tóu chéng ān chā
投誠安插
guǎng dōng dào yù shǐ fàn shū yuē: cóng lái zhì lǐ mò dà yú jiāng yǔ, chóu móu mò qiè yú kòu niè. guó jiā zhèn lǚ yǐ lái, kuò qīng sì hǎi me me qiè fā, jiān miè hé nán. dàn cháo tíng hǎo shēng wèi xīn, fán yǒu wěi zhòng tóu chéng, jí zhǔn guī shùn, qiě yǔ guān jué suǒ yǐ kāi zì xīn zhī lù, ér shī fù yù zhī rén yě. jīn tóu chéng zhī qīng xīn bào xiào zhě gù duō, rán yì yǒu yī èr yīng yǎn wèi huà láng xìng yóu cún. dà zé rú sì chuān zhī hǎo chéng yì shān dōng zhī yú qī děng, cì zé rú jiāng zhè zhī hú kòu zhāng shǒu zhì děng, yǐ tóu fù pàn. kuí jué suǒ yóu, gài yóu lái tóu chéng zhī hòu, réng ān chā běn dì qí huǒ zhòng tuán jù yī yú, chěng bì yī hū, dǎng yǔ lì jí: cǐ pàn móu zhī suǒ yì qǐ yě. chén yǐ wèi jīn hòu tóu chéng, rú gōng duō shǒu shì zhě bù fáng yōu qí jué shǎng, huò chǒng rù qīn bān huò lìng tuī bié dì. jí zài wài ān chā zhě, yì bì fēn qí bù qǔ sàn zhì zhū yíng, lìng bō bīng dīng bì zhī tǒng lǐng guān réng bù shī wèi guān bīng réng bù shī wèi bīng, shāo fēn qí shì yǐ fáng bù cè. shì yì mǐ luàn zhī xiān jī, bù kě bù wèi qū huà zhě yě.
廣東道御史范疏曰:『從來治理莫大於疆圉,綢繆莫切於寇孽。國家振旅以來,廓清四海;麼麼竊發,殲滅何難。但朝廷好生為心,凡有偽眾投誠,即准歸順,且予官爵;所以開自新之路,而施覆育之仁也。今投誠之傾心報效者固多,然亦有一、二鷹眼未化、狼性猶存。大則如四川之郝承裔、山東之於七等,次則如江、浙之湖寇張守智等,已投復叛。揆厥所由,蓋由來投誠之後,仍安插本地;其夥眾團聚一隅,逞臂一呼,黨羽立集:此叛謀之所易起也。臣以為今後投誠,如功多首事者不妨優其爵賞,或寵入親班、或另推別地。即在外安插者,亦必分其部曲散置諸營,另撥兵丁畀之統領;官仍不失為官、兵仍不失為兵,稍分其勢以防不測。是亦弭亂之先機,不可不為區畫者也』。
chǔ shǔ huì jiǎo
楚、蜀會剿
dà qīng kāng xī yuán nián qī yuè, bīng bù shū yuē: tái chén gù tiáo chén: kuí mén yún xiāng, jiè chù fù xīn, yǔ biān yú bù tóng. yuán zōng dì hè zhēn děng zhū yǒu míng jù kòu, gè yōng zhòng tún yú dà chāng wáng shān zhài zhōng hú guǎng jīng zhōu zhī jiè rú xìng shān xiàn shuǐ tǒng liáng cái děng chù, wú fēi dào zéi pán jù. zhǎng jiāng zǔ sè, shāng jiǎ fú tōng. yún xiāng zhī zéi qiáng shèng zhě, rú hǎo yǒng zhōng yuē yǒu shù wàn. yǐ chén yú jiàn, huì jiǎo chéng wèi bù yì zhī dìng suàn réng chì chuān shǎn hú guǎng sān xǐng zhāo fǔ, rú fù gù bù jiàng, fā dà bīng jiǎo miè kě yě.
大清康熙元年七月,兵部疏曰:『台臣顧條陳:夔門、鄖、襄,界處腹心,與邊隅不同。袁宗第、賀珍等諸有名巨寇,各擁眾屯於大昌王山寨中;湖廣荊州之界如興山縣水筒、梁材等處,無非盜賊盤踞。長江阻塞,商賈弗通。鄖、襄之賊強盛者,如郝永忠約有數萬。以臣愚見,會剿誠為不易之定算;仍敕川、陝、湖廣三省招撫,如負固不降,發大兵剿滅可也』。
chǔ shī quán shèng
楚師全勝
èr nián sì yuè, hú guǎng zǒng dū zhāng shū yuē: chén kàn de xī shān zhū nì, bū zhū yǒu nián dié méng huáng shàng zhāo fǔ, ér shǐ zhōng hù è bù quān, zhì fán tiān tǎo. xìng zhàng huáng shàng wēi líng, chǔ bīng zì chū shī yǐ lái, yú běn nián zhēng yuè chū wǔ rì lǐ jiā diàn yī zhàn, jí huò quán shèng. jīn chén yóu shěng fù yí líng xún shì, yú zhēng yuè shí liù shí qī liǎng rì tú cì jiē dào táng bào, yán jù kòu lǐ lái hēng mǎ téng xiāo dǎng shǒu sù zì bài huí lǎo cháo zhī hòu, jí yǐ duō zéi bǎ shǒu liǎng guān. yī míng shuāng lóng guān yī míng sān bái yà, zuì wèi xiǎn è yǐ wèi tiān qiàn bù bá zhī chù zhǎng píng dì fāng tún zā. yú chū jiǔ chū shí jí yíng fēng jiāo zhàn, yòu dà huò quán shèng dāng zhèn shēng qín jí shā sǐ wěi zǒng bīng fù jiāng cān yóu dōu shǒu yǔ zéi bīng shén duō, yǐ jiāng liǎng guān gōng duó. wéi nì zéi lǐ lái hēng bài dùn táo huí qī lián píng lǎo cháo, xiàn jīn fēn bīng zhuī jiǎo zhí zòu kǎi dàng píng, zài zhǐ gù jiān yǐ.
