huáng jiōng yī mén jǐn jié
黄絅一门尽节
huáng jiōng, zì jì hóu, hé nán guāng zhōu rén. yǔ xiōng dīng wèi jìn shì gǔn bìng shàn jī yún zhī yù, zhōng tiān qǐ rén xū jìn shì. chū shòu nán guān zhī xiàn, wǔ nián kǎo zuì shòu bīng bù zhǔ shì, chū wèi shào xīng zhī fǔ. xuán dīng jiān guī, huì zéi kòu guāng zhōu, gōng lú mù rù shān, jǐn yǐ shēn miǎn. zhǎng zǐ zhū shēng yí rú, lǜ jiā tóng xiàng zhàn, mà zéi zhì shā, mèi yì yù hài. dīng chǒu, shēng gōng lín gǒng bīng bèi fù shǐ, jiàn fān hàn hé jiǎo zhī cè, dà bài zéi yú hé. hóng chéng chóu qí qí gōng, tè shū tí jiàn, xún zhuǎn táo mín cān zhèng, rén wǔ shēng àn chá shǐ. jí guǐ wèi, zì chéng dà jǔ pò tóng, guān gōng fù jǐng sǐ zhī fū rén wáng shì tóng xùn. xún àn yù shǐ jīn yù dòng jiān jūn yù shǐ huò dá wén yú cháo, shàng yǐ zhōng liè kě jiā, xià bù jí rì cóng yōu yì xù, zèng tài cháng sì zhèng qīng, yīn zi xún rù jiān dú shū.
黄絅,字季侯,河南光州人。与兄丁未进士衮;并擅机云之誉,中天启壬戌进士。初授南官知县,五年考最授兵部主事,出为绍兴知府。旋丁艰归,会贼寇光州,公庐墓入山,仅以身免。长子诸生彝如,率家僮巷战,骂贼致杀,妹亦遇害。丁丑,升公临巩兵备副使,建番汉合剿之策,大败贼于河。洪承畴奇其功,特疏题荐,寻转洮岷参政,壬午升按察使。及癸未,自成大举破潼,关公赴井死之;夫人王氏同殉。巡按御史金毓峒、监军御史霍达闻于朝,上以忠烈可嘉,下部即日从优议恤,赠太常寺正卿,荫子恂入监读书。
jiāo yuán pǔ mà zéi
焦源溥骂贼
jiāo yuán pǔ, zì yì yuán, hào hán yī, shǎn xī sān yuán rén. rén yǐng wù jué lún, shāo zhǎng yán lǐ xué, shàng jié yì, zuì mù hàn zhī wǔ hòu táng zhī yè hóu, gǔ xiāng fēi fán. wàn lì sān shí qī nián jǐ yǒu, jǔ yú xiāng. sì shí yī nián guǐ chǒu, chéng jìn shì. chū shòu shā hé zhī xiàn, xún diào jùn xiàn. gēng shēn yǐ zhuō yì jiàn, zhuó sì chuān dào yù shǐ, guān shě xiāo rán, rú chán shì. huò fěng gōng hé tài jiǎn. gōng yuē: bù wén cháng zhāi yù shǐ hū? fán zài xī tái, fēng shì shù shàng, xī miào dēng jí, yíng tíng jù sòng sān àn shì, gōng wēi yán zhèng lùn, jǔ cháo cè mù. jiǎ zǐ xún àn, zhí bǎo, yǐ wǔ yào rén yì, lì zhuǎn hé nán xiàn fù, bèi bīng lú fèng. wèi jǐ yí jí guī. jǐ sì qǐ bǔ shān xī, gēng wǔ qiān cān zhèng, suǒ zhì ài mín rú zǐ, bù qǔ shǔ lì cùn sī chǐ jiān. jiǎ xū yǐ cái wàng tè zhuó wèi dū chá yuàn fù dōu yù shǐ, xún fǔ dà tóng, jì lì rèn, zhù jūn shí, xiū mǎ zhèng, zhù chéng bǎo, jǐn chì hòu shèn zé jiàng lǐng, yǐ zhōng yǒng qín wèi shàng, wú qǔ huī rán zhě. yuē yóu zhī xiàng mǎ, bù jǔ féi yě. wáng hé, zhōng fēi yǔ guī. guǐ wèi dōng, zì chéng rù xī ān, zhào zhū yì jìn shēn shòu wěi zhí, réng yǐ zǒng dū guān xián yán gōng, xié zhī, qù jiàn zì chéng. gōng mà yuē: ěr wèi zéi, wú hèn bù shǒu rèn ěr, nǎi yù yòu wǒ yé? wú cháo tíng dà chén, yǒu sǐ wú èr. xìng sù jiàn shā. zéi bì zhī shì zhōng. sān rì, mà yì lì, gōng měi xū rán jiē shàng zhǐ mù zì jìn liè, zéi shāo jìn, gōng jǔ shǒu jī zhī. jiāng shā gōng, gōng lì bù jué shēng. zéi bá qí shé, zhī jiě sǐ. wèi shí èr yuè shí jiǔ rì yě. àn chén huò dá wèi qǐng xù yú cháo.
