yún yáng gǔ jiàn
郧阳古剑
guǐ wèi èr yuè chū qī rì gēng wǔ, yún yáng fǔ tiān mǎ shān bēng, chū gǔ jiàn yī kǒu. shàng shū yún: bāo jiā dà nú ér gōng, shén jī miào huǒ zhèn fú kōng mǎ xiàn mén nèi mù zǐ sǐ, luó guà tān tóu wěi mǎn shān. jiǔ jiǔ shù dào, qǔ chū qīng fēng. hóng wǔ èr shí èr nián qīng tián liú jī zào. sì yuè chū liù, xíng dū sī dì píng bǎn xià xún chū huǒ yào sì shí liù lǒu qiān zi liù lǒu. shàng shū bāo dū sī zhì, yǐ cǐ jī zéi, dài wú xū fā. àn liú qīng tián zú yú hóng wǔ bā nián, jīn gǔ jiàn zhī shuō bù zhī hé jù. rán shì yuè shí yī rì, luó rǔ jí bèi shā, xún zì chéng fàn yún bài qù zé mǎ xiàn jù shì yīng lǐ chuǎng, luó guà jù shì yīng luó rǔ cái cáo cāo yě.
癸未二月初七日庚午,郧阳府天马山崩,出古剑一口。上书云:包家大奴儿弓,神机妙火震浮空;马陷门内木子死,罗挂滩头伪满山。九九数盗,取出青锋。洪武二十二年青田刘基造。四月初六,行都司地平板下寻出火药四十六篓、铅子六篓。上书包都司制,以此击贼,殆无虚发。按刘青田卒于洪武八年,今古剑之说不知何据。然是月十一日,罗汝即被杀,寻自成犯郧败去;则马陷句似应李闯,罗褂句似应罗汝才、曹操也。
gāo dòu shū shǒu yún yáng
高斗枢守郧阳
yún yáng lín jiè qín shǔ, zuǒ yòu jīng xiāng, chǔ zhī jí gū wēi dì yě. zì yún fǔ nán bēn, chéng rì yè dān dān huán gōng zhī zhě, dòng jīng xún yuè, lài jīng nán dào gāo dòu shū, jié lì shǒu yù. sì yuè chū xún, zéi shù wàn zhì chéng xià, sì miàn jiē zhù gāo tái wèi zuò kùn jì, wǒ bīng jǐn huǐ qí tái, yòu chòng pào shāng zéi wàn yú, zéi nǎi dùn qù. yǐ cì jiàn fù jūn zhōu gǔ chéng děng zhōu xiàn, yòu chuán xí sì fāng, yù yǐ zéi bì kě miè, hǎo yì shì mín duō yǒu yīng zhī zhě.
郧阳邻界秦蜀,左右荆襄,楚之极孤危地也。自郧抚南奔,城日夜耽耽环攻之者,动经旬月,赖荆南道高斗枢,竭力守御。四月初旬,贼数万至城下,四面皆筑高台为坐困计,我兵尽毁其台,又铳炮伤贼万余,贼乃遁去。以次渐复均州、谷城等州县,又传檄四方,谕以贼必可灭,好义士民多有应之者。
lǐ zì chéng xiàn bǎo kāng
李自成陷保康
sì yuè dīng yǒu, zì chéng xiàn bǎo kāng, zhī xiàn shí wéi tán sǐ zhī. bǎo kāng xiàn shǔ yún yáng. xīn chǒu, zì chéng qiǎn wěi jiāng zhī yǔ zhōu, yǔ zhōu shǒu jiāng xiān qī jù lǐ yíng zéi, zéi shè wěi guān zhī rèn. èr shí yī rì jiǎ shēn, xià zhào lì jiàng shì tǎo zéi, gào yù tiān xià. shì yuè chū yī jiǎ zǐ qǐ, yǒu guǐ yǒu wú dīng yǒu yǒu dīng chǒu wú xīn chǒu, zài kǎo.
