gōng mǐn dì
◎恭閔帝
gōng mǐn huì huáng dì huì yǔn wén. tài zǔ sūn, yì wén tài zǐ dì èr zi yě. mǔ fēi lǚ shì. dì shēng yǐng huì hǎo xué, xìng zhì xiào. nián shí sì, dài yì wén tài zǐ jí, zhòu yè bù zàn lí. gèng èr nián, tài zǐ hōng, jū sàng huǐ jí. tài zǔ fǔ zhī yuē: ér chéng chún xiào, gù bù niàn wǒ hū. hóng wǔ èr shí wǔ nián jiǔ yuè, lì wèi huáng tài sūn. èr shí jiǔ nián, zhòng dìng zhū wáng jiàn dōng gōng yí zhì, cháo jiàn hòu yú nèi diàn háng jiā rén lǐ, yǐ zhū wáng jiē zūn shǔ yě. chū, tài zǔ mìng tài zǐ shěng jué zhāng zòu, tài zǐ xìng rén hòu, yú xíng yù duō suǒ jiǎn shěng. zhì shì yǐ mìng tài sūn, tài sūn yì fù zuǒ yǐ kuān dà. cháng qǐng yú tài zǔ, biàn kǎo lǐ jīng, cān zhī lì cháo xíng fǎ, gǎi dìng hóng wǔ lǜ jī zhòng zhě qī shí sān tiáo, tiān xià mò bù sòng dé yān.
恭閔惠皇帝諱允炆。太祖孫,懿文太子第二子也。母妃呂氏。帝生潁慧好學,性至孝。年十四,待懿文太子疾,晝夜不暫離。更二年,太子薨,居喪毀瘠。太祖撫之曰:「而誠純孝,顧不念我乎。」洪武二十五年九月,立為皇太孫。二十九年,重定諸王見東宮儀制,朝見後於內殿行家人禮,以諸王皆尊屬也。初,太祖命太子省決章奏,太子性仁厚,於刑獄多所減省。至是以命太孫,太孫亦復佐以寬大。嘗請於太祖,遍考禮經,參之歷朝刑法,改定洪武《律》畸重者七十三條,天下莫不頌德焉。
sān shí yī nián rùn wǔ yuè, tài zǔ bēng. xīn mǎo, jí huáng dì wèi. tài shè tiān xià, yǐ míng nián wèi jiàn wén yuán nián. shì rì, zàng gāo huáng dì yú xiào líng. zhào xíng sān nián sàng. qún chén qǐng yǐ rì yì yuè. dì yuē: zhèn fēi xiào gǔ rén liàng yīn bù yán yě. cháo zé má miǎn shang, tuì zé qí shuāi zhàng dié, shí zé zhān zhōu, jiāo shè zōng miào rú cháng lǐ. suì mìng dìng yí yǐ jìn. bǐng shēn, zhào wén chén wǔ pǐn yǐ shàng jí zhōu xiàn guān gè jǔ suǒ zhī, fēi qí rén zhě zuò zhī. liù yuè, shěng bīng zhōu xiàn, gé rǒng yuán. bīng bù shì láng qí tài wèi běn bù shàng shū, hàn lín yuàn xiū zhuàn huáng zi chéng wèi tài cháng qīng, tóng cān jūn guó shì.
三十一年閏五月,太祖崩。辛卯,即皇帝位。太赦天下,以明年為建文元年。是日,葬高皇帝於孝陵。詔行三年喪。群臣請以日易月。帝曰:「朕非效古人亮陰不言也。朝則麻冕裳,退則齊衰杖絰,食則饘粥,郊社宗廟如常禮。」遂命定儀以進。丙申,詔文臣五品以上及州縣官各舉所知,非其人者坐之。六月,省并州縣,革冗員。兵部侍郎齊泰為本部尚書,翰林院修撰黃子澄為太常卿,同參軍國事。
qiū qī yuè, zhào hàn zhōng fǔ jiào shòu fāng xiào rú wèi hàn lín yuàn shì jiǎng. zhào xíng kuān zhèng, shè yǒu zuì, juān bū fù. bā yuè, zhōu wáng sù yǒu zuì, fèi wèi shù rén, xǐ yún nán. zhào xìng zhōu yíng zhōu kāi píng zhū wèi jūn quán jiā zài wǔ zhě, miǎn yī rén. tiān xià wèi suǒ jūn dān dīng zhě, fàng wèi mín. jiǔ yuè, yún nán zǒng bīng guān xī píng hóu mù chūn zú yú jūn, zuǒ fù jiāng hé fú dài lǐng qí zhòng.
