lǐ zì chéng xiàn chéng tiān fǔ
李自成陷承天府
guǐ wèi zhēng yuè, lǐ zì chéng xiàn hú guǎng chéng tiān fǔ, xún fǔ sòng yī hè shǒu chéng, xià chéng xiàng zhàn, huī rèn jī shā shù zéi sǐ. yī hè hào hè fēng, shùn tiān wǎn píng jí, běi zhí bǎo dìng fǔ qīng yuàn xiàn rén. chóng zhēn sān nián gēng wǔ jǔ rén, xún fǔ dōu yù shǐ. chéng tiān pò, biāo xià yǒu yuàn fù zhī chū bēn zhě, yī hè jiān chí bù kěn, zú zì wěn sǐ. jiāng yīn píng shēng zài chǔ shǔ shí, yòu wén bèi zhí mà zéi sǐ. zhōng xiáng zhī xiàn xiāo hàn, yǒu xián shēng, zéi jiè qí bù yuē, shā xián lìng zhě sǐ, nǎi yōu zhī sì zhōng. jiè zhū sēng yuē, lìng ruò sǐ, dāng tú ěr sì. sēng jǐn shì zhī, hàn yuē: wú jǐn wú dào, bù ài rǔ fǎ, suì zì jīng.
癸未正月,李自成陷湖广承天府,巡抚宋一鹤守城,下城巷战,挥刃击杀数贼死。一鹤号鹤峰,顺天宛平籍,北直保定府清苑县人。崇祯三年庚午举人,巡抚都御史。承天破,标下有愿负之出奔者,一鹤坚持不肯,卒自刎死。江阴冯生在楚蜀时,又闻被执骂贼死。钟祥知县萧汉,有贤声,贼戒其部曰,杀贤令者死,乃幽之寺中。戒诸僧曰,令若死,当屠尔寺。僧谨视之,汉曰:吾尽吾道,不碍汝法,遂自经。
xiāo hàn, hào xiàng shí, jiāng xī nán fēng rén. chóng zhēn dīng chǒu jìn shì, shòu zhōng xiáng zhī xiàn. wǔ zài fèng mǎn xíng qǔ, wén xiāng fān xiàn, zì shì yuē, shì jiàn wēi shòu mìng, qǐ kě xiè dān? suì yǐ hù líng bǎo tǔ, zì qǐng yú fǔ àn miǎn jìn. rén wǔ shí èr yuè shí yī rì, zéi bī jìng, pò guān xiāng rù, xián shī sè, hàn fèn bì hū yuē. cǐ zhèng zhōng lìng xiào sǐ zhī rì yě. rù shǔ diàn cí jiā miào, chū juàn shuì lè lìng zhòng yìng zì jīng. yuē: nán zhōng nǚ liè, gè yí zì jìn. wú bù néng bì chéng zhōng yì wàn shēng líng, gǎn ài cǐ sān shí èr kǒu, bìng liǎng chú zǐ. yú shì yáng biān zhí zhǐ, huàn jiǎ dēng pí, zhòng xuán shǎng gé, shā zéi sān qiān yú jí, yuè liù rì, zéi fù dà hé jǐ bǎi wàn báo nèi chéng, xiāng chí wǔ zhòu yè, zhì guǐ wèi yuán dàn, hàn zhì jiàn xiàng běi, qì bài yuē: chén lì jié yǐ. jí chōng wéi bēn líng, zéi yì zhǒng zhì, hàn tǐng shēn dà hū zhōng xiáng zhī xiàn zài cǐ, bù dé shàn jīng líng qǐn, zéi zú xié zhī qián, hàn yǐn jǐng jiù rèn. zéi yuē: yù shǒu, yīng yún jí kǎn. zéi yuē: bāo pí, yīng yún jí bō. zéi qiǎn wěi guān yuán guī shuō jiàng, yǐ guǎn yí wú liú qīng tián wèi yán, hàn yīng zhī yuē: guǎn zhòng bù sǐ yǒu mǔ zài, wǒ zé bái yún wàng duàn, wéi zhī xiàng rì. yù lí zǐ tòng lín jiè zhī yì wǒ yī shang, cóng lóng huái zuǒ, wǒ zhèng zhí shèng zhǔ yīng míng jīn ōu wú quē, shì bù xiāng tóng, sǐ jí sǐ ěr. wù fù yán. zéi dàn ér zhòng zhī. bù rěn shā, pī piàn zhǐ, lìng luàn jiàn shè sǐ xiāo zhī xiàn, hàn jí tǎn xiōng yǐ shòu, jì wú bàn zú xiāng jiā, xuán yǒu piào sòng jí xiáng sì sēng liáo, zhì zé luó liè měi zhuàn, xiǎo zéi yī rén zhǔ zhī. hàn dà mà bù shí, qiú sǐ zhuǎn jí. mì sǐ qiě bù kě dé, ǒu yú yuán dìng mì tì dāo cáng zhī, yīn qǔ bì zhǐ, shū yáng jiāo shān hào qì hái tài xū, dān xīn zhào qiān gǔ, píng shēng wèi liǎo shì, liú zuò zhōng hún bǔ. yòu bié lù yí qí sǐ hòu jūn chén báo, lì wèi jūn wáng gù shǒu yáng liǎng yán. zhǐ qióng tóu bǐ qǐ, fù shí tǔ kuài cóng bì huà zhōng xiáng xiàn lìng xiāo hàn yuàn sǐ cǐ sì shí zì, suí shí duì bì zì wěn, xuè héng jiàn zì. shí zhēng yuè chū wǔ rì yě. shì mín mǎi chèn zhì lěi jiù sì dì quán zhī.