二年四月,湖廣總督張疏曰:『臣看得西山諸逆,逋誅有年;疊蒙皇上招撫,而始終怙惡不悛,致煩天討。幸仗皇上威靈,楚兵自出師以來,於本年正月初五日李家店一戰,即獲全勝。今臣由省赴夷陵巡視,於正月十六、十七兩日途次接到塘報,言巨寇李來亨、馬騰霄、黨守素自敗回老巢之後,即以多賊把守兩關。一名雙龍觀、一名三白亞,最為險惡;以為天塹不拔之處長坪地方屯紮。於初九、初十即迎鋒交戰,又大獲全勝;當陣生擒及殺死偽總兵、副將、參游、都守與賊兵甚多,已將兩關攻奪。惟逆賊李來亨敗遁逃回七連坪老巢,現今分兵追剿;直奏凱蕩平,在指顧間矣』。
chǔ shī dǔ jiǎo
楚師堵剿
qīn mìng guà yìn tí dū hú guǎng quán shěng zhù zhá wǔ chāng zǒng bīng guān zuǒ dū du dǒng xué lǐ, èr nián bā yuè shū yuē: lǐ nì zì bèi kùn zhī hòu, bǎi jì qiān móu tú suǒ yǐ shǐ tū zhě ér bù kě dé nǎi chéng lián yǔ zhòng wù zhī yè, lǜ nì dǎng qiān rén fēn tóu bā wū, xī tú tōu yuè táng xùn. shú zhī wǒ bīng fáng zhàn jiè yán, dāng zéi zhòng lián shàng xuán yán dǒu jiàn zhī shí, yǐ wèi gè chù dǔ jié hào pào yī xiǎng, gè xùn guān bīng qí chū dǔ yù, chén jí fā gè zhèn yíng guān bīng sì lù cè jiǎo. wéi shí qīn lǐng guān bīng yíng tóu dǔ jiǎo zhě, yún yáng zhèn chén mù shēng huī yě qīn lǐng guān bīng chū qí jié shā zhě, chén cháng zhèn chén gāo shǒu guì yě fā bīng fáng xùn yòu jiā jiǎo zhě, xiāng yáng zhèn chén yú dà hǎi yě fēn fā guān bīng chū xùn xié tóng yuán jiǎo zhě, yí líng zhèn bīng jīn wàn yì yě. zhì yú fù jiāng cān yóu dōu shǒu jí qiān bǎ děng guān bìng chén biāo suí zhēng gè bīng, wú bù fèn yǒng yòng mìng, mì lù zhuī shā. chú gǔn yá diē sǐ nì zéi bù wèn wài, zǒng jì zhèn qín nì zéi gòng qī shí sān míng zhèn zhǎn qī bǎi liù shí wǔ míng yòu zhǎn wěi zǒng bīng sān míng shǒu jí jí zhèn qín nì zéi jiāng wáng fú, jù xì zéi zhōng xiāo xióng. chén yīn xīn fèng tè zhǐ, bù gǎn lìng guān bīng shēn rù qióng zhuī.
欽命掛印提督湖廣全省駐札武昌總兵官左都督董學禮,二年八月疏曰:『李逆自被困之後,百計千謀圖所以豕突者而不可得;乃乘連雨重霧之夜,率逆黨千人分頭扒屋,希圖偷越塘汛。孰知我兵防站戒嚴,當賊眾連上懸岩陡澗之時,已為各處堵截;號炮一響,各汛官兵齊出堵御,臣即發各鎮營官兵四路策剿。惟時親領官兵迎頭堵剿者,鄖陽鎮臣穆生輝也;親領官兵出奇截殺者,辰常鎮臣高守貴也;發兵防汛又夾剿者,襄陽鎮臣於大海也;分發官兵出汛協同援剿者,夷陵鎮兵金萬鎰也。至於副將、參游、都守及千把等官並臣標隨征各兵,無不奮勇用命,覓路追殺。除滾崖跌死逆賊不問外,總計陣擒逆賊共七十三名、陣斬七百六十五名;又斬偽總兵三名首級及陣擒逆賊將王福,俱系賊中梟雄。臣因新奉特旨,不敢令官兵深入窮追』。
mù shēng huī, zì róng zhī tiān chéng wèi rén, zǒng bīng dū du tóng zhī. gāo shǒu guì, zì jiàn hóu shǎn xī yán ān rén, zǒng bīng dū du tóng zhī. yú dà hǎi, zì kūn shān jiāng nán xiàng chéng rén, zǒng bīng dū du. jīn wàn yì, zì bǎo shān liáo dōng guǎng níng rén, zǒng bīng dū du qiān shì.
