zǐ mò zi yán yuē: jīn wáng gōng dà rén zhī jūn rén mín zhǔ shè jì zhì guó jiā, yù xiū bǎo ér wù shī, gù bù chá shàng xián wèi zhèng zhī běn yě! hé yǐ zhī shàng xián zhī wèi zhèng zhī běn yě? yuē: zì guì qiě zhì zhě wèi zhèng hū yú qiě jiàn zhě zé zhì, zì yú jiàn zhě wèi zhèng hū guì qiě zhì zhě zé luàn. shì yǐ zhī shàng xián zhī wèi zhèng běn yě.
子墨子言曰：「今王公大人之君人民、主社稷、治國家，欲修保而勿失，故不察尚賢為政之本也！」何以知尚賢之為政之本也？曰：自貴且智者為政乎愚且賤者則治，自愚賤者為政乎貴且智者則亂。是以知尚賢之為政本也。

gù gǔ zhě shèng wáng shén zūn shàng xián ér rèn shǐ néng, bù dǎng fù xiōng, bù piān guì fù, bù bì yán sè. xián zhě jǔ ér shàng zhī, fù ér guì zhī, yǐ wèi guān zhǎng, bù xiào zhě yì ér fèi zhī, pín ér jiàn zhī, yǐ wèi tú yì. shì yǐ mín jiē quàn qí shǎng, wèi qí fá, xiāng shuài ér wèi xián zhě, yǐ xián zhě zhòng ér bù xiào zhě guǎ, cǐ wèi jìn xián. rán hòu shèng rén tīng qí yán, jī qí xíng, chá qí suǒ néng ér shèn yǔ guān, cǐ wèi shì néng. gù kě shǐ zhì guó zhě shǐ zhì guó. kě shǐ zhǎng guān zhě shǐ zhǎng guān. kě shǐ zhì yì zhě shǐ zhì yì. fán suǒ shǐ zhì guó jiā guān fǔ yì lǐ, cǐ jiē guó zhī xián zhě yě.
故古者聖王甚尊尚賢而任使能，不黨父兄，不偏貴富，不嬖顏色。賢者舉而上之，富而貴之，以為官長，不肖者抑而廢之，貧而賤之，以為徒役。是以民皆勸其賞，畏其罰，相率而為賢者，以賢者眾而不肖者寡，此謂進賢。然後聖人聽其言，跡其行，察其所能而慎予官，此謂事能。故可使治國者使治國。可使長官者使長官。可使治邑者使治邑。凡所使治國家、官府、邑里，此皆國之賢者也。

xián zhě zhī zhì guó yě, zǎo cháo yàn tuì, tīng yù zhì zhèng, shì yǐ guó jiā zhì ér xíng fǎ zhèng. xián zhě zhī zhǎng guān yě, yè qǐn sù xìng, shōu liǎn guān shì shān lín zé liáng zhī lì, yǐ shí guān fǔ, shì yǐ guān fǔ shí ér cái bù sàn. xián zhě zhī zhì yì yě, zǎo chū mò rù, gēng jià shù yì jù shū sù, shì yǐ shū sù duō ér mín zú hū shí. gù guó jiā zhì zé xíng fǎ zhèng, guān fǔ shí zé wàn mín fù. shàng yǒu yǐ jié wèi jiǔ lǐ zī shèng yǐ jì sì tiān guǐ, wài yǒu yǐ wèi pí bì, yǔ sì lín zhū hóu jiāo jiē, nèi yǒu yǐ shí jī xī láo, jiāng yǎng qí wàn mín, wài yǒu yǐ huái tiān xià zhī xián rén. shì gù shàng zhě tiān guǐ fù zhī, wài zhě zhū hóu yǔ zhī, nèi zhě wàn mín qīn zhī, xián rén guī zhī. yǐ cǐ móu shì zé dé, jǔ shì zé chéng, rù shǒu zé gù, chū zhū zé qiáng. gù wéi xī sān dài shèng wáng yáo shùn yǔ tāng wén wǔ zhī suǒ yǐ wáng tiān xià, zhèng zhū hóu zhě, cǐ yì qí fǎ yǐ.
賢者之治國也，蚤朝晏退，聽獄治政，是以國家治而刑法正。賢者之長官也，夜寢夙興，收斂關市、山林、澤粱之利，以實官府，是以官府實而財不散。賢者之治邑也，蚤出莫入，耕稼樹藝、聚菽粟，是以菽粟多而民足乎食。故國家治則刑法正，官府實則萬民富。上有以潔為酒醴粢盛以祭祀天、鬼，外有以為皮幣，與四鄰諸侯交接，內有以食飢息勞，將養其萬民，外有以懷天下之賢人。是故上者天鬼富之，外者諸侯與之，內者萬民親之，賢人歸之。以此謀事則得，舉事則成，入守則固，出誅則強。故唯昔三代聖王堯舜禹湯文武之所以王天下，正諸侯者，此亦其法已。

