wèi yǔn zhēn dì yǔn zhōng liú tíng lán wáng guó yú mào héng lǐ sān cái
魏允貞(弟允中 劉廷蘭) 王國 余懋衡 李三才
wèi yǔn zhēn, zì mào zhōng, nán lè rén. wàn lì wǔ nián jìn shì. shòu jīng zhōu tuī guān. dà xué shì zhāng jū zhèng guī zàng, qún lì qū shì kǒng hòu, yǔn zhēn dú bù fù, qiě chì qí nú. zhì xíng zuì, zhēng shòu yù shǐ. lì bù shàng shū liáng mèng lóng bà. yǔn zhēn yán: quán héng rèn zhòng. wǎng zhě huì tuī zhī qián, suǒ sī lǜ shòu zhǐ zhí zhèng huò sī lǐ zhōng guān, yǐ gù yòng fēi qí rén. dì nà qí yán, tè yòng yán qīng, zhōng wài xī fú. é hé bīng bù shàng shū wú duì, duì yǐn qù. yǐ, chén shí bì sì shì, yán: zì jū zhèng qiè bǐng, lì bīng èr bù qiān chú bì xiān guān bái, gù suǒ yòng xī qí sī rén. bì xià yí yǔ fǔ chén jīng chá èr bù zhī zhǎng, ér yǐ qí zhí shì guī zhī. shǐ fǔ chén bù qīn bù chén zhī quán yǐ xíng qí sī, bù chén yì bù chéng fǔ chén zhī jiān yǐ zì xíng qí sī, zé guān fāng zì sù. zì jū zhèng sān zi lián dēng zhì kē, liú bì qì jīn wèi yǐ. qǐng zì jīn fǔ chén zǐ dì zhōng shì, qí zhì zhèng zhī hòu shǐ xǔ tíng duì, shù xìng mén shāo dù. zì jū zhèng è wén dǎng yán, měi yù kē dào yuán quē, lǜ zé cái xìng biàn gěi gōng chǎn mèi shàn féng yíng zhě shòu zhī, zhì chāng yán bù wén, nìng chén dé zhì. zì jīn kǎo xuǎn shí, bì xià yí yán chì suǒ sī, wú xún gù zhé. ǎn dá zì tōng shì yǐ lái, biān bèi xiè chí. sān jūn yuè xiǎng, jì kè qí bàn yǐ chōng shì shǎng, fù kè qí bàn yǐ fèng yào rén, shì wú sù bǎo, hé néng yù kòu? zhì liáo zuǒ zhàn gōng, yóu kě hài yì. jūn shēng zé rì zhèn yú qián, shēng chǐ zé rì jiǎn yú jiù. zòu bào shī zhēn, qiān xù yú gé, shǎng fá wú zhāng, hé yǐ néng guó zāi! shū rù, xià dū chá yuàn.
魏允貞,字懋忠,南樂人。萬曆五年進士。授荊州推官。大學士張居正歸葬,群吏趨事恐後,允貞獨不赴,且抶其奴。治行最,征授御史。吏部尚書梁夢龍罷。允貞言:「銓衡任重。往者會推之前,所司率受指執政或司禮中官,以故用非其人。」帝納其言,特用嚴清,中外翕服。俄劾兵部尚書吳兌,兌引去。已,陳時弊四事,言:「自居正竊柄,吏、兵二部遷除必先關白,故所用悉其私人。陛下宜與輔臣精察二部之長,而以其職事歸之。使輔臣不侵部臣之權以行其私,部臣亦不乘輔臣之間以自行其私,則官方自肅。自居正三子連登制科,流弊迄今未已。請自今輔臣子弟中式,俟致政之後始許廷對,庶幸門稍杜。自居正惡聞讜言,每遇科道員缺,率擇才性便給、工諂媚、善逢迎者授之,致昌言不聞,佞臣得志。自今考選時,陛下宜嚴敕所司,毋循故轍。俺答自通市以來,邊備懈弛。三軍月餉,既克其半以充市賞,復克其半以奉要人,士無宿飽,何能禦寇?至遼左戰功,尤可駭異。軍聲則日振於前,生齒則日減於舊。奏報失真,遷敘逾格,賞罰無章,何以能國哉!」疏入,下都察院。
xiān shì, jū zhèng jì sī qí zi, tā fǔ chén lǚ diào yáng zi xìng zhōu, zhāng sì wéi zi tài zhēng jiǎ zhēng, shēn shí háng zǐ yòng mào, jiē xiāng jì dé jǔ. jiǎ zhēng yòng mào jiāng tíng duì, ér yǔn zhēn shū shì shàng. sì wéi dà yùn, yán: chén dài zuì zhèng fǔ, wú suǒ bù dāng wén. jīn yīn qián rén xíng sī, ér yù chén bù yù wén lì bīng èr bù shì, fēi zhì yě. yīn wèi zi bái wū, qiě qǐ hái gǔ. shí xíng yì shū biàn. dì bìng wèi liú, ér zé yǔn zhēn yán guò dāng. hù bù yuán wài láng lǐ sān cái zòu yǔn zhēn yán shì, bìng biǎn zhì diào wài. yǔn zhēn dé xǔ zhōu pàn guān. gěi shì zhōng yù shǐ zhōu bāng jié zhào qīng děng lùn jiù, bù nà. yǔn zhēn suī zhé, rán zì shì fǔ chén jū wèi, qí zi wú fù dēng dì zhě. jiǔ zhī, lèi qiān yòu tōng zhèng.
先是,居正既私其子,他輔臣呂調陽子興周,張四維子泰徵、甲徵,申時行子用懋,皆相繼得舉。甲徵、用懋將廷對,而允貞疏適上。四維大慍,言:「臣待罪政府,無所不當聞。今因前人行私,而欲臣不預聞吏、兵二部事,非制也。」因為子白誣,且乞骸骨。時行亦疏辨。帝並慰留,而責允貞言過當。戶部員外郎李三才奏允貞言是,並貶秩調外。允貞得許州判官。給事中御史周邦傑、趙卿等論救,不納。允貞雖謫,然自是輔臣居位,其子無復登第者。久之,累遷右通政。
èr shí yī nián, yǐ yòu qiān dōu yù shǐ xún fǔ shān xī. yǔn zhēn sù gāng guǒ, qīng cāo jué sú. yǐ suǒ bù dì zhěn mín pín, lì cái mù fǔ suì gōng jí zhōu xiàn rǒng fèi, yǐ qí yín shù wàn shàn tíng zhàng, jiàn fēng hòu, zhì qì shì mǎ yì sù. yòu zòu miǎn píng yáng suì é zhàn yín bā wàn, yǐ suǒ shěng yóu chuán xiàn bǔ zhī. yàn mén píng dìng jūn yǐ bū tún liáng cuàn xǐ, yǔn zhēn zòu chú qí zū, zhāo lìng fù yè. kě lán hù shì, shěng fǔ shǎng yín liù wàn. fén zhōu yǒu liǎng jùn wáng, zōng rén yǔ jūn mín zá chù, zhī zhōu zhì bēi bù néng zhì, zòu gǎi wèi fǔ. zì kuǎn shì chéng, biān zhèng fèi. yǔn zhēn shì yào hài, zhú biān qiáng wàn yǒu yú zhàng. zhèng shēng dà zhe. dì yì shù jiā qí néng. huì zhào zhōng guān zhāng zhōng kuàng shān xī, yǔn zhēn kàng shū jí jiàn, bù bào. yǐ, xī hé wáng zhī suì qǐng kāi jiě zhōu ān yì jiàng xiàn kuàng, yǐ yí bīn dū zhī. zhǐ huī wáng shǒu xìn qǐng kāi píng dìng jì shān zhū kuàng. dì bìng bào yǔn. yǔn zhēn kǒng mín yù rǎo, qǐng lìng zhōng jiān lǐng, yì bù nà.