焦源溥,字逸源,号涵一,陕西三原人。人颖悟绝伦,稍长研理学,尚节义,最慕汉之武侯、唐之邺侯,骨相非凡。万历三十七年己酉,举于乡。四十一年癸丑,成进士。初受沙河知县,寻调浚县。庚申以卓异荐,擢四川道御史,官舍萧然,如禅室。或讽公何太俭。公曰:不闻长斋御史乎?凡在西台,封事数上,熹庙登极,盈廷聚讼三案事,公危言正论,举朝侧目。甲子巡按,直保,以忤要人意,例转河南宪副,备兵庐凤。未几移疾归。己巳起补山西,庚午迁参政,所至爱民如子,不取属吏寸丝尺缣。甲戌以才望特擢为都察院副都御史,巡抚大同,既莅任,筑军实,修马政,筑城堡,谨斥堠慎择将领,以忠勇勤为上,毋取恢然者。曰犹之相马,不举肥也。亡何,中蜚语归。癸未冬,自成入西安,召诸邑缙绅授伪职,仍以总督官衔延公,胁之,去见自成。公骂曰:尔为贼,吾恨不手刃尔,乃欲诱我耶?吾朝廷大臣,有死无二。幸速见杀。贼闭之室中。三日,骂益厉,公美须髯皆上指目眦尽裂,贼稍近,公举手击之。将杀公,公詈不绝声。贼拔其舌,支解死。为十二月十九日也。按臣霍达为请恤于朝。
gōng cóng xiōng yuán qīng, hào zhàn yī, wàn lì dīng wèi jìn shì, chú hù bù jiāng xī sī zhǔ shì, lì yuán wài láng zhōng, guǎng píng zhī fǔ, shān xī shān dōng fù shǐ, sì chuān cān zhèng, shān dōng àn chá shǐ, shān xī zuǒ bù zhèng, shēng dū chá yuàn yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ xuān fǔ, bà guān lǐ jū nián qī shí, shǐ jǔ yī zi, zéi rù jìng, bù qū zì jīng. èr gōng jiē yǐ qīng pǐn wén, ér yuán pǔ yóu shàng qì jié, wèi tái zhōng hǎo zhí yán, jiàn cǎo chuán tiān xià.
公从兄源清,号湛一,万历丁未进士,除户部江西司主事,历员外郎中,广平知府,山西、山东副使,四川参政,山东按察使,山西左布政,升都察院右佥都御史,巡抚宣府,罢官里居年七十,始举一子,贼入境,不屈自经。二公皆以清品闻,而源溥尤尚气节,为台中好直言,谏草传天下。
nán qǐ zhòng mà zéi kè nán shī zhòng
南企仲骂贼(刻南师仲)
nán qǐ zhòng, hào xián pú, wèi nán rén. wàn lì gēng chén jìn shì, shì zhì nán jīng lì bù shàng shū. nián jiǔ shí yǐ. xiàn zéi dà mà bù qū, bù shí liǎng rì sǐ. qí zi lǐ bù zhǔ shì nán jū yè, hào zhǒng lǐng, wàn lì jiǎ chén jìn shì, yì yǐ bù qū jiàn shā.
南企仲,号弦蒲,渭南人。万历庚辰进士,仕至南京吏部尚书。年九十矣。陷贼大骂不屈,不食两日死。其子礼部主事南居业,号冢岭,万历甲辰进士,亦以不屈见杀。
jiāo gōng yǐ xiōng dì sǐ nàn, nán gōng yǐ fù zǐ xùn jié, qí tā tóng, qí guì tóng, ér qí shí yǔ liè yòu tóng, zhì yú qīng shǐ. měi zāi!