秋七月,召漢中府教授方孝孺為翰林院侍講。詔行寬政,赦有罪,蠲逋賦。八月,周王橚有罪,廢為庶人,徙雲南。詔興州、營州、開平諸衛軍全家在伍者,免一人。天下衛所軍單丁者,放為民。九月,雲南總兵官西平侯沐春卒於軍,左副將何福代領其眾。
dōng shí yī yuè, gōng bù shì láng zhāng bǐng wèi běi píng bù zhèng shǐ, xiè guì zhāng xìn zhǎng běi píng dōu zhǐ huī shǐ sī, chá yàn yīn shì. zhào qiú zhí yán, jǔ shān lín cái dé zhī shì. shí èr yuè guǐ mǎo, hé fú pò zhǎn dāo gàn mèng, lù chuān píng. shì yuè, cì tiān xià míng nián tián zū zhī bàn, shì qíng jūn jí qiú tú hái xiāng lǐ.
冬十一月,工部侍郎張昺為北平布政使,謝貴、張信掌北平都指揮使司,察燕陰事。詔求直言,舉山林才德之士。十二月癸卯,何福破斬刀干孟,麓川平。是月,賜天下明年田租之半,釋黥軍及囚徒還鄉里。
shì nián, xiān luó zhàn chéng rù gòng.
是年,暹羅、占城入貢。
jiàn wén yuán nián chūn zhēng yuè guǐ yǒu, shòu cháo, bù jǔ lè. gēng chén, dà sì tiān dì yú nán jiāo, fèng tài zǔ pèi. xiū tài zǔ shí lù. èr yuè, zhuī zūn huáng kǎo yuē xiào kāng huáng dì, miào hào xìng zōng, bǐ cháng shì yuē xiào kāng huáng hòu. zūn mǔ fēi lǚ shì yuē huáng tài hòu, cè fēi mǎ shì wèi huáng hòu. fēng dì yǔn tēng wèi wú wáng, yǔn jiān héng wáng, yǔn xī xú wáng. lì huáng zhǎng zi wén kuí wèi huáng tài zǐ. zhào gào tiān xià, jǔ yí xián. cì mín gāo nián mǐ ròu xù bó, guān guǎ gū dú fèi jí zhě guān wèi mù yǎng. zhòng nóng sāng, xìng xué xiào, kǎo chá guān lì, zhèn lí zāi pín mín, jīng jié xiào, yì bào gǔ, juān huāng tián zū. wèi suǒ jūn hù jué dōu chú wù gōu. zhào zhū wáng wú dé jié zhì wén wǔ lì shì, gēng dìng nèi wài dà xiǎo guān zhì. sān yuè, shì diàn yú xiān shī kǒng zǐ. bà tiān xià zhū sī bù jí wù. dū du sòng zhōng xú kǎi gěng wáng huán shuài bīng tún kāi píng lín qīng shān hǎi guān. diào běi píng yǒng qīng èr wèi jūn yú zhāng dé shùn dé. shì láng bào zhāo xià yuán jí děng èr shí sì rén chōng cǎi fǎng shǐ, fēn xún tiān xià. jiǎ wǔ, jīng shī dì zhèn, qiú zhí yán.
建文元年春正月癸酉,受朝,不舉樂。庚辰,大祀天地於南郊,奉太祖配。修《太祖實錄》。二月,追尊皇考曰孝康皇帝,廟號興宗,妣常氏曰孝康皇后。尊母妃呂氏曰皇太后,冊妃馬氏為皇后。封弟允熥為吳王,允熞衡王,允熙徐王。立皇長子文奎為皇太子。詔告天下,舉遺賢。賜民高年米肉絮帛,鰥寡孤獨廢疾者官為牧養。重農桑,興學校,考察官吏,振罹災貧民,旌節孝,瘞暴骨,蠲荒田租。衛所軍戶絕都除勿勾。詔諸王毋得節制文武吏士,更定內外大小官制。三月,釋奠於先師孔子。罷天下諸司不急務。都督宋忠、徐凱、耿王瓛帥兵屯開平、臨清、山海關。調北平、永清二衛軍於彰德、順德。侍郎暴昭、夏原吉等二十四人充採訪使,分巡天下。甲午,京師地震,求直言。
xià sì yuè, xiāng wáng bǎi zì fén sǐ. qí wáng fú dài wáng guì yǒu zuì, fèi wèi shù rén. qiǎn yàn wáng shì zǐ gāo chì jí qí dì gāo xù gāo suì hái běi píng. liù yuè, mín wáng pián yǒu zuì, fèi wèi shù rén, xǐ zhāng zhōu. jǐ yǒu, yān shān hù wèi bǎi zhǔ hù ní liàng shàng biàn, yàn qí xiào yú liàng děng fú zhū. zhào ràng yàn wáng dì, dǎi wáng fǔ guān liáo. běi píng dōu zhǐ huī zhāng xìn pàn fù yú yàn.