二十一年,以右僉都御史巡撫山西。允貞素剛果,清操絕俗。以所部地疹民貧,力裁幕府歲供及州縣冗費,以其銀數萬繕亭障,建烽堠,置器市馬易粟。又奏免平陽歲額站銀八萬,以所省郵傳羨補之。雁門、平定軍以逋屯糧竄徙,允貞奏除其租,招令復業。岢嵐互市,省撫賞銀六萬。汾州有兩郡王,宗人與軍民雜處,知州秩卑不能制,奏改為府。自款市成,邊政廢。允貞視要害,築邊牆萬有餘丈。政聲大著。帝亦數嘉其能。會詔中官張忠礦山西,允貞抗疏極諫,不報。已,西河王知燧請開解州、安邑、絳縣礦,以儀賓督之。指揮王守信請開平定、稷山諸礦。帝並報允。允貞恐民愈擾,請令忠兼領,亦不納。
sān diàn zāi, zhào qiú zhí yán. yǔn zhēn yán jiù zài fǔ chén, lì shù zhào zhì gāo zhāng wèi zuì. qiě yuē: qián èr chén yǐ èr yuè jiā ēn, yú yuè liǎng gōng zāi. jīn nián yòu jiā ēn, ér sān diàn fù zāi. tiān yì zhāo rán. wèi děng lì biàn, qiú bà. dì wèi liú, zé yǔn zhēn biān chén bù dāng yán cháo shì, yīn lǚ tuī bù yòng, suì sì kuáng yán, duó fèng wǔ yuè. qǐng zhī, yǔn zhēn shū jǔ yí xián, qǐng zhào hái wáng jiā píng chén yǒu nián shěn lǐ lǐ shì dá wáng rǔ xùn jí xiǎo chén shǐ mèng lín zhāng dòng wàn guó qīn mǎ jīng lún gù xiàn chéng zhào nán xīng zōu yuán biāo děng, shū liú zhōng. yǐ jiǔ cì, jìn yòu fù dōu yù shǐ.
三殿災,詔求直言。允貞言咎在輔臣,歷數趙志皋、張位罪。且曰:「前二臣以二月加恩,逾月兩宮災。今年又加恩,而三殿復災。天意昭然。」位等力辨,求罷。帝慰留,責允貞邊臣不當言朝事,因屢推不用,遂肆狂言,奪俸五月。頃之,允貞疏舉遺賢,請召還王家屏、陳有年、沈鯉、李世達、王汝訓及小臣史孟麟、張棟、萬國欽、馬經綸、顧憲成、趙南星、鄒元標等,疏留中。以久次,進右副都御史。
èr shí bā nián chūn, shū chén shí zhèng quē shī, yán: xíng qǔ zhū chén, jǐ jīng lùn jiàn, bì xià yóu bù qīng yǔ yī guān. bǐ lǔ kūn mǎ táng gāo huái chén cháo bèi, shì zhī hé shì, jǔ zhī hé rén, nǎi lìng qí xián mìng héng xíng, shēng shā yǔ duó, zì chū qí kǒu. tíng chén suǒ chén lǜ guó jiā dà jì, yī jiē qǐn gé, shèn zhě yán qiǎn suí zhī. bǐ bào shuì zhī tú, xī wú lài jiān rén, xiāng dǎng bù chǐ, gù nǎi cháo zòu xī bào, rú xiǎng yīng shēng. chén bù jiě yě. xū tú rù xiāng, mín jiān yóu rǎo, kuàng tí qí sì chū, rú hǔ ruò láng, jiā shì lì pò. rú wú bǎo xiù huá yù zhū rén, huò zhì cǎn yǐ, ér bì xià céng bù yī niàn jí. qián gǔ chū rù, shàng xià xiāng jī, yóu duō jiān bì. chì shǐ shǒu wò lì quán, dòng yú shù wàn. yǒu sī bù gǎn wèn, fǔ àn bù gǎn wén, qǐ wú shǔn gāo xuè yǐ zì féi zhě, ér bì xià céng bù yī chá jí. jīn qǔ yú diān, bù zú bù zhǐ zhū qǔ yú hǎi, bù qìng bù zhǐ jǐn qǐ qǔ yú wú yuè, bù jí qí qiǎo bù zhǐ. nǎi yuán lǎo tīng qí tóu xián, zhí chén jǐ yú yǒng gù, shì bì xià zhī ài xián shì, céng bù rú ài zhū yù jǐn qǐ yě. shū zòu, yì bù xǐng.
二十八年春,疏陳時政缺失,言:「行取諸臣,幾經論薦,陛下猶不輕予一官。彼魯坤、馬堂、高淮、陳朝輩,試之何事,舉之何人,乃令其銜命橫行,生殺予奪,恣出其口。廷臣所陳率國家大計,一皆寢閣,甚者嚴譴隨之。彼報稅之徒,悉無賴奸人,鄉黨不齒,顧乃朝奏夕報,如響應聲。臣不解也。胥徒入鄉,民間猶擾,況緹騎四出,如虎若狼,家室立破。如吳寶秀、華鈺諸人,禍至慘矣,而陛下曾不一念及。錢穀出入,上下相稽,猶多奸弊。敕使手握利權,動逾數萬。有司不敢問,撫按不敢聞,豈無吮膏血以自肥者,而陛下曾不一察及。金取於滇,不足不止;珠取於海,不罄不止;錦綺取於吳越,不極奇巧不止。乃元老聽其投閒,直臣幾於永錮,是陛下之愛賢士,曾不如愛珠玉錦綺也。」疏奏,亦不省。
xiān shì, zhāng zhōng yǐ kāi kuàng zhì, hòu sūn cháo fù zhì què shuì, zhū qiú bǎi fāng, yǔn zhēn měi shì cái yì. huì zhōng zhàng sǐ tài píng diǎn shǐ wǔ sān jié, cháo shǐ zhě bī shā jiàn xióng xiàn chéng lǐ féng chūn, yǔn zhēn shū bào qí zuì. cháo nù, hé yǔn zhēn kàng mìng jǔ náo. dì liú yǔn zhēn shū bù xià, ér xià cháo shū yú bù yuàn. lì bù shàng shū lǐ dài dōu yù shǐ wēn chún děng lì chēng yǔn zhēn xián, qǐng xià yǔn zhēn shū píng yì. dì bìng liú zhōng. shān xī jūn mín shù qiān kǒng yǔn zhēn qù, xiāng shuài yì què sù yuān, liǎng jīng yán guān yì lián zhāng lùn jiù. dì nǎi liǎng zhì bù wèn. míng nián, zhōng yǐ xià xiàn zhī xiàn péng yīng chūn kàng lǐ, hé biǎn zhī. yǔn zhēn qǐng liú yīng chūn, bù bào.
