lǐ zì chéng xiàn chéng tiān fǔ
李自成陷承天府
guǐ wèi zhēng yuè, lǐ zì chéng xiàn hú guǎng chéng tiān fǔ, xún fǔ sòng yī hè shǒu chéng, xià chéng xiàng zhàn, huī rèn jī shā shù zéi sǐ. yī hè hào hè fēng, shùn tiān wǎn píng jí, běi zhí bǎo dìng fǔ qīng yuàn xiàn rén. chóng zhēn sān nián gēng wǔ jǔ rén, xún fǔ dōu yù shǐ. chéng tiān pò, biāo xià yǒu yuàn fù zhī chū bēn zhě, yī hè jiān chí bù kěn, zú zì wěn sǐ. jiāng yīn féng shēng zài chǔ shǔ shí, yòu wén bèi zhí mà zéi sǐ. zhōng xiáng zhī xiàn xiāo hàn, yǒu xián shēng, zéi jiè qí bù yuē, shā xián lìng zhě sǐ, nǎi yōu zhī sì zhōng. jiè zhū sēng yuē, lìng ruò sǐ, dāng tú ěr sì. sēng jǐn shì zhī, hàn yuē: wú jǐn wú dào, bù ài rǔ fǎ, suì zì jīng.
癸未正月,李自成陷湖廣承天府,巡撫宋一鶴守城,下城巷戰,揮刃擊殺數賊死。一鶴號鶴峰,順天宛平籍,北直保定府清苑縣人。崇禎三年庚午舉人,巡撫都御史。承天破,標下有願負之出奔者,一鶴堅持不肯,卒自刎死。江陰馮生在楚蜀時,又聞被執罵賊死。鍾祥知縣蕭漢,有賢聲,賊戒其部曰,殺賢令者死,乃幽之寺中。戒諸僧曰,令若死,當屠爾寺。僧謹視之,漢曰:吾盡吾道,不礙汝法,遂自經。
xiāo hàn, hào xiàng shí, jiāng xī nán fēng rén. chóng zhēn dīng chǒu jìn shì, shòu zhōng xiáng zhī xiàn. wǔ zài fèng mǎn xíng qǔ, wén xiāng fān xiàn, zì shì yuē, shì jiàn wēi shòu mìng, qǐ kě xiè dān? suì yǐ hù líng bǎo tǔ, zì qǐng yú fǔ àn miǎn jìn. rén wǔ shí èr yuè shí yī rì, zéi bī jìng, pò guān xiāng rù, xián shī sè, hàn fèn bì hū yuē. cǐ zhèng zhōng lìng xiào sǐ zhī rì yě. rù shǔ diàn cí jiā miào, chū juàn shuì lè lìng zhòng yìng zì jīng. yuē: nán zhōng nǚ liè, gè yí zì jǐn. wú bù néng bì chéng zhōng yì wàn shēng líng, gǎn ài cǐ sān shí èr kǒu, bìng liǎng chú zi. yú shì yáng biān zhí zhǐ, huàn jiǎ dēng pí, zhòng xuán shǎng gé, shā zéi sān qiān yú jí, yuè liù rì, zéi fù dà hé jǐ bǎi wàn báo nèi chéng, xiāng chí wǔ zhòu yè, zhì guǐ wèi yuán dàn, hàn zhì jiàn xiàng běi, qì bài yuē: chén lì jié yǐ. jí chōng wéi bēn líng, zéi yì zhǒng zhì, hàn tǐng shēn dà hū zhōng xiáng zhī xiàn zài cǐ, bù dé shàn jīng líng qǐn, zéi zú xié zhī qián, hàn yǐn jǐng jiù rèn. zéi yuē: yù shǒu, yīng yún jí kǎn. zéi yuē: bō pí, yīng yún jí bō. zéi qiǎn wěi guān yuán guī shuō jiàng, yǐ guǎn yí wú liú qīng tián wèi yán, hàn yīng zhī yuē: guǎn zhòng bù sǐ yǒu mǔ zài, wǒ zé bái yún wàng duàn, wéi zhī xiàng rì. yù lí zi tòng lín jiè zhī yì wǒ yī shang, cóng lóng huái zuǒ, wǒ zhèng zhí shèng zhǔ yīng míng jīn ōu wú quē, shì bù xiāng tóng, sǐ jí sǐ ěr. wù fù yán. zéi dàn ér zhòng zhī. bù rěn shā, pī piàn zhǐ, lìng luàn jiàn shè sǐ xiāo zhī xiàn, hàn jí tǎn xiōng yǐ shòu, jì wú bàn zú xiāng jiā, xuán yǒu piào sòng jí xiáng sì sēng liáo, zhì zé luó liè měi zhuàn, xiǎo zéi yī rén zhǔ zhī. hàn dà mà bù shí, qiú sǐ zhuǎn jí. mì sǐ qiě bù kě dé, ǒu yú yuán dìng mì tì dāo cáng zhī, yīn qǔ bì zhǐ, shū yáng jiāo shān hào qì hái tài xū, dān xīn zhào qiān gǔ, píng shēng wèi liǎo shì, liú zuò zhōng hún bǔ. yòu bié lù yí qí sǐ hòu jūn chén báo, lì wèi jūn wáng gù shǒu yáng liǎng yán. zhǐ qióng tóu bǐ qǐ, fù shí tǔ kuài cóng bì huà zhōng xiáng xiàn lìng xiāo hàn yuàn sǐ cǐ sì shí zì, suí shí duì bì zì wěn, xuè héng jiàn zì. shí zhēng yuè chū wǔ rì yě. shì mín mǎi chèn zhì lěi jiù sì dì quán zhī.
