juǎn shí bā chóng zhēn shí wǔ nián rén wǔ
卷十八 崇禎十五年壬午
jiàng zuò yī xiāng
降座揖相
zhēng yuè xīn wèi shuò, shàng cháo bì, zhào dà xué shì zhōu yán rú hè féng shèng, xiè shēng rù diàn. yuē: gǔ shèng dì míng wáng, jiē chóng shī dào. qīng děng, zhèn zhī shī yě, zōng shè diàn ān, wéi zhū xiān shēng shì lài. mìng dōng xiàng lì, shàng jiàng zuò, xī xiàng yī zhī, gè kuì xiè.
正月辛未朔,上朝畢,召大學士周延儒、賀逢聖,謝升入殿。曰:古聖帝明王,皆崇師道。卿等,朕之師也,宗社奠安,維諸先生是賴。命東向立,上降座,西向揖之,各愧謝。
ēn miào cǐ jǔ, lǐ fēi qí rén, tú zì biǎn sǔn ěr. rán sān xiāng zhī zhōng, wéi hè wén zhōng chā kě wú kuì.
恩廟此舉,禮非其人,徒自貶損耳。然三相之中,惟賀文忠差可無愧。
yáng rén yuàn lùn dōng chǎng jī shì
楊仁願論東廠緝事
zhēng yuè, bà tí dū jīng yíng nèi chén. yù shǐ yáng rén yuàn shàng yán: chén jī gāo huáng dì chū wú suǒ wèi jī shì, chén gōng bù fǎ, zhǐ yú míng jiū, wú yīn jié yě. chén dài zuì nán chéng, suǒ jiàn cí sòng duō jiǎ fān yì, wàng chēng dōng chǎng, yòu rén zuò jiān, xié chóu shǒu gào, wéi kǒng qí bù wèi è yòu wéi kǒng bù jí lí yú fǎ. kuí zhī huáng shàng qì zuì jiě wǎng zhī rén, qǐ bù shāng zāi? fú yuàn xiān kuān dōng chǎng, dōng chǎng kuān zé xíng fǎ kě yǐ jiàn shěng. chén gèng yǒu qǐng, chén zǐ huò zuì, kǎn sòng mén xià kě yě, ruò yǒu tí qí yī chū, zī zhě jiā mén pò sàn, wú zī zhě dì fāng liǎn kuì, wèi hài fēi qiǎn. shàng shì zhī. yù dōng chǎng suǒ jī zhǐ yú móu nì luàn lún qí zuò jiān fàn kē, zì yǒu sī cún, bìng jiè jǐn yī xiào wèi, fèng shǐ xū jiǎo.
正月,罷提督京營內臣。御史楊仁願上言:臣稽高皇帝初無所謂緝事,臣工不法,止於明糾,無陰訐也。臣待罪南城,所見詞訟多假番役,妄稱東廠,誘人作奸,挾仇首告,惟恐其不為惡;又惟恐不即罹於法。揆之皇上泣罪解網之仁,豈不傷哉?伏願先寬東廠,東廠寬則刑法可以漸省。臣更有請,臣子獲罪,檻送門下可也,若有緹騎一出,資者家門破散,無資者地方斂饋,為害非淺。上是之。諭東廠所緝止於謀逆亂倫其作奸犯科,自有司存,並戒錦衣校尉,奉使需攪。
dōng chǎng jī shì, wèi hài shén liè, rén yuàn yī yán ér shǎo zhǐ, rén rén zhī yán qí lì pǔ, xún zāi!
東廠緝事,為害甚烈,仁願一言而少止,仁人之言其利溥,洵哉!
tiān tán
天壇
běi jīng yǒng dìng mén nèi wǔ lǐ, zuò dōng xiàng xī, wài wéi shí lǐ, yuán huán wèi zhuān chéng, xī duì shān chuān tán, qí tǐ fāng jí tián chù yě. nèi yuán diàn liú lí bì wǎ rú tài miào shì, zhōng shè tiān wèi, dōng shè tài sì wèi, wèi zuò jù gè zhàng yú, duō zhuì kě dēng, nèi xiǎo kān zhōng zhì mù zhǔ, yóu rén bù yì rù yě. sī zhī zhě tài cháng sì zhī huáng guān, sì miàn chuāng yǒu, xī yǐ qīng lán liào sī wèi zhàng, dà rú mén bǎn, míng liàng kě ài, zhì qǐn diàn yǒu lóng chuáng shàn diàn, yǒu shí jù gēng yī diàn, yǒu yǐ zuò xūn mù diàn, yǒu yù chí, yī qiè fǎ wù zhī huī huáng, lǐ shù zhī zhuāng yán, jì zhī qián shí rì kě zòng guān yě. nèi yǒu tóng jǐng, yǐ tóng zhù chéng quān, cóng dǐ tào shàng, shuǐ wèi qīng liè, yǐn zhī qìn gǔ. qí dì qù dà nèi shí yú lǐ, dāng jì zhī xī, èr gēng shí, yáo wàng tán nèi hóng dēng shàng shēng gān miǎo, zé lóng niǎn jǔ xíng, qí dēng lóng jìng sān zhàng, gāo wǔ zhàng, zhōng zuò liǎng huáng guān sī zhī.