先是,張忠以開礦至,後孫朝復至榷稅,誅求百方,允貞每事裁抑。會忠杖死太平典史武三傑,朝使者逼殺建雄縣丞李逢春,允貞疏暴其罪。朝怒,劾允貞抗命沮撓。帝留允貞疏不下,而下朝疏於部院。吏部尚書李戴、都御史溫純等力稱允貞賢,請下允貞疏平議。帝並留中。山西軍民數千恐允貞去,相率詣闕訴冤,兩京言官亦連章論救。帝乃兩置不問。明年,忠以夏縣知縣彭應春抗禮,劾貶之。允貞請留應春,不報。
yǔn zhēn fù yǐ jiǔ shí yú, yǔn zhēn suì suì qǐ shì yǎng, zhāng èr shí shàng. tíng yì yǐ chì shǐ hài mín, fēi yǔn zhēn bù néng zhì, gù liú zhī. qí nián wǔ yuè, qǐng yì lì, shǐ tīng guī. shì mín wèi lì cí. yǐ, yuè shì zhě zòu yǔn zhēn shǒu biān láo, jí jiā jìn bīng bù yòu shì láng. xún zú. tiān qǐ chū, zhuī shì jiè sù.
允貞父已九十餘,允貞歲歲乞侍養,章二十上。廷議以敕使害民,非允貞不能制,固留之。其年五月,請益力,始聽歸。士民為立祠。已,閱視者奏允貞守邊勞,即家進兵部右侍郎。尋卒。天啟初,追諡介肅。
dì yǔn zhōng yǔn fú. yǔn zhōng wèi zhū shēng, fù shǐ wáng shì zhēn dà qì zhī. suì xiāng shì, shì zhēn jiè mén lì yuē: fēi wèi yǔn zhōng dì yī, wú fá gǔ yǐ chuán yě. yǐ ér guǒ rán. shí wú xī gù xiàn chéng zhāng pǔ liú tíng lán bìng wèi jǔ shǒu, fù jùn cái, shí rén chēng sān jiè yuán. xún yǔ tíng lán jǔ wàn lì bā nián jìn shì. zhāng jū zhèng zhuān zhèng, zāi yì jiàn, ér zhōng wài fāng jìng sòng gōng dé. yǔn zhōng tíng lán gè shàng shū zuò zhǔ shēn shí xíng, quàn zhī bǔ jiù. shí xíng bù néng yòng. yǔn zhōng xún shòu tài cháng bó shì, zhuó lì bù jī xūn zhǔ shì, diào kǎo gōng, wèi jǐ zú. yǔn fú guān xíng bù láng zhōng, yì yǒu míng.
弟允中、允孚。允中為諸生,副使王世貞大器之。歲鄉試,世貞戒門吏曰:「非魏允中第一,無伐鼓以傳也。」已而果然。時無錫顧憲成、漳浦劉廷蘭並為舉首,負俊才,時人稱「三解元」。尋與廷蘭舉萬曆八年進士。張居正專政,災異見,而中外方競頌功德。允中、廷蘭各上書座主申時行,勸之補救。時行不能用。允中尋授太常博士,擢吏部稽勛主事,調考功,未幾卒。允孚官刑部郎中,亦有名。
tíng lán yǔ xiōng tíng huì tíng jiè yì jiē jǔ jìn shì, yǒu míng. shì suǒ chēng nán lè sān wèi zhāng pǔ sān liú zhě yě.
廷蘭與兄廷蕙、廷芥亦皆舉進士,有名。世所稱「南樂三魏」、「漳浦三劉」者也。
wáng guó, zì zi zhēn, yào zhōu rén. wàn lì wǔ nián jìn shì. xuǎn shù jí shì, gǎi yù shǐ. chū shì jī fǔ tún tián, qīng chéng guó gōng zhū yǔn zhēn děng suǒ qīn dì jiǔ qiān liù bǎi yú qǐng. zhāng jū zhèng jí dǔ, shū jiàn qí zuò zhǔ pān chéng rù nèi gé, dì cóng zhī. guó yǔ tóng guān wèi yǔn zhēn léi shì zhēn jí gěi shì zhōng wáng jì guāng sūn wěi niú wéi bǐng zhāng dǐng sī kàng yán bù kě, qǐn qí mìng. yǐ, jí lùn zhōng guān féng bǎo zuì. qiě yán: jū zhèng sǐ, bǎo lìng xú jué suǒ qí jiā míng qín qī yè guāng zhū jiǔ zhū lián wǔ huáng jīn sān wàn bái jīn shí wàn. jū zhèng zǐ jiǎn xiū gōng jī zhì bǎo dǐ, ér bǎo yáng yán bì xià qǔ zhī, wū wū shèng dé. yīn fā céng shěng wú wáng zhuàn biǎo lǐ jié nà zhuàng. guó shū zì wài zhì, yǔ lǐ zhí shū xiān hòu shàng. dì yǐ nà zhí yán zuì bǎo, zhí suì shòu zhī, ér guó yì yóu cǐ xiǎn míng. hái cháo, jiàn wáng xī jué lù shù shēng hú zhí lǐ gěng dìng xiàng hǎi ruì hú zhí yán jīng wèi yǔn zhēn. xún chū dū nán jī xué zhèng, yǐ jí guī.
王國,字子楨,耀州人。萬曆五年進士。選庶吉士,改御史。出視畿輔屯田,清成國公朱允禎等所侵地九千六百餘頃。張居正疾篤,疏薦其座主潘晟入內閣,帝從之。國與同官魏允貞、雷士楨及給事中王繼光、孫煒、牛惟炳、張鼎思抗言不可,寢其命。已,極論中官馮保罪。且言:「居正死,保令徐爵索其家名琴七、夜光珠九、珠簾五、黃金三萬、白金十萬。居正子簡修躬齎至保邸,而保揚言陛下取之,誣污聖德。」因發曾省吾、王篆表里結納狀。國疏自外至,與李植疏先後上。帝已納植言罪保,植遂受知,而國亦由此顯名。還朝,薦王錫爵、陸樹聲、胡執禮、耿定向、海瑞、胡直、顏鯨、魏允貞。尋出督南畿學政,以疾歸。
qǐ zhǎng hé nán dào. shǒu fǔ shēn shí xíng yù zhì suǒ bù yuè zhě shí jiǔ rén chá diǎn, lì bù shàng shū yáng wēi děng yī wéi qí jiān, guó lì chí bù kě. shí xíng yǐ yù shǐ mǎ yǔn dēng zī zài guó qián, nǎi qǐ yǔn dēng zhǎng chá, ér guó zuǒ zhī. zhū yù shǐ xián jí, yǔn dēng shū shí jiǔ rén xìng míng, yuē: zhū rén kě wèi gōng lùn bù róng zhě yǐ. guó shú shì, chì yuē: zhū rén dú wǔ zhí zhèng ěr. tiān rì jiān lín, hé chū cǐ yǔ! yǔn dēng yì bù huí. guó nù, fèn qián yù ōu yǔn dēng. yǔn dēng zǒu, guó huán zhù zhú zhī, tóng liè jiù jiě. shì wén, liǎng rén bìng diào wài, guó dé sì chuān fù shǐ. yí jí guī. ér shí jiǔ rén lài guó yǐ miǎn.