焦公以兄弟死难,南公以父子殉节,其他同,其贵同,而其时与烈又同,志于青史。美哉!
zhōng bù zhī xiàn zhū xīn dá
中部知县朱新达
shí yuè, lǐ zì chéng jì pò xī ān, suì lüè fū yán, zhōng bù zhī xiàn zhū xīn dá zhī chéng xiǎo bù zhī, xiān lìng qī qiè zì yì, yī qiè shǎo, shàng wèi pèi hé, xīn dá qiǎn zhī qù, qiè bù kě, chuí qì gān yì, rán hòu xīn dá zì yì sǐ.
十月,李自成既破西安,遂掠鄜延,中部知县朱新达知城小不支,先令妻妾自缢,一妾少,尚未配合,新达遣之去,妾不可,垂泣甘缢,然后新达自缢死。
shǐ lüè yī kè huá dié, yě chéng yòu kè zhū xīn yè, shì tóng ér míng gè yì, xū zài kǎo zhī. jiǎ shēn zhēng yuè èr shí rì, jiān jūn huò dá gōng bào zòu zhōng xùn nàn zhū chén yǒu zhū xīn dá qī qiè, zé zhū wéi shì.
史略一刻华堞,野乘又刻朱新鍱,事同而名各异,须再考之。甲申正月二十日,监军霍达恭报奏中殉难诸臣有朱新达妻妾,则朱为是。
yú yīng guì zǒng dū shǎn xī
余应桂总督陕西
guǐ wèi shí yuè èr shí jiǔ rì gēng yín, shàng shǐ wén tóng guān shī shǒu, yǐ bīng bù shì láng yú yīng guì zǒng dū shǎn xī sān biān, shōu shí biān bīng, xiàng jī jiǎo kòu. yīng guì wén mìng yǐn qì, bì cí yuē: bù yì bīng xiǎng, suī qù hé yì. shàng mò rán. fā tǎng jīn wǔ wàn, gěi jūn. yīng guì qiān yán hé shàng bù jìn. shí cháo yì yǐ yīng guì wèi zǒng dū, ér mìng yù shǐ huò dá jiān qí jūn. dá, qín rén yě, sù fù cái lüè, xí zhī dì lì tǔ zhù, gù yòng zhī. shí yī yuè chū sān rì shàng zhào duì, yù yǐ yǒu zhēn jiǎo, rán hòu yǒu zhēn fǔ, yǒu hǎo jiāng, zì yǒu hǎo bīng, yǒu hǎo yǒu sī, zì yǒu hǎo bǎi xìng, zài ěr shí xīn wèi zhī, mìng dá sù qù liào lǐ. dá tòng kū fū chén, yán xī ān ruò zài, chén bù xī sǐ yǐ bào huáng shàng. cǐ zhì zé wěi guān chōng chì, fù rèn wú dì.
癸未十月二十九日庚寅,上始闻潼关失守,以兵部侍郎余应桂总督陕西三边,收拾边兵,相机剿寇。应桂闻命饮泣,陛辞曰:不益兵饷,虽去何益。上默然。发帑金五万,给军。应桂迁延河上不进。时朝议以应桂为总督,而命御史霍达监其军。达,秦人也,夙负才略,习知地利土著,故用之。十一月初三日上召对,谕以有真剿,然后有真抚,有好将,自有好兵,有好有司,自有好百姓,在尔实心为之,命达速去料理。达痛哭敷陈,言西安若在,臣不惜死以报皇上。此至则伪官充斥,赴任无地。
lǐ zì chéng jì mù
李自成祭墓
shí yī yuè, zì chéng huì qún zéi, róng mǎ wàn pǐ, jīng qí shù shí lǐ, yú mǐ zhī jì mù. yǐ bīng bǎi qí àn xíng, fèng xiáng shǒu jiāng yòu ér jiān zhī, zì chéng nù gōng fèng xiáng, xiàn zhī, tú qí chéng.