四月丁酉,自成陷保康,知县石维坛死之。保康县属郧阳。辛丑,自成遣伪将之禹州,禹州守将先期具礼迎贼,贼设伪官之任。二十一日甲申,下诏厉将士讨贼,告谕天下。是月初一甲子起,有癸酉无丁酉、有丁丑无辛丑,再考。
gù jūn ēn yì qǔ guān zhōng
顾君恩议取关中
guǐ wèi wǔ yuè, lǐ zì chéng zài xiāng yáng suǒ zào gōng diàn jiē qīng tā, suì yí tún dèng zhōu, yì bīng gōng yún yáng, wèi guān jūn suǒ bài, fù tuì tún xiāng yáng, yǔ qún zéi yì suǒ xiàng. niú jīn xīng qǐng xiān qǔ hé běi, zhí dǎo jīng shī. yáng chéng yù yù xiān jù liú dū, duàn cáo yùn. dú gù jūn ēn yuē: fǒu fǒu, xiān jù liú jīng, shì jū xià liú, nán jì dà shì, qí cè shī zhī huǎn. zhí dǎo jīng shī, wàn yī bù shèng, tuì wú suǒ guī, qí cè shī zhī jí. bù rú xiān qǔ guān zhōng, wèi yuán shuài sāng zǐ zhī bāng, jiàn guó lì yè, rán hòu páng lüè sān páng, gōng qǔ shān xī, hòu xiàng jīng shī, jìn tuì yǒu yú. fāng wèi quán cè. zì chéng cóng qí jì, suì jū tiě gōng, zhòu yè zào tiě gōu dīng gè wàn yú, móu rù tóng guān, yuè yú shān xiǎn. xiān shì, zì chéng hǎo lüè, niú jīn xīng quàn yǐ bù shā, suì yán jí qí xià, mín jiān shāo ān dǔ, zhé xiāng kuáng huò, wú yǒu gù zhì. liù yuè, zì chéng dà zào zhōu jiàn yú jīng xiāng.
癸未五月,李自成在襄阳所造宫殿皆倾塌,遂移屯邓州,益兵攻郧阳,为官军所败,复退屯襄阳,与群贼议所向。牛金星请先取河北,直捣京师。杨承裕欲先据留都,断漕运。独顾君恩曰:否否,先据留京,势居下流,难济大事,其策失之缓。直捣京师,万一不胜,退无所归,其策失之急。不如先取关中,为元帅桑梓之邦,建国立业,然后旁略三旁,攻取山西,后向京师,进退有余。方为全策。自成从其计,遂拘铁工,昼夜造铁钩钉各万余,谋入潼关,越逾山险。先是,自成好掠,牛金星劝以不杀,遂严戢其下,民间稍安堵,辄相诳惑,无有固志。六月,自成大造舟舰于荆襄。
gù jūn ēn, bá gòng, wèi wěi lì zhèng fǔ xuǎn láng. hòu zì chéng rù qín qǔ zhào pò jīng shī, jù rú jūn ēn jì, yì zéi zhī yǒu cái zhì zhě.
顾君恩,拔贡,为伪吏政府选郎。后自成入秦、取赵、破京师,俱如君恩计,亦贼之有才智者。
zhāng xiàn zhōng yù rù shǔ, xiān yú cháo hú xí shuǐ shī, lǐ zì chéng móu qǔ qín, bìng yú jīng xiāng zào zhōu jiàn. jù yù zhǐ nán bīng bù shàng, qiě shǐ qín shǔ bù jiè yě. èr zéi shēng dōng jī xī, guǐ jì lüè tóng.
张献忠欲入蜀,先于巢湖习水师,李自成谋取秦,并于荆襄造舟舰。俱欲止南兵不上,且使秦蜀不戒也。二贼声东击西,诡计略同。
sūn chuán tíng gōng bá táng xiàn
孙传廷攻拔唐县
guǐ wèi wǔ yuè, zhào sūn chuán tíng zuò sù jiǎo kòu. liù yuè shí wǔ dīng chǒu, lì shǎng gé, gòu lǐ zì chéng wàn jīn, jué tōng hóu gòu zhāng xiàn zhōng wǔ qiān jīn, guān jí pǐn, shì xí jǐn yī zhǐ huī, yú gè yǒu chà. jìn sūn chuán tíng bīng bù shàng shū, zǒng zhì jiǎo zéi jūn wù, réng zǒng zhì sān biān, zhù zǒng shī qī shěng zhī yìn. jiǔ yuè bā rì jǐ hài, chuán tíng jué rǔ zhōu, wěi dū du lǐ yǎng chún lǜ suǒ bù jiàng, zhī zéi bìng bīng shǒu bǎo fēng, chuán tíng suì gōng bǎo fēng. shí yī rì rén yín, zì chéng lái yuán, bái guǎng ēn gāo jié děng zhàn què zhī. chuán tíng yuē: bǎo fēng bù jí xià, ér zéi jiù dà zhì, zé fù bèi shòu dí yǐ. qīn dū zhū jūn, xī lì gōng bá zhī, zhǎn wěi zhōu mù chén kě xīn děng shù shí jí, suì yǐ dà bīng dǎo táng xiàn. shí zéi jiā kǒu jǐn zài táng xiàn, zéi fā jīng qí lái yuán, guān jūn yǐ rù chéng, jǐn shā zéi jiā kǒu, zéi yíng tòng kū, shì shā guān bīng.