起掌河南道。首輔申時行欲置所不悅者十九人察典,吏部尚書楊巍等依違其間,國力持不可。時行以御史馬允登資在國前,乃起允登掌察,而國佐之。諸御史咸集,允登書十九人姓名,曰:「諸人可謂公論不容者矣。」國熟視,叱曰:「諸人獨忤執政耳。天日監臨,何出此語!」允登意不回。國怒,奮前欲毆允登。允登走,國環柱逐之,同列救解。事聞,兩人並調外,國得四川副使。移疾歸。而十九人賴國以免。
jiǔ zhī, qǐ gù guān, lì shān xī. gǎi dū hé nán xué zhèng, qiān shān dōng cān zhèng. suǒ zài yǐ gōng lián chēng. zhào wèi tài pú shǎo qīng. fù chū wèi shān xī fù shǐ, lì nán jīng tōng zhèng shǐ. sān shí qī nián, yǐ bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ xún fǔ bǎo dìng. suì xiōng, lǚ shàng kuān xù shì yí. dà dào liú yīng dì dǒng shì yào jù zhòng chēng wáng, piāo jié yuǎn jìn, dū bīng tǎo miè zhī. jìn yòu dōu yù shǐ, xún fǔ rú gù. guó gāng jiè. yǔ dì lì bù shì láng tú bìng fù shí wàng, wèi dǎng rén suǒ jì. qǐ xiū guī, zú.
久之,起故官,蒞山西。改督河南學政,遷山東參政。所在以公廉稱。召為太僕少卿。復出為山西副使,歷南京通政使。三十七年,以兵部右侍郎兼右僉都御史巡撫保定。歲凶,屢上寬恤事宜。大盜劉應第、董世耀聚眾稱王,剽劫遠近,督兵討滅之。進右都御史,巡撫如故。國剛介。與弟吏部侍郎圖並負時望,為黨人所忌。乞休歸,卒。
yú mào héng, zì chí guó, wù yuán rén. wàn lì èr shí nián jìn shì. chú yǒng xīn zhī xiàn. zhēng shòu yù shǐ. shí yǐ diàn gōng, kuàng shuì shǐ sì chū, jiāo héng. mào héng shàng shū yán: yǔ qí sāo rǎo lǐ xiàng, què jí jī tún, hé ruò míng gào tiān xià, shāo zēng tián fù, gòng xiāng diàn gōng. jīn bì jiā fù zhī míng, ér wèi jié zé zhī jì, qí hài shí bèi yú jiā fù. wǔ zhǐ, tíng fèng yī nián.
余懋衡,字持國,婺源人。萬曆二十年進士。除永新知縣。征授御史。時以殿工,礦稅使四出,驕橫。懋衡上疏言:「與其騷擾里巷,榷及雞豚,曷若明告天下,稍增田賦,共襄殿工。今避加賦之名,而為竭澤之計,其害十倍於加賦。」忤旨,停俸一年。
xún àn shǎn xī. shuì jiān liáng yǒng niǎn sī wù yú jī fǔ, yì rén mǎ shén zhòng. mào héng zòu zhī. yǒng dà hèn, shǐ qí dǎng lè gāng huì shàn fū dú mào héng. zài zhòng dú, bù sǐ. kǎo shàn fū, huò suǒ yǔ huì jí yú gǔ. suì shàng shū jí lùn yǒng zuì, yán guān yì zhēng lùn yǒng, dì jiē bù xǐng. yǒng lǜ jūn mín wèi nán, zhào wáng mìng huàn jiǎ zì wèi. yù shǐ wáng jī hóng shēng yán yǒng bì fǎn, jù chén yǒng zhǎn guān jí shā lüè lì mín zhuàng. xún fǔ gù qí zhì pō wèi yǒng huì, yǒng nǎi jiè kǒu biàn. dì yí yù shǐ yán bù shí. ér xián níng zhǎng ān èr zhī xiàn chí yǒng yì jí. yǒng dǎng wáng jiǔ gōng bèi duō sī zhuāng, kǒng wèi yǒu sī suǒ jī, tuō yán yǒng qiǎn, chéng mǎ jié zhèn chí qù. xiàn dì zhuī jí zhī huá yīn, xiāng gé dòu, yǐ jiē bèi xì, mào héng suì yǐ fǎn nì wén. yǒng jiǒng shén, zhǎo yá jǐn wáng, dú gāng zài, nǎi jiào yǒng wū hé xián níng zhī xiàn mǎn cháo jiàn, cháo jiàn bèi dǎi. yǒng bù jiǔ yì chè hái, guān zhōng shǐ jìng. mào héng xún yǐ yōu guī. qǐ zhǎng hé nán dào shì. zhuó dà lǐ yòu sì chéng, yǐn jí qù.
巡按陝西。稅監梁永輦私物於畿輔,役人馬甚眾。懋衡奏之。永大恨,使其黨樂綱賄膳夫毒懋衡。再中毒,不死。拷膳夫,獲所予賄及余蠱。遂上疏極論永罪,言官亦爭論永,帝皆不省。永慮軍民為難,召亡命擐甲自衛。御史王基洪聲言永必反,具陳永斬關及殺掠吏民狀。巡撫顧其志頗為永諱,永乃藉口辨。帝疑御史言不實。而咸寧、長安二知縣持永益急。永黨王九功輩多私裝,恐為有司所跡,託言永遣,乘馬結陣馳去。縣棣追及之華陰,相格鬥,已皆被系,懋衡遂以反逆聞。永窘甚,爪牙盡亡,獨綱在,乃教永誣劾咸寧知縣滿朝薦,朝薦被逮。永不久亦撤還,關中始靖。懋衡尋以憂歸。起掌河南道事。擢大理右寺丞,引疾去。
tiān qǐ yuán nián, qǐ lì dà lǐ zuǒ shǎo qīng, jìn yòu qiān dōu yù shǐ, yǔ shàng shū zhāng shì jīng gòng lǐ jīng yíng róng zhèng. jìn yòu fù dōu yù shǐ, gǎi bīng bù yòu shì láng, jù lǐ róng zhèng. sān nián bā yuè, tíng tuī nán jīng lì bù shàng shū, yǐ mào héng fù lǐ sān cái tuī lì bù zuǒ shì láng, yǐ cáo yú biàn fù féng cóng wú. dì jiē yòng fù zhě. dà xué shì yè xiàng gāo děng lì yán bù kě, fú tīng. mào héng yú biàn yì yǐ zī hòu sān cái děng, lì cí xīn mìng, yǐn jí guī. míng nián shí yuè, zài shòu qián zhí. mào héng yǐ dāng shì fāng zhāng, jiān wò bù qǐ. jì ér jiān dǎng zhāng nè chǒu dǐ jiǎng xué zhū chén, yǐ mào héng cóng wú jí sūn shèn xíng wèi shǒu, suì xuē duó. chóng zhēn chū, fù qí guān.
天啟元年,起歷大理左少卿,進右僉都御史,與尚書張世經共理京營戎政。進右副都御史,改兵部右侍郎,俱理戎政。三年八月,廷推南京吏部尚書,以懋衡副李三才;推吏部左侍郎,以曹於汴副馮從吾。帝皆用副者。大學士葉向高等力言不可,弗聽。懋衡、於汴亦以資後三才等,力辭新命,引疾歸。明年十月,再授前職。懋衡以璫勢方張,堅臥不起。既而奸黨張訥醜詆講學諸臣,以懋衡、從吾及孫慎行為首,遂削奪。崇禎初,復其官。
lǐ sān cái, zì dào fǔ, shùn tiān tōng zhōu rén. wàn lì èr nián jìn shì. shòu hù bù zhǔ shì, lì láng zhōng. yǔ nán lè wèi yǔn zhēn zhǎng yuán lǐ huà lóng yǐ jīng jì xiāng qī xǔ. jí yǔn zhēn yán shì wǔ zhí zhèng, kàng shū zhí zhī, zuò zhé dōng chāng tuī guān. zài qiān nán jīng lǐ bù láng zhōng. huì yǔn zhēn huà lóng jí zōu yuán biāo bìng guān nán cáo, yì xiāng yǔ jiǎng qiú jīng shì wù, míng jí shén. qiān shān dōng qiān shì. suǒ bù duō dà huá jī dào, guǎng shè fāng lüè, xī qín miè zhī. qiān hé nán cān yì, jìn fù shǐ. liǎng dū shān dōng shān xī xué zhèng, zhuó nán jīng tōng zhèng cān yì, zhào wèi dà lǐ shǎo qīng.