夏四月,湘王柏自焚死。齊王榑、代王桂有罪,廢為庶人。遣燕王世子高熾及其弟高煦、高燧還北平。六月,岷王楩有罪,廢為庶人,徙漳州。己酉,燕山護衛百主戶倪諒上變,燕旗校於諒等伏誅。詔讓燕王棣,逮王府官僚。北平都指揮張信叛附於燕。
qiū qī yuè guǐ yǒu, yàn wáng dì jǔ bīng fǎn, shā bù zhèng shǐ zhāng bǐng dū sī xiè guì. zhǎng shǐ gé chéng zhǐ huī lú zhèn jiào shòu yú féng chén sǐ zhī. cān zhèng guō zī fù shǐ mò lín qiān shì lǚ zhèn děng jiàng yú yàn. zhǐ huī mǎ xuān zǒu jì zhōu, qiān zhèn zǒu jū yōng. sòng zhōng qū běi píng, wén biàn tuì bǎo huái lái. tōng zhōu zūn huà mì yún xiāng jì jiàng yàn. bǐng zǐ, yàn bīng xiàn jì zhōu, mǎ xuān zhàn sǐ. jǐ mǎo, yàn bīng xiàn jū yōng guān. jiǎ shēn, xiàn huái lái, sòng zhōng yú zhèn bèi zhí sǐ, dōu zhǐ huī péng jù sūn tài lì zhàn sǐ, yǒng píng zhǐ huī shǐ guō liàng děng pàn jiàng yàn. rén chén, gǔ wáng huì zì xuān fǔ bēn jīng shī. zhǎng xìng hóu gěng bǐng wén wèi zhēng lǔ dà jiāng jūn, fù mǎ dū wèi lǐ jiān dū du níng zhōng wèi zuǒ yòu fù jiāng jūn, shuài shī tǎo yàn. jì gào tiān dì zōng miào shè jì, xuē yàn shǔ jí. zhào yuē: bāng jiā bù zào, gǔ ròu zhōu qīn lǚ móu tiě nì. qù nián, zhōu shù rén sù tiě wèi bù guǐ, cí lián yàn qí xiāng sān wáng. zhèn yǐ qīn qīn gù, zhǐ zhèng sù zuì. jīn nián qí wáng fú móu nì, yòu yǔ dì bǎi tóng móu, bǎi fú zuì zì fén sǐ, fú yǐ fèi wèi shù rén. zhèn yǐ dì yú qīn zuì jìn, wèi rěn qióng zhì qí shì. jīn nǎi chēng bīng gòu luàn, tú wēi zōng shè, huò zuì tiān dì zǔ zōng, yì bù róng shè. shì yòng jiǎn fā dà bīng, wǎng zhì jué fá. zī ěr zhōng wài chén mín jūn shì, gè huái zhōng shǒu yì, yǔ guó tóng xīn, sǎo zī nì fēn, yǒng ān zhì zhì. xún mìng ān lù hóu wú jié, jiāng yīn hóu wú gāo, dū du gěng huán, dōu zhǐ huī shèng yōng pān zhōng yáng sōng gù chéng xú kǎi lǐ yǒu chén huī píng ān, fēn dào bìng jìn. zhì píng yàn bù zhèng shǐ sī yú zhēn dìng, shàng shū bào zhāo zhǎng sī shì.