穆生輝,字榮之;天城衛人,總兵都督同知。高守貴,字健侯;陝西延安人,總兵都督同知。於大海,字崑山;江南項城人,總兵都督。金萬鎰,字寶山;遼東廣寧人,總兵都督僉事。
fáng bǎo dàng píng
房、保蕩平
èr nián bā yuè, shǎn xī tí dū wáng yī zhèng shū yuē: hǎo nì lǜ zhòng àn táo, chén bīng zhuī shā, dé zòu fū gōng. yòu sī nì zéi pī mǐ zhī yú, shì bì qián fú shēn shān mì qìng zhī nèi, wàn nán biàn xíng sōu lù wéi zhāo ān yī zhāo, shù kě dé jìng gēn zhū. suí qiǎn gè jiāng gěi miǎn sǐ pái rù shān zhāo fǔ, bìng? liù yuè nèi tóu chū wěi fù jiāng xià qǐ míng qián qù zhāo fǔ. yòu huó qín liù bǎi èr shí sì míng, yòu zhāo huò wěi zǒng fù cān yóu dōu shǒu děng bīng liù shí èr míng zéi bīng qī bǎi wǔ shí míng wěi guān zéi dīng jiā kǒu fù nǚ yòu xiǎo gòng wǔ bǎi wǔ shí yī míng, tīng hòu fā luò. yòu zhāo fǔ zéi mín nán fù yòu xiǎo jiā kǒu gòng èr qiān èr bǎi yī shí yī míng, jù fā fáng xiàn shǔ shì zhī xiàn jīn diàn chén shōu lǐng ān chā, yǐ wèi guī zhèng zhī liáng mín. chá hǎo nì pán jù zhú xī zhú shān fáng xiàn bǎo kāng sì xiàn dì fāng jiǔ lì nián suǒ, qīn zhàn wǒ tǔ dì róu lìn wǒ mín rén. chén hèn bù lì xiāo qí shǒu, yǐ xiè shí yú nián zhī gōng fèn. jù bào dài jǐ bǎi cán bīng, cuàn rù liú èr hǔ yíng nèi bù guò fǔ zhōng zhī yú ěr. rán cǐ zài shān yóu hún, jù yǐ jiǎo fǔ jǐn jìng cóng zéi rén mín, jù yǐ bào ān xìn tuǒ. ér fáng líng zhī yāo fēn, jǐn sǎo wú yí yǐ. qián zhuī guān bīng yuè gǔ píng ér nán shí, zhí yín yǔ lián mián, jīng yuè bù zhǐ. qiě gè bīng liáng yǐ duàn, jiǎo tuǐ bèi yǔ jìn nào, jìng wú wán fū ér rǎn huàn shí yì lì xiè zhě, shí zhī sì wǔ. kùn kǔ qǐ āi zhī shēng, jiē zhǒng ér zhì. chén sī wǒ bīng zhuī dù gǔ píng, jí wèi liú nì táng bō dì fāng. yuán xiōng bào yǐ zhì liú nì yíng pán, zhuī gù wú jí ér quē liáng bìng zú, yòu wèi biàn qū zhī shēn rù. suì xí lìng gè gāi guān bīng jiāng zéi nèi sān zuò ān dèng chuān yù bái yù píng hóng huā duǒ zǐ zhú shàng xiàng dōng hé bù dǎng gōu děng chù zéi cháo jí gè shān ài kǒu zhá lù dǎng mù shān lán yī qí fén huǐ, yǐ dù rì hòu xiào jù zhī yuán. chén yòu lìng bō guān bīng wǔ qiān, qiǎn cān jiāng zhōu yuán yóu jī lǐ dēng xiāng zhāng sì zhí shǒu bèi hán guó zuò hán hóng yìn děng tǒng lǐng qián qù shàng xiàng bái yù píng dèng chuān yù jí yán wáng sì yī dài, bù tè zhēn tàn zéi qíng, zàn jiāng qián qiǎn guān bīng chè huí dà yíng xiū yǎng.
二年八月,陝西提督王一正疏曰:『郝逆率眾暗逃,臣兵追殺,得奏膚功。又思逆賊披靡之餘,勢必潛伏深山密箐之內,萬難遍行搜戮;惟招安一着,庶可得淨根株。隨遣各將給免死牌入山招撫,並(?)六月內投出偽副將夏啟明前去招撫。又活擒六百二十四名,又招獲偽總副、參游、都守等兵六十二名、賊兵七百五十名、偽官賊丁家口婦女幼小共五百五十一名,聽候發落。又招撫賊民男婦幼小家口共二千二百一十一名,俱發房縣署事知縣金殿臣收領安插,以為歸正之良民。查郝逆盤踞竹溪、竹山、房縣、保康四縣地方久歷年所,侵占我土地、蹂躪我民人。臣恨不立梟其首,以泄十餘年之公憤。據報帶幾百殘兵,竄入劉二虎營內;不過釜中之魚耳。然此在山遊魂,俱已剿撫盡淨;從賊人民,俱已報安信妥。而房陵□□之妖氛,盡掃無遺矣。前追官兵越古坪而南時,值霪雨連綿,經月不止。且各兵糧已斷,腳腿被雨浸淖,竟無完膚;而染患時疫、痢瀉者,十之四、五。困苦乞哀之聲,接踵而至。臣思我兵追渡古坪,即為劉逆塘撥地方。元兇報已至劉逆營盤,追固無及;而缺糧病卒,又未便驅之深入。遂檄令各該官兵將賊內三座庵、鄧川峪、白玉坪、紅花垛、紫竹、上項、東河、不擋溝等處賊巢及各山隘口閘路擋木柵欄一齊焚毀,以杜日後嘯聚之源。臣又另撥官兵五千,遣參將周元、游擊李登相、張四直、守備韓國祚、韓宏胤等統領前去上項、白玉坪、鄧川峪及閻王寺一帶,不特偵探賊情,暫將前遣官兵撤回大營休養』。
zhōu yuán, zì mèng xiáng jiāng xī guǎng xìn rén, wèi líng zhōu cān jiāng. hán hóng yìn, běi zhí rén. zhāng sì zhí, zì cì fēng, shùn tiān chāng píng rén.