李三才,字道甫,順天通州人。萬曆二年進士。授戶部主事,歷郎中。與南樂魏允貞、長垣李化龍以經濟相期許。及允貞言事忤執政,抗疏直之,坐謫東昌推官。再遷南京禮部郎中。會允貞、化龍及鄒元標並官南曹,益相與講求經世務,名籍甚。遷山東僉事。所部多大猾積盜,廣設方略,悉擒滅之。遷河南參議,進副使。兩督山東、山西學政,擢南京通政參議,召為大理少卿。
èr shí qī nián, yǐ yòu qiān dōu yù shǐ zǒng dū cáo yùn, xún fǔ fèng yáng zhū fǔ. shí kuàng shuì shǐ sì chū. sān cái suǒ bù, què shuì zé xú zhōu chén zēng yí zhēn jì lù, yán kè zé yáng zhōu lǔ bǎo, lú zhèng zé yán jiāng xíng lóng, qí bù qiān lǐ jiān. yán yǐn jiān tú, wěi qiè yìn fú, suǒ zhì ruò bǔ pàn wáng, gōng xíng rǎng duó. ér zēng yóu shén, shù jiǒng rǔ zhǎng lì. dú sān cái yǐ qì líng zhī, cái yì qí zhǎo yá sì è zhě, qiě mì lìng sǐ qiú yǐn wèi dǎng, zhé bǔ shā zhī, zēng wèi duó qì. rán jiān mín yǐ kuàng shuì gù, duō qǐ wèi dào. zhè rén zhào yī píng yòng yāo shù chàng luàn. shì jué, cuàn xú zhōu, yì hào gǔ yuán, wàng chēng sòng hòu. yǔ qí dǎng mèng huà jīng mǎ dēng rú bèi jù wáng mìng, shǔ wěi guān, qī míng nián èr yuè zhū fāng bìng qǐ. móu xiè, jiē jiù bǔ. yī píng wáng zhī bǎo chí, jiàn huò. sān cái zài shū chén kuàng shuì zhī hài, yán: bì xià ài zhū yù, mín yì mù wēn bǎo bì xià ài zi sūn, mín yì liàn qī nú. nài hé bì xià yù chóng jù cái huì, ér bù shǐ xiǎo mín xiǎng shēng dǒu zhī xū yù mián zuò wàn nián, ér bù shǐ xiǎo mín shì zhāo xī zhī lè. zì gǔ wèi yǒu zhāo tíng zhī zhèng lìng tiān xià zhī qíng xíng yī zhì yú sī, ér kě xìng wú luàn zhě. jīn què zhèng wěi duō, ér bì xià bìng yuán zé zài nì zhì huò cái. chén qǐng huàn fā dé yīn, bà chú tiān xià kuàng shuì. yù xīn jì qù, rán hòu zhèng shì kě lǐ. yú yuè wèi bào, sān cái yòu shàng yán: chén wèi mín qǐng mìng, yuè yú wèi dé qǐng. wén jìn rì zhāng zòu, fán jí kuàng shuì, xī zhì bù xǐng. cǐ zōng shè cún wáng suǒ guān, yī dàn zhòng pàn tǔ bēng, xiǎo mín jiē wèi dí guó, fēng chí chén wù, luàn zhòng má qǐ, bì xià kuài rán dú chù, jí huáng jīn yíng xiāng, míng zhū tián wū, shuí wèi shǒu zhī? yì bù bào. sān shí nián, dì yǒu jí, zhào bà kuàng shuì, é zhǐ zhī. sān cái jí chén guó shì jiāng wēi, qǐng jí xià qián zhào, bù tīng.
二十七年,以右僉都御史總督漕運,巡撫鳳陽諸府。時礦稅使四出。三才所部,榷稅則徐州陳增、儀真暨祿,鹽課則揚州魯保,蘆政則沿江邢隆,棋布千裡間。延引奸徒,偽鍥印符,所至若捕叛亡,公行攘奪。而增尤甚,數窘辱長吏。獨三才以氣凌之,裁抑其爪牙肆惡者,且密令死囚引為黨,輒捕殺之,增為奪氣。然奸民以礦稅故,多起為盜。浙人趙一平用妖術倡亂。事覺,竄徐州,易號古元,妄稱宋後。與其黨孟化鯨、馬登儒輩聚亡命,署偽官,期明年二月諸方並起。謀泄,皆就捕。一平亡之寶坻,見獲。三才再疏陳礦稅之害,言:「陛下愛珠玉,民亦慕溫飽;陛下愛子孫,民亦戀妻孥。奈何陛下欲崇聚財賄,而不使小民享升斗之需;欲綿祚萬年,而不使小民適朝夕之樂。自古未有朝廷之政令、天下之情形一至於斯,而可幸無亂者。今闕政猥多,而陛下病源則在溺志貨財。臣請渙發德音,罷除天下礦稅。欲心既去,然後政事可理。」逾月未報,三才又上言:「臣為民請命,月余未得請。聞近日章奏,凡及礦稅,悉置不省。此宗社存亡所關,一旦眾畔土崩,小民皆為敵國,風馳塵騖,亂眾麻起,陛下塊然獨處,即黃金盈箱,明珠填屋,誰為守之?」亦不報。三十年,帝有疾,詔罷礦稅,俄止之。三才極陳國勢將危,請亟下前詔,不聽。
qīng kǒu shuǐ hé zǔ cáo, sān cái yì jùn qú jiàn zhá, fèi èr shí wàn, qǐng liú cáo sù jì zhī. dū chǔ shì láng zhào shì qīng lì zhēng, sān cái suì yǐn jí qiú qù. dì è qí wěi bì, xǔ zhī. huái yáng xún àn yù shǐ cuī bāng liàng xún cáo yù shǐ lǐ sī xiào gěi shì zhōng cáo yú biàn yù shǐ shǐ xué qiān yuán jiǔ gāo jiāo zhāng qǐ liú. ér xué qiān yán: bì xià yǐ chén zēng gù, yù qù sān cái, tuō cí jiě qí guān. nián lái zhōng shǐ sì chū, hǎi nèi rú fèi. lǐ shèng chūn zhī qù yǐ wáng hǔ, wèi yǔn zhēn zhī qù yǐ sūn cháo, qián cáo chén lǐ zhì zhī qù yì yǐ kuàng shuì shì. tā jiān sī shǒu lìng qù zhě, bù kě shèng shù, jīn sān cái fù jì zhī. huái shàng jūn mín yǐ sān cái bà, yù gān xīn yú zēng, zēng bì bù gǎn chū. sān cái bù dāng qù kě zhī. shū réng bù dá. sān cái suì qù huái zhī xú zhōu. lián shū qǐng dài, wèi dé mìng. huì shì láng xiè jié dài shì qīng dū chǔ, fù qǐng liú. nǎi mìng sān cái gòng shì qí dài zhě, dì yì jìng bù qiǎn dài yě.