十一月,自成会群贼,戎马万匹,旌旗数十里,于米脂祭墓。以兵百骑按行,凤翔守将诱而歼之,自成怒攻凤翔,陷之,屠其城。
yú lín zhū jiàng xùn yì
榆林诸将殉义
shí yī yuè shí èr rì rén yín, lǐ zì chéng fā jīn shù wàn, zhāo yú lín zhū jiàng, yǐ dà kòu jì zhī, bèi bīng fù shǐ dōu rèn yuán rèn zǒng bīng wáng shì xiǎn hóu gǒng jí yóu shì wēi huì xiǎn děng, liǎn gè bǎo jīng ruì, rù zhèn chéng dà jí jiàng shì, wèn zhī yuē: ruò děng shǒu hū? jiàng hū? gè yán xiào sǐ wú èr. tuī shì wēi wèi zhǎng, zhǔ hào lìng, shàn jiǎ bīng, zì chéng qiǎn wěi guān shuō sān rì bù tīng. zì chéng nù, shí wǔ rì yǐ sì, zéi sì miàn huán gōng, chéng shàng qiáng nǔ dié shè, zéi sǐ shī shān jī, gèng fā dà pào jī. zéi shāo què. shí liù rì bǐng wǔ, zéi gōng níng xià, zhèn bīng nì zhàn sān shèng zhī, shā zéi jīng ruì shù shí. zì chéng guī xī ān, yì fā bīng gōng níng xià, xiàn yú lín, shǒu dào dōu rèn hé mén zì yì, yuán rèn zǒng bīng yóu shì wēi, jǔ jiā bǎi kǒu fù zhī liè yàn, zì huī dāo tū zhàn sǐ jiē xīn, yuán rèn zǒng bīng hóu shì lù hóu gǒng jí wáng xué shū wáng shì qīn, wáng shì guó lǐ chāng qī, yuán rèn fù jiāng dí wén cháng huái dé lǐ dēng lóng zhāng fā yáng míng, yuán rèn yóu jī sūn guì lóng yǎng kūn, yuán rèn shǒu bèi bái shèn héng quán jiā xù, xiàn rèn yóu jī fù dé huì xiàn pān guó chén lǐ guó qí yàn wéi xīn chén èr diǎn liú fāng xīn liú tíng jié wén hóu guó, xiàn rèn shǒu bèi yóu miǎn huì jiàn hè tiān léi yáng yǐ wěi zhǎng yìn zhǐ huī lǐ wén kūn, jiē bù qū sǐ. shí zhū jiàng gè lǜ suǒ bù xiàng zhàn, shā zéi qiān jì, zéi dà zhì, shā shāng dài jìn, wú yī jiàng zhě. hé chéng fù nǚ jù zì jìn. zhū jiàng sǐ shì zhě shù bǎi rén, ér xiāng shēn sǐ nàn, zé yǒu gào fēng fù dōu yù shǐ zhū cháng dé děng. yú lín wèi tiān xià jìn bīng chù, pín nián xiǎng jué, jūn shì jī kùn, ér dān yì xùn chéng, zhì bù shǎo cuò. yú lín jì tú, zéi dǎo níng xià. níng xià guān bīng yíng jiàng. sān biān jù méi, zéi wú hòu gù, suì cháng qū ér dōng yǐ. tuō shì shí zhōng shū shāo zhī bīng, dāng zéi kùn yú guān, jí qǐng jì shī, wèi jī jiǎo, kě lìng zéi duó qì, nǎi yī chóu mò zhǎn, shù shǒu dài bì, kě wèi guó yǒu rén hū?
十一月十二日壬寅,李自成发金数万,招榆林诸将,以大寇继之,备兵副使都任、原任总兵王世显、侯拱极、尤世威、惠显等,敛各堡精锐,入镇城大集将士,问之曰:若等守乎?降乎?各言效死无二。推世威为长,主号令,缮甲兵,自成遣伪官说三日不听。自成怒,十五日乙巳,贼四面环攻,城上强弩叠射,贼死尸山积,更发大炮击。贼稍却。十六日丙午,贼攻宁夏,镇兵逆战三胜之,杀贼精锐数十。自成归西安,益发兵攻宁夏,陷榆林,守道都任合门自缢,原任总兵尤世威,举家百口付之烈焰,自挥刀突战死街心,原任总兵侯世禄、侯拱极、王学书、王世钦,王世国、李昌期,原任副将翟文、常怀德、李登龙、张发、杨明,原任游击孙贵、龙养昆,原任守备白慎衡、全家叙,现任游击傅德、惠宪、潘国臣、李国奇、晏维新、陈二典、刘芳馨、刘廷杰、文侯国,现任守备尤勉、惠渐、贺天雷、杨以伟、掌印指挥李文焜,皆不屈死。时诸将各率所部巷战,杀贼千计,贼大至,杀伤殆尽,无一降者。合城妇女俱自尽。诸将死事者数百人,而乡绅死难,则有诰封副都御史朱尝德等。榆林为天下劲兵处,频年饷绝,军士饥困,而殚义殉城,志不少挫。榆林既屠,贼捣宁夏。宁夏官兵迎降。三边俱没,贼无后顾,遂长驱而东矣。脱是时中枢稍知兵,当贼困榆关,急请济师,为犄角,可令贼夺气,乃一筹莫展,束手待毙,可谓国有人乎?