蕭漢,號象石,江西南豐人。崇禎丁丑進士,授鍾祥知縣。五載俸滿行取,聞襄藩陷,自誓曰,士見危授命,豈可卸擔?遂以護陵保土,自請於撫按免覲。壬午十二月十一日,賊逼境,破關廂入,咸失色,漢奮臂呼曰。此正鍾令效死之日也。入署奠辭家廟,出絹帨勒令眾媵自經。曰:男忠女烈,各宜自盡。吾不能庇城中億萬生靈,敢愛此三十二口,並兩雛子。於是揚鞭直指,擐甲登陴,重懸賞格,殺賊三千餘級,越六日,賊復大合幾百萬薄內城,相持五晝夜,至癸未元旦,漢擲劍向北,泣拜曰:臣力竭矣。急沖圍奔陵,賊亦踵至,漢挺身大呼鍾祥知縣在此,不得擅驚陵寢,賊卒挾之前,漢引頸就刃。賊曰:欲首,應雲即砍。賊曰:剝皮,應雲即剝。賊遣偽官元圭說降,以管夷吾劉清田為言,漢應之曰:管仲不死有母在,我則白雲望斷,惟知向日。郁離子痛鱗介之易我衣裳,從龍淮左,我正值聖主英明金甌無缺,事不相同,死即死耳。勿復言。賊憚而重之。不忍殺,批片紙,令亂箭射死蕭知縣,漢即袒胸以受,寂無半鏃相加,旋有票送吉祥寺僧寮,至則羅列美饌,小賊一人主之。漢大罵不食,求死轉急。覓死且不可得,偶於圓定覓剃刀藏之,因取敝紙,書楊椒山浩氣還太虛,丹心照千古,平生未了事,留作忠魂補。又別錄夷齊死後君臣薄,力為君王固首陽兩言。紙窮投筆起,復拾土塊從壁畫鍾祥縣令蕭漢願死此寺十字,隨時對壁自刎,血橫濺字。時正月初五日也。士民買櫬致誄就寺地痊之。
zéi xiàn chéng tiān fǔ, gǎi yuē yáng wǔ zhōu, qiǎn wěi jiāng wáng kè shēng jué xiǎn líng, qiú bǎo, wěi zhī zhōu zhāng lián kuí, duō bèi qiāo chú, xiàn cè qiú huān, zéi fāng jǔ shì, zhé fēng léi dà zuò, zhòu huì, lián kuí jiàn jīn jiǎ jiāng, shǒu chí jīn guā, dāng tóu yī jī, jí hūn mí diē dì, kǒu bí liú xiě, yī yè ér sǐ. lián kuí, yí chéng zhū shēng, qí qī hé shì, gù yǐ mào dōu, wèi zéi suǒ zhí, shǒu jié bù cóng, kāng kǎi yù nán zhě yě, kè shēng zhuā qù, bù zhī suǒ zài, zhòng zéi jīng sàn, chuǎng dà jù, suì bù gǎn dòng, yī yún: zhū zéi fā líng, hū dà shēng qǐ shān gǔ ruò léi zhèn, zéi jù ér zhǐ, fēn bīng xiàn qián jiāng jīng shān zhū xiàn.
賊陷承天府,改曰揚武州,遣偽將王克生決顯陵,求寶,偽知州張聯奎,多備鍬鋤,獻策求歡,賊方舉事,輒風雷大作,晝晦,聯奎見金甲將,手持金瓜,當頭一擊,即昏迷跌地,口鼻流血,一夜而死。聯奎,宜城諸生,其妻何氏,固以貌都,為賊所執,守節不從,慷慨遇難者也,克生抓去,不知所在,眾賊驚散,闖大懼,遂不敢動,一云:諸賊發陵,忽大聲起山谷若雷震,賊懼而止,分兵陷潛江、京山諸縣。
hé shì shǒu jié ér sǐ, lián kuí mèi zéi ér yì sǐ, yī liú fāng, yī yí chòu yě. rán lián kuí dà sǔn míng jié, yǒu fù qí qī, dāng tóu yī jī, kuài zāi. yuè cǐ zhī zhōu guān bù rú xiàn lìng, nán zǐ bù rú fù rén yuǎn yǐ.