周元,字孟祥;江西廣信人,為靈州參將。韓宏胤,北直人。張四直,字次峰,順天昌平人。
qín huò wěi wáng
擒獲偽王
sān nián zhēng yuè, píng xī qīn wáng wú sān guì shū yuē: jù sān lù zǒng bīng wáng huì zhāng péng chéng zhào liáng dòng táng bào qián shì dào chén. jù cǐ, gāi chén kàn de yāo nì ā zhòng gǔ huò yuè mán jiàn chēng nián hào, jù wèi hài fēng jiāng tǔ mù hè yún děng dǎng fù ā zhòng jí yāo móu fǎn, shān dòng tǔ sī: suī xìn shēng yú yuè xī, ér dú qiè yú qián diān pǔ píng zhī shā lù zuì cǎn, ān lóng zhī chéng guō yóu wēi. chén zūn shàng mìng, fā bīng fēn dào jìn zhēng. zhōng lù zǒng tǒng zǒng bīng wáng huì fèn qí zhǎng guān pò é lǎo sāi ér rù, zuǒ lù zǒng tǒng zǒng bīng zhāng péng chéng děng qǔ huā wéi sāi pò ā jī ér rù, lǚ zhàn lǚ shèng. jì ér huì shī zhí dǎo lǒng nà, tàn zhī zhē bié wèi ā zhòng cháo xué wáng huì zhāng péng chéng bù jí děng dài yòu lù, suì jí yī miàn fēn bù wéi gōng, yú shí èr yuè chū sì rì shēn shí gōng pò, jiāng wěi chéng xiàng děng guān yǐ jí mán bīng jǐn xíng jiǎo shā. yòu lù zǒng tǒng zhào liáng dòng sān rì zhī nèi, zhǎn duó sān guān. zhì chū sì rì, dào zhē bié huì hé. chá chū sì rì pò cháo zhī hòu, běn rì dǐ wǎn guǎng xī sī nán fù jiāng zhào zhí zhí guǎng dōng tí biāo hòu yíng yóu jī zhū shàng wén, qí lǐng bīng liù bǎi míng yì dǐ zhē bié sì chéng tǔ guān cén wéi lù, yì dài tǔ bīng qiān yú xù hòu fāng zhì. xiān shì, ā zhòng yuán zài zhē bié běi mén diān qián bīng mǎ jiāng dào, cén wéi lù chū sān rì sān gēng shí fēn chāi rén àn jiē ā zhòng ér qù, bù jiě hé gù? jiàn zhē bié yǐ pò, wéi lù shǐ jiāng ā zhòng jiāo guǎng xī fù jiāng zhào zhēn zhí yóu jī zhū shàng wén yú chū wǔ rì jiě jiāo zǒng tǒng zǒng bīng wáng huì děng. suī xìng qú kuí wèi tuō, jiù zhōng guān jié kě yí dàn jì xíng xiàn chū, gū miǎn shēn jiū. zài chá cǐ jǔ, zuò niè suī yóu ā zhòng, ér zuǒ yāo wèi suì jí hào zhào tǔ mán qīn lüě dì fāng xíng jūn zhǐ shòu zhě, zé tǔ mù hè liáng chén hè yún hè fù hè kūn xīn děng bèi yě. zhū hè fēi ā zhòng bù zú dòng zhòng, ā zhòng fēi zhū hè bù zú chéng móu. jīn ā zhòng suī yǐ chéng qín, hè nì shàng jī shòu shǒu. chá hè yún děng gè jù yī zhài, liào bǐ nì shān zhài zhī zhōng. chén zài xí zǒng bīng wáng huì zhāng péng chéng zhào liáng dòng děng gōng jiǎo gè nì suǒ jū shān zhài, lìng bào.
三年正月,平西親王吳三桂疏曰:『據三路總兵王會、張鵬程、趙良棟塘報前事到臣。據此,該臣看得妖逆阿仲鼓惑粵蠻僭稱年號,聚□□為害封疆;土目賀雲等黨附阿仲藉妖謀反,煽動土司:雖釁生於粵西,而毒切於黔、滇;普坪之殺戮最慘,安龍之城郭尤危。臣遵上命,發兵分道進征。中路總統總兵王會奮騎長關、破額老塞而入,左路總統總兵張鵬程等取花韋塞、破阿積而入,屢戰屢勝。既而會師直搗隴納,探知遮別為阿仲巢穴;王會、張鵬程不及等待右路,遂即一面分布圍攻,於十二月初四日申時攻破,將偽丞相等官以及蠻兵盡行剿殺。右路總統趙良棟三日之內,斬奪三關。至初四日,到遮別會合。查初四日破巢之後,本日抵晚廣西思南副將趙直植、廣東提標後營游擊朱尚文,其領兵六百名亦抵遮別;泗城土官岑維祿,亦帶土兵千餘續後方至。先是,阿仲原在遮別北門;滇、黔兵馬將到,岑維祿初三日三更時分差人暗接阿仲而去,不解何故?見遮別已破,維祿始將阿仲交廣西副將趙真植、游擊朱尚文於初五日解交總統總兵王會等。雖幸渠魁未脫,就中關節可疑;但既行獻出,姑免深究。再查此舉,作孽雖由阿仲,而佐妖為祟及號召土蠻侵掠地方、行軍指授者,則土目賀良臣、賀雲、賀富、賀坤新等輩也。諸賀非阿仲不足動眾,阿仲非諸賀不足成謀。今阿仲雖已成擒,賀逆尚稽授首。察賀雲等各據一寨,料彼匿山寨之中。臣再檄總兵王會、張鵬程、趙良棟等攻剿各逆所居山寨,另報』。
zhào zhēn zhí, liáo dōng rén fù zǒng bīng.