zòu dì chēng shān hé bǎi èr, dú wú yī xiǎo róng zhī shén, yóu xiǎng jiàn kāng kǎi jī liè zhī gài. shēng sī dì yǔ guān sī tǔ zhě, bèi qí fēng qì, dà jié zhe yān. suī wèi yǔ huá fēng bǐ gāo, jīng shuǐ bǐ jié kě yě. wū hū! zhuàng zāi!
奏地称山河百二,读无衣小戎之什,犹想见慷慨激烈之概。生斯地与官斯土者,被其风气,大节着焉。虽谓与华峰比高,泾水比洁可也。呜呼!壮哉!
wén chén dú shū míng lǐ, ér cháo tíng fù yōu dài zhī, qí xùn jié yí yǐ. zhì yú wǔ jiàng hé zhī, qiě wén chén píng rì shì tóng zǒu gǒu, yí fēi jiàng zé dùn ěr, nǎi bù wéi zéi yòu, kě wèi yì yǐ. zhì wú yī rén jiàng zhě, zé yòu yì shén. yóu kě yì zhě, fù rén nǚ zǐ, yì zhī zéi zhì, bù guò pī lüè yǐ ěr, fēi shén bù huò yǐ, wèi yǒu gān xīn yǐn jué zhě. jìng zhì hé chéng zì jìn, qí zhēn fēng jìn jié, zhēn gǔ jīn suǒ wèi wén yě.
文臣读书明理,而朝廷复优待之,其殉节宜矣。至于武将何知,且文臣平日视同走狗,宜非降则遁耳,乃不为贼诱,可为异矣。至无一人降者,则又异甚。尤可异者,妇人女子,亦知贼至,不过披掠已耳,非甚不获已,未有甘心引决者。竟至阖城自尽,其贞风劲节,真古今所未闻也。
yú lín dì lín hé tào, shuò běi jǐn guān, níng xià biān chuí yào lù, fù shān zǔ hé, èr wèi jì shī, zéi suì yóu qín yuè jìn, shì rú pò zhú yǐ.
榆林地临河套,朔北紧关,宁夏边陲要路,负山阻河,二卫既失,贼遂由秦越晋,势如破竹矣。
lǐ zì chéng tú qìng yáng
李自成屠庆阳
zì chéng jì pò yú lín, suì gōng qìng yáng, fǔ chéng zhōng jiān, shǒu sì rì, lì bù zhī, chéng xiàn. shǒu dào duàn fù xīng zhī fǔ dǒng wǎn tuī guān jìn jū shèng xiāng shēn tài cháng shǎo qīng má xǐ, jiē sǐ zhī. jū shèng zì shū kǒng, cháng yuán rén, jìn shì, chéng pò zì wěn. zì chéng tú qìng yáng, zhí hán wáng, dà zhāng wěi bǎng, yí xí hé nán jùn xiàn, é hái bīng xī ān, cǐ shí yuè shì.