何氏守節而死,聯奎媚賊而亦死,一流芳,一遺臭也。然聯奎大損名節,有負其妻,當頭一擊,快哉。閱此知州官不如縣令,男子不如婦人遠矣。
fù jì: èr yì
附記:二異
èr yì zhě hé, yī mù zhōng rén, yī wú tóu rén yě. zéi xiàn chǔ yù zhū shěng, měi jué líng qiú bǎo, yī rì fā líng, dé èr měi rén. gài gōng fēi xùn zàng ér yóu wèi sǐ zhě. měi rén fù jiàn tiān rì xǐ shén, jì rù shì, dà xiào ér zú. yǐ jiǔ bì yuán shì, yīn fēng tǔ qì, qìn rù jī gǔ, fù něi tǐ róu, yī yù fēng rì, yáng qì jí sàn yě.
二異者何,一墓中人,一無頭人也。賊陷楚豫諸省,每決陵求寶,一日發陵,得二美人。蓋宮妃殉葬而猶未死者。美人復見天日喜甚,既入室,大笑而卒。以久閉元室,陰風土氣,沁入肌骨,腹餒體柔,一遇風日,陽氣即散也。
liú kòu shèng shí, chú yì rén mín wú xū rì, yī rén yuǎn guī, jù jiā sān shí yú lǐ, tiān yù qiě mù, tóu sù yě dǐ. lǚ zhǔ yún: shě hòu yǒu wū liǎng jiān, yǔ dì sù nèi, kǒng jīng ruò ěr. qí rén yuē: yǔ shēng píng wú suǒ wèi, dú wèi rǔ dì yé. jí jìn mén bì, kòu zhī bù yīng, mén hū qǐ, xīn guài zhī, jí rù shì, qǐ hù rén nǎi wú shǒu zhě, qí rén dà hài ér pū. lǚ zhǔ xiào yuē: rǔ yún bù wèi, hé nǎi ěr hū? wèi zhī yuē, wù wèi yě, xī wú dì yù liú kòu, zhǎn shǒu ér qù. shí zhāng lù zhū shòu qún jí, jiāng zhòng shī fēn dàn, dì jí wú dì, yī shén rén zhǐ zhī, yuē wù shí, cǐ rén lù shàng wú míng, shàng yǒu sì nián yáng shòu, bù yīng sǐ, qún shòu sàn qù. dì yīn zì fǔ qí shǒu, yǐ wú yǐ, hóu jiān zhǐ yī yìng guǎn ér yǐ, hūn yè qū guī, yǔ yǔ tóng wò, tán yù zéi shì shén xī. jí dàn, yǔ jiàn dì wú shǒu, dà hài, rán jìng bù sǐ, jī zé jiū jiū yǒu shēng, yòng chá chí wò shí guǎn zhōng, bǎo zé wú shēng yǐ, yòu néng zhī xí, yì yì shì yě.
流寇盛時,鋤刈人民無虛日,一人遠歸,距家三十餘里,天雨且暮,投宿野邸。旅主云:舍後有屋兩間,予弟宿內,恐驚若耳。其人曰:予生平無所畏,獨畏汝弟耶。及進門閉,扣之不應,門忽啟,心怪之,及入視,啟戶人乃無首者,其人大駭而仆。旅主笑曰:汝雲不畏,何乃爾乎?慰之曰,勿畏也,昔吾弟遇流寇,斬首而去。時獐鹿諸獸群集,將眾屍分啖,遞及吾弟,一神人止之,曰勿食,此人錄上無名,尚有四年陽壽,不應死,群獸散去。弟因自撫其首,已無矣,喉間止一硬管而已,昏夜趨歸,與予同臥,談遇賊事甚悉。及旦,予見弟無首,大駭,然竟不死,飢則啾啾有聲,用茶匙沃食管中,飽則無聲矣,又能織席,亦異事也。
xī táng cuī guǎng zōng, wèi zhāng shǒu guī suǒ shā, réng bù sǐ, jī kě jí huà dì zuò zì, shì qíng bù tì, gēng shēng yī nán, sì wǔ nián hòu, hū huà dì yún, hòu rì dāng sǐ, jí qī guǒ zú.
