zhāng hè míng dì hè téng dǒng hàn rú wāng sì lùn zhào yàn wáng qià wáng zài jìn gāo dì liáng tíng dòng xióng míng yù zhāng fèng yì chén xīn jiǎ féng yuán biāo xiōng yuán yáng
张鹤鸣(弟鹤腾) 董汉儒(汪泗论) 赵彦 王洽(王在晋 高第)梁廷栋 熊明遇 张凤翼 陈新甲 冯元飙(兄元飏)
zhāng hè míng, zì yuán píng, yǐng zhōu rén. zhōng wàn lì shí sì nián huì shì, fù bìng, chí guī. yuè liù nián, shǐ chéng jìn shì. chú lì chéng zhī xiàn, yí nán jīng bīng bù zhǔ shì. lèi guān shǎn xī yòu cān zhèng, fēn xún lín gǒng, yǐ cái lüè wén.
张鹤鸣,字元平,颍州人。中万历十四年会试,父病,驰归。越六年,始成进士。除历城知县,移南京兵部主事。累官陕西右参政,分巡临、巩,以才略闻。
zài qiān yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ guì zhōu. zì yáng yìng lóng píng hòu, xiāo bīng tài duō, miáo zhòng suǒ zài wèi kòu. hè míng yán:" zhòng zéi nǎi yuè xī yáo zhǒng, liú rù qián zhōng. zì guì yáng dǐ diān, rén yǐ sān wàn jì, zhài yǐ qiān sì bǎi qī shí jì, fēn jí wéi mín, hé jí wéi dào. yòu yǒu hóng miáo, huán tóng rén shí qiān sī zhōu sī nán sì jùn, shù jǐ shí wàn, ér zhèn yuǎn qīng píng jiān, dà jiāng xiǎo jiāng jiǔ gǔ zhū zhǒng, jiē yìng lóng yí niè, zhòng wàn yú. chén bù zú zhǐ wàn sān qiān, hé yǐ yù zéi?" yīn liè shàng zēng bīng zēng xiǎng jiǔ yì. hé zhū tǔ bīng jiǎo hóng biān shí èr mǎ tóu, dà pò hóng miáo, zhuī jiǎo náo píng. zéi shǒu lǎo là jī jù fēng diān yǎng tiān wō, wō yǒu jiǔ jǐng, dì píng yǎn, róng shù qiān rén, xià tōng sān dào, gè liè sān guān, lǎo là jī tiě wáng hào. hè míng duó qí guān, lǎo là jī shòu shǒu, fǔ jiàng yú zhòng ér hái. xún fā bīng jī píng dìng guǎng wēi píng ān lóng zhū zéi, wēi míng shén zhe. qiān bīng bù yòu shì láng, zǒng dū shǎn xī sān biān jūn wù. wèi shàng, zhuǎn zuǒ shì láng, zuǒ lǐ bù shì. shí bīng shì jí, bīng bù zēng shè èr shì láng, ér hè míng yǔ qí bó yù wáng zài jìn bìng wò jiā yuán bù fù.
再迁右佥都御史,巡抚贵州。自杨应龙平后,销兵太多,苗仲所在为寇。鹤鸣言:“仲贼乃粤西瑶种,流入黔中。自贵阳抵滇,人以三万计,砦以千四百七十计,分即为民,合即为盗。又有红苗,环铜仁、石阡、思州、思南四郡,数几十万,而镇远、清平间,大江、小江、九股诸种,皆应龙遗孽,众万余。臣部卒止万三千,何以御贼?”因列上增兵增饷九议。合诸土兵剿洪边十二马头,大破红苗,追剿猱坪。贼首老蜡鸡据峰巅仰天窝,窝有九井,地平衍,容数千人,下通三道,各列三关,老蜡鸡僣王号。鹤鸣夺其关,老蜡鸡授首,抚降余众而还。寻发兵击平定广、威平、安笼诸贼,威名甚著。迁兵部右侍郎,总督陕西三边军务。未上,转左侍郎,佐理部事。时兵事亟,兵部增设二侍郎,而鹤鸣与祁伯裕、王在晋并卧家园不赴。
zhì tiān qǐ yuán nián, liáo yáng pò, bīng shì yì jí. yòu shì láng zhāng jīng shì dū yuán shī chū guān, bù zhōng suì wú shì láng. yán guān qǐng qù hè míng děng, zhāng shù shí shàng, dì nǎi kè qī lìng bīng bù mǎ shàng dū cuī, hè míng děng shǐ lǚ rèn. zhì zé lùn píng miáo gōng, jìn běn bù shàng shū, shì shì láng shì. shàng shū wáng xiàng gān chū dū jì liáo jūn wù, hè míng suì dài qí wèi. jǐ shì zhōng wéi fān qǐng liú xiàng gān, chū hè míng dū shī. wǔ zhǐ, zhé wài. shí xióng tíng bì jīng lüè liáo dōng, xìng gāng fù qì, hǎo màn mà, líng lì cháo shì. hè míng yǔ xiāng shī, shì duō jǔ yǔ, dú xǐ xún fǔ wáng huà zhēn. huà zhēn běn yōng cái, hǎo dà yán, hè míng zhǔ zhī, suǒ zòu qǐng wú bù cóng, lìng wú shòu tíng bì jié dù. zhōng wài jiē zhī jīng fǔ bù hé, bì wù fēng jiāng, ér hè míng xìn huà zhēn yù dǔ, zú zhì jiāng shì dà huài.
至天启元年,辽阳破,兵事益亟。右侍郎张经世督援师出关,部中遂无侍郎。言官请趣鹤鸣等,章数十上,帝乃克期令兵部马上督催,鹤鸣等始履任。至则论平苗功,进本部尚书,视侍郎事。尚书王象乾出督蓟、辽军务,鹤鸣遂代其位。给事中韦蕃请留象乾,出鹤鸣督师。忤旨,谪外。时熊廷弼经略辽东,性刚负气,好谩骂,凌轹朝士。鹤鸣与相失,事多龃龉,独喜巡抚王化贞。化贞本庸才,好大言,鹤鸣主之,所奏请无不从,令无受廷弼节度。中外皆知经、抚不和,必误封疆,而鹤鸣信化贞愈笃,卒致疆事大坏。
èr nián zhēng yuè, tíng yì jīng fǔ qù liú. jǐ shì zhōng huì shì yáng zhōu cháo ruì yì yǐ hè míng dài tíng bì, qí tā duō yán jīng fǔ yí bìng rèn, hè míng dú yì rán zhǔ chè tíng bì, zhuān rèn huà zhēn. yì fǔ shàng, huà zhēn yǐ qì guǎng níng dùn. hè míng nèi cán, qiě jù zuì, nǎi zì qǐng xíng biān, zhào jiā tài zǐ tài bǎo, cì mǎng yù jí shàng fāng jiàn. hè míng dàn xíng, dòu liú shí qī rì, shǐ dǐ shān hǎi guān. zhì zé wú suǒ chóu huà, rì xià lìng bǔ jiàn dié, hòu dàn méng gǔ chǎo huā zǎi sài zhū bù ér yǐ.
二年正月,廷议经、抚去留。给事中惠世扬、周朝瑞议以鹤鸣代廷弼,其他多言经、抚宜并任,鹤鸣独毅然主撤廷弼,专任化贞。议甫上,化贞已弃广宁遁。鹤鸣内惭,且惧罪,乃自请行边,诏加太子太保,赐蟒玉及尚方剑。鹤鸣惮行,逗遛十七日,始抵山海关。至则无所筹画,日下令捕间谍,厚啖蒙古炒花、宰赛诸部而已。
chū, guǎng níng bài shū wén, tíng chén jí yì bīng shì. hè míng shèng qì lì tíng bì zì jiě. jǐ shì zhōng liú hóng huà shǒu lùn zhī, zuò duó fèng. yù shǐ jiāng bǐng qiān hé jiàn kě jì hé, bìng biǎn guān. tíng chén yì fèn. yù shǐ xiè wén jǐn, jǐ shì zhōng huì shì yáng zhōu cháo ruì xiāo liáng zuǒ hóu zhèn yáng xióng dé yáng děng jiāo zhāng jí lùn, qǐng yòng shì zōng lù dīng rǔ kuí shén zōng dǎi shí xīng gù shì, yǔ huà zhēn bìng àn. hè míng dǐ yán tíng bì fèn jiāng shì, yóu gù dà xué shì liú yī jing shàng shū zhōu jiā mó dǎng bì bù lìng chū guān suǒ zhì, yīn dǐ yán zhě wèi yī jing yīng quǎn. qiě yuē:" zǔ zōng gù shì, dà sī mǎ bù yǐ fēng jiāng méng gōng zuì." yú shì cháo ruì děng fù hé shū hé zhī, yù shǐ zhōu zōng wén yì liè qí bā zuì. dì bù wèn. hè míng qiān yán shù yuè, xiè bìng guī.
初,广宁败书闻,廷臣集议兵事。鹤鸣盛气詈廷弼自解。给事中刘弘化首论之,坐夺俸。御史江秉谦、何荐可继劾,并贬官。廷臣益愤。御史谢文锦,给事中惠世扬、周朝瑞、萧良佐、侯震旸、熊德阳等交章极论,请用世宗戮丁汝夔、神宗逮石星故事,与化贞并按。鹤鸣抵言廷弼偾疆事,由故大学士刘一燝、尚书周嘉谟党庇不令出关所致,因诋言者为一燝鹰犬。且曰:“祖宗故事,大司马不以封疆蒙功罪。”于是朝瑞等复合疏劾之,御史周宗文亦列其八罪。帝不问。鹤鸣迁延数月,谢病归。
liù nián chūn, wèi zhōng xián shì dà chì, qǐ hè míng nán jīng gōng bù shàng shū. xún yǐ ān bāng yàn wèi miè, hè míng xiān yǒu píng miáo gōng, gǎi bīng bù shàng shū, zǒng dū guì zhōu sì chuān yún nán hú guǎng guǎng xī jūn wù, cì shàng fāng jiàn. gōng wèi jiù, zhuāng liè dì sì wèi. jǐ shì zhōng qú shì sì hú yǒng shùn wàn péng yǐ hè míng yóu zhōng xián jìn, lián zhāng jī zhī. hè míng qiú qù, zhào jiā tài zǐ tài shī, chéng chuán guī. chóng zhēn bā nián, liú zéi xiàn yǐng zhōu, zhí hè míng, lì xuán yú shù, mà zéi sǐ, nián bā shí wǔ.
六年春,魏忠贤势大炽,起鹤鸣南京工部尚书。寻以安邦彦未灭,鹤鸣先有平苗功,改兵部尚书,总督贵州、四川、云南、湖广、广西军务,赐尚方剑。功未就,庄烈帝嗣位。给事中瞿式耜、胡永顺、万鹏以鹤鸣由忠贤进,连章击之。鹤鸣求去,诏加太子太师,乘传归。崇祯八年,流贼陷颍州,执鹤鸣,例悬于树,骂贼死,年八十五。
dì hè téng, zì yuán hàn, jǔ wàn lì èr shí sān nián jìn shì. lì guān yún nán fù shǐ. xíng yì chún dǔ, yù guò qí xiōng. chéng xiàn bèi zhí, mà bù jué kǒu ér sǐ.
弟鹤腾,字元汉,举万历二十三年进士。历官云南副使。行谊醇笃,誉过其兄。城陷被执,骂不绝口而死。
dǒng hàn rú, kāi zhōu rén. wàn lì shí qī nián jìn shì. shòu hé nán fǔ tuī guān, rù wèi hù bù zhǔ shì. shū chén jiǎn zhī zào cái mào làn zhū shì. qiě yuē:" ěr lái jiǔ hūn sān diàn jiān, wéi wén zòng jiǔ yín xíng dú huò. shí shì kě yōu, bù zhǐ guó jì rì chù yǐ yě." bù bào. cháo xiǎn zài yòng bīng, yǐ láng zhōng chū lǐ xiǎng wù.
董汉儒,开州人。万历十七年进士。授河南府推官,入为户部主事。疏陈减织造、裁冒滥诸事。且曰:“迩来九阍三殿间,惟闻纵酒、淫刑、黩货。时事可忧,不止国计日绌已也。”不报。朝鲜再用兵,以郎中出理饷务。
xún qiān shān dōng qiān shì, jìn fù shǐ, lì hú guǎng zuǒ yòu bù zhèng shǐ, suǒ zài yǒu shēng. sì shí nián, jiù bài yòu fù dōu yù shǐ, xún fǔ qí dì. dì cì fú wáng zhuāng tián, zé hú guǎng sì qiān sì bǎi yú qǐng, hàn rú yǐ wú suǒ de tián, qǐng suì shū wàn jīn dài zū, bù tīng. chǔ zōng wǔ shí yú rén, jié jiǎ wáng shì huò zuì, qiú shí zài, hàn rú lì yán, wáng, jiǎ yě, qǐng shì xì zhě. yòu wèi mǎn cháo jiàn biàn kǒng shí děng qǐ yòu. jù bù bào. yōu guī.
寻迁山东佥事,进副使,历湖广左右布政使,所在有声。四十年,就拜右副都御史,巡抚其地。帝赐福王庄田,责湖广四千四百余顷,汉儒以无所得田,请岁输万金代租,不听。楚宗五十余人,讦假王事获罪,囚十载,汉儒力言,王,假也,请释系者。又为满朝荐、卞孔时等乞宥。俱不报。忧归。
guāng zōng lì, zhào bài gōng bù yòu shì láng. xuán gǎi bīng bù, zǒng dū xuān fǔ dà tóng shān xī jūn wù. tiān qǐ gǎi yuán, liáo yáng shī, jiǎn jīng zú èr qiān rù wèi, zhào bāo zhī. míng nián qiū, yǐ zuǒ shì láng xié lǐ róng zhèng. wèi shàng, zhuó bīng bù shàng shū. shí liáo dì jǐn wáng, hàn rú qǐng dǎi zhì zhū xiáng jiàng liú shì xūn děng èr shí jiǔ rén jiā shǔ, lì zhū táo jiāng cài rǔ xián děng, bào kě. máo wén lóng jū hǎi wài, lǚ yǐ xū yán kuáng zhōng cháo, dēng lái xún fǔ yuán kě lì měi dài wéi zòu qǐng. hàn rú yán wén lóng jì huà shū, xū shēng wèi kě zhǎng shì yòu qǐng zhū táo jiāng guǎn dà fān zhāng sī rèn mèng shū kǒng děng, yǔ shén qiè. dì mìng dǎi zhì sī rèn děng, ér dà fān zú zhì bù wèn. zhū zhèn yuán liáo jūn duō táo yì, yǒu chū sài tóu chā bù zhě, hàn rú qǐng bǔ huò lì zhū, tóng wǔ xiāng qín bǔ zhě zhòng shǎng qiě gěi xiǎng yǐ shí, zé táo zhě zì shǎo. dì yì jiā nà.