清口水涸阻漕,三才議浚渠建閘,費二十萬,請留漕粟濟之。督儲侍郎趙世卿力爭,三才遂引疾求去。帝惡其委避,許之。淮揚巡按御史崔邦亮、巡漕御史李思孝、給事中曹於汴、御史史學遷、袁九皋交章乞留。而學遷言:「陛下以陳增故,欲去三才,託詞解其官。年來中使四出,海內如沸。李盛春之去以王虎,魏允貞之去以孫朝,前漕臣李志之去亦以礦稅事。他監司守令去者,不可勝數,今三才復繼之。淮上軍民以三才罷,欲甘心於增,增避不敢出。三才不當去可知。」疏仍不答。三才遂去淮之徐州。連疏請代,未得命。會侍郎謝杰代世卿督儲,復請留。乃命三才供事俟代者,帝亦竟不遣代也。
míng nián jiǔ yuè, fù shū yán: nǎi zhě xùn léi jī líng, dà fēng bá mù, hóng shuǐ tāo tiān, tiān biàn jí yǐ. zhào gǔ yuán fāng zhé yú xú, lǐ dà róng xuán xiāo yú bó, ér suī zhōu jù dào yòu fù jiàn gào, rén lí jí yǐ. bì xià měi yǒu zhēng qiú, bì yuē nèi fǔ guì fá. fū shǐ nèi fǔ guǒ fá, shì shè jì zhī fú yě, suǒ wèi mào bìng ér tiān xià féi yě. ér qí shí bù rán. bì xià suǒ wèi guì fá zhě, huáng jīn wèi biàn dì, zhū yù wèi jì tiān ěr. xiǎo mín yōng sūn bù bǎo, zhòng yǐ zhēng qiú, chuí chǔ wú shí, héng yáng mǎn lù, guān wéi gài bà, mín wéi qǐng sǐ, bì xià níng bù tì rán jǐng wù xié! bì xià wú wèi chén huò luàn zhī yán wèi wèi bì rán yě ruò jì yǐ rán yǐ, jiāng zhì bì xià hé dì zāi! yì bù bào. jì ér suī dào jiù huò, sān cái yīn zòu xíng shù shì, bù nèi yàn rán.
明年九月,復疏言:「乃者迅雷擊陵,大風拔木,洪水滔天,天變極矣。趙古元方磔於徐,李大榮旋梟於亳,而睢州巨盜又復見告,人離極矣。陛下每有徵求,必曰『內府匱乏』。夫使內府果乏,是社稷之福也,所謂貌病而天下肥也。而其實不然。陛下所謂匱乏者,黃金未遍地,珠玉未際天耳。小民饔飧不飽,重以徵求,箠楚無時,桁楊滿路,官惟丐罷,民惟請死,陛下寧不惕然警悟邪!陛下毋謂臣禍亂之言為未必然也;若既已然矣,將置陛下何地哉!」亦不報。既而睢盜就獲,三才因奏行數事,部內晏然。
xī rén chéng shǒu xùn yǐ zī guān zhōng shū, wèi chén zēng cān suí. zòng héng zì zì, suǒ zhì gǔ chuī, shèng yí wèi, xǔ rén gào mì, xíng kǎo jí fù rú. wèi sān cái, bù gǎn zhì huái. sān cái hé zhì zhī, dé zāng shù shí wàn. zēng jù wèi jǐ lèi, bìng sōu huò qí qí zhēn yì bǎo jí tiě yòng lóng wén fú qì. shǒu xùn jí qí dǎng jù xià lì fú fǎ, yuǎn jìn dà kuài.
翕人程守訓以貲官中書,為陳增參隨。縱橫自恣,所至鼓吹,盛儀衛,許人告密,刑拷及婦孺。畏三才,不敢至淮。三才劾治之,得贓數十萬。增懼為己累,並搜獲其奇珍異寶及僣用龍文服器。守訓及其黨俱下吏伏法,遠近大快。
sān shí sì nián, huáng sūn shēng. zhào bìng kuàng shuì, shì dǎi xì, qǐ fèi zhì, bǔ yán guān, jì ér bù jǐn xíng. sān cái yí shǒu fǔ shěn yī guàn ní zhī, shàng shū yīn dǐ yī guàn shén lì. jì yòu yán: ēn zhào yǐ bān, xuán fù zhōng gé, dào lù yán qián rì xīn zhèng bù guò chéng yī shí xǐ xīn, gù xuán kāi xuán bì. yòu wèi: yī guàn lǜ shěn lǐ zhū gēng bī jǐ. jì jì qí yǒu suǒ zhí zhēng, xíng jǐ zhī duǎn, yòu chǐ qí shì bù yóu jǐ, yù huài qí chéng. xíng huì zuǒ yòu, duō fāng gǔ huò, zhì xīn zhèng zǔ gé. dì dé shū, zhèn nù. yán zhǐ qiè zé, duó fèng wǔ yuè. qí míng nián, jì lù zú. sān cái yīn qǐng jǐn chè tiān xià shuì shǐ, dì bù cóng, mìng lǔ bǎo jiān zhī.
三十四年,皇孫生。詔並礦稅,釋逮系,起廢滯,補言官,既而不盡行。三才疑首輔沈一貫尼之,上疏陰詆一貫甚力。繼又言:「恩詔已頒,旋復中格,道路言前日新政不過乘一時喜心,故旋開旋蔽。」又謂:「一貫慮沈鯉、朱賡逼己。既忌其有所執爭,形己之短,又恥其事不由己,欲壞其成。行賄左右,多方蠱惑,致新政阻格。」帝得疏,震怒。嚴旨切責,奪俸五月。其明年,暨祿卒。三才因請盡撤天下稅使,帝不從,命魯保兼之。
shì shí gù xiàn chéng lǐ jū, jiǎng xué dōng lín, hǎo zāng pǐ rén wù. sān cái yǔ shēn xiāng jié, xiàn chéng yì shēn xìn zhī. sān cái cháng qǐng bǔ dà liáo, xuǎn kē dào, lù yí yì. yīn yán: zhū chén zhǐ yǐ yì lùn yì jiàn yī chù dāng tú, suì yǒng qì bù shōu, yào zhī yú bì xià wú wǔ. jīn nǎi jiǎ tiān zǐ wēi yǐ gù zhū chén, fù jiǎ wǔ zhǔ zhī míng yǐ wén jǐ guò. fù guó fù jūn, zuì mò dà cǐ. yì wèi xiàn chéng zhū rén fā. yǐ, fù jí chén cháo zhèng fèi huài, qǐng dì fèn rán yǒu wèi, yǔ tiān xià gēng shǐ. qiě lì yán liáo zuǒ diàn wēi, bì nán yǒng bǎo zhuàng. dì jiē zhì bù xǐng.
