juǎn shí bā chóng zhēn shí wǔ nián rén wǔ
卷十八 崇祯十五年壬午
jiàng zuò yī xiāng
降座揖相
zhēng yuè xīn wèi shuò, shàng cháo bì, zhào dà xué shì zhōu yán rú hè féng shèng, xiè shēng rù diàn. yuē: gǔ shèng dì míng wáng, jiē chóng shī dào. qīng děng, zhèn zhī shī yě, zōng shè diàn ān, wéi zhū xiān shēng shì lài. mìng dōng xiàng lì, shàng jiàng zuò, xī xiàng yī zhī, gè kuì xiè.
正月辛未朔,上朝毕,召大学士周延儒、贺逢圣,谢升入殿。曰:古圣帝明王,皆崇师道。卿等,朕之师也,宗社奠安,维诸先生是赖。命东向立,上降座,西向揖之,各愧谢。
ēn miào cǐ jǔ, lǐ fēi qí rén, tú zì biǎn sǔn ěr. rán sān xiāng zhī zhōng, wéi hè wén zhōng chā kě wú kuì.
恩庙此举,礼非其人,徒自贬损耳。然三相之中,惟贺文忠差可无愧。
yáng rén yuàn lùn dōng chǎng jī shì
杨仁愿论东厂缉事
zhēng yuè, bà tí dū jīng yíng nèi chén. yù shǐ yáng rén yuàn shàng yán: chén jī gāo huáng dì chū wú suǒ wèi jī shì, chén gōng bù fǎ, zhǐ yú míng jiū, wú yīn jié yě. chén dài zuì nán chéng, suǒ jiàn cí sòng duō jiǎ fān yì, wàng chēng dōng chǎng, yòu rén zuò jiān, xié chóu shǒu gào, wéi kǒng qí bù wéi è yòu wéi kǒng bù jí lí yú fǎ. kuí zhī huáng shàng qì zuì jiě wǎng zhī rén, qǐ bù shāng zāi? fú yuàn xiān kuān dōng chǎng, dōng chǎng kuān zé xíng fǎ kě yǐ jiàn shěng. chén gèng yǒu qǐng, chén zǐ huò zuì, kǎn sòng mén xià kě yě, ruò yǒu tí qí yī chū, zī zhě jiā mén pò sàn, wú zī zhě dì fāng liǎn kuì, wéi hài fēi qiǎn. shàng shì zhī. yù dōng chǎng suǒ jī zhǐ yú móu nì luàn lún qí zuò jiān fàn kē, zì yǒu sī cún, bìng jiè jǐn yī xiào wèi, fèng shǐ xū jiǎo.
正月,罢提督京营内臣。御史杨仁愿上言:臣稽高皇帝初无所谓缉事,臣工不法,止于明纠,无阴讦也。臣待罪南城,所见词讼多假番役,妄称东厂,诱人作奸,挟仇首告,惟恐其不为恶;又惟恐不即罹于法。揆之皇上泣罪解网之仁,岂不伤哉?伏愿先宽东厂,东厂宽则刑法可以渐省。臣更有请,臣子获罪,槛送门下可也,若有缇骑一出,资者家门破散,无资者地方敛馈,为害非浅。上是之。谕东厂所缉止于谋逆乱伦其作奸犯科,自有司存,并戒锦衣校尉,奉使需搅。
dōng chǎng jī shì, wéi hài shén liè, rén yuàn yī yán ér shǎo zhǐ, rén rén zhī yán qí lì pǔ, xún zāi!
东厂缉事,为害甚烈,仁愿一言而少止,仁人之言其利溥,洵哉!
tiān tán
天坛
běi jīng yǒng dìng mén nèi wǔ lǐ, zuò dōng xiàng xī, wài wéi shí lǐ, yuán huán wèi zhuān chéng, xī duì shān chuān tán, qí tǐ fāng jí tián chù yě. nèi yuán diàn liú lí bì wǎ rú tài miào shì, zhōng shè tiān wèi, dōng shè tài sì wèi, wèi zuò jù gè zhàng yú, duō zhuì kě dēng, nèi xiǎo kān zhōng zhì mù zhǔ, yóu rén bù yì rù yě. sī zhī zhě tài cháng sì zhī huáng guān, sì miàn chuāng yǒu, xī yǐ qīng lán liào sī wèi zhàng, dà rú mén bǎn, míng liàng kě ài, zhì qǐn diàn yǒu lóng chuáng shàn diàn, yǒu shí jù gēng yī diàn, yǒu yǐ zuò xūn mù diàn, yǒu yù chí, yī qiè fǎ wù zhī huī huáng, lǐ shù zhī zhuāng yán, jì zhī qián shí rì kě zòng guān yě. nèi yǒu tóng jǐng, yǐ tóng zhù chéng quān, cóng dǐ tào shàng, shuǐ wèi qīng liè, yǐn zhī qìn gǔ. qí dì qù dà nèi shí yú lǐ, dāng jì zhī xī, èr gēng shí, yáo wàng tán nèi hóng dēng shàng shēng gān miǎo, zé lóng niǎn jǔ xíng, qí dēng lóng jìng sān zhàng, gāo wǔ zhàng, zhōng zuò liǎng huáng guān sī zhī.