趙真植,遼東人;副總兵。
qín huò hǎo nì
擒獲郝逆
sān nián zhēng yuè, sì chuān zǒng dū lǐ shū yuē: qú kuí liú èr hǔ hǎo yáo qí yuán zōng dì zì wū shān bēn cuàn yǐ hòu, yóu kàng fǔ fù gù. méng chì fā xī ān jiāng jūn chuán kuā chán fù dōu tǒng dù mǐn lǐng dà bīng yú shí yī yuè èr shí jiǔ rì cóng shuǐ lù jìn dǐ wū shān, yīn zhàn dào qí qū, mǎ zú kùn bèi, shàng wèi dào xùn. chén kǒng yǒu wù jìn jiǎo jī yí, huì tóng jiāng jūn fù dōu tǒng bìng tí zhū chén jiāng lǜ qí mǎ pǐ nà xié mǎn bīng qí zhēng, gǔ lì hàn bīng hé gē bù zǒu zì shí èr yuè shí bā rì, chén tóng jiāng jūn fù fù dōu tǒng dù tí dū chén zhèng lǜ mǎn hàn guān bīng, zhì èr shí èr rì zhí bī liú nì yíng cháo chén jiā pō. wǒ bīng fèn yǒng zhēng xiān, duó qí yào ài dǎo qí cháo xué zéi lì bù zhī, bēn rù hòu cháo tiān dì zhài. chén děng lǜ bīng zhuī jiǎo jì lǎo pá kōng ài kǒu, bī lín nì xué shēng wēi zhèn tiān, yī shí nì yíng gè wěi zhèn jiāng kǎn zhài tóu chéng. liú nì shì qióng mìng cù, zì fú míng zhū qī qiè shēng nǚ, dēng shí yì sǐ. hǎo yuán èr qú yóu sī zǒu tuō, jì yán dàn xī zhī shēng. lài fù dū du liǎng chén fēn fā zǒng bīng děng lǜ mǎn hàn bīng yín yè lì zhuī, yú èr shí liù rì gǎn zhì huáng jiā píng èr qú lǐng zéi jù dí, wǒ bīng fèn yǒng, zhèn qín nì qú hǎo yuán bìng wěi bù yuàn hóng yù xūn, ér wěi zhū ān wáng suí yú zhài zhōng zhuō huò, dǎng tài jiān ěr jí yì zì yì. shì yì yě, yuán xiōng jù wú lòu wǎng. jì jìn bīng wèi jí xún rì, ér shù wàn jù kòu sǎo dàng dài jǐn.
三年正月,四川總督李疏曰:『渠魁劉二虎、郝搖旗、袁宗第自巫山奔竄以後,猶抗撫負固。蒙敕發西安將軍傳夸蟾、副都統杜敏領大兵於十一月二十九日從水路進抵巫山,因棧道崎嶇,馬足困憊,尚未到汛。臣恐有誤進剿機宜,會同將軍副都統並提諸臣將綠旗馬疋那偕滿兵騎征,鼓勵漢兵荷戈步走;自十二月十八日,臣同將軍傅、副都統杜、提督臣鄭率滿、漢官兵,至二十二日直逼劉逆營巢陳家坡。我兵奮勇爭先,奪其要隘、搗其巢穴;賊力不支,奔入後巢天地寨。臣等率兵追剿計老爬空隘口,逼臨逆穴;聲威震天,一時逆營各偽鎮將砍寨投誠。劉逆勢窮命蹙,自伏冥誅;妻妾生女,登時縊死。郝、袁二渠猶思走脫,冀延旦夕之生。賴副都督兩臣分發總兵等率滿、漢兵夤夜力追,於二十六日趕至黃家坪;二渠領賊拒敵,我兵奮勇,陣擒逆渠郝、袁並偽部院洪育勛,而偽朱安王隨於寨中捉獲,黨太監爾(即異□)自縊。是役也,元兇俱無漏網。計進兵未及旬日,而數萬巨寇掃蕩殆盡』。
fù kuā chán, mǎn zhōu rén tí dū shǎn xī, tǒng mǎn bīng zhù xī ān. zhèng jiāo lín, zì xī yún liáo dōng rén, tí dū sì chuān quán shěng zǒng bīng dū du tóng zhī.