jì yuē ruò fǎ, wèi zhī suǒ yǐ xíng zhī shù, zé shì yóu ruò wèi chéng. shì yǐ bì wèi zhì sān běn. hé wèi sān běn? yuē: jué wèi bù gāo, zé mín bù jìng yě xù lù bù hòu, zé mín bù xìn yě zhèng lìng bù duàn, zé mín bù wèi yě. gù gǔ shèng wáng gāo yǔ zhī jué, zhòng yǔ zhī lù, rèn zhī yǐ shì, duàn yǔ zhī lìng. fū qǐ wèi qí chén cì zāi? yù qí shì zhī chéng yě. shī yuē: gào nǚ yōu xù, huì nǚ yǔ jué, shú néng zhí rè, xiān bù yòng zhuó? zé cǐ yǔ gǔ zhě guó jūn zhū hóu zhī bù kě yǐ bù zhí shàn chéng sì fǔ zuǒ yě. pì zhī yóu zhí rè zhī yǒu zhuó yě, jiāng xiū qí shǒu yān. gǔ zhě shèng wáng wéi wú dé xián rén ér shǐ zhī, bān jué yǐ guì zhī, liè dì yǐ fēng zhī, zhōng shēn bù yàn. xián rén wéi wú dé míng jūn ér shì zhī, jié sì zhī zhī lì, yǐ rèn jūn zhī shì, zhōng shēn bù juàn. ruò yǒu měi shàn zé guī zhī shàng. shì yǐ měi shàn zài shàng, ér suǒ yuàn bàng zài xià níng lè zài jūn, yōu qī zài chén. gù gǔ zhě shèng wáng zhī wèi zhèng ruò cǐ.
既曰若法，未知所以行之術，則事猶若未成。是以必為置三本。何謂三本？曰：「爵位不高，則民不敬也；蓄祿不厚，則民不信也；政令不斷，則民不畏也。故古聖王高予之爵，重予之祿，任之以事，斷予之令。夫豈為其臣賜哉？欲其事之成也。《詩》曰：「告女憂恤，誨女予爵，孰能執熱，鮮不用濯？」則此語古者國君諸侯之不可以不執善承嗣輔佐也。譬之猶執熱之有濯也，將休其手焉。古者聖王唯毋得賢人而使之，般爵以貴之，裂地以封之，終身不厭。賢人唯毋得明君而事之，竭四肢之力，以任君之事，終身不倦。若有美善則歸之上。是以美善在上，而所怨謗在下；寧樂在君，憂戚在臣。故古者聖王之為政若此。

