lù wěn biàn, yóu kuí dào: ruò zǒu hàn lù, wèi miǎn zǎo qǐ chí mián, yī shàng yī xià de láo kǔ, lǎo gē de shēn zi, bǐ tài shān hái zhòng, rú hé dāng dé qǐ? bù rú cóng jì níng gù yī dà mǎ liū zǐ, huò èr hào tài píng chuán, shùn liú ér xià, shèn shì ān tuǒ, yòu kě yǐ jiān gù xíng lǐ. nǐ wǒ shuō shuō xiào xiào, yě pián yí xǔ duō.
又與尤魁商量走水旱二路,那一路穩便,尤魁道:「若走旱路,未免早起遲眠,一上一下的勞苦,老哥的身子,比泰山還重,如何當得起?不如從濟寧雇一大馬溜子,或二號太平船,順流而下,甚是安妥,又可以兼顧行李。你我說說笑笑,也便宜許多。」
yòu wèn rú yù dào: zhǎng xiōng gēn jǐ wèi zūn guǎn? hái yǒu bié wèi qīn yǒu méi yǒu?
又問如玉道:「長兄跟幾位尊管?還有別位親友沒有?」
rú yù dào: bìng wú bié de qīn yǒu, zhǐ dài sì gè jiā rén qù.
如玉道:「並無別的親友,止帶四個家人去。」
yóu kuí dào: tài duō, tài duō, zhǐ yòng liǎng rén jí zú. jì jiǎng dào zuò shēng yì, yī wén yě shì qián, duō yī rén shì yī rén pán jiǎo.
尤魁道:「太多,太多,只用兩人即足。既講到做生意,一文也是錢,多一人是一人盤攪。」
rú yù dào: zài jiǎn qù yī gè yě shǐ de. wǒ men dìng dào sū zhōu bà. wǒ hái yào dài xiē sū zhōu de zá huò, dào hǔ qiū guān yīn shān děng chù kàn kàn.
如玉道:「再減去一個也使得。我們定到蘇州罷。我還要帶些蘇州的雜貨,到虎丘觀音山等處看看。」
suí jí zé le jí rì, běn yuè chū shí rì qǐ shēn, gè sòng le liǎng rén ān jiā yín liǎng bié qù.
隨即擇了吉日,本月初十日起身,各送了兩人安家銀兩別去。
lí shì tīng dé rú yù qǐ shēn, bù tīng dé qǐng tā zhí ér tóng qù, wèn rú yù dào: nǐ kě yuē huì xià nǐ biǎo xiōng le méi yǒu?
黎氏聽得如玉起身,不聽得請他侄兒同去,問如玉道:「你可約會下你表兄了沒有?」
rú yù dào: biǎo xiōng yī zé jiā zhōng shì máng, èr zé shēng yì shàng bù zhī qiào, wǒ yǔ yóu dà gē gǔ huǒ jì qù, zhēn shì qiān tuǒ wàn dāng, huí lái shí xiè duō xiè shǎo, tā men yě bù hǎo zhēng lùn.
如玉道:「表兄一則家中事忙,二則生意上不知竅,我與尤大哥、谷夥計去,真是千妥萬當,回來時謝多謝少,他們也不好爭論。」
lí shì tīng le, yī shēng ér bù yán yǔ, jiū jìng rú yù shì xián tā biǎo xiōng bù hé pí wèi. dào le qǐ shēn shí, lí shì qiān dīng wàn zhǔ, zhe tā tú lù shàng xiǎo xīn jǐn shèn, yòu zhe tā shì wán jí sù huí jiā, miǎn de yǐ mén pàn wàng. yòu jiāng suí xíng sān gè jiā rén sūn èr děng, yě zhǔ fù le yī fān. rú yù dào: wǒ zhè yī qù, bù guò liǎng gè yuè jí huí.
黎氏聽了,一聲兒不言語,究竟如玉是嫌他表兄不合脾胃。到了起身時,黎氏千叮萬囑,着他途路上小心謹慎,又着他事完即速回家,免得倚門盼望。又將隨行三個家人孫二等,也囑咐了一番。如玉道:「我這一去,不過兩個月即回。」
yǔ tā mǔ qīn liú xià yī bǎi wǔ shí liǎng yín zi pán yòng, dài le jiǔ qiān duō liǎng, tóng yóu gǔ èr rén qǐ shēn. xiān dào jì níng, yóu kuí zǎo kàn dìng yī zhōng hào mǎ liū chuán, wǎng jiāng nán jìn fā.
