wáng bǎi hù
王百户
bǎi hù wáng mǒu, zhōu zhōng yù qí jiā, bǎi hù quàn zhōng sǐ, zhōng bù yīng, chū mén yù jiàng. bǎi hù wǎn zhōng dài duàn, zhōng bù tīng, bǎi hù zì yì.
百户王某,周钟寓其家,百户劝钟死,钟不应,出门欲降。百户挽钟带断,钟不听,百户自缢。
bǎi hù yì qí yǐ zāi. bù dú zì yì, ér qiě quàn zhōng, kě wèi zhōng chén liáng yǒu yǐ. shǐ zhōng néng tīng qí yán, qǐ fēi míng yǔ tiān rǎng tóng bì hū!
百户亦奇矣哉。不独自缢,而且劝钟,可谓忠臣良友矣。使钟能听其言,岂非名与天壤同敝乎!
wáng chéng ēn
王承恩
tài jiàn wáng chéng ēn, cóng dì yú méi shān. dì bēng, chéng ēn zài bài tòng kū, tuì ér zì yì yú tíng xià, yǔ dà xíng xiāng wàng, nán dōu shì zhōng mǐn.
太监王承恩,从帝于煤山。帝崩,承恩再拜恸哭,退而自缢于亭下,与大行相望,南都谥忠愍。
yī yún sī lǐ jiān wáng zhī jùn, cóng shàng sǐ méi shān. huò yún cóng sǐ zhě wáng zhī xīn, ér zhī jùn yǔ wáng dé huà, jù zì jìn. gèng xiáng. wáng zhī xīn, nán dōu shì zhōng mǐn. yòu yǒu lǐ fèng xiáng jiàng zéi bèi shā, yì shì gōng zhuàng.
一云司礼监王之俊,从上死煤山。或云从死者王之心,而之俊与王德化,俱自尽。更详。王之心,南都谥忠愍。又有李凤翔降贼被杀,亦谥恭壮。
dà shì jì yún: xùn cóng yú xiān dì zhī páng zhě, zhǐ yǒu nèi chén yī rén, huò yún wáng chéng ēn, huò yún wáng zhī jùn, huò wèi wáng zhī jìn, huò yuē wáng zhī chén.
大事记云:殉从于先帝之旁者,止有内臣一人,或云王承恩,或云王之俊,或谓王之进,或曰王之臣。
cáo wén yào
曹文耀
cáo wén yào, xiáng shì. zì shā. yuán jí sū zhōu, gù jìn shì cáo zi dēng zhī hòu. qī zhāng shì, shēng sì zǐ xùn sù mǐn yì, yī nǚ shùn. zhāng shì lǜ zǐ nǚ kū yú jiā cí. wén yào fù qiè qī xùn qī lǐ shì yì qī dèng shì shùn jí rǔ mǔ mèng yǔ sù mǐn bā rén tóng yì. yì jí sù qī zhōu shì, shéng duàn bù sǐ ér táo. xùn zì wěn bù shū, zéi sōu qí jiā cái, shì zhī.
曹文耀,庠士。自杀。原籍苏州,故进士曹子登之后。妻张氏,生四子逊、肃、敏、毅,一女顺。张氏率子女哭于家祠。文耀父妾、妻、逊妻李氏、毅妻邓氏、顺及乳母孟与肃、敏八人同缢。毅及肃妻周氏,绳断不死而逃。逊自刎不殊,贼搜其家财,释之。
zhāng shì xǐ
张世禧
zhāng shì xǐ, rú shì. èr zi mào shǎng mào guān, fù zǐ jù zì yì.
张世禧,儒士。二子懋赏、懋官,父子俱自缢。
zhōu mǒu
周某
tóng shēng zhōu mǒu, wén dì bēng, fèn jī chuí xiōng, ǒu xuè shù shēng, yī tòng ér jué. yòu běi tōng zhōu yǒu tóng shēng, fèn fā yì sǐ, xī bù chuán qí xìng míng.