光宗立,召拜工部右侍郎。旋改兵部,总督宣府、大同、山西军务。天启改元,辽阳失,简精卒二千入卫,诏褒之。明年秋,以左侍郎协理戎政。未上,擢兵部尚书。时辽地尽亡,汉儒请逮治诸降将刘世勋等二十九人家属,立诛逃将蔡汝贤等,报可。毛文龙居海外,屡以虚言诳中朝,登莱巡抚袁可立每代为奏请。汉儒言文龙计画疏,虚声未可长恃;又请诛逃将管大藩、张思任、孟淑孔等,语甚切。帝命逮治思任等,而大藩卒置不问。诸镇援辽军多逃逸,有出塞投插部者,汉儒请捕获立诛,同伍相擒捕者重赏;且给饷以时,则逃者自少。帝亦嘉纳。
yǎn rén wáng tǐ gān sòng jìn wèi zhōng xián děng shí èr rén yǒu jiù láo, mìng suǒ yīn jǐn yī guān jiē yǔ shì xí. hàn rú jù zǔ zhì lì zhēng, dì bù cóng. jǐ shì zhōng chéng zhù yù shǐ wāng sì lùn děng hé shū jiàn, jǐ shì zhōng zhū dà diǎn zhōu zhī gāng, yù shǐ sòng shī xiāng hú liáng jī tè shū jì zhī, zú bù nà. hàn rú xuán yǐ mǔ sāng guī. hòu zhōng xián dà héng, hàn rú fú què, suì bù zhào. zhuī xù gān sù gōng, jí jiā jìn tài zǐ tài bǎo, yīn zi jǐn yī bǎi hù. zú zèng shǎo bǎo, shì sù mǐn.
奄人王体乾、宋晋、魏忠贤等十二人有旧劳,命所荫锦衣官皆予世袭。汉儒据祖制力争,帝不从。给事中程注、御史汪泗论等合疏谏,给事中朱大典、周之纲,御史宋师襄、胡良机特疏继之,卒不纳。汉儒旋以母丧归。后忠贤大横,汉儒服阕,遂不召。追叙甘肃功,即家进太子太保,荫子锦衣百户。卒赠少保,谥肃敏。
wāng sì lùn, zì zì lǔ, xiū níng rén. zǔ jì, jiā jìng zhōng jìn shì, lì guān fú jiàn bīng bèi qiān shì, fēn shǒu fú níng. wō fàn tóng ān, jì shì zhòng qiú qī rén wéi jūn fēng, jī wō què zhī. jié wén, lài jīn bì.
汪泗论,字自鲁,休宁人。祖垍,嘉靖中进士,历官福建兵备佥事,分守福宁。倭犯同安,垍释重囚七人为军锋,击倭却之。捷闻,赉金币。
sì lùn zhōng wàn lì sān shí bā nián jìn shì. shòu zhāng pǔ zhī xiàn, diào fú qīng, yǒu huì zhèng, qīng tún tián, shàn chéng bǎo. zhēng zhuó yù shǐ, shǒu qǐng dù nèi pī yǐ yán lǚ shuāng zhī jiàn, yòu qǐng zhào hái kē chén yáng lián děng yǐ zuò shì qì. xún àn jiāng xī, dūn zhòng chí dà tǐ, jiān guǐ sù rán. zōng rén lù bù gěi, shū yǐ qiáo shuì shú huán cún liú jiē jì. lì tài pú sì shǎo qīng. cháng shí huáng dào zhōu yú zhū shēng zhōng, rén fú qí jīng jiàn.
泗论中万历三十八年进士。授漳浦知县,调福清,有惠政,清屯田,缮城堡。征擢御史,首请杜内批以严履霜之渐,又请召还科臣杨涟等以作士气。巡按江西,敦重持大体,奸宄肃然。宗人禄不给,疏以桥税赎鍰存留接济。历太仆寺少卿。尝识黄道周于诸生中,人服其精鉴。
zhào yàn, fū shī rén. wàn lì shí yī nián jìn shì. shòu xíng rén, lǚ qiān shān xī zuǒ bù zhèng shǐ. guāng zōng sì wèi, yǐ yòu qiān dōu yù shǐ xún fǔ shān dōng. liáo yáng jì shī, yàn qǐng zēng bīng shù zhū dǎo, tè shè dà jiàng dēng zhōu, dēng lái shè zhèn, zì cǐ shǐ. tiān qǐ èr nián, guǎng níng fù shī. yàn yǐ shān dōng nán běi yān hóu, liè shàng bā shì, zhào duō yǔn xíng.
赵彦,肤施人。万历十一年进士。授行人,屡迁山西左布政使。光宗嗣位,以右佥都御史巡抚山东。辽阳既失,彦请增兵戍诸岛,特设大将登州,登、莱设镇,自此始。天启二年,广宁复失。彦以山东南北咽喉,列上八事,诏多允行。
xiān shì, jì zhōu rén wáng sēn dé yāo hú yì xiāng, chàng bái lián jiào, zì chēng wén xiāng jiào zhǔ. qí tú yǒu dà xiǎo zhuàn tóu jí huì zhǔ zhū hào, màn yán jī fǔ shān dōng shān xī hé nán shǎn xī sì chuān. sēn jū luán zhōu shí fú zhuāng, tú dǎng shū jīn qián chēng cháo gòng, fēi zhú chóu bào jī shì, yī rì shù bǎi lǐ. wàn lì èr shí sān nián, yǒu sī bǔ xì sēn, lùn sǐ, yòng huì dé shì. nǎi rù jīng shī, jié wài qī zhōng guān, xíng jiào zì rú. hòu sēn tú lǐ guó yòng bié lì jiào, yòng fú zhòu zhào guǐ. liǎng jiào xiāng chóu, shì jǐn lù. sì shí èr nián, sēn fù wèi yǒu sī suǒ shè, yuè wǔ suì, bì yú yù. qí zi hǎo xián jí jù yě xú hóng rú wǔ yì yú hóng zhì bèi zhǒng qí jiào, tú dǎng yì zhòng. zhì shì, hǎo xián jiàn liáo dōng jǐn shī, sì fāng jiān mín sī chěng, yǔ hóng rú děng yuē shì nián zhōng qiū bìng qǐ bīng. huì móu xiè, hóng rú suì xiān qī fǎn, zì hào zhōng xīng fú liè dì, chēng dà chéng xìng shèng yuán nián, yòng hóng jīn wèi shí. wǔ yuè wù shēn xiàn yùn chéng, é xiàn zōu téng yì, zhòng zhì shù wàn.
先是,蓟州人王森得妖狐异香,倡白莲教,自称闻香教主。其徒有大小传头及会主诸号,蔓延畿辅、山东、山西、河南、陕西、四川。森居滦州石佛庄,徒党输金钱称朝贡,飞竹筹报机事,一日数百里。万历二十三年,有司捕系森,论死,用贿得释。乃入京师,结外戚中官,行教自如。后森徒李国用别立教,用符咒召鬼。两教相仇,事尽露。四十二年,森复为有司所摄,越五岁,毙于狱。其子好贤及钜野徐鸿儒、武邑于弘志辈踵其教,徒党益众。至是,好贤见辽东尽失,四方奸民思逞,与鸿儒等约是年中秋并起兵。会谋泄,鸿儒遂先期反,自号中兴福烈帝,称大成兴胜元年,用红巾为识。五月戊申陷郓城,俄陷邹、滕、峄,众至数万。
shí chéng píng jiǔ, jùn xiàn wú shǒu bèi, shān dōng gù bù zhì zhòng bīng. yàn rèn dū sī yáng guó dòng liào dòng, ér xí suǒ bù liàn mín bīng, zēng zhū yào dì shǒu zú. qǐng liú jīng cāo bān jūn jí guǎng dōng yuán liáo jūn, yǐ bèi zhēng diào. jiàn qǐ gù dà tóng zǒng bīng guān yáng zhào jī wèi shān dōng zǒng bīng guān, tǎo zéi. zéi chéng zhào jī wèi zhì, xí yǎn zhōu, wèi zī yáng zhī xiàn yáng bǐng suǒ què. dòng děng jī bài zéi, fù yùn chéng. qí bié bù fàn jù yě, zhī xiàn zhào yán qìng gù shǒu bù xià, guó dòng bīng zhì, bài zhī, yòu bài qí fàn yǎn zhōu zhě. suì xié dòng děng hé gōng zōu xiàn. bīng kuì, yóu jī zhāng bǎng zhàn sǐ, zéi suì wéi qū fù tán chéng. xuán bài qù, suì fù yì xiàn.
时承平久,郡县无守备,山东故不置重兵。彦任都司杨国栋、廖栋,而檄所部练民兵,增诸要地守卒。请留京操班军及广东援辽军,以备征调。荐起故大同总兵官杨肇基为山东总兵官,讨贼。贼乘肇基未至,袭兖州,为滋阳知县杨炳所却。栋等击败贼,复郓城。其别部犯钜野,知县赵延庆固守不下,国栋兵至,败之,又败其犯兖州者。遂偕栋等合攻邹县。兵溃,游击张榜战死,贼遂围曲阜、郯城。旋败去,遂复峄县。
qī yuè, yàn shì shī yǎn zhōu. fǔ chū chéng, yù zéi wàn yú, yàn zhuì rù chéng. zhào jī jí yíng zhàn, ér lìng guó dòng jí dòng jiā jī, dà bài zhī héng hé. shí zéi jīng ruì jù zōu téng zhōng dào, yàn yù gōng zōu téng. fù shǐ xú cóng zhì yuē:" gōng zōu téng nán xià, bù rú dǎo qí zhōng jiān, liǎng chéng kě tú yě." yàn nǎi yǔ zhào jī lìng yóu bīng zhuì zéi zōu chéng, ér yǐ dà jūn jī zéi jīng ruì yú huáng yīn jì wáng chéng, dà bài zéi, cù ér yì zhī yì shān, suì wéi zōu. dà xiǎo shù shí zhàn, chéng wèi xià, lìng tiān jīn qiān shì lái sī xíng jí guó dòng děng chéng jiàn fù téng xiàn. guó dòng yòu dà pò zéi shā hé, nǎi zhù zhǎng wéi yǐ gōng zōu. hóng rú kàng shǒu sān yuè, shí jǐn, zéi dǎng jǐn chū jiàng hóng rú dān qí zǒu, bèi qín. fǔ qí zhòng sì wàn qī qiān yú rén. yàn nǎi jì jī, gào miào xiàn fú, zhé hóng rú yú shì. hóng rú lìn shān dōng èr shí nián, tú dǎng bù xià èr bǎi wàn, zhì shì shǐ fú zhū.
七月,彦视师兖州。甫出城,遇贼万余,彦缒入城。肇基急迎战,而令国栋及栋夹击,大败之横河。时贼精锐聚邹、滕中道,彦欲攻邹、滕。副使徐从治曰:“攻邹、滕难下,不如捣其中坚,两城可图也。”彦乃与肇基令游兵缀贼邹城,而以大军击贼精锐于黄阴、纪王城,大败贼,蹙而殪之峄山,遂围邹。大小数十战,城未下,令天津佥事来斯行及国栋等乘间复滕县。国栋又大破贼沙河,乃筑长围以攻邹。鸿儒抗守三月,食尽,贼党尽出降;鸿儒单骑走,被擒。抚其众四万七千余人。彦乃纪绩,告庙献俘,磔鸿儒于市。鸿儒躏山东二十年,徒党不下二百万,至是始伏诛。
yú hóng zhì yì yú shì nián liù yuè jù wǔ yì bái jiā tún, jiāng qǔ jǐng zhōu yīng hóng rú. sī xíng fāng fù yuán shān dōng, hái jūn tǎo zhī. hóng zhì tū wéi zǒu, wèi zhū shēng yè tíng zhēn suǒ huò, fán jǔ shì qī rì ér miè. hǎo xián yì bǔ dé fú zhū.
于弘志亦于是年六月据武邑白家屯,将取景州应鸿儒。斯行方赴援山东,还军讨之。弘志突围走,为诸生叶廷珍所获,凡举事七日而灭。好贤亦捕得伏诛。
yàn yǐ jiā bīng bù shì láng, lùn gōng, jìn shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ, zài jiā tài zǐ tài bǎo, yīn zi jǐn yī shì qiān shì, lài yín bì jiā děng. zòu qǐng zhèn jì, qiě juān zōu téng fù sān nián, yùn chéng yì zī yáng qǔ fù yī nián, jù yě bàn zhī, jiē bào xǔ.
彦已加兵部侍郎,论功,进尚书兼右副都御史,再加太子太保,荫子锦衣世佥事,赉银币加等。奏请振济,且捐邹、滕赋三年,郓城、峄、滋阳、曲阜一年,钜野半之,皆报许。
sān nián bā yuè, zhào dài dǒng hàn rú wèi bīng bù shàng shū, jí chén biān jiāng kè xiǎng yì jūn xū wǔ zhàn mǎ zhū bì, yīn tiáo liè zōng hé shì yí. dì chēng shàn, lì xià zhū biān jǔ xíng. cān jiāng wáng yíng xíng biān, wèi hā lá shèn bù xí shā, yàn qǐng hé shí lùn zuì, bìng chì zhū biān fǔ shǎng wú zēng gù é. yǒu chuán wǒ dà qīng bīng yù rù xǐ fēng kǒu zhě, yàn yōu zhī, huà shàng bā shì, dì jiē bāo nà. yáng lián hé wèi zhōng xián èr shí sì zuì, yàn yì kàng shū hé zhī, zì shì wèi zhōng xián suǒ è. guì zhōu zhēng miáo bīng lǚ bài, yàn liè bā cè yǐ xiàn, zhào bān shì jūn zhōng.