jīn wáng gōng dà rén yì yù xiào rén, yǐ shàng xián shǐ néng wèi zhèng, gāo yǔ zhī jué ér lù bù cóng yě. fū gāo jué ér wú lù, mín bù xìn yě. yuē: cǐ fēi zhōng shí ài wǒ yě, jiǎ jiè ér yòng wǒ yě. fū jiǎ jiè zhī, mín jiāng qǐ néng qīn qí shàng zāi? gù xiān wáng yán yuē: tān yú zhèng zhě, bù néng fēn rén yǐ shì hòu yú huò zhě, bù néng fēn rén yǐ lù. shì zé bù yǔ, lù zé bù fēn, qǐng wèn tiān xià zhī xián rén jiāng hé zì zhì hū wáng gōng dà rén zhī cè zāi? ruò gǒu xián zhě bù zhì hū wáng gōng dà rén zhī cè, zé cǐ bù xiào zhě zài zuǒ yòu yě. bù xiào zhě zài zuǒ yòu, zé qí suǒ yù bù dāng xián, ér suǒ fá bù dāng bào. wáng gōng dà rén zūn cǐ, yǐ wèi zhèng hū guó jiā, zé shǎng yì bì bù dāng xián, ér fá yì bì bù dāng bào. ruò gǒu shǎng bù dāng xián ér fá bù dāng bào, zé shì wèi xián zhě bù quàn, ér wèi bào zhě bù jǔ yǐ. shì yǐ rù zé bù cí xiào fù mǔ, chū zé bù zhǎng dì xiāng lǐ. jū chù wú jié, chū rù wú dù, nán nǚ wú bié. shǐ zhì guān fǔ zé dào qiè, shǒu chéng zé bèi pàn, jūn yǒu nán zé bù sǐ, chū wáng zé bù cóng. shǐ duàn yù zé bù zhōng, fēn cái zé bù jūn. yǔ móu shì bù dé, jǔ shì bù chéng, rù shǒu bù gù, chū zhū bù qiáng. gù suī xī zhě sān dài bào wáng jié zhòu yōu lì zhī suǒ yǐ shī cuò qí guó jiā, qīng fù qí shè jì zhě, yǐ cǐ gù yě. hé zé? jiē yǐ míng xiǎo wù ér bù míng dà wù yě.
今王公大人亦欲效人，以尚賢使能為政，高予之爵而祿不從也。夫高爵而無祿，民不信也。曰：「此非中實愛我也，假藉而用我也。」夫假藉之，民將豈能親其上哉？故先王言曰：「貪於政者，不能分人以事；厚於貨者，不能分人以祿。」事則不與，祿則不分，請問天下之賢人將何自至乎王公大人之側哉？若苟賢者不至乎王公大人之側，則此不肖者在左右也。不肖者在左右，則其所譽不當賢，而所罰不當暴。王公大人尊此，以為政乎國家，則賞亦必不當賢，而罰亦必不當暴。若苟賞不當賢而罰不當暴，則是為賢者不勸，而為暴者不沮矣。是以入則不慈孝父母，出則不長弟鄉里。居處無節，出入無度，男女無別。使治官府則盜竊，守城則倍畔，君有難則不死，出亡則不從。使斷獄則不中，分財則不均。與謀事不得，舉事不成，入守不固，出誅不強。故雖昔者三代暴王桀紂幽厲之所以失措其國家，傾覆其社稷者，已此故也。何則？皆以明小物而不明大物也。

jīn wáng gōng dà rén yǒu yī yī shang bù néng zhì yě, bì jí liáng gōng yǒu yī niú yáng bù néng shā yě, bì jí liáng zǎi. gù dāng ruò zhī èr wù zhě, wáng gōng dà rén wèi zhī yǐ shàng xián shǐ néng wèi zhèng yě. dǎi zhì qí guó jiā zhī luàn, shè jì zhī wēi, zé bù zhī shǐ néng yǐ zhì zhī. qīn qī zé shǐ zhī, wú gù fù guì, miàn mù jiǎo hǎo zé shǐ zhī. fū wú gù fù guì, miàn mù jiǎo hǎo zé shǐ zhī, qǐ bì zhì qiě yǒu huì zāi? ruò shǐ zhī zhì guó jiā, zé cǐ shǐ bù zhì huì zhě zhì guó jiā yě, guó jiā zhī luàn, jì kě dé ér zhī sì.
今王公大人有一衣裳不能制也，必藉良工；有一牛羊不能殺也，必藉良宰。故當若之二物者，王公大人未知以尚賢使能為政也。逮至其國家之亂，社稷之危，則不知使能以治之。親戚則使之，無故富貴，面目佼好則使之。夫無故富貴，面目佼好則使之，豈必智且有慧哉？若使之治國家，則此使不智慧者治國家也，國家之亂，既可得而知巳。