秋七月癸酉,燕王棣舉兵反,殺布政使張昺、都司謝貴。長史葛誠、指揮盧振、教授余逢辰死之。參政郭資、副使墨麟、僉事呂震等降於燕。指揮馬宣走薊州,僉瑱走居庸。宋忠趨北平,聞變退保懷來。通州、遵化、密雲相繼降燕。丙子,燕兵陷薊州,馬宣戰死。己卯,燕兵陷居庸關。甲申,陷懷來,宋忠、俞瑱被執死,都指揮彭聚、孫泰力戰死,永平指揮使郭亮等叛降燕。壬辰,谷王橞自宣府奔京師。長興侯耿炳文為征虜大將軍,駙馬都尉李堅、都督甯忠為左、右副將軍,帥師討燕。祭告天地宗廟社稷,削燕屬籍。詔曰:「邦家不造,骨肉周親屢謀僣逆。去年,周庶人橚僣為不軌,辭連燕、齊、湘三王。朕以親親故,止正橚罪。今年齊王榑謀逆,又與棣、柏同謀,柏伏罪自焚死,榑已廢為庶人。朕以棣於親最近,未忍窮治其事。今乃稱兵構亂,圖危宗社,獲罪天地祖宗,義不容赦。是用簡發大兵,往致厥罰。咨爾中外臣民軍士,各懷忠守義,與國同心,掃茲逆氛,永安至治。」尋命安陸侯吳傑,江陰侯吳高,都督耿瓛,都指揮盛庸、潘忠、楊松、顧成、徐凱、李友、陳暉、平安,分道並進。置平燕布政使司於真定,尚書暴昭掌司事。
bā yuè jǐ yǒu, gěng bǐng wén bīng cì zhēn dìng, xú kǎi tún hé jiān, pān zhōng yáng sōng tún mào zhōu. rén zǐ, yàn bīng xiàn xióng xiàn, pān zhōng yáng sōng zhàn yú yuè yàng qiáo, bèi zhí. mào zhōu xiàn. rén xū, gěng bǐng wén jí yàn bīng zhàn yú hū tuó hé běi, bài jī, lǐ jiān níng zhōng gù chéng bèi zhí, bǐng wén tuì bǎo zhēn dìng. yàn bīng gōng zhī bù kè, yǐn qù. zhào liáo wáng zhí níng wáng quán guī jīng shī, quán bù zhì, zhào xuē hù wèi. dīng mǎo, cáo guó gōng lǐ jǐng lóng wèi zhēng lǔ dà jiāng jūn, dài gěng bǐng wén. jiǔ yuè wù chén, wú gāo gěng huán yáng wén shuài liáo dōng bīng, wéi yǒng píng. wù yín, jǐng lóng bīng cì hé jiān, yàn bīng yuán yǒng píng, wú gāo tuì bǎo shān hǎi guān.
八月己酉,耿炳文兵次真定,徐凱屯河間,潘忠、楊松屯鄚州。壬子,燕兵陷雄縣,潘忠、楊松戰於月漾橋,被執。鄚州陷。壬戌,耿炳文及燕兵戰於滹沱河北,敗績,李堅、甯忠、顧成被執,炳文退保真定。燕兵攻之不克,引去。召遼王植、寧王權歸京師,權不至,詔削護衛。丁卯,曹國公李景隆為征虜大將軍,代耿炳文。九月戊辰,吳高、耿瓛、楊文帥遼東兵,圍永平。戊寅,景隆兵次河間,燕兵援永平,吳高退保山海關。
dōng shí yuè, yàn bīng zì liú jiā kǒu jiān dào xí xiàn dà níng, shǒu jiāng zhū jiàn sǐ zhī. zǒng bīng guān liú zhēn dū du chén hēng yuán dà níng, hēng pàn jiàng yàn. yàn yǐ níng wáng quán jí duǒ yán sān wèi zú guī běi píng. xīn hài, lǐ jǐng lóng zhòng wéi běi píng, yàn bīng hái jiù. shí yī yuè xīn wèi, lǐ jǐng lóng jí yàn bīng zhàn yú zhèng cūn bà, bài jī, bēn dé zhōu, zhū jūn jǐn kuì. yàn wáng dì zài shàng shū yú cháo. dì wèi bà qí tài huáng zi chéng guān, réng liú jīng shī.
冬十月,燕兵自劉家口間道襲陷大寧,守將朱鑒死之。總兵官劉真、都督陳亨援大寧,亨叛降燕。燕以寧王權及朵顏三衛卒歸北平。辛亥,李景隆重圍北平,燕兵還救。十一月辛未,李景隆及燕兵戰於鄭村壩,敗績,奔德州,諸軍盡潰。燕王棣再上書於朝。帝為罷齊泰、黃子澄官,仍留京師。
èr nián chūn zhēng yuè bǐng yín shuò, zhào tiān xià lái cháo guān wù hè. dīng mǎo, shì diàn yú xiān shī kǒng zǐ. èr yuè, yàn bīng xiàn wèi zhōu, jìn gōng dà tóng. lǐ jǐng lóng zì dé zhōu fù yuán, yàn bīng hái běi píng. bǎo dìng zhī fǔ luò qiān pàn jiàng yàn. jiǎ zǐ, fù yǐ dū chá yuàn wèi yù shǐ fǔ. jūn jiāng zhè tián fù. zhào yuē: guó jiā yǒu wéi zhèng zhī gōng, jiāng zhè fù dú zhòng, ér sū sōng guān tián xī zhǔn sī shuì, yòng chéng yī shí, qǐ kě wèi dìng zé. jīn xī yǔ jiǎn miǎn, mǔ wú yú yī dòu. sū sōng rén réng dé guān hù bù. sān yuè bǐng yín shuò, rì yǒu shí zhī. cì hú guǎng děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà.
