strong tài zǐ yǒng zāo chán bèi fèi shù rén xiù yōu gù méng yuān strong
太子勇遭讒被廢 庶人秀幽錮蒙冤
què shuō tài zǐ yǒng ān jū dōng gōng, xǐ jìn shēng sè, miǎn bù dé yǒu sān wǔ mèi chén, dǎo wèi yín yì. jiù shì yún zhāo xùn fù dìng xìng, yì chū rù wú jié, cháng xiàn rù qí fú yì qì, qiú yuè tài zǐ. zuǒ shù zǐ péi zhèng, lǚ jiàn bù cóng. zhèng yīn yǔ dìng xìng dào: gōng suǒ wèi bù hé fǎ dù. qiě yuán fēi bào hōng, rén yán jí jí, gōng yí jí zì yǐn tuì, fāng kě miǎn huò. dìng xìng bù yǐ wèi rán, bìng jiāng zhèng yǔ zhuǎn gào tài zǐ. tài zǐ yǒng biàn jí shū zhèng, chū xiāng zhōu zǒng guǎn, gǎi yòng táng lìng zé wèi zuǒ shù zǐ. lìng zé sù shàn yīn lè, yǒng shǐ tā jiào dǎo gōng rén, xián gē bù chuò. yòu shù zǐ liú xíng běn, cháng zé lìng zé dào: shù zǐ dāng yǐ zhèng dào zuǒ chǔ jūn, nài hé qǔ mèi fáng wéi, zì gàn zuì lì? lìng zé wén yán, yě jué nǎn rán, dàn yù tǎo hǎo dōng gōng, réng rán bù gǎi. huì tài zǐ zhào jí gōng liáo, kāi yán yè yǐn, lìng zé shǒu dàn pí pá, gē wǔ mèi niáng, tài zǐ dà yuè. dāng shí nǎo dòng le yī wèi zhí chén, biàn qǐ zuò jìn guī dào: lìng zé shēn wèi gōng liáo, zhí dāng diào hù, jīn nǎi guǎng zuò qián, zì bǐ chàng yōu, jìn yín shēng, huì shì tīng, shì ruò shàng wén, lìng zé zuì zài bù cè, diàn xià níng néng miǎn lèi me? tài zǐ yǒng fú rán dào: wǒ yù xíng lè, jūn wù duō shì! shuō zhì cǐ, nà zhí chén zhī huà bù tóu jī, yě jí qū chū. zhè rén wèi shuí? jiù shì tài zǐ xǐ mǎ lǐ gāng. xù fǎ cè zhòng lǐ gāng, wèi xià wén fú xiàn. yǒng yóu tā zì qù, bìng bù zhuī wèn, réng shǐ lìng zé dàn chàng zhōng xí, fāng cái qiǎn sàn. sì fù yǔ zuǒ wèi lǜ xià hóu fú shǒu bó wèi xì, xiào shēng wài dá. liú xíng běn dài fú chū lái, zhào fú miàn shù dào: diàn xià kuān róng, cì rǔ yán sè, rǔ hé wù xiǎo rén, gǎn rú cǐ zì sì wú lǐ ne? yīn jiāng fú zhí fù fǎ lì. yǒng fǎn tì fú qǐng miǎn, nǎi dé shì chū. hái yǒu diǎn shàn jiān yuán yān, tài zǐ jiā lìng zōu wén téng, qián lǐ bù shì láng xiāo zi bǎo, qián zhǔ xǐ xià shì hé sǒng děng, jù zhuān wù xié mèi, dǎo yǒng fēi fǎ.
卻說太子勇安居東宮,喜近聲色,免不得有三五媚臣,導為淫佚。就是雲昭訓父定興,亦出入無節,嘗獻入奇服異器,求悅太子。左庶子裴政,屢諫不從。政因語定興道:「公所為不合法度。且元妃暴薨,人言藉藉,公宜亟自引退,方可免禍。」定興不以為然,並將政語轉告太子。太子勇便即疏政,出襄州總管,改用唐令則為左庶子。令則素擅音樂,勇使他教導宮人,弦歌不輟。右庶子劉行本,嘗責令則道:「庶子當以正道佐儲君,奈何取媚房帷,自干罪戾?」令則聞言,也覺赧然,但欲討好東宮,仍然不改。會太子召集宮僚,開筵夜飲,令則手彈琵琶,歌娬媚娘,太子大悅。當時惱動了一位直臣,便起座進規道:「令則身為宮僚,職當調護,今乃廣座前,自比倡優,進淫聲,穢視聽,事若上聞,令則罪在不測,殿下寧能免累麼?」太子勇怫然道:「我欲行樂,君勿多事!」說至此,那直臣知話不投機,也即趨出。這人為誰?就是太子洗馬李綱。敘法側重李綱,為下文伏線。勇由他自去,並不追問,仍使令則彈唱終席,方才遣散。嗣復與左衛率夏侯福手搏為戲,笑聲外達。劉行本待福出來,召福面數道:「殿下寬容,賜汝顏色,汝何物小人,敢如此恣肆無禮呢?」因將福執付法吏。勇反替福請免,乃得釋出。還有典膳監元淹,太子家令鄒文騰,前禮部侍郎蕭子寶,前主璽下士何竦等,俱專務諧媚,導勇非法。
yǒng nèi duō jī yìng, wài duō xìng chén, zhěng rì lǐ gē yàn táo qíng, bù gù hòu huàn. zhì fèi lì xiāo xī, chuán dào dōng gōng, yǒng cái jué zháo máng, wén xīn fēng rén wáng fǔ xián, sù shàn zhàn hòu, yīn zhào wèn jí xiōng. fǔ xián dào: jìn lái tài bái xí yuè, bái hóng guàn dōng gōng mén, jūn yǔ tài zǐ yǒu ài, bù kě bù fáng. yǒng yuè jiā huáng jí, suì yǔ zōu wén téng yuán yān shú shāng, yǐn rù wū xí, zuò zhǒng zhǒng yàn shèng shù, yòu zài hòu yuán nèi shè shù rén cūn, wū yǔ bēi lòu. yǒng cháng wǎng qǐn chù, bù yī cǎo rù, wèi yàn ráng jì. quán shì yú fū yú fù de zuò wèi. suí zhǔ jiān pō yǒu suǒ wén, suì shǐ yáng sù xiòng shì xū shí. sù zhì dōng gōng, yǐ jīng dì rù míng cì, què gù yì pái huái bù jìn. yǒng shù dài zhèng guān, zhù dài duō shí, fāng jiàn sù xú xú jìn lái. yǒng bù jué ào nǎo, yǔ duō táng tū. sù jí hái bào tài zǐ yuàn wàng, kǒng yǒu tā biàn. suí zhǔ shàng jiāng xìn jiāng yí, zài jīng dú gū hòu qiǎn rén cì yǒng, měi dé xiǎo guò, wú bù shàng wén, shèn qiě jià cí wū xiàn, gòu chéng yǒng zuì, shuō dé suí zhǔ bù néng bù xìn, nǎi zì xuán wǔ mén dá zhì dé mén, fēn zhì hòu rén, kuī chá dōng gōng dòng jìng, suǒ yǒu dōng gōng sù wèi, jí shì guān yǐ shàng míng jí, xī lìng yí jiāo zhū wèi fǔ. gōng tíng nèi wài, jù zhī fèi lì zài ěr, lè dé shùn fēng qiāo luó, tóu láo xià shí, zhì rú jìn wáng guǎng pàn wàng jiā yīn, gèng jué pò bù jí dài, mì zhǔ dū wáng fǔ jūn shì duàn dá, huì tōng dōng gōng xìng chén jī wēi, shǐ cì tài zǐ guò shī, mì gào yáng sù. yú shì nèi wài xuān bàng, shuō dé zhè gè tài zǐ yǒng wú è bù zuò, zì gǔ hǎn wén.