童生周某,闻帝崩,愤激捶胸,呕血数升,一恸而绝。又北通州有童生,愤发缢死,惜不传其姓名。
tāng wén qióng
汤文琼
tāng wén qióng, cài yōng yě. jiàn xiān dì zǐ gōng guò, tòng kū chù shí sǐ. yī yún, běi jīng bù yī tāng wén qióng, wén méi shān zhī biàn, gǎn kǎi zì shā, qí yī dài suǒ cáng yǒu yún: wèi fēi wén chéng xiàng zhī wèi, xīn tóng wén chéng xiàng zhī xīn. zéi wén zhī, yì tàn qí zhōng yì yún. nán dōu zèng zhōng shū shè rén, cì cí, é yuē jīng zhōng.
汤文琼,菜佣也。见先帝梓宫过,恸哭触石死。一云,北京布衣汤文琼,闻煤山之变,感慨自杀,其衣带所藏有云:位非文丞相之位,心同文丞相之心。贼闻之,亦叹其忠义云。南都赠中书舍人,赐祠,额曰旌忠。
biān nián yún: wén qióng wén biàn, shū qí shēn yuē: wèi fēi yún yún, bào shī dū shì, jiàn zhě āi zhī.
编年云:文琼闻变,书其身曰:位非云云,暴尸都市,见者哀之。
lǐ xiǎo huái
李小槐
lǐ xiǎo huái, shùn tiān mín yě. qī dù shì, èr zi yī nǚ, yī bì, chà cì yì bì, xiǎo huái nǎi yì. yòu jū mín tián shì, hé mén zì fén. huò yún yǒu tián xìng, yì yú zì tǎ xiàng. hòu rén rù qí shì, jiàn shū jí shén duō, jīng chéng jiāng mǐ xiàng kǒu, yǒu chuán shén zhě, fū fù tóng yì.
李小槐,顺天民也。妻杜氏,二子一女,一婢,差次缢毕,小槐乃缢。又居民田氏,阖门自焚。或云有田姓,缢于自塔巷。后人入其室,见书籍甚多,京城江米巷口,有传神者,夫妇同缢。
wǔ shì pū
武氏仆
wǔ shì pū mǒu, bù xiáng míng xìng. sù yǒu yì fēng, dāng qí zhǔ wǔ sù shòu zéi wěi zhí, suǒ jí fú, pū dà tòng yuē: nú wén zhǔ yōu chén rǔ, zhǔ rǔ chén sǐ, jīn shèng jià bēng, zhǔ rén bù bēn sāng kū lín, yòu qǔ jí fú, xiǎng jiàn xīn jūn hū? è sǐ shì xiǎo, shī jié shì dà. wàng sān sī zhī. kòu tóu chū xuè, sù bù tīng. qiě chì zhī chū. pū yuē: zhǔ rén wéi míng lì suǒ huò, wàng yì yī tǒng, bù tīng wú yán, hòu bì yǒu huǐ. lǐ zéi tān yín wú dào, shàng gàn tiān nù, xià fú mín qíng, bù jiǔ bì bài, wú bù rěn jiàn zhǔ shī suǒ yě. bù shí ér zú. sù guān wěi huái yáng fáng yù shǐ, hòu wèi huái fǔ lù zhèn fēi qín, jiě nán jīng zhǎn zhī.
武氏仆某,不详名姓。素有义风,当其主武愫受贼伪职,索吉服,仆大恸曰:奴闻主忧臣辱,主辱臣死,今圣驾崩,主人不奔丧哭临,又取吉服,想见新君乎?饿死事小,失节事大。望三思之。叩头出血,愫不听。且叱之出。仆曰:主人为名利所惑,妄意一统,不听吾言,后必有悔。李贼贪淫无道,上干天怒,下拂民情,不久必败,吾不忍见主失所也。不食而卒。愫官伪淮扬防御使,后为淮抚路振飞擒,解南京斩之。
yī shí cháo shì xiān jǐ, dà yì jù xùn cǐ pū.