北京永定门内五里,坐东向西,外围十里,圆环为砖城,西对山川坛,其体方籍田处也。内员殿琉璃碧瓦如太庙式,中设天位,东设太祀位,位座俱各丈余,掇缀可登,内小龛中置木主,游人不易入也。司之者太常寺之黄冠,四面窗牖,悉以青蓝料丝为障,大如门板,明亮可爱,至寝殿有龙床膳殿,有食具更衣殿,有椅座薰沐殿,有浴池,一切法物之辉煌,礼数之庄严,祭之前十日可纵观也。内有铜井,以铜铸成圈,从底套上,水味清洌,饮之沁骨。其地去大内十余里,当祭之夕,二更时,遥望坛内红灯上升竿杪,则龙辇举行,其灯笼径三丈,高五丈,中坐两黄冠司之。
tiān tán zhōng shè yī hēi qī mù tà, gāo èr chǐ xǔ, nán miàn wèi tiān wèi, tà shàng zhì mián huā fēi xù, yǐ yàn tiān shén jiàng lín. rú xù shāo dī, wèi wèi shén zhì ruò xù bù dòng rú gù, zé wèi tiān shén wèi zhì yě. tiān wèi dōng yì shè yī tà, wèi tiān zǐ wèi. jì tiān niú qù qí fù zhōng wǔ zàng děng wù, yǐ tán jiàng xiāng shí yú nèi, fén zhī, chòu shēng yú tiān.
天坛中设一黑漆木榻,高二尺许,南面为天位,榻上置棉花飞絮,以验天神降临。如絮稍低,谓为神至;若絮不动如故,则谓天神未至也。天位东亦设一榻,为天子位。祭天牛去其腹中五脏等物,以檀降香实于内,焚之,臭升于天。
jià xìng dì tán
驾幸地坛
chóng zhēn rén wǔ sì yuè liù rì, xiān dì xíng dà shè lǐ, fāng zé zài běi chéng wài, dōng běi fāng gàn wèi. xiān yī yuè, sǎo chú dí shì. shí rì qián, wèi zhì gè dāng. fán fǔ guǐ biān dòu nài jué dǐng dòu yǔ shēng qìng zhōng gǔ, jù yòng huáng shā lóng fù, xūn mù chù yì xiān shí rì shì tāng, wèn lǐ zhī shì, zòng wǎng guān yān. zhì qī shuì lóu fáng yú dōng huá mén zhī běi, wèi bì shàng guān. chū wǔ rì chén kè, yǔ guān shèng shì zhě, shù shēn dēng lóu, yáo hé jiǔ mǐ, yì jī rù. wǔ wèi èr kè, fāng guān nèi guān běn chéng xī tái yú dà xiǎo mín fáng yǒu hù tōng chū rù chù, xī jiān yǐ hóng fēng. xiān sān rì, jiē liǎng bàng wǔ fǔ bō jìn jūn róng zhuāng, zhí dāo jǐ jī jiān duì lì, zì dà míng mén, zhì dì tán sān shí yú lǐ, yuē yòng jiàng shì èr shí wàn. zhōng kuò sì zhàng, wèi yù dào, pù yǐ huáng shā, rén bù de xíng. yī qiè jiē xiàng xiàng dòu, tián sāi zhàn chē, jìn rén chū rù, qiáng bì chuāng yǒu, è mǒ hóng zhǐ hóng ní, rén cáng yú lóu shàng zhě, wèi xiǎo yǐn wèi xì yǔ, chì yù zhě gāo jiǎo pái yǔ kǒu xuān, bìng shì zhǔ rén bù tíng zhǔ yě. gèng chū, mǎ jià xiān guò, mǎ jià zhě tài zǔ zhī shén wèi yuè qì, yòng mín jiān zhī shù, nà yǐ èr shí sì mǎ jià niǎn ér xíng, zhí shì rén yì jiē hóng jūn mào suí hòu, xūn qī wén wǔ dāng sì jīn wú, bēn zǒu qū qiāng, dēng guāng zhào liàng, yōng rú làng gǔn. èr gēng yú hòu, lǔ bù dà jià zhì yǐ. wàn huǒ shǎn shuò, chén āi méng hùn, bù shèn biàn wǔ sè. yù guān shèng jià zhě, gè yǎng shén xù ruì, zhù yuè huí luán, jiù zhěn yǐ dài. jiē fāng zhí zhú, zhōng xiāo bù xiē yě. chū liù rì lí míng, mǎ jià xiān huí, jì guàn yǐ jiàng, jí chè xíng xuán miào, zhū yuè huáng máo, jǐn qí xiù wò, yuē qiān yú rén. shǎo qǐng bā xiàng pán shān ér lái, bèi shì huá jǐn, zì xiàng zhì wěi, míng jìng xuán chuí, bēi fù zhū qī hú lú, wēi rán yǎ bù, gù zhèn dàng qí yīn jié, shān pèi kēng qiāng, lìng rén hè cǎi, guò cǐ shì jiāng jí nào, fēi qí bào rù dà nèi, rú yàn lüě dì, kè guò sì wǔ, jūn róng yí wèi, gè wèi zhěng chì, fāng guān jiǎ zhǎng zhī lèi, fù sǎ huáng shā, pí jiàng qí zhú, chì jiè suǒ xiá jūn shì, lìng qí shì lì duì ǒu, yī shì qì xiè, zài jiā bì shì yán qí. yú shì jiè zhòu ér chí, jié duì ér lì, gè yǒu wèi cì, gè yǒu zhí yì, jīng qí pì yì, jiàn pèi yōng hé, huáng jīn zhǒu hòu, bái yù yāo héng, péi jì wén wǔ, jí qū dà míng mén nèi, gōng yī hòu jià, yáng biān kǒng hòu, yì gè zhēng xiān. cóng cǐ lóng jīng fèng pèi, jīn yuè yín zhǎo, xiǎng jié yí huáng, xī chì shù wàn. xíng xíng duì duì, cù cù chén chén, shēng cóng lǚ chū, qì cóng bí xī. yáo wén xiāo sháo zhī zòu, zhōng hé zhī lè, fēn tà rù ěr. qí gōng shàn zhī fāng yuán zhèng cè, cháng duǎn héng xié, wèi lóng xiáng, wèi fèng wǔ, wèi zhēn xiù, wèi suō zhī, wèi rì yuè diāo lòu zhī tǐ, wèi shān hé huì zǎo zhī xíng wèi, shén guǐ lí qí zhī zhuàng, wèi hǔ bào fēi zǒu zhī shì, yǐ jí bǎi huā cù jiù, wàn jǐn cái chéng. zhì gōng nǔ dāo dùn, míng guāng duó mù. rén yǒu yún, fán jìn shèng jià zhī jūn qì, jiē mù wèi zhī, yǐ bèi zhuàng guān zhě, gǔ shēng jiàn yán, jià jiāng zhì yǐ. yù lù dà lù, bù niǎn xiàng niǎn, jiē huáng juàn wèi huǎng, yǒu liǎng mò juàn, qū bǐng sǎn qián dǎo, wèi cháo tíng suǒ zuò, dà gǔ qí dào zài hòu, tú zhōng àn bù, xíng jí ér wěn, xià yǒu yī bǎi liù shí yú fū, jiān wú gāo xià zhě, yòu sān lǐ yī yì qí fū zhě yě. qián yòu yǒu shù shí nèi sì, yú pěng jīn lóng dà jiào yī zuò, wèi shēng jiàng niǎn qián suǒ yòng, qián hòu liǎng páng, gōng shàn xié yǎn, fān duì zhàng, fēi lóu guān bù kě. hòu zé dāng sì yōng cù, rú hóng yún bì tiān, liǎng jiē wàn hù, hū ěr qí kāi, gè zhēng zhú guī yù, rú chūn shè jiǔ lán yǐ.