萧汉,号象石,江西南丰人。崇祯丁丑进士,授钟祥知县。五载俸满行取,闻襄藩陷,自誓曰,士见危授命,岂可卸担?遂以护陵保土,自请于抚按免觐。壬午十二月十一日,贼逼境,破关厢入,咸失色,汉奋臂呼曰。此正钟令效死之日也。入署奠辞家庙,出绢帨勒令众媵自经。曰:男忠女烈,各宜自尽。吾不能庇城中亿万生灵,敢爱此三十二口,并两雏子。于是扬鞭直指,擐甲登陴,重悬赏格,杀贼三千余级,越六日,贼复大合几百万薄内城,相持五昼夜,至癸未元旦,汉掷剑向北,泣拜曰:臣力竭矣。急冲围奔陵,贼亦踵至,汉挺身大呼钟祥知县在此,不得擅惊陵寝,贼卒挟之前,汉引颈就刃。贼曰:欲首,应云即砍。贼曰:剥皮,应云即剥。贼遣伪官元圭说降,以管夷吾刘清田为言,汉应之曰:管仲不死有母在,我则白云望断,惟知向日。郁离子痛鳞介之易我衣裳,从龙淮左,我正值圣主英明金瓯无缺,事不相同,死即死耳。勿复言。贼惮而重之。不忍杀,批片纸,令乱箭射死萧知县,汉即袒胸以受,寂无半镞相加,旋有票送吉祥寺僧寮,至则罗列美馔,小贼一人主之。汉大骂不食,求死转急。觅死且不可得,偶于圆定觅剃刀藏之,因取敝纸,书杨椒山浩气还太虚,丹心照千古,平生未了事,留作忠魂补。又别录夷齐死后君臣薄,力为君王固首阳两言。纸穷投笔起,复拾土块从壁画钟祥县令萧汉愿死此寺十字,随时对壁自刎,血横溅字。时正月初五日也。士民买榇致诔就寺地痊之。
zéi xiàn chéng tiān fǔ, gǎi yuē yáng wǔ zhōu, qiǎn wěi jiāng wáng kè shēng jué xiǎn líng, qiú bǎo, wěi zhī zhōu zhāng lián kuí, duō bèi qiāo chú, xiàn cè qiú huān, zéi fāng jǔ shì, zhé fēng léi dà zuò, zhòu huì, lián kuí jiàn jīn jiǎ jiāng, shǒu chí jīn guā, dāng tóu yī jī, jí hūn mí diē dì, kǒu bí liú xiě, yī yè ér sǐ. lián kuí, yí chéng zhū shēng, qí qī hé shì, gù yǐ mào dōu, wèi zéi suǒ zhí, shǒu jié bù cóng, kāng kǎi yù nàn zhě yě, kè shēng zhuā qù, bù zhī suǒ zài, zhòng zéi jīng sàn, chuǎng dà jù, suì bù gǎn dòng, yī yún: zhū zéi fā líng, hū dà shēng qǐ shān gǔ ruò léi zhèn, zéi jù ér zhǐ, fēn bīng xiàn qián jiāng jīng shān zhū xiàn.
贼陷承天府,改曰扬武州,遣伪将王克生决显陵,求宝,伪知州张联奎,多备锹锄,献策求欢,贼方举事,辄风雷大作,昼晦,联奎见金甲将,手持金瓜,当头一击,即昏迷跌地,口鼻流血,一夜而死。联奎,宜城诸生,其妻何氏,固以貌都,为贼所执,守节不从,慷慨遇难者也,克生抓去,不知所在,众贼惊散,闯大惧,遂不敢动,一云:诸贼发陵,忽大声起山谷若雷震,贼惧而止,分兵陷潜江、京山诸县。
hé shì shǒu jié ér sǐ, lián kuí mèi zéi ér yì sǐ, yī liú fāng, yī yí chòu yě. rán lián kuí dà sǔn míng jié, yǒu fù qí qī, dāng tóu yī jī, kuài zāi. yuè cǐ zhī zhōu guān bù rú xiàn lìng, nán zǐ bù rú fù rén yuǎn yǐ.