勇內多姬媵,外多幸臣,整日裡歌宴陶情,不顧後患。至廢立消息,傳到東宮,勇才覺着忙,聞新豐人王輔賢,素善占候,因召問吉凶。輔賢道:「近來太白襲月,白虹貫東宮門,均與太子有礙,不可不防。」勇越加惶急,遂與鄒文騰、元淹熟商,引入巫覡,作種種厭勝術,又在後園內設庶人村,屋宇卑陋。勇常往寢處,布衣草褥,為厭禳計。全是愚夫、愚婦的作為。隋主堅頗有所聞,遂使楊素詗視虛實。素至東宮,已經遞入名刺,卻故意徘徊不進。勇束帶正冠,佇待多時,方見素徐徐進來。勇不覺懊惱,語多唐突。素即還報太子怨望,恐有他變。隋主尚將信將疑,再經獨孤後遣人伺勇,每得小過,無不上聞,甚且架詞誣陷,構成勇罪,說得隋主不能不信,乃自玄武門達至德門,分置候人,窺察東宮動靜,所有東宮宿衛,及侍官以上名籍,悉令移交諸衛府。宮廷內外,俱知廢立在邇,樂得順風敲鑼,投窂下石,至如晉王廣盼望佳音,更覺迫不及待,密囑督王府軍事段達,賄通東宮幸臣姬威,使伺太子過失,密告楊素。於是內外喧謗,說得這個太子勇無惡不作,自古罕聞。
huì suí zhǔ xìng rén shòu gōng, jiāng yào huí luán, duàn dá wǎng xié jī wēi dào: dōng gōng zuì è, huáng shàng jǐn zhī, yǐ fèng mì zhào, dìng dāng fèi lì, jūn néng hé pán tuō chū, dà fù guì jiù zài mù qián le. wēi mǎn kǒu yīng chéng. wèi jǐ, suí zhǔ hái cháo, cái yuè yī xiāo, yǐ tīng dé xǔ duō fēi yǔ, yuè sù yù dà xìng diàn, jí xuān zhào dōng gōng guān shǔ, nù mù yǔ yǔ dào: rén shòu gōng qù cǐ bù yuǎn, nǎi lìng wǒ měi hái jīng shī, yán bèi zhàng wèi, hǎo sì shēn rù dí guó yì bān. wǒ jìn huàn xià lì, qǐn bù jiě yī, zuó yè zhì hòu fáng dēng cè, kǒng yǒu jǐng jí, yòu hái jiù qián diàn, qǐ fēi ěr bèi yù huài wǒ jiā guó me? shuō zhì cǐ, jí chì lìng zuǒ yòu, ná xià zuǒ shù zǐ táng lìng zé děng shù rén, fù fǎ sī xùn jū, yī miàn mìng yáng sù chén shù dōng gōng shì zhuàng, xuān gào qún chén. sù jìng suí kǒu biān zào, shuō chū tài zǐ xǔ duō jiāo jù, qiě yǒu mì móu bù guǐ děng qíng. suí zhǔ kuì rán dào: cǐ ér guò è jiǔ wén, huáng hòu měi quàn wǒ fèi qù, wǒ yīn cǐ ér jū zhǎng, qiě shì bù sù shí suǒ shēng, gé wài róng rěn, wàng tā jiàn gǎi, bù liào tā hù è bù quān, fǎn gǎn sī yuàn ā niáng, bù yǔ yī hǎo fù nǚ qiě zhǐ huáng hòu shì ér, wèi jiāng lái zhōng shì wǒ wù. xīn fù yuán shì, xìng zhì róu shū, hū rán bào wáng, wǒ yí tā bié yǒu yǐn qíng, zhào tā rù wèn, tā biàn kàng cí dào: huì dāng shā yuán xiào jǔ. shì xiǎng xiào jǔ wèi yuán shì fù, xiàn wèi lú zhōu cì shǐ, xiāng gé shén yuǎn, hé zuì dāng shā? tā wú fēi yì yù hài wǒ, jí cǐ qiān nù ne. huáng zhǎng sūn yǎn, wèi yún shì suǒ chū, zhèn yǔ huáng hòu lǎo nián dé sūn, bào yǎng gōng zhōng, tā piān bù fàng xīn, qiǎn rén lǚ suǒ, yóu jīn sī xī, yún shì xì dìng xìng nǚ, yǔ bù xiào ér zài wài sī hé, ān zhī bú shì yì zhǒng? xī jìn tài zǐ qǔ tú jiā nǚ, shēng ér jí hǎo tú gē, jīn ruò fēi lèi, biàn luàn zōng shè. yòu wén bù xiào ér yǐn rù cáo miào dá, yǔ dìng xìng nǚ tóng yàn, miào dá zài wài yáng yán, wǒ jīn dé quàn fēi jiǔ, rú cǐ guāi miù, xiǎng shì yīn zhū zi shù chū, kǒng rén bù fú, tè gù yì zòng qiè, yù shōu shí wàng, wǒ suī dé cán yáo shùn, zěn kě jiāng shè jì rén mín, fù yǔ zhè bù xiào zi ne? duō shì fù nǚ suǒ xiè zhī tán, nài hé chū zhū dì kǒu? yǔ shàng wèi bì, zuǒ wèi dà jiāng jūn wǔ yuán gōng yuán mín, tīng bù rù ěr, jìng chū bān miàn zòu dào: fèi lì dà shì, tiān zǐ wú èr yán, zhào zhǐ ruò xíng, hòu huǐ wú jí. chán yán wǎng jí, qǐng bì xià sān sī! suí zhǔ quán rán bù lǐ.