是時顧憲成里居,講學東林,好臧否人物。三才與深相結,憲成亦深信之。三才嘗請補大僚,選科道,錄遺佚。因言:「諸臣只以議論意見一觸當途,遂永棄不收,要之於陛下無忤。今乃假天子威以錮諸臣,復假忤主之名以文己過。負國負君,罪莫大此。」意為憲成諸人發。已,復極陳朝政廢壞,請帝奮然有為,與天下更始。且力言遼左阽危,必難永保狀。帝皆置不省。
sān cái huī huò yǒu dà lüè, zài huái jiǔ, yǐ zhé shuì jiān dé mín xīn. jí huái xú suì qīn, yòu qǐng zhèn xù, juān mǎ jià. huái rén shēn dé zhī. lǚ jiā zhì hù bù shàng shū. huì nèi gé quē rén, jiàn yì zhě wèi bù dāng zhuān yòng cí chén, yí yǔ wài liáo cān yòng, yì zài sān cái. jí dōu yù shǐ quē, xū cì nèi zhào. yóu shì jì zhě rì zhòng, bàng yì fēn rán. gōng bù láng zhōng shào fǔ zhōng suì hé sān cái dà jiān shì zhōng, dà zhà shì zhí, liè jù tān wěi xiǎn héng sì dà zuì, yù shǐ xú zhào kuí jì zhī. sān cái sì shū lì biàn, qiě qǐ xiū. gěi shì zhōng mǎ cóng lóng yù shǐ dǒng zhào shū péng duān wú nán jīng gěi shì zhōng jīn shì héng xiāng jì wèi sān cái biàn. dà xué shì yè xiàng gāo yán sān cái yǐ dù mén dài zuì, yí sù dìng qù liú, wèi cáo zhèng jì. jiē bù bào. yǐ ér nán jīng bīng bù láng zhōng qián cè, nán jīng gěi shì zhōng liú shí jùn, yù shǐ liú guó jìn qiáo yīng jiǎ, gěi shì zhōng wáng shào zhēng xú shào jí zhōu yǒng chūn yáo zōng wén zhū yī guì lǐ jǐn, nán jīng yù shǐ zhāng bāng jùn wáng wàn zuò, fù lián zhāng hé sān cái. ér gěi shì zhōng hú xīn cáo yú biàn, nán jīng gěi shì zhōng duàn rán, yù shǐ shǐ xué qiān shǐ jì shì mǎ mèng zhēn wáng jī hóng, yòu jiāo zhāng lùn jiù. cháo duān jù sòng, qì shù yuè wèi yǐ. xiàn chéng nǎi yí shū xiàng gāo, lì chēng sān cái lián zhí, yòu yí shū sūn pī yáng lì biàn zhī. yù shǐ wú liàng sù shàn sān cái, jí yǐ liǎng shū fù chuán dǐ bào zhōng, yóu shì yì zhě yì huā. yīng jiǎ fù liǎng shū lì jié, zhì liè qí shí tān wǔ jiān. dì jiē bù xǐng. sān cái yì lì qǐng bà, shū zhì shí wǔ shàng. jiǔ bù dé mìng, suì zì yǐn qù. dì yì bù zuì yě.
三才揮霍有大略,在淮久,以折稅監得民心。及淮、徐歲侵,又請振恤,蠲馬價。淮人深德之。屢加至戶部尚書。會內閣缺人,建議者謂不當專用詞臣,宜與外僚參用,意在三才。及都御史缺,需次內召。由是忌者日眾,謗議紛然。工部郎中邵輔忠遂劾三才大奸似忠,大詐似直,列具貪偽險橫四大罪,御史徐兆魁繼之。三才四疏力辨,且乞休。給事中馬從龍、御史董兆舒、彭端吾、南京給事中金士衡相繼為三才辨。大學士葉向高言三才已杜門待罪,宜速定去留,為漕政計。皆不報。已而南京兵部郎中錢策,南京給事中劉時俊,御史劉國縉、喬應甲,給事中王紹徵、徐紹吉、周永春、姚宗文、朱一桂、李瑾,南京御史張邦俊、王萬祚,復連章劾三才。而給事中胡忻、曹於汴,南京給事中段然,御史史學遷、史記事、馬孟禎、王基洪,又交章論救。朝端聚訟,迄數月未已。憲成乃貽書向高,力稱三才廉直,又貽書孫丕揚力辨之。御史吳亮素善三才,即以兩書附傳邸報中,由是議者益嘩。應甲復兩疏力訐,至列其十貪五奸。帝皆不省。三才亦力請罷,疏至十五上。久不得命,遂自引去。帝亦不罪也。
sān cái jì jiā jū, jì zhě lǜ qí fù yòng. sì shí èr nián, yù shǐ liú guāng fù hé qí dào huáng mù yíng jiàn sī dì zhì èr shí èr wàn yǒu qí. qiě yán sān cái yǔ yú yù lì yáo zhí xiāng quán, yì suǒ yù yòng, quán bù zhé wèi tuī jǔ. sān cái shū biàn, qǐng qiǎn zhōng guān àn wèn. gěi shì zhōng liú wén bǐng yù shǐ lǐ zhēng yí gōng bù láng zhōng niè xīn tāng dà lǐ chéng wáng shì chāng, zhù guāng fù lì gōng sān cái. zhēng yí xīn tāng, sān cái cháng jǔ lì yě. sān cái fèn shén, zì qǐng jí qí jiā. gōng bù shì láng lín rú chǔ yán yí qiǎn shǐ fù kān. guāng fù zài shū, bìng yán qí qīn duó guān chǎng wèi yuán yòu. yù shǐ liú tíng yuán suì lǜ tóng liè jì zhī, ér pān rǔ zhēn yòu tè shū lùn hé. jì ér xún àn yù shǐ yán sī zhōng yì shàng shū rú guāng fù zhǐ. sān cái yì fèn, qǐng zhū chén huì kān, yòu qǐng dì qīn jū. nǎi zhào zhēng yí xié gěi shì zhōng wú liàng sì wǎng.
三才既家居,忌者慮其復用。四十二年,御史劉光復劾其盜皇木營建私第至二十二萬有奇。且言三才與于玉立遙執相權,意所欲用,銓部輒為推舉。三才疏辨,請遣中官按問。給事中劉文炳、御史李徵儀、工部郎中聶心湯、大理丞王士昌,助光復力攻三才。徵儀、心湯,三才嘗舉吏也。三才憤甚,自請籍其家。工部侍郎林如楚言宜遣使覆勘。光復再疏,並言其侵奪官廠為園囿。御史劉廷元遂率同列繼之,而潘汝禎又特疏論劾。既而巡按御史顏思忠亦上疏如光復指。三才益憤,請諸臣會勘,又請帝親鞫。乃詔徵儀偕給事中吳亮嗣往。
qí míng nián, guāng fù zuò shì xià yù. sān cái yáng qǐng shì zhī, ér fù lì wèi dōng lín biàn bái, yuē: zì shěn yī guàn jiǎ zhuàn yāo shū, shàn lù chǔ zōng, jǔ cháo zhèng rén gōng zhī yǐ qù. jì tāng bīn yǐn hán jìng kē chǎng zuò jiān, niè yóu zì qǔ, yú rén hé yóu. ér jīn zhī dǎng rén dòng yǔ zhèng rén wèi chóu, shì chāng guāng fù yóu wèi róng shǒu. tǐng shēn zhǔ méng, lì wèi yī guàn jìng bào yuàn. téng shuō bǎi duān, gōng jī qiān zhuàng. yǐ dà chén zhī xián zhě yán zhī, zé yè xiàng gāo qù yǐ, wáng xiàng gān sūn wěi wáng tú xǔ hóng gāng qù yǐ, cáo yú biàn hú xīn zhū wú bì yè mào cái nán qǐ zhòng zhū guó zhēn děng qù yǐ, jìn yòu gōng chén jiàn wāng yīng jiāo qù yǐ. yǐ xiǎo chén zhī xián zhě yán zhī, méi zhī huàn sūn zhèn jī duàn rán wú liàng mǎ mèng zhēn tāng zhào jīng zhōu qǐ yuán shǐ xué qiān qián chūn děng qù yǐ, lǐ pǔ bào yīng áo dīng yuán jiàn páng shí yōng wú zhèng zhì liú zōng zhōu děng qù yǐ. hé yú jǐ zé liú, bù hé zé zhú. bì xià dì zhī zhū chén zhī qù, qǐ zhī zhū dǎng rén qū zhī hū? jīn jiān dǎng chóu zhèng zhī yán, yī yuē dōng lín, yī yuē huái fǔ. suǒ wèi dōng lín zhě, gù xiàn chéng dú shū jiǎng xué zhī suǒ yě. cóng zhī yóu zhě rú gāo pān lóng jiāng shì chāng qián yī běn liú yuán zhēn ān xī fàn yuè yuán shēng xuē fū jiào, bìng shù shēn lì míng xíng, hé fù guó jiā zāi? ǒu yuē dōng lín, biàn chéng xiàn jǐng. rú zōu yuán biāo zhào nán xīng děng bèi yǐ cǐ míng, jí lì zǔ qí jìn. suǒ cháo shàng ér xī xià zhě, wéi shǐ jì xié zhū rén ěr. rén cái xié zhèng, shí guó zuò yōu guān, wéi bì xià chá yān. shū rù, zhòng yì hèn zhī. liàng sì děng jì wǎng kān, jiǔ zhī wú suǒ de. dì rú guāng fù yán hái bào, suì luò zhí wèi mín.