何氏守节而死,联奎媚贼而亦死,一流芳,一遗臭也。然联奎大损名节,有负其妻,当头一击,快哉。阅此知州官不如县令,男子不如妇人远矣。
fù jì: èr yì
附记:二异
èr yì zhě hé, yī mù zhōng rén, yī wú tóu rén yě. zéi xiàn chǔ yù zhū shěng, měi jué líng qiú bǎo, yī rì fā líng, dé èr měi rén. gài gōng fēi xùn zàng ér yóu wèi sǐ zhě. měi rén fù jiàn tiān rì xǐ shén, jì rù shì, dà xiào ér zú. yǐ jiǔ bì yuán shì, yīn fēng tǔ qì, qìn rù jī gǔ, fù něi tǐ róu, yī yù fēng rì, yáng qì jí sàn yě.
二异者何,一墓中人,一无头人也。贼陷楚豫诸省,每决陵求宝,一日发陵,得二美人。盖宫妃殉葬而犹未死者。美人复见天日喜甚,既入室,大笑而卒。以久闭元室,阴风土气,沁入肌骨,腹馁体柔,一遇风日,阳气即散也。
liú kòu shèng shí, chú yì rén mín wú xū rì, yī rén yuǎn guī, jù jiā sān shí yú lǐ, tiān yù qiě mù, tóu sù yě dǐ. lǚ zhǔ yún: shě hòu yǒu wū liǎng jiān, yǔ dì sù nèi, kǒng jīng ruò ěr. qí rén yuē: yǔ shēng píng wú suǒ wèi, dú wèi rǔ dì yé. jí jìn mén bì, kòu zhī bù yīng, mén hū qǐ, xīn guài zhī, jí rù shì, qǐ hù rén nǎi wú shǒu zhě, qí rén dà hài ér pū. lǚ zhǔ xiào yuē: rǔ yún bù wèi, hé nǎi ěr hū? wèi zhī yuē, wù wèi yě, xī wú dì yù liú kòu, zhǎn shǒu ér qù. shí zhāng lù zhū shòu qún jí, jiāng zhòng shī fēn dàn, dì jí wú dì, yī shén rén zhǐ zhī, yuē wù shí, cǐ rén lù shàng wú míng, shàng yǒu sì nián yáng shòu, bù yīng sǐ, qún shòu sàn qù. dì yīn zì fǔ qí shǒu, yǐ wú yǐ, hóu jiān zhǐ yī yìng guǎn ér yǐ, hūn yè qū guī, yǔ yǔ tóng wò, tán yù zéi shì shén xī. jí dàn, yǔ jiàn dì wú shǒu, dà hài, rán jìng bù sǐ, jī zé jiū jiū yǒu shēng, yòng chá chí wò shí guǎn zhōng, bǎo zé wú shēng yǐ, yòu néng zhī xí, yì yì shì yě.
流寇盛时,锄刈人民无虚日,一人远归,距家三十余里,天雨且暮,投宿野邸。旅主云:舍后有屋两间,予弟宿内,恐惊若耳。其人曰:予生平无所畏,独畏汝弟耶。及进门闭,扣之不应,门忽启,心怪之,及入视,启户人乃无首者,其人大骇而仆。旅主笑曰:汝云不畏,何乃尔乎?慰之曰,勿畏也,昔吾弟遇流寇,斩首而去。时獐鹿诸兽群集,将众尸分啖,递及吾弟,一神人止之,曰勿食,此人录上无名,尚有四年阳寿,不应死,群兽散去。弟因自抚其首,已无矣,喉间止一硬管而已,昏夜趋归,与予同卧,谈遇贼事甚悉。及旦,予见弟无首,大骇,然竟不死,饥则啾啾有声,用茶匙沃食管中,饱则无声矣,又能织席,亦异事也。
xī táng cuī guǎng zōng, wèi zhāng shǒu guī suǒ shā, réng bù sǐ, jī kě jí huà dì zuò zì, shì qíng bù tì, gēng shēng yī nán, sì wǔ nián hòu, hū huà dì yún, hòu rì dāng sǐ, jí qī guǒ zú.