會隋主幸仁壽宮,將要迴鑾,段達往脅姬威道:「東宮罪惡,皇上盡知,已奉密詔,定當廢立,君能和盤托出,大富貴就在目前了。」威滿口應承。未幾,隋主還朝,才閱一宵,已聽得許多蜚語,越宿御大興殿,即宣召東宮官屬,怒目與語道:「仁壽宮去此不遠,乃令我每還京師,嚴備仗衛,好似身入敵國一般。我近患下痢,寢不解衣,昨夜至後房登廁,恐有警急,又還就前殿,豈非爾輩欲壞我家國麼?」說至此,即叱令左右,拿下左庶子唐令則等數人,付法司訊鞫,一面命楊素陳述東宮事狀,宣告群臣。素竟隨口編造,說出太子許多驕倨,且有密謀不軌等情。隋主喟然道:「此兒過惡久聞,皇后每勸我廢去,我因此兒居長,且是布素時所生,格外容忍,望他漸改,不料他怙惡不悛,反敢私怨阿娘,不與一好婦女;且指皇后侍兒,謂將來終是我物。新婦元氏,性質柔淑,忽然暴亡,我疑他別有隱情,召他入問,他便抗辭道:『會當殺元孝矩。』試想孝矩為元氏父,現為廬州刺史,相隔甚遠,何罪當殺?他無非意欲害我,藉此遷怒呢。皇長孫儼,為雲氏所出,朕與皇后老年得孫,抱養宮中,他偏不放心,遣人屢索,由今思昔,雲氏系定興女,與不肖兒在外私合,安知不是異種?昔晉太子取屠家女,生兒即好屠割,今若非類,便亂宗社。又聞不肖兒引入曹妙達,與定興女同宴,妙達在外揚言,我今得勸妃酒,如此乖謬,想是因諸子庶出,恐人不服,特故意縱妾,欲收時望,我雖德慚堯、舜,怎可將社稷人民,付與這不肖子呢?」多是婦女瑣褻之談,奈何出諸帝口?語尚未畢,左衛大將軍五原公元旻,聽不入耳,竟出班面奏道:「廢立大事,天子無二言,詔旨若行,後悔無及。讒言罔極,請陛下三思!」隋主全然不理。
mín shàng yù zài yán, piān jī wēi rù cháo kàng biǎo, dié chēng tài zǐ shī dé, suí zhǔ lǎn biǎo yǐ bì, fù chuán wēi rù jiàn, yù lìng jǐn yán. kàn guān! nǐ xiǎng wēi yǒu shèn me hǎo huà? wú fēi shuō tài zǐ hǎo shē hǎo yín, hǎo shā hǎo jì, yòu bǎ nà yàn zhōng zhū shù, jǐn qíng shuō chū, zuì hòu yī yǔ, wèi tài zǐ cháng lìng shī lǎo bo jí xiōng, zhuǎn yǔ chén dào: zhì zūn jì zài shí bā nián, jīn yǐ guò qī, hǎo lìng rén kuài yì le. suí zhǔ tīng dào cǐ yán, qì dé lǎo lèi shān shān, qiě qì qiě tàn dào: shuí fēi fù mǔ suǒ shēng? nǎi jìng zhì cǐ. zhèn jìn lǎn qí shū, jiàn gāo huān zòng zi wèi è, bù shèng fèn mèn, wǒ zěn kě xiào yóu lī? shuō zhe, jí chuán chì jìn yǒng zhū zi, jí yǒng dǎng yǔ, lìng yáng sù xùn yàn, zì xià yù zuò tuì cháo. sù yǔ dì yuē shēn wén qiǎo dǐ, duàn liàn chéng yù, yǒu sī gèng xī chéng sù yì, zòu chēng: yuán mín cháng qū yì shì yǒng, dāng yù jià zài rén shòu gōng shí, yǒng cháng qiǎn xīn fù péi hóng, zhì shū yǔ mín, wài miàn xiě zhe, wú lìng rén zhī. jì yún mì shū, yòu yún wài miàn yǒu cǐ shù zì, míng míng shì wū miè zhī yán, gòu xiàn yuán mín. suí zhǔ kàn le, biàn shī shēng dào: zhèn zài rén shòu gōng, shì wú jù xì, dōng gōng jí yǐ wén zhī, bǐ yì mǎ hái yào xùn sù, zhèn cháng chēng wèi guài shì, nǎ zhī yǒu cǐ bèi yǐn xiàn ne. suì qiǎn wǔ shì jū mín xià yù, bìng péi hóng yì bèi jū rù. yòu wèi dà jiāng jūn yuán zhòu, cháng rù zhí dì qián, shí dāng tuì bān, shàng liú lián bù qù, zhì cǐ shǐ miàn zòu dào: chén xiàng bù tuì zhí, zhèng wèi bì xià fáng zhe yuán mín ne. kě è zhī jí. suí zhǔ bèi zhòu suǒ qī, miàn jiā bāo jiǎng, zhòu huān yuè ér chū. kāi huáng èr shí nián shí yuè, suí zhǔ jué yì fèi tài zǐ yǒng, shǐ rén zhào yǒng rù jiàn. yǒng jiàn cháo shǐ shī sè dào: mò fēi yù shā wǒ bù chéng? shǐ chén zhī wú duì fù. yǒng zhǐ hǎo yìng zhe tóu pí, suí shǐ rù wǔ dé diàn. dàn jiàn diàn jiē shàng xià, bīng jiǎ sēn liè, diàn nèi dōng lì bǎi guān, xī lì zhū wáng, yù zuò zhōng zuò zhe yī wèi jiǎ zhòu yào huáng, wēi líng hè zhuó de dà huáng dì, bù yóu de xīn dǎn jù suì, pú fú jiē qián. nèi shǐ shì láng xuē dào héng, zài jiē shàng zhàn zhe, lǎng shēng xuān zhào dào:
旻尚欲再言,偏姬威入朝抗表,迭稱太子失德,隋主覽表已畢,復傳威入見,諭令盡言。看官!你想威有甚麼好話?無非說太子好奢好淫,好殺好忌,又把那厭盅諸術,盡情說出,最後一語,謂太子嘗令師姥卜吉凶,轉語臣道:「至尊忌在十八年,今已過期,好令人快意了。」隋主聽到此言,氣得老淚澘澘,且泣且嘆道:「誰非父母所生?乃竟至此。朕近覽齊書,見高歡縱子為惡,不勝忿懣,我怎可效尤哩?」說着,即傳敕禁勇諸子,及勇黨羽,令楊素訊讞,自下御座退朝。素與弟約深文巧詆,鍛煉成獄,有司更希承素意,奏稱:「元旻嘗曲意事勇,當御駕在仁壽宮時,勇嘗遣心腹裴弘,致書與旻,外面寫着,毋令人知。」既雲密書,又雲外面有此數字,明明是誣衊之言,構陷元旻。隋主看了,便失聲道:「朕在仁壽宮,事無巨細,東宮即已聞知,比驛馬還要迅速,朕嘗稱為怪事,哪知有此輩引線呢。」遂遣武士拘旻下獄,並裴弘亦被拘入。右衛大將軍元胄,嘗入值帝前,時當退班,尚留連不去,至此始面奏道:「臣向不退值,正為陛下防着元旻呢。」可惡之極。隋主被胄所欺,面加褒獎,胄歡躍而出。開皇二十年十月,隋主決意廢太子勇,使人召勇入見。勇見朝使失色道:「莫非欲殺我不成?」使臣支吾對付。勇只好硬着頭皮,隨使入武德殿。但見殿階上下,兵甲森列,殿內東立百官,西立諸王,御座中坐着一位甲冑耀煌,威靈赫濯的大皇帝,不由的心膽俱碎,匍伏階前。內史侍郎薛道衡,在階上站着,朗聲宣詔道:
tài zǐ zhī wèi, shí wèi guó běn, gǒu fēi qí rén, bù kě xū lì. zì gǔ chǔ fù, huò yǒu bù cái, zhǎng è bù quān, réng lìng shǒu qì, jiē yóu qíng nì chǒng ài, shī yú zhì lǐ, zhì shǐ zōng shè lún wáng, cāng shēng tú dì. yóu cǐ yán zhī, tiān xià ān wēi, xì hū shàng sì. dà yè chuán shì, qǐ bù zhòng zāi? huáng tài zǐ yǒng, dì zé jū zhǎng, qíng suǒ zhōng ài, chū dēng dà wèi, jí jiàn chūn gōng, fāng jì dé yè rì xīn, lóng zī fù hé, ér nǎi xìng shí yōng àn, rén xiào wú wén, nì jìn xiǎo rén, wěi rèn jiān nìng qián hòu qiān lì, nán yǐ jù jì. dàn bǎi xìng zhě tiān zhī bǎi xìng, zhèn gōng yīng tiān mìng, shǔ dāng ān yù, suī yù ài zi, shí fù shàng líng, qǐ gǎn yǐ bù xiào zhī zǐ ér luàn tiān xià? yǒng jí qí nán nǚ wèi wáng gōng zhǔ zhě, bìng fèi wèi shù rén, gù wéi zhào shù, shì bù huò jǐ, xìng yán jí cǐ, liáng shēn kuì tàn!