qiě fú wáng gōng dà rén yǒu suǒ ài qí sè ér shǐ, qí xīn bù chá qí zhī, ér yǔ qí ài. shì gù bù néng zhì bǎi rén zhě, shǐ chù hū qiān rén zhī guān bù néng zhì qiān rén zhě, shǐ chù hū wàn rén zhī guān, cǐ qí gù hé yě? yuē: chù ruò guān zhě, jué gāo ér lù hòu, gù ài qí sè ér shǐ zhī yān! fū bù néng zhì qiān rén zhě, shǐ chù hū wàn rén zhī guān, zé cǐ guān shén bèi yě. fū zhì zhī fǎ jiāng rì zhì zhě yě, rì yǐ zhì zhī, rì bù shén xiū, zhī yǐ zhì zhī, zhī bù shén yì. ér yǔ guān shén bèi, zé cǐ zhì yī ér qì qí jiǔ yǐ. suī rì yè xiāng jiē, yǐ zhì ruò guān, guān yóu ruò bù zhì. cǐ qí gù hé yě? zé wáng gōng dà rén bù míng hū yǐ shàng xián shǐ néng wèi zhèng yě. gù yǐ shàng xián shǐ néng wèi zhèng ér zhì zhě, fū ruò yán zhī wèi yě yǐ xià xián wèi zhèng ér luàn zhě, ruò wú yán zhī wèi yě. jīn wáng gōng dà rén zhōng shí jiāng yù zhì qí guó jiā, yù xiū bǎo ér wù shī, hú bù chá shàng xián wèi zhèng zhī běn yě?
且夫王公大人有所愛其色而使，其心不察其知，而與其愛。是故不能治百人者，使處乎千人之官；不能治千人者，使處乎萬人之官，此其故何也？曰：處若官者，爵高而祿厚，故愛其色而使之焉！夫不能治千人者，使處乎萬人之官，則此官什倍也。夫治之法將日至者也，日以治之，日不什修，知以治之，知不什益。而予官什倍，則此治一而棄其九矣。雖日夜相接，以治若官，官猶若不治。此其故何也？則王公大人不明乎以尚賢使能為政也。故以尚賢使能為政而治者，夫若言之謂也；以下賢為政而亂者，若吾言之謂也。今王公大人中實將欲治其國家，欲修保而勿失，胡不察尚賢為政之本也？

qiě yǐ shàng xián wèi zhèng zhī běn zhě, yì qǐ dú zǐ mò zi zhī yán zāi? cǐ shèng wáng zhī dào, xiān wáng zhī shū, jù nián zhī yán yě. chuán yuē: qiú shèng jūn zhé rén, yǐ bì fǔ ér shēn. tāng shì yuē: yù qiú yuán shèng, yǔ zhī lù lì tóng xīn, yǐ zhì tiān xià. zé cǐ yán shèng zhī bù shī yǐ shàng xián shǐ néng wèi zhèng yě.
且以尚賢為政之本者，亦豈獨子墨子之言哉？此聖王之道，先王之書，距年之言也。傳曰：「求聖君哲人，以裨輔而身。」《湯誓》曰：「聿求元聖，與之戮力同心，以治天下。」則此言聖之不失以尚賢使能為政也。

gù gǔ zhě shèng wáng wéi néng shěn yǐ shàng xián shǐ néng wèi zhèng, wú yì wù zá yān, tiān xià jiē dé qí lì. gǔ zhě shùn gēng lì shān, táo hé bīn, yú léi zé. yáo dé zhī fú zé zhī yáng, jǔ yǐ wèi tiān zǐ, yǔ jiē tiān xià zhī zhèng, zhì tiān xià zhī mín. yī zhì, yǒu shēn shì nǚ zhī sī chén, qīn wèi páo rén. tāng dé zhī, jǔ yǐ wèi jǐ xiāng, yǔ jiē tiān xià zhī zhèng, zhì tiān xià zhī mín. fù shuō bèi hè dài suǒ, yōng zhú hū fù yán. wǔ dīng dé zhī, jǔ yǐ wèi sān gōng, yǔ jiē tiān xià zhī zhèng, zhì tiān xià zhī mín. cǐ hé gù shǐ jiàn zú ér guì, shǐ pín zú ér fù? zé wáng gōng dà rén míng hū yǐ shàng xián shǐ néng wèi zhèng. shì yǐ mín wú jī ér bù dé shí, hán ér bù dé yī, láo ér bù dé xī, luàn ér bù dé zhì zhě.
故古者聖王唯能審以尚賢使能為政，無異物雜焉，天下皆得其利。古者舜耕歷山，陶河瀕，漁雷澤。堯得之服澤之陽，舉以為天子，與接天下之政，治天下之民。伊摯，有莘氏女之私臣，親為庖人。湯得之，舉以為己相，與接天下之政，治天下之民。傅說被褐帶索，庸築乎傅岩。武丁得之，舉以為三公，與接天下之政，治天下之民。此何故始賤卒而貴，始貧卒而富？則王公大人明乎以尚賢使能為政。是以民無飢而不得食，寒而不得衣，勞而不得息，亂而不得治者。