三年八月,召代董汉儒为兵部尚书,极陈边将克饷、役军、虚伍、占马诸弊,因条列综核事宜。帝称善,立下诸边举行。参将王楹行边,为哈剌慎部袭杀,彦请核实论罪,并敕诸边抚赏毋增故额。有传我大清兵欲入喜峰口者,彦忧之,画上八事,帝皆褒纳。杨涟劾魏忠贤二十四罪,彦亦抗疏劾之,自是为忠贤所恶。贵州征苗兵屡败,彦列八策以献,诏颁示军中。
yàn yǒu chóu lüè, xiǎo chàng bīng shì. rán zhēng yāo zéi shí, zhū jiàng duō shā liáng mín mào gōng, ér qí zi guān jǐn yī, pō zhāo yáo dū shì. jǐ shì yù shǐ jiāo hé zhī. yàn sān shū qǐ bà, zhōng xián xié qián hàn, lìng chéng chuán guī, zi xuē jí. chū, yāo zéi xìng, liáo dōng jīng lüè wáng zài jìn qiǎn bīng zhù tǎo, yàn xù gōng bù jí zài jìn, zài jìn hàn zhī, zhì shì wèi nán jīng lì bù, shù dǐ yàn. jǐ shì zhōng yuán yù pèi suì hé yàn mào gōng làn yīn, qiě yán jīng guān bù dàng zhù. zhào xuē qí shì yīn, bìng jīng guān huǐ zhī. xún zhuī xù bīng bù shí biān gōng, jí jiā jìn tài zǐ tài fù. wèi jǐ zú.
彦有筹略,晓畅兵事。然征妖贼时,诸将多杀良民冒功,而其子官锦衣,颇招摇都市。给事、御史交劾之。彦三疏乞罢,忠贤挟前憾,令乘传归,子削籍。初,妖贼兴,辽东经略王在晋遣兵助讨,彦叙功不及在晋,在晋憾之,至是为南京吏部,数诋彦。给事中袁玉佩遂劾彦冒功滥荫,且言京观不当筑。诏削其世荫,并京观毁之。寻追叙兵部时边功,即家进太子太傅。未几卒。
wáng qià, zì hé zhòng, lín yì rén. wàn lì sān shí èr nián jìn shì. lì zhī dōng guāng rén qiū. fú què, bǔ cháng yuán. zhì yí biǎo qí wěi, wēi zuò táng shàng, lì mín wàng zhī ruò shén míng. qí lián néng wéi yī fāng zuì.
王洽,字和仲,临邑人。万历三十二年进士。历知东光、任丘。服阕,补长垣。治仪表颀伟,危坐堂上,吏民望之若神明。其廉能为一方最。
zhuó lì bù jī xūn zhǔ shì, lì kǎo gōng wén xuǎn láng zhōng. tiān qǐ chū, zhū xián huì jìn, qià yǒu lì yān. qiān tài cháng shǎo qīng. sān nián dōng, yǐ yòu qiān dōu yù shǐ xún fǔ zhè jiāng. qià běn zhào nán xīng suǒ yǐn, jí wèi zhōng xián zhú nán xīng, qià qǐ bà, bù xǔ. wǔ nián sì yuè, yù shǐ lǐ yīng gōng xī zhōng xián zhǐ hé qià, suì duó zhí xián zhù.
擢吏部稽勋主事,历考功文选郎中。天启初,诸贤汇进,洽有力焉。迁太常少卿。三年冬,以右佥都御史巡抚浙江。洽本赵南星所引,及魏忠贤逐南星,洽乞罢,不许。五年四月,御史李应公希忠贤指劾洽,遂夺职闲住。
chóng zhēn yuán nián, zhào bài gōng bù yòu shì láng, shè bù shì. bīng bù shàng shū wáng zài jìn bà, dì zhào jiàn qún chén, qí qià zhuàng mào, jí zhuó rèn zhī. shàng shū chén jūn zhèng shí shì, yuē yán zhài shuài, xiū wǔ bèi, hé shí bīng, héng jiāng cái, hé qī bì, chéng juān xuē, qín xùn liàn, lí jī dù, jǔ yì cái, mǐ dào zéi, dì bìng bāo nà. xuān dà zǒng dū wáng xiàng gān yǔ dà tóng xún fǔ zhāng zōng héng zhēng chā hàn kuǎn zhàn shì, dì zhào zhū dà chén píng tái, jié wèn liáng jiǔ, qià jí zhū zhí zhèng bìng zhǔ xiàng gān cè, dìng kuǎn yì, xiáng jiàn xiàng gān zōng héng chuán.
崇祯元年,召拜工部右侍郎,摄部事。兵部尚书王在晋罢,帝召见群臣,奇洽状貌,即擢任之。上疏陈军政十事,曰严债帅,修武备,核实兵,衡将材,核欺蔽,惩朘削,勤训练,厘积蠹,举异才,弭盗贼,帝并褒纳。宣大总督王象乾与大同巡抚张宗衡争插汉款战事,帝召诸大臣平台,诘问良久,洽及诸执政并主象乾策,定款议,详见《象乾》、《宗衡传》。
xún shàng yán:" zǔ zōng yǎng bīng bǎi wàn, bù fèi cháo tíng yī qián, tún tián shì yě. jīn liáo dōng yǒng píng tiān jīn dēng lái yán hǎi huāng dì, jí bǎo dǐ xiāng hé fēng rùn yù tián sān hé shùn yì zhū xiàn xián tián bǎi wàn qǐng. yuán yú jí yǒu jīng dōng shuǐ tián zhī yì, běn cháo wàn lì chū, zǒng dū zhāng jiā yǔn xún fǔ zhāng guó yàn xíng zhī jì zhèn, wèi háo yòu suǒ zǔ. qí hòu, xún fǔ wāng yīng jiāo fù xíng zhī hé jiān. jīn yǐ kěn zhě huāng, wèi kěn zhě zhì bù wèn, yí tiān shī dì shēng zhī lì, ér rì jiǎng shēng cái zhī shù, wèi yǎng jūn zī, bù dà shī cè hū! qǐ chì zhū dào jiān sī, zūn xiān cháo qī fēn fáng cāo sān fēn tún kěn zhī zhì, shí xīn lì xíng, shù guó jì yǒu bì, jūn shí wú quē." dì chēng shàn, jí mìng xíng zhī. cháng zòu tài nián shēn wǔ biàn wú jiàn zhě sì shí bā rén, yǐ biān cái jǔ jiān sī yáng sì chāng liáng tíng dòng, hòu jiē dà yòng.
寻上言:“祖宗养兵百万,不费朝廷一钱,屯田是也。今辽东、永平、天津、登、莱沿海荒地,及宝坻、香河、丰润、玉田、三河、顺义诸县闲田百万顷。元虞集有京东水田之议,本朝万历初,总督张佳允、巡抚张国彦行之蓟镇,为豪右所阻。其后,巡抚汪应蛟复行之河间。今已垦者荒,未垦者置不问,遗天施地生之利,而日讲生财之术,为养军资,不大失策乎!乞敕诸道监司,遵先朝七分防操、三分屯垦之制,实心力行,庶国计有裨,军食无缺。”帝称善,即命行之。尝奏汰年深武弁无荐者四十八人,以边才举监司杨嗣昌、梁廷栋,后皆大用。
èr nián shí yuè, wǒ dà qīng bīng yóu dà ān kǒu rù, dū chéng jiè yán. qià jí zhēng sì fāng bīng rù wèi, dū shī yuán chóng huàn, xún fǔ jiě jīng zhuàn guō zhī cóng, zǒng bīng guān zǔ dà shòu zhào lǜ jiào mǎn guì hóu shì lù yóu shì wēi cáo míng léi děng xiān hòu zhì, bù néng jù, dà qīng bīng suì shēn rù. dì yōu shén, shí yī yuè zhào duì tíng chén. shì láng zhōu yán rú yán:" běn bīng bèi yù shū hū, diào dù guāi zhāng." jiǎn tǎo xiàng yù jì zhī, qiě yuē:" shì zōng zhǎn yī dīng rǔ kuí, jiàng shì zhèn sǒng, qiáng dí xiāo dùn." dì hàn zhī, suì xià qià yù, yǐ zuǒ shì láng shēn yòng mào dài. míng nián sì yuè, qià jìng yǔ sǐ. xún lùn zuì, fù zuò dà pì.
二年十月,我大清兵由大安口入,都城戒严。洽急征四方兵入卫,督师袁崇焕,巡抚解经传、郭之琮,总兵官祖大寿、赵率教、满桂、侯世禄、尤世威、曹鸣雷等先后至,不能拒,大清兵遂深入。帝忧甚,十一月召对廷臣。侍郎周延儒言:“本兵备御疏忽,调度乖张。”检讨项煜继之,且曰:“世宗斩一丁汝夔,将士震悚,强敌宵遁。”帝颔之,遂下洽狱,以左侍郎申用懋代。明年四月,洽竟瘐死。寻论罪,复坐大辟。
qià qīng xiū kàng zhí, yǎ fù shí wàng, ér yìng biàn fēi suǒ zhǎng. zhòu féng dà gù, yǐ shí jiān jiàn chù. zūn huà xiàn, zài rì shǐ dé bào. dì nù qí zhēn tàn bù míng, yòu yǐ tíng chén wán qí, nǐ yòng zhòng diǎn, gù yú qià bù shǎo dài. jué hòu dū chéng fù sān bèi bīng, shū chén xián huò miǎn, rén duō wèi qià xī zhī.
洽清修伉直,雅负时望,而应变非所长。骤逢大故,以时艰见绌。遵化陷,再日始得报。帝怒其侦探不明,又以廷臣玩祇,拟用重典,故于洽不少贷。厥后都城复三被兵,枢臣咸获免,人多为洽惜之。
zài jìn, zì míng chū, tài cāng rén. wàn lì èr shí nián jìn shì. shòu zhōng shū shè rén. zì bù cáo lì jiān sī, yóu jiāng xī bù zhèng shǐ zhuó xún fǔ shān dōng yòu fù dōu yù shǐ, jìn dū hé dào. tài chāng shí, qiān tiān shè bīng bù zuǒ shì láng. tiān qǐ èr nián shǔ bù shì. sān yuè, qiān bīng bù shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ, jīng lüè liáo dōng jì zhèn tiān jīn dēng lái, dài xióng tíng bì. bā yuè, gǎi nán jīng bīng bù shàng shū, xún qǐng gào guī. wǔ nián, qǐ nán jīng lì bù shàng shū, xún jiù gǎi bīng bù. chóng zhēn yuán nián, zhào wèi xíng bù shàng shū, wèi jǐ, qiān bīng bù. zuò zhāng qìng zhēn gǎi chì shū shì, xuē jí guī, zú.
在晋,字明初,太仓人。万历二十年进士。授中书舍人。自部曹历监司,由江西布政使擢巡抚山东右副都御史,进督河道。泰昌时,迁添设兵部左侍郎。天启二年署部事。三月,迁兵部尚书兼右副都御史,经略辽东、蓟镇、天津、登莱,代熊廷弼。八月,改南京兵部尚书,寻请告归。五年,起南京吏部尚书,寻就改兵部。崇祯元年,召为刑部尚书,未几,迁兵部。坐张庆臻改敕书事,削籍归,卒。
gāo dì, zì dēng zhī, luán zhōu rén. wàn lì shí qī nián jìn shì. lì guān bīng bù shàng shū, jīng lüè jì liáo. wèi shù yuè, yǐ kuāng qiè hé bà qù. chóng zhēn èr nián dōng, dà qīng bīng pò luán zhōu, dì cuàn miǎn.
高第,字登之,滦州人。万历十七年进士。历官兵部尚书,经略蓟、辽。未数月,以恇怯劾罢去。崇祯二年冬,大清兵破滦州,第窜免。
liáng tíng dòng, yān líng rén. fù kè cóng, tài cháng shǎo qīng. tíng dòng jǔ wàn lì sì shí qī nián jìn shì. shòu nán jīng bīng bù zhǔ shì, zhào gǎi lǐ bù, lì yí zhì láng zhōng. tiān qǐ wǔ nián, qiān fǔ zhì xī níng cān yì. qī nián, diào yǒng píng bīng bèi fù shǐ. dū fǔ yǐ xià wèi wèi zhōng xián jiàn cí, tíng dòng dú bù wǎng, qǐ zhōng yǎng guī.
梁廷栋,鄢陵人。父克从,太常少卿。廷栋举万历四十七年进士。授南京兵部主事,召改礼部,历仪制郎中。天启五年,迁抚治西宁参议。七年,调永平兵备副使。督抚以下为魏忠贤建祠,廷栋独不往,乞终养归。
chóng zhēn yuán nián qǐ gù guān, fēn xún kǒu běi dào. míng nián jiā yòu cān zhèng. shí yī yuè, dà qīng bīng kè zūn huà, xún fǔ wáng yuán yǎ zì yì, jí zhuó tíng dòng yòu qiān dōu yù shǐ dài zhī. tíng dòng qǐng cì duì, miàn chén fāng lüè, bào kě. wèi jǐ, dū shī yuán chóng huàn xià yù, fù zhuó tíng dòng bīng bù yòu shì láng jiān gù guān, zǒng dū jì liáo bǎo dìng jūn wù jí sì fāng yuán jūn. tíng dòng yǒu cái zhī bīng, zòu duì míng shuǎng, dì xīn yì zhī.
崇祯元年起故官,分巡口北道。明年加右参政。十一月,大清兵克遵化,巡抚王元雅自缢,即擢廷栋右佥都御史代之。廷栋请赐对,面陈方略,报可。未几,督师袁崇焕下狱,复擢廷栋兵部右侍郎兼故官,总督蓟、辽、保定军务及四方援军。廷栋有才知兵,奏对明爽,帝心异之。
sān nián zhēng yuè, bīng bù shàng shū shēn yòng mào bà, tè zhào tíng dòng zhǎng bù shì. shí jīng shī suī jiě yán, yǔ shū páng wǔ, tíng dòng pōu jué wú zhì. ér tíng chén jiàn qí zhòu yòng, xīn jí zhī. jǐ shì zhōng chén liáng xùn shǒu cì tíng dòng, tóng guān táo chóng dào fù yán:" tíng dòng shù yuè qián yī jiān sī ěr, shū ér wèi xún fǔ zǒng dū běn bīng, guó shì zhī yù yí hé rú bào. nǎi zài tōng zhōu shí, yán zūn yǒng yì fù, liáng gù nán pò, zì yǐ wéi shén suàn. jīn hé yǐ nán zhě yì, yì zhě nán? qiě cháng qǐng gōng lǚ háng jiān, suí dí zhuī jī, yǐ wéi cǐ bào zhǔ rè xuè. jīn yǎn rán zhōng shū, rè xuè hé xiāo wáng yě? wèi zhì dí bù zhuān zài zhàn, shì yǐ, ér fá móu yòng jiàn, qí jì ān zài?" dì bù tīng chóng dào yán. tíng dòng shū biàn, qǐ yī yán jiāng zì xiào, yōu zhào wèi liú zhī. wèi jǐ, gōng bù zhǔ shì lǐ féng shēn hé tíng dòng xū míng, chóng dào yòu yán tíng dòng qīng yú fā yán, zhì lín táo gù yuán rù wèi bīng biàn. dì jiē bù nà. wǔ yuè, yǒng píng sì chéng fù, shǎng tíng dòng diào dù gōng, jiā tài zǐ shǎo bǎo, shì yīn jǐn yī qiān shì.