太子之位,實為國本,苟非其人,不可虛立。自古儲副,或有不才,長惡不悛,仍令守器,皆由情溺寵愛,失於至理,致使宗社淪亡,蒼生塗地。由此言之,天下安危,系乎上嗣。大業傳世,豈不重哉?皇太子勇,地則居長,情所鍾愛,初登大位,即建春宮,方冀德業日新,隆茲負荷,而乃性識庸闇,仁孝無聞,暱近小人,委任奸佞;前後愆戾,難以具紀。但百姓者天之百姓,朕恭膺天命,屬當安育,雖欲愛子,實負上靈,豈敢以不肖之子而亂天下?勇及其男女為王公主者,並廢為庶人,顧維兆庶,事不獲己,興言及此,良深愧嘆!
zhào shū dú bì, dāng yǒu wèi shì yǐn yǒng zhū zi, qū rù diàn tíng, chǐ qù guān dài, bìng yóu dào héng chuán yù jí yǒng dào: rú ěr zuì è, rén shén gòng qì, yù qiú miǎn fèi, shàng kě dé me? yǒng jí miǎn guān zài bài dào: chén hé shī dū shì, wèi jiāng lái jiàn, xìng méng āi lián, dé quán xìng mìng. shuō zhe, lèi rú yǔ xià, liáng jiǔ shǐ wǔ dǎo ér qù. yíng tíng zhū chén, mò bù gǎn mǐn, dàn yě bù biàn duō yán. yǒng yǒu shí zi, yì yī bìng qiān chū. zhǎng zi yǎn céng fēng zhǎng níng wáng, shàng biǎo qǐ sù wèi, qíng cí kěn qiè. suí zhǔ lǎn biǎo xīn dòng, yì yù liú yǎn, yáng sù jìn yán dào: fú yuàn shèng xīn tóng zhū shì shǒu, bù yí zài shì jīn lián. sù shí kě shā. suí zhǔ nǎi yàng yàng rù nèi. yuè rì, yòu xià zhào shū, zhǎn yuán mín táng lìng zé zōu wén téng xià hóu fú yuán yān xiāo zi bǎo hé sǒng qī rén, qī qiè zi sūn bìng méi rù guān tíng. hái yǒu chē qí jiāng jūn yán pí, dōng jùn gōng cuī jūn chuò, yóu qí wèi shěn fú bǎo, shù shì zhāng chóu tài yì, gè zhàng bǎi xià, shēn jí qī zǐ wèi nú, zī cái tián zhái chōng gōng. fù jiāng zuò dà jiàng gāo lóng, lǜ gèng lìng jìn wén jiàn, tōng zhí sàn qí láng yuán héng, bìng cì zì jǐn.
詔書讀畢,當有衛士引勇諸子,趨入殿庭,褫去冠帶,並由道衡傳諭及勇道:「如爾罪惡,人神共棄,欲求免廢,尚可得麼?」勇即免冠再拜道:「臣合屍都市,為將來鑒,幸蒙哀憐,得全性命。」說着,淚如雨下,良久始舞蹈而去。盈廷諸臣,莫不感憫,但也不便多言。勇有十子,亦一併牽出。長子儼曾封長寧王,尚表乞宿衛,情詞懇切。隋主覽表心動,意欲留儼,楊素進言道:「伏願聖心同諸螫手,不宜再事矜憐。」素實可殺。隋主乃怏怏入內。越日,又下詔書,斬元旻、唐令則、鄒文騰、夏侯福、元淹、蕭子寶、何竦七人,妻妾子孫並沒入官庭。還有車騎將軍閻毗,東郡公崔君綽,游騎尉沈福寶,術士章仇太翼,各杖百下,身及妻子為奴,資財田宅充公。副將作大匠高龍,率更令晉文建,通直散騎郎元衡,並賜自盡。
tài píng gōng shǐ wàn suì, yǔ jiāng shì děng gòng liè cháo táng, jiàn tài zǐ bèi fèi, àn àn chēng yuān, bù cí ér tuì. suí zhǔ jì yì qǐ lái, zhào wèn yáng sù dào: wàn suì wèi hé jù tuì? sù dá dào: xiǎng shì qù yè dōng gōng le. suí zhǔ jí zhào wàn suì rù wèn, wàn suì wèi sù suǒ wū, dāng rán bù fú, qiě yán: qián zhēng tū jué, bèi yáng sù yì gōng bù shǎng, jiāng shì duō bàn yuàn sù, sù shí lǎo jiān jù huá, bù kě qīng xìn. suí zhǔ cǐ shí, zhèng shēn xìn yáng sù, biàn jí kǒu bó chì, wàn suì réng rán fǎn kàng, cí sè yì lì, dùn shí nǎo dòng shàng yì, jù mìng zuǒ yòu tuī chū cháo mén, bǎ tā jī bì. yǐ ér bù jīn zì huǐ, fù lìng zhuī hái, nà wàn suì de hún líng, yǐ rù wǎng sǐ chéng, nǎ lǐ hái zhuī dé zhuǎn ne? dāng xià cì yáng sù bó sān qiān duàn, yuán zhòu yáng yuē gè qiān duàn. wén lín láng yáng xiào zhèng jìn jiàn dào: huáng tài zǐ wèi xiǎo rén suǒ wù, yí jiā xùn huì, bù yí fèi chù. suí zhǔ yòu nù, hè lìng tà xiào zhèng xiōng, zhì shù shí xià. xiào zhèng zhǐ de zì rèn huì qì, rěn tòng ér chū. suí zhǔ fù zhào dōng gōng guān shǔ, zé tā fǔ dǎo wú fāng, zhòng jiē huáng jù, mò gǎn dá yán. dú tài zǐ xǐ mǎ lǐ gāng dào: fèi lì dà shì, mǎn cháo wén wǔ dà chén, jiē zhī shì bù kě xíng, dàn mò gǎn fā yán, chén hé xī yī sǐ, bù wèi bì xià zhí chén. tài zǐ xìng běn zhōng rén, kě yǔ wèi shàn, yì kě yǔ wèi è. xiàng shǐ bì xià xuǎn zé zhèng rén, fǔ dǎo tài zǐ, fēi bù kě sì shǒu hóng yè, nǎi yòng táng lìng zé wèi zuǒ shù zǐ, zōu wén téng wèi jiā lìng, èr rén wéi zhī chǎn mèi qǔ róng, zěn de bù bài? zhè nǎi bì xià zì wù, bù dé jǐn guī zuì tài zǐ. shuō zhì cǐ, fú dì wū yàn. suí zhǔ yì bù jué cǎn rán, xī xū liáng jiǔ dào: lǐ gāng zé wǒ, bù wèi wú lǐ, dàn tú zhī qí yī, wèi zhī qí èr, wǒ běn zé rǔ wèi gōng liáo, yǒng bù kěn qīn xìn, suī yǒu zhèng rén, jiū shǔ hé yì? gāng yòu dá dào: chén suǒ yǐ bù jiàn qīn xìn, shí yóu jiān rén zài cè, méng bì dōng gōng, ruò bì xià zǎo zhǎn lìng zé wén téng, gèng xuǎn xián cái fǔ zuǒ tài zǐ, chén hé zhì zhōng bèi shū qì lī? cóng gǔ lái guó jiā fèi lì zhǒng dí, měi zhì qīng wēi, yuàn bì xià shēn liú shèng ēn, wú yí hòu huǐ. dǎn yù zhuàng zé cí yù dá. suí zhǔ tīng le, bó rán biàn sè, chōu shēn rù nèi. zuǒ yòu jiē wèi gāng hán xīn, gāng què cóng róng tuì guī. yǐ ér yǒu zhào chuán chū, yí zhì fèi tài zǐ yǒng zhì nèi shǐ shěng, ēn gěi wǔ pǐn liào shí, yòu zhuó lǐ gāng wèi shàng shū yòu chéng. cháo chén shǐ fú gāng dǎn shí, jiāo kǒu chēng sòng le.