gù gǔ shèng wáng yǐ shěn yǐ shàng xián shǐ néng wèi zhèng, ér qǔ fǎ yú tiān. suī tiān yì bù biàn pín fù guì jiàn yuǎn ěr qīn shū, xián zhě jǔ ér shàng zhī, bù xiào zhě yì ér fèi zhī.
故古聖王以審以尚賢使能為政，而取法於天。雖天亦不辯貧富、貴賤、遠邇、親疏，賢者舉而尚之，不肖者抑而廢之。

rán zé fù guì wèi xián yǐ dé qí shǎng zhě shuí yě? yuē: ruò xī zhě sān dài shèng wáng yáo shùn yǔ tāng wén wǔ zhě shì yě. suǒ yǐ dé qí shǎng hé yě? yuē: qí wèi zhèng hū tiān xià yě, jiān ér ài zhī, cóng ér lì zhī, yòu lǜ tiān xià zhī wàn mín, yǐ shàng zūn tiān shì guǐ, ài lì wàn mín. shì gù tiān guǐ shǎng zhī, lì wèi tiān zǐ, yǐ wèi mín fù mǔ, wàn mín cóng ér yù zhī shèng wáng, zhì jīn bù yǐ. zé cǐ fù guì wèi xián yǐ dé qí shǎng zhě yě.
然則富貴為賢以得其賞者誰也？曰：若昔者三代聖王堯舜禹湯文武者是也。所以得其賞何也？曰：其為政乎天下也，兼而愛之，從而利之，又率天下之萬民，以尚尊天事鬼，愛利萬民。是故天、鬼賞之，立為天子，以為民父母，萬民從而譽之「聖王」，至今不已。則此富貴為賢以得其賞者也。

rán zé fù guì wèi bào yǐ dé qí fá zhě shuí yě? yuē: ruò xī zhě sān dài bào wáng jié zhòu yōu lì zhě shì yě. hé yǐ zhī qí rán yě? yuē: qí wèi zhèng hū tiān xià yě, jiān ér zēng zhī, cóng ér zéi zhī, yòu lǜ tiān xià zhī mín yǐ gòu tiān wǔ guǐ, zéi ào wàn mín. shì gù tiān guǐ fá zhī, shǐ shēn sǐ ér wèi xíng chuō, zi sūn lí sàn, shì jiā sàng miè, jué wú hòu sì, wàn mín cóng ér fēi zhī yuē bào wáng, zhì jīn bù yǐ. zé cǐ fù guì wèi bào ér yǐ dé qí fá zhě yě.
然則富貴為暴以得其罰者誰也？曰：若昔者三代暴王桀紂幽厲者是也。何以知其然也？曰：其為政乎天下也，兼而憎之，從而賊之，又率天下之民以詬天侮鬼，賊傲萬民。是故天、鬼罰之，使身死而為刑戳，子孫離散，室家喪滅，絕無後嗣，萬民從而非之曰「暴王」，至今不已。則此富貴為暴而以得其罰者也。

rán zé qīn ér bù shàn yǐ dé qí fá zhě shuí yě? yuē: ruò xī zhě bó gǔn, dì zhī yuán zǐ, fèi dì zhī dé yōng, jì nǎi xíng zhī yú yǔ zhī jiāo, nǎi rè zhào wú yǒu jí yě, dì yì bù ài. zé cǐ qīn ér bù shàn yǐ dé qí fá zhě yě.
然則親而不善以得其罰者誰也？曰：若昔者伯鯀，帝之元子，廢帝之德庸，既乃刑之於羽之郊，乃熱照無有及也，帝亦不愛。則此親而不善以得其罰者也。