三年正月,兵部尚书申用懋罢,特召廷栋掌部事。时京师虽解严,羽书旁午,廷栋剖决无滞。而廷臣见其骤用,心嫉之。给事中陈良训首刺廷栋,同官陶崇道复言:“廷栋数月前一监司耳,倏而为巡抚、总督、本兵,国士之遇宜何如报。乃在通州时,言遵、永易复,良、固难破,自以为神算。今何以难者易,易者难?且尝请躬履行间,随敌追击,以为此报主热血。今偃然中枢,热血何销亡也?谓制敌不专在战,似矣,而伐谋用间,其计安在?”帝不听崇道言。廷栋疏辨,乞一岩疆自效,优诏慰留之。未几,工部主事李逢申劾廷栋虚名,崇道又言廷栋轻于发言,致临洮、固原入卫兵变。帝皆不纳。五月,永平四城复,赏廷栋调度功,加太子少保,世荫锦衣佥事。
qí qiū, tíng dòng yǐ bīng shí bù zú, jiāng jiā fù, yīn yán:" jīn rì lǘ zuǒ suī qióng, rán bù qióng yú liáo xiǎng yě. yī suì zhōng, yīn wèi jiā pài zhě, bù zhī qí shù. rú cháo jìn kǎo mǎn xíng qǔ tuī shēng, shǎo zhě fèi wǔ liù qiān jīn, hé hǎi nèi jì zhī, guó jiā xuǎn yī fān shǒu lìng, tiān xià jiā pài shù bǎi wàn. xún àn chá pán fǎng jī kuì yí xiè jiàn, duō zhě zhì èr sān wàn jīn, hé tiān xià jì zhī, guó jiā qiǎn yī fān xún fāng, tiān xià jiā pài bǎi yú wàn, ér yuē mín qióng yú liáo xiǎng, hé yě? chén kǎo jiǔ biān é shè bīng xiǎng, bīng bù guò wǔ shí wàn, xiǎng bù guò qiān wǔ bǎi sān shí yú wàn, hé yōu bù zú. gù jīn rì mín qióng zhī gù, wéi zài guān tān. shǐ tān fēng bù chú, jí bù jiā pài, mín chóu kǔ zì ruò shǐ tān fēng yī xī, jí zài jiā pài, mín huān xīn yì zì ruò." shū rù, dì yú qí yán, xià hù bù xié yì. hù bù shàng shū bì zì yán ā tíng dòng yì, jí yán jīn rì zhī cè, wú yú jiā fù, qǐng mǔ jiā jiǔ lí zhī wài, zài zēng sān lí. yú shì zēng fù bǎi liù shí wǔ wàn yǒu qí, hǎi nèi bìng zī yuàn. yǐ, chén lí bì wǔ shì: yuē tún tián, yuē yán fǎ, yuē qián fǎ, yuē chá mǎ, yuē jī sù. yòu jí chén shǎn xī zhì kòu zhī yóu, qǐng zhòng chéng jiāng lì tān wū zhě yǐ shū jūn mín zhī fèn, sāi pàn luàn zhī yuán. dì jiē bāo nà.
其秋,廷栋以兵食不足,将加赋,因言:“今日闾左虽穷,然不穷于辽饷也。一岁中,阴为加派者,不知其数。如朝觐、考满、行取、推升,少者费五六千金,合海内计之,国家选一番守令,天下加派数百万。巡按查盘、访缉、馈遗、谢荐,多者至二三万金,合天下计之,国家遣一番巡方,天下加派百余万,而曰民穷于辽饷,何也?臣考九边额设兵饷,兵不过五十万,饷不过千五百三十余万,何忧不足。故今日民穷之故,惟在官贪。使贪风不除,即不加派,民愁苦自若;使贪风一息,即再加派,民欢忻亦自若。”疏入,帝俞其言,下户部协议。户部尚书毕自严阿廷栋意,即言今日之策,无逾加赋,请亩加九厘之外,再增三厘。于是增赋百六十五万有奇,海内并咨怨。已,陈厘弊五事:曰屯田,曰盐法,曰钱法,曰茶马,曰积粟。又极陈陕西致寇之由,请重惩将吏贪污者以纾军民之愤,塞叛乱之源。帝皆褒纳。
tíng dòng jū zhōng shū suì yú, suǒ chén bīng shì duō zhōng jī yí, dì shén yǐ rèn. rán pō xié shù xíng sī, bù wéi cháo lùn suǒ zhòng. jǐ shì zhōng gé yīng dòu hé yù shǐ yuán hóng xūn nà cān jiāng hú zōng míng jīn, qǐng zhǔ bīng bù tíng dòng yì hé hóng xūn jí jǐn yī zhāng dào jùn tōng huì zhuàng. liǎng rén suì xià yù. liǎng rén zhě, lì bù shàng shū wáng yǒng guāng sī rén yě. tíng dòng móu bìng qù yǒng guāng, yǐ jǐ dài zhī, dé shì bīng shì, yǒng guāng suì yóu cǐ qù. yù shǐ shuǐ jiā yǔn zhě, hóng xūn jùn rén yě, liǎng shū lì gōng tíng dòng, fā qí suǒ yǔ sī guān shǒu shū, qiě yán qí zòng jiān rén shěn mǐn jiāo guān jì fǔ liú kě xùn, nà huì yíng sī. tíng dòng shū biàn qiú qù, dì yóu wèi liú. yǒu ān guó dòng zhě, chū yǐ tōng pàn zhǔ chā hàn fǔ shǎng shì, tíng dòng jiàn qí cái, tè zhuó zhí fāng zhǔ shì, réng zhǔ fǔ shǎng, pō wéi jiān lì, tíng dòng bì zhī. hòu jiā yǔn zuò tā shì zuǒ qiān xíng rén sī fù, fù shàng shū fā liǎng rén jiāo tōng zhuàng, bìng liè qí huì yù jiàng lǐng shù shì, shì jù yǒu jī. tíng dòng wēi shén, lài zhōng rén zuǒ yòu zhī, dé xián zhù qù, yǐ xióng míng yù dài. bā nián dōng, zhào bài bīng bù yòu shì láng jiān yòu dōu yù shǐ, dài yáng sì chāng zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. míng nián qī yuè, wǒ dà qīng bīng yóu jiān dào yú tiān shòu shān, kè chāng píng, bī jīng shī. shān hòu dì, nǎi tíng dòng suǒ xiá yě, mìng dài zuì rù yuán. bīng bù shàng shū zhāng fèng yì jù zuì, zì qǐng dū shī. liǎng rén kuāng qiè bù gǎn zhàn, jìn jī dì duō cán pò, yán guān jiāo zhāng lùn hé. liǎng rén yì jù, dù jiě yán hòu bì lí zhòng qiǎn, rì fú dài huáng yào qiú sǐ. bā yuè shí jiǔ rì, dà qīng bīng chū sài. zhì jiǔ yuè shuò, fèng yì zú. yú xún rì, tíng dòng yì zú. yǐ, fǎ sī dìng zuì, tíng dòng zuò dà pì, yǐ jì sǐ bù jiù yún.
廷栋居中枢岁余,所陈兵事多中机宜,帝甚倚任。然颇挟数行私,不为朝论所重。给事中葛应斗劾御史袁弘勋纳参将胡宗明金,请嘱兵部;廷栋亦劾弘勋及锦衣张道濬通贿状。两人遂下狱。两人者,吏部尚书王永光私人也。廷栋谋并去永光,以己代之,得释兵事,永光遂由此去。御史水佳允者,弘勋郡人也,两疏力攻廷栋,发其所与司官手书,且言其纵奸人沈敏交关蓟抚刘可训,纳贿营私。廷栋疏辩求去,帝犹慰留。有安国栋者,初以通判主插汉抚赏事,廷栋荐其才,特擢职方主事,仍主抚赏,颇为奸利,廷栋庇之。后佳允坐他事左迁行人司副,复上疏发两人交通状,并列其贿鬻将领数事,事俱有迹。廷栋危甚,赖中人左右之,得闲住去,以熊明遇代。八年冬,召拜兵部右侍郎兼右都御史,代杨嗣昌总督宣、大、山西军务。明年七月,我大清兵由间道逾天寿山,克昌平,逼京师。山后地,乃廷栋所辖也,命戴罪入援。兵部尚书张凤翼惧罪,自请督师。两人恇怯不敢战,近畿地多残破,言官交章论劾。两人益惧,度解严后必罹重谴,日服大黄药求死。八月十九日,大清兵出塞。至九月朔,凤翼卒。逾旬日,廷栋亦卒。已,法司定罪,廷栋坐大辟,以既死不究云。
tíng dòng jì mò, qí fù kè cóng shàng zài. hòu zéi pò yān líng, bì kāi fēng. jí kāi fēng bèi yān, sǐ yú shuǐ.
廷栋既殁,其父克从尚在。后贼破鄢陵,避开封。及开封被淹,死于水。
xióng míng yù, zì liáng rú, jìn xián rén. wàn lì èr shí jiǔ nián jìn shì. zhī cháng xīng xiàn. sì shí sān nián, zhuó bīng kē jǐ shì zhōng, xuán zhǎng kē shì. shàng shū jí chén shí bì, yán:
熊明遇,字良孺,进贤人。万历二十九年进士。知长兴县。四十三年,擢兵科给事中,旋掌科事。上疏极陈时弊,言:
jīn chūn yǐ lái, tiān gǔ liǎng zhèn yú jìn dì, liú xīng zhòu yǔn yú qīng fēng, dì zhèn èr shí bā, tiān huǒ jiǔ, shí shǒu yǔ shū, hé nèi nǚ yāo, liáo dōng bīng duān tǔ huǒ, jí chūn qiū èr bǎi sì shí nián jiān, wèi yǒu chóu yú jīn rì zhě. qiě shān dōng dà kūn, rén xiāng shí, huáng hé shuǐ jī tiān, jiān yǐ tài bái jīng tiān, fǔ xīng zhàn méi, yíng huò xí yuè, jīn shuǐ qiān xíng, huò rì guāng wú máng, rì yuè tóng yūn, wèi héng fēng, wèi kū hàn. tiān qiǎn yù shēn, ér bì xià suǒ xíng jiē wū tiān fú jīng zhī shì, cǐ chéng qín xī suì shǒu jiǎ shēng tòng kū zhī shí yě. gǎn yǐ bā yōu wǔ jiàn sān wú zhī shuō jìn.
今春以来,天鼓两震于晋地,流星昼陨于清丰,地震二十八,天火九,石首雨菽,河内女妖,辽东兵端吐火,即春秋二百四十年间,未有稠于今日者。且山东大昆,人相食,黄河水稽天,兼以太白经天,辅星湛没,荧惑袭月,金水愆行,或日光无芒,日月同晕,为恒风,为枯旱。天谴愈深,而陛下所行皆诬天拂经之事,此诚禽息碎首、贾生痛哭之时也。敢以八忧、五渐、三无之说进。
jīn nèi kù tài shí, wài kù tài xū, kě yōu yī. xiǎng chén fá xiǎng, biān chén kāi biān, kě yōu èr. tào bù tú wáng, chā bù jì shǎng, kě yōu sān. huáng hé fàn làn, yùn hé jiāo yū, kě yōu sì. qí kǔ huāng tiān, chǔ kǔ suǒ dì, kě yōu wǔ. dǐng xuàn bù bèi, dòng liáng cháng náo, kě yōu liù. qún huā yíng qú, é yán zài dào, kě yōu qī. wú mín xǐ luàn, guān lǚ dào zhì, kě yōu bā.
今内库太实,外库太虚,可忧一。饷臣乏饷,边臣开边,可忧二。套部图王,插部觊赏,可忧三。黄河泛滥,运河胶淤,可忧四。齐苦荒天,楚苦索地,可忧五。鼎铉不备,栋梁常挠,可忧六。群哗盈衢,讹言载道,可忧七。吴民喜乱,冠履倒置,可忧八。
bā yōu wèi yǐ, wǔ jiàn jì zhī. tài ē zhī bǐng, jiàn rù zhōng juān. kuí lěi zhī rén, jiàn rú yǔn tuò. zhì kē zhī fǎ, jiàn chéng jiān sǒu. wǔ kù zhī qì, jiàn jiàn xiāo wáng. shāng lǚ zhī tú, jiàn zhì gěng sè.
八忧未已,五渐继之。太阿之柄,渐入中涓。魁垒之人,渐如陨箨。制科之法,渐成奸薮。武库之器,渐见销亡。商旅之途,渐至梗塞。
wǔ jiàn wèi yǐ, sān wú jì zhī. pǐ fū kě yíng huò tiān zǐ, xiǎo xiào kě làn yāo sī lún, shì cháo tíng wú jì gāng. diān qián zhī shǒu lìng jiē tú qióng, yáng yuè zhī jiān sī duō guī bì, shì yuǎn fāng wú lì zhì. chán gòu zhī kǒu shèn yú gē jǐ, qīng wēi zhī huò cǎn yú sū zhāng, shì shì dài fū wú rén xīn. tiān xià shì kě bù hán xīn zāi!
五渐未已,三无继之。匹夫可荧惑天子,小校可滥邀丝纶,是朝廷无纪纲。滇、黔之守令皆途穷,扬、粤之监司多规避,是远方无吏治。谗构之口甚于戈戟,倾危之祸惨于苏、张,是士大夫无人心。天下事可不寒心哉!
dì bù xǐng. qí shī jiào děng yǐ míng yù yǔ dōng lín tōng, chū wèi fú jiàn qiān shì, qiān níng xià cān yì.
帝不省。亓诗教等以明遇与东林通,出为福建佥事,迁宁夏参议。
tiān qǐ yuán nián, yǐ shàng bǎo shǎo qīng jìn tài pú shǎo qīng, xún zhuó nán jīng yòu qiān dōu yù shǐ, tí dū cāo jiāng. jiàn yíng fú hǔ shān, xuǎn liàn cāng tóu jūn, yǐ zī shǒu yù. yǒng lè zhōng, qí wáng fú yǐ zuì fèi, qí zǐ sūn jū nán jīng, hào qí shù rén. yǒu ruì làn zhě, zì fù yì biǎo, yǔ jiān rén móu bù guǐ, míng yù bǔ huò zhī, zhì qí dǎng shí yú rén yú fǎ. wèi zhōng xián dǎng móu jǐn zhú dōng lín, yǐ míng yù cháng jiù yù shǐ yóu shì rèn, wǔ nián sān yuè, jǐ shì zhōng xuē guó guān suì hé qí dǎng bì xùn sī, zhōng xián jí jiǎo zhǐ gé zhí. wèi jǐ, zuò wāng wén yán yù, zhuī zāng qiān èr bǎi jīn, zhé shù guì zhōu píng xī wèi.