傅夸蟾,滿洲人;提督陝西,統滿兵駐西安。鄭蛟麟,字西雲;遼東人,提督四川全省總兵都督同知。
hóng chéng chóu xíng zhuàng zhāi lüè
洪承疇行狀摘略
hóng chéng chóu, zì yàn yǎn, hào hēng jiǔ fú jiàn quán zhōu nán ān xiàn rén. wàn lì sì shí sān nián jǔ yú xiāng, bǐng chén dēng jìn shì. chū shòu xíng bù zhǔ shì, shēng liǎng zhè tí xué dào lì yǒng dōng bīng bèi dào sān qín cān chǔ xún fǔ yú lín, xuán zhì sān biān. chóng zhēn shí wǔ nián rén wǔ, jiàng dà qīng tài zōng wén huáng dì bù lìng fú guān, fán dà jì sì yàn huì, bì lìng qīn suí. cì fáng wū zhuāng tián nán nǚ yǒu chà, cì shàng yù fú shàn wú xū rì. jiǎ shēn, jūn rù běi jīng, rù nèi yuàn bàn shì cì dì zhuāng tián rén kǒu. shí yuè, yǐ dēng jí, yīn yī zi rù jiān. shùn zhì èr nián, shì zǔ zhāng huáng dì mìng wǎng jiāng níng suī jí, cì cháo mào yù dài diāo mǎng pī lǐng dà mǎng diāo qiú wài guà jí xié wà wáng mǎ yǒu luò tuó bìng měng gǔ rén kǒu zhàng fáng liáng péng yín wǎn děng wù suí xíng yuán yì, lìng bù gè gěi duàn páo xuē mào bìng mǎ liù shí yú pǐ. chéng chóu zhù nán jīng sān nián, xīn jì rì shù, shǒu dá kǒu shòu. zì bàn shì zhì yè fēn bù chuò, xīn xuè wèi hào. mù jīng jiàn huā. shùn zhì wǔ nián, hái cháo bào mìng, tè zhào cì yàn, cì páo xuē děng wù, yòu tài huáng tài hòu cì yàn réng rù nèi yuàn bàn shì. shì nián, yù jiā sì zǔ zūn hào tán ēn, fēng zèng sān dài. jǐ chǒu, diǎn chūn wéi. shùn zhì bā nián, shì zǔ qīn zhèng, mìng zhǎng yù shǐ dài fū shì. cì diāo pí pī lǐng, yòu cì tuán mǎng rì yuè jiān diāo qiú zhǐ yún: nǐ xì yǒu gōng zhī chén, cǐ páo yīng cì fú yòng. bā yuè, yǐ shàng zhāo shèng cí shòu gōng jiǎn huáng tài hòu zūn hào, yīn yī zi rù jiān. jiǔ nián, mìng zhǎng dà xué shì yìn, yǔ xiū tài zōng wén huáng dì shí lù, cì mǎng fú děng. yòu jiàn rén cái shí sì rén.
洪承疇,字彥演,號亨九;福建泉州南安縣人。萬曆四十三年舉於鄉,丙辰登進士。初授刑部主事,升兩浙提學道;歷甬東兵備道、三秦參儲、巡撫榆林,旋制三邊。崇禎十五年(壬午),降大清;太宗文皇帝不令服官,凡大祭祀、宴會,必令親隨。賜房屋、莊田、男女有差,賜上御服、膳無虛日。甲申,□軍入北京,入內院辦事;賜第、莊田、人口。十月,以〔登〕極,蔭一子入監。順治二年,世祖章皇帝命往江寧綏輯,賜朝帽、玉帶、貂蟒、披領、大蟒貂裘外褂及鞋襪、王{馬酉}、駱駝並蒙古人口、帳房、涼棚、銀碗等物;隨行員役,令部各給緞袍、靴帽並馬六十餘匹。承疇駐南京三年,心計日數,手答口授。自辦事至夜分不輟,心血為耗。目睛漸花。順治五年,還朝報命,特召賜宴,賜袍靴等物,又太皇太后賜宴;仍入內院辦事。是年,遇加四祖尊號覃恩,封贈三代。己丑,典春闈。順治八年,世祖親政,命掌御史大夫事。賜貂皮披領,又賜團蟒、日月肩貂裘;旨云:『你系有功之臣,此袍應賜服用』。八月,以上「昭聖慈壽恭簡皇太后」尊號,蔭一子入監。九年,命掌大學士印,與修「太宗文皇帝實錄」,賜蟒服等。又薦人才十四人。
shùn zhì shí nián wǔ yuè, shí hú nán shān dòng, diān qián yóu zǔ jìn chéng chóu tài bǎo, jīng lüè wǔ shěng. cì nèi jiù mǎ líng lóng ān pèi páo mào jí qiàn bǎo shí dài chè dài gōng shǐ shùn dāo děng wù. yú bì cí qián wǔ rì, cì yàn, suí xíng guān yī bǎi èr shí yuán, jù yǐn jiàn cì mǎng. yù wǔ fèng lóu, mù sòng jiǔ zhī. chì xún fǔ tí dū zǒng bīng yǐ xià, xī tīng jié zhì wén guān wǔ pǐn yǐ zhì wǔ guān fù jiāng yǐ xià yǒu wéi mìng zhě, tīng yǐ jūn fǎ cóng shì. yī yīng fǔ jiǎo shì yí, bù cóng zhōng zhì shì hòu jù shū bào wén. wén wǔ gè guān zài jīng zài wài, suí shí zé