北京永定門內五里,坐東向西,外圍十里,圓環為磚城,西對山川壇,其體方籍田處也。內員殿琉璃碧瓦如太廟式,中設天位,東設太祀位,位座俱各丈余,掇綴可登,內小龕中置木主,遊人不易入也。司之者太常寺之黃冠,四面窗牖,悉以青藍料絲為障,大如門板,明亮可愛,至寢殿有龍床膳殿,有食具更衣殿,有椅座薰沐殿,有浴池,一切法物之輝煌,禮數之莊嚴,祭之前十日可縱觀也。內有銅井,以銅鑄成圈,從底套上,水味清洌,飲之沁骨。其地去大內十餘里,當祭之夕,二更時,遙望壇內紅燈上升竿杪,則龍輦舉行,其燈籠徑三丈,高五丈,中坐兩黃冠司之。
tiān tán zhōng shè yī hēi qī mù tà, gāo èr chǐ xǔ, nán miàn wèi tiān wèi, tà shàng zhì mián huā fēi xù, yǐ yàn tiān shén jiàng lín. rú xù shāo dī, wèi wèi shén zhì ruò xù bù dòng rú gù, zé wèi tiān shén wèi zhì yě. tiān wèi dōng yì shè yī tà, wèi tiān zǐ wèi. jì tiān niú qù qí fù zhōng wǔ zàng děng wù, yǐ tán jiàng xiāng shí yú nèi, fén zhī, chòu shēng yú tiān.
天壇中設一黑漆木榻,高二尺許,南面為天位,榻上置棉花飛絮,以驗天神降臨。如絮稍低,謂為神至;若絮不動如故,則謂天神未至也。天位東亦設一榻,為天子位。祭天牛去其腹中五臟等物,以檀降香實於內,焚之,臭升於天。
jià xìng dì tán
駕幸地壇
chóng zhēn rén wǔ sì yuè liù rì, xiān dì xíng dà shè lǐ, fāng zé zài běi chéng wài, dōng běi fāng gàn wèi. xiān yī yuè, sǎo chú dí shì. shí rì qián, wèi zhì gè dāng. fán fǔ guǐ biān dòu nài jué dǐng dòu yǔ shēng qìng zhōng gǔ, jù yòng huáng shā lóng fù, xūn mù chù yì xiān shí rì shì tāng, wèn lǐ zhī shì, zòng wǎng guān yān. zhì qī shuì lóu fáng yú dōng huá mén zhī běi, wèi bì shàng guān. chū wǔ rì chén kè, yǔ guān shèng shì zhě, shù shēn dēng lóu, yáo hé jiǔ mǐ, yì jī rù. wǔ wèi èr kè, fāng guān nèi guān běn chéng xī tái yú dà xiǎo mín fáng yǒu hù tōng chū rù chù, xī jiān yǐ hóng fēng. xiān sān rì, jiē liǎng bàng wǔ fǔ bō jìn jūn róng zhuāng, zhí dāo jǐ jī jiān duì lì, zì dà míng mén, zhì dì tán sān shí yú lǐ, yuē yòng jiāng shì èr shí wàn. zhōng kuò sì zhàng, wèi yù dào, pù yǐ huáng shā, rén bù de xíng. yī qiè jiē xiàng xiàng dòu, tián sāi zhàn chē, jìn rén chū rù, qiáng bì chuāng yǒu, è mǒ hóng zhǐ hóng ní, rén cáng yú lóu shàng zhě, wèi xiǎo yǐn wèi xì yǔ, chì yù zhě gāo jiǎo pái yǔ kǒu xuān, bìng shì zhǔ rén bù tíng zhǔ yě. gèng chū, mǎ jià xiān guò, mǎ jià zhě tài zǔ zhī shén wèi lè qì, yòng mín jiān zhī shù, nà yǐ èr shí sì mǎ jià niǎn ér xíng, zhí shì rén yì jiē hóng jūn mào suí hòu, xūn qī wén wǔ dāng sì jīn wú, bēn zǒu qū qiāng, dēng guāng zhào liàng, yōng rú làng gǔn. èr gēng yú hòu, lǔ bù dà jià zhì yǐ. wàn huǒ shǎn shuò, chén āi méng hùn, bù shèn biàn wǔ sè. yù guān shèng jià zhě, gè yǎng shén xù ruì, zhù yuè huí luán, jiù zhěn yǐ dài. jiē fāng zhí zhú, zhōng xiāo bù xiē yě. chū liù rì lí míng, mǎ jià xiān huí, jì guàn yǐ jiàng, jí chè xíng xuán miào, zhū yuè huáng máo, jǐn qí xiù wò, yuē qiān yú rén. shǎo qǐng bā xiàng pán shān ér lái, bèi shì huá jǐn, zì xiàng zhì wěi, míng jìng xuán chuí, bèi fù zhū qī hú lú, wēi rán yǎ bù, gù zhèn dàng qí yīn jié, shān pèi kēng qiāng, lìng rén hè cǎi, guò cǐ shì jiāng jí nào, fēi qí bào rù dà nèi, rú yàn lüě dì, kè guò sì wǔ, jūn róng yí wèi, gè wèi zhěng chì, fāng guān jiǎ zhǎng zhī lèi, fù sǎ huáng shā, bì jiāng qí zhú, chì jiè suǒ xiá jūn shì, lìng qí shì lì duì ǒu, yī shì qì xiè, zài jiā bì shì yán qí. yú shì jiè zhòu ér chí, jié duì ér lì, gè yǒu wèi cì, gè yǒu zhí yì, jīng qí pì yì, jiàn pèi yōng hé, huáng jīn zhǒu hòu, bái yù yāo héng, péi jì wén wǔ, jí qū dà míng mén nèi, gōng yī hòu jià, yáng biān kǒng hòu, yì gè zhēng xiān. cóng cǐ lóng jīng fèng pèi, jīn yuè yín zhǎo, xiǎng jié yí huáng, xī chì shù wàn. xíng xíng duì duì, cù cù chén chén, shēng cóng lǚ chū, qì cóng bí xī. yáo wén xiāo sháo zhī zòu, zhōng hé zhī lè, fēn dá rù ěr. qí gōng shàn zhī fāng yuán zhèng cè, zhǎng duǎn héng xié, wèi lóng xiáng, wèi fèng wǔ, wèi zhēn xiù, wèi suō zhī, wèi rì yuè diāo lòu zhī tǐ, wèi shān hé huì zǎo zhī xíng wèi, shén guǐ lí qí zhī zhuàng, wèi hǔ bào fēi zǒu zhī shì, yǐ jí bǎi huā cù jiù, wàn jǐn cái chéng. zhì gōng nǔ dāo dùn, míng guāng duó mù. rén yǒu yún, fán jìn shèng jià zhī jūn qì, jiē mù wèi zhī, yǐ bèi zhuàng guān zhě, gǔ shēng jiàn yán, jià jiāng zhì yǐ. yù hé dà hé, bù niǎn xiàng niǎn, jiē huáng juàn wèi huǎng, yǒu liǎng mò juàn, qū bǐng sǎn qián dǎo, wèi cháo tíng suǒ zuò, dà gǔ qí dào zài hòu, tú zhōng àn bù, xíng jí ér wěn, xià yǒu yī bǎi liù shí yú fū, jiān wú gāo xià zhě, yòu sān lǐ yī yì qí fū zhě yě. qián yòu yǒu shù shí nèi sì, yú pěng jīn lóng dà jiào yī zuò, wèi shēng jiàng niǎn qián suǒ yòng, qián hòu liǎng páng, gōng shàn xié yǎn, fān duì zhàng, fēi lóu guān bù kě. hòu zé dāng sì yōng cù, rú hóng yún bì tiān, liǎng jiē wàn hù, hū ěr qí kāi, gè zhēng zhú guī yù, rú chūn shè jiǔ lán yǐ.