天启元年,以尚宝少卿进太仆少卿,寻擢南京右佥都御史,提督操江。建营伏虎山,选练苍头军,以资守御。永乐中,齐王榑以罪废,其子孙居南京,号齐庶人。有睿爁者,自负异表,与奸人谋不轨,明遇捕获之,置其党十余人于法。魏忠贤党谋尽逐东林,以明遇尝救御史游士任,五年三月,给事中薛国观遂劾其党庇徇私,忠贤即矫旨革职。未几,坐汪文言狱,追赃千二百金,谪戍贵州平溪卫。
zhuāng liè dì jí wèi, shì hái. chóng zhēn yuán nián, qǐ bīng bù yòu shì láng. míng nián jìn zuǒ, qiān nán jīng xíng bù shàng shū. sì nián, zhào bài bīng bù shàng shū, shū chén sì sī sù bì, xī jiàn cǎi nà. yáng hè bèi dǎi, míng yù yán:" qín zhōng liú kòu, míng zhǐ xǔ fǔ jiǎo bìng xíng. chén wèi qú kuí qǐ xiáng yì yí fǔ, xié cóng fù gù yì yí jiǎo. jīn hè yǐ fǔ zéi wú gōng jiù dǎi, tǎng zhū chén yīn hè gù yù jǐn lù wú gū, bèi xié zhī rén jué qí shēng lù. yí jí chì xīn dū chén hóng chéng chóu, yù zéi dǎng shā zéi zì xiào, jí shén yī kuí liú jīn bèi, guǒ lì qí gōng, yì yī tǐ xù lù. ér zhū jiàng shàn fǔ yù rú wú hóng qì děng, réng yǔ shēng zhuó, shù zéi dǎng rì gū." dì yì nà zhī.
庄烈帝即位,释还。崇祯元年,起兵部右侍郎。明年进左,迁南京刑部尚书。四年,召拜兵部尚书,疏陈四司宿弊,悉见采纳。杨鹤被逮,明遇言:“秦中流寇,明旨许抚剿并行。臣谓渠魁乞降亦宜抚,胁从负固亦宜剿。今鹤以抚贼无功就逮,倘诸臣因鹤故欲尽戮无辜,被胁之人绝其生路。宜急敕新督臣洪承畴,谕贼党杀贼自效,即神一魁、刘金辈,果立奇功,亦一体叙录。而诸将善抚驭如吴弘器等,仍与升擢,庶贼党日孤。”帝亦纳之。
wǔ nián zhēng yuè, shān dōng pàn jiāng lǐ jiǔ chéng děng xiàn dēng zhōu, míng yù guò xìn xún fǔ yú dà chéng yán, lì zhǔ fǔ yì, jiǔ yù chāng jué, lái chéng bèi wéi jǐ xiàn, nǎi diào guān wài jūn tǎo dìng zhī. yǔ xiáng xú cóng zhì chuán. dàng shì shí, wǒ dà qīng bīng rù xuān fǔ, xún fǔ shěn qǐ yǔ zhōng guān wáng kūn děng qiǎn shǐ yì hé, kuì jīn bó láo lǐ, shī nǎi xuán. shì wén, dì è qǐ zhuān shàn, zhào duì míng yù děng yú píng tái. míng yù qū wèi qǐ jiě, dì bù yuè, dǎi qǐ xià lì. yú shì jǐ shì zhōng sūn sān jié lì dǐ míng yù qǐ jiāo guān wù guó, tóng guān chén zàn huà lǚ huáng zhōng, yù shǐ zhào jì dǐng lián hé zhī. míng yù zài shū qǐ bà, dì zé yǐ shū yōng fèn shì, mìng jiě rèn hòu kān. xún yǐ gù guān zhì shì. jiǔ zhī, yòng jiàn qǐ nán jīng bīng bù shàng shū, gǎi gōng bù, yǐn jí guī. guó biàn hòu zú.
五年正月,山东叛将李九成等陷登州,明遇过信巡抚余大成言,力主抚议,久愈猖獗,莱城被围几陷,乃调关外军讨定之。语详《徐从治传》。当是时,我大清兵入宣府,巡抚沈棨与中官王坤等遣使议和,馈金帛牢醴,师乃旋。事闻,帝恶棨专擅,召对明遇等于平台。明遇曲为棨解,帝不悦,逮棨下吏。于是给事中孙三杰力诋明遇、棨交关误国,同官陈赞化、吕黄钟,御史赵继鼎连劾之。明遇再疏乞罢,帝责以疏庸偾事,命解任候勘。寻以故官致仕。久之,用荐起南京兵部尚书,改工部,引疾归。国变后卒。
zhāng fèng yì, dài zhōu rén. wàn lì sì shí yī nián jìn shì. shòu hù bù zhǔ shì. lì guǎng níng bīng bèi fù shǐ, yōu guī.
张凤翼,代州人。万历四十一年进士。授户部主事。历广宁兵备副使,忧归。
tiān qǐ chū, qǐ yòu cān zhèng, chì zūn huà bīng bèi. sān nián wǔ yuè, liáo dōng xún fǔ yán míng tài bà, zhuó fèng yì yòu qiān dōu yù shǐ dài zhī. zì wáng huà zhēn qì guǎng níng hòu, guān wài bā chéng jǐn kōng, shū fǔ sūn chéng zōng ruì yì xiū fù, ér bǎn zhù wèi xìng. fèng yì wén mìng, yí chéng zōng yù hái cháo, yǐ liáo shì wěi zhī jǐ, shén jù, jí shū qǐng zhuān shǒu guān mén. qí zuò zhǔ yè xiàng gāo xiāng rén hán kuàng bǐng zhèng, yì shǐ fú shàng. jì dǐ guān, yǐ bā yuè chū yuè qián tún níng yuǎn zhū chéng, shàng shū jí sòng chéng zōng jīng lǐ gōng, qiě yuē:" bā chéng běn chā, fēi yī nián kě jiù zhī gōng liù zài chuāng yí, fēi yī shí kě qǐ zhī jí. jīn rì yì jiǎo bù néng, yán zhàn bù dé, jì wéi gù shǒu. dāng yǐ shān hǎi wèi gēn jī, níng yuǎn wèi mén hù, guǎng níng wèi shào tàn." qí yì zhuān zhǔ shǒu guān, yǔ chéng zōng yì yì.
天启初,起右参政,饬遵化兵备。三年五月,辽东巡抚阎鸣泰罢,擢凤翼右佥都御史代之。自王化贞弃广宁后,关外八城尽空,枢辅孙承宗锐意修复,而版筑未兴。凤翼闻命,疑承宗欲还朝,以辽事委之己,甚惧,即疏请专守关门。其座主叶向高、乡人韩爌柄政,抑使弗上。既抵关,以八月出阅前屯、宁远诸城,上疏极颂承宗经理功,且曰:“八城畚插,非一年可就之工;六载疮痍,非一时可起之疾。今日议剿不能,言战不得,计惟固守。当以山海为根基,宁远为门户,广宁为哨探。”其意专主守关,与承宗异议。
shí zhào lǜ jiào zhù qián tún, kěn tián liàn zú yǒu chéng xiào. jí yuán chóng huàn mǎn guì shǒu níng yuǎn, guān wài guī mó lüè dìng. hū yǒu chuán zhōng zuǒ suǒ bèi bīng zhě, yǒng píng lì mín xiōng xiōng sī cuàn, fèng yì xīn dòng, jí qiǎn qī zǐ xī guī. chéng zōng yuē:" wǒ bù chū guān, rén xīn bù dìng." suì yú sì nián zhēng yuè dōng xíng. fèng yì yǔ rén yuē:" shū fǔ yù yǐ níng qián huāng sāi jū wǒ, shì shā wǒ yě. guó jiā jí qì liáo zuǒ, yóu bù shī quán shèng, rú dà níng hé tào, qì zhī hé hài? jīn jǔ shì bù yù fù liáo, bǐ yī rén dú yù fù yé?" mì lìng suǒ zhī jū yán lù zhě dǐ mǎ shì lóng tān yín jí sān dà jiàng jiàn kǔn zhī fēi, yǐ hàn chéng zōng. chéng zōng bù yuè, jǔ qí yán rù gào. shì fèng yì zāo nèi jiān, suì jiě qù. chéng zōng fù shàng shū wèi shì lóng děng biàn, yīn dǐ fèng yì cái bǐ ér qiè, shí àn ér jiǎo, gōng yú qū lì, qiǎo yú bì huàn. tíng yì yǐ jì qù bù fù wèn.
时赵率教驻前屯,垦田、练卒有成效。及袁崇焕、满桂守宁远,关外规模略定。忽有传中左所被兵者,永平吏民汹汹思窜,凤翼心动,亟遣妻子西归。承宗曰:“我不出关,人心不定。”遂于四年正月东行。凤翼语人曰:“枢辅欲以宁前荒塞居我,是杀我也。国家即弃辽左,犹不失全盛,如大宁、河套,弃之何害?今举世不欲复辽,彼一人独欲复耶?”密令所知居言路者诋马世龙贪淫及三大将建阃之非,以撼承宗。承宗不悦,举其言入告。适凤翼遭内艰,遂解去。承宗复上疏为世龙等辨,因诋凤翼才鄙而怯,识暗而狡,工于趋利,巧于避患。廷议以既去不复问。
liù nián qiū, qǐ gù guān, xún fǔ bǎo dìng. míng nián dōng, jì liáo zǒng dū liú zhào bà, jìn fèng yì yòu dōu yù shǐ jiān bīng bù yòu shì láng dài zhī. chóng zhēn yuán nián èr yuè, yù shǐ níng guāng xiān hé fèng yì qián fǔ bǎo dìng, jiàn wèi zhōng xián shēng cí. fèng yì yǐn zuì qǐ bà, bù xǔ. wèi jǐ, xiè bìng qù. zhū jiàn cí zhě jù rù nì àn, fèng yì yǐ biān chén gù huò yòu.
六年秋,起故官,巡抚保定。明年冬,蓟辽总督刘诏罢,进凤翼右都御史兼兵部右侍郎代之。崇祯元年二月,御史甯光先劾凤翼前抚保定,建魏忠贤生祠。凤翼引罪乞罢,不许。未几,谢病去。诸建祠者俱入逆案,凤翼以边臣故获宥。
sān nián qǐ gù guān, dài liú cè zǒng dū jì liáo bǎo dìng jūn wù. jì fù zūn yǒng sì chéng, xù gōng, jìn tài zǐ shǎo bǎo bīng bù shàng shū, shì yīn jǐn yī qiān shì. fèng yì yǐ xī xié dān ruò, tiáo zòu zēng liáng jiàng sù zhòng bīng bèi huǒ qì yù jūn chǔ yuǎn shào tàn shù shì, cóng zhī. yǐ, fù xiè bìng qù. jiǔ zhī, zhào wèi bīng bù shàng shū.
三年起故官,代刘策总督蓟、辽、保定军务。既复遵、永四城,叙功,进太子少保、兵部尚书,世荫锦衣佥事。凤翼以西协单弱,条奏增良将、宿重兵、备火器、预军储、远哨探数事,从之。已,复谢病去。久之,召为兵部尚书。
míng nián èr yuè, zhào duì píng tái, yǔ lì bù shàng shū lǐ cháng gēng tóng fèng" wèi guó rèn shì, jié jǐ lǜ shǔ" zhī yù. xún yǐ xuān dà bīng guǎ, shàng yán:" guó chū é jūn, xuān fǔ shí wǔ wàn yī qiān, jīn zhǐ liù wàn qī qiān. dà tóng shí sān wàn wǔ qiān, jīn zhǐ qī wàn wǔ qiān. qǐ liǎng zhèn gè zēng mù wàn rén, fēn yíng xùn liàn. qiě yuè xiǎng zhǐ gěi wǔ qián, ān néng zhì jiū huán zhī shì, qǐ yī rén shí èr xiǎng." dì bìng cóng zhī. jǐ shì zhōng zhōu chún xiū yù shǐ gé zhēng qí děng yǐ bīng shì rì jí, hé fèng yì nì zhí. fèng yì lián shū qǐ xiū, jiē bù xǔ.
明年二月,召对平台,与吏部尚书李长庚同奉“为国任事,洁己率属”之谕。寻以宣、大兵寡,上言:“国初额军,宣府十五万一千,今止六万七千。大同十三万五千,今止七万五千。乞两镇各增募万人,分营训练。且月饷止给五钱,安能致赳桓之士,乞一人食二饷。”帝并从之。给事中周纯修、御史葛征奇等以兵事日棘,劾凤翼溺职。凤翼连疏乞休,皆不许。
qī nián yǐ huī fù dēng zhōu gōng, jiā tài zǐ shǎo bǎo. qī yuè, wǒ dà qīng xī zhēng chā hàn, shī xuán, rù shān xī dà tóng xuān fǔ jìng. dì nù shǒu chén shī jī, xià bīng bù lùn zuì. bù yì xún fǔ dài jūn ēn hú zhān ēn jiāo yuán qīng gé zhí shú zhàng, zǒng dū zhāng zōng héng xián zhù. dì yǐ wéi qīng, zé fèng yì duì zhuàng. yú shì zǒng dū xún fǔ jí sān zhèn zǒng bīng mù zì qiáng cáo wén zhào zhāng quán chāng jù qiǎn shù, jiān shì zhōng guān liú yǔn zhōng liú wén zhōng wáng kūn yì chōng jìng jūn. shí tǎo zéi zǒng dū chén qí yú yǐ zhāo fǔ fèn shì, jǐ shì zhōng gù guó bǎo hé fèng yì jǔ yòng fēi rén, dì yì bù wèn. qí yú jì bà, jí mìng sān biān zǒng dū hóng chéng chóu jiān dū hé nán shān xī hú guǎng jūn wù, jiǎo zhōng yuán qún dào. yán guān yǐ chéng chóu shì nán jiān gù, qǐng bié qiǎn yī rén wéi zǒng dū, fèng yì bù néng jué, jì ér chéng chóu jìng wú gōng. jí zéi jiāng nán fàn, qǐng yǐ jiāng běi xún fǔ yáng yī péng zhèn fèng yáng, fáng hù huáng líng, wēn tǐ rén bù tīng, fèng yì yì bù néng zài qǐng. bā nián zhēng yuè, zéi guǒ huǐ fèng yáng huáng líng. yán guān jiāo zhāng hé fèng yì, fèng yì yì zì wēi, yǐn zuì qǐ bà. dì bù xǔ, lìng dài zuì shì shì.