太平公史萬歲,與將士等共列朝堂,見太子被廢,暗暗稱冤,不辭而退。隋主記憶起來,召問楊素道:「萬歲為何遽退?」素答道:「想是去謁東宮了。」隋主即召萬歲入問,萬歲為素所誣,當然不服,且言:「前征突厥,被楊素抑功不賞,將士多半怨素,素實老奸巨猾,不可輕信。」隋主此時,正深信楊素,便極口駁斥,萬歲仍然反抗,詞色益厲,頓時惱動上意,遽命左右推出朝門,把他擊斃。已而不禁自悔,復令追還,那萬歲的魂靈,已入枉死城,哪裡還追得轉呢?當下賜楊素帛三千段,元胄、楊約各千段。文林郎楊孝政進諫道:「皇太子為小人所誤,宜加訓誨,不宜廢黜。」隋主又怒,喝令撻孝政胸,至數十下。孝政只得自認晦氣,忍痛而出。隋主復召東宮官屬,責他輔導無方,眾皆惶懼,莫敢答言。獨太子洗馬李綱道:「廢立大事,滿朝文武大臣,皆知事不可行,但莫敢發言,臣何惜一死,不為陛下直陳。太子性本中人,可與為善,亦可與為惡。向使陛下選擇正人,輔導太子,非不可嗣守鴻業,乃用唐令則為左庶子,鄒文騰為家令,二人唯知諂媚取容,怎得不敗?這乃陛下自誤,不得盡歸罪太子。」說至此,伏地嗚咽。隋主亦不覺慘然,欷歔良久道:「李綱責我,不為無理,但徒知其一,未知其二,我本擇汝為宮僚,勇不肯親信,雖有正人,究屬何益?」綱又答道:「臣所以不見親信,實由奸人在側,蒙蔽東宮,若陛下早斬令則、文騰,更選賢才輔佐太子,臣何致終被疏棄哩?從古來國家廢立冢嫡,每至傾危,願陛下深留聖恩,無貽後悔。」膽愈壯則詞愈達。隋主聽了,勃然變色,抽身入內。左右皆為綱寒心,綱卻從容退歸。已而有詔傳出,移置廢太子勇至內史省,恩給五品料食,又擢李綱為尚書右丞。朝臣始服綱膽識,交口稱頌了。
guò le shù rì, jí lì jìn wáng guǎng wèi tài zǐ, quán guó dì zhèn. guǎng hái yào tǎo hǎo fù qián, biǎo qǐng jiǎn shā zhāng fú, suǒ yòng guān liáo, bù xiàng dōng gōng chēng chén. suí zhǔ jiān jiā tā lǐ ràng, yōu zhào yǔn cóng. guǎng jí diào yòng yǔ wén shù wèi zuǒ wèi lǜ, yòu yīn hóng zhōu zǒng guǎn guō yǎn, yì céng yǔ móu duó dí, zhào wèi zuǒ jiān mén lǜ. suí zhǔ yòu yí fèi tài zǐ yǒng zhì dōng gōng, gù zhì yōu shì, lìng guǎng guǎn shù. yǒng zì sī zuì bù dāng fèi, lǚ qǐng jiàn fù shēn yuān. guǎng bù kěn yǔn, yǒng shēng shù hào hū, qī dá shàng wén. guǎng shāng zhū yáng sù, sù jí shàng yán: yǒng zhì rì hūn, xiǎng wèi diān guǐ suǒ suì, bù kě fù shōu. suí zhǔ nǎi lìng guǎng cóng yán gù yǒng. yǒng suì rú zuì fàn yì bān, bù xǔ zì yóu. cóng cǐ jiǔ zhòng yuǎn gé, yǒng bù dé jiàn tiān rì le.
過了數日,即立晉王廣為太子,全國地震。廣還要討好父前,表請減殺章服,所用官僚,不向東宮稱臣。隋主堅嘉他禮讓,優詔允從。廣即調用宇文述為左衛率,又因洪州總管郭衍,亦曾與謀奪嫡,召為左監門率。隋主又移廢太子勇至東宮,錮置幽室,令廣管束。勇自思罪不當廢,屢請見父申冤。廣不肯允,勇升樹號呼,期達上聞。廣商諸楊素,素即上言:「勇志日昏,想為癲鬼所祟,不可復收。」隋主乃令廣從嚴錮勇。勇遂如罪犯一般,不許自由。從此九重遠隔,永不得見天日了。
xiān shì suí zhǔ kè chén, tiān xià duō xiǎng wàng tài píng, jiān chá yù shǐ fáng yàn qiān, sī yǔ qīn yǒu dào: zhǔ shàng jì kè kē kù, tài zǐ bēi ruò, zhū wáng shàn quán, tiān xià suī dé zàn ān, bù jiǔ bì shēng huò luàn. yàn qiān zi xuán líng, yì mì bái nǎi fù dào: zhǔ shàng běn wú gōng dé, tú yòng zhà shù qǔ tiān xià, zhū zi yòu jiē jiāo shē bù rén, jiāng lái bì zì xiāng zhū yí, wēi wáng jí bù yuǎn le. huì xīn lè gào chéng, xié lǜ láng zǔ xiào sūn jí lè gōng wàn bǎo cháng, àn lǜ pǔ yīn, jiē bù jiàn yòng, dàn chuàng chū yī zhǒng fán nào de lè yīn, fèng chì shī xíng. bǎo cháng xuàn rán dào: yín lì ér āi, tiān xià bù jiǔ biàn luàn le. zì shì cí qù yì shǐ, qíng yuàn gǎo è, bìng qǔ lè pǔ huǐ qù, qiě zì tàn dào: yòng cǐ hé wèi? wèi jǐ jìng jué lì ér sǐ. huí yīng bā shí liù huí zhōng dìng lè shì, bǐ fǎ bù lòu, qiě yǐ jiàn suí dài zhī jiāng wáng.
先是隋主克陳,天下多想望太平,監察御史房彥謙,私語親友道:「主上忌刻苛酷,太子卑弱,諸王擅權,天下雖得暫安,不久必生禍亂。」彥謙子玄齡,亦密白乃父道:「主上本無功德,徒用詐術取天下,諸子又皆驕奢不仁,將來必自相誅夷,危亡即不遠了。」會新樂告成,協律郎祖孝孫及樂工萬寶常,按律譜音,皆不見用,但創出一種繁鬧的樂音,奉敕施行。寶常泫然道:「淫厲而哀,天下不久便亂了。」自是辭去役使,情願稿餓,並取樂譜毀去,且自嘆道:「用此何為?」未幾竟絕粒而死。回應八十六回中訂樂事,筆法不漏,且以見隋代之將亡。
suí zhǔ hái dào shì lì chǔ dé rén, kě wú hòu yōu. tài shǐ lìng yuán chōng, dāng fèi lì dōng gōng shí, céng jìn yán tiān xiàng gào biàn, yīng gāi fèi lì, zhì cǐ yòu biǎo chēng: suí xìng yǐ hòu, zhòu rì jiàn zhǎng, zhào qìng shēng píng. suí zhǔ dà xǐ, jí gǎi kāi huáng èr shí yī nián wèi rén shòu yuán nián, dà shè tiān xià. dì qiú rào rì, zì yǒu cháng dù, wū yǒu wú gù zēng zhǎng zhī lǐ? jìn yáng sù wèi zuǒ pú shè, sū wēi wèi yòu pú shè, wén wǔ bǎi guān, jiā zhì yǒu chà. wéi yīn rì yǐng zēng zhǎng, lìng bǎi gōng zuò yì, gài jiā chéng kè. dīng jiàng děng bù miǎn jiào kǔ, suí zhǔ zěn de yǔ wén. sàn qí shì láng wáng shào, chéng shì xiàn yú, wèi zì dà suí shòu mìng, fú ruì shén duō, tè jí chéng huáng suí líng gǎn zhì sān shí juǎn, jìn chéng yù lǎn. suí zhǔ qǔ yuè quán shū, nèi róng duō xì cǎi jí gē yáo, páng jí chèn wěi, bìng qiě duō shí fú shū, yì wèi zhù shì, suī wèi miǎn qiān qiáng fù huì, dàn zì sī dé guó wèi zhèng, shì mín huò yǒu yì yì, zhèng hǎo jí cǐ xuān shì sì fāng, biǎo míng yīng tiān shùn rén de zhēng yàn. dāng xià jiāng shào shū bān xíng tiān xià, bìng shǎng shào jīn bó qiān pǐ, qiě qīn sì nán jiāo, dá xiè tiān xiū.