昔唐崔廣宗,為張守珪所殺,仍不死,饑渴即畫地作字,世情不替,更生一男,四五年後,忽畫地雲,後日當死,及期果卒。
jiān zuǒ tǎng lóng shū, cháng yán qīn qī yóu shǔ, lù jīng hú xī, wǎn tóu yī diàn, hū jiàn zuǒ cè yī rén wú shǒu, hài yǐ wèi guǐ, zhǔ rén yuē: bù xū jīng, cǐ rén yě, wǎng nián yīn huàn luǒ lì, tóu hū zhuì tuō bù sǐ, zì cǐ měi suǒ xū, zé yǐ shǒu huà, rì yǐ zhōu tāng guàn zhī, gù zhì jīn yóu cún ěr.
監左帑龍舒,嘗言親戚游蜀,路經湖溪,晚投一店,忽見左側一人無首,駭以為鬼,主人曰:不須驚,此人也,往年因患瘰癧,頭忽墜脫不死,自此每所需,則以手畫,日以粥湯灌之,故至今猶存耳。
sòng shào xìng èr shí wǔ nián, zhōng yì láng diāo duān lǐ, suí shào yùn yùn shǐ wǎng jiāng xī jīng yán zhōu chún ān dào shàng, qì yú pān xìng jiā, wén páng shě zé zé yǒu shēng, kuī zhī, nǎi yī wú tóu rén, zhī cǎo jù, yùn shǒu kuài jí, diāo dà jīng, pān shēng yuē: cǐ wú fù yě. xuān hé gēng zǐ, cháng zāo zéi luàn, zhǎn shǒu ér sǐ, shǒu zú yóu néng dòng, jī tǐ jiē wēn, bù rěn liàn bìn, yòng yào fù duàn chù, qí hòu chuāng yù, bié shēng yī qiào, yù yǐn shí jiū jiū rán, chú guàn yǐ zhōu tāng, gù lài yǐ huó, jīn sān shí liù nián, wēng yǐ qī shí yǐ.
宋紹興二十五年,忠翊郎刁端禮,隨邵運運使往江西經嚴州淳安道上,憩於潘姓家,聞旁舍嘖嘖有聲,窺之,乃一無頭人,織草屨,運手快疾,刁大驚,潘生曰:此吾父也。宣和庚子,嘗遭賊亂,斬首而死,手足猶能動,肌體皆溫,不忍殮殯,用藥傅斷處,其後瘡愈,別生一竅,欲飲食啾啾然,除灌以粥湯,故賴以活,今三十六年,翁以七十矣。
wú tóu ér huó, qí shuō jìn dàn. kǒng shì bù zhī xìn, gù fù zài sān shì yú hòu, nǎi zhī gǔ jīn qí yì, hé suǒ bù yǒu.
無頭而活,其說近誕。恐世不之信,故附載三事於後,乃知古今奇異,何所不有。
lǐ zì chéng tú huáng bēi
李自成屠黃陂
guǐ wèi zhēng yuè shí rì yǐ sì, zéi xiàn yún mèng. shí yī rì bǐng wǔ, xiàn xiào gǎn. shí èr rì dīng wèi, lǐ zì chéng luó rǔ cái zhì huáng bēi, zhī xiàn huái yìn zǒu, zéi shè wěi lìng, huáng bēi shì mín shā wěi guān, zéi nù, fǎn bīng tú zhī. yí chéng yuán wèi píng dì. shí sān rì wù shēn, xiàn jǐng líng, zéi bié jiāng xiàn dé ān, zì chéng chí xí huáng zhōu, zhǐ chì chéng yú, wěi tuō rén yì yǐ yòu yuǎn jìn, wěi shì yǒu sān nián miǎn zhēng, yī mín bù shā zhī yǔ. yú mín jiē gǎn zhī. lǐ yán fù sī zuò mín yáo, lìng dǎng sòng zhī yún: chuān tā niáng, chī tā niáng, kāi le dà mén yíng chuǎng wáng. chuǎng wáng lái shí bù nà liáng. yǐ gù suǒ zhì fēng mí, huáng zhōu shǒu jiāng qì chéng dōng xià, lüè jiāng shàng kè zhōu, dà rǎo jiāng nán běi, fāng guó ān zhū jiāng tún hàn kǒu.
癸未正月十日乙巳,賊陷雲夢。十一日丙午,陷孝感。十二日丁未,李自成、羅汝才至黃陂,知縣懷印走,賊設偽令,黃陂士民殺偽官,賊怒,反兵屠之。夷城垣為平地。十三日戊申,陷景陵,賊別將陷德安,自成馳檄黃州,指斥乘輿,偽托仁義以誘遠近,偽示有三年免徵,一民不殺之語。愚民皆感之。李岩復私作民謠,令黨誦之云:穿他娘,吃他娘,開了大門迎闖王。闖王來時不納糧。以故所至風靡,黃州守將棄城東下,掠江上客舟,大擾江南北,方國安諸將屯漢口。