二年春正月丙寅朔,詔天下來朝官勿賀。丁卯,釋奠於先師孔子。二月,燕兵陷蔚州,進攻大同。李景隆自德州赴援,燕兵還北平。保定知府雒僉叛降燕。甲子,復以都察院為御史府。均江、浙田賦。詔曰:「國家有惟正之供,江、浙賦獨重,而蘇、松官田悉准私稅,用懲一時,豈可為定則。今悉與減免,畝毋逾一斗。蘇、松人仍得官戶部。」三月丙寅朔,日有食之。賜胡廣等進士及第、出身有差。
xià sì yuè jǐ wèi, lǐ jǐng lóng jí yàn bīng zhàn yú bái gōu hé, bài zhī. míng rì fù zhàn, bài jī, dū du qú néng yuè guī hóu yú yuān zhǐ huī téng jù děng jiē zhàn sǐ, jǐng lóng bēn dé zhōu. wǔ yuè xīn wèi, bēn jì nán. yàn bīng xiàn dé zhōu, suì gōng jì nán. gēng chén, jǐng lóng bài jī yú chéng xià, nán zǒu. cān zhèng tiě xuàn dū du shèng yōng xī lì yù zhī. liù yuè jǐ yǒu, qiǎn shàng bǎo chéng lǐ dé chéng yù yàn bà bīng.
夏四月己未,李景隆及燕兵戰於白溝河,敗之。明日復戰,敗績,都督瞿能、越巂侯俞淵、指揮滕聚等皆戰死,景隆奔德州。五月辛未,奔濟南。燕兵陷德州,遂攻濟南。庚辰,景隆敗績於城下,南走。參政鐵鉉、都督盛庸悉力御之。六月己酉,遣尚寶丞李得成諭燕罷兵。
qiū bā yuè guǐ sì, chéng tiān mén zāi, zhào qiú zhí yán. wù shēn, shèng yōng tiě xuàn jī bài yàn bīng, jì nán wéi jiě, fù dé zhōu. jiǔ yuè, zhào lù hóng wǔ zhōng gōng chén zuì fèi zhě hòu. xīn wèi, fēng shèng yōng lì chéng hóu, zhuó tiě xuàn shān dōng bù zhèng shǐ, cān zàn jūn wù, xún jìn bīng bù shàng shū. yǐ yōng wèi píng yàn jiāng jūn, dū du chén huī píng ān fù zhī. yōng tún dé zhōu, píng ān jí wú jié tún dìng zhōu, xú kǎi tún cāng zhōu.
秋八月癸巳,承天門災,詔求直言。戊申,盛庸、鐵鉉擊敗燕兵,濟南圍解,復德州。九月,詔錄洪武中功臣罪廢者後。辛未,封盛庸歷城侯,擢鐵鉉山東布政使,參贊軍務,尋進兵部尚書。以庸為平燕將軍,都督陳暉、平安副之。庸屯德州,平安及吳傑屯定州,徐凱屯滄州。
dōng shí yuè, zhào lǐ jǐng lóng hái, shè bù zhū. gēng shēn, yàn bīng xí cāng zhōu, xú kǎi bèi zhí. shí èr yuè jiǎ wǔ, yàn bīng fàn jì níng, báo dōng chāng. yǐ mǎo, shèng yōng jī bài zhī. zhǎn qí jiāng zhāng yù. bǐng chén, fù zhàn, yòu bài zhī, yàn bīng zǒu guǎn táo. yōng jūn shì dà zhèn, xí zhū tún jūn hé jī yàn, jué qí guī lù.