自成既破榆林,遂攻庆阳,府城中坚,守四日,力不支,城陷。守道段复兴、知府董琬、推官靳居圣、乡绅太常少卿麻禧,皆死之。居圣字淑孔,长垣人,进士,城破自刎。自成屠庆阳,执韩王,大张伪榜,移檄河南郡县,俄还兵西安,此十月事。
dèng tài miào fù shī
邓太妙赋诗
dèng tài miào, gù níng hé wǔ shùn wáng zhī yì, sān shuǐ wén xiáng fèng tài qīng zhī jì shì yě. chóng zhēn chū nián, tài qīng yǐ tài pú shǎo qīng jiā jū, wǔ gōng rén mò, móu xù jù, jiā yuán yǒu bìng tóu lián zhī ruì, zuò jiā lián shī qī yán, jīn tǐ sì bǎi yú shǒu. dèng zhī fù cái qí nǚ ér gào zhī yuē: cǐ zhēn kě yǐ xù rǔ yǐ. tài qīng xǐ, suì wěi qín yān. jì guī yú wén, chūn qiū jiā rì, fèng tài fū rén bǎn yú chū yóu, dēng chē diào gǔ, fū fù chàng chóu, bǐ mò fēi dòng, zhēng guāng dòu jié. tài qīng yǒu èr chū xī jiāo jì, dú zhě shàn zhī. jiǎ xū tài qīng dé fēng jí, zhì rén wǔ chūn bù qǐ, dèng wéi wén yǐ jì, xù zhì xiáng xī, guān zhōng wén tǔ zhēng chuán xiě zhī. guǐ wèi dōng, guān shǎn róu lìn, dèng yǐ cái shén, wèi kòu dào suǒ zhī, lún yú chuǎng, dùn yú qín, liú lí yú yōu jì, yóu qiáng lǚ bì, pō mò liú tí, cháng fù qiū sī yī jué yún: jiān jiā yī wàng bì lián shān, xí xí qīng fēng fú cuì huán, qiū sè yì zhī wáng guó hèn, què jiào luò yè jǐn chéng bān.
邓太妙,故宁河武顺王之裔,三水文翔凤太青之继室也。崇祯初年,太青以太仆少卿家居,武恭人殁,谋续聚,家园有并头莲之瑞,作嘉莲诗七言,今体四百余首。邓之父才其女而告之曰:此真可以婿汝矣。太青喜,遂委禽焉。既归于文,春秋佳日,奉太夫人版舆出游,登车吊古,夫妇唱酬,笔墨飞动,争光斗捷。太青有二出西郊记,读者善之。甲戌太青得风疾,至壬午春不起,邓为文以祭,叙致详悉,关中文土争传写之。癸未冬,关陕蹂躏,邓以才甚,为寇盗所知,沦于闯,遁于秦,流离于幽冀,邮墙旅壁,泼墨留题,尝赋秋思一绝云:蒹葭一望碧连山,袭袭轻风拂翠鬟,秋色亦知亡国恨,却教落叶尽成斑。
sān qín yī shī, bù dú zhōng chén yì shì, bào tiān zhuì zhī yōu, jí fù rén nǚ zǐ, yì huái wáng guó zhī hèn. gù fù jì dèng tài miào yī shì.
三秦一失,不独忠臣义士,抱天坠之忧,即妇人女子,亦怀亡国之恨。故附记邓太妙一事。
lǐ zì chéng xiàn píng yáng
李自成陷平阳
shí èr yuè chū wǔ rì, zì chéng fā bīng rù hàn zhōng, fù fǎn bīng zhì hán chéng, dù hé. èr shí rì gēng chén, xiàn píng yáng, lì mín jiē jiàng. pú zhōu zhèn jiāng gāo jié wén zì chéng dù hé, yú shì tuì bīng zé zhōu, yán tú dà lüè. zì chéng shā xī hé wáng děng sān bǎi rén, shān xī jùn xiàn wén zéi zhì, wàng fēng yíng kuǎn.
十二月初五日,自成发兵入汉中,复反兵至韩城,渡河。二十日庚辰,陷平阳,吏民皆降。蒲州镇将高杰闻自成渡河,于是退兵泽州,沿途大掠。自成杀西河王等三百人,山西郡县闻贼至,望风迎款。
lǐ zì chéng xiàn gān zhōu
李自成陷甘州
shí èr yuè, zì chéng qiǎn zéi xiàn gān zhōu. gān sù xún fǔ lǐ rì ruì zǒng bīng guō dà jí tóng zhī lán tái děng bìng sǐ zhī. xī níng wèi shàng jiān shǒu bù xià, zhì míng nián jiǎ shēn èr yuè zhà xiáng, shā wěi guān hè jǐn děng.