與他母親留下一百五十兩銀子盤用,帶了九千多兩,同尤、谷二人起身。先到濟寧,尤魁早看定一中號馬溜船,往江南進發。
yī rì, dào le zhèn jiāng dì fāng, yuǎn yuǎn jiàn jīn shān sì lóu tái diàn gé, céng céng dié dié de bǎi liè zài jiāng zhōng. yóu kuí dà shēng jiào hǎo, dào: wǒ men shēng zhǎng běi fāng, zhēn zhèng kōng huó yī shì. ruò bù chū mén, yān néng jiàn cǐ qí jǐng?
一日,到了鎮江地方,遠遠見金山寺樓台殿閣,層層疊疊的擺列在江中。尤魁大聲叫好,道:「我們生長北方,真正空活一世。若不出門,焉能見此奇景?」
gǔ dà ēn dào: yuǎn kàn biàn rú cǐ qí miào, ruò dào shàng miàn, bì dìng hé tiān gōng yī yàng. dà yé bù kě bù qù zǒu zǒu.
谷大恩道:「遠看便如此奇妙,若到上面,必定和天宮一樣。大爺不可不去走走。」
rú yù gāo xìng zhī zhì, yě zé zé de zàn shǎng bù yǐ. sì wǔ gè shuǐ shǒu bìng jiā zhǎng, dōu qī yán bā yǔ de bāng chèn dào: jīn rì nán dé zhè hǎo qīng lǎng tiān qì, wēi fēng bù zuò, wǒ men qiě jiāng chuán lǒng zài jīn shān bèi hòu, zhǐ yòng piàn kè, jiù jiàn le dà shì miàn le.
如玉高興之至,也嘖嘖的讚賞不已。四五個水手並家長,都七言八語的幫襯道:「今日難得這好清朗天氣,微風不作,我們且將船攏在金山背後,只用片刻,就見了大勢面了。」
shuō huà jiān, chuán yǐ rào dào jīn shān hòu miàn. rú yù jiàn yóu chuán shén duō, āi cì pái zài shān jiǎo xià, biàn lā yóu kuí tóng qù. yóu kuí dào: wǒ tóng gǔ huǒ jì shǒu chuán, nǐ zhǔ pú men zhǐ guǎn dōu shǎng qù, hǎo róng yì dào zhè suǒ zài.
說話間,船已繞到金山後面。如玉見遊船甚多,挨次排在山腳下,便拉尤魁同去。尤魁道:「我同谷夥計守船,你主僕們只管都上去,好容易到這所在。」
rú yù qiáng zhī zhì zài, yóu gǔ èr rén zǒng yǐ shǒu chuán wèi zhòng, rú yù dào: nǐ liǎng gè bù shǎng qù yě bà le, zhe liǎng gè tóng wǒ shǎng qù, yī gè zài chuán zhōng děng wǒ.
如玉強之至再,尤、谷二人總以守船為重,如玉道:「你兩個不上去也罷了,着兩個同我上去,一個在船中等我。」
shuō bì, jí jí de xià chuán, zǒu shàng jīn shān qù le. sān gè jiā rén, rú fēi de gēn qù liǎng gè, liú xià yī gè, zài chuán zhōng bào yuàn dào: wǒ zhǐ chí zǒu le yī bù, bèi tā liǎng gè qiǎng xiān qù le.
說畢,急急的下船,走上金山去了。三個家人,如飛的跟去兩個,留下一個,在船中抱怨道:「我只遲走了一步,被他兩個搶先去了。」
yóu kuí dào: hòu huǐ shén me? kuài kuài shǎng qù jiù shì. nǐ zhǔ rén yuán shuō liú yī gè zài chuán zhōng, chuán zhōng yǒu wǒ liǎng rén, hái fù shén me? nǐ zhǔ rén ruò guài nǐ bàn gè zì, yǒu wǒ zài zài chí yī huì, tā men jiù huí lái le, nǐ zhōng shēn biàn kàn bù chéng.