冬十月,召李景隆還,赦不誅。庚申,燕兵襲滄州,徐凱被執。十二月甲午,燕兵犯濟寧,薄東昌。乙卯,盛庸擊敗之。斬其將張玉。丙辰,復戰,又敗之,燕兵走館陶。庸軍勢大振,檄諸屯軍合擊燕,絕其歸路。
sān nián chūn zhēng yuè xīn yǒu shuò, níng mìng shén bǎo chéng, gào tiān dì zōng miào, yù fèng tiān diàn shòu cháo hè. yǐ chǒu, wú jié píng ān yāo jī yàn bīng yú shēn zhōu, bù lì. xīn wèi, dà sì tiān dì yú nán jiāo. dīng chǒu, xiǎng tài miào, gào dōng chāng jié. fù qí tài huáng zi chéng guān. sān yuè xīn sì, shèng yōng bài yàn bīng yú jiā hé, zhǎn qí jiāng tán yuān. zài zhàn bù lì, dōu zhǐ huī zhuāng dé chǔ zhì děng lì zhàn sǐ. rén wǔ, fù zhàn, bài jī, yōng zǒu dé zhōu. dīng hài, dū du hé fú yuán dé zhōu. guǐ sì, biǎn qí tài huáng zi chéng yù yàn bà bīng. rùn yuè jǐ hài, wú jié píng ān jí yàn zhàn yú gǎo chéng, bài jī, hái bǎo zhēn dìng. yàn bīng lüè zhēn dìng shùn dé guǎng píng dà míng. dì shàng shū dú zhào hái zhū jiāng xī bīng, qiǎn dà lǐ shǎo qīng xuē yán bào zhī. shì yuè, lǐ zhì chéng, bān xíng tiān xià.
三年春正月辛酉朔,凝命神寶成,告天地宗廟,御奉天殿受朝賀。乙丑,吳傑、平安邀擊燕兵於深州,不利。辛未,大祀天地於南郊。丁丑,享太廟,告東昌捷。復齊泰、黃子澄官。三月辛巳,盛庸敗燕兵於夾河,斬其將譚淵。再戰不利,都指揮莊得、楚智等力戰死。壬午,復戰,敗績,庸走德州。丁亥,都督何福援德州。癸巳,貶齊泰、黃子澄、諭燕罷兵。閏月己亥,吳傑、平安及燕戰於藁城,敗績,還保真定。燕兵掠真定、順德廣平、大名。棣上書讀召還諸將息兵,遣大理少卿薛岩報之。是月,《禮制》成,頒行天下。
xià wǔ yuè jiǎ yín, shèng yōng yǐ bīng è yàn xiǎng dào, bù kè. dì fù qiǎn shǐ shàng shū, xià qí shǐ yú yù. liù yuè rén shēn, yàn jiāng lǐ yuǎn kòu pèi xiàn, fén liáng sōu. rén wǔ, dū du yuán yǔ yāo jī zhī, bài jī.
夏五月甲寅,盛庸以兵扼燕餉道,不克。棣復遣使上書,下其使於獄。六月壬申,燕將李遠寇沛縣,焚糧艘。壬午,都督袁宇邀擊之,敗績。
qiū qī yuè jǐ chǒu, yàn bīng lüè zhāng dé. dīng yǒu, píng ān zì zhēn dìng gōng běi píng. rén yín, dà tóng shǒu jiāng fáng zhāo shuài bīng yóu zǐ jīng guān qū bǎo dìng, zhù yì zhōu xī shuǐ zhài. jiǔ yuè jiǎ chén, píng ān jí yàn jiāng liú jiāng zhàn yú běi píng, bài jī, hái bǎo zhēn dìng.
秋七月己丑,燕兵掠彰德。丁酉,平安自真定攻北平。壬寅,大同守將房昭帥兵由紫荊關趨保定,駐易州西水寨。九月甲辰,平安及燕將劉江戰於北平,敗績,還保真定。
dōng shí yuè dīng sì, zhēn dìng zhū jiāng qiǎn bīng yuán fáng zhāo, jí yàn wáng zhàn yú qí méi shān, bài jī. shí yī yuè rén chén, liáo dōng zǒng bīng guān yáng wén gōng yǒng píng, jí liú jiāng zhàn yú chāng lí, bài jī. jǐ hài, píng ān bài yàn jiāng lǐ bīn yú yáng cūn. shí èr yuè guǐ hài, yàn bīng fén zhēn dìng jūn chǔ. zhào zhōng guān fèng shǐ qīn bào lì mín zhě, suǒ zài yǒu sī xì zhì. shì yuè, fù mǎ dū wèi méi yīn zhèn huái ān. tài zǔ shí lù chéng.
冬十月丁巳,真定諸將遣兵援房昭,及燕王戰於齊眉山,敗績。十一月壬辰,遼東總兵官楊文攻永平,及劉江戰於昌黎,敗績。己亥,平安敗燕將李彬於楊村。十二月癸亥,燕兵焚真定軍儲。詔中官奉使侵暴吏民者,所在有司系治。是月,駙馬都尉梅殷鎮淮安。《太祖實錄》成。
sì nián chūn zhēng yuè jiǎ shēn, zhào gù zhōu wáng sù yú méng huà, jū zhī jīng shī. yàn bīng lián xiàn dōng ā dōng píng wèn shàng yǎn zhōu jì yáng, dōng píng lì mù zhèng huá, jì yáng jiào yù wáng shěng jiē sǐ zhī. jiǎ shēn, wèi guó gōng xú huī zǔ shuài shī yuán shān dōng. yàn bīng xiàn pèi xiàn, zhī xiàn yán bó wěi zhǔ bù táng zǐ qīng diǎn shǐ huáng qiān sǐ zhī. guǐ chǒu, báo xú zhōu. èr yuè jiǎ yín, dū du hé fú jí chén huī píng ān jūn jì níng, shèng yōng jūn huái shàng. jǐ mǎo, gēng dìng pǐn guān xūn jiē. sān yuè, yàn bīng gōng sù zhōu, píng ān zhuī jí yú féi hé, zhǎn qí jiāng wáng zhēn, yù fú bài jī, sù zhōu xiàn.