yòng. suǒ shǔ gè shěng shēng zhuǎn bǔ diào, yī miàn zòu wén yīng yòng qián liáng jí yǔ jiě gěi, lì bīng èr bù bù dé chè zhǒu, hù bù bù dé jī chí. gōng chéng zhī rì, yōu jiā jué shǎng shì dìng zhī hòu, jí mìng hái cháo. chéng chóu jì shòu mìng, wèi chū dōu mén, xiān shū xuǎn jiāng zhào bīng, ér xī běi zhī míng jiāng jìn lǚ qún jí. liù yuè, chū dōu. shí yī yuè, dǐ wǔ chāng shòu shì yǒu duō de xián liáng, ān mín quàn nóng, yǐ shǒu wèi zhàn jiǎn bá jiāng lǐng, liàn bīng zhì shèng, yǐ zhàn wèi shǒu lián luò tǔ sī, shǐ bù wèi zéi yòng, yǐ shù wǒ zhī fān lí jì lí zéi dǎng, shǐ zì wèi jiě sàn, yǐ kuì bǐ zhī fù xīn yī shū: niàn sān hú huāng cán, bīng duō liáng shǎo, fā jīn mǎi niú shù shí tóu, fēn bù tún liáng, wèi chí jiǔ zhī jì. yǐ kūn shā wèi hú nán běi zǒng huì zhī qū, shēn zì dàn yā. chū zhì zhǎng shā, chéng zhōng chéng wài jiē wǎ lì jīng zhēn nǎi fǔ jiàng zhòng zhāo liú yí, xiū chéng jùn chí jiàn cāng zhú bà, ér chéng guō gǎi guān bīng mín còu jù yǐ. sī xuē píng hú nán, bì xiān ān hú běi. lín jǔ yún fǔ, shè yún zhèn yǐ dǔ xī shān liú hǎo zhū nì lì wǔ chāng chéng shǒu, shè dòng tíng shuǐ shī, yǐ zhuàng quán chǔ fù xīn zhī bèi fēn yī tí sān zhèn zhù zā wǔ líng, yǐ gù chén yuán zhī mén hù lì yī fǔ liǎng zhèn zhù zā bǎo qìng, yǐ è wǔ jìng zhī jiǎo kuī. tā rú yǒng zhōu qí yáng héng zhōu xiāng tán yì yáng cháng dé yí líng jīng zhōu yǐ dài yún xiāng, jié jié shè zhèn, wǔ qiān lǐ zhī zhǎng biān shǒu dòng wěi gù cǐ hū bǐ yīng, ér chǔ zhōng zhī qì mài guàn ruò lián xīng yǐ. yòu chū fèng mìng zhī shǐ, yuè xī gè rù bǎn tú, shí cún yī fǔ sān xiàn yī zhōu, yú jǐn zéi jù. chéng chóu wèi yù qǔ diān qián, bì xiān fù guǎng xī, kāi rù diān zhī lù nǎi shè fǔ tí liǎng dà zhèn zhù zā guì lín zài shè yī dà zhèn zhù zā cāng wú, yuè xī zhī xiǎn yào shān è rú zhǎng chéng yǐ. shí èr nián wǔ yuè, cháng dé gào jǐng xié zhǎng shā dà bīng tóng zhì héng zhōu dǔ fáng bǎo qìng, yǐ fēn zéi shì ér jīng lǐ dà bīng zhí qū cháng dé, chéng yè chū qí, dà pò zéi zhòng. jié wén, cì kuī jiǎ gōng shǐ dāo dài qiú mào děng wù. zi shì míng, dēng jìn shì. shí sì nián sān yuè, yǐ tài zǔ gāo huáng dì tài zōng wén huáng dì bìng pèi tán ēn, fēng zèng sān dài cì yáng jiǔ, yīn yī zi rù jiān.
順治十年五月,時湖南煽動,滇、黔猶阻;進承疇太保,經略五省。賜內廄馬、玲瓏鞍轡、袍帽及嵌寶石帶、撤袋弓矢、順刀等物。於陛辭前五日,賜宴,隨行官一百二十員,俱引見賜蟒。御五鳳樓,目送久之。敕巡撫、提督、總兵以下,悉聽節制;文官五品以至武官副將以下有違命者,聽以軍法從事。一應撫剿事宜,不從中制;事後具疏報聞。文武各官在京、在外,隨時擇用。所屬各省升轉補調,一面奏聞;應用錢糧即與解給,吏、兵二部不得掣肘,戶部不得稽遲。功成之日,優加爵賞;事定之後,即命還朝。承疇既受命,未出都門,先疏選將召兵,而西北之名將勁旅群集。六月,出都。十一月,抵武昌受事;有「多得賢良,安民勸農,以守為戰;簡拔將領,練兵制勝,以戰為守;聯絡土司,使不為賊用,以樹我之藩籬;計離賊黨,使自為解散,以潰彼之腹心」一疏:『念三湖荒殘,兵多糧少,發金買牛數十頭,分布屯糧,為持久之計。以昆、沙為湖南北總匯之區,身自彈壓。初至長沙,城中、城外皆瓦礫荊榛;乃撫降眾、招流移,修城浚池、建倉築壩,而城郭改觀、兵民輳聚矣。思削平湖南,必先安湖北。遴舉鄖撫,設鄖鎮以堵西山劉、郝諸逆;立武昌城守,設洞庭水師,以壯全楚腹心之備;分一提、三鎮駐紮武陵,以固辰、沅之門戶;立一撫、兩鎮駐紮寶慶,以遏武、靖之狡窺。他如永州、祁陽、衡州、湘潭、益陽、常德、彝陵、荊州以迨鄖、襄,節節設鎮,五千里之長邊首動尾顧、此呼彼應,而楚中之氣脈貫若連星矣』。又初奉命之始,粵西各入版圖,實存一府、三縣、一州,余盡賊踞。承疇謂『欲取滇、黔,必先復廣西,開入滇之路;乃設撫、提兩大鎮駐紮桂林、再設一大鎮駐紮蒼梧,粵西之險要{山厄}如長城矣』。十二年五月,常德告警;偕長沙大兵同至衡州堵防寶慶,以分賊勢;而荊、澧大兵直趨常德,乘夜出奇,大破賊眾。捷聞,賜盔甲、弓矢、刀帶、裘帽等物。子士銘,登進士。十四年三月,以太祖高皇帝、太宗文皇帝並配覃恩,封贈三代;賜羊酒,蔭一子入監。