七年以恢复登州功,加太子少保。七月,我大清西征插汉,师旋,入山西、大同、宣府境。帝怒守臣失机,下兵部论罪。部议巡抚戴君恩、胡沾恩、焦源清革职赎杖,总督张宗衡闲住。帝以为轻,责凤翼对状。于是总督、巡抚及三镇总兵睦自强、曹文诏、张全昌俱遣戍,监视中官刘允中、刘文中、王坤亦充净军。时讨贼总督陈奇瑜以招抚偾事,给事中顾国宝劾凤翼举用非人,帝亦不问。奇瑜既罢,即命三边总督洪承畴兼督河南、山西、湖广军务,剿中原群盗。言官以承畴势难兼顾,请别遣一人为总督,凤翼不能决,既而承畴竟无功。及贼将南犯,请以江北巡抚杨一鹏镇凤阳,防护皇陵,温体仁不听,凤翼亦不能再请。八年正月,贼果毁凤阳皇陵。言官交章劾凤翼,凤翼亦自危,引罪乞罢。帝不许,令戴罪视事。
chū, zéi zhī fàn jiāng běi yě, jǐ shì zhōng tóng chéng sūn jìn yǐ xiāng lǐ wèi yōu. fèng yì yuē:" gōng nán rén, hé yōu zéi? zéi qǐ xī běi, bù shí dào mǐ, zéi mǎ bù sì jiāng nán cǎo." wén zhě xiào zhī. shì yì jí, shǐ lìng zhū dà diǎn zhèn fèng yáng. xún tuī lú xiàng shēng wèi zǒng lǐ, yǔ hóng chéng chóu fēn tǎo nán běi zéi, ér zéi yǐ màn yán bù kě zhì yǐ. jǐ shì zhōng liú chāng hé fèng yì tuī zǒng bīng chén zhuàng yóu, nà qí zhòng huì. fèng yì lì biàn, chāng biǎn zhì diào wài.
初,贼之犯江北也,给事中桐城孙晋以乡里为忧。凤翼曰:“公南人,何忧贼?贼起西北,不食稻米,贼马不饲江南草。”闻者笑之。事益急,始令朱大典镇凤阳。寻推卢象升为总理,与洪承畴分讨南北贼,而贼已蔓延不可制矣。给事中刘昌劾凤翼推总兵陈壮猷,纳其重贿。凤翼力辩,昌贬秩调外。
yǐ ér fèng yì yán:" jiǎo zéi zhī yì, yuán yì jí bīng qī wàn èr qiān, suí zéi suǒ xiàng, yǐ tiǎn miè wéi qī. dū chén chéng chóu yǐ sān wàn rén fēn bù yù chǔ shù qiān lǐ, lì báo, yòu jiǔ shù shēng jí, gù yóu shì wēi xú lái zhāo jù kuì. yǐ èr wàn rén sàn bù sān qín qiān lǐ nèi, shì fēn, yòu gū jūn wú yuán, gù ài wàn nián cáo wén zhào jù bài. jīn jì yì yǐ zǔ kuān lǐ zhòng zhèn ní chǒng móu wén shòu bīng wàn èr qiān, yòu mù chǔ bīng qī qiān, hé jiǔ wàn yǒu qí, bīng lì hòu yǐ. qǐng yǐ zéi zài guān nèi zhě shǔ chéng chóu, zài guān wài zhě shǔ xiàng shēng, tǎng zéi jǐn chū guān, zé chéng chóu hé jiǎo yú yù, jǐn rù guān, zé xiàng shēng hé jiǎo yú qín. chén gèng yǒu lǜ zhě, zéi hào sān sì shí wàn, gēng dié chū fàn, shì zhòng ér lì hé wǒ líng xīng sì yīng, shì guǎ ér lì fēn. zéi suǒ zhì yīn liáng yú wǒ, rén jiē sù bǎo wǒ suǒ zhì qiáo sū hòu cuàn, dòng zhé hū gēng. zéi mǎ duō xíng jí, yī èr rì ér shí shě kě zhì wǒ bù duō xíng huǎn, sān rì ér chóng jiǎn nán chí. zhòng guǎ jī bǎo láo yì zhī shì, xiāng xuán rú cǐ, zéi hé rì píng. qǐ yán chì dū lǐ èr chén, xuǎn jiāng tǒng jūn, jūn gè yī èr wàn rén, bǐ qián máo hòu jìn zhōng quán lián luò xiāng guàn, rán hòu kě zhì zéi ér bù wéi zéi zhì. jīn zéi dà shì dōng xíng, běi yǒu huáng hé, nán yǒu cháng jiāng, dōng yǒu cáo qú, bǐ wú zhōu jí, qǐ néng fēi yuè? wǒ bīng cóng xī běi qióng zhuī, yóu yì wéi lì. cǐ fáng hé è xiǎn, mù qián yào cè, suǒ dāng shēn chì zhě yě." dì chēng shàn, mìng sù xíng zhī. fèng yì zì qǐng dū shī tǎo zéi, dì yōu zhào bù yǔn.
已而凤翼言:“剿贼之役,原议集兵七万二千,随贼所向,以殄灭为期。督臣承畴以三万人分布豫、楚数千里,力薄,又久戍生疾,故尤世威、徐来朝俱溃。以二万人散布三秦千里内,势分,又孤军无援,故艾万年、曹文诏俱败。今既益以祖宽、李重镇、倪宠、牟文绶兵万二千,又募楚兵七千,合九万有奇,兵力厚矣。请以贼在关内者属承畴,在关外者属象升,倘贼尽出关,则承畴合剿于豫,尽入关,则象升合剿于秦。臣更有虑者,贼号三四十万,更迭出犯,势众而力合;我零星四应,势寡而力分。贼所至因粮于我,人皆宿饱;我所至樵苏后爨,动辄呼庚。贼马多行疾,一二日而十舍可至;我步多行缓,三日而重茧难驰。众寡、饥饱、劳逸之势,相悬如此,贼何日平。乞严敕督、理二臣,选将统军,军各一二万人,俾前茅、后劲、中权联络相贯,然后可制贼而不为贼制。今贼大势东行,北有黄河,南有长江,东有漕渠,彼无舟楫,岂能飞越?我兵从西北穷追,犹易为力。此防河扼险,目前要策,所当申饬者也。”帝称善,命速行之。凤翼自请督师讨贼,帝优诏不允。
jiǔ nián èr yuè, jǐ shì zhōng chén chāng wén shàng yán:" jiāng zài jūn, jūn mìng yǒu suǒ bù shòu. jīn jì jiǎ dū lǐ èr chén yǐ pián yí, zé xíng jūn jī yào bù dàng zhōng zhì. ruò jīn rì yì bù xǔ zhǎn jí, míng rì yòu yì bì zhǎn jí, jīn rì yì zhēng bīng yuán fèng, míng rì yòu yì chè bīng fáng hé, xīn zhì wú suǒ shì cóng. yuàn shū chén zì jīn fán kě chè dū fǔ zhī zhǒu zhě, jù kuān zhī wén fǎ, bǐ dé zhǎn bù kě yě. bīng fǎ: shǒu dí suǒ bù gōng, gōng dí suǒ bù shǒu, qí zhèng cuò chū, miè zéi hé nán. jīn bù wéi bù néng miè, nǎi jīn rì pò jūn shā jiāng, míng rì yòu xiàn yì cán zhōu, zhǐ zuì shǒu lìng ér bù jí xún fǔ, qǐ fǎ zhī píng? yuàn shū chén zì jīn fán kě zé zhū fǔ zhī chéng zhě, wù kuān wén fǎ, bǐ jiā mó lì kě yě." dì nà qí yán.
九年二月,给事中陈昌文上言:“将在军,君命有所不受。今既假督、理二臣以便宜,则行军机要不当中制。若今日议不许斩级,明日又议必斩级,今日议征兵援凤,明日又议撤兵防河,心至无所适从。愿枢臣自今凡可掣督、抚之肘者,俱宽之文法,俾得展布可也。兵法:守敌所不攻,攻敌所不守,奇正错出,灭贼何难。今不惟不能灭,乃今日破军杀将,明日又陷邑残州,止罪守令而不及巡抚,岂法之平?愿枢臣自今凡可责诸抚之成者,勿宽文法,俾加磨砺可也。”帝纳其言。
jiāng běi zhī zéi, zì chú zhōu guī dé liǎng bài hòu, jǐn qū yǒng níng lú shì nèi xiāng xī chuān dà shān zhōng, guān zhōng zéi yì yóu wén xiāng líng bǎo yǔ zhī hé. fèng yì qǐng chì hé nán yún yáng shǎn xī sān xún fǔ gè dū jiāng lì è fáng, wú shǐ yì chū, sì chuān hú guǎng liǎng xún fǔ yí shī jìn jiè, tīng yuán jiǎo, ér dū lǐ èr chén yǐ dà jūn rù shān cù zhī, qiě yán è mǐ shāng tōng fàn, zéi kě jǐn tiǎn. dì shēn rán zhī, kè qī wǔ yuè dàng píng, lǎo shī fèi cái, dū fǔ yǐ xià zuì wú shè. fèng yì suī jiàn cǐ cè, xiàng shēng suǒ bù duō qí jūn, bù shàn rù shān, zéi jìng bù néng miè.
江北之贼,自滁州、归德两败后,尽趋永宁、卢氏、内乡、淅川大山中,关中贼亦由阌乡、灵宝与之合。凤翼请敕河南、郧阳、陕西三巡抚各督将吏扼防,毋使轶出,四川、湖广两巡抚移师近界,听援剿,而督、理二臣以大军入山蹙之,且严遏米商通贩,贼可尽殄。帝深然之,克期五月荡平,老师费财,督抚以下罪无赦。凤翼虽建此策,象升所部多骑军,不善入山,贼竟不能灭。
zhì qī yuè, wǒ dà qīng bīng zì tiān shòu shān hòu rù chāng píng, dū chéng jiè yán. jǐ shì zhōng wáng jiā yàn yǐ líng qǐn zhèn jīng, hé fèng yì zuò shì bù jiù. fèng yì jù, zì qǐng dū shī. cì shàng fāng jiàn, jǐn dū zhū zhèn qín wáng bīng. yǐ zuǒ shì láng wáng yè hào shǔ bù shì, mìng zhòng guān luó wéi níng jiān dū tōng jīn lín dé jūn wù, ér xuān dà zǒng dū liáng tíng dòng yì tǒng bīng rù yuán. sān rén xiāng jǐ jiǎo, jiē tuì qiè bù gǎn zhàn, yú shì bǎo dǐ shùn yì wén ān yǒng qīng xióng ān sù dìng xīng zhū xiàn jí ān zhōu dìng zhōu xiāng jì shī shǒu. yán guān hé shū wǔ liù shàng, fèng yì yōu shén.
至七月,我大清兵自天寿山后入昌平,都城戒严。给事中王家彦以陵寝震惊,劾凤翼坐视不救。凤翼惧,自请督师。赐尚方剑,尽督诸镇勤王兵。以左侍郎王业浩署部事,命中官罗维宁监督通、津、临、德军务,而宣大总督梁廷栋亦统兵入援。三人相掎角,皆退怯不敢战,于是宝坻、顺义、文安、永清、雄、安肃、定兴诸县及安州、定州相继失守。言官劾疏五六上,凤翼忧甚。
jǐ sì zhī biàn, shàng shū wáng qià xià yù sǐ, fù zuò dà pì. fèng yì zhī bù miǎn, rì fú dài huáng yào, bìng yǐ dài, yóu zhì jūn shū bù xiū. zhì bā yuè mò, dū chéng jiě yán, fèng yì jí yǐ jiǔ yuè shuò zú. yǐ ér yì zuì duó qí guān. shí yī nián qī yuè, lùn qián jiǎo kòu gōng, yǒu zhào xù fù.
己巳之变,尚书王洽下狱死,复坐大辟。凤翼知不免,日服大黄药,病已殆,犹治军书不休。至八月末,都城解严,凤翼即以九月朔卒。已而议罪夺其官。十一年七月,论前剿寇功,有诏叙复。
dì zài wèi shí qī nián jiān, yì zhōng shū shí sì rén, jiē bù jiǔ huò zuì. fèng yì shàn wēn tǐ rén, dú jū wèi wǔ zài. qí dū shī yě, yì tú huàn zé, nǎi jìng yǐ wèi fǎ sǐ.
帝在位十七年间,易中枢十四人,皆不久获罪。凤翼善温体仁,独居位五载。其督师也,意图逭责,乃竟以畏法死。
chén xīn jiǎ, cháng shòu rén. wàn lì shí jǔ yú xiāng, wèi dìng zhōu zhī zhōu. chóng zhēn yuán nián, rù wèi xíng bù yuán wài láng, jìn láng zhōng. qiān níng qián bīng bèi qiān shì. níng qián, guān wài yào dì, xīn jiǎ yǐ cái néng zhe. sì nián, dà líng xīn chéng bèi wéi, yuán shī yún jí, zhēng shàn xī yǐ lài yān. jí chéng pò, zuò xuē jí. xún fǔ fāng yī zǎo xī qí cái, qǐng liú zhī, wèi bào. jiān shì zhōng guān mǎ yún chéng yì yǐ wéi yán, nǎi bào kě. xīn jiǎ yán:" chén méng shǐ guò zhī ēn, yóu jiān shì shū xià, cǐ xīn wèi bái, qīng yì suí zhī, bù gǎn shòu." bù xǔ. xún jìn fù shǐ, réng lì níng yuǎn.
陈新甲,长寿人。万历时举于乡,为定州知州。崇祯元年,入为刑部员外郎,进郎中。迁宁前兵备佥事。宁前,关外要地,新甲以才能著。四年,大凌新城被围,援师云集,征缮悉倚赖焉。及城破,坐削籍。巡抚方一藻惜其才,请留之,未报。监视中官马云程亦以为言,乃报可。新甲言:“臣蒙使过之恩,由监视疏下,此心未白,清议随之,不敢受。”不许。寻进副使,仍莅宁远。
qī nián jiǔ yuè, zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, dài jiāo yuán qīng xún fǔ xuān fǔ. xīn jiǎ yǐ róng bèi jiǔ chí, qīn lì sāi yuán, jīng qián rén zú jī suǒ bú dào, jù dé shì mǎ sǔn hào chéng bǎo qīng tuí gōng shǐ jiǎ zhàng xiǔ bì zhuàng. lǚ shū qǐng yú cháo, jiā zhěng chì, biān fáng lài zhī. yáng sì chāng wèi zǒng dū, yǔ xīn jiǎ gòng shì, yǐ shì zhī qí cái. jiǔ nián wǔ yuè, nèi jiān guī.
七年九月,擢右佥都御史,代焦源清巡抚宣府。新甲以戎备久弛,亲历塞垣,经前人足迹所不到,具得士马损耗、城堡倾颓、弓矢甲仗朽敝状。屡疏请于朝,加整饬,边防赖之。杨嗣昌为总督,与新甲共事,以是知其才。九年五月,内艰归。
shí yī nián liù yuè, xuān dà zǒng dū lú xiàng shēng dīng wài jiān, sì chāng fāng rèn zhōng shū, jiàn xīn jiǎ kān dài. zhào zhuó bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, duó qíng rèn zhī. huì dà qīng bīng shēn rù nèi dì, zhào xīn jiǎ shòu dài, jí dū suǒ bù bīng xié yù. wèi jǐ, xiàng shēng zhàn mò, sūn chuán tíng dài tǒng qí jūn, xīn jiǎ yǔ xiāng yǐ zhàng, zhōng bù gǎn zhàn. míng nián chūn, jī fǔ jiě yán. shùn tiān xún àn liú chéng ruì hé qí qián hòu dòu náo. xīn jiǎ lì chén gōng zhuàng, qiě yán chéng ruì xié chóu, dì bù wèn. jì fù zhèn, liè shàng biān duì wǔ yán shào tàn míng xùn liàn chì mǎ zhèng liàn huǒ qì jìn qīn yú zhū shì, bào kě. huī xià zú yè huā, xīn jiǎ qǐng zuì, yì bù wèn. jǐ shì zhōng dài míng shuō cháng hé zhī, dì yǐ qīng yì zhòng chén, tíng qí fèng.
十一年六月,宣大总督卢象升丁外艰,嗣昌方任中枢,荐新甲堪代。诏擢兵部右侍郎兼右佥都御史,夺情任之。会大清兵深入内地,诏新甲受代,即督所部兵协御。未几,象升战殁,孙传庭代统其军,新甲与相倚仗,终不敢战。明年春,畿辅解严。顺天巡按刘呈瑞劾其前后逗挠。新甲历陈功状,且言呈瑞挟仇,帝不问。既赴镇,列上编队伍、严哨探、明训练、饬马政、练火器、禁侵渔诸事,报可。麾下卒夜哗,新甲请罪,亦不问。给事中戴明说尝劾之,帝以轻议重臣,停其俸。
shí sān nián zhēng yuè, zhào dài fù zōng lóng wèi bīng bù shàng shū. zì hóng zhì chū jiǎ jùn hòu, yǐ bǎng wú zhì shàng shū zhě. bīng shì fāng jí, zhū dà chén bì zhōng shū, gù xīn jiǎ dé wèi zhī. bì jiàn bì, chén bǎo bāng shí cè, duō tíng chén suǒ cháng yán. wéi yán tiān shòu shān hòu yí shè zǒng bīng, xú zhōu yì yí shè zhòng zhèn, tōng liǎng jīng yān hóu, nán hù fèng líng, zhōng fáng cáo yùn, dì bìng cǎi yòng zhī. fù chén shū zhèng sì yào jí bīng shì sì shī, dì jí mìng chì xíng.
十三年正月,召代傅宗龙为兵部尚书。自弘治初贾俊后,乙榜无至尚书者。兵事方亟,诸大臣避中枢,故新甲得为之。陛见毕,陈保邦十策,多廷臣所尝言。惟言天寿山后宜设总兵,徐州亦宜设重镇,通两京咽喉,南护凤陵,中防漕运,帝并采用之。复陈枢政四要及兵事四失,帝即命饬行。
shí sì nián sān yuè, zéi xiàn luò yáng xiāng yáng, fú xiāng èr wáng bèi nàn, juān xīn jiǎ sān zhì shì shì. jiù zhì, fǔ zhōu xiàn chéng guō shī shǒu zhě, zhǎng lì lùn sǐ. wǎn píng zhī xiàn chén jǐng jiàn yán cūn zhèn fén lüè sān suǒ zhě, zhǎng lì dāng shù biān. xīn jiǎ zhǔ qí yì, yán:" yǒu sī néng jiān gù xiāng chéng, jí yǔ yōu xù. ruò sì jiāo bèi kòu, yǔ shī jī bìng lùn." dì jí cóng zhī. rán shì shí zhōng yuán jiē dào, qí fǎ yì bù néng xíng yě. yáng sì chāng zú yú jūn zhōng, xīn jiǎ jǔ dīng qǐ ruì wǎng dài, yì zhě yóu qí shī rén. rán fù zōng lóng sūn chuán tíng bìng yǐ wēi zuì xì yù, xīn jiǎ yú zhào duì shí chēng qí cái, tuì fù shàng zhāng lì jiàn, liǎng rén huò yòng, yì xīn jiǎ lì yě. xún lùn qiū fáng gōng, fù suǒ juān zhì.
十四年三月,贼陷雒阳、襄阳,福、襄二王被难,镌新甲三秩视事。旧制,府、州、县城郭失守者,长吏论死。宛平知县陈景建言村镇焚掠三所者,长吏当戍边。新甲主其议,言:“有司能兼顾乡城,即与优叙。若四郊被寇,与失机并论。”帝即从之。然是时中原皆盗,其法亦不能行也。杨嗣昌卒于军中,新甲举丁启睿往代,议者尤其失人。然傅宗龙、孙传庭并以微罪系狱,新甲于召对时称其才,退复上章力荐,两人获用,亦新甲力也。寻论秋防功,复所镌秩。
shí jǐn zhōu bèi wéi jiǔ, shēng yuán duàn jué. yǒu zú yì chū, chuán zǔ dà shòu yǔ, qǐng yǐ chē yíng bī, wú qīng zhàn. zǒng dū hóng chéng chóu jí bīng shù wàn yuán zhī, yì wèi gǎn jué zhàn. dì zhào xīn jiǎ wèn cè, xīn jiǎ qǐng yǔ gé chén jí shì láng wú shēn jì zhī, yīn chén shí kě yōu shí kě yì, ér qiǎn zhí fāng láng zhāng ruò qí miàn shāng yú chéng chóu. ruò qí wèi fǎn, xīn jiǎ qǐng fēn sì dào jiā gōng, chéng chóu yǐ bīng fēn lì ruò, yì zhǔ chí zhòng yǐ dài. dì yǐ wéi rán, ér xīn jiǎ jiān zhí qián yì. ruò qí sù kuáng zào, jiàn zhū jūn shāo yǒu zhǎn huò, wèi wéi kě lì jiě, mì zòu shàng wén. xīn jiǎ fù yí shū qù chéng chóu, chéng chóu jī xīn jiǎ yán, yòu fèng mì chì, suì bù gǎn zhǔ qián yì. ruò qí yì qù zhū jiàng jìn bīng. zhū jiàng yǐ bā yuè cì sōng shān, wèi wǒ dà qīng bīng suǒ pò, dà kuì, shì zú sǐ wáng shù wàn rén. ruò qí zì hǎi dào dùn hái, yán guān qǐng zuì zhī, xīn jiǎ lì bì, fù lìng chū guān jiān jūn. jǐn zhōu wéi wèi jiě, chéng chóu yòu bèi wéi yú sōng shān, dì shēn yǐ wéi yōu, xīn jiǎ bù néng jiù. shí wǔ nián èr yuè, yù shǐ gān wéi róng hé xīn jiǎ guǎ móu wù guó, qǐng sù lìng jǔ xián zì dài, bù nà. sān yuè, sōng shān jǐn zhōu xiāng jì shī, ruò qí fù zì níng yuǎn dùn hái. yán guān hé ruò qí zhě, xī jí xīn jiǎ. xīn jiǎ lǚ qǐ bà, jiē bù cóng.
时锦州被围久,声援断绝。有卒逸出,传祖大寿语,请以车营逼,毋轻战。总督洪承畴集兵数万援之,亦未敢决战。帝召新甲问策,新甲请与阁臣及侍郎吴甡计之,因陈十可忧、十可议,而遣职方郎张若麒面商于承畴。若麒未返,新甲请分四道夹攻,承畴以兵分力弱,意主持重以待。帝以为然,而新甲坚执前议。若麒素狂躁,见诸军稍有斩获,谓围可立解,密奏上闻。新甲复贻书趣承畴,承畴激新甲言,又奉密敕,遂不敢主前议。若麒益趣诸将进兵。诸将以八月次松山,为我大清兵所破,大溃,士卒死亡数万人。若麒自海道遁还,言官请罪之,新甲力庇,复令出关监军。锦州围未解,承畴又被围于松山,帝深以为忧,新甲不能救。十五年二月,御史甘惟爃劾新甲寡谋误国,请速令举贤自代,不纳。三月,松山、锦州相继失,若麒复自宁远遁还。言官劾若麒者,悉及新甲。新甲屡乞罢,皆不从。
xīn jiǎ yǎ yǒu cái, xiǎo biān shì, rán bù néng chí lián, suǒ yòng duō zhài shuài. shēn jié zhōng guì wèi yuán, yǔ sī lǐ wáng dé huà yóu nì, gù yán lù gōng zhī bù néng rù. dàng shì shí, chuǎng zéi róu lìn hé nán, kāi fēng lǚ bèi wéi, tā jùn xiàn shī wáng xiāng zhǒng, zǒng dū fù zōng lóng wāng qiáo nián chū guān tǎo zéi, xiān hòu xiàn mò, zéi shì yù zhāng. yán guān hé xīn jiǎ zhě, zhāng zhì shù shí. xīn jiǎ qǐng zuì zhāng yì shí yú shàng, dì zhé wèi liú.
新甲雅有才,晓边事,然不能持廉,所用多债帅。深结中贵为援,与司礼王德化尤昵,故言路攻之不能入。当是时,闯贼蹂躏河南,开封屡被围,他郡县失亡相踵,总督傅宗龙、汪乔年出关讨贼,先后陷殁,贼势愈张。言官劾新甲者,章至数十。新甲请罪章亦十余上,帝辄慰留。
chū, xīn jiǎ yǐ nán běi jiāo kùn, qiǎn shǐ yǔ dà qīng yì hé, sī yán yú fù zōng lóng. zōng lóng chū dōu rì, yǐ yǔ dà xué shì xiè shēng. shēng hòu jiàn jiāng shì dà huài, shù zōng lóng zhī yán yú dì. dì zhào xīn jiǎ jié zé, xīn jiǎ kòu tóu xiè zuì. shēng jìn yuē:" tǎng kěn yì hé, hé yì kě shì." dì mò rán, xún yù xīn jiǎ mì tú zhī, ér wài tíng bù zhī yě. yǐ, yán guān yè shēng. shēng yán:" shàng yì zhǔ hé, zhū jūn xìng wù duō yán." yán guān hài è, jiāo zhāng hé shēng, shēng suì chì qù. dì jì yǐ hé yì wěi xīn jiǎ, shǒu zhào wǎng fǎn zhě shù shí, jiē jiè yǐ wù xiè. wài tíng jiàn zhī zhī, gù lǚ shū zhēng, rán bù dé zuǒ yàn. yī rì, suǒ qiǎn zhí fāng láng mǎ shào yú yǐ mì yǔ bào, xīn jiǎ shì zhī zhì jǐ shàng. qí jiā tóng wù yǐ wéi táng bào yě, fù zhī chāo chuán, yú shì yán lù huá rán. jǐ shì zhōng fāng shì liàng shǒu lùn zhī, dì yùn shén, liú shū bù xià. yǐ, jiàng yán zhǐ, qiè zé xīn jiǎ, lìng zì chén. xīn jiǎ bù yǐn zuì, fǎn zì xǔ qí gōng, dì yì nù. zhì qī yuè, jǐ shì zhōng mǎ jiā zhí fù hé zhī, suì xià yù. xīn jiǎ cóng yù zhōng shàng shū qǐ yòu, bù xǔ. xīn jiǎ zhī bù miǎn, biàn xíng jīn nèi wài. jǐ shì zhōng liào guó lín yáng zhī qǐ děng yíng jiù yú xíng bù shì láng xú shí qí, jù bù tīng. dà xué shì zhōu yán rú chén yǎn yì yú dì qián lì jiù, qiě yuē:" guó fǎ, dí bīng bù báo chéng bù shā dà sī mǎ." dì yuē:" tā qiě wù lùn, lù rǔ wǒ qīn fān qī, bù shèn yú báo chéng yé?" suì qì xīn jiǎ yú shì.
初,新甲以南北交困,遣使与大清议和,私言于傅宗龙。宗龙出都日,以语大学士谢升。升后见疆事大坏,述宗龙之言于帝。帝召新甲诘责,新甲叩头谢罪。升进曰:“倘肯议和,和亦可恃。”帝默然,寻谕新甲密图之,而外廷不知也。已,言官谒升。升言:“上意主和,诸君幸勿多言。”言官骇愕,交章劾升,升遂斥去。帝既以和议委新甲,手诏往返者数十,皆戒以勿泄。外廷渐知之,故屡疏争,然不得左验。一日,所遣职方郎马绍愉以密语报,新甲视之置几上。其家僮误以为塘报也,付之抄传,于是言路哗然。给事中方士亮首论之,帝愠甚,留疏不下。已,降严旨,切责新甲,令自陈。新甲不引罪,反自诩其功,帝益怒。至七月,给事中马嘉植复劾之,遂下狱。新甲从狱中上书乞宥,不许。新甲知不免,遍行金内外。给事中廖国遴、杨枝起等营救于刑部侍郎徐石麒,拒不听。大学士周延儒、陈演亦于帝前力救,且曰:“国法,敌兵不薄城不杀大司马。”帝曰:“他且勿论,戮辱我亲藩七,不甚于薄城耶?”遂弃新甲于市。
xīn jiǎ wèi yáng sì chāng yǐn yòng, qí cái pǐn xīn shù xiāng sì, jūn shū páng wǔ, cái dá wú zhì. páng chū shén yǐ zhī, wǎn tè è qí xiè jī shì, qiě zhāng zhǔ guò, gù shā zhī bù yí. jué hòu jǐ shì zhōng shěn xùn lì dǐ qí shī, dì yuē:" lìng ěr zuò xīn jiǎ, kǒng gèng bù rú." xùn cán ér tuì. xīn jiǎ chū zì yáng hé rù dōu mén, huáng wù sì sāi, shí zhě yǐ wéi bù xiáng, jí shì guǒ yīng.