隋主還道是立儲得人,可無後憂。太史令袁充,當廢立東宮時,曾進言天象告變,應該廢立,至此又表稱:「隋興以後,晝日漸長,兆慶昇平。」隋主大喜,即改開皇二十一年為仁壽元年,大赦天下。地球繞日,自有常度,烏有無故增長之理?進楊素為左僕射,蘇威為右僕射,文武百官,加秩有差。惟因日影增長,令百工作役,概加程課。丁匠等不免叫苦,隋主怎得與聞。散騎侍郎王劭,乘勢獻諛,謂自大隋受命,符瑞甚多,特輯成《皇隋靈感志》三十卷,進呈御覽。隋主取閱全書,內容多系採集歌謠,旁及讖緯,並且掇拾佛書,意為注釋,雖未免牽強附會,但自思得國未正,士民或有異議,正好藉此宣示四方,表明應天順人的徵驗。當下將劭書頒行天下,並賞劭金帛千匹,且親祀南郊,答謝天庥。
cái yuè yī nián, qí yōng èr zhōu dì zhèn, huǐ huài mín lú, bù kě shèng jì. dào le mèng qiū, dú gū hòu shòu liáng gǎn jí, yǐn shí wú wèi, qǐn wò bù ān. yù yī zhú rì zhěn zhì, háo bù jiàn xiào, fǎn qiě chén zhòng qǐ lái. tiān wén shì yì yù zhào zāi gòu, bā yuè chū xún, yuè yūn sì zhòng, yòu yuè wǔ rì, tài bái fàn xuān yuán, shì yè dú gū hòu bìng mò yǒng ān gōng, nián zhèng wǔ shí. suí zhǔ gǎn shāng shù cì, nǎi mìng lǐ guān zhì bàn sàng yí, bìn líng bái hǔ diàn xià. tài zǐ guǎng zhì líng jiù qián, āi hào pǐ yǒng, ruò bù shèng qíng, zhì tuì chù sī shì, yǐn shí yán xiào, réng rú píng shí. yòu měi cháo lìng jìn èr yì mǐ, àn zhōng què zhǔ qǔ féi ròu fǔ zhǎ, zhì zhú tóng zhōng, yòng là fēng kǒu, guǒ zhuó yī fú, qiāo qiāo nà rù, wài rén wú cóng dé zhī, fǎn shèng chēng tài zǐ xiào sī, yù bù jué kǒu. zhuǎn yǎn jiān yǐ guò le sān yuè, fèng jiù chū zàng tài líng, zhuī shì wén xiàn. zhè tài líng dì yù, shì yóu shàng yí tóng sān sī xiāo jí suǒ zé, zòu yún: bo nián sān qiān, bo shì èr bǎi. suí zhǔ shuō dào: jí xiōng yóu rén, bù guān mù zhào. huà suī rú cǐ, yì zhōng shí xǐ de jiā dì, jìng cóng jí yán. yán bù yóu zhōng, wú guài shēng ér gèng zhà. jí mì yǔ zhī yǒu dào: qián tài zǐ cháng qiǎn yǔ wén zuǒ lǜ, zhǔ wǒ shàn zé shān líng, lìng tài zǐ zǎo rì dé lì, bì dāng hòu bào. wǒ dá yán dì yǐ zé jiù, bù chū sì nián, tài zǐ bì yù tiān xià. shí gào zhū jūn, tài zǐ sì wèi, suí bì zhì wáng. wǒ suǒ yún sān qiān nián, nǎi xì sān shí, èr bǎi shì nǎi xì èr chuán. zhū jūn jì zhe! kàn wǒ yán guǒ yǒu yàn fǒu? jí wèi liáng zhǎng shā wáng xiāo yì sūn, jì yǒu cǐ jì, hé qián cǐ wú jiù guó wáng? jí yǒu wén yán, yě sì xìn fēi xìn, gē guò yī biān.
才閱一年,岐、雍二州地震,毀壞民廬,不可勝計。到了孟秋,獨孤後受涼感疾,飲食無味,寢臥不安。御醫逐日診治,毫不見效,反且沉重起來。天文似亦預兆災冓,八月初旬,月暈四重,又越五日,太白犯軒轅,是夜獨孤後病歿永安宮,年正五十。隋主感傷數次,乃命禮官治辦喪儀,殯靈白虎殿下。太子廣至靈柩前,哀號擗踴,若不勝情,至退處私室,飲食言笑,仍如平時。又每朝令進二溢米,暗中卻囑取肥肉脯鮓,置竹筩中,用蠟封口,裹着衣襆,悄悄納入,外人無從得知,反盛稱太子孝思,譽不絕口。轉眼間已過了三月,奉柩出葬泰陵,追諡文獻。這泰陵地域,是由上儀同三司蕭吉所擇,奏云:「卜年三千,卜世二百。」隋主說道:「吉凶由人,不關墓兆。」話雖如此,意中實喜得嘉地,竟從吉言。言不由衷,無怪生兒更詐。吉密語知友道:「前太子嘗遣宇文左率,囑我善擇山陵,令太子早日得立,必當厚報。我答言地已擇就,不出四年,太子必御天下。實告諸君,太子嗣位,隋必致亡。我所云三千年,乃係三十,二百世乃係二傳。諸君記着!看我言果有驗否?」吉為梁長沙王蕭懿孫,既有此技,何前此無救國亡?吉友聞言,也似信非信,擱過一邊。
qiě shuō suí zhǔ dì sì zǐ shǔ wáng xiù, róng mào zhuàng wěi, hěn yǒu dǎn lì, nián wèi jí zhuàng, jí duō xū rán, cháng wèi cháo chén suǒ cè mù. suí zhǔ cháng yǔ dú gū hòu dào: xiù jiāng lái kǒng bù lìng zhōng, wǒ zài shàng kě wú lǜ, zhì xiōng dì shí bì fǎn wú yí. dú gū hòu yǐ xiù wú tā guò, zhì zhū bù lǐ. suí zhǔ nǎi mìng xiù zhèn shǔ, xiù lì zhì yì zhōu, shē chǐ yú zhì, chē mǎ yī fú, jiàn nǐ tiān zǐ. suí zhǔ shāo yǒu suǒ wén, jí yǔ qún chén dào: huài wǒ jiā fǎ, bì zài zi sūn. yīn qiǎn shǐ jī chì qiǎn zé, xiù zhōng wèi kěn gǎi. jí tài zǐ yǒng zāo chán bèi fèi, jìn wáng guǎng dé wèi tài zǐ, xiù yì shén bù píng. guǎng yì fáng xiù yǒu biàn, yīn lìng yáng sù jìn chán, gòu chéng zuì zhuàng. suí zhǔ nǎi zhào xiù hái cháo, xiù rù dōu jìn yè, dàn jiàn suí zhǔ mǎn miàn nù róng, bù yǔ yī yán. xiù zài bài ér chū, suí zhǔ nǎi shǐ cháo chén zé xiù, xiù dá xiè dào: chén tiǎn hé guó ēn, chū lín fān yuè, bù néng fèng fǎ, zuì dāng wàn sǐ. tài zǐ guǎng wén xiù bèi zé, hěn shì xīn wèi, wài miàn zhuāng chū ài dì xíng zhuàng, yāo tóng zhū wáng rù gōng, tì xiù jiě miǎn. suí zhǔ fǎn jiā nù dào: cóng qián qín wáng mí fèi, wǒ yǐ fù dào xiāng zé, jīn xiù dù hài shēng mín, wǒ dāng yǐ jūn dào xiāng shéng. rǔ děng bù bì duō yán, wǒ zì yǒu fǎ chù zhì ne. shuō zhe, jí lìng jiāng xiù fù zhū fǎ sī. kāi fǔ yí tóng sān sī qìng zhěng jìn jiàn dào: shù rén yǒng jì fèi, qín wáng yǐ hōng, qín wáng jùn bìng mò, jiàn bā