癸未五月,诏孙传廷作速剿寇。六月十五丁丑,立赏格,购李自成万金,爵通侯;购张献忠五千金,官极品,世袭锦衣指挥,余各有差。进孙传廷兵部尚书,总制剿贼军务,仍总制三边,铸总师七省之印。九月八日己亥,传廷决汝州,伪都督李养纯率所部降,知贼并兵守宝丰,传廷遂攻宝丰。十一日壬寅,自成来援,白广恩、高杰等战却之。传廷曰:宝丰不即下,而贼救大至,则腹背受敌矣。亲督诸军,悉力攻拔之,斩伪州牧陈可新等数十级,遂以大兵捣唐县。时贼家口尽在唐县,贼发精骑来援,官军已入城,尽杀贼家口,贼营痛哭,誓杀官兵。
guān bīng yù zéi yǐ lái, yǒu sān kuài shì. yī qín gāo yíng xiáng, yī shè zì chéng mù, sān shā zéi jiā kǒu. sān zhě chuán tíng shí jū qí èr. hòu suī yǒu tóng guān zhī bài, rán liǎng dà gōng bù kě mò yě. dàn yǎng chún zhī jiàng, shí wèi tōng zéi zhāng běn, gǔ yún shòu xiáng rú shòu dí, nài hé qīng xìn yǐ zhì bài xié?
官兵御贼以来,有三快事。一擒高迎祥,一射自成目,三杀贼家口。三者传廷实居其二。后虽有潼关之败,然两大功不可没也。但养纯之降,实为通贼张本,古云受降如受敌,奈何轻信以致败邪?
sūn chuán tíng zhú lǐ zì chéng
孙传廷逐李自成
sūn chuán tíng jì bá táng xiàn, rén yín zì zhū xiān zhèn ér nán, dà yǔ liù rì, liáng chē rì xíng sān shí lǐ, shì mǎ jù jī, huò quàn xuán shī jiù yùn. chuán tíng yuē: jūn yǐ xíng, jí hái yì jī, dāng pò yī xiàn jiù shí ěr. shí sān rì jiǎ chén, fù shǎn xiàn, xiàn jù qióng mín, jí luó yáng èr bǎi yú, qǐng kè shí jǐn. zì chéng jiāng bù qí wàn yú nì zhàn, guān bīng qián fēng jī duàn zì chéng zuò dào, jìn zhú zhī, zì chéng bēn xiāng yáng.
孙传廷既拔唐县,壬寅自朱仙镇而南,大雨六日,粮车日行三十里,士马俱饥,或劝旋师就运。传廷曰:军已行,即还亦饥,当破一县就食耳。十三日甲辰,复陕县,县俱穷民,集骡羊二百余,顷刻食尽。自成将步骑万余逆战,官兵前锋击断自成坐纛,进逐之,自成奔襄阳。
cǐ zhàn chā qiáng rén yì.
此战差强人意。
sūn chuán tíng rǔ zhōu dà bài
孙传廷汝州大败
guǐ wèi jiǔ yuè, dà yǔ lián xún, sūn chuán tíng jūn fá shí. èr shí yī rì rén zǐ, bīng huā yú rǔ zhōu, jiàng dào yīn tōng zì chéng. èr shí èr rì guǐ chǒu, zì chéng lǜ jīng qí dà zhì, guān jūn jiē zhàn, xiàn zéi fú zhōng, zéi chéng zhī, guān jūn dà bài. zì chéng qū dà duì, jí zhuī. yī rì chí zǒu sì bǎi lǐ, guān jūn sǐ wáng sì wàn yú rén, sàng qí jūn zī shù wàn. chuán tíng gù jiāng jiā zǐ, rán bù zhī bīng, hǎo dà yán, jiǔ biān jīng ruì, xī lì huī xià. yòu jù tóng guān zhī xiǎn, zì chéng yù yòu zhì zhī, měi zhàn zhé nì jīng ruì, qū nàn mín dāng qián, yīn shì duō suǒ zhǎn huò. chuán tíng zhì yì jiāo, lǚ shū zòu jié. qiě shàng yán yǒu zì zéi zhōng táo huí zhě, yán zéi wén chén míng jiē jīng kuì, chén shì sù qīng chǔ, yù bù yǐ yī zéi yí jūn yōu. shàng xìn zhī, yīn zhào duì qún chén, chū chuán tíng shū shì zhòng. bīng bù shì láng zhāng fèng xiáng, dú yán zéi sù jiǎo duō zhà, shì ruò bù kě xìn, qiě chuán tíng suǒ tǒng jiē liáng jiàng jìn bīng, bù rú wèi bì xià liú cǐ jiā dàng, shàng mù shè zhī. qún chén kuī shàng yì, zhēng qǐng mìng chuán tíng jìn jiǎo, zhì shì guǒ bài, nǎi xuē chuán tíng zhí, chōng wèi shì guān, è yú tóng guān, jiā bái guǎng ēn shǎn xī zǒng bīng guān, tí bīng yuán jiǎo. jìn shì chéng yuán shū yán, jiān dà kòu bì tú dà jǔ, hé shù shí wàn zhī zhòng, bā miàn ér qí gōng zhī, shuí yìng yuán, shuí shēng shí, shuí qiān zhì, shuí pī fù, zhe zhe zhào yìng, shǐ zhī pí yú bèn mìng, jiù jiē bù xiá, rán hòu kě yī gǔ ér qín, qǐ chì chuán tíng píng guān gù shǒu, wù shì làng zhàn. shū zòu bù xǐng.