尤魁道:「後悔甚麼?快快上去就是。你主人原說留一個在船中,船中有我兩人,還附什麼?你主人若怪你半個字,有我在;再遲一會,他們就回來了,你終身便看不成。」
rú yù píng rì yòng de jiā rén, dōu shì xiē fú huá xiǎo zi, nà lǐ yǒu yī gè zhī shì fēi qīng zhòng de rén. tīng le yóu kuí zuò zhǔ, shēn zhì zhǔ rén xìn ài tā, yě biàn máng máng de pǎo xià chuán, shàng shān qù le.
如玉平日用的家人,都是些浮華小子,那裡有一個知是非輕重的人。聽了尤魁作主,深知主人信愛他,也便忙忙的跑下船,上山去了。
zài shuō rú yù zài sì nèi dōng qiáo xī kàn, yóu shǎng nà huí láng qū shě, diàn gé cān chà, yòu shàng bǎo tǎ, kàn le huí jiāng jǐng. sān gè jiā rén dōu gēn zhe tā shuō zhǎng lùn duǎn, tā yě bù lǐ lùn shì jǐ gè. hǎo bàn shǎng, fāng tóng zhòng jiā rén yóu zǒu xià lái, dào yuán xià chuán chù, bù jiàn zì jǐ de chuán zhī, xīn shàng shèn shì zháo jí, wèn tóng lǒng chuán de rén, dōu shuō: nǐ men shàng shān qù shí, jiù lì jí kāi chuán qù le.
再說如玉在寺內東瞧西看,游賞那迴廊曲舍,殿閣參差,又上寶塔,看了回江景。三個家人都跟着他說長論短,他也不理論是幾個。好半晌,方同眾家人遊走下來,到原下船處,不見自己的船隻,心上甚是着急,問同攏船的人,都說:「你們上山去時,就立即開船去了。」
rú yù jīng de shén hún shī sàn, jǐ gè jiā rén miàn miàn sī kuī, hù xiāng bào yuàn. rú yù dào: bì dìng tā men zài zhèn jiāng àn biān xiāng hòu, zhè gāi rú hé qù xún tā?
如玉驚的神魂失散,幾個家人面面廝窺,互相抱怨。如玉道:「必定他們在鎮江岸邊相候,這該如何去尋他?」
zhǔ pú sì rén, méi yī gè zǒu guò yuǎn lù, lián zhǐ chuán yě gù bù xià. cóng xīn dào sì zhōng, fán hé shàng dài gù le yī zhī chuán, yáo dào zhèn jiāng àn shàng. xià chuán lái, yán jiāng àn jiào wèn, nà lǐ yǒu gè yǐng ér? rú yù dào cǐ shí, qíng zhī zhōng jì, yǎn wàng zhe dà jiāng, dāi le yī huì, hū rán dà jiào yī shēng, wǎng jiāng zhōng jiù tiào, jǐ gè jiā rén lián máng bào zhù. àn shàng de rén wèn míng yuán gù, shuō dào: nǐ zài cǐ jiān yī nián, yě bù zhōng yòng. yī gè zhōng hào mǎ liū zǐ chuán, yě hái kě yǐ chá fǎng. jīn rì méi fēng, cǐ qù bù guò shù lǐ, nǐ sù dào fǔ lǐ qù hǎn bǐng. wǒ men zhè wèi tài yé zuì lián míng, hǎo guǎn dì fāng shàng shì, kuài qù, mò wù gōng fū.
主僕四人,沒一個走過遠路,連只船也雇不下。從新到寺中,煩和尚代雇了一隻船,搖到鎮江岸上。下船來,沿江岸叫問,那裡有個影兒?如玉到此時,情知中計,眼望着大江,呆了一會,忽然大叫一聲,往江中就跳,幾個家人連忙抱住。岸上的人問明原故,說道:「你在此間一年,也不中用。一個中號馬溜子船,也還可以查訪。今日沒風,此去不過數里,你速到府里去喊稟。我們這位太爺最廉明,好管地方上事,快去,莫誤功夫。」
rú yù hūn hūn chén chén, liǎng gè jiā rén chān fú zhe, dào fǔ yá mén nèi, què hǎo zhī fǔ zuò táng, pàn duàn gōng shì. rú yù tóng jiā rén men yī qí hǎn qǐ, liǎng páng rén ná zhù, zhī fǔ jiào shǎng qù. rú yù děng guì zài xià miàn, kòu tóu dà kū, sù shuō bèi piàn qíng yóu, āi shēng shèn shì cǎn qiè. zhī fǔ dào: nǐ shuō chuán shì cóng jì níng gù de, ná chuán piào lái wǒ kàn.