rán zé tiān zhī suǒ shǐ néng zhě shuí yě? yuē: ruò xī zhě yǔ jì gāo yáo shì yě. hé yǐ zhī qí rán yě? xiān wáng zhī shū lǚ xíng dào zhī, yuē: huáng dì qīng wèn xià mín, yǒu cí yǒu miáo, yuē: qún hòu zhī sì zài xià, míng míng bù cháng, guān guǎ bù gài. dé wēi wéi wēi, dé míng wéi míng. nǎi míng sān hòu, xù gōng yú mín. bó yí jiàng diǎn, zhé mín wéi xíng yǔ píng shuǐ tǔ, míng shān chuān jì lóng bō zhǒng, nóng zhí jiā gǔ. sān hòu chéng gōng, wéi jiǎ yú mín. zé cǐ yán sān shèng rén zhě, jǐn qí yán, shèn qí xíng, jīng qí sī lǜ suǒ tiān xià zhī yǐn shì yí lì, yǐ shàng shì tiān, zé tiān xiāng qí dé xià shī zhī wàn mín, wàn mín bèi qí lì, zhōng shēn wú yǐ. gù xiān wáng zhī yán yuē: cǐ dào yě, dà yòng zhī tiān xià zé bù tiǎo, xiǎo yòng zhī zé bù kùn, xiū yòng zhī zé wàn mín bèi qí lì, zhōng shēn wú yǐ.
然則天之所使能者誰也？曰：若昔者禹、稷、皋陶是也。何以知其然也？先王之書《呂刑》道之，曰：「皇帝清問下民，有辭有苗，曰：」群後之肆在下，明明不常，鰥寡不蓋。德威維威，德明維明。乃名三後，恤功於民。伯夷降典，哲民維刑；禹平水土，名山川；稷隆播種，農殖嘉穀。三後成功，維假於民。」則此言三聖人者，謹其言，慎其行，精其思慮；索天下之隱事遺利，以上事天，則天鄉其德；下施之萬民，萬民被其利，終身無已。故先王之言曰：「此道也，大用之天下則不窕，小用之則不困，修用之則萬民被其利，終身無已。」

zhōu sòng dào zhī yuē: shèng rén zhī dé, ruò tiān zhī gāo, ruò dì zhī pǔ, qí yǒu zhāo yú tiān xià. ruò dì zhī gù, ruò shān zhī chéng, xià chè bù bēng. ruò rì zhī guāng, ruò yuè zhī míng, yǔ tiān dì tóng cháng. zé cǐ yán shèng rén zhī dé, zhāng míng bó dà, zhí gù yǐ xiū jiǔ yě. gù shèng rén zhī dé, gài zǒng hū tiān dì zhě yě.
《周頌》道之曰：「聖人之德，若天之高，若地之普，其有昭於天下。若地之固，若山之承，下坼不崩。若日之光，若月之明，與天地同常。」則此言聖人之德，章明博大，埴固以修久也。故聖人之德，蓋總乎天地者也。

jīn wáng gōng dà rén yù wáng tiān xià zhèng zhū hóu, fū wú dé yì, jiāng hé yǐ zāi? qí shuō jiāng bì xié zhèn wēi qiáng, jīn wáng gōng dà rén jiāng yān qǔ xié zhèn wēi qiáng zāi? qīng zhě mín zhī sǐ yě! mín shēng wèi shén yù, sǐ wèi shén zēng. suǒ yù bù dé ér suǒ zēng lǚ zhì. zì gǔ jí jīn, wèi cháng néng yǒu yǐ cǐ wáng tiān xià, zhèng zhū hóu zhě yě. jīn dà rén yù wáng tiān xià, zhèng zhū hóu, jiāng yù shǐ yì de hū tiān xià, míng chéng hū hòu shì, gù bù chá shàng xián wèi zhèng zhī běn yě? cǐ shèng rén zhī hòu xíng yě.
今王公大人慾王天下、正諸侯，夫無德義，將何以哉？其說將必挾震威強，今王公大人將焉取挾震威強哉？傾者民之死也！民生為甚欲，死為甚憎。所欲不得而所憎屢至。自古及今，未嘗能有以此王天下，正諸侯者也。今大人慾王天下，正諸侯，將欲使意得乎天下，名成乎後世，故不察尚賢為政之本也？此聖人之厚行也。