一时朝士先几,大义俱逊此仆。
zhū tíng huàn
朱庭焕
zhū tíng huàn, zì zhōng bái, shàn xiàn rén. chóng zhēn jiǎ xū jìn shì, shòu gōng bù zhǔ shì, shēng lú zhōu zhī fǔ. dīng yōu, fú chú bǔ dà míng, lèi qiān zhǔ zhěng chì dà míng, guǎn lǐ hé dào mǎ zhèng, yì chuán bīng bèi fù shǐ. jiǎ shēn sān yuè, zéi jiāng liú zōng mǐn chuán pái zhāo xiáng, gōng jī suì qí pái, gǔ lì jìn shēn shì shù, fēn shǒu chéng mén, fáng yù yán sù. bù yì jiān tú gōu yǐn. chū sì, zéi fēng yōng huán gōng, nán mén pò, zéi rù, gōng bèi zhí, bī jiàng bù qū, mà bù jué kǒu. zéi nù, fù wéi gān shā zhī, xuán shǒu tōng qú, hé jiā tóu jǐng shòu huán sǐ. dì tíng bǐng. jù shū chén qíng, nán dōu zèng gōng yòu dōu yù shǐ. gōng lì rèn shí nián, qīng shèn qín wú yī xī zhī wéi, ér zhōng xiào dà jié, yóu suǒ zhì jǐn. chù shàng jìng ér bù ā, yù xià yán ér bù kè. zài dà míng shí, jūn xìng páng wǔ, gōng sù yè lì shì, shū suǒ xíng zhě yú bì ér rì jī xiāo zhī, lì shǔ jǐng wèi, xíng yù yī qīng, shì mín huái dé, yǒu gǔ xún liáng fēng yún.
朱庭焕,字中白,单县人。崇祯甲戌进士,授工部主事,升庐州知府。丁忧,服除补大名,累迁主整饬大名,管理河道马政,驿传兵备副使。甲申三月,贼将刘宗敏传牌招降,公击碎其牌,鼓励缙绅士庶,分守城门,防御严肃。不意奸徒勾引。初四,贼蜂拥环攻,南门破,贼入,公被执,逼降不屈,骂不绝口。贼怒,缚桅杆杀之,悬首通衢,合家投井授缳死。弟廷炳。具疏陈情,南都赠公右都御史。公历任十年,清慎勤无一息之违,而忠孝大节,尤所致谨。处上敬而不阿,御下严而不刻。在大名时,军兴旁午,公夙夜莅事,书所行者于壁而日稽销之,吏属警畏,刑狱一清,士民怀德,有古循良风云。
fāng wén yào
方文耀
fāng wén yào, zì huái hù, lóng xī rén. chóng zhēn gēng chén jìn shì, shòu hù bù zhǔ shì, lì yuán wài láng zhōng, shēng hé jiān fǔ zhī fǔ. zéi xiàn chéng, gōng bù qū, zéi zhàng zhī, dà mà bù jué kǒu. sǐ zhī.
方文耀,字怀怙,龙溪人。崇祯庚辰进士,授户部主事,历员外郎中,升河间府知府。贼陷城,公不屈,贼杖之,大骂不绝口。死之。
péng shì hóng
彭士宏
péng shì hóng, liáo dōng rén, wèi nán gōng zhī xiàn. chuǎng zéi cháng qū jī nán, suǒ zhì kuǎn fù. gōng lì shì mín, chì shǒu jù, zhòng xián wèi yì xiǎo bù zhī, gōng yuē wú fèng mìng shǒu cǐ tǔ, shēng sǐ yǐ zhī, fèn yǒng jī zéi, zòng bù shèng, sǐ yì míng mù. zhòng huán qì yuē: chén yì yě, rú shēng líng hé? gōng yì qì yuē: rén xīn rú cǐ, dà shì yǐ qù. wú jǐn wú xīn ěr. shì shēn zú yíng zéi rù, gōng fēi yī zuò táng shàng, zéi wèn hé gù bù bèi liáng qiǔ, gōng zì liè zhǐ fā yuē: wǒ cháo tíng guān, ér wèi zéi bèi liáng hū? zéi nù zhǎn zhī, xuán shǒu chéng mén.