如玉昏昏沉沉,兩個家人攙扶着,到府衙門內,卻好知府坐堂,判斷公事。如玉同家人們一齊喊起,兩旁人拿住,知府叫上去。如玉等跪在下面,叩頭大哭,訴說被騙情由,哀聲甚是慘切。知府道:「你說船是從濟寧雇的,拿船票來我看。」
rú yù dào: shēng yuán chū cì zuò chuán nán lái, bù xiǎo dé shén me jiào chuán piào.
如玉道:「生員初次坐船南來,不曉得什麼叫船票。」
zhī fǔ dào: nǐ zhè chuán shì shuí yǔ nǐ gù de?
知府道:「你這船是誰與你雇的?」
rú yù dào: jiù shì piàn shēng yuán de péng yǒu yóu kuí gù de. tā shuō cóng jì níng qǐ, dào sū zhōu zhǐ, gòng shì sān shí bā liǎng chuán jià.
如玉道:「就是騙生員的朋友尤魁雇的。他說從濟寧起,到蘇州止,共是三十八兩船價。」
zhī fǔ dào: nán fāng yǒu chuán xíng, yǔ běi fāng yǒu chē xíng lǘ xíng yì bān, shè lì zhè gè xíng tóu, yuán jiù shì fáng bèi cǐ děng guǎi piàn jié duó shā hài děng shì. nǐ jì wú chuán piào, zhè lái wǎng de chuán yǒu qiān qiān wàn wàn, jiào běn fǔ cóng nà yī zhī chuán ná qǐ?
知府道:「南方有船行,與北方有車行驢行一般,設立這個行頭,原就是防備此等拐騙劫奪、殺害等事。你既無船票,這來往的船有千千萬萬,教本府從那一支船拿起?」
rú yù tīng le, kòu tóu yǒu shēng, tòng kū bù zhǐ. zhī fǔ jiàn tā kū de shèn shì kě lián, lì jí jiāng píng sù néng bàn shì de yá yì, àn míng huàn shàng bā gè lái, fēn fù dào: shì cái zhè wēn rú yù bèi piàn qíng yóu, nǐ men dōu shì tīng jiàn de, kě zhe gāi fáng chū liǎng zhāng piào, nǐ bā rén fēn wèi liǎng bān, yī bān yán jiāng xiàng xià lù zhuī fǎng, yī bān guò jiāng cóng shàng lù zhuī fǎng, jiàn mǎ liū chuán wú fēn dà xiǎo, jí pán jié. lì xiàn shí rì, yǒu wú jí lái xiāo piào. yín zhì jiǔ qiān liǎng, wèi shù shén duō, bù jū nà yī bān ná huò, zhe wēn rú yù yǔ yín sì bǎi liǎng.
如玉聽了,叩頭有聲,痛哭不止。知府見他哭的甚是可憐,立即將平素能辦事的衙役,按名喚上八個來,吩咐道:「適才這溫如玉被騙情由,你們都是聽見的,可着該房出兩張票,你八人分為兩班,一班沿江向下路追訪,一班過江從上路追訪,見馬溜船無分大小,即盤潔。立限十日,有無即來銷票。銀至九千兩,為數甚多,不拘那一班拿獲,着溫如玉與銀四百兩。」
yòu xiàng rú yù dào: nǐ kě yuàn yì me?
又向如玉道:「你可願意麼?」
rú yù lián lián kòu tóu dào: shēng yuán yǔ qí quán diū, guǒ néng ná huò, jiù sòng tā men bā bǎi liǎng yě qíng yuàn.