shí liù huí. bì xià ér zi wú duō, nài hé lǚ jiā yán qiǎn? qiě shǔ wáng xìng shén gěng jiè, jīn bèi zhòng zé, huò qiě bù yuàn shēng quán, yě shì kě lǜ. suí zhǔ dà nù dào: nǐ gǎn lái duō zuǐ me, wǒ qiě duàn nǐ shé gēn! suí jí gù qún chén dào: dāng zhǎn xiù shì zhōng, yǐ xiè bǎi xìng. qún chén jù guì fú diàn tíng, dài wèi qǐ miǎn, nǎi lìng yáng sù sū wēi niú hóng liǔ shù děng, zài jiā àn zhì. tài zǐ guǎng yīn zuò mù ǒu, fù shǒu dīng xīn, shàng shū suí zhǔ jí hàn wáng xìng míng, xià shǔ shù yǔ yún: qǐng xī yuè cí fù shèng mǔ, sù qiǎn shén bīng, shōu xì yáng jiān yáng liàng shén hún. lìng rén mái zhū huá shān xià. yī miàn shǐ yáng sù fà jué, zuò wèi zuì zhèng. yòu yún: xiù wàng zào tú chèn, dié yán jīng shī yāo yì, niē chēng shǔ dì zhēn xiáng. bìng yǒu xí wén cǎo gǎo, lüè yún: nì chén zéi zi, zhuān nòng wēi fú, dāng shèng jiǎ chén bīng, zhǐ qī wèn zuì děng yǔ. zuì zhèng yǐ jù, yī bìng shàng zòu. suí zhǔ jiàn le, pāi àn shèng nù dào: tiān xià yǒu zhè děng bù xiào zi me? biàn lìng fèi xiù wèi shù rén, yōu gù nèi shì shěng, bù dé yǔ qī nú xiāng jiàn, dàn gěi liáo bì èr rén, chōng dāng yì shǐ. qiě yuán xiù lián zuò, jì bǎi yú rén. yòu zhōng le nì zǐ jiān xiāng de guǐ jì. xiù shàng biǎo chēng xiè, biǎo wén zhōng yǒu yún: fú yuàn cí ēn, chuí cì jīn mǐn. jīn zī cán xī wèi jǐn, yuàn yǔ guā zǐ xiāng jiàn, qǐng cì yī xué, lìng hái gǔ yǒu guī. guā zǐ èr zì, shì zhǐ zì jǐ de ài zi yán.
且說隋主第四子蜀王秀,容貌壯偉,很有膽力,年未及壯,即多須髯,常為朝臣所側目。隋主嘗語獨孤後道:「秀將來恐不令終,我在尚可無慮,至兄弟時必反無疑。」獨孤後以秀無他過,置諸不理。隋主乃命秀鎮蜀,秀蒞治益州,奢侈逾制,車馬衣服,僭擬天子。隋主稍有所聞,即語群臣道:「壞我家法,必在子孫。」因遣使齎敕譴責,秀終未肯改。及太子勇遭讒被廢,晉王廣得為太子,秀意甚不平。廣亦防秀有變,陰令楊素進讒,構成罪狀。隋主乃召秀還朝,秀入都進謁,但見隋主滿面怒容,不與一言。秀再拜而出,隋主乃使朝臣責秀,秀答謝道:「臣忝荷國恩,出臨藩岳,不能奉法,罪當萬死。」太子廣聞秀被責,很是欣慰,外面裝出愛弟形狀,邀同諸王入宮,替秀解免。隋主反加怒道:「從前秦王縻費,我以父道相責,今秀蠹害生民,我當以君道相繩。汝等不必多言,我自有法處治呢。」說着,即令將秀付諸法司。開府儀同三司慶整進諫道:「庶人勇既廢,秦王已薨,秦王俊病歿,見八十六回。陛下兒子無多,奈何屢加嚴譴?且蜀王性甚耿介,今被重責,或且不願生全,也是可慮。」隋主大怒道:「你敢來多嘴麼,我且斷你舌根!」隨即顧群臣道:「當斬秀市中,以謝百姓。」群臣俱跪伏殿庭,代為乞免,乃令楊素、蘇威、牛弘、柳述等,再加按治。太子廣陰作木偶,縛手釘心,上書隋主及漢王姓名,下署數語云:「請西嶽慈父聖母,速遣神兵,收系楊堅、楊諒神魂。」令人埋諸華山下。一面使楊素髮掘,作為罪證。又云:「秀妄造圖讖,迭言京師妖異,捏稱蜀地禎祥。」並有檄文草稿,略云:「逆臣賊子,專弄威福,當盛甲陳兵,指期問罪」等語。罪證已具,一併上奏。隋主見了,拍案盛怒道:「天下有這等不肖子麼?」便令廢秀為庶人,幽錮內侍省,不得與妻孥相見,但給獠婢二人,充當役使。且緣秀連坐,計百餘人。又中了逆子奸相的詭計。秀上表稱謝,表文中有云:「伏願慈恩,垂賜矜憫。今茲殘息未盡,願與瓜子相見,請賜一穴,令骸骨有歸。」「瓜子」二字,是指自己的愛子言。
suí zhǔ fǎn xià zhào shù xiù shí zuì, lüè yún:
隋主反下詔數秀十罪,略云:
rǔ dì jū chén zǐ, qíng jiān jiā guó. yōng shǔ zhòng yào, wěi yǐ zhèn zhī. rǔ nǎi gàn jì luàn cháng, huái è lè huò, pì nì èr gōng, zhù wàng zāi xìn, wǒ yǒu bù hé, rǔ biàn chān hòu, wàng wǒ bù qǐ, biàn yǒu yì xīn. huáng tài zǐ rǔ xiōng yě, cì dāng jiàn lì, rǔ jiǎ tuō yāo yán, nǎi yún bù zhōng qí wèi. zì yán gǔ xiāng fēi rén chén, dé yè kān chéng zhòng qì, zhà chēng yì zhōu lóng xiàn, tuō yán jí zhào, chóng shù mù yì zhī xìng, gèng zhì chéng dū zhī gōng. wàng shuō hé nǎi zhī míng, yǐ dāng bā qiān zhī yùn, héng shēng jīng shī yāo yì, yǐ zhèng fù xiōng zhī zāi, wàng zào shǔ dì zhēn xiáng, yǐ fú jǐ shēn zhī lù. jiū jí zuǒ dào, fú shū yàn zhèn. hàn wáng yú rǔ, qīn zé dì yě, nǎi huà qí xíng xiàng, shū qí xìng míng. fù shǒu dīng xīn, wàng yún qǐng xī yuè huá shān cí fù shèng mǔ, shōu yáng liàng hún shén. wǒ zhī yú rǔ, qīn zé fù yě, yòu huà wǒ xíng xiàng, fù shǒu cuō tóu, réng yún qǐng xī yuè shén bīng, shōu yáng jiān hún shén, rú cǐ bèi miù, wǒ bù zhī yáng jiān yáng liàng, guǒ shì rǔ hé qīn yě. bāo cáng xiōng tè, tú móu bù guǐ, nì chén zhī jī yě. xī fù zhī zāi, yǐ wèi shēn xìng, zéi zi zhī xīn yě. huái fēi fèn zhī wàng, sì dú xīn yú xiōng, bèi dì zhī xíng yě. jí dù yú dì, wú è bù wèi, wú kǒng huái zhī qíng yě. wéi fàn zhì dù, huài luàn zhī jí yě. duō shā bù gū, chái láng zhī bào yě. bō xuē mín shù, kù nüè zhī shén yě. wéi qiú cái huò, shì jǐng zhī yè yě. zhuān shì yāo xié, wán yín zhī xìng yě. fú kè fù hé, bù cái zhī qì yě. fán cǐ shí zhě, miè tiān lǐ, nì rén lún, rǔ jiē wèi zhī, bù xiáng zhī shén yě. yù miǎn huò huàn, zhǎng shǒu fù guì, qí kě dé hū?