四年春正月甲申,召故周王橚於蒙化,居之京師。燕兵連陷東阿、東平、汶上、兗州、濟陽,東平吏目鄭華,濟陽教諭王省皆死之。甲申,魏國公徐輝祖帥師援山東。燕兵陷沛縣,知縣顏伯瑋、主簿唐子清、典史黃謙死之。癸丑,薄徐州。二月甲寅,都督何福及陳暉、平安軍濟寧,盛庸軍淮上。己卯,更定品官勛階。三月,燕兵攻宿州,平安追及於淝河,斬其將王真,遇伏敗績,宿州陷。
xià sì yuè dīng mǎo, hé fú píng ān bài yàn bīng yú xiǎo hé, zhǎn qí jiāng chén wén. jiǎ xū, xú huī zǔ děng bài yàn bīng yú qí méi shān, zhǎn qí jiāng lǐ bīn, yàn bīng jù, móu běi guī. huì dì wén é yán, wèi yàn bīng yǐ běi, zhào huī zǔ hái, hé fú jūn yì gū. gēng chén, zhū jiāng jí yàn bīng dà zhàn yú líng bì, bài jī, chén huī píng ān lǐ bù shì láng chén xìng shàn dà lǐ sì qīng péng yǔ míng jiē bèi zhí. wǔ yuè guǐ wèi, yáng wén shuài liáo dōng bīng fù jì nán, kuì yú zhí zhān. jǐ chǒu, shèng yōng jūn kuì yú huái shàng, yàn bīng dù huái, qū yáng zhōu. zhǐ huī wáng lǐ děng pàn jiàng yàn, yù shǐ wáng bīn zhǐ huī chóng gāng sǐ zhī. xīn chǒu, yàn bīng zhì liù hé, zhū jūn yíng zhàn, bài jī. rén yín, zhào tiān xià qín wáng, qiǎn yù shǐ dài fū liàn zi níng shì láng huáng guān xiū zhuàn wáng shū yīng fēn dào zhēng bīng. zhào qí tài huáng zi chéng hái. sū zhōu zhī fǔ yáo shàn níng bō zhī fǔ wáng jìn huī zhōu zhī fǔ chén yàn huí lè píng zhī xiàn zhāng yàn fāng gè qǐ bīng rù wèi. jiǎ chén, qiǎn qìng chéng jùn zhǔ rú yàn shī, yì gē dì bà bīng.
夏四月丁卯,何福、平安敗燕兵於小河,斬其將陳文。甲戌,徐輝祖等敗燕兵於齊眉山,斬其將李斌,燕兵懼,謀北歸。會帝聞訛言,謂燕兵已北,召輝祖還,何福軍亦孤。庚辰,諸將及燕兵大戰於靈璧,敗績,陳暉、平安、禮部侍郎陳性善、大理寺卿彭與明皆被執。五月癸未,楊文帥遼東兵赴濟南,潰於直沾。己丑,盛庸軍潰於淮上,燕兵渡淮,趨揚州。指揮王禮等叛降燕,御史王彬、指揮崇剛死之。辛丑,燕兵至六合,諸軍迎戰,敗績。壬寅,詔天下勤王,遣御史大夫練子寧、侍郎黃觀、修撰王叔英分道徵兵。召齊泰、黃子澄還。蘇州知府姚善、寧波知府王璡、徽州知府陳彥回、樂平知縣張彥方各起兵入衛。甲辰,遣慶成郡主如燕師,議割地罷兵。
liù yuè guǐ chǒu, shèng yōng shuài zhōu shī bài yàn bīng yú pǔ zǐ kǒu, fù zhàn bù lì. dū du qiān shì chén xuān yǐ zhōu shī pàn fù yú yàn. yǐ mǎo, yàn bīng dù jiāng, shèng yōng zhàn yú gāo zī gǎng, bài jī. wù wǔ, zhèn jiāng shǒu jiāng tóng jùn pàn jiàng yàn. gēng shēn, yàn bīng zhì lóng tán. xīn yǒu, mìng zhū wáng fēn shǒu dū chéng, qiǎn lǐ jǐng lóng jí bīng bù shàng shū rú cháng dū du wáng zuǒ rú yàn jūn, shēn qián yuē. rén xū, fù qiǎn gǔ wáng huì ān wáng yíng wǎng. jiē bù tīng. jiǎ zǐ, qiǎn shǐ qí là shū sì chū, cù qín wáng bīng. yǐ chǒu, yàn bīng fàn jīn chuān mén, zuǒ dū du xú zēng shòu móu nèi yīng, fú zhū. gǔ wáng huì jí lǐ jǐng lóng pàn, nà yàn bīng, dū chéng xiàn. gōng zhōng huǒ qǐ, dì bù zhī suǒ zhōng. yàn wáng qiǎn zhōng shǐ chū dì hòu shī yú huǒ zhōng, yuè bā rì rén shēn zàng zhī.