如玉連連叩頭道:「生員與其全丟,果能拿獲,就送他們八百兩也情願。」
suí tóng chāi yì xià lái, wèn le yóu kuí gǔ dà ēn nián mào, bìng chuán hù rén děng xíng zhuàng, bā rén lǐng piào xīn xǐ fēn tóu ér qù. rú yù fù dào jiāng biān, zhàn le hǎo bàn shǎng, xīn lǐ hái xiǎng tā men yī shí pō chuán zài bié chù, zhǎo xún huí lái, yì wèi gǎn dìng. zhòng jiā rén yòu chí tā rù chéng, xún diàn xiē xià. suī rán xíng lǐ yī wú suǒ yǒu, xìng ér jiā rén men shēn biān dōu shì jǐ liǎng sǎn suì yín zi, zhǔ pú yòng dù. yòu shí dào fǔ xíng tàn tīng. zhì shí yī rì zǎo táng, jiāng rú wáng chuán qù, zhī fǔ dào: chà qù yá yì, qián hòu jù huí, chá fǎng bù chū. wǒ xiǎng yóu kuí děng jù shì shān dōng tài ān zhōu rén, nǐ kě lián yè huí qù bǐng guān, ná tā liǎng jiā jiā shǔ shěn wèn. qù bà, zài cǐ wú yì.
隨同差役下來,問了尤魁、谷大恩年貌,並船戶人等形狀,八人領票欣喜分頭而去。如玉復到江邊,站了好半晌,心裡還想他們一時泊船在別處,找尋回來,亦未敢定。眾家人又持他入城,尋店歇下。雖然行李一無所有,幸而家人們身邊都是幾兩散碎銀子,主僕用度。又時到府行探聽。至十一日早堂,將如王傳去,知府道:「差去衙役,前後俱回,查訪不出。我想尤魁等俱是山東泰安州人,你可連夜回去稟官,拿他兩家家屬審問。去罷,在此無益。」
rú yù tīng le, jué dé shì zhèng huà, yòu pà shuǐ lù chí yán, guò jiāng dào yáng zhōu gù le bāo chéng shēng kǒu, xīng yè huí xiāng.
如玉聽了,覺得是正話,又怕水路遲延,過江到楊州雇了包程牲口,星夜回鄉。
yuán lái yóu kuí běn yì yě bù xiǎng wàng bā jiǔ qiān liǎng yín zi, zhǐ xiǎng zhe yī zǎo yī wǎn, chǒu kōng ér tōu qiè jǐ bǎi, yòu lǜ yī rén ná bù liǎo xǔ duō, yīn cǐ gōu tōng le gè gǔ dà ēn.
原來尤魁本意也不想望八九千兩銀子,只想着一早一晚,瞅空兒偷竊幾百,又慮一人拿不了許多,因此勾通了個谷大恩。
zhè gǔ dà ēn shì gè xiǎo guān chū shēn, yòu nián shí yǔ yóu kuí bù qīng chǔ, rú jīn suī gè lǎo dà, dào de hái shì zhī jǐ. zhè yàng huà shì zuì róng yì tòu dá de, liǎng rén yǐ jiǎng míng dé duō shǎo, yóu kuí qī fēn, dà ēn sān fēn. zì rú yù yǔ tā men ān jiā yín liǎng hòu, dì èr rì yóu kuí zhe tā dà ér yóu jì xiān, cì zǐ yóu xiào xiān, tóng gǔ dà ēn ér zi míng ér, dài lǐng jiā shǔ, yǐ shěng chéng tàn qīn wèi míng, gè ān dùn zài jì níng xiǎo zhá kǒu, xún le jǐ jiān fáng zhù xià, děng hòu xiāo xī. jiē yīn yóu kuí yǐ kàn tòu liǎo rú yù zhǔ pú, lǜ jiē fú làng yǒu yú, dōu shì xiē bù jīng shì de chī huò, shí fēn yǐ ná wěn le jiǔ fēn, bù pà bù dé jǐ bǎi liǎng. ruò tuō tā liǎng rén duì huò, yòu zài jǐ qiān liǎng shàng xià le.