十二月,自成遣贼陷甘州。甘肃巡抚李日瑞、总兵郭大吉、同知蓝台等并死之。西宁卫尚坚守不下,至明年甲申二月诈降,杀伪官贺锦等。
zhāng xiàn zhōng tú qí zhōu
张献忠屠蕲州
shí, lǐ zì chéng xiàn chéng tiān, jù xiāng yáng, suǒ zài qì chéng zǒu. xiàn zhōng yīn dé chéng jī gōng qǔ. xiān shì rén wǔ liù yuè, pò huáng ān. shí èr yuè, pò huáng méi. zhì shì guǐ wèi zhēng yuè, zhāng xiàn zhōng xí xiàn qí zhōu. cì rì, lìng jìn shēn xiào lián wén xué xī guàn dài zì dōng mén dà, yóu xī mén, jǐn shā zhī, suì tú qí zhōu. liú fù nǚ huǐ chéng, shāo bù lì, jí shā zhī. qí zhōu yǔ huáng ān huáng méi èr xiàn jù shǔ huáng zhōu fǔ.
时,李自成陷承天,据襄阳,所在弃城走。献忠因得乘机攻取。先是壬午六月,破黄安。十二月,破黄梅。至是癸未正月,张献忠袭陷蕲州。次日,令缙绅、孝廉、文学悉冠带自东门大,由西门,尽杀之,遂屠蕲州。留妇女毁城,稍不力,即杀之。蕲州与黄安、黄梅二县俱属黄州府。
zhāng xiàn zhōng tú qí shuǐ
张献忠屠蕲水
guǐ wèi èr yuè, xiāng guān zhōu zhī rèn gōu yǐn zhāng xiàn zhōng. chū sì dīng yǒu, xiàn zhōng suì xiàn qí shuǐ, tú qí chéng. dào chén xǔ wén qí bèi zhí bù qū, shā yú má chéng. yì yǒu ráo huàn, xiàn zhōng wèi zhì shí, qí shuǐ guān fǔ móu jí xiāng bīng shǒu yù, ráo huàn bù cóng. wèi xiāng bīng tú rǎo mín ěr. zéi shì kǒng jí, guān bīng qǐng yú gè huàn, měi huàn yǎng bīng sān míng, ráo huàn yuē: wǒ qióng huàn, bù néng yǎng yě. jì ér chéng pò, xiàn zhōng jí chéng zhōng shāng mín shì huàn yú jiào chǎng, ér jǐn shā zhī. hòu jí yú ráo, ráo fū fù guì qǐng yuē: yuàn chū jīn èr shí wàn miǎn sǐ. xiàn zhōng kuò qí jiā, dé sān shí wàn, zú shā zhī.
癸未二月,乡官周之任勾引张献忠。初四丁酉,献忠遂陷蕲水,屠其城。道臣许文歧被执不屈,杀于麻城。邑有饶宦,献忠未至时,蕲水官府谋集乡兵守御,饶宦不从。谓乡兵徒扰民耳。贼势孔亟,官兵请于各宦,每宦养兵三名,饶宦曰:我穷宦,不能养也。既而城破,献忠集城中商民士宦于教场,而尽杀之。后及于饶,饶夫妇跪请曰:愿出金二十万免死。献忠括其家,得三十万,卒杀之。
yě chéng yún: dū liáng dào cān zhèng xǔ wén qí wèi zéi suǒ zhí, qiú sǐ bù dé, piē jiàn cóng zéi zhòng duō xì huáng má, mì gào yǐ zhōng yì, běi yuē cóng zhōng jī zéi, yǐ liǔ quān wèi hào, shì wèi nì jīn wáng gù huái xiè qí shì, suì bèi hài. lín xíng tàn yuē: wú suǒ yǐ dàn xī bù sǐ zhě, zhèng wèi cǐ ěr. jīn jì wú chéng, tiān yě, hán xiào ér zú.
野乘云:督粮道参政许文歧为贼所执,求死不得,瞥见从贼众多系黄麻,密告以忠义,北约从中击贼,以柳圈为号,适为逆衿王固怀泄其事,遂被害。临刑叹曰:吾所以旦夕不死者,正为此耳。今既无成,天也,含笑而卒。
wáng gù huái fù zéi yǐ shā zhōng chén, zhēn jīn zhōng qín shòu yě. zhì ráo huàn yǐ sān shí wàn zī, ér bù kěn yǎng sān bīng, qí yú bǐ kě hèn. xiàn zhōng shā zhī kuài yǐ. dàn bǎi xìng yì hé zuì zāi!
王固怀附贼以杀忠臣,真衿中禽兽也。至饶宦以三十万赀,而不肯养三兵,其愚鄙可恨。献忠杀之快矣。但百姓亦何罪哉!