六月癸丑,盛庸帥舟師敗燕兵於浦子口,復戰不利。都督僉事陳瑄以舟師叛附於燕。乙卯,燕兵渡江,盛庸戰於高資港,敗績。戊午,鎮江守將童俊叛降燕。庚申,燕兵至龍潭。辛酉,命諸王分守都城,遣李景隆及兵部尚書茹瑺、都督王佐如燕軍,申前約。壬戌,復遣谷王橞、安王楹往。皆不聽。甲子,遣使齊蠟書四出,促勤王兵。乙丑,燕兵犯金川門,左都督徐增壽謀內應,伏誅。谷王橞及李景隆叛,納燕兵,都城陷。宮中火起,帝不知所終。燕王遣中使出帝後屍於火中,越八日壬申葬之。
huò yún dì yóu dì dào chū wáng. zhèng tǒng wǔ nián. yǒu sēng zì yún nán zhì guǎng xī, guǐ chēng jiàn wén huáng dì. ēn ēn zhī fǔ cén yīng wén yú cháo. àn wèn, nǎi jūn zhōu rén yáng xíng xiáng, nián yǐ jiǔ shí yú, xià yù, yuè sì yuè sǐ. tóng móu sēng shí èr rén, jiē shù liáo dōng. zì hòu diān qián bā shǔ jiān, xiāng chuán yǒu dì wèi sēng shí wǎng lái jī. zhèng dé wàn lì chóng zhēn jiān, zhū chén qǐng xù fēng dì hòu, jí jiā miào shì, jiē xià bù yì, bù guǒ xíng. dà qīng qián lóng yuán nián, zhào tíng chén jí yì, zhuī shì yuē gōng mǐn huì huáng dì.
或雲帝由地道出亡。正統五年。有僧自雲南至廣西,詭稱建文皇帝。恩恩知府岑瑛聞於朝。按問,乃鈞州人楊行祥,年已九十餘,下獄,閱四月死。同謀僧十二人,皆戍遼東。自後滇、黔、巴、蜀間,相傳有帝為僧時往來跡。正德、萬曆、崇禎間,諸臣請續封帝後,及加廟諡,皆下部議,不果行。大清乾隆元年,詔廷臣集議,追諡曰恭閔惠皇帝。
zàn yuē: huì dì tiān zī rén hòu. jiàn zuò zhī chū, qīn xián hǎo xué, zhào yòng fāng xiào rú děng. diǎn zhāng zhì dù, ruì yì fù gǔ. cháng yīn bìng yàn cháo, yǐn chāng lóng jìn jiàn, jí shēn zì yǐn jiù, xuān qí shū yú zhōng wài. yòu chú jūn wèi dān dīng, jiǎn sū sōng zhòng fù, jiē huì mín zhī dà zhě. nǎi gé mìng ér hòu, jì nián fù chēng hóng wǔ, sì shì zi sūn chén shù yǐ jì zài wèi xián, cǎo yě chuán yí, bù wú é miù. gèng yuè shèng cháo, dé jīng lùn dìng, zūn míng yī huì, jūn dé yòng zhāng, yì zāi.
贊曰:惠帝天資仁厚。踐阼之初,親賢好學,召用方孝孺等。典章制度,銳意復古。嘗因病晏朝,尹昌隆進諫,即深自引咎,宣其疏於中外。又除軍衛單丁,減蘇、松重賦,皆惠民之大者。乃革命而後,紀年復稱洪武,嗣是子孫臣庶以紀載為嫌,草野傳疑,不無訛謬。更越聖朝,得經論定,尊名壹惠,君德用彰,懿哉。