汝地居臣子,情兼家國。庸蜀重要,委以鎮之。汝乃干紀亂常,懷惡樂禍,睥睨二宮,佇望災釁,我有不和,汝便覘候,望我不起,便有異心。皇太子汝兄也,次當建立,汝假託妖言,乃雲不終其位。自言骨相非人臣,德業堪承重器,詐稱益州龍現,託言吉兆,重述木易之姓,更治成都之宮。妄說禾乃之名,以當八千之運,橫生京師妖異,以證父兄之災,妄造蜀地禎祥,以符己身之籙。鳩集左道,符書厭鎮。漢王於汝,親則弟也,乃畫其形像,書其姓名。縛手釘心,妄雲請西嶽華山慈父聖母,收楊諒魂神。我之於汝,親則父也,又畫我形像,縛首撮頭,仍雲請西嶽神兵,收楊堅魂神,如此悖謬,我不知楊堅、楊諒,果是汝何親也。包藏凶慝,圖謀不軌,逆臣之跡也。希父之災,以為身幸,賊子之心也。懷非分之望,肆毒心於兄,悖弟之行也。嫉妒於弟,無惡不為,無孔懷之情也。違犯制度,壞亂之極也。多殺不辜,豺狼之暴也。剝削民庶,酷虐之甚也。唯求財貨,市井之業也。專事妖邪,頑嚚之性也。弗克負荷,不材之器也。凡此十者,滅天理,逆人倫,汝皆為之,不祥之甚也。欲免禍患,長守富貴,其可得乎?
shù rén xiù dé jiàn cǐ zhào, xià dé mò míng qí miào, zì sī zhào shū suǒ yán, chún shì yuān wū, bù zhī bèi hé rén gòu zào chū lái, duàn chéng zhè bān dà zuì. jìn mén shēn yuǎn, wú cóng shēn sù, zhǐ hǎo yǐn hèn qì xuè, jìng zuò líng yǔ. bèi zhōu zhǎng shǐ péi sù dú qiǎn shǐ shàng shū, wèi: èr shù rén dé zuì yǐ jiǔ, níng bù gé xīn, yuàn bì xià hóng jūn fù zhī cí, gù tiān xìng zhī yì, gè fēng xiǎo guó, zài guān hòu xiào, ruò néng qiān shàn, jiàn gèng zēng yì, rú huò bù quān, biǎn xuē wèi chí. zhè shū zòu rù, suí zhǔ gù yáng sù dào: péi sù yōu wǒ jiā shì, yě shì yī piàn chéng xīn. sù mò rán bù dá. bù hé péi sù, hái suàn hòu dào. yú shì zhēng sù rù cháo, miàn yù èr shù rén bù néng qū shù, qiě bà sù yuán guān, fàng guī tián lǐ. wéi shù rén xiù zhū zi, tīng lìng tóng chù, xiǎo zi yǒu shī tàn dào:
庶人秀得見此詔,嚇得莫名其妙,自思詔書所言,純是冤誣,不知被何人構造出來,鍛成這般大罪。禁門深遠,無從申訴,只好飲恨泣血,靜坐囹圄。貝州長史裴肅獨遣使上書,謂:「二庶人得罪已久,寧不革心,願陛下弘君父之慈,顧天性之義,各封小國,再觀後效,若能遷善,漸更增益,如或不悛,貶削未遲。」這書奏入,隋主顧楊素道:「裴肅憂我家事,也是一片誠心。」素默然不答。不劾裴肅,還算厚道。於是征肅入朝,面諭二庶人不能曲恕,且罷肅原官,放歸田裡。惟庶人秀諸子,聽令同處,小子有詩嘆道:
chán yán bì zhǔ yì shén hūn, fù zǐ xiāng yí zuì zéi ēn
讒言蔽主益神昏,父子相夷最賊恩;
yī zhāi yǐ xī piān zài zhāi, kě lián huáng sì liǎng hán yuān!
一摘已稀偏再摘,可憐皇嗣兩含冤!
èr shù rén bù dé chū tóu, tài zǐ guǎng dé bù jìn bù, gèng yào zuò chū nì tiān hài lǐ de dà shì lái le. yù zhī tā rú hé xíng shì, qǐng kàn xià huí biàn zhī.
二庶人不得出頭,太子廣得步進步,更要做出逆天害理的大事來了。欲知他如何行事,請看下回便知。
tài zǐ yǒng fēi wú guò shī, wù zài wú zhèng rén yǐ fǔ dǎo zhī. rú xǐ mǎ lǐ gāng yán, zuì wèi kǎi qiè. rán yǒu dú gū hòu zhī piān ài, yǔ jìn wáng guǎng zhī guǐ móu, jiù shǐ yǒng wú shī dé, yì bì zhì fèi chù, kuàng gèng yǒu yáng sù zhī zhù jié wèi nüè yé? suí zhǔ jiān chéng gāo huān fù zhé, zì wèi bù zhì zòng zi, ér yì zhī qī ér zèn sù, duò bǐ shù zhōng, qí huò qiě bǐ gāo huān wèi yóu shén yě. shǔ wáng xiù suī wèi miǎn jiàn yú, ér jiào zhū fèi tài zǐ yǒng, gèng shǔ wú shén dà zuì, nǎi guǎng sù xiāng pí, bǎi duān gòu xiàn, fù bèi fèi wèi shù rén. zì lái yīn zéi xiǎn hěn, mò rú yáng guǎng, ér suí zhǔ jiān lǚ wèi suǒ qī, nì ài bù míng, yī zhì yú cǐ, yǒu zi zhě shàng qí jiàn zhū!
太子勇非無過失,誤在無正人以輔導之。如洗馬李綱言,最為剴切。然有獨孤後之偏愛,與晉王廣之詭謀,就使勇無失德,亦必致廢黜,況更有楊素之助桀為虐耶?隋主堅懲高歡覆轍,自謂不致縱子,而抑知妻兒譖愬,墮彼術中,其惑且比高歡為尤甚也。蜀王秀雖未免僭踰,而較諸廢太子勇,更屬無甚大罪,乃廣、素相毗,百端構陷,復被廢為庶人。自來陰賊險狠,莫如楊廣,而隋主堅屢為所欺,溺愛不明,一至於此,有子者尚其鑒諸!