這谷大恩是個小官出身,幼年時與尤魁不清楚,如今雖各老大,到的還是知己。這樣話是最容易透達的,兩人已講明得多少,尤魁七分,大恩三分。自如玉與他們安家銀兩後,第二日尤魁着他大兒尤繼先,次子尤效先,同谷大恩兒子螟兒,帶領家屬,以省城探親為名,各安頓在濟寧小閘口,尋了幾間房住下,等候消息。皆因尤魁已看透了如玉主僕,率皆浮浪有餘,都是些不經事的痴貨,十分已拿穩了九分,不怕不得幾百兩。若托他兩人兌貨,又在幾千兩上下了。
shuí xiǎng yóu kuí gù de chuán piān yòu shì zhǐ zéi chuán, jiǔ guàn móu cái hài rén xìng mìng. chuán zhǔ jiào sū wàng, shāo gōng shuǐ shǒu, gè xìng zhāng wáng lǐ zhào, jiū jìng dōu shì tā dì xiōng zǐ zhí, bù guò wèi zhē shì kè rén de ěr mù. zì nà rì rú yù zhǔ pú xià chuán shí, zǎo bèi sū wàng děng kàn pò, jiàn gè gè jù shì xiē hān ér, zhǐ yǒu yóu kuí lüè lǎo zuò xiē, yě bù xiàng gè jiǔ zǒu jiāng hú de rén. yòu jiàn xíng lǐ chén zhòng, zhī shì yī zhù dà cái. zhǐ yīn shí hòu bù qiǎo, piān duì zhe gòng chuán liáng chuán shēng yì chuán, zhòu yè lái wǎng bù duàn, yìng zuò bù dé. yù yào jiāng tā men àn zhōng xià xiē dú yào, hài sǐ liù qī gè rén xìng mìng, nèi zhōng yǒu liǎng sān gè bù chī, biàn bù tuǒ dāng. yīn cǐ xiǎng chū gè yì tiān zhǐ zǒu bàn tiān de lù, yú kōng yě wú jiù yīng dì fāng wān chuán, hòu hǎo jī huì. guò le qī bā tiān, fāng zhī yóu kuí gǔ dà ēn shì qǐng lái de péng yǒu, bú shì yī jiā rén, yòu jiàn yóu gǔ èr rén shí cháng méi méi yǎn yǎn de lù yì. sū wàng shì jī nián shuǐ zéi, kàn chū liǎng rén fēi zhèng lù rén, shí cháng yú chuán qián chuán hòu zài yóu kuí qián xiàn xiē yīn qín, rì yè yán lái yǔ qù, bǐ cǐ tàn tīng kǒu qì. bù guò sān liǎng tiān, jiù gè dào xīn shì, dǎ chéng le yí lù, shuō míng ruò dé shǒu hòu, yóu kuí shì zhǔ móu de, fēn yī bàn gǔ dà ēn yǔ chuán hù, gè fēn yī bàn. yí lù yù míng shèng dì fāng, jí zǎn duō rú yù zhǔ pú yóu wán. nài chuán zhōng zǒng yǒu yī liǎng gè jiā rén, dòng bù dé shǒu jiǎo. zhè rì dào jīn shān sì xià, shì cóng běi zhì nán yǒu míng de yī chù dà guān dì fāng, hé gāi rú yù dào yùn. sū wàng yóu kuí děng bō kāi chuán, lián yè gǎn huí jì níng, bǎ rú yù xiāng guì dǎ kāi.
誰想尤魁雇的船偏又是只賊船,久慣謀財害人性命。船主叫蘇旺,稍工水手,各姓張王李趙,究竟都是他弟兄子侄,不過為遮飾客人的耳目。自那日如玉主僕下船時,早被蘇旺等看破,見個個俱是些憨兒,止有尤魁略老作些,也不像個久走江湖的人。又見行李沉重,知是一注大財。只因時候不巧,偏對着貢船糧船生意船,晝夜來往不斷,硬做不得。欲要將他們暗中下些毒藥,害死六七個人性命,內中有兩三個不吃,便不妥當。因此想出個一天止走半天的路,於空野無救應地方灣船,候好機會。過了七八天,方知尤魁、谷大恩是請來的朋友,不是一家人,又見尤、谷二人時常眉眉眼眼的露意。蘇旺是積年水賊,看出兩人非正路人,時常於船前船後在尤魁前獻些殷勤,日夜言來語去,彼此探聽口氣。不過三兩天,就各道心事,打成了一路,說明若得手後,尤魁是主謀的,分一半;谷大恩與船戶,各分一半。一路遇名勝地方,即攢掇如玉主僕遊玩。奈船中總有一兩個家人,動不得手腳。這日到金山寺下,是從北至南有名的一處大觀地方,合該如玉倒運。蘇旺、尤魁等撥開船,連夜趕回濟寧,把如玉箱櫃打開。
yóu kuí fēn le sì qiān yú liǎng, gǔ dà ēn yǔ chuán hù děng rén píng fēn le nà yī bàn. sū wàng jiāng rú yù de yī fú bèi rù yī jiàn bú yào, ràng yǔ yī yóu gǔ èr rén. yóu kuí yòu zhǎo yǔ yī bǎi yín zi, dà jiā fēn shǒu.