chéng chóu zài chǔ wǔ nián, xiū yǎng bīng mǎ, yù dài dí bì. shì yǒu jí, yǔ gào wèi xíng, ér sūn kě wàng jiàng, fēng yì wáng. chéng chóu shàng fāng lüè, yán diān qián kě qǔ zhuàng. shí èr yuè, mìng diào dù wǔ shěng shì, sān dào huì shī. dào lǐ xiǎn ài, qiǔ liáng wèi jiān chéng chóu lián zhī jī gǔ chù, zhé yīn liáng yān. qí wú jī gǔ chù, zé fā jià tǔ sī, bèi qí zhí xié fù lín cì ér zhì, xī cháng zhī: bù wéi shěng zhuǎn shū zhī kǔ, ér zhāo lái zhī jì yì yù yān. shí wǔ nián, sān lù bīng jìn diān shàng zēng fā guǎng xī bīng, cóng jiān dào chū. qí hòu lǐ dìng guó nì zhàn dà bài, sān lù zhī shī qí kè yún nán. shàng fā tǎng jīn sān shí wàn shàn bīng zhèn mín fù mìng sān dà chén dào diān shí, chá mín jiān fū fù bù xiāng bǎo zhě, bǐ fù wán jù, fán shù wàn rén. chéng chóu chū xié dà jiāng jūn rù qián, shě qí tú bù měi shēn jū qián fēng, ér xiān shì zú. jí zhì diān, diào hé bīng mín, yóu dān kǔ xīn.
承疇在楚五年,休養兵馬,欲待敵敝。適有疾,予告;未行,而孫可望降,封義王。承疇上方略,言滇、黔可取狀。十二月,命調度五省事,三道會師。道里險隘,糗糧為艱;承疇廉知積穀處,輒因糧焉。其無積穀處,則發價土司,倍其直;攜負鱗次而至,悉償之:不惟省轉輸之苦,而招徠之計亦寓焉。十五年,三路兵進滇;上增發廣西兵,從間道出。其後李定國逆戰大敗,三路之師齊克雲南。上發帑金三十萬贍兵賑民;復命三大臣到滇時,察民間夫婦不相保者,俾復完聚,凡數萬人。承疇初偕大將軍入黔,舍騎徒步;每身居前鋒,而先士卒。及至滇,調和兵民,尤殫苦心。
dà shì jì jùn, jīng lì jiàn bèi, shuāng jīng jù sǔn suì qǐ xiū, mìng hái jīng diào lǐ. zhōu cì huái ān, wén shì zǔ zhāng huáng dì bīn tiān, hào tòng yù jué jí qū dǐ jīng, bù rù sī shě, kū yú jǐng shān. jì ér chén shū qǐng lǎo, tè yǔ wǔ gōng shì zhí. chéng chóu yǐ tán ēn fēng zèng sān dài zhě sān yīn zi rù jiān zhě wǔ yǔ sān děng ā dá hā hā fān zhǔn shì xí zhě sì yǒu qǐng bì yǔn yǒu zòu bì xíng: kě wèi yì yù yǐ. yòu ài xī sān jūn, shí zài bīng hòu kǔ zài bīng qián gù rén lè wèi zhī yòng. zì tiān qǐ dīng mǎo yǔ fù huàn bié, guǐ wèi zú. zhì shùn zhì dīng hài, yíng mǔ zhì jiāng níng, yǎng sì zài mǔ yǐ lǎo sī gù xiāng, nǎi guī, shù zài zú. jiào zǐ shì míng, jǐ píng zhī jiān měi lù xiān shèng xián gé yán shì jiè. měi yù lìng jié, jiā tíng shè xiāng àn, cháo fú wàng què kòu zhù. nǎi yú kāng xī sì nián yǐ sì èr yuè shí qī rì zú. zú zhī cì rì, qiǎn duō lǐ jī áng bāng wèn sàng, cì chá yù shì míng yuē: cháo tíng wén nǐ fù bìng gù, bù shèng tòng xī! biàn cì hé jiā jí yǒu fú qīn yǒu bìng pú rén děng, yóu chēng yì shù yún.
大事既竣,精力漸憊,雙睛俱損;遂乞休,命還京調理。舟次淮安,聞世祖章皇帝賓天,號慟欲絕;疾趨抵京,不入私舍,哭於景山。既而陳疏請老,特予武功世職。承疇以覃恩封贈三代者三、蔭子入監者五、予三等阿達哈哈番准世襲者四;有請必允、有奏必行:可謂異遇矣。又愛惜三軍,食在兵後、苦在兵前;故人樂為之用。自天啟丁卯與父宦別,癸未卒。至順治丁亥,迎母至江寧,養四載;母以老思故鄉,乃歸,數載卒。教子士銘,幾屏之間每錄先聖賢格言示誡。每遇令節,家庭設香案,朝服望闕叩祝。乃於康熙四年(乙巳)二月十七日卒。卒之次日,遣多里機昂邦問喪,賜茶;諭士銘曰:『朝廷聞你父病故,不勝痛惜』!遍賜合家及有服親友並僕人等,尤稱異數雲。