癸未九月,大雨连旬,孙传廷军乏食。二十一日壬子,兵哗于汝州,降盗阴通自成。二十二日癸丑,自成率精骑大至,官军接战,陷贼伏中,贼乘之,官军大败。自成驱大队,疾追。一日驰走四百里,官军死亡四万余人,丧其军资数万。传廷故将家子,然不知兵,好大言,九边精锐,悉隶麾下。又据潼关之险,自成欲诱致之,每战辄匿精锐,驱难民当前,因是多所斩获。传廷志益骄,屡疏奏捷。且上言有自贼中逃回者,言贼闻臣名皆惊溃,臣誓肃清楚,豫不以一贼遗君忧。上信之,因召对群臣,出传廷疏示众。兵部侍郎张凤翔,独言贼素狡多诈,示弱不可信,且传廷所统皆良将劲兵,不如为陛下留此家当,上目摄之。群臣窥上意,争请命传廷进剿,至是果败,乃削传廷职,充为事官,扼于潼关,加白广恩陕西总兵官,提兵援剿。进士程源疏言,歼大寇必图大举,合数十万之众,八面而齐攻之,谁应援,谁声实,谁牵制,谁批腹,着着照应,使之疲于奔命,救接不暇,然后可一鼓而擒,乞敕传廷凭关固守,勿事浪战。书奏不省。
dà yǔ fá shí, tiān shí rén shì kě zhī, rán wén yuè jiā jūn cù yù dí bù dòng, gù hàn zhī shén nán. wèi yǒu yī rì zǒu shù bǎi lǐ zhě. jí zì chéng gǎn yú jí zhuī, yì shú zhī guān jūn wú jì lǜ ěr. bù rán, bǐ dú bù wèi xiàn yú fú hū? shì qiū, mǎ shì qí zhǔ wǔ wéi, cè lüè yún: bǐ zhī qíng xíng zài wǒ rú nóng wù, ér wǒ zhī qíng xíng zài bǐ rú liè jù. cǐ zhī wèi yě. suī rán fá shí jūn zào, xiān zì bài yǐ. qǐ bì dài dào zhī tōng zéi yǐ zāi.
大雨乏食,天时人事可知,然闻岳家军猝遇敌不动,故撼之甚难。未有一日走数百里者。即自成敢于疾追,亦熟知官军无纪律耳。不然,彼独不畏陷于伏乎?是秋,马世奇主武闱,策略云:彼之情形在我如浓雾,而我之情形在彼如列炬。此之谓也。虽然乏食军噪,先自败矣。岂必待盗之通贼矣哉。
qián suǒ zài guān bīng bài zéi, huò zhǎn shǒu shù shí huò shù bǎi zhì qiān yú ér zhǐ yǐ, jí jīng zhú yì bù guò shù shí lǐ yǐ ěr. fū yǐ shù wàn jí shù shí wàn zhī zéi, ér jǐn zhǎn qí qiān bǎi, yì hé guān shèng fù. kuàng wèi bì shā zéi jīng ruì, huò yǐ liáng mín mào gōng hū? zī zhī yī bài, zé chí zǒu sì bǎi lǐ, sǐ wáng sì wàn yú, hé duō guǎ yuǎn jìn xiāng qù ruò shì? jūn xíng zéi shì, qiáng ruò shèng fù, yú shì hū jiàn yǐ.
前所载官兵败贼,或斩首数十、或数百至千余而止矣,即经逐亦不过数十里已耳。夫以数万及数十万之贼,而仅斩其千百,亦何关胜负。况未必杀贼精锐,或以良民冒功乎?兹之一败,则驰走四百里,死亡四万余,何多寡远近相去若是?军形贼势,强弱胜负,于是乎见矣。