其明年,光復坐事下獄。三才陽請釋之,而復力為東林辨白,曰:「自沈一貫假撰妖書,擅僇楚宗,舉朝正人攻之以去。繼湯賓尹、韓敬科場作奸,孽由自取,於人何尤。而今之黨人動與正人為仇,士昌、光復尤為戎首。挺身主盟,力為一貫、敬報怨。騰說百端,攻擊千狀。以大臣之賢者言之,則葉向高去矣,王象乾、孫瑋、王圖、許弘綱去矣,曹於汴、胡忻、朱吾弼、葉茂才、南企仲、朱國禎等去矣,近又攻陳薦、汪應蛟去矣。以小臣之賢者言之,梅之煥、孫振基、段然、吳亮、馬孟禎、湯兆京、周起元、史學遷、錢春等去矣,李朴、鮑應鰲、丁元薦、龐時雍、吳正志、劉宗周等去矣。合於己則留,不合則逐。陛下第知諸臣之去,豈知諸黨人驅之乎?今奸黨仇正之言,一曰東林,一曰淮撫。所謂東林者,顧憲成讀書講學之所也。從之游者如高攀龍、姜士昌、錢一本、劉元珍、安希范、岳元聲、薛敷教,並束身厲名行,何負國家哉?偶曰東林,便成陷井。如鄒元標、趙南星等被以此名,即力阻其進。所朝上而夕下者,惟史繼偕諸人耳。人才邪正,實國祚攸關,惟陛下察焉。」疏入,眾益恨之。亮嗣等既往勘,久之無所得。第如光復言還報,遂落職為民。
tiān qǐ yuán nián, liáo yáng shī. yù shǐ fáng kě zhuàng lián shū qǐng yòng sān cái. yǒu zhào tíng chén jí yì. tōng zhèng cān yì wú diàn bāng lì yán bù kě yòng, zhì mù zhī wèi dào chén. yù shǐ liú tíng xuān fù jiàn sān cái, yán: guó jiā jì xī qí cái, zé yòng zhī ěr, yòu hé yì, rán guǎng níng yǐ yǒu wáng huà zhēn, bù ruò yòng zhī shān hǎi. dì shì qí yán, jí yù yòng sān cái, ér tíng yì xiāng chí wèi jué. zhān shì gōng nài lì yán yí yòng, xíng bù shì láng zōu yuán biāo qiān dōu yù shǐ wáng dé wán bìng zhǔ zhī. yǐ, dé wán pò zhòng yì, hū biàn qián shuō. jí shǔ yì, yuán biāo yì bù gǎn zhǔ. yì jìng bù jué, shì suì qǐn. sān nián, qǐ nán jīng hù bù shàng shū, wèi shàng zú. hòu wèi zhōng xián luàn zhèng, qí dǎng yù shǐ shí sān wèi zhuī hé zhī. zhào xuē jí, duó fēng gào. chóng zhēn chū fù guān.
天啟元年,遼陽失。御史房可壯連疏請用三才。有詔廷臣集議。通政參議吳殿邦力言不可用,至目之為盜臣。御史劉廷宣復薦三才,言:「國家既惜其才,則用之耳,又何議,然廣寧已有王化貞,不若用之山海。」帝是其言,即欲用三才,而廷議相持未決。詹事公鼐力言宜用,刑部侍郎鄒元標、僉都御史王德完並主之。已,德完迫眾議,忽變前說。及署議,元標亦不敢主。議竟不決,事遂寢。三年,起南京戶部尚書,未上卒。後魏忠賢亂政,其黨御史石三畏追劾之。詔削籍,奪封誥。崇禎初復官。
sān cái cái dà ér hǎo yòng jī quán, shàn lóng luò cháo shì. fǔ huái shí sān nián, jié jiāo biàn tiān xià. xìng bù néng chí lián, yǐ gù wèi zhòng suǒ huǐ. qí hòu jī sān cái zhě, ruò shào fǔ zhōng xú zhào kuí bèi, xián yǐ fù wèi zhōng xián míng lì nì àn. ér tuī gǔ sān cái, ruò gù xiàn chéng zōu yuán biāo zhào nán xīng liú zōng zhōu, jiē biǎo biǎo wèi shí míng chén. gù shì yǐ sān cái wèi xián.
三才才大而好用機權,善籠絡朝士。撫淮十三年,結交遍天下。性不能持廉,以故為眾所毀。其後擊三才者,若邵輔忠、徐兆魁輩,咸以附魏忠賢名麗逆案。而推轂三才,若顧憲成、鄒元標、趙南星、劉宗周,皆表表為時名臣。故世以三才為賢。
zàn yuē: péng dǎng zhī chéng yě, shǐ yú jīn míng, ér chéng yú è yì. míng shèng zé fù zhī zhě zhòng. fù zhě zhòng, zé bù bì jiē xián ér xū yǐn zhī, lè qí yǔ jǐ tóng yě. míng gāo zé huǐ zhī zhě yì zhòng. huǐ zhě bù bì bù xián ér nù ér chì zhī, è qí yǔ jǐ yì yě. tóng yì zhī jiàn qí yú zhōng, ér fù zhě huǐ zhě zhēng shèng ér bù yǐ, zé dǎng rì zhòng, ér wèi huò chì yǐ. wèi yǔn zhēn wáng guó yú mào héng jiē yǐ zhuō luò hóng wěi zhī gài, wèi zhòng wàng suǒ guī. lǐ sān cái yīng yù háo jùn, qīng dòng shì dài fū, jiē fù zhòng míng. dāng shì dǎng lùn zhī shèng, shù rén zhě shí wèi zhī kuí, zé hǎo tóng è yì zhī xīn shèng yě. yì yuē: huàn qí qún, yuán jí. zhī cǐ zhě, qí wéi shèng rén hū!
贊曰:朋黨之成也,始於矜名,而成於惡異。名盛則附之者眾。附者眾,則不必皆賢而胥引之,樂其與己同也。名高則毀之者亦眾。毀者不必不賢而怒而斥之,惡其與己異也。同異之見岐於中,而附者毀者爭勝而不已,則黨日眾,而為禍熾矣。魏允貞、王國、余懋衡皆以卓犖閎偉之概,為眾望所歸。李三才英遇豪俊,傾動士大夫,皆負重名。當世黨論之盛,數人者實為之魁,則好同惡異之心勝也。《易》曰:「渙其群,元吉。」知此者,其惟聖人乎!