新甲为杨嗣昌引用,其才品心术相似,军书旁午,裁答无滞。旁初甚倚之,晚特恶其泄机事,且彰主过,故杀之不疑。厥后给事中沈迅力诋其失,帝曰:“令尔作新甲,恐更不如。”迅惭而退。新甲初自阳和入都门,黄雾四塞,识者以为不祥,及是果应。
féng yuán biāo, zì ěr tāo, cí xī rén. fù ruò yú, nán jīng tài pú shǎo qīng. tiān qǐ yuán nián, yuán biāo yǔ xiōng yuán yáng tóng jǔ yú xiāng. míng nián, yuán biāo chéng jìn shì, lì zhī chéng hǎi jiē yáng.
冯元飙,字尔韬,慈溪人。父若愚,南京太仆少卿。天启元年,元飙与兄元飏同举于乡。明年,元飙成进士,历知澄海、揭阳。
chóng zhēn sì nián, zhēng shòu hù kē jǐ shì zhōng. dì qiǎn zhōng guān chū zhèn, yuán biāo lì zhēng. shí yuán yáng yì shū lùn zhōng guān, xiōng dì jù yǒu zhí shēng. wú hé, shàng shū lì dǐ zhōu yán rú, bèi qiè zé. xún lùn shān dōng zǒng dū liú yǔ liè zòng kòu zhǔ fǔ zuì. yòu yán lǐ bù shì láng wáng yīng xióng wú dà chén tǐ, yí bà. fù jiàn cí chén yáo xī mèng gū zhōng dú lì, bù dàng duó jiǎng guān kē chén zhào dōng xī zhèng cí dǎng lùn, bù dàng duó yán lù. jiē bù nà. yīng xióng móu gǎi lì bù, yuán biāo fù zhí hé qí tān huì shù shì. bèi zhǐ qiáo zé, suì qǐ jiǎ guī.
崇祯四年,征授户科给事中。帝遣中官出镇,元飙力争。时元飏亦疏论中官,兄弟俱有直声。无何,上疏力诋周延儒,被切责。寻论山东总督刘宇烈纵寇主抚罪。又言礼部侍郎王应熊无大臣体,宜罢。复荐词臣姚希孟孤忠独立,不当夺讲官;科臣赵东曦正词谠论,不当夺言路。皆不纳。应熊谋改吏部,元飙复摭劾其贪秽数事。被旨谯责,遂乞假归。
bā nián chūn hái cháo. shí fèng yáng huáng líng huǐ, tíng chén jiāo lùn wēn tǐ rén wáng yīng xióng péng bǐ wù guó. yuán biāo shàng yán:" zhèng běn dà chén, jū shí bì míng, shòu gōng cí zuì. píng shí yǎng wēi zì zhòng, yù tiān xià yǒu shì, zhé yuē:' zhāo dài běn wú xiāng míng, wú chái zhǐ gōng piào nǐ.' shàng wěi zhī shèng cái, xià wěi zhī liù bù, chí piàn yǔ, cóng bǎi qī. fū zhōng wài zhī zé, shú dà yú piào nǐ? yǒu hàn táng zǎi xiàng zhī míng ér gēng dài tiān yán, yǒu guó chū gù wèn zhī róng ér jiān lóng wèi hào, dì qīn shì jùn, yán tīng zhì xíng, bǐng yòng zhuān qiě zhòng zhě mò rú jīn rì, yóu kě xiè tiān xià zé zāi?" qiān lǐ kē yòu jǐ shì zhōng, zài qiān xíng kē zuǒ jǐ shì zhōng. shù yán bù qiú duō qīng zuì, qǐng dì kuān yòu, bìng cǎi nà zhī. zhào jiǎn dōng gōng jiǎng guān, zuǒ yù dé huáng dào zhōu wéi shǒu fǔ zhāng zhì fā suǒ è, qiě shū dǐ zhī. yuán biāo yán:" dào zhōu zhì qīng wú tú, zhōng zú yǐ dòng rén zhǔ, wéi bù néng dé zhí zhèng huān." zhì fā huì, liǎng shū dǐ yuán biāo, dì jiē zhì bù wèn. yóu hù kē dōu jǐ shì zhōng zhuó tài cháng shǎo qīng, gǎi nán jīng tài pú qīng, jiù qiān tōng zhèng shǐ.
八年春还朝。时凤阳皇陵毁,廷臣交论温体仁、王应熊朋比误国。元飙上言:“政本大臣,居实避名,受功辞罪。平时养威自重,遇天下有事,辄曰:‘昭代本无相名,吾侪止供票拟。’上委之圣裁,下委之六部,持片语,丛百欺。夫中外之责,孰大于票拟?有汉、唐宰相之名而更代天言,有国初顾问之荣而兼隆位号,地亲势峻,言听志行,柄用专且重者莫如今日,犹可谢天下责哉?”迁礼科右给事中,再迁刑科左给事中。数言部囚多轻罪,请帝宽宥,并采纳之。诏简东宫讲官,左谕德黄道周为首辅张至发所扼,且疏诋之。元飙言:“道周至清无徒,忠足以动人主,惟不能得执政欢。”至发恚,两疏诋元飙,帝皆置不问。由户科都给事中擢太常少卿,改南京太仆卿,就迁通政使。
shí wǔ nián liù yuè zhào bài bīng bù yòu shì láng, zhuǎn zuǒ. yuán biāo duō zhì shù, shàng quán jué, yǔ xiōng yuán yáng bìng hǎo jié nà, yī shí xī rán chēng" èr féng". rán gù yǔ féng quán tōng pǔ yì. chū zài yán lù, dǐ zhōu yán rú, jí wèi shì láng, yán rú fāng zài xiāng, yuán biāo yīn yǔ shàn. yán rú yù yǐ zhèn jī wèi quán gōng, fù guàn dài, dàn zhòng yì, yuán biāo lìng yǐn wú shēn rù gé zhù zhī, jì ér shēn bèi yán rú yì. xióng kāi yuán yù jǐn fā yán rú zuì, yuán biāo jǔ zhǐ zhī, kāi yuán yǐ shì huò zhòng qiǎn. bīng bù shàng shū chén xīn jiǎ qì shì, yuán biāo shǔ bù shì. yī rì, dì zhào zhū dà chén yóu xī yuàn, cì yàn míng dé diàn, yīn lùn bīng shì. liáng jiǔ, chū yù mǎ jiā zhě bǎi yú pǐ, jí nèi zhì huǒ jiàn, cì dì shì yuán biāo, yuán biāo wèi biàn qí liáng hù. dì yuē:" dà sī mǎ quē jiǔ, wú yú qīng zhě." yuán biāo yǐ duō bìng cí, nǎi yòng zhāng guó wéi.
十五年六月召拜兵部右侍郎,转左。元飙多智数,尚权谲,与兄元飏并好结纳,一时翕然称“二冯”。然故与冯铨通谱谊。初在言路,诋周延儒,及为侍郎,延儒方再相,元飙因与善。延儒欲以振饥为铨功,复冠带,惮众议,元飙令引吴甡入阁助之,既而甡背延儒议。熊开元欲尽发延儒罪,元飙沮止之,开元以是获重谴。兵部尚书陈新甲弃市,元飚署部事。一日,帝召诸大臣游西苑,赐宴明德殿,因论兵事。良久,出御马佳者百余匹,及内制火箭,次第示元飙,元飙为辨其良楛。帝曰:“大司马缺久,无逾卿者。”元飙以多病辞,乃用张国维。
shí liù nián wǔ yuè, guó wéi xià yù, suì yǐ yuán biāo wèi shàng shū. dì yǐ zhī shèn zhì, yuán biāo gù bù néng yǒu suǒ wéi. hé nán hú guǎng dì jǐn xiàn, guān níng yòu rì gào jǐng. zhì bā yuè, yǐ bìng jù qǐ xiū. dì wèi liú zhī, cì guā guǒ shí wù, qiǎn yī zhěn shì. qǐng yì jiān, nǎi yǔn qí qù.
十六年五月,国维下狱,遂以元飙为尚书。帝倚之甚至,元飙顾不能有所为。河南、湖广地尽陷,关、宁又日告警。至八月,以病剧乞休。帝慰留之,赐瓜果食物,遣医诊视。请益坚,乃允其去。
yuán biāo pō néng liào shì. sūn chuán tíng zhì bīng guān zhōng, yuán biāo wèi bù kě qīng zhàn. tíng chén duō yán bù zhàn zé zéi yì zhāng, bīng jiǔ yì nuò. yuán biāo wèi jiàng shì xí nuò, wèi jīng xíng zhèn, yí zhì zéi ér bù yí zhì yú zéi. nǎi yú dì qián zhēng zhī yuē:" qǐng xiān xià chén yù, qí yī zhàn ér shèng, zhǎn chén xiè zhī." yòu yí shū chuán tíng, jiè wú qīng dòu, bái gāo liǎng jiāng bù kě rèn. chuán tíng guǒ bài. jiāng guī, jiàn lǐ bāng huá shǐ kě fǎ zì dài. dì bù yòng, yòng bīng kē dōu jǐ shì zhōng zhāng jìn yàn, dū chéng suì bù shǒu. fú wáng shí, yuán biāo zú, qí jiā qǐng xù. jǐ shì zhōng wú shì yán:" yuán biāo shēn yīng tè jiǎn, mò zhǎn yī chóu, yǔ yǐ jì zàng, shì shǐ wù guó zhī chén shēng sǐ jiē dé zhì yě." bù yì zú rú suǒ qǐng.
元飙颇能料事。孙传庭治兵关中,元飙谓不可轻战。廷臣多言不战则贼益张,兵久易懦。元飙谓将士习懦,未经行阵,宜致贼而不宜致于贼。乃于帝前争之曰:“请先下臣狱,俟一战而胜,斩臣谢之。”又贻书传庭,戒毋轻斗,白、高两将不可任。传庭果败。将归,荐李邦华、史可法自代。帝不用,用兵科都给事中张缙彦,都城遂不守。福王时,元飙卒,其家请恤。给事中吴适言:“元飙身膺特简,莫展一筹,予以祭葬,是使误国之臣生死皆得志也。”部议卒如所请。
yuán yáng, zì ěr gēng, jǔ chóng zhēn yuán nián jìn shì, shòu dōu shuǐ zhǔ shì. dì qiǎn zhōng guān zhāng yí xiàn zǒng lǐ hù gōng èr bù shì. yuán biāo kàng shū wèi:" nèi chén dāng bié lì gōng shǔ, bù dàng jù èr bù táng, èr bù sī shǔ yì bù dé zhì yí xiàn mén, fàn jiāo jié jìn." dì zé yǐ gū míng, yí níng yì yùn, yuán yáng qǐng gào guī. xún qǐ lǐ bù zhǔ shì, jìn yuán wài láng zhōng, qiān sū sōng bīng bèi cān yì. wēn tǐ rén dāng guó, táng shì jì wèi dōu yù shǐ, jiē wū chéng rén, qí xiāng rén dào tài hú, yǐ liǎng jiā wèi ào zhǔ. yuán yáng bǔ dé qí qú kuí, zé shì jì zú zi yě, zhì zhī fǎ. qiān fú jiàn tí xué fù shǐ, xún fǔ zhāng guó wéi zòu liú zhī. tài cāng rén lù wén shēng jié qí xiāng guān zhāng pǔ zhāng cǎi chàng fù shè, luàn tiān xià. xún àn ní yuán gǒng yǐ shǔ yuán yáng, yuán yáng shèng chēng pǔ děng, yuán gǒng jù yǐ rù gào. tǐ rén bì wén shēng, liǎng rén bìng huò qiǎn, yuán yáng zhé shān dōng yán yùn sī pàn guān. shí yī nián, jǐ nán bèi bīng, shè jǐ níng bīng bèi shì. shí sì nián, qiān tiān jīn bīng bèi fù shǐ. shí yuè, zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, dài lǐ jì zhēn xún fǔ tiān jīn, jiān dū liáo xiǎng. míng nián xù jūn gōng, yīn yī zi jǐn yī wèi. shí yuán biāo yǐ zhǎng zhōng shū. dì gù qí xiōng dì hòu, cháng cì gōng cān liáo yuán yáng jí. ér yuán yáng yǐ shuāi lǎo qǐ xiū. zhào qiǎn lǐ xī hàng dài, wèi zhì ér jīng chéng xiàn, yuán yáng nǎi yóu hǎi dào tuō guī. shì qiū jiǔ yuè zú.
元飏,字尔赓,举崇祯元年进士,授都水主事。帝遣中官张彝宪总理户、工二部事。元飙抗疏谓:“内臣当别立公署,不当踞二部堂,二部司属亦不得至彝宪门,犯交结禁。”帝责以沽名,彝宁亦愠,元飏请告归。寻起礼部主事,进员外郎中,迁苏松兵备参议。温体仁当国,唐世济为都御史,皆乌程人,其乡人盗太湖,以两家为奥主。元飏捕得其渠魁,则世济族子也,置之法。迁福建提学副使,巡抚张国维奏留之。太仓人陆文声讦其乡官张溥、张采倡复社,乱天下。巡按倪元珙以属元飏,元飏盛称溥等,元珙据以入告。体仁庇文声,两人并获谴,元飏谪山东盐运司判官。十一年,济南被兵,摄济宁兵备事。十四年,迁天津兵备副使。十月,擢右佥都御史,代李继贞巡抚天津,兼督辽饷。明年叙军功,荫一子锦衣卫。时元飙已掌中枢。帝顾其兄弟厚,尝赐宫参疗元飏疾。而元飏以衰老乞休。诏遣李希沆代,未至而京城陷,元飏乃由海道脱归。是秋九月卒。
zàn yuē: míng jì jiāng chǎng duō gù, zé zhòng běn bīng zhī quán, ér jū shì wèi zhě nǎi duō yōng àn dá rǒng zhī bèi. ruò zhāng hè míng zhī rèn wáng huà zhēn, chén xīn jiǎ zhī jǔ dīng qǐ ruì, jiē àn yú zhī rén. zhì sōng shān zhī yì, qí wù guó kě shèng yán zāi! liáng tíng dòng wèi mín qióng zhī gù zài guān tān, shì yǐ. ér yīn yǐ shòu qí jiā pài zhī shuō, shì suǒ wèi wáng guó zhī yán yě.
赞曰:明季疆场多故,则重本兵之权,而居是位者乃多庸暗阘冗之辈。若张鹤鸣之任王化贞,陈新甲之举丁启睿,皆暗于知人。至松山之役,其误国可胜言哉!梁廷栋谓民穷之故在官贪,似矣。而因以售其加派之说,是所谓亡国之言也。