崇祯壬午四月六日,先帝行大社礼,方泽在北城外,东北方干位。先一月,扫除涤拭。十日前,位置各当。凡簠簋边豆鼐爵鼎斗与笙磬钟鼓,俱用黄纱笼覆,薰沐处亦先十日试汤,问礼之士,纵往观焉。至期税楼房于东华门之北,为壁上观。初五日辰刻,与观盛事者,束身登楼,肴核酒米,亦齎入。午、未二刻,坊官内官本城西台于大小民房有户通出入处,悉缄以红封。先三日,街两傍五府拨禁军戎装,执刀戟跻肩对立,自大明门,至地坛三十余里,约用将士二十万。中阔四丈,为御道,铺以黄沙,人不得行。一切街衖巷窦,填塞战车,禁人出入,墙壁窗牖,垩抹红纸红泥,人藏于楼上者,为小饮、为细语,敕谕者高脚牌与口宣,并室主人不停嘱也。更初,马驾先过,马驾者太祖之神位乐器,用民间之数,捺以二十四马驾辇而行,执事人役皆红军帽随后,勋戚、文武、珰寺、金吾,奔走趋跄,灯光照亮,拥如浪滚。二更余后,卤簿大驾至矣。万火闪烁,尘埃蒙混,不甚辨五色。欲观圣驾者,各养神蓄锐,注阅回銮,就枕以待。街坊踯躅,终宵不歇也。初六日黎明,马驾先回,既灌以降,即撤行旋庙,朱钺黄旄,锦旗绣幄,约千余人。少顷八象蹒跚而来,被饰华锦,自项至尾,明镜悬垂,背负朱漆葫芦,巍然雅步,故振荡其音节,珊佩铿锵,令人喝采,过此势将极闹,飞骑报入大内,如燕掠地,刻过四五,军戎仪卫,各为整饬,坊官甲长之类,复洒黄沙,裨将骑逐,叱戒所辖军士,令其侍立对偶,衣饰器械,再加毖饰严齐。于是介胄而驰,结队而立,各有位次,各有执役,旌旗辟易,剑佩雍和,黄金肘后,白玉腰横,陪祭文武,急趋大明门内,恭揖候驾,扬鞭恐后,意各争先。从此龙旌凤旆,金钺银爪,响节仪锽,奚啻数万。行行队队,簇簇陈陈,声从履出,气从鼻息。遥闻箫韶之奏,中和之乐,纷沓入耳。其宫扇之方圆正侧,长短横斜,为龙翔,为凤舞,为针绣,为梭织,为日月雕镂之体,为山河绘藻之形为,神鬼离奇之状,为虎豹飞走之势,以及百花簇就,万锦裁成。至弓弩刀盾,明光夺目。人有云,凡近圣驾之军器,皆木为之,以备壮观者,鼓声渐严,驾将至矣。玉辂大辂,步辇象辇,皆黄绢为幌,有两墨绢,曲柄伞前导,为朝廷所坐,大鼓旗纛在后,途中按步,行疾而稳,下有一百六十舆夫,肩无高下者,又三里一易其夫者也。前又有数十内寺,舁捧金龙大轿一座,为升降辇前所用,前后两旁,宫扇斜掩,幡对障,非楼观不可。后则珰寺拥簇,如红云蔽天,两街万户,忽尔齐开,各征逐归寓,如春社酒阑矣。
xiè shēng xuē jí
谢升削籍
sì yuè, jǐ shì zhōng ní rén zhēn shàng yán: chén chū bài guān, lì hòu gé chén, xiè shēng yán jí bīng xiǎng shì. hū yuē: huáng shàng zì yòng cōng míng, chá chá wèi wù, tiān xià jù huài. shēng wèi jí rén chén, gǎn guī zuì tiān zǐ rú cǐ. shàng nù, mìng xuē qí jí.
四月,给事中倪仁祯上言:臣初拜官,例候阁臣,谢升言及兵饷事。忽曰:皇上自用聪明,察察为务,天下俱坏。升位极人臣,敢归罪天子如此。上怒,命削其籍。
mǎ shì yīng qǐ yòng
马士英起用
sì yuè, yòu mǎ shì yīng, qǐ bīng bù zuǒ shì láng, jiān qiān dōu yù shǐ. tí dū fèng yáng. shì yīng, chū fǔ xuān dà, yǐ zǒng jiān wáng kūn lùn zuì, zhì shì, gù tài cháng shǎo qīng ruǎn dà chéng wèi yíng jiù, gù dé qǐ yòng.
四月,宥马士英,起兵部左侍郎,兼佥都御史。提督凤阳。士英,初抚宣大,以总监王坤论罪,至是,故太常少卿阮大铖为营救,故得起用。
miǎn shuì tíng xíng
免税停刑
èr yuè, fā tǎng jīn èr wàn, zhèn shān dōng, miǎn shěng zhí shí èr nián yǐ qián shuì liáng, yǒu sī hùn zhēng zhě zuì, bǎi xìng huān hū chēng qìng. liù yuè, miǎn kāi fēng hé nán guī dé rǔ zhōu qù nián tián zū, yù gè shěng zhí tíng xíng sān nián. shí yuè, cì pín mín mǐ bù, rùn shí yī yuè, xià zhào zuì jǐ.
二月,发帑金二万,赈山东,免省直十二年以前税粮,有司混征者罪,百姓欢呼称庆。六月,免开封、河南、归德、汝州去年田租,谕各省直停刑三年。十月,赐贫民米布,闰十一月,下诏罪己。