彭士宏,辽东人,为南宫知县。闯贼长驱畿南,所至款附。公励士民,饬守具,众咸谓邑小不支,公曰吾奉命守此土,生死以之,奋勇击贼,纵不胜,死亦瞑目。众环泣曰:臣谊也,如生灵何?公亦泣曰:人心如此,大事已去。吾尽吾心耳。士绅卒迎贼入,公绯衣坐堂上,贼问何故不备粮糗,公眦裂指发曰:我朝廷官,而为贼备粮乎?贼怒斩之,悬首城门。
fēng jiāng zhī chén, yīng sǐ fēng jiāng, ruò sān gōng zhě, kě wèi wú kuì jué zhí yǐ. yì yú wén zhī yǒu rén yún, wú xiāng mǒu, wèi jī nán sī lǐ, shǒu jū yōng, wén zéi zhì, wǎng yíng èr bǎi lǐ, jì dǐ guān, chuǎng yí yǒu fú, mìng mǒu wǎng fǎn guān mén shù sì, shǐ lìng qián qí zhēn zhī, guǒ wú bèi, chuǎng nǎi rù. dà xiào yuē: gǔ suǒ wèi yī fū dāng guān, wàn rén mò dí yě, shǐ jià pào yú cǐ, yǐ wǔ bǎi rén shǒu zhī, wú yì qǐ néng guò zāi. mǒu yì dà xiào yuē: cǐ tiān shēng chén yǐ zī wú zhǔ. wū hū, fū dú wú fēng jiāng zhī zé zhě hū? shì sān gōng hé rú?
封疆之臣,应死封疆,若三公者,可谓无愧厥职矣。抑余闻之友人云,吾乡某,为畿南司理,守居庸,闻贼至,往迎二百里,既抵关,闯疑有伏,命某往返关门数四,始令前骑侦之,果无备,闯乃入。大笑曰:古所谓一夫当关,万人莫敌也,使架炮于此,以五百人守之,吾亦岂能过哉。某亦大笑曰:此天生臣以资吾主。呜呼,夫独无封疆之责者乎?视三公何如?
jīn yù dòng
金毓峒
jīn yù dòng, zì hè chōng, běi zhí bǎo dìng wán xiàn rén. fù huì quán, guān sī tú, wèi wàn lì gēng chén jìn shì. gōng shǎo yǔ cóng zǐ xiào sūn, dú shū láng shān, kǎi rán yǒu chéng qīng zhī zhì. zhōng chóng zhēn jiǎ xū jìn shì, chú zhōng shū shè rén. xīn sì qiū yǐ chén cáo wù chēng zhǐ, shòu hú guǎng dào yù shǐ. xún chū àn tài chuān, jí fù mìng, zéi shǐ rù hán gǔ. jiǎ shēn chūn, zhào duì biàn diàn, xuán cǎo zhào mìng jiān xuān dà jūn. xuān yún gào xiàn, suí fèng mìng dū jìn lǚ, è jī nán yào hài, gōng chí zhì bǎo dìng, sàn jiā zī qiān jīn, kào shì zú, wèi gù shǒu jì. shí gōng cóng zǐ zhèn sūn, yǐ jiàn shù dēng wǔ kē, xiāng jiàn qì xià, wèi shì sǐ. zhèn sūn zhě, xiào sūn dì yě. zéi wéi jí, zhèn sūn dēng pí xié shǐ, yì qú shuài shù rén, xiōng dì sī shì yuē: yī dàn yǒu biàn, bì cóng jì fù yóu dì xià. gōng wén zhī, wèi xiào sūn yuē: sǐ yì cún gū nán, wǒ yǐ ruò zi wèi tuō, xiào sūn shòu mìng, fēn pèi wáng rú rén, jǐn chū zān ěr yǐ kào shì. shì yì fèn zéi yù yǐn qù. ér sān yuè shí jiǔ zhī xìn zhì yǐ. gōng tòng kū yǔ chéng jù sǐ, xuán yín pái yǐ shǎng jī zéi zhě. dé jí wú shù. èr shí sì chén kè, chéng nán lóu huǒ qǐ, zéi chéng yàn dēng chéng, suì xiàn. zhèn sūn yuè mǎ fù zéi yuē: chéng tóu shā ěr shuài zhě, wǒ yě. gé dòu bì shù rén ér sǐ. zéi zhī jiě zhī. gōng liè zì mà, tí jiàn zhǎn yī lǜ yī zéi, fù yìn běi kòu shǒu yuē: chén lì jié yǐ. tóu sān huáng miào gǔ jǐng sǐ. wáng rú rén yì sǐ. zhí sūn jīn yīng, qī chén shì, jí shì ér guì xiāng, jiē tóu jǐng sǐ. zéi dà suǒ liǎng gū, xiào sūn bèi shòu páo luò cǎn xíng, tǐ cì duō wú wán fū, zhōng yǐ dé miǎn. sān rì hòu, xiào sūn shōu gōng hái gǔ rú shēng, rén gòng yì zhī.