崇禎壬午四月六日,先帝行大社禮,方澤在北城外,東北方干位。先一月,掃除滌拭。十日前,位置各當。凡簠簋邊豆鼐爵鼎斗與笙磬鐘鼓,俱用黃紗籠覆,薰沐處亦先十日試湯,問禮之士,縱往觀焉。至期稅樓房於東華門之北,為壁上觀。初五日辰刻,與觀盛事者,束身登樓,餚核酒米,亦齎入。午、未二刻,坊官內官本城西台於大小民房有戶通出入處,悉緘以紅封。先三日,街兩傍五府撥禁軍戎裝,執刀戟躋肩對立,自大明門,至地壇三十餘里,約用將士二十萬。中闊四丈,為御道,鋪以黃沙,人不得行。一切街衖巷竇,填塞戰車,禁人出入,牆壁窗牖,堊抹紅紙紅泥,人藏於樓上者,為小飲、為細語,敕諭者高腳牌與口宣,並室主人不停囑也。更初,馬駕先過,馬駕者太祖之神位樂器,用民間之數,捺以二十四馬駕輦而行,執事人役皆紅軍帽隨後,勛戚、文武、璫寺、金吾,奔走趨蹌,燈光照亮,擁如浪滾。二更余後,鹵簿大駕至矣。萬火閃爍,塵埃矇混,不甚辨五色。欲觀聖駕者,各養神蓄銳,注閱迴鑾,就枕以待。街坊躑躅,終宵不歇也。初六日黎明,馬駕先回,既灌以降,即撤行旋廟,朱鉞黃旄,錦旗繡幄,約千餘人。少頃八象蹣跚而來,被飾華錦,自項至尾,明鏡懸垂,背負朱漆葫蘆,巍然雅步,故振盪其音節,珊佩鏗鏘,令人喝采,過此勢將極鬧,飛騎報入大內,如燕掠地,刻過四五,軍戎儀衛,各為整飭,坊官甲長之類,復灑黃沙,裨將騎逐,叱戒所轄軍士,令其侍立對偶,衣飾器械,再加毖飾嚴齊。於是介冑而馳,結隊而立,各有位次,各有執役,旌旗辟易,劍佩雍和,黃金肘後,白玉腰橫,陪祭文武,急趨大明門內,恭揖候駕,揚鞭恐後,意各爭先。從此龍旌鳳旆,金鉞銀爪,響節儀鍠,奚啻數萬。行行隊隊,簇簇陳陳,聲從履出,氣從鼻息。遙聞簫韶之奏,中和之樂,紛沓入耳。其宮扇之方圓正側,長短橫斜,為龍翔,為鳳舞,為針繡,為梭織,為日月雕鏤之體,為山河繪藻之形為,神鬼離奇之狀,為虎豹飛走之勢,以及百花簇就,萬錦裁成。至弓弩刀盾,明光奪目。人有雲,凡近聖駕之軍器,皆木為之,以備壯觀者,鼓聲漸嚴,駕將至矣。玉輅大輅,步輦象輦,皆黃絹為幌,有兩墨絹,曲柄傘前導,為朝廷所坐,大鼓旗纛在後,途中按步,行疾而穩,下有一百六十輿夫,肩無高下者,又三里一易其夫者也。前又有數十內寺,舁捧金龍大轎一座,為升降輦前所用,前後兩旁,宮扇斜掩,幡對障,非樓觀不可。後則璫寺擁簇,如紅雲蔽天,兩街萬戶,忽爾齊開,各徵逐歸寓,如春社酒闌矣。
xiè shēng xuē jí
謝升削籍
sì yuè, gěi shì zhōng ní rén zhēn shàng yán: chén chū bài guān, lì hòu gé chén, xiè shēng yán jí bīng xiǎng shì. hū yuē: huáng shàng zì yòng cōng míng, chá chá wèi wù, tiān xià jù huài. shēng wèi jí rén chén, gǎn guī zuì tiān zǐ rú cǐ. shàng nù, mìng xuē qí jí.
四月,給事中倪仁禎上言:臣初拜官,例候閣臣,謝升言及兵餉事。忽曰:皇上自用聰明,察察為務,天下俱壞。升位極人臣,敢歸罪天子如此。上怒,命削其籍。
mǎ shì yīng qǐ yòng
馬士英起用
sì yuè, yòu mǎ shì yīng, qǐ bīng bù zuǒ shì láng, jiān qiān dōu yù shǐ. tí dū fèng yáng. shì yīng, chū fǔ xuān dà, yǐ zǒng jiān wáng kūn lùn zuì, zhì shì, gù tài cháng shǎo qīng ruǎn dà chéng wèi yíng jiù, gù dé qǐ yòng.
四月,宥馬士英,起兵部左侍郎,兼僉都御史。提督鳳陽。士英,初撫宣大,以總監王坤論罪,至是,故太常少卿阮大鋮為營救,故得起用。
miǎn shuì tíng xíng
免稅停刑
èr yuè, fā tǎng jīn èr wàn, zhèn shān dōng, miǎn shěng zhí shí èr nián yǐ qián shuì liáng, yǒu sī hùn zhēng zhě zuì, bǎi xìng huān hū chēng qìng. liù yuè, miǎn kāi fēng hé nán guī dé rǔ zhōu qù nián tián zū, yù gè shěng zhí tíng xíng sān nián. shí yuè, cì pín mín mǐ bù, rùn shí yī yuè, xià zhào zuì jǐ.
二月,發帑金二萬,賑山東,免省直十二年以前稅糧,有司混征者罪,百姓歡呼稱慶。六月,免開封、河南、歸德、汝州去年田租,諭各省直停刑三年。十月,賜貧民米布,閏十一月,下詔罪己。