尤魁分了四千餘兩,谷大恩與船戶等人平分了那一半。蘇旺將如玉的衣服被褥一件不要,讓與一尤、谷二人。尤魁又找與一百銀子,大家分首。
yóu gǔ èr rén dé cǐ dà cái, gè jiāng jiā xiǎo bān shàng, gù le yī gè dà máo péng zi, xīng yè bēn dào zhè jiāng háng zhōu chéng zhōng, zū le jǐ jiān fáng zhù xià. hòu lái jiàn shěng chéng rén yān còu jí, kǒng bèi rén wù sè chū lái, liǎng rén shāng liáng zhe, yòu bān dào xiàng shān xiàn, gè mǎi le yī chù fáng zi, zài yī tiáo xiàng nèi jū zhù. yóu kuí dì èr gè ér zi, shàng wèi dìng qīn, liǎng rén jié le ér nǚ yīn qīn, pīng dìng gǔ dà ēn nǚ ér zuò cì xí. yòu zhì mǎi le xiē tián dì, guò dù jí shòu yòng rì yuè. bù jǐ nián, wō kòu jí rì běn guó yě yóu dà yú dǎo shǒu fàn xiàng shān xiàn, wén wǔ shī shǒu, zhì lìng gōng pò chéng yuán, rèn qíng shā chuō. qí shí yóu kuí zuān zài yī dì bǎn xià duǒ bì, è le liǎng rì yī yè. xuán jí huǒ fā, yóu kuí cóng dì bǎn zhōng bā chū, wō kòu dào qù le, jiā zhōng nán nǚ yī gè yě bù jiàn, fáng wū shāo de qī líng bā luò. fàng yǎn sì kàn, mǎn chéng yān huǒ mí tiān, hào kū zhī shēng, zhèn dòng shān yuè. bù dàn zì jǐ jiā shǔ bù zhī cún wáng, lián gǔ dà ēn jiā nán nǚ yě méi jiàn yī gè. tòng kū le jǐ tiān. běn chéng nèi wài xún fǎng bù jiàn, yòu chuán wén wō kòu yǒu fù lái zhī xìn, méi nài hé bēn zǒu sū zhōu. pán fèi gào jǐn, biàn yǔ rén xiàng miàn, měi tiān hùn jǐ wén qián dù rì. mǎn xīn lǐ hái xiǎng fū qī fù zǐ chóng féng. bù yì de yī fān wèi bìng, qǐ chū chī le biàn tǔ, cì hòu yī wù bù néng xià yàn, yìng xíng è sǐ. suī tóng gǔ dà ēn kēng hài le wēn rú yù, què luò le zhè yàng gè jié jú. zhè dōu shì hòu huà. tiān dào bào hái, kě bù wèi zāi!
尤、谷二人得此大財,各將家小搬上,雇了一個大毛棚子,星夜奔到浙江杭州城中,租了幾間房住下。後來見省城人煙湊集,恐被人物色出來,兩人商量着,又搬到象山縣,各買了一處房子,在一條巷內居住。尤魁第二個兒子,尚未定親,兩人結了兒女姻親,娉定谷大恩女兒做次媳。又治買了些田地,過度極受用日月。不幾年,倭寇(即日本國也)由大隅島首犯象山縣,文武失守,致令攻破城垣,任情殺戳。其時尤魁鑽在一地板下躲避,餓了兩日一夜。旋即火發,尤魁從地板中扒出,倭寇到去了,家中男女一個也不見,房屋燒的七零八落。放眼四看,滿城煙火迷天,號哭之聲,振動山嶽。不但自己家屬不知存亡,連谷大恩家男女也沒見一個。痛哭了幾天。本城內外尋訪不見,又傳聞倭寇有復來之信,沒奈何奔走蘇州。盤費告盡,便與人相面,每天混幾文錢度日。滿心裡還想夫妻父子重逢。不意得一翻胃病,起初吃了便吐,次後一物不能下咽,硬行餓死。雖同谷大恩坑害了溫如玉,卻落了這樣個結局。這都是後話。天道報還,可不畏哉!
zhèng shì:
正是:
zhè yàng dé lái, nà bān shī qù.
這樣得來,那般失去。
lì jǐ sǔn rén, jiū fù hé yì.
利己損人,究復何益。