昔唐崔广宗,为张守珪所杀,仍不死,饥渴即画地作字,世情不替,更生一男,四五年后,忽画地云,后日当死,及期果卒。
jiān zuǒ tǎng lóng shū, cháng yán qīn qī yóu shǔ, lù jīng hú xī, wǎn tóu yī diàn, hū jiàn zuǒ cè yī rén wú shǒu, hài yǐ wéi guǐ, zhǔ rén yuē: bù xū jīng, cǐ rén yě, wǎng nián yīn huàn luǒ lì, tóu hū zhuì tuō bù sǐ, zì cǐ měi suǒ xū, zé yǐ shǒu huà, rì yǐ zhōu tāng guàn zhī, gù zhì jīn yóu cún ěr.
监左帑龙舒,尝言亲戚游蜀,路经湖溪,晚投一店,忽见左侧一人无首,骇以为鬼,主人曰:不须惊,此人也,往年因患瘰疬,头忽坠脱不死,自此每所需,则以手画,日以粥汤灌之,故至今犹存耳。
sòng shào xīng èr shí wǔ nián, zhōng yì láng diāo duān lǐ, suí shào yùn yùn shǐ wǎng jiāng xī jīng yán zhōu chún ān dào shàng, qì yú pān xìng jiā, wén páng shě zé zé yǒu shēng, kuī zhī, nǎi yī wú tóu rén, zhī cǎo jù, yùn shǒu kuài jí, diāo dà jīng, pān shēng yuē: cǐ wú fù yě. xuān hé gēng zǐ, cháng zāo zéi luàn, zhǎn shǒu ér sǐ, shǒu zú yóu néng dòng, jī tǐ jiē wēn, bù rěn liàn bìn, yòng yào fù duàn chù, qí hòu chuāng yù, bié shēng yī qiào, yù yǐn shí jiū jiū rán, chú guàn yǐ zhōu tāng, gù lài yǐ huó, jīn sān shí liù nián, wēng yǐ qī shí yǐ.
宋绍兴二十五年,忠翊郎刁端礼,随邵运运使往江西经严州淳安道上,憩于潘姓家,闻旁舍啧啧有声,窥之,乃一无头人,织草屦,运手快疾,刁大惊,潘生曰:此吾父也。宣和庚子,尝遭贼乱,斩首而死,手足犹能动,肌体皆温,不忍殓殡,用药傅断处,其后疮愈,别生一窍,欲饮食啾啾然,除灌以粥汤,故赖以活,今三十六年,翁以七十矣。
wú tóu ér huó, qí shuō jìn dàn. kǒng shì bù zhī xìn, gù fù zǎi sān shì yú hòu, nǎi zhī gǔ jīn qí yì, hé suǒ bù yǒu.
无头而活,其说近诞。恐世不之信,故附载三事于后,乃知古今奇异,何所不有。
lǐ zì chéng tú huáng pō
李自成屠黄陂
guǐ wèi zhēng yuè shí rì yǐ sì, zéi xiàn yún mèng. shí yī rì bǐng wǔ, xiàn xiào gǎn. shí èr rì dīng wèi, lǐ zì chéng luó rǔ cái zhì huáng pō, zhī xiàn huái yìn zǒu, zéi shè wěi lìng, huáng pō shì mín shā wěi guān, zéi nù, fǎn bīng tú zhī. yí chéng yuán wèi píng dì. shí sān rì wù shēn, xiàn jǐng líng, zéi bié jiāng xiàn dé ān, zì chéng chí xí huáng zhōu, zhǐ chì shèng yú, wěi tuō rén yì yǐ yòu yuǎn jìn, wěi shì yǒu sān nián miǎn zhēng, yī mín bù shā zhī yǔ. yú mín jiē gǎn zhī. lǐ yán fù sī zuò mín yáo, lìng dǎng sòng zhī yún: chuān tā niáng, chī tā niáng, kāi le dà mén yíng chuǎng wáng. chuǎng wáng lái shí bù nà liáng. yǐ gù suǒ zhì fēng mǐ, huáng zhōu shǒu jiāng qì chéng dōng xià, lüè jiāng shàng kè zhōu, dà rǎo jiāng nán běi, fāng guó ān zhū jiàng tún hàn kǒu.
癸未正月十日乙巳,贼陷云梦。十一日丙午,陷孝感。十二日丁未,李自成、罗汝才至黄陂,知县怀印走,贼设伪令,黄陂士民杀伪官,贼怒,反兵屠之。夷城垣为平地。十三日戊申,陷景陵,贼别将陷德安,自成驰檄黄州,指斥乘舆,伪托仁义以诱远近,伪示有三年免征,一民不杀之语。愚民皆感之。李岩复私作民谣,令党诵之云:穿他娘,吃他娘,开了大门迎闯王。闯王来时不纳粮。以故所至风靡,黄州守将弃城东下,掠江上客舟,大扰江南北,方国安诸将屯汉口。