金毓峒,字鹤冲,北直保定完县人。父讳铨,官司徒,为万历庚辰进士。公少与从子肖孙,读书郎山,慨然有澄清之志。中崇祯甲戌进士,除中书舍人。辛巳秋以陈漕务称旨,授湖广道御史。寻出按泰川,及复命,贼始入函谷。甲申春,召对便殿,旋草诏命监宣大军。宣云告陷,随奉命督禁旅,扼畿南要害,公驰至保定,散家赀千金,犒士卒,为固守计。时公从子振孙,以剑术登武科,相见泣下,为誓死。振孙者,肖孙弟也。贼围急,振孙登陴挟矢,殪渠帅数人,兄弟私誓曰:一旦有变,必从季父游地下。公闻之,谓肖孙曰:死易存孤难,我以弱子为托,肖孙受命,分配王孺人,尽出簪珥以犒士。士益奋贼欲引去。而三月十九之信至矣。公痛哭与城俱死,悬银牌以赏击贼者。得级无数。二十四辰刻,城南楼火起,贼乘焰登城,遂陷。振孙跃马赴贼曰:城头杀尔帅者,我也。格斗毙数人而死。贼支解之。公裂眦骂,提剑斩一绿衣贼,负印北叩首曰:臣力竭矣。投三皇庙古井死。王孺人缢死。侄孙金罂,妻陈氏,及侍儿桂香,皆投井死。贼大索两孤,肖孙备受炮烙惨刑,体刺剟无完肤,终以得免。三日后,肖孙收公骸骨如生,人共义之。
yī yún gōng fēn shǒu xī mén, chéng xiàn, zéi zhí zhī, jiē rù sān huáng miào, yè wěi jiāng, gōng fèn quán ōu zéi shuài pū zhī, yuè rù jǐng zhōng sǐ. zhèn sūn dēng chéng shè zéi, duō yīng xián ér bì. chéng xiàn, zhòng jiě róng yī zì nì, zhèn sūn bù kěn yuē: wǔ fū běn shǎi yě. zéi hào yú zhòng yuē: xiāng guān zǐ dì, kě sù jiù xíng. zhèn sūn yī mí fú dà hū yuē: wǒ yù shǐ jīn yù dòng zhí yún yún. zéi zhī jiě zhī. xiào sūn zi yīng xí chén shì, gù jìn shì chén shì zhāng sūn nǚ, nián shí bā, yǔ zǔ mǔ zhāng mǔ yáng sǎo cháng sān shì sì rén, tóng shí tóu jǐng. zhāng shì bào qí sūn yú huái tóng xià, shì ér guì xiāng děng sì rén yì cóng ér xià, jiē sǐ.
一云公分守西门,城陷,贼执之,揭入三皇庙,谒伪将,公奋拳殴贼帅仆之,跃入井中死。振孙登城射贼,多应弦而毙。城陷,众解戎衣自匿,振孙不肯曰:武夫本色也。贼号于众曰:乡官子弟,可速就刑。振孙衣祢福大呼曰:我御史金毓峒侄云云。贼支解之。肖孙子罂媳陈氏,故进士陈士章孙女,年十八,与祖母张、母杨、嫂常三世四人,同时投井。张氏抱其孙于怀同下,侍儿桂香等四人亦从而下,皆死。
gōng yīng chéng xùn shǒu, jié bǐ suī yáng, zhì xiào sūn bǎo gū, wú yì chéng yīng, ér zhèn sūn cóng sǐ, yǒu rú nán bā. xià dǎi jīn guó, cóng róng jiù yì, yóu shì zhī suǒ nán.
公婴城殉守,节比睢阳,至肖孙保孤,无异程婴,而振孙从死,有如南八。下逮巾帼,从容就义,尤世之所难。